Plac Żelaznej Bramy 10, Warszawa, OPINIA

Transkrypt

1 Plac Żelaznej Bramy 10, Warszawa, Warszawa, 8 lipca 2014 r. OPINIA Uwagi BCC do projektu Kodeksu Urbanistyczno-Budowlanego w telekomunikacyjnego oraz jego rozwoju i inwestycji zakresie rynku Zgodnie z zaproszeniem Komisji Kodyfikacyjnej Prawa Budowlanego, której zadaniem jest opracowanie projektu kompleksowej regulacji procesu inwestycyjno-budowlanego (powołanej zgodnie z rozporządzeniem Rady Ministrów z dnia w sprawie utworzenia, organizacji i trybu działania Komisji Kodyfikacyjnej Prawa Budowlanego (Dz.U. z 2012r., poz.856) przesyłamy w zakreślonym terminie nasz uwagi. Kodeks urbanistyczno-budowlany (dalej Kodeks ), który został przedłożony do konsultacji społecznych, nie zapewnia w wystarczającym stopniu warunków do rozwoju sieci telekomunikacyjnych (w szczególności sieci radiokomunikacyjnych), w niektórych kwestiach pogarszając sytuację w porównaniu z aktualnym stanem prawnym. Zgłaszamy następujące szczegółowe uwagi do Kodeksu: 1. Kodeks powinien być poddany konsultacjom społecznym łącznie z projektem ustawy zawierającej przepisy wprowadzające Kodeks w życie. Brak opublikowania projektu takiej ustawy uniemożliwia pełną ocenę Kodeksu, bowiem nie wiadomo, które z przepisów szczególnych dotyczących telekomunikacji (zawiera je przede wszystkim ustawa o wspieraniu rozwoju sieci i usług telekomunikacyjnych) przestaną obowiązywać. Wnosimy o łączne konsultacje społeczne obu tych aktów prawnych. 2. W obecnym stanie prawnym publiczne sieci telekomunikacyjne, w tym realizowane przez przedsiębiorców telekomunikacyjnych ze środków prywatnych, są zaliczane do inwestycji celu publicznego z zakresu łączności publicznej. Kodeks zrywa z taką kwalifikacją, wykluczając tego rodzaju sieci z inwestycji celu publicznego. Zgodnie z art Kodeksu, inwestycją celu publicznego jest wyłącznie inwestycja służąca wykonywaniu lokalnych i ponadlokalnych zadań publicznych, określonych ustawami lub umowami międzynarodowymi. Nie wystarczy zatem - jak jest w obecnym stanie prawnym by inwestycja była realizowana w celu publicznym, lecz musi realizować zadania publiczne, określone odrębnymi przepisami. W odniesieniu do sieci telekomunikacyjnych odrębne przepisy zaliczają do zadań publicznych tylko sieci i infrastrukturę telekomunikacyjną realizowaną przez jednostki samorządu terytorialnego (por. art. 3 ustawy o wspieraniu rozwoju sieci i usług telekomunikacyjnych oraz art Kodeksu). Mając to na uwadze wnosimy, by nie pozbawiać inwestycji dotyczących sieci telekomunikacyjnych, realizowanych przez przedsiębiorców telekomunikacyjnych poza zadaniami publicznymi, ale w celu publicznym z zakresu łączności publicznej, cech inwestycji celu publicznego. Wykluczenie ich z kategorii inwestycji celu publicznego ma m.in. następujące negatywne konsekwencje: a) wiele przepisów odrębnych, w tym prawa miejscowego, przestanie mieć zastosowanie do tych inwestycji, skoro nie będą już inwestycjami celu publicznego,

2 b) nie będzie można przymusowo obciążyć nieruchomości służebnością przesyłu (art. 312 Kodeksu), co jest obecnie dopuszczalne w postaci zezwolenia na umieszczenie urządzeń, o którym mowa w art. 124 ustawy o gospodarce nieruchomościami zgodnie z przepisami Kodeksu ustanowienie służebności przesyłu jest możliwe wyłącznie dla inwestycji celu publicznego i następuje w wydawanych dla tych inwestycji decyzjach zintegrowanych, a tym samym nie obejmuje sieci telekomunikacyjnych, z wyjątkiem realizowanych przez jednostki samorządu terytorialnego, c) nie będą miały do nich zastosowania szczególne przepisy Kodeksu, ułatwiające przygotowanie i realizację tych inwestycji, a tym samym zostaną zrównane ze zwykłymi inwestycjami prywatnymi, pomimo tego, że są realizowane w celu zapewnienia celu publicznego (łączności publicznej) i zaspokojenia podstawowych potrzeb społecznych, d) nie będą miały do nich zastosowania przepisy o ustanawianiu i dostępie do korytarzy przesyłowych, bo w art. 354 i n. Kodeksu uregulowano korytarze przesyłowe wyłącznie dla inwestycji celu publicznego, co nie obejmuje sieci telekomunikacyjnych innych niż realizowane przez gminę niezależnie od zaliczenia ich do inwestycji celu publicznego, powinny być zagwarantowane prawa dostępu do korytarzy przesyłowych dla potrzeb sieci telekomunikacyjnych oraz możliwość utworzenia korytarza przesyłowego również na wniosek przedsiębiorcy telekomunikacyjnego dla potrzeb sieci telekomunikacyjnych. 3. Kodeks w niewystarczającym stopniu uwzględnia specyfikę sieci telekomunikacyjnych w ramach zapewnienia niezbędnej infrastruktury technicznej. Na specyfikę tą składa się przede wszystkim to, że inwestycje z tego zakresu są realizowane głównie przez przedsiębiorców telekomunikacyjnych poza zadaniami publicznymi, ale w celu publicznym (łączność publiczna), przy pomocy bardzo zróżnicowanych rozwiązań technicznych, zwłaszcza w kontekście robót i obiektów budowlanych (wystarczy wskazać na różnice pomiędzy sieciami kablowymi a sieciami radiokomunikacyjnymi). Zgodnie z art Kodeksu, do zadań gminy należy zapewnienie do publicznej sieci telekomunikacyjnej w granicach obszaru, na którym gmina, zgodnie z przepisami odrębnymi dotyczącymi wspierania rozwoju usług i sieci telekomunikacyjnych, prowadzi działalność w zakresie telekomunikacji. Tylko więc tam, gdzie gmina prowadzi taką działalność jej zadaniem jest zapewnienie publicznych sieci telekomunikacyjnych na zasadach określonych w dziale V rozdziale 4 Kodeksu jako niezbędnej infrastruktury technicznej. Tym samym Kodeks dzieli obszary i publiczne sieci telekomunikacyjne na takie, których zapewnienie jest zadaniem publicznym gminy i takie, co do których gmina nie ma absolutnie żadnych obowiązków w organizowaniu warunków zachęcających do rozwoju telekomunikacji. Proponowane rozwiązanie wymaga istotnych uzupełnień. Po pierwsze, należy w przepisach Kodeksu dodać przepisy nakładające na gminy i organy administracji publicznej obowiązki co do uwzględnienia potrzeb telekomunikacji oraz tworzenia warunków dla rozwoju publicznych sieci telekomunikacyjnych, niezależnie od tego, czy inwestycje mają być realizowane na obszarze, na którym gmina prowadzi działalność z zakresu telekomunikacji. Po drugie, tworzenie tych warunków powinno gwarantować neutralność technologiczną i rozwój sieci o różnych technologiach przez wielu przedsiębiorców telekomunikacyjnych, by przykładowo sieci kablowe nie wypierały inwestycji radiokomunikacyjnych przykładowo, przepisy rozporządzenia o warunkach technicznych jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie wymagając wyposażenia budynków wielorodzinnych w instalacje telekomunikacyjne dostosowane do różnych sieci telekomunikacyjnych, podobne podejście Kodeks powinien prezentować w odniesieniu do sieci przesyłowych wchodzących w skład infrastruktury

3 technicznej. Po trzecie, podział obszarów pod względem tego, czy gmina prowadzi na nich działalność w zakresie telekomunikacji, nie jest rozwiązaniem prawidłowym także z punktu widzenia zapewnienia publicznych sieci telekomunikacyjnych w ramach zadań publicznych gminy przykładowo, działalność gminy w zakresie telekomunikacji może polegać na wybudowaniu sieci na własne potrzeby lub na wybudowaniu pasywnej infrastruktury telekomunikacyjne (np. łącza światłowodowego) i trudno znaleźć uzasadnienie, by ten fakt rozstrzygał, że gmina ma na tym obszarze zapewnić (i sfinansować) dostęp do publicznej sieci telekomunikacyjnej, którą w ogóle nie jest związana z prowadzoną przez gminę działalnością w zakresie telekomunikacji. Po czwarte, proponowane przez Kodeks rozwiązanie może mieć negatywny wpływ na konkurencję na rynkach telekomunikacyjnych, prowadząc do finansowania ze środków publicznych gminy budowy i eksploatacji publicznych sieci telekomunikacyjnych przez przedsiębiorców telekomunikacyjnych, stawiając ich w uprzywilejowanej pozycji względem konkurentów. Ponadto, w razie realizacji tego zadania bezpośrednio przez gminę i jej spółki, na lokalnych rynkach gmina i jej spółki będą konkurowały z przedsiębiorcami telekomunikacyjnymi, mając uprzywilejowaną pozycję, choćby poprzez zaliczenie przez Kodeks ich sieci do inwestycji celu publicznego. Mając to na uwadze wnosimy o uzupełnienie Kodeksu o przepisy zapewniające tworzenie infrastruktury technicznej w postaci sieci telekomunikacyjnych, realizowanej przez przedsiębiorców telekomunikacyjnych poza działalnością gminy w zakresie telekomunikacji (w szczególności przeniesienie do Kodeksu rozwiązań z ustawy o wspieraniu rozwoju sieci i usług telekomunikacyjnych, zwłaszcza regulacji art. 46 tej ustawy). Przepisy te powinny gwarantować realizowanie na każdym obszarze sieci w różnych technologiach, w tym sieci radiokomunikacyjnych, przez wielu przedsiębiorców telekomunikacyjnych, a z drugiej strony nie powinny stawiać w uprzywilejowanej pozycji inwestycji realizowanych bezpośrednio przez gminę i jej spółki lub inwestycji finansowanych ze środków gminy. 4. Uporządkowania i doprecyzowania wymagają używane w Kodeksie definicje i pojęcia dotyczące infrastruktury technicznej, zwłaszcza z zakresu telekomunikacji. Po pierwsze, obok pojęcia infrastruktury technicznej obejmującego sieci przesyłowe, Kodeks posługuje się też niezdefiniowanym pojęciem sieci uzbrojenia terenu (np. 255 Kodeksu). Po drugie, definicja przyłącza telekomunikacyjnego nie jest dostosowana do technologii radiowych (np. zapewnienie przyłączenia poprzez instalację radiokomunikacyjną z antenami kierunkowymi). Po trzecie, przepisy dotyczące sieci przesyłowych nie są dostosowane do technologii radiowych (np. realizowanie sieci przesyłowej poprzez instalacje radioliniowe, hot-spoty, instalacje bezprzewodowego dostępu do Internetu lub stacje bazowe telefonii komórkowej). Po czwarte, niektóre obiekty i urządzenia telekomunikacyjne zostały zaliczone do obiektów małej architektury, co na gruncie niektórych przepisów (np. art. 211 Kodeksu) prowadzi do kolizji i niejasności (przykładowo, zgody budowlanej nie wymagają wolno stojące szafy telekomunikacyjne, ale z drugiej strony zgody budowlanej wymagając obiekty małej architektury w miejscach publicznych, do których zalicza się wolno stojące szafy telekomunikacyjne). Po piąte, Kodeks posługuje się zbyt wąsko pojęciem wolno stojącego masztu (np. art. 255 Kodeksu), a przepisy dotyczące masztu powinny być stosowane również do wolno stojących wież telekomunikacyjnych i innych wolnostojących antenowych konstrukcji wsporczych. Po szóste, przepisy Kodeksu powinny jednoznacznie przesądzać, że do instalacji radiokomunikacyjnych instalowanych na istniejących obiektach budowlanych zalicza się również stacje bazowe telefonii komórkowej, których budowa na istniejących obiektach nie wymaga (z wyjątkiem stacji, które zgodnie z odrębnymi przepisami wymagają uzyskania decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach) zgody budowlanej (jedynie obowiązek ustanowienia

4 kierownika budowy i prowadzenia dziennika budowy, gdy instalacja ma powyżej 3 m lub powyżej określonego w Kodeksie ciężaru), nie jest budową (w tym nadbudową lub rozbudową), ani przebudową istniejącego obiektu budowlanego, nie jest zmianą sposobu użytkowania istniejącego obiektu budowlanego lub jego części, ani też nie jest istotnym odstępstwem od projektu budowlanego dla istniejącego obiektu budowlanego. Po siódme, w art pkt 1 Kodeksu niezbędne jest wskazanie, że chodzi o przebudowę obiektu budowlanego, którego budowa wymaga uzyskania zgody budowlanej i sporządzenia projektu budowalnego, a także doprecyzowanie w art. 255 Kodeksu, że budowa i przebudowa sieci przesyłowych wymaga jedynie zgłoszenia, przy czym instalowanie na istniejących obiektach urządzeń radiokomunikacyjnych, w tym emitujących pola elektromagnetyczne wraz z konstrukcją wsporczą, nie wymaga zgody budowlanej, o ile zgodnie z odrębnymi przepisami nie wymaga oceny oddziaływania na środowiskowo, w którym to przypadku wymaga zgody budowlanej w postaci zgłoszenia. Mając to na uwadze wnosimy o wprowadzenie do Kodeksu wyżej wskazanych uzupełnień i doprecyzowań. Podkreślenia wymaga, iż na tle obowiązujących przepisów prawa istnieje bardzo duża rozbieżność w zakresie dokonywania kwalifikacji stacji bazowych telefonii komórkowych. Orzecznictwo sądowe zalicza stacje bazowe do kategorii obiektów budowlanych (budowli), które jako całość użytkowo-techniczna wymagają pozwolenia na budowę. Kodeks tymczasem w art. 3 pkt 3 do kategorii budowli zalicza m. in. wolno stojące obiekty i urządzenia infrastruktury technicznej, natomiast w art. 3 pkt 10 wskazuje, iż obiektem małej architektury jest wolno stojący obiekt infrastruktury telekomunikacyjnej, w tym kabina telefoniczną, szafa, słupek telekomunikacyjny. 5. Nowym rozwiązaniem Kodeksu jest podział na obszary zabudowane, obszary ograniczonej zabudowy oraz obszary rozwoju zabudowy. Artykuł 130 Kodeksu dopuszcza na obszarach zabudowy, na których nie ma planu miejscowego, uzupełnienie istniejącej funkcji, m.in. poprzez zapewnienie dostępu do infrastruktury technicznej (w tym sieci telekomunikacyjnych), przyczyniającej się do poprawy warunków korzystania z nieruchomości. Istniejącą funkcję nieruchomości oraz warunki jej zagospodarowania i zabudowy ustala się w zgodzie budowlanej lub przyrzeczeniu inwestycyjnym. Problem w tym, że szerokie spektrum inwestycji w zakresie infrastruktury technicznej zgodnie z Kodeksem nie wymaga zgody budowlanej, a przyrzeczenie inwestycyjne (w postaci odrębnej decyzji administracyjnej) jest tylko uprawnieniem inwestora i nie powinno być narzucane z tego powodu, że trzeba ustalić istniejącą funkcję i warunki zagospodarowania terenu. W art. 127 Kodeksu powinna być uregulowana sytuacja ustalenia funkcji i warunków bez konieczności uzyskiwania zgody budowlanej, ani przyrzeczenia inwestycyjnego, dla sytuacji, w których Kodeks nie wymaga zgody budowlanej. Powinno być również przesądzone, że budowa infrastruktury technicznej zawsze przyczynia się do poprawy korzystania z nieruchomości, choćby dostęp był już zapewniony poprzez inne sieci telekomunikacyjne (konieczne jest zagwarantowanie różnorodności technologii oraz dostawców usług), a organ nie może narzucać rozwiązań technologicznych dla sieci telekomunikacyjnych (np. wymagać realizowania wyłącznie sieci kablowej). Zdecydowanie gorzej przepisy Kodeksu regulują możliwość budowy infrastruktury technicznej na obszarach rozwoju zabudowy i obszarach ograniczonej zabudowy. Artykuł 140 Kodeksu nie dopuszcza uzupełnienia istniejącej funkcji poprzez budowę infrastruktury technicznej. Zakaz ten dotyczy obszarów ograniczonej zabudowy, jak również obszarów rozwoju zabudowy do czasu uchwalenia planu miejscowego, a następnie plan miejscowy reguluje zasady lokalizowania infrastruktury technicznej. Ograniczenie to uniemożliwi rozwój sieci telekomunikacyjnych, dlatego też wnioskujemy,

5 by budowa infrastruktury technicznej na tych obszarach była dopuszczalna, niezależnie od uchwalenia planu miejscowego. 6. Kodeks wprowadza nowy akt prawa miejscowego w postaci przepisów urbanistycznych. Nowością jest także uchwała gminy regulująca sprawy małej architektury (art. 67 Kodeksu), do której zalicza się też niewielkie obiekty i urządzenia telekomunikacyjne, a której Kodeks nie zalicza jednoznacznie do przepisów urbanistycznych i tym samym do aktów planowania przestrzennego. Należy zabezpieczyć potrzeby rozwoju telekomunikacji, by poprzez przepisy urbanistyczne i uchwały gminy dotyczące małej architektury nie blokowano inwestycji telekomunikacyjnych, w szczególności ich instalowania na istniejących obiektach. Po drugie, należy jednoznacznie przesądzić, że uchwała z art. 67 Kodeksu to przepisy urbanistyczne i akty planowania przestrzennego w rozumieniu Kodeksu, by umożliwić ich kontrolę oraz prawo skargi do sądu administracyjnego. Po trzecie, należy wprost przesądzić, że inwestor infrastruktury technicznej, w szczególności przedsiębiorca telekomunikacyjny, zawsze ma interes prawny w zaskarżeniu aktu planowania przestrzennego, niezależnie czy jest właścicielem lub użytkownikiem wieczystym nieruchomości na terenie objętym danym aktem (analogiczne rozwiązanie do art. 48 ustawy o wspieraniu rozwoju sieci i usług telekomunikacyjnych). Po czwarte, w związku z ograniczeniem prawa zaskarżenia aktu planowania przestrzennego do jednokrotnego orzekania przez sąd administracyjny nie później niż w okresie dwóch lat od jego uchwalenia, konieczne jest wprowadzenie rozwiązania zapewniającego sprawną zmianę takiego aktu przez gminę, jeżeli jest to konieczne do budowy infrastruktury technicznej. 7. W przypadku realizacji infrastruktury technicznej bez wymaganej zgody budowlanej nie jest uzasadnione naliczanie opłat legalizacyjnych w wysokości 30% wartości szacunkowej obiektu budowlanego (art. 425 Kodeksu). Dlatego też wnosimy o ustalenie dla infrastruktury technicznej zryczałtowanych, znacząco niższych opłat legalizacyjnych. 8. W przypadku zrealizowania inwestycji na zgłoszenia, pomimo wymogu uzyskania pozwolenia na budowę, zgodnie z art. 428 Kodeksu organ wstrzymuje użytkowanie obiektu i nakłada obowiązek uzyskania decyzji o pozwoleniu na użytkowanie obiektu. Po pierwsze, należy rozwinąć przepis odsyłający i dalszą procedurę, gdyż przykładowo przepisy o wydawaniu pozwolenia na użytkowanie wymagają zgodności z projektem budowlanym i pozwoleniem na budowę, których w tym przypadku inwestor nie posiada. Po drugie, sytuacja ta może dotyczyć również infrastruktury technicznej, dlatego też dla infrastruktury technicznej powinny być przewidziane wyjątki od obowiązku wstrzymania jej użytkowania (zasadą powinna być możliwość dalszej realizacji infrastruktury technicznej) oraz od uzyskania pozwolenia na użytkowanie, skoro dokonano skutecznego zgłoszenia (tj. uzyskano zgodę budowlaną), do którego organ nie wniósł sprzeciwu. 9. W związku z liberalizacją przepisów w zakresie uzyskiwania zgód budowlanych ustawa wprowadzająca przepisy Kodeksu powinna nakładać obowiązek umorzenia postępowań przed organami nadzoru budowlanego dla inwestycji zrealizowanych przed wejściem w życie Kodeksu bez wymaganego zgłoszenia lub pozwolenia na budowę, jeżeli zgodnie z przepisami Kodeksu nie jest wymagana zgoda budowlana. W przypadku gdy Kodeks wymaga zgody budowlanej, a dokonano zgłoszenia bez wniesienia sprzeciwu przed wejściem w życie Kodeksu, odpowiednio powinny być stosowane przepisy Kodeksu (tj. art. 428). 10. Obowiązujące przepisy zawierają istotne dla przedsiębiorców telekomunikacyjnych wskazanie, że częścią budowli (obiektu liniowego kanalizacji kablowej) nie są

6 zainstalowane w niej kable telekomunikacyjne. Wnosimy o wprowadzenie do Kodeksu analogicznego doprecyzowania. 11. W art. 254 Kodeksu przewidziano, iż zmiana pozwolenia na budowę następuje w trybie art. 155 Kodeksu postepowania administracyjnego. Taki zapis należy ocenić negatywnie, zwłaszcza w przypadku inwestycji, które narażone są na sprzeciw lokalnych społeczności oraz organizacji społecznych. Oznacza on, iż każdorazowa zmiana pozwolenia na budowę jest uzależniona od zgody stron postępowania, co może doprowadzić do nieuzasadnionego blokowania inwestycji. Zwrócić należy uwagę, iż zapis ten jest znacznym krokiem wstecz w porównaniu z aktualnym uregulowaniem dotyczącym zmiany pozwoleń na budowę, który wyłącza zastosowanie art. 155 Kpa i wprowadza odrębny tryb zmiany pozwolenia bez konieczności uzyskiwania zgód stron postępowania. 12. Doprecyzowania wymaga możliwość żądania przez właściwy organ na etapie udzielania pozwolenia na budowę/ dokonywania zgłoszenia decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach. Art Kodeksu jest w tym zakresie niewystarczający, zwłaszcza w przypadku stacji bazowych telefonii komórkowej, które często na wszelki wypadek zaliczane są do do przedsięwzięć wymagających przeprowadzenia oceny oddziaływania na środowisko. 13. W obecnym stanie prawnym ustawodawca przewidział możliwość wniesienia w formie decyzji sprzeciwu do zgłoszenia i nałożenia na inwestora obowiązek uzyskania pozwolenia na budowę w przypadku, gdy realizacja robót może spowodować m.in. zagrożenie bezpieczeństwa ludzi lub mienia. W art Kodeksu ustawodawca również upoważnił organ do wniesienia sprzeciwu jeżeli prowadzenie robót budowlanych może spowodować zagrożenie bezpieczeństwa ludzi lub mienia. Ustawodawca nie przesądził przy tym, czy takie roboty w ogóle nie mogą być prowadzone, czy też mogą, ale po uzyskaniu pozwolenia na budowę. W kontekście zarzutów do inwestycji telekomunikacyjnych, w szczególności do stacji bazowych telefonii komórkowych przesądzenie powyższego jest dla operatorów sieci telefonii komórkowej istotne. 14. Doprecyzowanie pojęcia zmiany sposobu użytkowania jest kluczowe w kontekście pojawiających się w orzecznictwie sądowym poglądów, iż montaż urządzeń radiokomunikacyjnych na istniejących obiektach może prowadzić/prowadzi do zmiany sposobu użytkowania obiektu. Jest to o tyle istotne, że Kodeks w art. 260 uprawnienie do wyrażenia zgody budowlanej przyznaje wójtowi, burmistrzowi albo prezydentowi miasta, a nie jak dotychczas organowi administracji architektoniczno-budowlanej. Kontakt: Krzysztof Szubert ekspert BCC, minister ds. cyfryzacji w Gospodarczym Gabinecie Cieni BCC tel krzysztof.szubert@bcc.org.pl Business Centre Club istnieje od 1991 roku. Jest największą w kraju organizacją indywidualnych pracodawców. Zrzesza 2500 członków (osób i firm). Wśród członków BCC znajdują się największe korporacje krajowe i zagraniczne. Członkami Klubu są także uczelnie wyższe, wydawnictwa, szpitale, prawnicy, dziennikarze, naukowcy, lekarze, wojskowi i studenci. BCC koncentruje się na działaniach na rzecz rozwoju gospodarki i pomocy przedsiębiorcom. BCC jest członkiem Komisji Trójstronnej. Działa w 250 miastach i 24 lożach regionalnych na terenie całej Polski. Koordynatorem wszystkich działań BCC jest Marek Goliszewski. Kontakty prasowe: Więcej: oraz: