Ochrona środowiska i leśnictwo. w województwie zachodniopomorskim. w latach

Transkrypt

1 Ochrona środowiska i leśnictwo w województwie zachodniopomorskim w latach Urząd Statystyczny w Szczecinie Statistical Office in Szczecin INFORMACJE I OPRACOWANIA STATYSTYCZNE Szczecin 2013

2

3 Ochrona środowiska i leśnictwo w województwie zachodniopomorskim w latach Urząd Statystyczny w Szczecinie INFORMACJE I OPRACOWANIA STATYSTYCZNE Szczecin 2013

4 ZESPÓŁ REDAKCYJNY PRZEWODNICZĄCY : Dominik Rozkrut REDAKTOR GŁÓWNY: Renata Wronkowska CZŁONKOWIE: Anna Bilska, Agnieszka Brzezińska, Mirosława Gazińska, Ewa Kacperczyk (sekretarz), Aniela Litke, Magdalena Mojsiewicz, Janina Ofiarska, Dagmara Pawlikowska, Małgorzata Radlińska, Bernadeta Wasilewska, Magdalena Wegner, Maria Witek OPRACOWANIE TABLIC: Anna Bawelska, Katarzyna Korzonek, Dorota Wąsowska KOMENTARZ ANALITYCZNY I REDAKCJA : Katarzyna Korzonek SKŁAD KOMPUTEROWY I WYKRESY: Jerzy Rożek ISSN Przy publikowaniu danych Urzędu Statystycznego prosimy o podanie źródła Publikacja dostępna na Druk: Urząd Statystyczny w Olsztynie Olsztyn, ul. Kościuszki 78/82 Nakład: 95 egz. Cena: 20,00 zł

5 PRZEDMOWA Publikacja Ochrona środowiska i leśnictwo w województwie zachodniopomorskim w latach jest kolejnym opracowaniem Urzędu Statystycznego w Szczecinie zawierającym charakterystykę ilościową i jakościową zasobów naturalnych, a także prezentującą zagrożenia dla środowiska naturalnego i działania podjęte na rzecz jego ochrony. Podstawowym źródłem danych zamieszczonych w publikacji są wyniki sprawozdawczości GUS. Ponadto, w celu możliwie wszechstronnego przedstawienia problematyki ekologicznej wykorzystano dane administracyjne, a także wyniki pomiarów, kontroli, ocen i analiz laboratoryjnych (monitoring) wykonanych w ramach działalności Inspekcji Ochrony Środowiska i Państwowej Inspekcji Sanitarnej oraz przez specjalistyczne służby hydrologiczno-meteorologiczne, geologiczne, geodezyjne, leśnictwa oraz ochrony przyrody. Dane z tych źródeł zostały ujęte w dziesięciu działach obejmujących m.in. warunki naturalne, stan czystości i ochronę gleb, wód i powietrza, gospodarkę odpadami, działalność inspekcyjno-kontrolną oraz ekonomiczne aspekty ochrony środowiska. Mając na uwadze znaczącą funkcję ekologiczną i społeczną lasów, w publikacji przedstawiono szeroki zakres danych dotyczących charakterystyki zasobów leśnych, a także zagrożeń i ochrony środowiska leśnego. Każdy dział poprzedzony został uwagami metodycznymi zawierającymi omówienie zakresu, źródeł i zasad grupowania danych, a także ważniejsze pojęcia i definicje. W części tabelarycznej przedstawiono szczegółowe dane dotyczące stanu, zagrożeń i ochrony środowiska naturalnego. Ważniejsze informacje zaprezentowano w ujęciu terytorialnym według podregionów, powiatów i gmin, a także według sekcji i działów PKD do których należały podmioty uciążliwe dla środowiska. Dla zobrazowania zachodzących zmian oraz umożliwienia porównań, informacje dla województwa zachodniopomorskiego przedstawiono w retrospekcji, a także na tle kraju i pozostałych województw. Graficzne uzupełnienie materiału stanowią wykresy i mapy. Publikacja, poza wydaniem książkowym, dostępna jest na płycie CD oraz na stronie internetowej Urzędu /. Przekazując Państwu niniejsze opracowanie składam podziękowanie wszystkim współpracującym osobom i instytucjom, które udostępniły dane oraz przyczyniły się wzbogacenia treści prezentowanej publikacji. Wyrażam nadzieję, że opracowanie to będzie ważnym źródłem wiedzy na temat problematyki ekologicznej. Dyrektor Urzędu Statystycznego w Szczecinie dr Dominik Rozkrut Szczecin, grudzień 2013 r.

6 FOREWORD Environmental Protection and Forestry in Zachodniopomorskie Voivodship in the years is a subsequent publication of the Statistical Office in Szczecin. It presents quantitative and qualitative characteristics of natural resources, threats to the environment and actions undertaken to protect it. The results of reporting conducted by the Central Statistical Office are the primary source of data included herein. Furthermore, administrative data as well as the results of measurements, inspections, evaluations, and laboratory analyses (monitoring) carried out by the Environmental Protection Inspectorate, the State Sanitary Inspectorate, specialised hydrological, meteorological, geological, geodetic, forestry, and nature conservation services have been used in order to enhance comprehensive presentation of environmental issues. Data from these sources have been presented in ten sections including, i.a., natural conditions, purity and protection of soil, water and air, waste management, inspection and controlling activities as well as economic aspects of the environmental protection. Taking into account signifi cant ecological and social functions of forests, the publication includes a broad scope of data concerning forestry resources as well as threat and protection of the forest environment. Each section has been preceded with methodological notes containing the scope, sources and principles of grouping data as well as major terms and definitions. Tables contain detailed data on the condition, threats and protection of the environment. Main information has been presented in territorial division by subregions, counties and communes. Moreover, data have been presented by NACE sections and divisions into which entities burdensome for the environment were classified. In order to illustrate undergoing changes and enhance comparisons, statistics on Zachodniopomorskie Voivodship have been presented in retrospect as well as compared with Poland and other voivodships. Graphs and maps constitute a graphical supplement to the material. This publication, apart from a printed edition, is also available on a CD-ROM and on the website of the Statistical Office Handing over the following publication, I would like to thank all the individuals and institutions for providing information and contributing to broadening the scope of presented material. I hope that it will be an important source of knowledge about environmental issues. Director of the Statistical Office in Szczecin Dominik Rozkrut, Ph.D. Szczecin, December 2013

7 Spis treści Tabl. Str. Przedmowa x 3 Objaśnienia znaków umownych. Skróty x 15 Wyniki badań synteza x 16 WOJEWÓDZTWO ZACHODNIOPOMORSKIE WAŻNIEJSZE DANE O STANIE, ZAGROŻENIU I OCHRONIE ŚRODOWISKA I 23 WAŻNIEJSZE DANE O STANIE, ZAGROŻENIU I OCHRONIE ŚRODOWISKA WEDŁUG WOJEWÓDZTW W 2012 R II 26 PODREGIONY I POWIATY WAŻNIEJSZE DANE O STANIE, ZAGROŻENIU I OCHRONIE ŚRODOWISKA W 2012 R III 34 Użytkowanie gruntów Grunty pod wodami, użytki ekologiczne i nieużytki Grunty zabudowane i zurbanizowane Powierzchnia geodezyjna terenów miejskich i wiejskich Pobór wody na potrzeby gospodarki narodowej i ludności według źródeł poboru Nawadniane użytki rolne i grunty leśne oraz napełniane stawy rybne Ścieki przemysłowe i komunalne wymagające oczyszczania odprowadzone do wód lub do ziemi Ścieki przemysłowe odprowadzone Ścieki przemysłowe wymagające oczyszczania odprowadzone do wód lub do ziemi Gospodarowanie wodą w zakładach przemysłowych Wodociągi i kanalizacja Oczyszczalnie ścieków komunalnych Emisja i redukcja zanieczyszczeń powietrza z zakładów szczególnie uciążliwych Emisja zanieczyszczeń powietrza z zakładów szczególnie uciążliwych według rodzaju substancji Powierzchnia o szczególnych walorach przyrodniczych prawnie chroniona Powierzchnia gruntów leśnych i lesistość Lasy prywatne Grunty leśne stanowiące własność gmin Powierzchnia gruntów nieleśnych przeznaczonych do zalesienia oraz wykonanych zalesień Odpady wytworzone i dotychczas składowane (nagromadzone) Odpady komunalne stałe i nieczystości ciekłe Nakłady na środki trwałe służące ochronie środowiska według źródeł finansowania Nakłady na środki trwałe służące ochronie środowiska według kierunków inwestowania A. Ochrona powietrza atmosferycznego i klimatu B. Gospodarka ściekowa i ochrona wód C. Gospodarka odpadami D. Pozostałe Nakłady na środki trwałe służące gospodarce wodnej według źródeł finansowania Nakłady na środki trwałe służące gospodarce wodnej według kierunków inwestowania

8 Spis treści (cd.) Tabl. Str. GMINY - WAŻNIEJSZE DANE O STANIE, ZAGROŻENIU I OCHRONIE ŚRODOWISKA W 2012 R IV 63 Oczyszczalnie ścieków komunalnych /26/ 63 Emisja zanieczyszczeń powietrza z zakładów szczególnie uciążliwych /27/ 69 Odpady wytworzone i dotychczas składowane (nagromadzone) /28/ 73 Nakłady na środki trwałe służące ochronie środowiska i gospodarce wodnej według kierunków inwestowania /29/ 77 Dział I. WARUNKI NATURALNE Uwagi ogólne x 83 Położenie geograficzne /30/ 83 Powierzchnia i granice /31/ 83 Położenie niektórych punktów /32/ 84 Większe rzeki /33/ 84 Większe i głębsze jeziora /34/ 84 Temperatury powietrza /35/ 85 Opady atmosferyczne, prędkość wiatru, usłonecznienie i zachmurzenie /36/ 85 Średnie miesięczne temperatury powietrza /37/ 86 Miesięczne sumy opadów atmosferycznych /38/ 86 Dział II. WYKORZYSTANIE I OCHRONA POWIERZCHNI ZIEMI I GLEBY Uwagi ogólne x 87 Powierzchnia geodezyjna według kierunków wykorzystania /39/ 88 Powierzchnia geodezyjna terenów miejskich i wiejskich /40/ 88 Struktura użytkowania gruntów i zmiany w kierunkach wykorzystywania gruntów według ewidencji geodezyjnej /41/ 89 Powierzchnia gruntów ugorowanych na gruntach ornych /42/ 89 Grunty rolne wyłączone z produkcji rolniczej /43/ 90 Grunty leśne wyłączone z produkcji leśnej na cele nieleśne /44/ 90 Grunty zdewastowane i zdegradowane wymagające rekultywacji i zagospodarowania oraz grunty zrekultywowane i zagospodarowane /45/ 91 Grunty zdewastowane i zdegradowane wymagające rekultywacji według Polskiej Klasyfikacji Działalności /46/ 91 Powierzchnia zmeliorowanych użytków rolnych oraz spółki wodne /47/ 91 Pożary upraw rolnych, łąk, rżysk i nieużytków /48/ 92 Zużycie nawozów mineralnych, wapniowych i obornika w przeliczeniu na czysty składnik w latach gospodarczych /49/ 92 Gospodarstwa prowadzące produkcję metodami ekologicznymi /50/ 92 Powierzchnia, zasoby i eksploatacja złóż torfu /51/ 93 Dział III. ZASOBY, WYKORZYSTANIE, ZANIECZYSZCZENIE I OCHRONA WÓD Uwagi ogólne x 94 Zasoby wód powierzchniowych według regionów hydrograficznych /52/ 99 Zasoby eksploatacyjne wód podziemnych /53/ 99 Zasoby wód leczniczych i termalnych udokumentowane geologicznie /54/ 100 Pobór wody na potrzeby gospodarki narodowej i ludności według źródeł poboru /55/ 100 Zużycie wody na potrzeby gospodarki narodowej i ludności /56/ 100 Zużycie wody w zakładach i ich wyposażenie w zamknięte obiegi wody /57/ 101 Bilans gospodarowania wodą w przemyśle /58/ 101 Melioracje podstawowe wymagające odbudowy lub modernizacji /59/ 101 Gospodarowanie wodą według Polskiej Klasyfikacji Działalności w 2012 r /60/ 102 Wodociągi i kanalizacja /61/ 103 Nawadniane użytki rolne i grunty leśne oraz napełniane stawy rybne /62/ 103 6

9 Spis treści (cd.) Tabl. Str. Dział III. ZASOBY, WYKORZYSTANIE, ZANIECZYSZCZENIE I OCHRONA WÓD (dok.) Ścieki przemysłowe i komunalne odprowadzone do wód lub do ziemi /63/ 104 Ścieki przemysłowe oczyszczane i nieoczyszczane /64/ 105 Ścieki przemysłowe według Polskiej Klasyfikacji Działalności w 2012 r /65/ 105 Ścieki odprowadzone siecią kanalizacyjną /66/ 106 Oczyszczalnie ścieków obsługujące miasta i wsie /67/ 107 Ludność miast i wsi korzystająca z oczyszczalni ścieków /68/ 107 Miasta obsługiwane przez oczyszczalnie ścieków /69/ 107 Oczyszczalnie ścieków komunalnych /70/ 108 Oczyszczalnie i podczyszczalnie ścieków przemysłowych /71/ 108 Osady z oczyszczalni ścieków przemysłowych i komunalnych w 2012 r /72/ 109 Ładunki zanieczyszczeń w ściekach przemysłowych i komunalnych odprowadzonych do wód lub do ziemi /73/ 109 Klasyfikacja jezior badanych w latach /74/ 110 Klasyfikacja jednolitych części wód rzecznych badanych w latach /75/ 112 Odpływ substancji organicznych i biogennych rzekami do Morza Bałtyckiego w 2012 r... 25/76/ 128 Odpływ metali ciężkich rzekami do Morza Bałtyckiego w 2012 r /77/ 128 Dział IV. ZANIECZYSZCZENIE I OCHRONA POWIETRZA Uwagi ogólne x 129 Zakłady szczególnie uciążliwe emitujące zanieczyszczenia powietrza /78/ 131 Zakłady szczególnie uciążliwe emitujące zanieczyszczenia powietrza według wielkości emisji 2/79/ 131 Emisja zanieczyszczeń powietrza z zakładów szczególnie uciążliwych /80/ 132 Urządzenia do redukcji zanieczyszczeń powietrza w zakładach szczególnie uciążliwych.. 4/81/ 132 Emisja metali ciężkich z zakładów szczególnie uciążliwych /82/ 133 Emitory na terenie zakładów szczególnie uciążliwych dla czystości powietrza według wielkości emisji /83/ 133 Zanieczyszczenia zatrzymane i zneutralizowane w urządzeniach oczyszczających /84/ 134 Emisja zanieczyszczeń powietrza z zakładów szczególnie uciążliwych według rodzaju substancji /85/ 134 Miasta o dużej skali zagrożenia środowiska emisją zanieczyszczeń powietrza z zakładów szczególnie uciążliwych w 2012 r /86/ 135 Emisja i redukcja zanieczyszczeń powietrza z zakładów szczególnie uciążliwych według Polskiej Klasyfikacji Działalności w 2012 r /87/ 135 Dział V. OCHRONA PRZYRODY I RÓŻNORODNOŚCI BIOLOGICZNEJ Uwagi ogólne x 137 Obiekty i obszary o szczególnych walorach przyrodniczych prawnie chronione /88/ 141 Parki narodowe w 2012 r /89/ 141 Parki narodowe według kategorii gruntów /90/ 142 Działalność dydaktyczna parków narodowych /91/ 142 Ochrona lasu w parkach narodowych /92/ 142 Pozyskiwanie drewna w parkach narodowych według kategorii cięć /93/ 143 Stan liczebny głównych gatunków zwierząt łownych i chronionych w parkach narodowych 7/94/ 143 Parki krajobrazowe w 2012 r /95/ 144 Rezerwaty przyrody w 2012 r /96/ 144 Rezerwaty przyrody według rodzaju oraz celu ochrony /97/ 145 7

10 Spis treści (cd.) Tabl. Str. Dział V. OCHRONA PRZYRODY I RÓŻNORODNOŚCI BIOLOGICZNEJ (dok.) Obszary Natura 2000 obszary specjalnej ochrony ptaków (OSO) w 2012 r /98/ 156 Obszary Natura 2000 specjalne obszary ochrony siedlisk (SOO) w 2012 r /99/ 156 Pomniki przyrody /100/ 157 Powierzchnia lasów ochronnych /101/ 157 Powierzchnia gruntów leśnych /102/ 158 Odnowienia i zalesienia /103/ 158 Odnowienia, zalesienia i inne prace hodowlane wykonane w lasach prywatnych /104/ 159 Zadrzewienia /105/ 159 Pozyskanie drewna (grubizny) z zadrzewień /106/ 160 Pozyskanie drewna (grubizny) według form własności /107/ 160 Pozyskanie drewna (grubizny) według sortymentów /108/ 160 Średnia defoliacja monitorowanych gatunków drzew /109/ 161 Struktura powierzchni lasów według klas wieku i składu gatunkowego drzewostanów.. 23/110/ 161 Zasoby drzewne na pniu w zarządzie lasów państwowych według klas wieku i składu gatunkowego drzewostanów /111/ 162 Pożary lasów /112/ 162 Rodzinne ogrody działkowe /113/ 163 Tereny zieleni w miastach i na wsi /114/ 163 Parki i ogrody historyczne /115/ 164 Leśne kompleksy promocyjne w 2012 r /116/ 164 Dział VI. ODPADY Uwagi ogólne x 165 Odpady wytworzone i dotychczas składowane (nagromadzone) oraz tereny ich składowania 1/117/ 167 Odpady wytworzone i dotychczas składowane (nagromadzone) według rodzajów w 2012 r. 2/118/ 167 Odpady oraz tereny ich składowania według Polskiej Klasyfikacji Działalności w 2012 r. 3/119/ 169 Odpady komunalne stałe i nieczystości ciekłe /120/ 170 Składowiska (wysypiska) odpadów komunalnych i dzikie wysypiska /121/ 171 Odgazowywanie składowisk (wysypisk) odpadów komunalnych /122/ 171 Osiągnięte poziomy recyklingu odpadów opakowaniowych /123/ 172 Dział VII. PROMIENIOWANIE JONIZUJĄCE. HAŁAS Uwagi ogólne x 173 Moc dawki promieniowania gamma /124/ 174 Stężenia radionuklidów w powietrzu w Szczecinie /125/ 174 Hałas przemysłowy /126/ 175 Dział VIII. ZAGROŻENIE I OCHRONA ŚRODOWISKA W UZDROWISKACH Uwagi ogólne x 176 Ścieki przemysłowe i komunalne odprowadzone do wód lub do ziemi z uzdrowisk.... 1/127/ 176 Emisja zanieczyszczeń powietrza z zakładów szczególnie uciążliwych w uzdrowiskach... 2/128/ 177 Odpady w uzdrowiskach /129/ 178 Odpady komunalne w uzdrowiskach /130/ 178 Dział IX. DZIAŁALNOŚĆ INSPEKCYJNO-KONTROLNA I OCENA SKUTKÓW DEGRADACJI ŚRODOWISKA Uwagi ogólne x 179 Jakość wody dostarczanej ludności do spożycia z wodociągów /131/ 180 Działalność Wojewódzkiego Inspektoratu Ochrony Środowiska /132/ 180 Ocena sanitarna niektórych środków spożywczych przez Państwową Inspekcję Sanitarną w 2011 r /133/ 182 8

11 Spis treści (dok.) (cd.) Tabl. Str. Dział IX. DZIAŁALNOŚĆ INSPEKCYJNO-KONTROLNA I OCENA SKUTKÓW DEGRADACJI ŚRODOWISKA (dok.) Charakterystyka działalności laboratoryjnej stacji sanitarno-epidemiologicznych w zakresie higieny żywności i żywienia oraz materiałów i wyrobów przeznaczonych do kontaktu z żywnością w 2011 r /134/ 182 Potencjalni sprawcy poważnych awarii oraz przypadki wystąpienia poważnych awarii.. 5/135/ 182 Dział X. EKONOMICZNE ASPEKTY OCHRONY ŚRODOWISKA Uwagi ogólne x 183 Nakłady na środki trwałe służące ochronie środowiska i gospodarce wodnej według grup inwestorów /136/ 187 Nakłady na środki trwałe służące ochronie środowiska według niektórych kierunków inwestowania /137/ 187 Nakłady na środki trwałe służące ochronie środowiska według rodzaju inwestycji.... 3/138/ 188 Nakłady na środki trwałe służące ochronie środowiska według źródeł finansowania... 4/139/ 188 Nakłady na środki trwałe służące ochronie środowiska według źródeł finansowania oraz kierunków inwestowania w 2012 r /140/ 189 Nakłady na komunalne oczyszczalnie ścieków i efekty rzeczowe /141/ 191 Nakłady na środki trwałe służące gospodarce wodnej według kierunków inwestowania 7/142/ 191 Nakłady na środki trwałe służące gospodarce wodnej według źródeł finansowania.... 8/143/ 191 Nakłady na środki trwałe służące gospodarce wodnej według kierunków inwestowania oraz źródeł finansowania w 2012 r /144/ 192 Niektóre efekty rzeczowe inwestycji ochrony środowiska i gospodarki wodnej /145/ 193 Nakłady na środki trwałe służące ochronie środowiska i gospodarce wodnej według Polskiej Klasyfikacji Działalności w 2012 r /146/ 194 Realizacja inwestycji ochrony środowiska i gospodarki wodnej na wsi /147/ 194 Stan wyposażenia wsi w niektóre urządzenia i obiekty ochrony środowiska i gospodarki wodnej /148/ 196 Nakłady inwestycyjne na małą retencję wodną /149/ 197 Efekty rzeczowe inwestycji małej retencji wodnej /150/ 197 Wpływy na fundusze ochrony środowiska i gospodarki wodnej z tytułu kar /151/ 198 Redystrybucja wpływów z tytułu kar na ochronę środowiska i gospodarki wodnej /152/ 198 Opłaty za korzystanie ze środowiska i inne wpływy na fundusze ochrony środowiska i gospodarki wodnej i ich redystrybucja /153/ 198 Gospodarowanie Wojewódzkim Funduszem Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej 19/154/ 199 Kierunki finansowania Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej 20/155/ 199 Gospodarowanie powiatowymi funduszami ochrony środowiska i gospodarki wodnej.. 21/156/ 200 Gospodarowanie gminnymi funduszami ochrony środowiska i gospodarki wodnej /157/ 200 Gromadzenie środków pieniężnych z tytułu ochrony gruntów rolnych i leśnych /158/ 201 Wpływy i gospodarowanie środkami pieniężnym z tytułu ochrony gruntów rolnych i leśnych 24/159/ 201 Spis wykresów Średnie miesięczne temperatury powietrza Miesięczne sumy opadów atmosferycznych Zużycie wody z wodociągów w gospodarstwach domowych na 1 mieszkańca w 2012 r. Ludność korzystająca z oczyszczalni ścieków w % ludności ogółem w 2012 r. Ścieki przemysłowe i komunalne wymagające oczyszczania odprowadzone do wód lub do ziemi w 2012 r. Powierzchnia o szczególnych walorach przyrodniczych prawnie chroniona w 2012 r. Lesistość w 2012 r. Odpady wytworzone w 2012 r. Struktura nakładów na środki trwałe służących ochronie środowiska i gospodarce wodnej według źródeł finansowania w 2012 r. Nakłady na środki trwałe służące ochronie środowiska i gospodarce wodnej na 1 mieszkańca w 2012 r. 9

12 Contents (cont.) Table Page Foreword x 4 Symbols. Abbreviations x 15 Results of survey synthesis x 16 ZACHODNIOPOMORSKIE VOIVODSHIP MAJOR DATA ON ENVIRONMENTAL STATE, THREAT AND PROTECTION I 23 MAJOR DATA ON ENVIRONMENTAL STATE, THREAT AND PROTECTION BY VOIVODSHIPS IN II 26 SUBREGIONS AND COUNTIES MAJOR DATA ON ENVIRONMENTAL STATE, THREAT AND PROTECTION IN III 34 Land use Lands under waters, ecological arable land and wasteland Built-up and urbanised areas Geodesic area of urban and rural areas Water withdrawal for needs of the national economy and population by sources of withdrawal Irrigated agricultural land and forest land and filled fishponds Industrial and municipal waste water requiring treatment discharged into waters or into the ground Industrial waste water discharged Industrial waste water requiring treatment discharged into waters or into the ground 9 42 Water management in industrial plants Water-line system and sewerage system Municipal waste water treatment plants Emission and air pollutant reduction from especially noxious plants Air pollutants emission from especially noxious plants by types of substances Area of special natural values protected by law Forest land and forestation rate Private forests Forest land owned by communes Area of non-forest land for afforestation and afforestation carried out Waste generated and accumulated Solid municipal waste collected and liquid waste-water Outlays on fixed assets for environmental protection by sources of financing Outlays on fixed assets for environmental protection by directions of investing A. Air protection and climate B. Waste water management and water protection C. Waste management D. Others Outlays on fixed assets for water management by sources of financing Outlays on fixed assets for water management by directions of investing

13 Contents (cont.) Table Page COMMUNES MAJOR DATA ON ENVIRONMENTAL STATE, THREAT AND PROTECTION IN IV 63 Municipal waste water treatment plants /26/ 63 Air pollutants emission from especially noxious plants /27/ 69 Waste generated and accumulated /28/ 73 Outlays on fixed assets for environmental protection and water management by directions of investing /29/ 77 Chapter I. NATURAL CONDITIONS General notes x 83 Geographic location /30/ 83 Area and borders /31/ 83 Location of selected points /32/ 84 Principal rivers /33/ 84 Greater and deeper lakes /34/ 84 Air temperatures /35/ 85 Atmospheric precipitation, wind velocity, insolation and cloudiness /36/ 85 Average monthly air temperatures /37/ 86 Total monthly atmospheric precipitation /38/ 86 Chapter II. USE AND PROTECTION OF LAND AND SOIL General notes x 87 Geodesic area by land use /39/ 88 Geodesic area of urban and rural areas /40/ 88 Structure of land use and changes in the directions of land use by geodesic register... 3/41/ 89 Area of fallow land within arable land /42/ 89 Agricultural land designated for non-agricultural purposes /43/ 90 Forest land designated for non-forest purposes /44/ 90 Devastated and degraded land requiring reclamation and management as well as reclaimed and managed land /45/ 91 Land devastated and degraded requiring reclamation by the Polish Classification of Activities 8/46/ 91 Area of reclaimed agricultural land and water companies /47/ 91 Fires of agricultural crops, meadows, stubbles and wasteland /48/ 92 Consumption of mineral and lime fertilisers and manure in terms of pure ingredient in the economic years /49/ 92 Ecological farms /50/ 92 Area, resources and exploitation of peat deposits /51/ 93 Chapter III. RESOURCES, USE, POLLUTION AND PROTECTION OF WATERS General notes x 94 Resources of surface water by hydrographic regions /52/ 99 Exploitable underground water resources /53/ 99 Geologically documented resources of therapeutic and thermal water /54/ 100 Water withdrawal for needs of the national economy and population by sources of withdrawal /55/ 100 Consumption of water for needs of the national economy and population /56/ 100 Consumption of water in plants equipped with closed water cycles /57/ 101 Balance of water management in industry /58/ 101 Primary melioration requiring rebuilding or modernisation /59/ 101 Water management in industry by Polish Classification of Activities in /60/ 102 Water-line system and sewerage system /61/ 103 Irrigated agricultural land and forest land and filled fishponds /62/

14 Contents (cont.) Table Page Chapter III. RESOURCES, USE, POLLUTION AND PROTECTION OF WATERS (cont.) Industrial and municipal waste water discharged into waters or into the ground /63/ 104 Treated and untreated industrial waste water /64/ 105 Industrial waste water by Polish Classification of Activities in /65/ 105 Waste water discharged through sewerage system /66/ 106 Waste water treatment plants servicing cities and villages /67/ 107 Population of cities and villages using waste water treatment plants /68/ 107 Cities served by waste water treatment plants /69/ 107 Municipal waste water treatment plants /70/ 108 Industrial waste water treatment plants and pretreatment plants /71/ 108 Sewage sludge from industrial and municipal waste water treatment plants in /72/ 109 Pollutant load in industrial and municipal waste water discharged into waters or into the ground /73/ 109 Classification of lakes inspected in the years /74/ 110 Classification of condition of uniform bodies of river water inspected in the years /75/ 112 The outflow of organic and biogenic substances through rivers to the Baltic Sea in /76/ 128 The outflow of heavy metals through rivers to the Baltic Sea in /77/ 128 Chapter IV. POLLUTION AND PROTECTION OF AIR General notes x 129 Especially noxious plants emitting air pollutants /78/ 131 Especially noxious plants emitting air pollutants by emission volume /79/ 131 Air pollutants emission from especially noxious plants /80/ 132 Air pollution reduction systems in plants /81/ 132 Emission of heavy metals from especially noxious plants /82/ 133 Emission sources in especially noxious plants by emission volume /83/ 133 Pollutants retained and neutralized in cleaning devices /84/ 134 Air pollutants emission from especially noxious plants by types of substances 8/85/ 134 Cities with high environmental threat of air pollutants emission from especially noxious plants in /86/ 135 Emission and air pollutant reduction from especially noxious plants by Polish Classification of Activities in /87/ 135 Chapter V. NATURE AND BIODIVERSITY PROTECTION General notes x 137 Area of special natural values protected by law /88/ 141 National parks in /89/ 141 National parks by land categories /90/ 142 Didactic activities of national parks /91/ 142 Protection of forests in national parks /92/ 142 Wood harvest in national parks by categories of cuttings /93/ 143 Number of the main species of game and protected animals in national parks /94/ 143 Landscape parks in /95/ 144 Nature reserves in /96/ 144 Nature reserves by types and purposes of protection /97/

15 Contents (cont.) Table Page Chapter V. NATURE AND BIODIVERSITY PROTECTION (cont.) Natura 2000 areas areas of special bird protection in /98/ 156 Natura 2000 areas areas of special habitat protection in /99/ 156 Monuments of nature /100/ 157 Area of protective forest /101/ 157 Area of forest land /102/ 158 Renewals and afforestations /103/ 158 Renewals, afforestations and other silviculture opreations in private forests /104/ 159 Woodlots /105/ 159 Removals (large timber) from woodlots /106/ 160 Removals (large timber) by ownership forms /107/ 160 Removals (large timber) by assortments /108/ 160 Average defoliation of monitored tree species /109/ 161 Structure of forest land area by age classes and species structure of forest stands /110/ 161 Standing timber managed by the State Forest by age classes and species structure of forest stands /111/ 162 Forest fires /112/ 162 Family allotment gardens /113/ 163 Green areas in cities and villages /114/ 163 Parks and historical gardens /115/ 164 Promotional forest complexes in /116/ 164 Chapter VI. WASTE General notes x 165 Waste generated and landfilled (accumulated) so far and their landfill sites /117/ 167 Waste generated and landfilled (accumulated) so far by types in /118/ 167 Waste generated and their landfill sites by the Polish Classification of Activities in /119/ 169 Solid municipal waste and liquid waste /120/ 170 Landfill sites of municipal waste and unauthorised landfill sites /121/ 171 Degassing of municipal waste landfill sites /122/ 171 Levels of recycling of packaging waste /123/ 172 Chapter VII. RADIATION. NOISE General notes x 173 Dose rate of gamma radiation /124/ 174 Radionuclides concentrations in the air in Szczecin /125/ 174 Industrial noise /126/ 175 Chapter VIII. THREAT AND PROTECTION OF ENVIRONMENT IN HEALTH RESORTS General notes x 176 Industrial and municipal waste water discharged into waters or into the ground from health resorts /127/ 176 Air pollutants emission from especially noxious plants in health resorts /128/ 177 Waste in health resorts /129/ 178 Municipal waste in health resorts /130/ 178 Chapter IX. INSPECTION AND CONTROLLING ACTIVITIES EVALUATION AS WELL AS OF ENVIRONMENT DEGRADATION EFFECTS General notes x 179 Quality of water supplied to population for consumption /131/ 180 Activities of Voivodship Environment Protection Inspectorates /132/ 180 Sanitary evaluation of selected foodstuffs by the State Sanitary Inspectorate in /133/

16 Contents (cont.) Table Page Chapter IX. INSPECTIVE ACTIVITY AND EVALUATION OF ENVIRONMENT DEGRADATION EFFECTS (cont.) Characteristics of the laboratory activities of the sanitary-epidemiological stations in the area of food and nutrition hygiene and materials and products designed for contact with food in /134/ 182 Potential causes and cases of major accidents /135/ 182 Chapter X. ECONOMIC ASPECTS OF ENVIRONMENTAL PROTECTION General notes x 183 Outlays on fixed assets for environmental protection and water management by groups of investors /136/ 187 Outlays on fixed assets for environmental protection by selected directions of investing 2/137/ 187 Outlays on fixed assets for environmental protection by types of investments /138/ 188 Outlays on fixed assets for environmental protection by sources of financing /139/ 188 Outlays on fixed assets for environmental protection by sources of financing and directions of investing in /140/ 189 Outlays on municipal waste water treatment plants and tangible effects /141/ 191 Outlays on fixed assets for water management by directions of investing /142/ 191 Outlays on fixed assets for water management by sources of financing /143/ 191 Outlays on fixed assets for water management by directions of investing and sources of financing in /144/ 192 Selected tangible effects of investments in environmental protection and water management 10/145/ 193 Outlays on fixed assets for environmental protection and water management by the Polish Classification of Activities in /146/ 194 Realisation of environmental protection and water management investments in villages 12/147/ 194 Equipment of villages with some appliances and facilities for environmental protection and water management /148/ 196 Capital outlays for small water retention /149/ 197 Tangible effects of investments in small water retention /150/ 197 Receipts for environmental protection and water management funds from fines /151/ 198 Redistribution of receipts from fines for environmental protection and water management /152/ 198 Payments for use of natural environment and other receipts for environmental protection and water management funds and their redistribution /153/ 198 Management of the Voivodship Environmental Protection and Water Management Fund 19/154/ 199 Financing directions of the Voivodship Environmental Protection and Water Management Fund 20/155/ 199 Management of the county environmental protection and water management funds.. 21/156/ 200 Management of the communal environmental protection and water management funds 22/157/ 200 Accumulation of funds from the agricultural and forest land protection /158/ 201 Receipts and management of the funds from the agricultural and forest land protection 24/159/ 201 List of graphs Average monthly air temperatures Total monthly atmospheric precipitation Water consumption in households per capita in 2012 Population connected to waste water treatment plants in % of total population in 2012 Industrial and municipal waste water requiring treatment discharged into waters or into the ground in 2012 Area of special natural values protected by law in 2012 Forestation rate in 2012 Waste generated in 2012 Structure of outlays on fixed assets for environmental protection and water management by sources of financing in 2012 Outlays on fixed assets for environmental protection and water management per capita in

17 POLSKA KLASYFIKACJA DZIAŁALNOŚCI (PKD 2007) skrót Wytwarzanie i zaopatrywanie w energię elektryczną, gaz, parę wodną i gorącą wodę Dostawa wody; gospodarowanie ściekami i odpadami; rekultywacja Handel; naprawa pojazdów samochodowych Produkcja wyrobów z drewna, korka, słomy i wikliny Produkcja koksu i produktów rafinacji ropy naftowej Produkcja wyrobów z metali pełna nazwa sekcje Wytwarzanie i zaopatrywanie w energię elektryczną, gaz, parę wodną, gorącą wodę i powietrze do układów klimatyzacyjnych działy Dostawa wody; gospodarowanie ściekami i odpadami oraz działalność związana z rekultywacją Handel hurtowy i detaliczny; naprawa pojazdów samochodowych, włączając motocykle Produkcja wyrobów z drewna oraz korka, z wyłączeniem mebli; produkcja wyrobów ze słomy i materiałów używanych do wyplatania Wytwarzanie i przetwarzanie koksu i produktów rafinacji ropy naftowej Produkcja metalowych wyrobów gotowych, z wyłączeniem maszyn i urządzeń OBJAŚNIENIA ZNAKÓW UMOWNYCH Kreska ( ) zjawisko nie wystąpiło Zero: (0) zjawisko istniało w wielkości mniejszej od 0,5 (0,0) zjawisko istniało w wielkości mniejszej od 0,05 Kropka (.) zupełny brak informacji albo brak informacji wiarygodnych Znak x wypełnienie pozycji jest niemożliwe lub niecelowe Znak Δ oznacza, że nazwy zostały skrócone w stosunku do obowiązującej klasyfikacji W tym oznacza, że nie podaje się wszystkich składników sumy WAŻNIEJSZE SKRÓTY tys. = tysiąc l = litr mln = milion dam 3 = dekametr sześcienny zł = złoty hm 3 = hektometr sześcienny μg = mikrogram C = stopień Celcjusza kg = kilogram s = sekunda t = tona h = godzina mm = milimetr r. = rok m = metr db = decybel km = kilometr MWh = megawatogodzina m 2 = metr kwadratowy μbq = mikrobekerel km 2 = kilometr kwadratowy Bq = bekerel ha = hektar ngy = nanogrey m 3 = metr sześcienny 15

18 WYNIKI BADAŃ SYNTEZA Powierzchnia geodezyjna województwa zachodniopomorskiego, według stanu w dniu 1 stycznia 2013 r. wynosiła 2289,2 tys. ha, tj. 7,3 % powierzchni kraju. Znaczną część zajmowały użytki rolne (49,0 %) oraz grunty leśne oraz zadrzewione i zakrzewione (37,4 %). Pozostałe grunty stanowiły 13,6 % (w tym grunty pod wodami 5,3 %, zabudowane i zurbanizowane 4,3 %, nieużytki 3,3 %). Wykres 1. Powierzchnia geodezyjna według kierunków wykorzystania w 2013 r. Stan w dniu 1 I W odniesieniu do stanu w dniu 1 stycznia 2010 r. w województwie zachodniopomorskim zwiększyła się powierzchnia m.in. gruntów zabudowanych i zurbanizowanych (2,8 tys. ha), gruntów leśnych oraz zadrzewionych i zakrzewionych (o 5,5 tys. ha), natomiast zmniejszeniu uległa powierzchnia użytków rolnych (o 6,2 tys. ha). Na użytki rolne zajmujące łącznie 1123,3 tys. ha składały się w przeważającej mierze grunty orne (76,8 %), w dalszej kolejności łąki i pastwiska trwałe (20,2 %), grunty rolne zabudowane (1,7 %), grunty pod rowami i stawami (0,9 %), a pozostałą część stanowiły sady (0,4 %). Grunty leśne oraz zadrzewione i zakrzewione (854,3 tys. ha) w ponad 97 % były zajęte przez lasy. W powierzchni gruntów zabudowanych i zurbanizowanych (99,6 tys. ha) 57,5 % przeznaczone było pod tereny komunikacyjne. Tereny wiejskie zajmowały łącznie obszar 2148,2 tys. ha i stanowiły 93,8 % ogólnej powierzchni województwa zachodniopomorskiego, a tereny miejskie 141 tys. ha (6,2 %). W końcu 2012 r. powierzchnia gruntów, które utraciły całkowicie wartość użytkową (grunty zdewastowane) oraz gruntów, których wartość użytkowa rolnicza lub leśna zmalała (grunty zdegradowane) w wyniku pogorszenia się warunków przyrodniczych lub wskutek zmian środowiska oraz działalności przemysłowej, a także wadliwej działalności rolniczej wyniosła 3,0 tys. ha (wzrost o 5,6 % w stosunku do 2010 r.). W ciągu roku zrekultywowano 224 ha (prawie trzykrotnie więcej niż w 2010 r.), a zagospodarowano 25 ha gruntów (mniej o 61,5 %). W trybie przepisów prawnych o ochronie gruntów rolnych i leśnych z produkcji rolniczej i leśnej wyłączono 313 ha gruntów, w tym 83,4 % (261 ha) stanowiły grunty rolne. Spośród powierzchni wyłączonych gruntów rolnych i leśnych największy odsetek (41,9 %) przeznaczono pod budowę osiedli mieszkaniowych, 19,5 % pod użytki kopalne, 7,0 % na tereny przemysłowe, 5,1 % na tereny komunikacyjne, a na inne cele 26,5 %. 16

19 W 2012 r. na potrzeby gospodarki narodowej i ludności pobrano 1603,6 hm 3 wody, tj. o ok. 7,8 % więcej w porównaniu z 2005 r. Pobór wody na cele produkcyjne (poza rolnictwem, leśnictwem, łowiectwem i rybactwem) zwiększył się w tym okresie o 8,2 %, a do nawodnień w rolnictwie i leśnictwie oraz napełnień i uzupełnień stawów rybnych o 77,4 %, spadł natomiast pobór wody na potrzeby eksploatacji sieci wodociągowej o 8,1 %. Wykres 2. Pobór wody na potrzeby gospodarki narodowej i ludności WYNIKI BADAŃ - SYNTEZA Głównym źródłem zaopatrzenia gospodarki narodowej i ludności w wodę są wody powierzchniowe. W 2012 r. wody ujmowane z rzek i jezior pokrywały ponad 95 % potrzeb. Pozostałe 5 % stanowiły wody podziemne wykorzystywane głównie na zaopatrzenie ludności w wodę (pobór na cele eksploatacji sieci wodociągowej stanowił 78 % całkowitego poboru wód podziemnych w 2012 r.). Największy udział w zużyciu wody na potrzeby gospodarki narodowej i ludności ma przemysł (93,4 %). W 2012 r. na jego potrzeby zużyto 1479,1 hm 3 wody, tj. mniej o 1,4 % niż w 2010 r. i o 8,3 % w porównaniu z 2005 r. Systematycznie maleje wskaźnik zużycia wody w gospodarstwach domowych w przeliczeniu na 1 mieszkańca; w 2012 r. wyniósł on 33,1 m 3 (wobec 33,8 m 3 w 2010 r. i 38,9 m 3 w 2005 r.). Dominujący wpływ na stan jakości wód ma prowadzona gospodarka ściekowa. W 2012 r. do wód powierzchniowych lub ziemi odprowadzono 1537,2 hm 3 ścieków przemysłowych i komunalnych, tj. mniej o 1,9 % niż w 2010 r. i o 8,3 % niż w 2005 r., przy czym 92,2 % stanowiły wody chłodnicze (umownie czyste). Ścieków wymagających oczyszczania odprowadzono 120,3 hm 3, w tym procesowi oczyszczania poddano 119,4 hm 3. Z ogólnej ilości ścieków oczyszczanych 54,2 % stanowiły ścieki oczyszczane z podwyższonym usuwaniem biogenów, 34,2 % chemicznie, 9,2 % biologicznie, 2,3 % mechanicznie. Zmniejsza się ilość ścieków odprowadzonych w postaci nieczyszczonej; w 2012 r. stanowiły one 0,7 % ogólnej ilości ścieków wymagających oczyszczania (wobec 16,9 % w 2005 r.). 17

20 WYNIKI BADAŃ - SYNTEZA Wykres 3. Ścieki przemysłowe i komunalne wymagające oczyszczania odprowadzone do wód lub do ziemi w 2012 r e e e e e y s y s e e W 2012 r. w województwie zachodniopomorskim działało 250 oczyszczalni ścieków komunalnych i 98 oczyszczalni ścieków przemysłowych. Stopniowo zwiększa się odsetek ludności korzystającej z oczyszczalni ścieków w 2012 r. wyniósł on 80,9 % (wobec 59,8 % w 2005 r.), przy czym w miastach 94,7 % (wobec 69,6%), zaś na wsi 50,3 % (wobec 39,4 %). Kolejny rok kontynuowane są prace związane z rozwojem gospodarki wodno-ściekowej. W 2012 r. długość sieci wodociągowej rozdzielczej wynosiła 10465,8 km, tj. o 2385,8 km (o 29,5 %) więcej niż w 2005 r. Do sieci wodociągowej podłączono 178,4 tys. budynków mieszkalnych i zbiorowego zakwaterowania (wzrost odpowiednio o 16,6 %). Sieć na terenach wiejskich stanowi 71,0 % całkowitej długości w województwie. Systematycznej rozbudowie ulega również sieć kanalizacyjna. W 2012 r. długość tej sieci wynosiła 7102,7 km i zwiększyła się w odniesieniu do 2005 r. o 2795,7 km (o 64,9 %). W latach do sieci kanalizacyjnej podłączono 34 tys. budynków mieszkalnych i zbiorowego zakwaterowania. Wysokie tempo rozwoju infrastruktury wodno-ściekowej odnotowano na terenach wiejskich, nadal jednak odsetek ludności korzystającej z urządzeń komunalnych jest znacznie niższy niż w mieście (szczególnie w przypadku sieci kanalizacyjnej). Wykres 4. Emisja zanieczyszczeń powietrza z zakładów szczególnie uciążliwych w 2012 r. ) 4,9 18

21 Głównym źródłem zanieczyszczeń powietrza jest emisja z zakładów szczególnie uciążliwych. W 2012 r. w porównaniu z 2005 r. zmniejszyła się emisja dwutlenku siarki (o 8,2 %), tlenku węgla (o 37,1 %) oraz pyłów (o 66,2 %), natomiast zwiększyła się tlenków azotu (o 14,0 %) oraz dwutlenku węgla (o 14,5 %). W 2012 r. spośród 84 zakładów przemysłowych objętych badaniami 58 wyposażonych było w urządzenia do redukcji zanieczyszczeń pyłowych, a 9 gazowych. W urządzeniach tych zatrzymano 99,6 % wytworzonych pyłów i 37,1 % gazów (bez CO 2 ); w 2005 r. odpowiednio 98,5 % i 46,5 %. Istotny wpływ na jakość wód i gleb wywiera prowadzona gospodarka odpadami oraz stan składowisk. W 2012 r. wytworzono ponad 5314,8 tys. ton odpadów (z wyłączeniem odpadów komunalnych). Głównym źródłem odpadów jest przetwórstwo przemysłowe, które wygenerowało 86,6 % ogółu wytworzonych w 2012 r. odpadów (w szczególności produkcja chemikaliów i wyrobów chemicznych 69,5 %), a także wytwarzanie i zaopatrywanie w energię elektryczną, gaz, parę wodną i gorącą wodę 10,6 %. WYNIKI BADAŃ - SYNTEZA Największy udział w ogólnej ilości wytworzonych odpadów stanowią odpady z produkcji, przygotowania, obrotu i stosowania produktów przemysłu chemii nieorganicznej (50,2 %) oraz z instalacji i urządzeń służących zagospodarowaniu odpadów, z oczyszczalni ścieków oraz z uzdatniania wody pitnej i wody do celów przemysłowych (20,9 %), a także odpady z przetwórstwa drewna oraz z produkcji płyt i mebli, masy celulozowej, papieru i tektury (12,9 %), z procesów termicznych (11,1 %), z rolnictwa, sadownictwa, upraw hydroponicznych, rybołówstwa, leśnictwa, łowiectwa oraz przetwórstwa żywności (3,3 %). Z ogólnej ilości odpadów wytworzonych w 2012 r. unieszkodliwiono 63,9 % (w tym przez składowanie 43,0 %), odzyskowi poddano 34,4 %, a ok. 2 % czasowo zmagazynowano. Odpady deponowane na składowiskach ulegają niekontrolowanym procesom fizycznym, chemicznym i biologicznym, przez co mogą stanowić zagrożenie dla środowiska. Ogólna ilość odpadów (z wyłączeniem odpadów komunalnych) dotychczas nagromadzonych na składowiskach własnych zakładów na koniec 2012 r. wyniosła ,4 tys. ton i zwiększyła się o 42,7 % w porównaniu ze stanem z końca 2005 r. Na 1 km 2 powierzchni województwa przypadło 5,2 tys. ton odpadów nagromadzonych (w kraju odpowiednio 5,3 tys. ton), a najwyższy wskaźnik odnotowano w powiecie polickim 139,4 tys. ton. Według danych szacunkowych ilość odpadów komunalnych stałych zebranych w 2012 r. wyniosła ok. 511,2 tys. ton i była niższa o 1,7 % w niż w 2005 r. Wskaźnik zebranych odpadów na 1 mieszkańca w 2012 r. wyniósł 297 kg (w Polsce ok. 249 kg) i utrzymał się na poziomie z 2005 r. Większość (70,6%) zmieszanych odpadów komunalnych zostało zebranych z gospodarstw domowych. Następnym znaczącym źródłem pochodzenia był handel, mały biznes, biura i instytucje (24,2 %). Odpady z usług komunalnych, takich jak czyszczenie ulic lub utrzymanie parków czy cmentarzy, stanowiły 5,4 % ogólnej masy zebranych zmieszanych odpadów komunalnych. Składowanie na wysypiskach jest podstawowym sposobem postępowania z odpadami komunalnymi. W 2012 r. 77,8 % odpadów zebranych (z wyłączeniem wyselekcjonowanych) trafiło na 29 zorganizowanych składowisk, zajmujących powierzchnię ok. 222 ha. Zwiększa się, ale wciąż pozostaje na niskim poziomie ilość odpadów zebranych selektywnie. W 2012 r. ich udział w ogólnej ilości odpadów komunalnych wyniósł 9,6 % (wobec 2,7 % w 2005 r.), w tym szkło stanowiło 2,3 %, papier i tektura oraz tworzywa sztuczne po 1,4 %, odpady wielkogabarytowe 1,0 %, tekstylia 0,4 %. 19