Ochrona konsumenta w Internecie

Transkrypt

1 Ochrona konsumenta w Internecie

2 Ochrona konsumenta w Internecie UMOWY ZAWIERANE NA ODLEGŁOŚĆ

3 Ochrona konsumentów w prawie polskim Polskie prawo chroni konsumentów w związku z umowami zawieranymi z przedsiębiorcami. Ochrona dotyczy wszystkiego rodzaju umów: tradycyjnych, zawieranych na odległość (tylko te są przedmiotem zainteresowania wykładu) oraz zawieranych poza lokalem przedsiębiorstwa. Ochrona wynika przede wszystkim z ustawy z o prawach konsumenta.

4 Podstawowe pojęcia Przedsiębiorca to podmiot prowadzący działalność gospodarczą (a przedsiębiorstwo to zespół składników materialnych i niematerialnych, z których korzysta on przy prowadzeniu działalności). Konsument to osoba fizyczna dokonująca z przedsiębiorcą czynności prawnej niezwiązanej bezpośrednio z jej działalnością gospodarczą lub zawodową.

5 Umowa zawarta na odległość to umowa zawarta z konsumentem w ramach zorganizowanego systemu zawierania umów na odległość, bez jednoczesnej fizycznej obecności stron, z wykorzystaniem środków porozumiewania się na odległość (czyli np. urządzeń końcowych w sieciach telekomunikacyjnych).

6 Wyłączenia stosowania ustawy o prawach konsumenta Ustanowione przez ustawę prawa przysługują konsumentom w związku ze zdecydowaną większością umów dotyczących towarów i usług. Ochrona wyłączona jest jednak m.in. w przypadku umów dotyczących: gier hazardowych, przewozu osób, imprez turystycznych, korzystania z publicznego aparatu telefonicznego.

7 Obowiązki przedsiębiorcy Przedsiębiorca zawierający umowę z konsumentem ma obowiązek poinformować go w sposób jasny i zrozumiały o licznych sprawach najpóźniej w chwili wyrażenia przez konsumenta woli związania się umową zawartą na odległość. W przypadku sprzedaży w Internecie chodzi co do zasady o dostępność określonych informacji na stronie sklepu internetowego.

8 Obowiązki przedsiębiorcy dotyczące jego danych Przedsiębiorca ma obowiązek podać: firmę (nazwę), numer w rejestrze przedsiębiorców, adres przedsiębiorstwa, , numery telefonu i faksu (jeżeli posiada), pod którym można szybko i efektywnie skontaktować się z nim, adres, pod którym można składać reklamacje (jeśli jest inny niż powyższy).

9 Obowiązki związane z przedmiotem umowy Przedsiębiorca ma obowiązek podać: główne cechy świadczenia (rzeczy, usługi), łączną cenę lub wynagrodzenie wraz z podatkami, opłatę za transport, koszt korzystania ze środka porozumiewania się na odległość w celu zawarcia umowy, jeżeli jest wyższy niż zwykle, sposób i termin zapłaty, sposób i termin spełnienia świadczenia przez przedsiębiorcę (wraz z procedurą rozpatrywania reklamacji), informacje dotyczące prawa odstąpienia od umowy.

10 Wybrane obowiązki szczegółowe W stosunku do niektórych dóbr i usług ustawodawca ustanowił szczególne obowiązki przedsiębiorcy. Ma on obowiązek poinformować np. o funkcjonalności treści cyfrowych oraz technicznych środkach ich ochrony, o interoperacyjności treści cyfrowych ze sprzętem i oprogramowaniem.

11 Prawo odstąpienia od umowy Konsumentowi przysługuje prawo odstąpienia od umowy zawartej na odległość w terminie 14 dni (liczonym od objęcia rzeczy w posiadanie lub od dnia zawarcia umowy, zależnie od jej przedmiotu), bez podawania przyczyny odstąpienia i bez ponoszenia kosztów (z pewnymi wyjątkami). Termin wydłuża się do 12 miesięcy, jeżeli przedsiębiorca nie poinformował o prawie odstąpienia od umowy.

12 Oświadczenie o odstąpieniu Przedsiębiorca ma obowiązek udostępnienia wzoru formularza odstąpienia od umowy. Wzór jest też w załączniku do ustawy. Oświadczenie może być złożone w Internecie.

13 Koszt odstąpienia i zwrot opłat Koszt dostarczenia rzeczy przedsiębiorcy ponosi konsument, chyba że przedsiębiorca zobowiązał się do jego pokrycia, albo nie poinformował o kosztach odstąpienia. Przedsiębiorca ma obowiązek zwrócić konsumentowi wszystkie płatności, łącznie z kosztami dostarczenia konsumentowi rzeczy przy użyciu tego samego sposobu zapłaty, z którego korzystał konsument (np. przelew).

14 Odpowiedzialność konsumenta Konsument ponosi odpowiedzialność za zmniejszenie wartości rzeczy będące wynikiem korzystania z niej w sposób wykraczający poza konieczny do stwierdzenia charakteru, cech i funkcjonowania rzeczy (chyba że przedsiębiorca nie poinformował o prawie odstąpienia). Przedsiębiorca nie może więc odmówić przyjęcia rzeczy w otwartym opakowaniu, a nawet używanej.

15 Prawo odstąpienia nie przysługuje, gdy przedmiotem umowy jest np. rzecz wykonana na indywidualne zamówienie (nieprefabrykowana), rzecz ulegająca szybkiemu zepsuciu lub mająca krótki termin przydatności do spożycia, rzecz dostarczana w zapieczętowanym opakowaniu, które otwarto, a której to rzeczy po otwarciu nie można zwrócić ze względu na ochronę zdrowia lub ze względów higienicznych, rzecz ulegająca po dostarczeniu - ze względu na swój charakter - nierozerwalnemu połączeniu z innymi rzeczami,

16 nagranie dźwiękowe lub wizualne albo program komputerowy dostarczone w zapieczętowanym opakowaniu, jeżeli opakowanie zostało otwarte po dostarczeniu, treść cyfrowa niezapisana na nośniku materialnym, jeżeli spełnianie świadczenia rozpoczęło się za wyraźną zgodą konsumenta przed upływem terminu do odstąpienia od umowy i po poinformowaniu go przez przedsiębiorcę o utracie prawa odstąpienia.

17 Odpowiedzialność przedsiębiorcy Niespełnienie wymogów dotyczących udzielenia informacji lub wydania dokumentu w związku z umowami na odległość jest wykroczeniem (art. 139b KW). Przeciwko nieuczciwemu przedsiębiorcy można także skierować pozew do sądu cywilnego. Działania i zaniechania przedsiębiorcy mogą być uznane za praktyki naruszające zbiorowe interesy konsumentów na podstawie u. o o. k. i k. (za co grozi m.in. kara pieniężna).

18 Ochrona konsumenta w Internecie ZAKAZY REKLAMY

19 Zakazy reklamy Prawo polskie ustanawia zakazy reklamy określonych produktów i usług, które to zakazy mają mniej lub bardziej powszechny charakter (niektóre dotyczą np. tylko telewizji). Część zakazów rozciąga się także na reklamę prezentowaną w Internecie.

20 Produkty, usługi i podmioty, których reklama jest zakazana Wyroby tytoniowe, alkohol (z pewnymi wyjątkami), gry hazardowe, usługi medyczne, niektóre produkty lecznicze, apteki.

21 Zakaz reklamy wyrobów tytoniowych Zakazana jest reklama i promocja wyrobów oraz rekwizytów tytoniowych i ich imitacji oraz symboli związanych z używaniem tytoniu, wszędzie, a więc także w Internecie. Naruszenie zakazu podlega grzywnie do 200 tysięcy złotych lub karze ograniczenia wolności. Podstawa prawna: ustawa o ochronie zdrowia przed następstwami używania tytoniu i wyrobów tytoniowych.

22 Zakaz reklamy alkoholu Całkowicie zakazana jest reklama i promocja alkoholu innego niż piwo (z pewnymi wyjątkami dotyczącymi sponsorowania imprez masowych). Reklama i promocja piwa jest dozwolona, w tym w Internecie, ale z pewnymi ograniczeniami, np. nie może być kierowana do małoletnich; twierdzić, że alkohol ma właściwości lecznicze itp.

23 Wyjątki dotyczące sponsorowania Można informować o sponsorowaniu imprez masowych przez producentów i dystrybutorów napojów o zawartości od 8 do 18% alkoholu (powyżej 18% - całkowity zakaz), ale tylko wewnątrz dzienników i czasopism, na zaproszeniach, bilecie, plakacie, produkcie lub tablicy informacyjnej (a z dodatkowymi ograniczeniami także w radiu i telewizji) a więc nie w Internecie! Informowanie o sponsorowaniu w związku ze słabszym niż 8% alkoholem nie podlega ograniczeniom.

24 Odpowiedzialność za reklamę alkoholu Reklamowanie alkoholu podlega grzywnie od 10 tysięcy do 500 tysięcy złotych. Można też orzec przepadek napojów alkoholowych lub orzec zakaz prowadzenia działalności gospodarczej w zakresie hurtowego obrotu napojami alkoholowymi. Podstawa prawna: ustawa o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi.

25 Zakazy reklamy hazardu Zakazana jest reklama i promocja (a także informowanie o sponsorowaniu) gier hazardowych, zakładów wzajemnych oraz gier na automatach wszędzie, a więc i w Internecie. Dopuszcza się wyłącznie informowanie o sponsorowaniu przez organizującego zakłady wzajemne (wyłącznie poprzez podanie nazwy lub innego oznaczenia sponsora).

26 Odpowiedzialność za reklamę hazardu Za naruszenie zakazu grozi mandat do 3360 zł albo nakładana przez sąd grzywna do 16 milionów złotych (to nie błąd!). Podstawa prawna: ustawa o grach hazardowych, Kodeks karny skarbowy.

27 Zakaz reklamy usług medycznych Podmiot wykonujący działalność leczniczą może podawać do informacji publicznej informacje o zakresie i rodzajach udzielanych świadczeń. Treść i forma tych informacji nie może mieć charakteru reklamy (m.in. w Internecie). Za naruszenie zakazu grozi lekarzowi odpowiedzialność zawodowa. Jest to też wykroczenie. Podstawa prawna: ustawa o działalności leczniczej.

28 Zakaz reklamy produktów leczniczych Zakazane jest kierowanie do publicznej wiadomości (a więc też w Internecie) reklamy produktów leczniczych: wydawanych wyłącznie na receptę, zawierających środki odurzające i substancje psychotropowe, refundowanych. Za naruszenie zakazu grozi kara grzywny. Podstawa prawa: prawo farmaceutyczne.

29 Zakaz reklamy aptek Zabroniona jest reklama aptek i punktów aptecznych oraz ich działalności (w ogóle, a więc i w Internecie). Nie stanowi reklamy informacja o lokalizacji i godzinach pracy. Za naruszenie zakazu grozi kara pieniężna do 50 tysięcy złotych. Podstawa prawna: prawo farmaceutyczne.

30 Ochrona konsumenta w Internecie OCHRONA PRZED SPAMEM

31 Ustawa o świadczeniu usług drogą elektroniczną Podstawowe instrumenty ochrony przed spamem określone zostały w ustawie z 2002 r. o świadczeniu usług drogą elektroniczną.

32 Informacja handlowa - pojęcie Jest to każda informacja przeznaczona bezpośrednio lub pośrednio do promowania towarów, usług lub wizerunku przedsiębiorcy lub osoby wykonującej zawód (regulowany), z wyłączeniem informacji umożliwiającej porozumiewanie się za pomocą środków komunikacji elektronicznej z określoną osobą oraz informacji o towarach i usługach niesłużącej osiągnięciu efektu handlowego pożądanego przez podmiot, który zleca jej rozpowszechnianie.

33 Wybrane obowiązki usługodawcy Usługodawca ma obowiązek m.in. podać swój adres elektroniczny, podać swoje oznaczenie (imię, nazwisko, nazwę, siedzibę, adres, zezwolenia).

34 Niezamówione informacje handlowe Zakazane jest przesyłanie niezamówionej informacji handlowej skierowanej do oznaczonego odbiorcy będącego osobą fizyczną za pomocą środków komunikacji elektronicznej, w szczególności poczty elektronicznej. Informację uważa się za zamówioną, jeżeli odbiorca wyraził zgodę na jej otrzymywanie, w szczególności udostępnił w tym celu identyfikujący do adres poczty elektronicznej.

35 Wyrażenie zgody przez odbiorcę Wyrażenie zgody musi być wyraźne nie może być domniemane lub dorozumiane. Publiczne ujawnienie adresu (np. na stronie internetowej) nie oznacza zgody na przesyłanie informacji handlowych! Zgoda może być odwołana w każdym czasie. Ciężar dowodu uzyskania zgody odbiorcy spoczywa na usługodawcy.

36 Zgoda a umowy zawierane na odległość Przy zawieraniu umów na odległość, wyrażenie zgody na przesyłanie informacji handlowych musi wynikać z wyraźnego postanowienia umowy. W tym zakresie: powinien być na nią przewidziany punkt odrębny od punktu na wyrażenie zgody na przetwarzanie danych w związku z wykonaniem umowy, kratka przy tym punkcie nie powinna być domyślnie zaznaczona.

37 Zapytanie o przesłanie oferty Przedsiębiorcy czasem stosują taktykę rozsyłania zapytań o zgodę na przesłanie oferty. Jest to kwestia kontrowersyjna. Jeżeli w ogóle dopuścić takie zapytania, to nie mogą one mieć elementów reklamy (np. wskazania zalet oferty lub oferenta, linków do stron internetowych, zdjęć).

38 Odpowiedzialność za spam Przesyłanie niezamówionych informacji handlowych to wykroczenie, podlegające karze grzywny (do 5000 zł). Ściganie następuje na wniosek pokrzywdzonego. Można to też uznać za praktykę naruszającą zbiorowe interesy konsumentów w rozumieniu u. o o. k. i k. (za co grozi kara pieniężna). Stanowi to także czyn nieuczciwej konkurencji w rozumieniu ustawy z 1993 r. o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji, za którego popełnienie grozi odpowiedzialność cywilna.

39 Art. 172 ust. 1 Prawa telekomunikacyjnego Do art. 172 ust. 1 P.t. zakazywał stosowania automatycznych systemów wywołujących dla celów marketingu bezpośredniego, chyba że abonent lub użytkownik końcowy wyraził na to zgodę. Nie mógł więc do nas dzwonić nieinteraktywny automat (chyba że się na to zgodziliśmy).

40 Nowe brzmienie art. 172 ust. 1 P.t. Od art. 172 ust. 1 P.t. zakazuje używania wszelkich telekomunikacyjnych urządzeń końcowych dla celów marketingu bezpośredniego. Tak to dokładnie brzmi: Zakazane jest używanie telekomunikacyjnych urządzeń końcowych i automatycznych systemów wywołujących dla celów marketingu bezpośredniego, chyba że abonent lub użytkownik końcowy uprzednio wyraził na to zgodę.

41 Problemy ze stosowaniem art. 172 ust. 1 P.t. Użycie w przepisie koniunkcji ( zakazane jest używanie telekomunikacyjnych urządzeń końcowych i automatycznych systemów wywołujących ). Brak definicji legalnej marketingu bezpośredniego (zapewne chodzi o składanie propozycji zawarcia konkretnych umów) i niejasna relacja tego pojęcia do informacji handlowych. Skuteczność dawniej udzielonych zgód.

42 Kara za naruszenie art. 172 ust. 2 P.t. Za naruszenie wskazanej normy grozi kara pieniężna nakładana przez Prezesa UKE w wysokości do 3% przychodu ukaranego podmiotu.