sopot, gdynia i okolice
|
|
- Anatol Kaczor
- 7 lat temu
- Przeglądów:
Transkrypt
1 sopot, gdynia i okolice ALBUM - PRZEWODNIK
2 GDAŃSK SOPOT, GDYNIA I OKOLICE ZDJĘCIA: STANISŁAWA, JOLANTA I RAFAŁ JABŁOŃSCY TEKST: RAFAŁ JABŁOŃSKI
3
4 Str. 6-9 HISTORIA Str KALENDARIUM Str II WOJNA ŚWIATOWA Str SŁAWNI GDAŃSZCZANIE Str GŁÓWNE MIASTO Str STARE MIASTO Str WYSPY I DŁUGIE OGRODY Str STARE PRZEDMIEŚCIA Str POZOSTAŁE DZIELNICE Str OLIWA Str SOPOT Str GDYNIA Str OKOLICE
5
6
7 GDAŃSK HISTORIA Gdańsk, miasto położone nad Zatoką Gdańską, w pobliżu ujścia Wisły do Bałtyku, przez wieki był najbogatszym miastem Rzeczypospolitej. Jego początki sięgają czasów Mieszka I, który w latach opanował tę część Pomorza. Na miejscu dzisiejszego Długiego Targu, w rozwidleniu wpadającej do Martwej Wisły Motławy założył on gród z przystanią portową. Nazwa osady, Gyddanzyc, zapisana po raz pierwszy w Żywocie św. Wojciecha, który gościł w Gdańsku przed wyprawą chrystianizacyjną do Prus, wywodziła się od słowa, jakim Prusowie określali Motławę. Jej rdzeń gd oznaczał błoto lub wilgoć. W okresie dynastii Piastów związki Gdańska z Polską były dość burzliwe. Rozbicie dzielnicowe państwa nie sprzyjało utrzymaniu więzi z Pomorzem Wschodnim. Dopiero po śmierci ostatniego z książąt pomorskich Mściwoja II Gdańsk przeszedł w ręce Przemysła II, który w 1295 roku koronował się na króla polskiego. W nocy z 13 na 14 listopada 1308 roku Krzyżacy podstępem opanowali Gdańsk, niszcząc doszczętnie osadę i mordując liczną grupę gdańszczan i rycerzy pomorskich. Bulla papieska z 1310 roku informowała o 10 tysiącach zabitych. Pozostałą część ludności słowiańskiej wysiedlono do osady Osiek, położonej na północ od grodu. Na miejscu zniszczonego grodu książęcego powstało tzw. Główne Miasto, odtąd kulturalnie i militarnie najważniejsza część aglomeracji miejskiej. W opasanym murami i fosami mieście przystąpiono do budowy ratusza i kościoła Mariackiego oraz zamku - siedziby zakonu krzyżackiego. W rejonie kościoła św. Elżbiety, na miejscu dawnej dzielnicy rzemieślniczej, powstało Stare Miasto, a na północ od niego krzyżackie Młode Miasto, konkurencyjne wobec Głównego Miasta. Związki mieszczan z zakonem krzyżackim nie były dość mocne. Często zdarzały się 1. Port na Motławie, F. A. Lohrmann, rok 1765.
8 tumulty, jak ten z 1363 roku, w czasie jarmarku dominikańskiego, z udziałem głównie ludności polskiej. Niechęć do zakonu znalazła swą kulminację w przystąpieniu Gdańska do antykrzyżackiego Związku Pruskiego, który w 1454 roku wypowiedział posłuszeństwo zakonowi. Gdańszczanie zajęli zbrojnie Wielki Młyn i zamek krzyżacki, który wkrótce zniszczyli. Na mocy II pokoju toruńskiego w 1466 roku ziemie pomorskie włączone zostały do Polski przyjmując odtąd nazwę Prus Królewskich. Gdańsk uzyskał od Kazimierza Jagiellończyka szereg przywilejów zapisanych w Privilegia Casimiriana, m.in. wyłączność na handel zamorski Polski, a także prawo bicia własnej monety z wizerunkiem króla. Wszystkie odrębne człony miasta połączono w jeden organizm miejski podległy Radzie Głównego Miasta. Do herbu miasta wprowadzono koronę królewską, która świadczyć miała, aż do roku 1793, o trwałych związkach politycznych Gdańska z Polską. Ścisły związek z Rzeczypospolitą był gwarantem dobrobytu miasta. Toteż z wyjątkiem buntu przeciw królowi Stefanowi Batoremu w 1577 roku gdańszczanie wielokrotnie potwierdzali wierność Polsce. Tak działo się w czasie wojen szwedzkich w latach i W roku 1734, w czasie oblężenia przez wojska rosyjskie i saskie gdańszczanie w swoich murach chronili króla Stanisława Leszczyńskiego, 2. Pieczęć Świętopełka II. 3. Nabrzeże Motławy w 1925 roku. który listem podziękował obrońcom za ich bezprzykładną wierność. Wiek XVI przyniósł wiele zmian. Rozpowszechniły się nowe idee religijne, które w Gdańsku znalazły przyjazny grunt. Katolicyzm stał się religią marginalną, zaczął dominować luteranizm i kalwinizm. W architekturze i sztuce gotyk został zastąpiony przez styl renesansu przyjmujący, za sprawą związków z Niderlandami, formę manieryzmu, który stał się wizytówką miasta. Lata zwane są złotym wiekiem Gdańska. Wznoszono nowe budowle municypalne, wybudowano ok. 300 spichrzy, powstawały dekoracyjne kamieniczki. W latach zbudowano zespół nowożytnych bastionów ziemnych, które okalały miasto, a dzięki kamiennej śluzie umożliwiały zatopienie przedpola miasta od strony Żuław. Rozbiory Polski przyniosły upadek miasta. W 1772 roku Gdańsk stracił na rzecz Prus swoje podmiejskie posiadłości oraz Hel i Szkarpawę. Mimo usilnych starań dyplomatycznych i zbrojnego oporu, w 1793 roku Prusacy opanowali Gdańsk, traktując go, przez cały okres okupacji, jako prowincjonalne miasto garnizonowe.
9 10 U schyłku wojny Gdańsk zmieniono w twierdzę. W czasie czterodniowego oblężenia Główne Miasto zrównane zostało z ziemią. Po wojnie miasto zasiedlono głównie przybyszami z kresów wschodnich, zajętych przez Rosjan. Byli to mieszkańcy przede wszystkim Wilna i okolic oraz Lwowa. Rozpoczęto odbudowę miasta, którą w ogólnym zarysie ukończono po dziesięciu latach. Pogarszające się nastroje społeczne w latach 70. doprowadziły w sierpniu 1980 roku do wybuchu niezadowolenia robotników. Na terenie Stoczni Gdań skiej rozpoczął się strajk, którego przywódcą został Lech Wałęsa. W następstwie porozumień podpisanych w Stoczni Gdańskiej utworzono NSZZ Solidarność. Gdańsk wraz z Sopotem i Gdynią stanowią zespolony organizm miejski zwany Trójmiastem. Poprzez rozwój terytorialny zatarły się dawne granice, choć zachowała się odrębność poszczególnych aglomeracji. Sopot, znana obecnie nadbałtycka miejscowość wypoczynkowa i uzdrowisko, już w XVI wieku peł 1. Domy przy ul. Długiej, J. C. Schultz, Wschodnia elewacja Bramy Złotej, wg. R. Curicke, rok W wyniku wojen napoleońskich gdańszczanie zyskali wolność. Pokojem w Tylży z 1807 roku Napoleon nadał Gdańskowi status wolnego miasta. Po klęsce pod Moskwą Rosjanie przez cały 1812 rok oblegali wojska polskie i francuskie broniące miasta. Do kapitulacji doszło na początku stycznia 1813 roku, a kongres wiedeński przekazał Gdańsk Prusom. Po I wojnie światowej mimo, starań Polski o powrót Gdańska do Rzeczypospolitej, na mocy traktatu wersalskiego utworzono w 1920 roku Wolne Miasto Gdańsk pod egidą Ligi Narodów, reprezentowanej przez Wielkiego Komisarza. Polsce pozostawiono m. in. prowadzenie polityki zagranicznej, włączenie miasta do polskiego obszaru celnego, utrzymywanie poczty oraz zarząd portu. Polska mogła również na półwyspie Westerplatte utrzymywać garnizon wojskowy. Tu też dnia 1 września 1939 roku salwy z pancernika Schleswig-Holstein oznajmiły początek II wojny światowej. Gdańsk przyłączono do Niemiec, a ludność polskiego pochodzenia wymordowano, umieszczono w obozach koncentracyjnych lub wysiedlono.
10 11 3. Sala w Ratuszu Głównego Miasta, J. C. Schultz, Wnętrze Dworu Artusa, J. C. Schultz, nił podobne funkcje. Za zgodą właścicieli, cystersów z Oliwy, bogaci gdańscy patrycjusze budowali tu swoje letnie rezydencje. Jednak dopiero za sprawą przybyłego w 1808 roku, wraz z Napoleonem, francuskiego lekarza wojskowego Jeana George a Haffnera stał się kurortem w dzisiejszym tego słowa znaczeniu. Dzięki Haffnerowi wybudowano molo, łazienki i domy zdrojowe, a lekarze zaczęli zalecać swoim pacjentom kąpiele morskie. Gdynia, chociaż jej historia sięga VII wieku n.e., kiedy zbudowano tu pierwsze osady obronne, szczególny rozwój zawdzięcza budowie portu w początkach Drugiej Rzeczypospolitej w 1922 roku.
11 KALENDARIUM 2. Widok Gdańska z Grodziska. F. Hogenberg rok. 12 V- na tym terenie osiedlili się Słowianie. VII w. - powstanie pierwszej osady rybackiej. X w. - książęta kaszubscy założyli zamek obronny przyłączenie Pomorza do Polski przez księcia Mieszka I budowa warowni u ujścia Wisły przez Mieszka I. 27 marca biskup praski Wojciech zatrzymał się w Gdańsku w czasie swej wyprawy misyjnej do Prus. Na miejscu odprawionej przez niego mszy powstał kościół św. Wojciecha w żywocie św. Wojciecha, spisanym przez Jana Kanapariusza, po raz pierwszy pojawiła się nazwa miasta Gdańsk (Gyddanyzc urbs) sprowadzenie cystersów do Oliwy książę pomorski uniezależnił Pomorze Gdańskie od Polski przywilej papieski organizowania jarmarków św. Dominika nadanie Gdańskowi praw miejskich lubeckich oblężenie miasta przez Marchię Brandenburską. Wezwani na pomoc Krzyżacy zajęli Gdańsk dokonując rzezi jego mieszkańców sąd papieski wydał wyrok nakazujący Krzyżakom zwrot Polsce Pomorza Gdańskiego, zignorowany przez zakon budowa Ratusza Głównego Miasta rozpoczęcie budowy zamku wysokiego przyznanie Głównemu Miastu praw miejskich Gdańsk zostaje członkiem Związku Miast Hanzeatyckich budowa pierwszego dużego żurawia na nabrzeżu Motławy lokacja Starego Miasta na prawie chełmińskim Krzyżacy przy ujściu Motławy do Martwej Wisły zbudowali Młode Miasto, które miało być konkurencją dla reszty Gdańska po bitwie grunwaldzkiej rada miejska przyjęła zwierzchność króla Władysława Jagiełły Gdańsk przystąpił do Związku Pruskiego wymie 3. Talar z 1577 roku. 1. Plan Gdańska z XVII wieku.
12 4. Widok Gdańska z 1628 roku. rzonego przeciw Zakonowi wybuch powstania przeciw Krzyżakom. Wypowiedzenie posłuszeństwa zakonowi przez Związek Pruski, na którego wniosek król Kazimierz Jagiellończyk wydał akt inkorporacji Pomorza Gdańskiego i Gdańska do Polski flota gdańsko-elbląska pokonała krzyżaków na Zalewie Wiślanym pokój toruński przekazał Pomorze Gdańskie z Warmią Polsce Gdański statek Piotr z Gdańska zaatakował, u wybrzeży Anglii florencko-burgundzką galerę. San Matteo, na której zdobyto wielkie łupy. Najcenniejszym z nich był obraz Hanasa Memlionga Sąd Ostateczny, przekazany kościołowi Mariackiemu tumult gdański - powstanie protestanckiej mniejszości przeciwko władzom miasta interwencja króla I Starego, który zwiększył prawa swojego burgrabiego równe prawa dla protestantów nadane przez króla Zygmunta Augusta przybywają do miasta protestanci prześladowani w Holandii: m.in. mennonici odmowa złożenia przysięgi królowi Stefanowi Batoremu spowodowała wojnę, która zakończyła się kompromisem zachowującym autonomię Gdańska wojna polsko-szwedzka, 28 listopada odbyła się morska bitwa pod Oliwą, w której zwyciężyła flota polska powstała fontanna Neptuna Jan Heweliusz zbudował w Gdańsku swoje obserwatorium początki powstania wyspy Westerplatte z naniesionego przez Wisłę piasku. 6. Plan Starego Miasta z 1687 roku. P. Willer Panorama Gdańska z 1635 roku. J. Hofmann.
13 II WOJNA ŚWIATOWA Westerplatte z 1939 roku. WESTERPLATTE 2. Schleswig-Holstein w czasie ostrzału Westerplatte. Dnia 1 września 1939 roku, o godz. 4:48 cumujący naprzeciwko Westerplate pancernik Schleswig-Holstein rozpoczął ostrzał polskiej placówki wojskowej, zaczynając II wojnę światową. Westerplatte jest półwyspem znajdującym się przy ujściu Martwej Wisły do Zatoki Gdańskiej, który pojawił się w II połowie XVII wieku jako drobna mielizna utworzona z piasków naniesionych przez rzekę. Z czasem przekształciła się ona w wyspę, a później półwysep nazywane Weste Platte, czyli zachodnia płyta, ponieważ znajdowała się po zachodniej stronie ujścia. W 1924 roku Liga Narodów przyznała ten teren Polsce, a w 1925 pozwoliła na umieszczenie na półwyspie strażnicy wojskowej. Od 1926 roku Funkcjonowała tu Wojskowa Składnica Tranzytowa, która pełniła rolę składu amunicji i wartowni. Na terenie Westerplatte znajdowało się 88 polskich żołnierzy, wymienianych co pół roku. Latem 1939 roku zwiększono skład do 210 osób. Oprócz magazynów zbudowano tu koszary oraz cztery żelbetowe wartownie. W 1938 roku komendantem strażnicy został major Henryk Sucharski, a dowódcą wartowni kapitan Franciszek Dąbrowski. Ostrzał artyleryjski z pancernika poprzedził szturm jednostek piechoty, które próbowały wedrzeć się na teren
14 5. Niemcy w czasie działań bojowych na Westerplatte Pomnik Obrońców Westerplatte. strażnicy od strony południowej. Silna obrona zaskoczyła Niemców, którzy zmuszeni zostali do wycofania się i podjęcia dalszego ostrzału artyleryjskiego. Plan błyskawicznego zajęcia półwyspu, oparty na znacznej przewadze 4. Kapitulacja załogi Westerpaltte. ogniowej, nie powiódł się. W związku z tym Niemcy 2 września wprowadzili do ataku lotnictwo bojowe, które zrzuciło na strażnicę setki ton bomb zamierzając zniszczyć rzekome bunkry podziemne. Ostrzał ze wszystkich rodzajów broni artyleryjskiej oraz działania saperskie w następnych dniach nadwyrężyły znacznie możliwości obrony półwyspu. W dniu 7 września wobec wyczerpania załogi oraz braku amunicji o 10:15 major Sucharski ogłosił kapitulacje strażnicy. W dowód uznania jego odwagi pozwolono mu pozostawić szablę przy boku. Po stronie polskiej śmierć poniosło 15 żołnierzy, pozostali umieszczeni zostali w niemieckich obozach jenieckich, gdzie niektórzy przebywali do 1945 roku. Część zwolniona ze względów zdrowotnych uczestniczyła w partyzantce. Po stronie przeciwnej zginęło od 300 do 400 osób.
15 ZNANI GDAŃSZCZANIE Jan Dantyszek ( ) Właściwie Johann(es) von Hoefen z pochodzenia Niemiec, który osiedlił się na Warmii, a później w Gdańsku. Biskup chełmiński i warmiński, podróżnik, dyplomata dworu Zygmunta Starego, a przede wszystkim poeta doby renesansu, piszący po polsku i łacinie. Jego najbardziej znanym dziełem jest poemat Nagrobek sobie samemu. 20 Jan Heweliusz ( ) Wybitny astronom mieszkający w Gdańsku. W 1640 roku założył obserwatorium astronomiczne z wykonanymi własnoręcznie przyrządami. Pod Gdańskiem Heweliusz zbudował teleskop o długości 50 m, największy wówczas na świecie. Sporządził mapę powierzchni Księżyca i odkrył dziewięć komet. 3. Obserwatorium Jana Heweliusza.
16 Gabriel Daniel Fahrenheit ( ) Fizyk i inżynier urodzony w Gdańsku. Zajmował się produkcją termometrów, w których po raz pierwszy zastosował rtęć. W 1725 roku zaproponował swoją skalę temperatury zwaną Farenheita. Wartość O o F była najniższą temperaturą, która miała miejsce w Gdańsku w 1709 roku (-18 o C), 100 o F (37,8 o C) było temperaturą ciała naukowca (miał wtedy stan podgorączkowy), a 212 o F była temperaturą wrzenia wody. Skala ta przyjęła się w niektórych krajach anglosaskich. Arthur Schopenhauer ( ) Filozof urodzony w Gdańsku, w 1793 roku po zajęciu miasta przez Prusy wyprowadził się do Hamburga, potem do Weimaru gdzie studiował filozofię i gdzie obronił doktorat. Najważniejszym jego dziełem jest Świat jako wola i wyobrażenie wydane w 1819 roku. Dowodził w nim, że świat jest jedynie wyobrażeniem naszego umysłu, a jedyną rzeczą nad którą możemy zapanować to własna wola. Günter Grass (1927) Pisarz niemiecki urodzony w Gdańsku. W czasie II wojny światowej dobrowolnie uczestniczył w formacjach wojskowych, biorąc udział w walkach. Jego twórczość pisarska związana jest w dużej części z Gdańskiem. Najbardziej znana jest Trylogia Gdańska: Blaszany bębenek, Kot i mysz, Psie lata. Jego związki z miastem docenione zostały w 1993 roku przyznaniem honorowego obywatelstwa Gdańska. W 1999 roku Grass otrzymał z rąk Szwedzkiej Akademii literacką Nagrodę Nobla. 4. Lech Wałęsa. 5. Arthur Schopenhauer. Lech Wałęsa (1943) Polski działacz związkowy i polityk, z zawodu elektryk. W czasie strajków w grudniu 1970 roku był jednym z jego przywódców. W sierpniu 1980 roku stanął na czele Komitetu Strajkowego Stoczni Gdańskiej. Strajk ten doprowadził do podpisania porozumień sierpniowych. W 1981 roku został pierwszym przewodniczącym NZZ Solidarność. 13 grudnia 1981 roku po wprowadzeniu stanu wojennego podlegał internowaniu, aż do listopada 1982 roku. W 1983 roku Szwecka Akademia przyznała Wałęsie Pokojową Nagrodę Nobla, którą odebrała jego żona Danuta. W 1990 roku doszło w Polsce do wolnych wyborów, które wygrał Lech Wałęsa Ławeczka Grassa w Gdańsku Wrzeszczu z postacią Oskara z powieści Blaszany Bębenek (pl. Wybickiego).
17 GŁÓWNE MIASTO W XIII wieku, na południe od wczesnośredniowiecznego grodu i handlowo-rzemieślniczego podgrodzia, powstała osada kupiecka, która stała się zalążkiem późniejszego Głównego Miasta. Rozwinęła się ona wzdłuż dzisiejszej ulicy Długiej oraz Długiego Targu. Wybudowano tu kościół Mariacki i przystań na Motławie
18 4 4. Początkiem Drogi Królewskiej biegnącej ulicą Długą aż do Zielonej Bramy jest Brama Wyżynna. Powstała ona w latach jako element fortyfikacji, zbudowanych przez Hansa Kramera wzdłuż zachodniej granicy miasta. Dzisiejszy wygląd zachodniej elewacji obłożonej imitacją grubo ciosanych bloków budynek zawdzięcza przebudowie przeprowadzonej w 1588 roku przez Willema van den Blocke Budynek Katowni i Wieża Więzienna powstały w XIV wieku jako element średniowiecznych obwarowań Głównego Miasta. Kilkakrotnie przebudowywane w XV i XVI wieku, swą dzisiejszą, manierystyczną formę uzyskały dzięki pracom prowadzonym przez Antona van Obbergena do 1604 roku Siedzibę Bractwa św. Jerzego zbudowano, pod kierunkiem Hansa Glotaua, w latach , w stylu XVwiecznej architektury flamandzkiej. W 1566 roku na szczycie budowli ustawiono figurę św. Jerzego zabijającego smoka. 7 8
19 Złota Brama, która zastąpiła XIV-wieczną Bramę Długouliczną, powstała w latach według projektu Abrahama van den Blocke. Budowla nawiązująca do rzymskich łuków triumfalnych, otrzymała dekorację manierystyczną. 4. Baszta Narożna jest elementem fortyfikacji, które w marcu 1343 roku zaczęli budować Krzyżacy wokół Głównego Miasta. Obok znajdują się Baszta Szultza oraz XIV-wieczna Baszta Browarna. 4
20 Droga Królewska - ulica Długa i Długi Targ - jest najbardziej reprezentacyjnym traktem Gdańska. Nazwa upamiętnia przejazdy tym szlakiem królów polskich odwiedzających Gdańsk. Bogaci patrycjusze wznosili tu ozdobne kamienice, a władze miejskie ulokowały tu ratusz - siedzibę rady. 7. Manierystyczny dom Ferberów przy ulicy Długiej 28 zbudowany został w 1560 roku przez Konstantego Ferbera, przedstawiciela bogatej, patrycjuszowskiej rodziny gdańskiej. Attyka wieńcząca fasadę udekorowana jest herbami Polski, Prus Królewskich i Gdańska Dom Uphagena przy ulicy Długiej 12 powstał na miejscu wcześniejszej kamienicy w latach , a wyposażanie wnętrz ukończono w 1787 roku. Ta reprezentacyjna budowla łączy cechy późnego baroku, rokoka i wczesnego klasycyzmu. Dzięki decyzji właściciela Jana Uphagena stała się siedzibą Muzeum Domu Mieszczańskiego. 8
21 32 1
22 Fontannę Neptuna, patrona mórz i nawigacji, wzniesiono przed ratuszem na Długim Targu w 1633 roku jako symbol dobrobytu miasta. Na otaczającej ją kracie widnieją herby Gdańska i polskie orły. 2. Figura Hermesa stoi przed Dworem Artusa, na dachu restauracji Piwniczka Rajców Dwór Artusa z lat był miejscem spotkań zamożnych mieszczan, wyznających ideały rycerzy Okrągłego Stołu z dworu króla Artura. Fasada przebudowana w latach przez Abrahama van den Blocke łączy cechy gotyku i renesansu. Trójnawowe, halowe wnętrze, ozdobione gwiaździsto-palmowym sklepieniem, wsparto na czterech granitowych kolumnach Renesansowy piec kaflowy, wysoki na 12 metrów, ustawiony w narożu wielkiej sali Dworu Artusa, jest dziełem Georga Stelznera. Kafle malowane przez mistrza Josta przedstawiają władców europejskich, herby oraz personifikacje cnót i planet.
23 Plebania, znajdująca się na tyłach kościoła Mariackiego powstała w 1518 roku Barokowa Kaplica Królewska powstała przy kościele Mariackim w latach na zlecenie króla Jana III Sobieskiego. Projekt Tylmana z Gameren realizowany był przez budowniczego gdańskiego Barthela Ranischa. Elewację frontową przyozdobił kamienną dekoracją Andreas Schlüter młodszy. 2 3
24 55
25 Budynek Poczty Polskiej był świadkiem bohaterskich walk polskich pocztowców 1 września 1939 roku. 2. Na Podwalu Staromiejskim stoi pomnik Tym co za Polskość Gdańska. Upamiętnia on Polaków, którzy zginęli walcząc o polskość Gdańska w latach Dzieło Wawrzyńca Sampa oraz Wiesława Pietronia powstało w 1969 roku Pomnik Poległych Stoczniowców, ustawiony nieopodal bramy Stoczni Gdańskiej, poświęcony jest pamięci stoczniowców poległych w czasie pacyfikacji strajku z grudnia 1970 roku. W 1980 roku po strajku i powstaniu Solidarności władze pozwoliły na postawienie monumentu. Wykonany został przez samych stoczniowców. 3
26 4 77
27 STARE PRZEDMIEŚCIA Kościół św. Trójcy, wraz z przylegającymi budynkami, wznieśli w latach franciszkanie, którzy przybyli na Stare Przedmieście rok wcześniej. Rozwój reformacji doprowadził do upadku zgromadzenia zakonnego, które w 1556 roku kościół i zabudowania klasztorne przekazało miastu. 3. Na południe od Głównego Miasta, poza murami obronnymi, w drugiej połowie XIV wieku powstało duże osiedle gdzie budowano oraz naprawiano statki i łodzie. Zniszczenia z 1945 roku oszczędziły jedynie kilka zabytkowych obiektów 4. W XVII wieku do kościoła, od strony zachodniej, dobudowano ryglowy dom galeriowy. 4
28 Trójnawowe wnętrze świątyni, zakończone prezbiterium, które w początkach istnienia było samodzielnym kościołem Wieczerzy Pańskiej, wypełnione jest znakomitymi zabytkami sztuki gdańskiej. 5. W kościele św. Trójcy obejrzeć można najstarszą zachowaną ambonę w Gdańsku pochodzącą z 1541 roku W zakończeniu nawy południowej kościoła św. Trójcy, w 1480 roku dobudowano, na zlecenie króla Kazimierza Jagiellończyka, kaplicę św. Anny, która służyć miała mieszkańcom Gdańska polskiego pochodzenia. 89 7
29 OLIWA 1 2 Oliwa, dzisiejsza dzielnica Gdańska położona między Wrzeszczem a Sopotem, swe istnienie zawdzięcza cystersom sprowadzonym tu w 1186 roku przez księcia Sambora. Wokół zabudowań klasztornych rozlokowała się wieś, która w 1874 roku otrzymała prawa miejskie Pałac Opacki w Oliwie istniał już w XV wieku. W wieku XVIII dodano do parterowego budynku dwa skrzydła. W latach , na zlecenie opata Jacka Rybińskiego, dobudowano piętro i całość przekształcono w stylu rokoka. Obecnie mieści się tu Muzeum Narodowe gromadzące zbiory sztuki współczesnej. 3-4, str Park Oliwski im. Adama Mickiewicza, o powierzchni 13 hektarów, zaprojektowany został dla powstającej w końcu XVII wieku rezydencji opata oliwskiego. Dzisiejszy kształt, będący modnym wówczas wyobrażeniem ogrodu chińskiego, nadał mu Jan Jerzy Saltzmann w końcu XVIII wieku
30 Już w końcu XII wieku zakon cystersów rozpoczął prace nad budową kościoła. Świątynia ta miała cechy romańskie, które dziś znaleźć można w partiach przyziemia. W wieku XIII i XIV powstała gotycka budowla, która zachowała swój układ przestrzenny do dziś. Podczas barokowej przebudowy w XVII i XVIII wieku dodano między innymi portal główny i hełmy wież. Wnętrze także wzbogacono wówczas o wiele elementów dekoracyjnych z których najciekawszy jest monumentalny ołtarz główny z 1693 roku. W jego środku umieszczono obraz przedstawiający patronów zakonu Marię i św. Bernarda, pędzla Andreasa Stecha 7 99
31 124
32 125
2. Dzięki korzystnemu położeniu i włączeniu Pomorza do Polski po wojnie trzynastoletniej Gdańsk szybko się bogacił i rozbudowywał.
Lekcja Temat: Dawny Gdańsk. 1466 POKÓJ W TORUNIU Na mocy jego postanowień państwo krzyżackie zostało podzielone na: Należące do Polski Pozostające lennem Polski Prusy Królewskie: Prusy Zakonne ( ze stolicą
Bardziej szczegółowo1411 Wielki Mistrz Krzyżacki Henryk von Plauen usuwa przemocą radę miejską i narzuca nową.
{gallery}miejsca/ratusz{/gallery} Stoi niemal na samym środku toruńskiego Rynku Głównego. Jego historia, bogata w przemiany stylów architektonicznych, konstrukcji i zabudowań rozpoczyna się już w połowie
Bardziej szczegółowoW kręgu kultury niderlandzkiej na Żuławach Wiślanych i w Gdańsku
W kręgu kultury niderlandzkiej na Żuławach Wiślanych i w Gdańsku Żuławy Wiślane Żuławy Wiślane najmłodsza kraina geograficzna Polski. To tereny u ujścia Wisły, część Pobrzeża Wschodniopomorskiego, pokryte
Bardziej szczegółowoPamięć.pl - portal edukacyjny IPN
Pamięć.pl - portal edukacyjny IPN Źródło: http://pamiec.pl/pa/kalendarium-1/12809,7-wrzesnia-1939-roku-skapitulowala-zaloga-westerplatte-mimo-przygniatajacej-pr ze.html Wygenerowano: Piątek, 20 stycznia
Bardziej szczegółowoEliminacje Międzyszkolne dla gimnazjów. Gdańsk - jego historia, kultura zabytki i współczesność. 8 marca 2013r.
Eliminacje Międzyszkolne dla gimnazjów Gdańsk - jego historia, kultura zabytki i współczesność 8 marca 2013r. G KOD /2013... / 89 pkt. Czas przeznaczony na wykonanie zadań 90 minut ŻYCZYMY POWODZENIA!!!!!
Bardziej szczegółowoZał. Nr 20 do Specyfikacji Istotnych Warunków Zamówienia 2016/DZP/001
Zał. Nr 20 do Specyfikacji Istotnych Warunków Zamówienia 2016/DZP/001 HISTORIA I ARCHIWALIA dotyczące terenu objetego inwestycją pn.: Budowa budynku biurowo-laboratoryjnego i warsztatowo-magazynowego Instytutu
Bardziej szczegółowoKurs dla przewodników po Forcie IV plan spotkań
Kurs dla przewodników po Forcie IV plan spotkań 20. 12. 2009 (niedziela) g.10.00 16.00: Fortyfikacje Torunia od średniowiecza do końca XVIII wieku Era fortec w XIX w Zwiedzanie Fortu IV: standardowa trasa
Bardziej szczegółowoPiękna nasza Rydzyna cała
Piękna nasza Rydzyna cała Historia Ciekawostki Zabytki Rydzyna jest miastem zabytkiem. Objęta jest opieką konserwatorską z uwagi na zachowany XVIII - wieczny układ przestrzenny oraz liczne zabytkowe budowle.
Bardziej szczegółowo1660 Podpisanie pokoju między Polską i Szwecją w Oliwie Utworzenie Wolnego Miasta Gdańska przez Napoleona.
Eliminacje Międzyszkolne dla gimnazjów Gdańsk - jego historia, kultura zabytki i współczesność 8 marca 2013r. max. 89 pkt. 1660 Podpisanie pokoju między Polską i Szwecją w Oliwie 1807 Utworzenie Wolnego
Bardziej szczegółowoTest z historii. Małe olimpiady przedmiotowe. Imię i nazwisko
Małe olimpiady przedmiotowe Test z historii ORGANIZATORZY: Wydział Edukacji Urzędu Miasta Imię i nazwisko Szkoła Centrum Edukacji Nauczycieli Szkoła Podstawowa nr 17 Szkoła Podstawowa nr 18 Drogi Uczniu,
Bardziej szczegółowoOd połowy XVI wieku bogaci patrycjusze gdańscy i dyplomaci obcych państw zaczęli budować w Sopocie swoje letnie rezydencje. W też czasie pojawiły się
Sopot Krótko o Sopocie Sopot miasto na prawach powiatu w północnej Polsce nad Zatoką Gdańską (Morze Bałtyckie), położone na Pobrzeżu Gdańskim, pomiędzy Gdańskiem i Gdynią, z którymi tworzy Trójmiasto.
Bardziej szczegółowoTrasa wycieczki: Siemiatycze na Podlasiu. czas trwania: 3 godziny, typ: piesza, liczba miejsc: 8, stopień trudności: bardzo łatwa
Trasa wycieczki: na Podlasiu czas trwania: 3 godziny, typ: piesza, liczba miejsc: 8, stopień trudności: bardzo łatwa Opis wycieczki Zapraszamy Państwa do Siemiatycz, miasta powiatowego na Podlasiu. Historię
Bardziej szczegółowoPrzemysł II koronował się na króla Polski po okresie rozbicia dzielnicowego w roku. Była to.. połowa wieku.
1. Uzupełnij zdania. Wielkopolska sąsiaduje z następującymi regionami: 1. Pomorze 2... 3... 4... Największą rzeką Wielkopolski jest. Wielkopolska leży na terenie 3 krain geograficznych. Są to: 1. Pojezierze..
Bardziej szczegółowoKoperta 2 Grupa A. Szukanie śladów w dawnej twierdzy Kostrzyn Widzieć, czytać i opowiadać historię
Szukanie śladów w dawnej twierdzy Kostrzyn Widzieć, czytać i opowiadać historię Koperta 2 Grupa A Podczas dzisiejszego szukania śladów przeszłości w starym mieście Kostrzyn, dla waszej grupy ciekawe będą
Bardziej szczegółowoChełmno ul. Franciszkańska 8. kościół pw. Wniebowzięcia NMP i Sanktuarium MB Bolesnej ("Fara")
Chełmno ul. Franciszkańska 8 kościół pw. Wniebowzięcia NMP i Sanktuarium MB Bolesnej ("Fara") Opis kościoła: Jacek i Maria Łempiccy, Święci w Polsce i ich kult w świetle historii, Kraków 2008, str. 74-75,
Bardziej szczegółowoKobiety Wolnego Miasta Gdańska Polenhof
Królowe i mieszczanki 1. Komu jest poświęcona tablica znajdująca się poniżej nazwy ulicy? Odp. Lechowi Wałęsie 2. Podaj daty umieszczone na płytach przedprożowych. Odp. 1954 i 1577 3. Ile podobnych kul
Bardziej szczegółowoEGZAMIN USTNY na uprawnienia przewodnika turystycznego miejskiego GDAŃSK, SOPOT, GDYNIA
EGZAMIN USTNY na uprawnienia przewodnika turystycznego miejskiego GDAŃSK, SOPOT, GDYNIA 1. Egzamin polega na udzieleniu odpowiedzi na pytanie umieszczone w zestawie pytań. 2. KaŜdy zestaw składa się z
Bardziej szczegółowoInstrukcja przygotowania puzzli
Instrukcja przygotowania puzzli 2 1 1. Wytnij puzzle. 2. Z wyciętych elementów ułóż mapę Polski zgodnie z zamieszczonym wzorem. Zdjęcia pochodzą ze zbiorów Archiwum Wydawnictwa (s. 1, 2) oraz agencji fotograficznych:
Bardziej szczegółowoTRÓJMIASTO to aglomeracja
TRÓJMIASTO to aglomeracja położona na północy Polski nad Zatoką Gdańską w województwie pomorskim. Od 28 marca 2007 roku Trójmiasto przestało być wyłącznie pojęciem potocznym, a stało się obszarem udokumentowanym
Bardziej szczegółowoProjekt współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego Po lekcjach do szkoły. Innowacyjne formy zajęć
Projekt współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego Po lekcjach do szkoły. Innowacyjne formy zajęć pozalekcyjnych Gmina Miasto Płock/ Gimnazjum nr 5 im. Zygmunta
Bardziej szczegółowoTrasa wycieczki: Synagogi Krakowa. czas trwania: 2 godziny, typ: piesza, liczba miejsc: 7, stopień trudności: bardzo łatwa
Trasa wycieczki: Synagogi Krakowa czas trwania: 2 godziny, typ: piesza, liczba miejsc: 7, stopień trudności: bardzo łatwa Opis wycieczki Kazimierz, obecna dzielnica Krakowa, a niegdyś osobne miasto, został
Bardziej szczegółowoWESTERPLATE JAKO SYMBOL
WESTERPLATE JAKO SYMBOL KONSULTACJE SPOŁECZNE 6 CZERWCA 2016 R DOM TECHNIKA W GDAŃSKU, UL RAJSKA 6 RAMOWY PROGRAM REWITALIZACJI TERENÓW WESTERPLATTE DR INŻ. BOGDAN SEDLER PROF. DR INŻ. TADEUSZ JEDNORAŁ
Bardziej szczegółowoPOMORZE ZACHODNIE. Pomorze Zachodnie - pielgrzymka SZCZECIN ŚWINOUJŚCIE KAMIEŃ POMORSKI. Przekładamy na następny rok 1 / 11
Pomorze Zachodnie - pielgrzymka SZCZECIN ŚWINOUJŚCIE KAMIEŃ POMORSKI Przekładamy na następny rok 1 / 11 DZIEŃ 1.12..09.2015 r., sobota LISÓW SZCZECIN 2 / 11 Godz. 22:45 - Zbiórka uczestników Godz. 23:00
Bardziej szczegółowoJAKIE SĄ NAJSTARSZE KOŚCIOŁY W BIELSKU BIAŁEJ?
JAKIE SĄ NAJSTARSZE KOŚCIOŁY W BIELSKU BIAŁEJ? MENU: 1.Bielsko-Biała 2. Kościół św. Stanisława 3. Katedra św. Mikołaja 4. Kościół Trójcy Przenajświętszej 5. Kościół św. Barbary Bielsko-Biała miasto na
Bardziej szczegółowoGrupa A TEST Które terytorium było zależne od Królestwa Polskiego? TEST. Na podstawie mapy wykonaj zadanie 1.1. i 1.2.
Grupa A Imię i nazwisko Data Klasa 3 Na podstawie mapy wykonaj zadanie 1.1. i 1.2. 1.1. Które terytorium było zależne od Królestwa Polskiego? A. Księstwa Wierchowskie. B. Mołdawia. C. Republika Nowogrodzka.
Bardziej szczegółowoJadąc nad polskie morze nie możemy zakładać, że dane nam będzie co dzień pływać i wystawiać się na promienie słoneczne. Czy zatem warto w ogóle tam
WYBRZEŻE BAŁTYCKIE Jadąc nad polskie morze nie możemy zakładać, że dane nam będzie co dzień pływać i wystawiać się na promienie słoneczne. Czy zatem warto w ogóle tam jeździć? Owszem, ale należy opracować
Bardziej szczegółowoHistoria Poczty Polskiej w Gdańsku
Historia Poczty Polskiej w Gdańsku Jarosław Kisiel Akademia Wychowania Fizycznego w Poznaniu Po zakończeniu I wojny światowej Polska odzyskała niepodległość z prawem dostępu do morza Bałtyckiego. Był to
Bardziej szczegółowoPublikacje dostępne w Powiatowym Centrum Informacji Turystycznej, Rynek 14, Gniezno
Publikacje dostępne w Powiatowym Centrum Informacji Turystycznej, Rynek 14, Gniezno Encyklopedia Gniezna i Ziemi Gnieźnieńskiej Jednotomowa encyklopedia stanowiąca kompendium wiedzy o Gnieźnie i regionie.
Bardziej szczegółowoArchitektura romańska
Architektura romańska Romanizm Sztuka romańska (styl romański, romanizm) - styl w sztukach plastycznych wykonywanych z kamienia XI XIII wieku. Najwcześniej formy stylistyczne zostały ukształtowane na terenach
Bardziej szczegółowoAnna Korzycka Rok IV, gr.1. Mapa i plan w dydaktyce historii. Pytania. Poziom: szkoła podstawowa, klasa 5.
Anna Korzycka Rok IV, gr.1 Mapa i plan w dydaktyce historii. Pytania Poziom: szkoła podstawowa, klasa 5. 1. Na podstawie mapy Polska za Bolesława Chrobrego podaj miejscowości będące siedzibami arcybiskupa
Bardziej szczegółowoWieża Trynitarska jest najwyższym punktem zabudowy staromiejskiej Lublina. Została wzniesiona w 1693 roku w miejscu dawnej furty miejskiej jako
WIEŻA TRYNITARSKA Wieża Trynitarska jest najwyższym punktem zabudowy staromiejskiej Lublina. Została wzniesiona w 1693 roku w miejscu dawnej furty miejskiej jako dzwonnica. Dzisiejszy wygląd zawdzięcza
Bardziej szczegółowoProjekt przygotowali uczniowie klasy II b 1. Emil Szyszka 2. Dominik Biaduń 3. Tomasz Przygocki 4. Krzysztof Podleśny Opiekun projektu: Jadwiga
Projekt przygotowali uczniowie klasy II b 1. Emil Szyszka 2. Dominik Biaduń 3. Tomasz Przygocki 4. Krzysztof Podleśny Opiekun projektu: Jadwiga Sochacka Zakon Szpitala Najświętszej Marii Panny Domu Niemieckiego
Bardziej szczegółowoGRA MIEJSKA ŚLADAMi LubLinA
GRA MIEJSKA ŚLADAMi LubLinA Lublin Lublin od wieków stanowił polska bramę na wschód i przez cały okres swego istnienia wielokrotnie wpisywał się w polskie kroniki. Początki osadnictwa na wzgórzach, które
Bardziej szczegółowoW drodze do Petersburga
W drodze do Petersburga W drodze do Petersburga - 7 dni Podróż autokarem Dzień 1: Droga na wschód wyjazd w godzinach porannych przejazd do Tallina zakwaterowanie w hotelu w Tallinie Dzień 2: Tallin śniadanie
Bardziej szczegółowoNa prezentacje zaprasza Zosia Majkowska i Katarzyna Kostrzewa
Na prezentacje zaprasza Zosia Majkowska i Katarzyna Kostrzewa Kraków Kraków położony jest w województwie małopolskim. Był siedzibą królów Polski. To król Kazimierz Odnowiciel przeniósł swoja siedzibę z
Bardziej szczegółowoMŁODE MIASTO GDAŃSK LABORATORIUM MIEJSKICH PROCESÓW ROZWOJOWYCH
1 MŁODE MIASTO GDAŃSK LABORATORIUM MIEJSKICH PROCESÓW ROZWOJOWYCH JANUSZ LIPIŃSKI EUROPEJSKI INSTYTUT NIERUCHOMOŚCI 2016 Młode Miasto Gdańsk 2 Młode Miasto Gdańsk 3 Narodziny 1380! Claus Lange i Peter
Bardziej szczegółowoLubisz historię? Znasz Włochy i Rzym? Tak? To spróbuj rozwiązać quiz. Możesz korzystać z pomocy całej rodziny, oraz wujka Google i ciotki Wikipedii,
QUIZ ROMA AETERNA Lubisz historię? Znasz Włochy i Rzym? Tak? To spróbuj rozwiązać quiz. Możesz korzystać z pomocy całej rodziny, oraz wujka Google i ciotki Wikipedii, jeśli sądzisz, że Ci pomogą :-) Obejrzyj
Bardziej szczegółowoSzczecin. 1. W którym wieku powstała pierwsza osada słowiańska na obecnym Wzgórzu Zamkowym: a. VII, b. VIII, c. IX, d. X.
Egzamin dla kandydatów na przewodników miejskich Szczecin 7.09.2011 r. część pisemna (wersja A) 1. W którym wieku powstała pierwsza osada słowiańska na obecnym Wzgórzu Zamkowym: a. VII, b. VIII, c. IX,
Bardziej szczegółowokampanią wrześniową,
Rozpoczęta rankiem 1 września 1939 roku bohaterska polska wojna obronna, nazywana również kampanią wrześniową, była pierwszym frontem II wojny światowej Obfitowała w dramatyczne wydarzenia, niezwykłe akty
Bardziej szczegółowoSTOSUNKI POLSKOKRZYŻACKIE ZA PANOWANIA DYNASTII PIASTÓW
STOSUNKI POLSKOKRZYŻACKIE ZA PANOWANIA DYNASTII PIASTÓW DYNASTIA PIASTÓW Krzyżacy Z chrześcijańskim Księstwem Mazowieckim sąsiadowały pogańskie plemię, które najeżdżały na kraj Konrada Mazowieckiego. Regularnie
Bardziej szczegółowoPowiększanie garnizonu z do wzrost jego utrzymania (spora jego część rozlokowana po domach wszystkich mieszkańców miasta) Klasztory,
Powiększanie garnizonu z 8.000 do 24.000 wzrost jego utrzymania (spora jego część rozlokowana po domach wszystkich mieszkańców miasta) Klasztory, szkoły (w tym Gimnazjum Akademickie, Szkoła Mariacka!)
Bardziej szczegółowoWykonawcy: Wiktoria Szuper Anna Bielówka Marcin Sanduła
Wykonawcy: Wiktoria Szuper Anna Bielówka Marcin Sanduła Warszawa - stolica Rzeczypospolitej Polskiej i miasto wojewódzkie nad Wisłą, na Równinie Warszawskiej, w Kotlinie Warszawskiej i na Równinie Wołomińskiej.
Bardziej szczegółowoPlan wynikowy z historii dla technikum klasa I
Plan wynikowy z historii dla technikum klasa I Dział programowy Kształtowanie się Europy średniowiecznej. Temat / Środki dydaktyczne Wymagania podstawowe Wymagania ponadpodstawowe Ilość godzin 1. Geneza
Bardziej szczegółowoRozwój przestrzenny. Starego Miasta Elbląga. od XIII do XV wieku
Michał Kornacki Rozwój przestrzenny Starego Miasta Elbląga 1. Akt lokacji od XIII do XV wieku Za datę lokacji Elbląga uznaje się rok 1237. Założenie zamku i położonego obok miasta było jednym z etapów
Bardziej szczegółowoPomniki i tablice. Toruń. Zbigniew Kręcicki
Zbigniew Kręcicki Pomniki i tablice Toruń Po lewej. Plac Rapackiego. Uroczyste odsłonięcie pomnika Marszałka nastąpiło 15 sierpnia 2000 r. w 80. rocznicę bitwy warszawskiej. Po prawej. Pierwszy, tymczasowy
Bardziej szczegółowoHISTORIA USTROJU POLSKI. Autor: Marian Kallas
HISTORIA USTROJU POLSKI Autor: Marian Kallas Dział I Kształt terytorialno-administracyjny i ludność Polski Część I Dawne państwo polskie (do 1795) Rozdział 1. Powstanie Polski i zmiany terytorialno-administracyjne
Bardziej szczegółowoAtrakcje Zabytkowe Obiekty Mury obronne
www.lebork.pl Atrakcje Zabytkowe Obiekty Pomimo burzliwych dziejów i wielu zdarzeń, podczas których ucierpiała substancja architektoniczna miasta, w Lęborku zachowało się kilka cennych i ciekawych zabytków.
Bardziej szczegółowoWojna z Zakonem Krzyżackim
Wojna z Zakonem Krzyżackim 1. Stosunki z Krzyżakami Mimo chrztu Litwy Krzyżacy nadal atakowali dawnych pogan Krzyżacy odkupili w 1402r. Nową Marchię od Zygmunta Luksemburskiego; dla Polski to dodatkowe
Bardziej szczegółowoKrólowa Jadwiga i Król Jagiełło
Królowa Jadwiga i Król Jagiełło Informacje o królowej Jadwidze Urodzona między 3 październikiem 1373 r., a 18 lutego 1374 r. w Budzie. Najmłodsza z trzech córek Ludwika Węgierskiego i Elżbiety Bośniaczki.
Bardziej szczegółowoBudynek dworca głównego
Budynek dworca głównego Krótka historia Bydgoszczy Nadanie miastu aktu lokacyjnego O Bydgoszczy jako o mieście można mówić dopiero od 1346 r. Jednak już wcześniej, prawdopodobnie na przełomie X/XI w. powstał
Bardziej szczegółowoSpis treści. Dział I Kształt terytorialno-administracyjny i ludność Polski. Do Czytelnika Przedmowa... 13
Spis treści Do Czytelnika.............................................. 11 Przedmowa................................................ 13 Dział I Kształt terytorialno-administracyjny i ludność Polski Część
Bardziej szczegółowoAB Zapisywanie danych POI
szlaku Numer POI 1 Most Most na Nysie Łużyckiej ul. Chopina Fryderyka 51 57'6.88"N 14 43'18.61"E DSC_0213, DSC_0214 Most nad rzeką Nysą Łużycką. Łączy dwa miasta Gubin-Guben. Jest Polsko-niemieckim przejściem
Bardziej szczegółowoWSTÊP POMORZE WARMIA I MAZURY WIELKOPOLSKA MAZOWSZE MA OPOLSKA ŒL SK STR. 5-7 STR. 8-23 STR. 24-27 STR. 28-33 STR. 34-49 STR. 50-83 STR.
POLSKA WSTÊP STR. 5-7 POMORZE STR. 8-23 WARMIA I MAZURY STR. 24-27 WIELKOPOLSKA STR. 28-33 MAZOWSZE STR. 34-49 MA OPOLSKA STR. 50-83 ŒL SK STR. 84-96 POLSKA Kraj w œrodkowej Europie pomiêdzy Morzem Ba³tyckim
Bardziej szczegółowo11 listopada 1918 roku
11 listopada 1918 roku 92 lat temu Polska odzyskała niepodległość Europa w II połowie XVII wieku Dlaczego Polska zniknęła z mapy Europy? Władza szlachty demokracja szlachecka Wolna elekcja Wojny Rzeczpospolitej
Bardziej szczegółowoDział I Kształt terytorialno-administracyjny i ludność Polski
Spis treści Do Czytelnika Przedmowa Dział I Kształt terytorialno-administracyjny i ludność Polski Część I Dawne państwo polskie (do 1795) Rozdział 1. Powstanie Polski i zmiany terytorialno-administracyjne
Bardziej szczegółowoScenariusz I. Realizowany na zajęciach przed wyjazdem do Gdańska.
Scenariusz I Realizowany na zajęciach przed wyjazdem do Gdańska. 1. TEMAT: Gdańsk - pierwsze spotkanie. Quiz sprawdzający wiedzę. 2. CELE OGÓLNE: rozbudzenie ciekawości poznawczej i zainteresowanie uczniów
Bardziej szczegółowoTrasa wycieczki: Biała Piska - małe mazurskie miasteczko. czas trwania: 3 godziny, typ: piesza, liczba miejsc: 7, stopień trudności: bardzo łatwa
Trasa wycieczki: - małe mazurskie miasteczko czas trwania: 3 godziny, typ: piesza, liczba miejsc: 7, stopień trudności: bardzo łatwa Opis wycieczki to małe miasteczko w powiecie piskim. Gdybyście byli
Bardziej szczegółowoToruń. 2. W którym narożniku Rynku Staromiejskiego, był ustawiony pręgierz: a. połd-zach., b. półn-zach., c. półn-wsch., d. połd-wsch.
Egzamin dla kandydatów na przewodników miejskich Toruń 29.06.2006 r. część pisemna z oficjalnymi odpowiedziami 1. Którego króla Polski Elżbieta, urodziła na zamku dybowskim córkę Annę: a. K. Jagiellończyka,
Bardziej szczegółowoPałac Kultury i Nauki powstał 22 lipca 1955 r. Ciekawostki:
Pałac Kultury i Nauki powstał 22 lipca 1955 r. Ciekawostki: - najwyższy budynek w Polsce, - ma 42 piętra, - wybudowali go Rosjanie, - w tym roku ma już 63 lata W Pałacu Kultury i Nauki mieści się Muzeum
Bardziej szczegółowoNumer poświęcony wycieczce. Wycieczka do Białegostoku i Tykocina. Numer 1 10/18. red. red.
ORGANIZATOR PROJEKTU Szkoła Podstawowa w Szelkowie Szelków 38 06-220, Stary Szelków Numer 1 10/18 PARTNER Wycieczka do Białegostoku i Tykocina Numer poświęcony wycieczce Wycieczka odbyła się 26-ego października
Bardziej szczegółowoSOLIDARNOŚĆ Niezależny Samorządny Związek Zawodowy "Solidarność"
SOLIDARNOŚĆ Niezależny Samorządny Związek Zawodowy "Solidarność" ogólnopolski związek zawodowy powstały w 1980 dla obrony praw pracowniczych, do 1989 również jeden z głównych ośrodków masowego ruchu oporu
Bardziej szczegółowoSpis treści. Część I. Dawne państwo polskie (do 1795) Rozdział 1. Państwo patrymonialne (połowa X w. 1320)
Spis treści Do Czytelnika 5 Część I Dawne państwo polskie (do 1795) Rozdział 1. Państwo patrymonialne (połowa X w. 1320) 1.1. Początki i rozwój państwa polskiego (do 1138). Rozbicie dzielnicowe i dążenia
Bardziej szczegółowoMoja pierwsza historia Pasłęka
Moja pierwsza historia Pasłęka Witold Chrzanowski, Rysunki: Jan Solka Cześć, mam na imię Staś, i podobnie jak Wy, moi drodzy, jestem pasłęczaninem. No może jestem nim trochę dłużej od Was. Żyłem tutaj
Bardziej szczegółowoPrzeczytaj uważnie i uzupełnij:
Przeczytaj uważnie i uzupełnij: 1. Lublin położony jest w krainie, która nazywa się.. 2. Lublin uzyskał prawa miejskie w...r., nadał mu je.... 3. Herb miasta przedstawia..., skaczącego na krzew..., który
Bardziej szczegółowoPytania z egzaminu ustnego dla kandydatów na przewodników terenowych po obszarze woj. mazowieckiego.
Pytania z egzaminu ustnego dla kandydatów na przewodników terenowych po obszarze woj. 1. Ważniejsze bitwy wojny obronnej 1939 roku. 2. Wymień formy ochrony przyrody w Polsce. 3. Literaci związani z Mazowszem.
Bardziej szczegółowoTROCHĘ O HISTORII MIASTA. Grodno XVI wiek
TROCHĘ O HISTORII MIASTA. Grodno XVI wiek Grodno HISTORIA Grodno jest jednym z najstarszych miast na Białorusi. Za datę założenia miasta uważa się rok 1128. Miasto położone jest na obu wysokich brzegach
Bardziej szczegółowoGra miejska Westerplatte. Data: Uczestnicy: Opracowanie: Wanda Piotrowska, Elżbieta Pawłowicz, Anna Grabowska
Gra miejska Westerplatte Opracowanie: Wanda Piotrowska, Elżbieta Pawłowicz, Anna Grabowska Data: Uczestnicy: Na Westerplatte można dojechać na kilka sposobów samochodem, pieszo lub rowerem. Oczywiście
Bardziej szczegółowoTESTY I KARTY PRACY DLA UCZNIÓW CUDZOZIEMSKICH Z PRZEDMIOTU
TESTY I KARTY PRACY DLA UCZNIÓW CUDZOZIEMSKICH Z PRZEDMIOTU HISTORIA Iwona Wierzbicka Karta pracy modyfikowana dla uczniów klasy IV Określanie czasu. 1. Do podanych cyfr i liczb dopisz cyfry rzymskie:
Bardziej szczegółowoKOMENDANT NACZELNIK MARSZAŁEK
Dał Polsce wolność, granice, moc i szacunek. Warsztaty historyczne KOMENDANT NACZELNIK MARSZAŁEK Śladami Józefa Piłsudskiego Część 2: DAŁ POLSCE WOLNOŚĆ, GRANICE, MOC SZACUNEK Podczas studiów Józef zaangażował
Bardziej szczegółowo966 rok założenie Akademii Krakowskiej 1410 rok chrzest Mieszka I 1364 rok zjazd w Gnieźnie 1000 rok bitwa pod Grunwaldem
Lekcja Temat: Lekcja powtórzeniowa. 1. Połącz każdą datę z odpowiednim wydarzeniem. DATA 997 rok unia Polski z Litwą 1226 rok misja świętego Wojciecha w Prusach 1385 rok koronacja Bolesława Chrobrego na
Bardziej szczegółowoĆwiczenie 3. Na tropach średniowiecznego miasta
Ćwiczenie 3 Na tropach średniowiecznego miasta Na tropach średniowiecza Ćwiczenie wykonywane w zespołach 2-osobowych Czas na opracowanie: 6 tygodni Forma: opracowanie rysunkowotekstowe w formacie A3 Termin
Bardziej szczegółowoWarszawa Poczdam Kilonia Skagen Odense - Kopenhaga Ystad Świnoujście Warszawa: 10 do 12 dni 2800 km WYPRAWA DO DANII - SKAGEN
Warszawa Poczdam Kilonia Skagen Odense - Kopenhaga Ystad Świnoujście Warszawa: 10 do 12 dni 2800 km WYPRAWA DO DANII - SKAGEN Niemcy - Poczdam Budynek z 1685 r, początkowo jako oranżeria a następnie stajnie
Bardziej szczegółowoAnna Wysocka Angelika Miezio Alicja Wysocka
Anna Wysocka Angelika Miezio Alicja Wysocka MAPA WOJEWÓDZTWA DOLNOŚLĄSKIEGO Tu mieszkamy - Raszowa ZABUDOWANIA DOMY MIESZKALNE-57 ZABUDOWANIA GOSPODARCZE-42 NAJSTARSZA OSOBA URODZONA W RASZOWEJ ROZALIA
Bardziej szczegółowoWrzesień. Październik
Kalendarz historyczny rok szkolny 2010/2011 Wrzesień 1 września 1939 r. - agresja Niemiec na Polskę 1-7 września 1939 r. - obrona Westerplatte 11 września 1932 r. - Franciszek Żwirko i Stanisław Wigura
Bardziej szczegółowoProjekt współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego
Projekt współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego Po lekcjach do szkoły. Innowacyjne formy zajęć pozalekcyjnych Gmina Miasto Płock/ Gimnazjum nr 5 im. Zygmunta
Bardziej szczegółowoDrodzy Gdańszczanie i Sympatycy Gdańska!
Zapr0szenie Drodzy Gdańszczanie i Sympatycy Gdańska! Zapraszam gorąco na nasze kolejne wspólne święto: w dniach 25 27 lipca 2014 r. odbędzie się czwarty już Światowy Zjazd Gdańszczan. Organizowany od 2002
Bardziej szczegółowoBADANIE DIAGNOSTYCZNE
Centralna Komisja Egzaminacyjna BADANIE DIAGNOSTYCZNE W ROKU SZKOLNYM 2011/2012 CZĘŚĆ HUMANISTYCZNA HISTORIA I WIEDZA O SPOŁECZEŃSTWIE WYKAZ SPRAWDZANYCH UMIEJĘTNOŚCI GRUDZIEŃ 2011 Numer zadania 1. 2.
Bardziej szczegółowoCena : od 206 zł/os*
1. BIAŁOWIEŻA 1 dzień - wyjazd w godzinach rannych. Przejazd w stronę Białowieży. Po drodze zwiedzanie skansenu, który znajduje się nieopodal miejscowości Hajnówka. Następnie wizyta w Muzeum Przyrodniczo
Bardziej szczegółowoHistoria EGZAMIN KLASYFIKACYJNY 2015/16 KLASA II GIMNAZJUM. Imię:... Nazwisko:... Data:... Historia egzamin klasyfikacyjny 2015/16 gimnazjum, klasa 2
Historia EGZAMIN KLASYFIKACYJNY 2015/16 KLASA II GIMNAZJUM Imię:... Nazwisko:... Data:... Strona 1 Wersja podstawowa 1. Wymień dwóch władców koronowanych na króla Polski (0 2 p.) w okresie pomiędzy rządami
Bardziej szczegółowoPolska i świat w XII XIV wieku
Test a Polska i świat w XII XIV wieku Test podsumowujący rozdział I 1. Czytaj uważnie tekst i zadania. 2. W zadaniach od 1. do 3., 5., 6. oraz od 10. do 1 3. znajdują się cztery odpowiedzi: A, B, C, D.
Bardziej szczegółowoTRASA HISTORYCZNA ŻAGAŃ
ŻAGAŃ POI 1 Początek trasy Dworzec PKP Początki kolejnictwa na ziemi żagańskiej należy datować na 1845 rok, kiedy to podjęto decyzję o budowie głogowsko-żagańskiej linii kolejowej, przyłączonej do Dolnośląsko-Marchijskiej
Bardziej szczegółowoHISTORIA EGZAMIN KLASYFIKACYJNY 2015/16 KLASA V. Imię:... Nazwisko:... Data:...
HISTORIA EGZAMIN KLASYFIKACYJNY 2015/16 KLASA V Imię:... Nazwisko:... Data:... 1. Połącz terminy z odpowiednimi wyjaśnieniami. (0 4 p.) post opat skryptorium reguła miejsce, w którym zakonnicy przepisywali
Bardziej szczegółowoŚredniowieczny zamek w Elblągu
Karolina Hanusz Średniowieczny zamek w Elblągu Elbląg to miasto leżące na północy Polski w województwie warmińsko-mazurskim u ujścia rzeki Elbląg. Jest to jedno z najstarszych miast w naszym kraju zostało
Bardziej szczegółowoStowarzyszenie Instytut Promocji Nauczycieli Solidarność oraz Sekcja Oświaty i Wychowania NSZZ Solidarność Region Mazowsze
Stowarzyszenie Instytut Promocji Nauczycieli Solidarność oraz Sekcja Oświaty i Wychowania NSZZ Solidarność Region Mazowsze Z A P R A S Z A J Ą dzieci członków Związku oraz dzieci rodziców niezrzeszonych
Bardziej szczegółowo1. Śladami Lalki Bolesława Prusa 3 miejsca, które można pokazać grupie
1. Śladami Lalki Bolesława Prusa 3 miejsca, które można pokazać grupie 2. Maria Skłodowska-Curie jej ślady w Warszawie. 3. Tylman z Gameren mistrz baroku. 4. Miejsca związane ze Stanisławem Augustem Poniatowskim
Bardziej szczegółowoHistoria i rzeczywistość
Historia i rzeczywistość LITWA Powierzchnia 65.200 km2 Ludność ok. 3.400.000 Stolica Wilno Najdłuższa rzeka - Niemen LITWA - HISTORIA 1009 pierwsza wzmianka 1253 koronacja I króla Litwy Mendoga I Chrzest
Bardziej szczegółowoWycieczka do Wrocławia 07.10.2013 11.10.2013
Wycieczka do Wrocławia 07.10.2013 11.10.2013 W drugim tygodniu października 2013 roku razem z klasą IV TE wziąłem udział w wycieczce klasowej do Wrocławia - Stolicy Kultury 2016 roku. Pierwszego dnia naszego
Bardziej szczegółowo3 Religie Rola Rzymu Ośrodki kulturowe po upadku Rzymu 4 Schemat społeczeństwa Pojęcia
Klasa I ZS Temat Lp. Zakres treści Lekcja organizacyjna 1 Program nauczania System oceniania Źródła wiedzy o przeszłości i teraźniejszości 2 Epoki historyczne Źródła historyczne Dziedzictwo antyku Kształtowanie
Bardziej szczegółowoOGÓLNOPOLSKI ZLOT TURYSTYCZNY
I OGÓLNOPOLSKI ZLOT TURYSTYCZNY pod hasłem,,turystyka ŁĄCZY POKOLENIA PROGRAM Oddział Gdański PTTK Gdańsk, 2 4 maja 2014 r. 1 INFORMACJE PODSTAWOWE O GDAŃSKU Gdańsk miasto portowe nad Morzem Bałtyckim,
Bardziej szczegółowoHISTORIA klasa VII - wymagania edukacyjne na poszczególne oceny
HISTORIA klasa VII - wymagania edukacyjne na poszczególne oceny - wymienia datę kongresu wiedeńskiego, cele i główne państwa - wie, na czym polegała rewolucja przemysłowa - potrafi wymienić nowe idee polityczne
Bardziej szczegółowoNasze miasto Elbląg. Ośrodek Szkolno Wychowawczy nr 2 im. Janusza Korczaka
Nasze miasto Elbląg Ośrodek Szkolno Wychowawczy nr 2 im. Janusza Korczaka Historia miasta Nie ma chyba w Polsce miasta, miasteczka lub wioski, które nie miałyby własnego podania, bajki czy też opowiastki.
Bardziej szczegółowoSzlak Rodowych Gniazd Lubomirskich II. Zamek Lubomirskich III IV. Rynek w Rozwadowie, kościół farny VI.
Szlak Rodowych Gniazd Lubomirskich Park Charzewicki I. Wzdłuż obrzeża parku biegnie długa aleja. Drzewa jakiego gatunku rosną w większości po obu jej stronach? Zasugeruj jakim celom owa aleja mogła służyć?
Bardziej szczegółowoNiepubliczne Liceum Ogólnokształcące nr 81 SGH TEST EGZAMINACYJNY 2016 rok. Zadania egzaminacyjne HISTORIA wersja B kod ucznia...
Niepubliczne Liceum Ogólnokształcące nr 81 SGH TEST EGZAMINACYJNY 2016 rok Zadania egzaminacyjne HISTORIA wersja B kod ucznia... Punkty:../ 20 Zadanie 1 (1 pkt) Podaj nazwę miasta przedstawionego na ilustracji.
Bardziej szczegółowoPrzedwojenny Przeworsk. widziany oczami Basi Rosenberg
Przedwojenny Przeworsk widziany oczami Basi Rosenberg Basia Rosenberg była polską Żydówką z Przeworska. Urodziła się 5 sierpnia 1923 roku. Miała trójkę starszego rodzeństwa: siostrę Leę oraz dwóch braci
Bardziej szczegółowostrona 1 SZCZECIN 2011-08-07
strona 1 SZCZECIN 2011-08-07 SZCZECIN Datowanie przedmiotu: 1987 Nakład: 60 000 egz. Wydawca: Krajowa Agencja Wydawnicza RSW Prasa,Książka,"RUCH" Cena: 17,50 + 50 gr na NFOZ Opis przedmiotu: Opis na pocztówce-
Bardziej szczegółowoPrzed Wami znajduje się test złożony z 35 pytań. Do zdobycia jest 61 punktów. Na rozwiązanie macie 60 minut. POWODZENIA!!!
Przed Wami znajduje się test złożony z 35 pytań. Do zdobycia jest 61 punktów Na rozwiązanie macie 60 minut. POWODZENIA!!! 1 1. Podaj imię i nazwisko burmistrza Gostynia i starosty Powiatu Gostyńskiego.
Bardziej szczegółowoRAMOWY PROGRAM WYCIECZEK SZKOLNYCH ORGANIZOWANYCH W RAMACH PROJEKTU MOŻEMY WIĘCEJ
Załącznik nr 6 do specyfikacji PCFE.272.87.2011 OPIS PRZEDMIOTU ZAMÓWIENIA RAMOWY PROGRAM WYCIECZEK SZKOLNYCH ORGANIZOWANYCH W RAMACH PROJEKTU MOŻEMY WIĘCEJ I. Nazwa szkoły: Liceum Ogólnokształcące im.
Bardziej szczegółowoProjekt Wielkiej Makiety Niepodległości powstał przy współfinansowaniu przez Miasto Stołeczne Warszawa. Jest realizowany w ramach Lata w Mieście.
Projekt Wielkiej Makiety Niepodległości powstał przy współfinansowaniu przez Miasto Stołeczne Warszawa. Jest realizowany w ramach Lata w Mieście. Obejmuje 20-lecia Niepodległej Polski przez pryzmat kultury
Bardziej szczegółowoKLUCZ PUNKTOWANIA ODPOWIEDZI
Egzamin maturalny maj 009 HISTORIA DLA OSÓB NIESŁYSZĄCYCH POZIOM PODSTAWOWY KLUCZ PUNKTOWANIA ODPOWIEDZI Zasady oceniania: za rozwiązanie wszystkich zadań z arkusza można uzyskać maksymalnie 00 punktów
Bardziej szczegółowodr Sławomir Kościelak (1815)
dr Sławomir Kościelak 1807 1814 (1815) Po klęsce Austrii i Rosji w wojnie 1805 roku (III koalicja antyfrancuska) Napoleon zlikwidował Święte Cesarstwo Rzymskie Narodu Niemieckiego i utworzył w północnych
Bardziej szczegółowo