DZIAŁALNOŚĆ INNYCH INSTYTUCJI ORAZ ORGANIZACJI I ŚRODOWISK WZAJEMNEJ POMOCY

Transkrypt

1 Rozdział XI DZIAŁALNOŚĆ INNYCH INSTYTUCJI ORAZ ORGANIZACJI I ŚRODOWISK WZAJEMNEJ POMOCY Instytut Psychiatrii i Neurologii Instytut Psychiatrii i Neurologii prowadzi działalność naukową i kliniczną w ramach Ośrodka Terapii Uzależnień, zajmuje się leczeniem chorób psychicznych i neurologicznych oraz leczeniem uzależnień od alkoholu. W ramach Instytutu działa od wielu lat Zakład Badań nad Alkoholizmem i Toksykomaniami, prowadzący badania naukowe w tej dziedzinie. Prace naukowe pracowników zakładu są często prezentowane za granicą i cieszą się dużym uznaniem. We współpracy z Państwową Agencją Rozwiązywania Problemów Alkoholowych przy Instytucie została powołana Rada Programowa do Badań nad Problemami Związanymi z Alkoholem inicjująca badania naukowe w tym zakresie. W 2001 roku Instytut realizował następujące działania dotyczące profilaktyki i rozwiązywania problemów alkoholowych: Zakład Promocji Zdrowia Psychicznego Do badań statutowych Zakładu dotyczących zdrowia psychicznego młodzieży szkół ponadpodstawowych włączona została problematyka alkoholowa. Pilotaż narzędzia został przeprowadzony w listopadzie 2001 roku w 9 klasach różnych szkól ponadpodstawowych (licea ogólnokształcące, technika, zasadnicze szkoły zawodowe oraz licea zawodowe) Wstępne wyniki pilotażu wykazały, że młodzież w wieku lat w przeważającej większości ma kontakt z alkoholem, przy czym różnice pomiędzy poszczególnymi populacjami (klasami) objętymi badaniem są zarówno pod względem częstości jak ilości wypijanego alkoholu znaczne. Konsumpcja alkoholu w wielkościach innych niż symboliczne odbywa się zaś przede wszystkim w grupach rówieśniczych. Konsekwencje negatywne picia zgłasza bardzo niewielki procent badanych. Ponadto w dwu publikacjach dotyczących realizacji programów profilaktycznych oraz działalności poradni psychologiczno pedagogicznych, opublikowanych w roku 2001 wyodrębniona została rola profilaktyki problemów alkoholowych w działalności poradni. Profilaktyka okazała się istotnym elementem działalności poradni, także na skutek współpracy z pełnomocnikami gmin ds. profilaktyki i rozwiązywania problemów alkoholowych i środkom finansowym na prowadzenie takiej działalności Zakład Psychologii Klinicznej Instytutu Psychiatrii i Neurologii Badania zrealizowane w 2001 roku: Poczucie koherencji (SOC) a mechanizm i skuteczność terapii uzależnienia od alkoholu. Badania katemnestyczne. Kierownik: dr n. hum. B. Mroziak. Psychospołeczne uwarunkowania wzrostu vs redukcji intensywności picia alkoholu w okresie od dorastania do wczesnej dorosłości (Studia katamnestyczne). Kierownik tematu: dr E. Stępień. Pracowników Zakładu w 2001 roku opublikowali 7 prac, 6 następnych zostało przyjętych do druku. Uczestniczyli ponadto w 4 międzynarowodych oraz 3 krajowych konferencjach naukowych. * Rozdział opracowany na podstawie materiałów i opracowań nadesłanych do Państwowej Agencji Rozwiązywania Problemów Alkoholowych 179

2 Zakład Badań nad Alkoholizmem i Toksykomaniami Prace badawcze zrealizowane przez pracowników Zakładu w 2001 roku: Gromadzenie i opracowywanie danych statystycznych dotyczących problemów związanych z nadużywaniem alkoholu i innych substancji odurzających. Epidemiologia alkoholu i innych substancji psychoaktywnych na tle polityki zdrowotnej i społecznej państwa. Nadużywanie alkoholu, a bezdomność. Pracowników Zakładu w 2001 roku opublikowali 8 prac oraz uczestniczyli ponadto w 5 międzynarodowych oraz 3 krajowych konferencjach naukowych Pracownia Profilaktyki Młodzieżowej Pro M Zakład Promocji Zdrowia Psychicznego Tematy badawcze, których realizacja została zakończona w 2001 roku Używanie przez młodzież różnych substancji psychoaktywnych. Badania mokotowskie kontynuacja Kierownik: K. Ostaszewski Monitorowanie rutynowych realizacji programu profilaktyki alkoholowej Program Domowych Detektywów. Kierownik: Krzysztof Bobrowski Prace badawcze rozpoczęte w 2001 roku i aktualnie realizowane Ocena pilotażowego wdrożenia programu wczesnej profilaktyki alkoholowej Project Nortland. Część druga: Amazing Alternatives. Kierownik: A. Pisarska Ocena przydatności i funkcjonowania metody krótkiej interwencji w szkole. Kierownik: Anna Borucka Pracowników Zakładu w 2001 roku opublikowali 4 prace. Uczestniczyli ponadto w jednej międzynarodowej oraz 7 krajowych konferencjach naukowych Zespół Profilaktyki i Leczenia Uzależnień Programy badawcze realizowane w 2001 roku: Wpływ podstawowego programu terapeutycznego na subiektywną ocenę jakości życia (JŻ) pacjentów uzależnionych od alkoholu. Przydatność w badaniach przesiewowych oznaczania (3-heksozoaminidazy w moczu do identyfikacji osób pijących szkodliwie i ryzykownie (z Zakładem Neurochemii). Wpływ polimorfizmu apolipoproteiny E na rozwój miażdżycy tętnic szyjnych u osób uzależnionych od alkoholu (z Zakładem Genetyki). Ocena skuteczności i bezpieczeństwa tianeptyny w leczeniu depresji występujących w przebiegu alkoholizmu. Badania metodą podwójnie ślepej próby z fluwoksaminąjako lekiem kontrolnym (badania wieloośrodkowe). Zastosowanie kwasu y-hydroksymasłowego (GHB, Alcover) w leczeniu alkoholowych zespołów abstynencyjnych. Badania metodą podwójnie ślepej próby z zastosowaniem oksazepamu (badania wieloośrodkowe) Pracowników Zakładu w 2001 roku byli głównymi autorami lub współautorami 11 prac, wydano oprócz tego między innymi 11 streszczeń oraz 18 prac popularno-naukowych Uczestniczyli ponadto w 7 międzynarodowych i 18 krajowych konferencjach naukowych. 180

3 Ośrodek Terapii Uzależnień Zespołu Profilaktyki i Leczenia Uzależnień Badania realizowane w 2001 roku: Wpływ podstawowego programu terapeutycznego na subiektywną ocenę jakości życia (JŻ) pacjentów uzależnionych od alkoholu.. kierownik: dr n. med. B. Woronowicz. Pracowników Zakładu w 2001 roku opublikowali 6 prac oraz monografię. Uczestniczyli ponadto w 3 międzynarodowych i 5 krajowych konferencjach naukowych Instytut Psychologii Zdrowia Podstawowym celem działalności Instytutu Psychologii Zdrowia Polskiego Towarzystwa Psychologicznego jest innowacyjne stosowanie wiedzy i metod psychologicznych do rozwiązywania problemów zdrowotnych, w szczególności występujących u osób nadużywających i uzależnionych od alkoholu oraz u członków ich rodzin. Realizacja związanych z tym badań obejmuje działalność badawczo wdrożeniową i edukacyjną oraz poszukiwanie i sprawdzanie nowych metod pomocy psychologicznej. Instytut Psychologii Zdrowia korzysta w tym celu z różnorodnych inspiracji teoretycznych i praktyki wprowadzania konstruktywnych zmian w ludzkim życiu. W skład Instytutu wchodzą: Dział Badań i Ekspertyz; Centrum Informacji Naukowej; Centrum Szkoleń i Psychoedukacji; Ogólnopolskie Pogotowie dla Ofiar Przemocy w Rodzinie Niebieska Linia ; Ośrodek Psychoterapii; Dział Wydawnictw Dział Badań i Ekspertyz W 2001 roku Dział Badań i Ekspertyz kontynuował badania w ramach kilkuletniego, zakrojonego na szeroką skalę programu badawczego pod nazwą APETOW (Analiza Przebiegu i Efektów Terapii Osób Współuzależnionych). Objęto nim 550 osób. Celem badań była ocena efektywności programów terapeutycznych dla osób współuzależnionych, realizowanych w wiodących placówkach lecznictwa odwykowego w kraju. Wyniki badań publikowane były w formie raportów i analiz w materiałach wewnętrznych Instytutu oraz czasopismach fachowych. Przeprowadzono też program badawczy pod nazwą Żołnierze a alkohol. Jego celem jest diagnoza spożycia alkoholu i nasilenia związanych z tym problemów w populacji polskich żołnierzy służby zasadniczej. Przebadano reprezentatywną próbę ok żołnierzy z trzech wskazanych przez MON jednostek wojskowych. Dział ten zajmuje się również badaniami zjawisk związanych z przemocą w rodzinie oraz ewaluacją programów psychoedukacyjnych realizowanych w IPZ. W roku 2001 dział badań Instytutu Psychologii Zdrowia w ramach badań naukowych prowadził następujące projekty badawcze: 1. Ewaluacja procesu terapii i efektów leczenia osób uzależnionych od alkoholu. 2. Ewaluacja procesu terapii i efektów leczenia osób współuzależnionych 3. Badania nad przemocą domową i innymi zjawiskami 4. Ocena efektów programów szkoleniowych 5. Ocena używania środków psychoaktywnych przez żołnierzy 6. Pracownicy świetlic socjoterapeutycznych, charakterystyka badanych, ich doświadczeń życiowych i zawodowych 7. Ewaluacja procesu terapii Dorosłych Dzieci Alkoholików 181

4 Centrum Informacji Naukowej Centrum Informacji Naukowej gromadzi informacje związane z profilaktyką, leczeniem i edukacją w zakresie spożywania i nadużywania alkoholu. W ramach tej działalności wykonano m.in. następujące zadania: wydano 3 numery biuletynu Alkohol i Nauka ; wykonano obejmującą ponad 400 adresów internetową bazę placówek lecznictwa odwykowego w Polsce ( wykonano internetową witrynę Instytutu Psychologii Zdrowia ( i Niebieskiej Linii ( uruchomiono portal psychologiczny ( upowszechniający wiedzę na temat uzależnień i innych zagadnień psychologicznych związanych z tym problemem. W 2001 roku portal odwiedziło blisko osób. wydawano internetowy Serwis informacyjny IPZ rozsyłany pocztą elektroniczną. Serwis ma ok. 400 stałych subskrybentów ( Wydano 45 numerów serwisu; uruchomiono internetową poradnię psychologiczną ( oraz Centrum Autodiagnozy ( Centrum Szkoleń i Psychoedukacji Centrum Szkoleń i Psychoedukacji IPZ jest wyodrębnioną jednostką organizacyjną powołaną do nadzoru i wprowadzania innowacji w zakresie szkoleń prowadzonych przez Instytut. Centrum Szkoleń posiada wpis do rejestru szkół zatwierdzonych przez kuratorium. Program zatwierdzony do realizacji w 2001 roku przez Państwową Agencję Rozwiązywania Problemów Alkoholowych zawierał następujące szkoły: Studium Pomocy Psychologicznej SPP, jest profesjonalną szkołą praktycznego pomagania, oferowaną osobom o różnym poziomie wykształcenia lecz związanych ze służbą zdrowia (psychologów, lekarzy, pielęgniarek i instruktorów terapii uzależnień). Zajęcia w Studium Pomocy Psychologicznej dla profesjonalistów służą rozwijaniu podstawowych i uniwersalnych umiejętności psychologicznych, potrzebnych w pracy terapeutycznej z pacjentem, jego rodziną i grupą pacjentów.w ramach Studium Pomocy psychologicznej odbywają się następujące sesje seminaryjno-warsztatowe: Trening interpersonalny, Trening intrapersonalny, Warsztat pracy psychologicznej w kontakcie indywidualnym z pacjentem, Warsztat psychologicznej pracy z grupą, Warsztat problemów alkoholowych. Każda sesja, odbywa się raz w miesiącu i w ciągu pięciu dni obejmuje 50 godzin intensywnych zajęć dydaktycznych. Liczba absolwentow SPP przekroczyła osób. Program Rozwoju Osobistego przeznaczony jest dla liderów ruchów samopomocowych, trzeźwiejących alkoholików i osób współuzależnionych pomagających nieprofesjonalnie lub profesjonalizujących swoje pomaganie (działających zarówno w lecznictwie odwykowym lub poza nim, np. w punktach konsultacyjnych czy organizacjach samopomocowych). Jest przeznaczony dla osób zajmujących się niesieniem pomocy w środowiskach wsparcia (kluby abstynenckie, grupy AA i Al-Anon oraz samopomocowe grupy DDA). Jest także podstawowym szkoleniem (przed Studium Terapii Uzależnień), dla osób pracujących w lecznictwie odwykowym w charakterze instruktora terapii uzależnień. Koncepcja Programu opiera się na założeniu, że praca psychologiczna nad własnymi problemami w połączeniu z psychoedukacją i wiedzą o problemach alkoholowych służy bardziej efektywnemu pomaganiu innym ludziom oraz inicjowaniu zmian w społecznościach lokalnych w zakresie rozwiązywania problemów alkoholowych. Warunkiem udziału w PRO jest dla osób uzależnionych od alkoholu co najmniej dwuletnia abstynencja (od narkotyków - piecioletnia), ukończona podstawowa terapia odwykowa, a dla osób współuzależnionych - terapia współuzależnienia lub co najmniej dwuletnia praca nad sobą w grupach Al-Anon. PRO stanowi zaawansowany, intensywny program terapeutyczno - rozwojowy. Obejmuje 182

5 220 godzin pracy psychologicznej metodą psychologicznego treningu grupowego. Uczestnicy pracują w małych grupach nad postrzeganiem i rozumieniem innych ludzi i samego siebie, dobrym komunikowaniem się, rozpoznawaniem i konstruktywnym radzeniem sobie z emocjami, rozwiązywaniem problemów, określaniem i realizacją wartości osobistych. Liczba absolwentow PRO przekroczyła 2300 osób. Studium Terapii Uzależnień prowadzi program przeznaczony wyłącznie dla profesjonalnych terapeutów zatrudnionych w placówkach lecznictwa odwykowego. Program ten jest poświęcony szkoleniu w zakresie wiedzy klinicznej oraz technologii oddziaływań stosowanych w procesie terapii osób uzależnionych i współuzależnionych. Szkolenie trwa 400 godzin w ciągu roku i obejmuje następujące zagadnienia: teoretyczne koncepcje uzależnienia, diagnoza uzależnienia i współuzależnienia, indywidualne programy terapii uzależnienia i współuzależnienia, metody stosowane w terapii alkoholików i członków ich rodzin, wprowadzenie do praktycznej psychologii i pomocy psychologicznej, biologiczne i farmakologiczne aspekty uzależnienia i detoksykacji, psychiatryczne aspekty uzależnienia i zdrowienia, diagnoza a planowanie terapii, organizacyjne i prawne aspekty leczenia i terapii, Rozwijane są następujące specyficzne kompetencje praktyczne: specjalistyczna diagnoza uzależnienia i współuzależnienia, psychologiczna diagnoza problemowa, prowadzenie oddziaływań edukacyjnych, prowadzenie spotkań grupowych, tworzenie i pomaganie w realizacji indywidualnych programów terapii, pomaganie członkom rodziny w rozwiązywaniu problemów, jakie niesie z sobą picie osoby uzależnionej, nawiązywanie wstępnego kontaktu z pacjentem i kierowanie go na badania czy do innych placówek, praca w zespole terapeutycznym (prowadzenie dokumentacji, przekazywanie informacji, prezentacja pacjenta, ocena przebiegu i efektów terapii), posługiwanie się wybranymi procedurami terapeutycznymi, współpraca z agendami wspierającymi leczenie alkoholików i oferującymi pomoc rodzinom. Liczba absolwentów STU osób Studium Przeciwdziałania Przemocy w Rodzinie (SPPR) przeznaczone jest dla osób zajmujących się przeciwdziałaniem przemocy w rodzinie, pracujących w instytucjach państwowych i organizacjach pozarządowych, przedstawicieli różnych grup zawodowych tkich jak; pracownicy pomocy społecznej, służby zdrowia, oświaty, sądownictwa i policji. Prowadzenie szkolenia w małych grupach, łączących przedstawicieli różnych służb społecznych ma na celu zainicjowanie lepszego zrozumienia specyfiki różnorodnych zadań i przygotowanie do lepszej współpracy osób, instytucji i służb, niezbędnej w planowaniu i udzielaniu pomocy osobom uwikłanym w przemoc rodzinną. Podstawowymi celami SPPR są: wzbogacenie wiedzy i pogłębienie świadomości w zakresie zjawisk związanych z problemami przemocy w rodzinie oraz rozwijanie umiejętności praktycznych potrzebnych do przeprowadzenia interwencji i do pomagania ofiarom. Kurs ma charakter podstawowy i z założenia stanowi wstęp do uzyskiwania i doskonalenia kompetencji zawodowych w dziedzinach wymagających specjalistycznego przygotowania, jak np.: postępowanie procesowe, przeprowadzanie interwencji, psychoterapia ofiar i sprawców, szkolenie służb, itp. Absolwenci szkolenia zazwyczaj staja się animatorami i realizatorami wojewódzkich i gminnych programów przeciwdziałania przemocy w rodzinie oraz terenowymi współpracownikami Ogólnopolskiego Pogotowia dla Ofiar Przemocy Domowej Niebieska Linia. Pełny kurs SPPR 183

6 obejmuje trzy sesje czterodniowe w ciągu trzech miesięcy. W czasie trwania szkolenia uczestnicy planują i realizują pomiędzy sesjami różne - wybrane przez siebie - zadania w zakresie przeciwdziałania przemocy w rodzinie w swoich środowiskach lokalnych. Liczba absolwentów SPPwR osób. Studium Pomocy Rodzinie przeznaczone jest dla pracowników Powiatowych Centrów Pomocy Rodzinie Cele szkolenia trwającego 250 godzin obejmują; zdobycie podstawowej wiedzy o psychologicznym funkcjonowaniu rodziny; zwiększenie wiedzy o psychologicznych prawidłowościach rozwojowych dzieci i zjawiskach towarzyszących dojrzewaniu; pogłębienie wiedzy o najczęściej pojawiających się przejawach problemów społecznych tzn. o uzależnieniu od alkoholu, o współuzależnieniu, narkomanii, przemocy domowej, psychologicznych skutkach biedy, zjawiskach towarzyszących samotnemu rodzicielstwu i budowaniu rodziny zastępczej; nauka nawiązywania kontaktu z osobą zgłaszającą się po pomoc; zdobycie umiejętności postawienia diagnozy problemowej rodzinie, która tej pomocy potrzebuje; umiejętności kierowania do wyspecjalizowanych poradni; nauka przeprowadzenia podstawowych interwencji w zakresie nie przekraczającym kompetencji PCPR; Ważnym celem nauczania jest przekazanie wiedzy i umiejętności potrzebnych do organizowania współpracy różnego rodzaju poradni i służb społecznych koniecznych do stworzenia planu kompleksowych oddziaływań względem wspomaganej rodziny. Liczba absolwentow SPR przekroczyła 200 osób Letnia Szkoła Pracowników Lecznictwa Odwykowego jest organizowanym corocznie programem szkoleniowo-integracyjnym dla absolwentów Studium Pomocy Psychologicznej i Studium Terapii Uzależnień. Ważnym celem Letniej Szkoły jest wzmacnianie więzi środowiska zawodowego pracowników lecznictwa odwykowego i podtrzymanie wysokiego poziomu profesjonalizmu absolwentów szkoleń IPZ - ludzi pomagającym osobom uzależnionym i członkom ich rodzin. Letnie Szkoły organizowane są corocznie od 1985 roku dla ok. 400 uczestników. Rozbudowany program zajęć jest wypełniony wykładami znanych i cenionych wykładowców i kilkunastoma atrakcyjnymi warsztatami szkoleniowymi. Ostania Letnia Szkoła IPZ odbyła się w dniach września 2001 w Szczyrku, pod hasłem: Terapia a świat wartości. Przedmiotem zajęć dydaktycznych oprócz zagadnień wynikających z tematu szkoły były również inne treści ważne dla rozwoju zawodowego terapeutów pracujących w lecznictwie odwykowym. Ze wszystkich szkoleń w Instytucie skorzystało około 900 osób. Zrealizowano około godzin dydaktycznych Ogólnopolskie Pogotowie dla Ofiar Przemocy w Rodzinie Niebieska Linia Ogólnopolskie Pogotowie dla Ofiar Przemocy w Rodzinie Niebieska Linia jest elementem systemu pomocy osobom krzywdzonym w rodzinnych. Posiada dwie bezpłatne linie telefoniczne (w 2001 roku odnotowano rozmów, co stanowi wzrost o 1/3 w stosunku do 2000 roku) oraz dysponuje aktualną bazą danych o placówkach i osobach pomagających w przypadkach, które wiążą się z przemocą. Pracownicy Pogotowia podejmują aktywne interwencje w różnych instytucjach zobligowanych do reagowania w sprawie przemocy domowej. Pogotowie prowadzi też środowiskowy program pomocy psychologicznej dla ofiar przemocy (w 2001 r. było to 318 osób dorosłych i 40 dzieci) z terenu Warszawy i okolic, rozwija też nowatorski 184

7 program dla sprawców przemocy (w roku 2001 objęto nim 10 osób). W ramach tych programów prowadzone są konsultacje indywidualne oraz zajęcia grupowe. Ogólnopolskie Pogotowie stanowi zaplecze organizacyjno merytoryczne dla Ogólnopolskiego Porozumienia Osób, Organizacji i Instytucji Pomagających Ofiarom Przemocy NIEBIESKA LINIA. Dwumiesięcznik Niebieska Linia Z myślą o członkach Porozumienia i ludziach zajmujących się profesjonalnie problemami przemocy wydawany jest dwumiesięcznik Niebieska Linia. W 2001 roku ukazywał się w nakładzie egzemplarzy. Niebieska Linia prezentuje polskie i zagraniczne osiągnięcia naukowe i praktyczne w dziedzinie przeciwdziałania przemocy. Przedstawia dokonania placówek i ludzi niosących pomoc ludziom uwikłanym w przemoc w rodzinie. Wiele artykułów poświęconych jest zagadnieniom psychologicznym, zarówno od strony teoretycznej, jak i praktycznej Ośrodek Psychoterapeutyczny Ośrodek Psychoterapeutyczny specjalizuje się w psychoterapii osób dorosłych, których aktualne problemy osobiste związane są z faktem wychowywania się lub aktualnego życia w rodzinie z problemem alkoholowym. Psychoterapia grupowa i indywidualna adresowana jest do osób z całej Polski. Z uwagi na zwiększone zapotrzebowanie i zwiększenie dostępności oferty psychoterapeutycznej adresowanej do DDA i osób współuzależnionych, zmieniono lokal i zatrudniono nowych pracowników. Realizowany program zawierał zajęcia szkoleniowe warsztatowe i superwizyjne dotyczące pomocy psychologicznej, która powinna być dostępna w ramach lecznictwa odwykowego dla dorosłych dzieci alkoholików i osób współuzależnionych. Główny nacisk został jednak położony na ofertę psychoterapeutyczną adresowaną do DDA i osób współuzależnionych. Opieką kliniczną objęto łącznie około 215 osób; realizując około 300 godzin spotkań konsultacyjnych, godzin psychoterapii indywidualnej i godzin psychoterapii grupowej. Praca ośrodka służy również jako warsztat kliniczny dla opracowywania i weryfikacji nowych metod psychoterapii dla Dorosłych Dzieci Alkoholików i osób współuzależnionych, przeznaczonych do wdrażania w placówkach lecznictwa odwykowego Wydawnictwo Dział Wydawnictw w 2001 kontynuował edycję wykładów edukacyjnych na video, tym razem na temat Jak sobie radzić z problemami w bliskich związkach (pakiet trzech kaset). Wydano też następujące pozycje książkowe: Dodziuk A.: Nie bać się śmierci; Dodziuk A.: Żal po stracie; Golińska L.: Emocje: przyjaciel czy wróg; Kisiel M.: Zajęcia psychoedukacyjne dla osób współuzależnionych; Mellibruda J.: Poszukiwanie siebie; Twerski A.: Uzależnione myślenie (wydane wspólnie z Wydawnictwem Santorski); Fundacja Rozwoju Profilaktyki, Edukacji i Terapii Problemów Alkoholowych ETOH Fundacja ETOH została utworzona w 1992 roku przez Ministra Zdrowia i Opieki Społecznej dla obsługi resortowych programów profilaktyki i rozwiązywania problemów alkoholowych. Celem Fundacji jest prowadzenie i wspieranie działań oraz placówek służących rozwojowi profilaktyki i rozwiązywaniu problemów alkoholowych. Fundacja prowadzi Centrum Edukacyjne Profilaktyki Problemowej oraz Ośrodek Szkoleniowy, który tworzy tanią bazę lokalową dla szkoleń i konferencji dotyczących profilaktyki i rozwiązywania problemów alkoholowych. 185

8 Centrum Edukacyjne Profilaktyki Problemowej W 2001 roku działalność Centrum koncentrowała się na następujących obszarach profilaktyki i rozwiązywania problemów alkoholowych: Program Profilaktyczny dla Dzieci i Młodzieży Drugi Elementarz czyli Program Siedmiu Kroków Przeznaczony w szczególności dla: nauczycieli, pedagogów, wychowawców klas szkół podstawowych i ponadpodstawowych, uczniów starszych klas szkół podstawowych. Cele programu to: dostarczenie informacji o alkoholu i innych substancjach uzależniających oraz o zagrożeniach towarzyszących ich zażywaniu, wskazanie możliwości unikania tych zagrożeń i sposobów radzenia sobie z nimi, pokazywanie perspektyw zdrowego życia i drogi osiągania satysfakcji osobistych bez zażywania alkoholu i innych substancji uzależniających. Elementarz edycja wiosna 2001 Fundacja ETOH zajmująca się koordynacją i prowadzeniem Programu, a także szkoleniem instruktorów Elementarza przeprowadziła w okresie od 27 lutego do 10 czerwca 2001 roku jego edycję wiosenną. Szkolenie odbywa się systemem kaskadowym (instruktorzy realizatorzy). W trakcie trwania edycji odbyły się następujące szkolenia: szkolenie kandydatów na instruktora; szkolenie instruktorów w celu uzyskania certyfikatu Szkolenie na instruktorów trwało 4 dni, podczas których kandydaci na zajęciach warsztatowych zapoznali się z technologią pracy z realizatorami, rodzicami i radami pedagogicznymi oraz wysłuchali wykładów, które dostarczyły im wiedzy z zakresu profilaktyki. Kandydaci na instruktorów to osoby zgłaszane przez pełnomocników gmin ds. profilaktyki, poradnie psychologiczno pedagogiczne oraz osoby indywidualnie pedagodzy i nauczyciele. W szkoleniu na instruktorów programu uczestniczyło 13 osób, w szkoleniu na certyfikat wzięło udział 28 instruktorów. 154 instruktorom przeszkolonym we wcześniejszych edycjach przesłano pakiety materiałów dydaktycznych do dalszej realizacji programu. Wszystkie szkolenia prowadzone były metodami aktywnymi (warsztaty, wykłady, superwizja). Podczas szkolenia realizowano następujące tematy: Zasady komunikacji, Grupa wsparcia a grupa superwizyjna, Zasady prowadzenia badań ewaluacyjnych Drugiego Elementarza, Mechanizmy uzależnienia treści przekazywane w programie profilaktycznym, Podstawowe zjawiska zachodzące w grupie warsztatowej, treningowej, rozwojowej, Współuzależnienie i rodzina z problemem alkoholowym, Organizacja uczenia się, Planowanie i prowadzenie superwizji. Szkolenie na certyfikat zakończyło się testem oceniającym wiedzę i doświadczenia uczestników. Instruktorzy, którzy uzyskali certyfikat mają możliwość prowadzenia programu Drugi Elementarz przez dwa lata, bez konieczności przyjazdu do Fundacji w celu rozliczenia i supewizji. Elementarz edycja jesień 2001 Do edycji jesiennej zgłosiło się 100 instruktorów. Większość z nich (84 osoby) posiadała już certyfikat, tzn. posiadała uprawnienia do realizacji programu co najmniej przez dwa lata, bez konieczności przyjazdu na szkolenia. Pozostałe osoby zadeklarowały chęć uzyskania certyfikatu Kurs Pomocy Socjoterapeutycznej Dzieciom z Rodzin z Problemem Alkoholowym Celem szkolenia jest przygotowanie uczestników do specyficznej pracy z dzieckiem i rodziną z problemem alkoholowym w oparciu o podstawowe założenia socjoterapii w zakresie: choroby alkoholowej i jej wpływu na poszczególnych członków rodziny; pomocy rodzinie w oparciu o współpracę z różnymi instytucjami; sytuacji psychologicznej dziecka i jego uwarunkowań rozwojowych; stworzenia wstępnej diagnozy dziecka opracowanie studium przypadku, po to, aby móc wybrać 186

9 odpowiednie formy pracy użyteczne w procesie pomagania dziecku i rodzinie; pracy z dzieckiem metodą socjoterapeutyczną; pracy z dzieckiem w grupie i kontakcie indywidualnym; organizacji świetlicy. W roku 2001 Fundacja ETOH w Warszawie zorganizowała dwa rodzaje szkoleń w ramach Kursu Pomocy Socjoterapeutycznej Dzieciom z Rodzin z Problemem Alkoholowym, tj. kurs 40- godzinny II stopnia oraz kurs 120-godzinny. Adresatami programu szkolenia 40-godzinnego były osoby, które ukończyły 92- godzinny Kurs Pomocy Socjoterapeutycznej Dzieciom z Rodzin z Problemem Alkoholowym w roku 1999/2000 (kurs I stopnia) organizowany przez Fundację. Kurs 120-godzinny zawierał poszerzony blok tematów wchodzących w zakres treści programowych szkolenia I i II stopnia. Uczestnikami obu szkoleń były osoby pracujące w świetlicach socjoterapeutycznych, bądź takie, które będą zakładały tego typu placówki, np. nauczyciele, pedagodzy, psychologowie, wychowawcy, pracownicy socjalni, kuratorzy. Nabór na szkolenia odbył się poprzez rozesłanie informacji do urzędów gmin, gminnych komisji rozwiązywania problemów alkoholowych oraz do pełnomocników powiatów, wojewodów ds. profilaktyki i rozwiązywania problemów alkoholowych. Założenia programowe oparte są na doświadczeniach i wiedzy dotyczącej złożonego problemu uzależnienia i czynników wpływających na destrukcję rodziny pozostającej w kontakcie z osobą pijącą. W związku z tym Program Pomocy Socjoterapeutycznej Dzieciom z Rodzin Alkoholowych był i nadal pozostaje propozycją pracy z dzieckiem w kontakcie indywidualnym, jak i w grupie oraz pracy z rodzicami. Organizacja szkoleń w tym zakresie w roku 2001 była odpowiedzią na duże zapotrzebowanie nauczycieli, wychowawców, psychologów i innych ludzi zajmujących się pomocą dziecku i rodzinie. Szkolenia ukierunkowane były na pracę w oparciu o założenia socjoterapii w odniesieniu do traumatycznych doświadczeń dziecka. Zajęcia dostarczyły potrzebnej wiedzy na temat choroby alkoholowej i jej mechanizmów. Umożliwiły również nauczycielom i wychowawcom nabycie wiedzy i umiejętności z zakresu komunikacji w procesie pomagania, ze szczególnym ukierunkowaniem na kontakt z rodziną z problemem alkoholowym. Założeniem tego programu było także wzmocnienie współpracy z gminami w celu utworzenia świetlic socjoterapeutycznych w lokalnych środowiskach. Realizacja szkoleń Szkolenia odbywały się raz w miesiącu przez 3 dni. Kurs II stopnia objął dwie sesje, kurs 120- godzinny pięć sesji. Łącznie zostało przeszkolonych około 130 osób. Szkolenia te są rekomendowane przez Państwową Agencję Rozwiązywania Problemów Alkoholowych oraz włączone w rejestr szkoleń Ministerstwa Edukacji Narodowej i Sportu. Uczestnicy mieli możliwość pracowania metodami aktywnymi w ramach warsztatów i wykładów, co pozwoliło im dokładniej przeanalizować problemy i trudności związane z udzielaniem pomocy oraz nabywaniem praktycznych umiejętności. Treści programowe bezpośrednio dotykały aktualnych problemów związanych z funkcjonowaniem poszczególnych członków w rodzinie, w której osoba dorosła jest uzależniona od alkoholu oraz sposobów pomocy psychologiczno pedagogicznej w ramach organizacji świetlicy socjoterapeutycznej Profilaktyka i rozwiązywanie problemów alkoholowych w społecznościach lokalnych W 2001 roku zorganizowano szkolenie przeznaczone dla pełnomocników zarządów, koordynatorów, członków gminnych komisji rozwiązywania problemów alkoholowych oraz dla wszystkich osób zainteresowanych rozwiązywaniem problemów alkoholowych w społecznościach lokalnych. Cele szkolenia to: dostarczenie profesjonalnej i rzetelnej wiedzy na temat konstruowania lokalnej polityki wobec alkoholu dostosowanej do lokalnych potrzeb i możliwości, 187

10 nabycie umiejętności konstruowania gminnych programów profilaktyki, zapoznanie z nowelizacją ustawy o wychowaniu w trzeźwości przeciwdziałaniu alkoholizmowi W szkoleniu uczestniczyło 47 osób. Podobne szkolenie w firmie wyjazdowej zostało zorganizowane na zlecenie Urzędu Miasta Poznania. Przeszkolono 35 członków gminnych komisji i rozwiązywania problemów alkoholowych Program Sobą być dobrze żyć Gimnazjalny Elementarz Profilaktyczny Przeznaczony w szczególności dla: nauczycieli, wychowawców, pedagogów szkół gimnazjalnych. Cele programu to: dostarczenie wiedzy na temat sposobów prowadzenia zajęć wg programu Sobą być dobrze żyć, poznanie treści programu przez wychowawców, nabycie umiejętności prowadzenia zajęć wynikających z programu, nabycie umiejętności w zakresie ewaluacji programu. Program realizowany był w dziesięciu klasach liceów ogólnokształcących na terenie Rzeszowa. Przeszkolono10 realizatorów Trening Antystresowy Szkolenie przeznaczone jest dla nauczycieli, wychowawców, pedagogów, psychologów, pielęgniarek, lekarzy. Dzięki szkoleniu uczestnik: wie, na czym polega trening antystresowy; umie zastosować podstawowe techniki antystresowe; wie, jak redukować napięcie związane z agresją; umie zaprojektować zajęcia antystresowe z uczniami. W tego rodzaju szkoleniu zorganizowanym w formie wyjazdowej do Ostrowca Świętokrzyskiego wzięło udział 20 osób Szkolenie sprzedawców napojów alkoholowych Szkolenie zatwierdzone i rekomendowane przez PARPA. Jest prowadzone metodami aktywnymi. Czas trwania 3 godziny. Cele szkolenia to: przekazanie wiedzy na temat przepisów znowelizowanej ustawy o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi dotyczących zakazu sprzedaży napojów alkoholowych osobom poniżej 18. roku życia, uczenie rozpoznawania wieku osób kupujących alkohol, uczenie asertywnego odmawiania sprzedaży alkoholu. Szkolenie odbyło się na zlecenie Urzędu Gminy Marki i uczestniczyło w nim 25 sprzedawców Publikacje Fundacji W grudniu 2001 roku została wydana na zlecenie i ze środków Ministerstwa Edukacji Narodowej i Sportu, Krajowego Biura ds. Przeciwdziałania Narkomanii i Fundacji ETOH publikacja pod redakcją Janusza Ł. Grzelaka, i Marcina J. Sochockiego Ewaluacja profilaktyki problemów dzieci i młodzieży. Publikacja ta jest efektem konferencji Ewaluacja profilaktyki, która odbyła się w listopadzie 2000 roku, a jej organizatorem była Fundacja ETOH. Tematyka publikacji skoncentrowana jest wokół następujących problemów: zagadnienia ogólnometodologiczne dotyczące badań problemów młodzieży, ewaluacja profilaktyki problemów związanych z uzależnieniem, wdrażanie programów profilaktycznych. 188

11 Ośrodek Profilaktyki i Pomocy Psychologicznej dla Dzieci i Młodzieży Pępek Ośrodek Profilaktyki i Pomocy Psychologicznej dla Dzieci i Młodzieży Pępek jest Ośrodkiem Fundacji ETOH i bezpośrednio jej podlega Podstawowy zakres działalności podmiotu: pomoc psychologiczno-pedagogiczna dla dzieci z rodzin z problemem alkoholowym oraz zagrożonych alkoholizmem (praca grupowa i indywidualna), profilaktyka alkoholowa i innych uzależnień, pomoc wychowawcza, wyrównywanie zaległości szkolnych, pomoc rodzicom w rozwiązywaniu trudności wychowawczych. Cel placówki: opieka pedagogiczno psychologiczna, edukacja pedagogiczno psychologiczna, praca pedagogiczna z rodzicami, wszechstronny rozwój dzieci poprzez udział w zajęciach tematycznych, współpraca z innymi instytucjami wspierającymi dziecko i rodzinę, tj. szkołą, ośrodkiem pomocy społecznej, placówką lecznictwa odwykowego, ośrodkiem dla dzieci i młodzieży, sądem. Metody pracy: Pracę w Ośrodku można podzielić na działania opiekuńczo wychowawcze, działania edukacyjno profilaktyczne, działania socjoterapeutyczne w ramach grup socjoterapeutycznych, indywidualne spotkania terapeutyczne dla dzieci, konsultacje dla rodziców z zakresu umiejętności wychowawczych. W ramach działań opiekuńczo-wychowawczych zorganizowano dzieciom czas po zajęciach szkolnych. Dzieci miały możliwość: odrobić lekcje, skorzystać z korepetycji prowadzonych przez studentów, dzięki czemu mogły nadrobić zaległości szkolne, wziąć udział w zabawach integracyjnych i ogólnorozwojowych, tj. zabawy i gry sportowe np. tenis stołowy, zajęciach plastycznych, komputerowych, uczestniczyć w akcjach Zima w mieście, Lato w mieście. Celem tych działań było uzupełnienie luk wychowawczych i opiekuńczych występujących w najbliższym środowisku dziecka, stymulowanie rozwoju, zapewnienie poczucia bezpieczeństwa oraz budowanie pozytywnych odniesień w relacji dziecko dorosły, dziecko rówieśnik. Działania edukacyjno profilaktyczne polegały na realizowaniu tematów z zakresu profilaktyki alkoholowej i innych uzależnień poprzez dostarczenie informacji o alkoholu i innych substancjach uzależniających oraz zagrożeniach towarzyszących ich zażywaniu. Działania objęły również wskazanie możliwości unikania tych zagrożeń i sposoby radzenia sobie z nimi oraz pokazaniu możliwości zdrowego życia. Działania socjoterapeutyczne w ramach grup socjoterapeutycznych Skierowane były do dzieci i młodzieży (wiek 7 19 lat) z rodzin z problemem alkoholowym i rodzin zagrożonych alkoholizmem. Programem objęto 60 dzieci. Nabór dokonywany był w następujący sposób: współpraca ze szkołami interwencja pedagoga szkolnego, rodzic przyprowadzał swoje dziecko, dzieci zachęcały swoich kolegów i koleżanki do brania udziału w zajęciach, współpraca z instytucjami pomocowymi w Warszawie profesjonaliści takich ośrodków jak: OPTA, PETRA, poradnie odwykowe przy ul. Zgierskiej, Zakopiańskiej korzystają z oferty Ośrodka. Formy pomocy w roku szkolnym 2001 Utworzone grupy socjoterapeutyczne obejmowały 15 osób. Każda z nich miała dwóch prowadzących. 189

12 Podział grup wyglądał następująco: grupa relaksacyjna dla małych dzieci wiek 7 10 lat; grupa rozwojowa dla dzieci w wieku lat; grupa rozwojowa dla młodzieży w wieku lat; grupa rozwojowa dla młodzieży w wieku lat; grupa liderów młodzieżowych działających na rzecz społeczności lokalnej. Celem zajęć było dostarczenie dzieciom pozytywnych doświadczeń korekcyjnych związanych z ich funkcjonowaniem w domu, szkole i środowisku rówieśniczym, a także pomoc w rozpoznawaniu, odreagowywaniu emocji, zmniejszaniu napięć oraz nabywaniu umiejętności radzenia sobie w trudnych sytuacjach. Udział w grupie terapeutycznej pozwolił dzieciom nabyć szereg umiejętności potrzebnych w funkcjonowaniu w grupie, takich jak: współdziałanie, nawiązanie relacji rówieśniczych, budowanie sieci wsparcia. Praca w grupie dostosowana była do potrzeb rozwojowych dzieci, ich doświadczeń mających charakter urazowy. Oprócz zajęć grupowych prowadzono indywidualne spotkania terapeutyczne dla dzieci i młodzieży. W ramach pracy Ośrodka zorganizowano spotkania dla rodziców w celu podejmowania wspólnych działań na rzecz dziecka, tj. planowanie razem z rodzicami pracy z dzieckiem oraz udzielanie pomocy rodzicom w rozwiązywaniu problemów wychowawczych. Działania Ośrodka objęły również kilka interwencji mających na celu motywowanie osoby nadużywającej alkoholu do podjęcia leczenia oraz motywowanie pozostałych członków rodziny do podejmowania działań na rzecz odbudowania wzajemnych relacji. Posiadane zasoby podmiotu Prowadzący posiadają profesjonalne przygotowanie z zakresu pomocy psychologicznej i pedagogicznej udzielanej dzieciom z rodzin z problemem alkoholowym. Wszyscy ukończyli studia na Uniwersytecie Warszawskim Wydział Pedagogiki lub Stosowanych Nauk Społecznych i Resocjalizacji. Ośrodek jest przygotowany do podejmowania działań w ramach pomocy socjoterapeutycznej. Udział w zajęciach socjoterapeutycznych i klubowych był nieodpłatny. Jedynie część kosztów ponosili rodzice w związku z wyjazdem ich dzieci na obóz terapeutyczny. Wkład społeczny w realizację zadania Od kilku lat Ośrodek współpracuje z Wydziałem Pedagogiki oraz Stosowanych Nauk Społecznych i Resocjalizacji Uniwersytetu Warszawskiego. W działania Ośrodka włączają się studenci trzeciego, czwartego i piątego roku tych uczelni. Osiągnięte cele i efekty zrealizowanego zadania Cele: 1. wsparcie dzieci i pomoc psychologiczna dla rodziców; 2. współpraca z rodzinami; 3. umożliwienie dzieciom spędzenia czasu w bezpiecznej i przyjaznej atmosferze; 4. zapewnienie dzieciom potrzeby rozwoju, poznawania świata; 5. integracja wszystkich dzieci korzystających z oferty Ośrodka Pępek ; 6. zaangażowanie trzeźwych i leczących się rodziców w działania na rzecz Ośrodka. Efekty: 1. spędzenie przez dzieci czasu w bezpieczny sposób; 2. pokazanie innych alternatywnych form spędzania czasu po lekcjach; 3. uświadomienie dzieciom potrzeby korzystania przez nich z pomocy psychologicznej w ich trudnej sytuacji rodzinnej; 4. integracja dzieci; 5. wzmocnienie sieci wsparcia wśród dzieci; 6. organizacja wyjazdu letniego. 190

13 11.4. Warszawskie Stowarzyszenie Abstynenckie Warszawskie Stowarzyszenie Abstynenckie zrzesza kluby abstynenckie z terenu Warszawy i województwa mazowieckiego. Stowarzyszenie realizuje dwa programy: Rodzina bez przemocy oraz Zespół interwencji kryzysowej. Ich realizacja jest możliwa dzięki środkom finansowym otrzymywanym z gmin warszawskich, z Zarządu Miasta st. Warszawy oraz Państwowej Agencji Rozwiązywania Problemów Alkoholowych. W ramach swojej działalności Stowarzyszenie realizuje następujące działania: Dyżury w Izbie Wytrzeźwień Podczas dyżurów w Warszawskiej Izbie Wytrzeźwień prowadzono rozmowy profilaktyczno prewencyjnych ze sprawcami przemocy domowej. W 2001 roku przeprowadzono takich rozmów oraz sporządzono wywiady zapisane w formie ankiet. Rozmowy miały na celu uzmysłowienie sprawcom odpowiedzialności karnej za popełnione czyny, a jednocześnie zmotywowanie ich do podjęcia działań, które doprowadziłyby do zmiany ich zachowania i postawy. Konsultacje prawne Konsultacje polegały na prowadzeniu porad prawnych, łącznie z pisaniem wniosków, pozwów, skarg, odwołań dotyczących spraw związanych z problemem alkoholowym występujących w rodzinie (przemoc, zaniedbywanie dzieci, alimenty, zobowiązanie do leczenia itp.). Skala i zakres prowadzonych działań są znacznie szersze, ponieważ w wielu przypadkach prawnicy zatrudniani w ramach programu Rodzina bez przemocy prowadzili działania na rzecz klientów w sądach bądź prokuraturach. Prowadzenie grupy wsparcia dla ofiar przemocy W roku 2001 kontynuowane były spotkania organizowane dla grupy kobiet doświadczających przemocy. Zajęcia prowadzone były pod ogólnym hasłem Jak radzić sobie z przemocą domową. Spotkania miały na celu wzmocnienie postawy kobiet w konfrontacji ze sprawcą przemocy, pokazanie konstruktywnych zachowań, które stanowiłyby zachętę do aktywności kobiet w poszukiwaniu pomocy. Strategie rodzinne Spotkania z rodzinami, połączone są z nauką budowania strategii postępowania i zachowania w konkretnej sytuacji. W trakcie prowadzonych w roku 2001 działań bardzo często korzystano z pomocy policji, jak również Warszawskiej Izby Wytrzeźwień. Działania miały na celu doprowadzenie do pierwszego kontaktu osoby pijącej z pracownikami Zespołu. Stwarza to duże szanse na przekonanie zainteresowanego do podjęcia leczenia odwykowego. Konsultacje medyczne Dzięki ścisłej współpracy z Warszawską Izbą Wytrzeźwień oraz Oddziałem Odwykowo Detoksykacyjnym przy ul. Kolskiej 2/4 udzielono 350 konsultacji medycznych osobom, które zwracały się o pomoc. W wyniku konsultacji 190 osób zostało przyjętych na oddział detoksykacyjny, a około 160 osób zostało skierowanych do poradni odwykowych. Zespół Interwencji Kryzysowej utrzymuje stałe kontakty z poradniami odwykowymi działającymi na terenie Warszawy. W wielu przypadkach Zespół prowadzi ścisły monitoring osób skierowanych do poradni. Również poprzez sieć klubów abstynenckich działających na terenie Warszawy zbierane są informacje o osobach, które w ramach pomocy Zespołu zostały do nich skierowane. Osoby, które zgłaszają się po pomoc, po wyrażeniu zgody mogą natychmiast skorzystać z pomocy medycznej i psychologicznej. Konsultacje psychologiczne Konsultacje psychologiczne objęły około 510 osób. Polegały na bezpośrednim kontakcie z zainteresowanymi i dotyczyły modyfikacji zachowań w stosunku do osób nadużywających alkoholu przez najbliższe otoczenie (żony, matki, dzieci). Przeprowadzono blisko 800 rozmów motywujących do podjęcia leczenia. W konsultacjach brali udział także pracownicy Zespołu. W ich wyniku około 250 osób zostało członkami klubów abstynenta i uczęszcza na programy oferowane przez nie. Interwencje społeczne W 2001 roku pracownicy Zespołu oraz współpracujący wolontariusze wykonali szereg interwencji z zakresu polityki społecznej. Poprzez ścisłe kontakty z ośrodkami pomocy społecznej Zespół załatwia 191

14 wiele spraw socjalno bytowych osób zgłaszających się po pomoc. Zespół prowadzi stałą współpracę z warszawskimi noclegowniami, Pogotowiem Interwencji Społecznych w Warszawie oraz ośrodkami dla bezdomnych prowadzonymi przez Kościół. Stała współpraca z kuratorami sądowymi, jak również pedagogami szkolnymi, spowodowała, że w wielu przypadkach właśnie od nich Zespół otrzymuje prośby o podjęcie interwencji. Porady telefoniczne W 2001 roku pracownicy Zespołu przeprowadzili rozmów telefonicznych, które miały charakter informacyjny oraz motywujący do podjęcia bezpośredniego kontaktu z Zespołem. Codzienne dyżury telefoniczne w godzinach prowadzone były przez odpowiednio przygotowanych pracowników Zespołu. Po godzinie wiele interwencji podejmowano wykorzystując do tego celu posiadane telefony komórkowe. Monitorowanie Wszelkie działania merytoryczne mają swoje odzwierciedlenie w bazach danych. Pozwala to na monitorowanie sytuacji związanej z konkretnym sprawcą przemocy. Dane pochodzące z ankiet pozwalają na uwzględnienie sytuacji konkretnej rodziny, w której dochodziło do przemocy. Jednocześnie w przypadku ponownego zajścia pozwalają na podjęcie decyzji co do dalszego trybu postępowania. W trakcie realizacji programu Stowarzyszenie pozostaje w stałym kontakcie z komisariatami rejonowymi policji, przekazując na bieżąco informacje, które wymagają podjęcia natychmiastowej interwencji w rodzinie. W październiku 2001 roku zorganizowano spotkanie, w którym uczestniczyli przedstawiciele gmin i dzielnic warszawskich, członkowie gminnych komisji rozwiązywania problemów alkoholowych, poświęcone przedstawieniu skali zjawiska przemocy w rodzinie w społeczności lokalnej. Zwrócono szczególną uwagę na konieczność podejmowania środowiskowej współpracy z rodzinami, w których występuje przemoc. Prowadzone były również szkolenia wewnętrzne, mające na celu zwiększenie kompetencji w zakresie działań prowadzonych przez pracowników. Koordynacja działań ogólnopolskich Przy współpracy Państwowej Agencji Rozwiązywania Problemów Alkoholowych dokonano weryfikacji klubów i stowarzyszeń abstynenckich działających na terenie Polski. Następnie opracowano bazę adresową. Poprzez udział w konferencjach i spotkaniach, jak również imprezach rekreacyjnych organizowanych w różnych miejscach w Polsce integracja ruchu abstynenckiego odbywa się bardzo systematycznie i przynosi efekty w postaci podejmowania wspólnych kampanii o charakterze ogólnopolskim. Do kampanii tych zaliczamy: Ogólnopolski Dzień Trzeźwości, propagowanie działań w ramach Niebieskiej i Pomarańczowej Linii, tworzenie lokalnych koalicji na rzecz trzeźwości i promocji zdrowia. Na uwagę zasługuje fakt prowadzenia tych działań na zasadach wolontariatu, bez żadnych nakładów finansowych Stowarzyszenie ASLAN Stowarzyszenie Aslan jest organizacją pozarządową działającą na terenie Warszawy. Zostało założone w 1994 roku przez profesjonalistów (psychologów i pedagogów) oraz młodzież z rodzin dysfunkcyjnych, która przeszła własną terapię oraz szkolenia przygotowujące do pomagania innym. Celem Stowarzyszenia jest pomoc dzieciom i młodzieży z rodzin dysfunkcyjnych w łagodzeniu skutków wzrastania w niekorzystnym środowisku domowym, ze szczególnym uwzględnieniem wyrównania szans edukacyjnych i społecznych oraz stworzenie dla nich propozycji zdrowego i twórczego życia; zapewnienie wsparcia emocjonalnego i pomoc ofiarom przemocy w rodzinie. Stowarzyszenie obejmuje opieką ponad 200 osób rocznie. Są to dzieci i młodzież z rodzin dysfunkcyjnych (rodzin niepełnych, z problemem alkoholowym, narkomańskich). Wśród nich 70% to ofiary lub świadkowie przemocy w rodzinie. Stowarzyszenie realizuje program profilaktyczno terapeutyczny dla dzieci i młodzieży prowadzony 192

15 przez profesjonalistów (psychologów i pedagogów) oraz wolontariuszy i liderów młodzieżowych poprzez: indywidualną opiekę pedagogiczną i psychologiczną, grupy wsparcia i samopomocy, grupy i warsztaty terapeutyczne, letnie i zimowe obozy terapeutyczne i socjoterapeutyczne, zajęcia klubowe, grupy socjoterapeutyczne dla dzieci, warsztaty edukacyjno szkoleniowe, indywidualną pomoc w nauce, interwencje rodzinne, szkolne, sądowe, hostel z możliwością wsparcia materialnego. Oferta Stowarzyszenia ASLAN: opieka psychologiczna i pedagogiczna dla dzieci i młodzieży w wieku 7 21 lat, indywidualna i grupowa terapia dla młodzieży, konsultacje dla rodziców, grupy socjoterapeutyczne (7 grup), samopomocowe grupy wsparcia (8 grup), w tym: grupy dla młodzieży z rodzin z problemem alkoholowym (Al Ateen); 2 grupy w tygodniu, grupa dla dorosłych dzieci alkoholików (powyżej 18 lat), grupa dla osób, które straciły kogoś bliskiego, grupy dla dziewcząt z rodzin dysfunkcyjnych; 2 grupy tygodniowo, grupa wsparcia dla chłopców, grupa wsparcia dla osób mających problemy z jedzeniem, realizacja programu edukacyjno terapeutycznego dla dzieci w rodzin dysfunkcyjnych w wieku 9 12 lat Wyrównać szanse, konsultacje prawnika, zajęcia klubowe: koła zainteresowań: teatralne, origami, fotograficzne, filmowe, poetyckie, gotowania, nauki gry na gitarze, na bębnach, zajęcia lepienia z gliny, siłownia, nauka języka angielskiego i niemieckiego, wydawanie gazety, ponadto Stowarzyszenie organizuje: warsztaty edukacyjne, m. in. na temat uzależnień, warsztaty dla rodziców i dzieci, obozy terapeutyczne, szkolenia dla stażystów i wolontariuszy, szkolenia dla profesjonalistów, szkolenia dla młodzieżowych liderów grup samopomocowych w Polsce, organizacja dwóch forum liderów młodzieżowych (we współpracy z PARPA), zajęcia edukacyjne w szkołach, pomoc w nauce, akcje na rzecz społeczności lokalnej (Dzień Dziecka na Muranowie), współpraca z VEREIN FÜR SPORT UND JUGENDSAZIALARBEIT w Berlinie. W ramach Centrum Pomocy Rodzinie Stowarzyszenie ASLAN prowadzi hostel dla młodzieży ofiar przemocy w rodzinie Komisja Edukacji w Dziedzinie Uzależnień przy Fundacji im. Stefana Batorego Komisja powstała w 1989 roku, przez wiele lat zajmowała się edukacją i upowszechnianiem wiedzy na temat problemów alkoholowych i innych uzależnień w różnych środowiskach zawodowych (m.in. zakłady pracy, więzienia). W 1996 roku zainicjowała regionalny program przeciwdziałania alkoholizmowi i narkomanii, który jest obecnie realizowany w wielu krajach Europy Środkowo- Wschodniej i Azji Centralnej (program regionalny finansowany jest ze środków Open Society Institute z Nowego Jorku). Przeciw przemocy W ramach projektu Przeciw przemocy Komisja podjęła próbę wprowadzenia do Polski wypróbowanych już na świecie metod edukacji i resocjalizacji sprawców przemocy. Wykorzystując 193

16 wieloletnią współpracę z placówkami penitencjarnymi, z którymi tworzyła ośrodki terapii dla alkoholików i narkomanów, wspiera wprowadzanie do zakładów karnych specjalnych programów dla skazanych odbywających kary za przestępstwa z użyciem przemocy. Pomaga w kształceniu specjalistów w tej dziedzinie, organizując warsztaty i seminaria w Polsce lub umożliwiając im udział w szkoleniach zagranicznych. Podejmuje działania zmierzające do sformułowania takiej polityki karnej, która sprzyjałaby reedukacji i resocjalizacji ludzi stosujących przemoc. Stara się inicjować i wspierać przedsięwzięcia edukacyjne adresowane do różnych grup społecznych podejmujących problematykę przeciwdziałania przemocy. Regionalny program Przeciwdziałanie alkoholizmowi i narkomanii Komisja od siedmiu lat prowadzi w krajach Europy Środkowej i Wschodniej oraz Azji Centralnej różnorodne formy szkolenia specjalistów w dziedzinie profilaktyki i leczenia alkoholizmu i narkomanii oraz edukacji rodzin osób uzależnionych. Wśród uczestników znajdują się aktualnie lekarze, psychologowie i terapeuci z Białorusi, Bułgarii, Litwy, Łotwy, Słowacji, Ukrainy, kilku regionów Rosji oraz z Kazachstanu, Kirgistanu, Tadżykistanu i Mongolii. Jednym z ważniejszych obszarów współpracy regionalnej jest przekazywanie innym krajom polskich doświadczeń z funkcjonowania programów leczenia alkoholików Atlantis, które dzięki inicjatywie i pomocy Komisji, od 10 lat prowadzone są z ogromnym powodzeniem w polskich więzieniach. ArkA Od 1992 roku publikowany jest popularny kwartalnik ArkA poświęcony tematyce uzależnień i przeciwdziałaniu przemocy. ArkA ukazuje się też 2 razy w roku w języku rosyjskim, a ostatnio wydany został specjalny zeszyt po bułgarsku Ośrodek Apostolstwa Trzeźwości Warszawskiej Prowincji Braci Mniejszych Kapucynów w Zakroczymiu W 2001 roku działalność Ośrodka Apostolstwa Trzeźwości koncentrowała się na następujących obszarach: Kurso rekolekcje. W 2001 roku odbyło się ich 7 dla około 350 osób. Są to spotkania o charakterze szkoleniowym. Uczestniczyły w nich osoby zainteresowane problemem alkoholowym, mające w swoim najbliższym otoczeniu osobę uzależnioną lub grupy młodzieży organizowane przez nauczycieli lub katechetów. Podobne jednodniowe szkolenie OAT zorganizował wspólnie z gminną komisją rozwiązywania problemów alkoholowych w Zakroczymiu i miejscową szkołą podstawową dla uczniów tej szkoły oraz dla młodzieży z Brzezin koło Łodzi. Rekolekcje dla trzeźwiejących alkoholików i ich rodzin. Rekolekcje mają charakter duchowy, zajęcia prowadzą bracia kapucyni pracujący w OAT. W 2001 roku odbyły się 3 spotkania. Wzięło w nich udział około 150 osób. Szkolenie dla alumnów wyższych seminariów duchownych zarówno diecezjalnych, jak i zakonnych. W 3 turnusach wzięło udział około 100 osób. Szkolenie ma charakter dwustopniowy (pierwszy + drugi rok). Po drugim roku następuje egzamin. Spotkania trwają od poniedziałku do piątku włącznie. Dni skupienia i modlitwy AA. Spotkania te cieszą się największą popularnością. W 2001 roku odbyło się 11 spotkań. Anonimowi alkoholicy uczestniczą w mityngach, nabożeństwach liturgicznych oraz rozmowach z duszpasterzami. Spotkania grup Al Anon. W 2001 roku zorganizowano 5 spotkań. Zakroczymskie spotkania dzieci i młodzieży. To najnowsza forma działalności OAT. Odbywają się od 2000 roku. W 2001 roku Ośrodek zorganizował 2 spotkania. Wzięło w nich udział około 100 osób. Spotkania prowadzi zespół wolontariuszy. Ich celem jest pokazanie radości wspólnego przebywania ze sobą bez alkoholu, nauczenie poprawnych relacji partnerskich oraz pokonywanie własnych barier wytworzonych na skutek przebywania z osobą nadużywającą alkoholu. Wspólnie z Państwową Agencją Rozwiązywania Problemów Alkoholowych przeprowadzono 2 sesje szkoleniowe dla księży zaangażowanych w prace gminnych komisji rozwiązywania problemów 194

17 alkoholowych. W szkoleniu udział udział 30 kapłanów. W OAT odbyły się 2 spotkania Zespołu Apostolstwa Trzeźwości przy Konferencji Episkopatu Polski. W 2001 roku wydano 6 numerów dwumiesięcznika Trzeźwymi Bądźcie w nakładzie egzemplarzy każdy numer. Część nakładu rozchodziła się poprzez dystrybucję kościelną, a część poprzez indywidualnych odbiorców. Pismo zawiera wkładkę Apostoł Trzeźwości redagowaną przez sekretarza Zespołu Apostolstwa Trzeźwości przy Konferencji Episkopatu Polski. Trzeźwymi Bądźcie zajmuje się duchowymi aspektami radzenia sobie z problemem alkoholowym i rolą, jaka pełnią osoby z najbliższego otoczenia osoby uzależnionej w procesie jej zdrowienia. Odbiorcami pisma są duszpasterze i osoby świeckie współpracujące z wyznaniowymi organizacjami propagującymi i wspierającymi trzeźwość. Partnerzy OAT na polu działalności trzeźwościowej to: Państwowa Agencja Rozwiązywania Problemów Alkoholowych, Ośrodek Terapii Uzależnień przy Instytucie Psychiatrii i Neurologii w Warszawie, gminne komisje rozwiązywania problemów alkoholowych, Zespół Apostolstwa Trzeźwości przy Konferencji Episkopatu Polski oraz grupy samopomocowe AA i Al Anon Polska Liga Trzeźwość Celem działalności Polskiej Ligi Trzeźwość jest upowszechnianie w społeczeństwie trzeźwości, krzewienie abstynencji wśród młodzieży oraz przekazywanie wiedzy z zakresu uzależnienia. Polska Liga Trzeźwość współpracuje z lokalnymi stowarzyszeniami w zakresie realizacji zadań statutowych poprzez: współdziałanie w imieniu zrzeszonych stowarzyszeń z trzeźwościowymi organizacjami międzynarodowymi działającymi w innych krajach, współdziałanie z władzami kościelnymi, związkami wyznaniowymi i stowarzyszeniami religijnymi, inspirowanie badań nad problemami alkoholowymi, występowanie z propozycjami nowych regulacji prawnych w zakresie produkcji i dystrybucji alkoholu, wychowanie w trzeźwości i przeciwdziałanie alkoholizmowi. W 1999 roku Warszawskie Towarzystwo Trzeźwość przekazało Polskiej Lidze Trzeźwość Ośrodek Profilaktyki Alkoholowej przy ul. Hożej 54 w Warszawie, który udziela pomocy osobom uzależnionym i ich rodzinom. W Ośrodku funkcjonuje telefon zaufania, spotykają się również grupy AA. Od trzech lat Liga prowadzi w Ośrodku punkt bezpłatnej interwencyjnej pomocy prawnika, terapeuty, psychologa, pedagoga dla osób uzależnionych od alkoholu i ich rodzin, także dla dzieci, młodzieży, pracodawców. Każdego roku rejestrowanych jest ponad 3 tysiące zgłoszeń. Wśród zgłaszających się telefonicznie i osobiście, 80% to osoby, których dotyka problem alkoholizmu. Często występuje on w interakcji z innymi substancjami uzależniającymi (narkotyki, leki). Od 1993 roku Polska Liga Trzeźwość jest wydawcą naukowo społecznego miesięcznika Problemy Alkoholizmu. Treść każdego numeru wypełniają publikacje podnoszące humanistyczne zagadnienia człowiek alkohol i inne uzależnienia w szerokim kontekście aktualnej wiedzy z dziedziny prawa, medycyny, socjologii, etyki, pedagogiki, demografii, ekologii, literatury, ekonomii i innych nauk interdyscyplinarnych. Autorami są wybitni teoretycy i praktycy, specjaliści przedmiotu znani w kraju i za granicą. Celem pracy redakcji i stowarzyszenia jest upowszechnianie wiedzy na temat profilaktyki i terapii uzależnień w różnych środowiskach; zwiększanie wymiany informacji dotyczących możliwości rozwiązywania problemów związanych z zapobieganiem i terapią uzależnień Fundacja Prom W ramach działań z zakresu profilaktyki i rozwiązywania problemów alkoholowych Fundacja Prom przeprowadziła w 2001 roku szkolenia wg projektu wychowawczo profilaktycznego Trzy koła 195

18 Celem programu jest przygotowanie nauczycieli do realizowania programów profilaktycznych, a także do tworzenia własnych, autorskich programów i cyklów zajęć. Program obejmuje następujące elementy: wykład o współczesnych kierunkach profilaktyki, wskazówki metodyczne dla nauczyciela, cykl zajęć poświęconych metodom pracy z uczniem, sposoby wzmacniania uczniów W ramach projektu Trzy koła proponuje się wychowawcom klas ze szkół podstawowych (klasy I IV) i gimnazjów szkolenie, obejmujące łącznie 52 godziny. Jest ono podzielone na trzy etapy. Odstępy między etapami wynoszą kilka miesięcy, tak by uczestnicy mogli zastosować w praktyce proponowane sposoby pracy z klasą. Każdy w etapów nazywany jest kursem. Łącznie zorganizowano 47 kursów dla wychowawców. Uczestniczyło w nich osób, z czego 408 osób uczestniczyło w więcej niż jednym kursie, czyli etapie szkolenia. Uczestnicy to w około 95% nauczyciele lub inni wychowawcy (ZHP, świetlice, ośrodki wychowawcze) prowadzący około 13 tys. dzieci i młodzieży. Województwa i miejscowości, w których odbywały się szkolenia: woj. dolnośląskie: Goleniów, Lubomierz, Oława, Piława Górna, Trzebnica, woj. lubeleskie: Kazimierz Dolny, Puławy, woj. małopolskie: Tarnów, woj. mazowieckie: Płock, Sokołów Podlaski, Warszawa, woj. opolskie: Tarnów Opolski, woj. podkarpackie: Sanok, woj. warmińsko mazurskie: Bartoszyce, Nidzica, Ostróda, Piecki, woj. zachodnio pomorskie: Gryfice, Kamień Pomorski, Postomino, Pyrzyce, Rewal. Organizatorami kursów byli: pełnomocnicy ds. rozwiązywania problemów alkoholowych lub ds. patologii społecznej, poradnie psychologiczno pedagogiczne, szkoły, firma prywatna, biblioteka, Komenda Hufca ZHP. Inne formy szkoleń: Szkolenie instruktorów kursów Trzy koła, Kurs dla liderów grup wsparcia dla nauczycieli, Grupy rozwoju umiejętności wychowawczych Komitet Ochrony Praw Dziecka Sprawy interwencyjne trafiające do Komitetu Ochrony Praw Dziecka dotyczą różnych sytuacji łamania praw dziecka, przemocy domowej (fizycznej i emocjonalnej), zaniedbywania, braku kontaktu dziecka z rodzicem, który z nim mieszka, innych trudności wychowawczych. Wielokrotnie są one spowodowane alkoholizmem jednego, bądź kilku członków rodziny. W 2001 roku Komitet Ochrony Praw Dziecka udzielił następującej pomocy dzieciom i ich rodzinom: porady telefoniczne (telefoniczne, pedagogiczne i prawne)

19 spotkania indywidualne (z psychologiem, pedagogiem) 520 porady i interwencje prawne 650 mediacje rodzinne 92 Wśród wyżej wymienionych spraw około 50% miało związek z problemem alkoholowym. W ramach zadań Komitetu Ochrony Praw Dziecka od wielu lat realizowane są następujące programy: 1. Prowadzenie Ośrodka Interwencji Kryzysowej dla dzieci krzywdzonych i rodzin zagrożonych patologią w tym z problemem alkoholowym dzięki dotacji Gminy Warszawa-Centrum. 2. Praca na rzecz dziecka i rodziny promocja prozdrowotnych postaw, profilaktyka i pomoc w sytuacjach kryzysowych dotowany przez Wydział Promocji Zdrowia i Pomocy Społecznej Biura Zarządu Miasta St. Warszawy, mający na celu między innymi: promocję zdrowego dzieciństwa, działania prewencyjne i przeciwdziałanie skutkom krzywdzenia dzieci, udzielanie profesjonalnej pomocy dziecku i rodzinie (prawnej, psychologicznej i wspierająco terapeutycznej). Z programu tego skorzystało około 140 pedagogów szkolnych, 900 nauczycieli i rodziców, dorosłych i dzieci. 3. Ogólnopolski program profilaktyczno terapeutyczny Powstrzymać przemoc wobec dziecka dla ogólnej liczby uczestników finansowany przez Departament Opieki i Profilaktyki Społecznej MEN. Wyżej wymieniony program był kontynuacją realizowanych poprzednio przez Komitet Ochrony Praw Dziecka programów SOS dziecko oraz odnosił się do ogólnopolskiej kampanii Dzieciństwo bez przemocy. Miał on na celu: edukację osób dorosłych pracujących z dziećmi i młodzieżą na temat praw dziecka, nawiązanie współpracy oraz pomoc szkołom i przedszkolom w realizacji zadań wynikających z programów wychowawczych, w tym profilaktyki pierwszorzędowej i wczesnej interwencji, zapobieganie przemocy wobec dziecka Stowarzyszenie Klub Abstynenta Powrót Aktywność Stowarzyszenia Powrót w Mikołowie w 2001 roku koncentrowała się na dwóch obszarach działalności: wewnętrznej i zewnętrznej. Działalność wewnętrzna Zadania te realizowane były podczas spotkań w siedzibie Klubu: w pierwsze poniedziałki miesiąca pod hasłem Otwarte drzwi dla wszystkich zainteresowanych problemem uzależnienia od środków psychoaktywnych, współuzależnienia, przemocy interpersonalnej. W ramach spotkań realizowane były rodzinne programy trzeźwości. Zainteresowani korzystali ze świetlicy, sali tenisa stołowego oraz biblioteki; spotkania wtorkowe w ramach propagowania zdrowego stylu życia i integracji rodzin. Uczestniczyli w niej członkowie Stowarzyszenia, sympatycy, przyjaciele, w tym również młodzież; spotkania czwartkowe (grupy wsparcia) uzależnionych z udziałem klubowego psychologa klinicznego przy współudziale instruktora terapii uzależnień. przedświąteczne spotkania Wspólnoty Klubowej i przedstawicieli młodzieżowych liderów z przedstawicielami władz samorządowych gmin powiatu mikołowskiego oraz starostwa powiatowego, Koalicji Ruchu Trzeźwościowego, przedstawicieli oświaty, zakładów pracy, duchowieństwa, młodzieży oraz przedstawicieli lokalnych mediów, spotkania z młodzieżowymi animatorami i liderami programów profilaktycznych. W 2001 roku w siedzibie Stowarzyszenia odbyło się 114 spotkań Wspólnoty Klubowej, w których uczestniczyło osób. Działalność zewnętrzna W ramach tej działalności między innymi: 197

20 na bieżąco prowadzono współpracę z władzami samorządowymi pięciu gmin powiatu mikołowskiego. Wszystkie gminy są członkami wspierającymi Stowarzyszenie, liderzy Klubu uczestniczyli w pracach gminnych komisji rozwiązywania problemów alkoholowych pięciu gmin, współredagowano kwartalnik Feniks poświęcony promocji życia w trzeźwości i konsolidacji ruchu trzeźwościowego w powiecie. Ściśle współpracowano z Pełnomocnikiem Miasta Mikołowa ds. Rozwiązywania Problemów Alkoholowych, prowadzono ścisłą współpracę m.in. z: Państwową Agencją Rozwiązywania Problemów Alkoholowych, Ogólnopolskim Pogotowiem dla Ofiar Przemocy w Rodzinie Niebieska Linia, Instytutem Psychologii Zdrowia, Krajowym Centrum ds. AIDS, Biurem ds. Narkomanii w Warszawie, Biurem Spraw Społecznych Kancelarii Prezydenta RP, Departamentem Analiz Programowych Kancelarii Premiera RP, Ministerstwem Edukacji Narodowej i Sportu, Stowarzyszeniem Szkoła Liderów w Warszawie, Ogólnopolskim Stowarzyszeniem Liderów Działań Psychospołecznych, Fundacją im. Stefana Batorego w Warszawie, Śląskim Wojewódzkim Regionalnym Ośrodkiem Polityki Społecznej, Pełnomocnikiem Zarządu Województwa Śląskiego ds. Profilaktyki i Rozwiązywania Problemów Alkoholowych, Pełnomocnikiem Śląskiego Wojewody ds. Narkomanii, Rodziny, AIDS, Regionalnym Związkiem Stowarzyszeń Klubów Abstynenckich w Katowicach, zrealizowano II edycję Powiatowej Młodzieżowej Szkoły Liderów młodzieżowych animatorów programów profilaktycznych w Mikołowie. Odbyły się dwie sesje szkoły: wiosenna i jesienna. W programie uczestniczyło 66 dziewcząt i chłopców ze szkół ponadpodstawowych gmin powiatu mikołowskiego, gminy Katowice i Zabrze, Jako jedyna tego typu placówka w Polsce szkoła w Mikołowie prezentowana była: podczas Ogólnopolskiej Konferencji Programowej w Wielkopolskim Urzędzie Wojewódzkim w Poznaniu Edukacja dla solidarności społecznej w ramach realizacji programu Edukacja dla rozwoju z udziałem Premiera RP Jerzego Buzka i Rzecznika Praw Obywatelskich Przewodniczącego Kapituły Konkursu Pro publico bono Andrzeja Zolla. Udział w tej konferencji był wyrazem uznania za utworzenie pierwszej tego typu niepublicznej placówki oświaty kształcenia ustawicznego i przyznanie za to wyróżnienia w drugiej edycji ogólnopolskiego konkursu Pro publico bono, podczas seminarium w Wojewódzkim Ośrodku Leczenia Narkomanii w Pławniowicach koło Gliwic, jako modelowy program profilaktyczny w dziedzinie przeciwdziałania narkomanii, podczas spotkania ze Śląskim Kuratorem Oświaty w aspekcie objęcia młodzieży gmin województwa śląskiego programem przeciwdziałającym patologiom społecznym, w ogólnopolskim Dniu Trzeźwości odbyło się V Jubileuszowe Mikołowskie Seminarium Trzeźwościowe na temat: Przeciwdziałanie przemocy interpersonalnej i nietolerancji oraz zapobieganie krzywdzeniu i zaniedbywaniu dzieci pod hasłem Przekroczyć próg nadziei. Seminarium było elementem ogólnopolskiej kampanii Dzieciństwo bez przemocy. W przedsięwzięciu wzięło udział około 400 osób, współorganizowano z Urzędem Miasta Łaziska Górne, Miejskim Domem Kultury w Łaziskach Górnych, Pełnomocnikiem Miasta Mikołowa ds. Rozwiązywania Problemów Alkoholowych i gminnymi komisjami rozwiązywania problemów alkoholowych gmin powiatu mikołowskiego III Festiwal Piosenki i Poezji Krokus Łaziska Górna 2001 propagujący zdrowy styl życia, wspólnota klubowa uczestniczyła w corocznej pielgrzymce do Sanktuarium Matki Boskiej Licheńskiej z okazji miesiąca trzeźwości, przedstawiciele Klubu uczestniczyli w konsultacjach merytorycznych, szkoleniach organizowanych przez: Państwową Agencję Rozwiązywania Problemów Alkoholowych, Krajowe Biuro ds. Przeciwdziałania Narkomanii, Krajowe Centrum ds. AIDS, Regionalny Ośrodek Polityki Społecznej Województwa Śląskiego, Agencję Perfekt w Gliwicach, Stowarzyszenie Menedżerów na Rzecz Zdrowego Miejsca Pracy w Raciborzu, Kierownictwo Klubu uczestniczyło między innymi w: konferencji na temat Rodzina w trudnej sytuacji życiowej i wychowawczej wezwaniem dla wolontariatu, która odbyła się w Śląskim Urzędzie Wojewódzkim, I Regionalnej Wojewódzkiej Konferencji zorganizowanej w Śląskim Urzędzie Marszałkowski przez Regionalny Związek Stowarzyszeń Abstynenckich Województwa Śląskiego, pomieszczenia klubowe zostały udostępnione grupom Al Anon Oleńka oraz Feniks, przy Klubie funkcjonował międzyzakładowy punkt konsultacyjny, który w 2001 roku udzielił