GàÓWNY GEODETA KRAJU

Transkrypt

1 G ÓWNY GEODETA KRAJU Instrukcja jest standardem technicznym wprowadzonym rozporz dzeniem Ministra Infrastruktury z dnia..., zmieniaj cym rozporz dzenie w sprawie standardów technicznych dotycz cych geodezji, kartografii oraz krajowego systemu informacji o terenie (Dz. U. Nr..., poz....). 1 1 Instrukcja techniczna G-4 z 2002 r. zosta a wydana przez GUGiK bez podania podstawy prawnej. Wg informacji uzyskanych w urz dzie instrukcja ta stanowi przygotowany za cznik do projektu rozporz dzenia Ministra Infrastruktury zmieniaj cego rozporz dzenie w sprawie standardów technicznych dotycz cych geodezji, kartografii i krajowego systemu informacji o terenie.

2 ROZDZIA I. POSTANOWIENIA OGÓLNE Przedmiot instrukcji 1. Przedmiotem niniejszej instrukcji jest opis wymaganych cech pomiaru sytuacyjne go i/lub wysoko ciowego, a tak e cech osnów geodezyjnych s u cych tym pomiarom. Zapis wielko ci 2. Liczbowo wyra one miary liniowe (d ugo ci, odleg o ci, wspó rz dnych) wyra one s w metrach bez oznaczenia jednostki i z u yciem kropki jako znaku dziesi tnego. Dok adno po o enia punktu obiektu pomiaru sytuacyjnego 3. Stosowana metoda pomiaru powinna zapewnia, e b d po o enia punktu obiektu pomia ru sytuacyjnego (obliczony jako pierwiastek z sumy kwadratów b dów rednich wspó rz dnych p askich lub g ównych pó osi elipsy b dów) nie przekroczy warto ci jak w tablicy poni ej: Obiekt grupy dok adno ci I II III B d po o enia punktu Dok adno wysoko ci punktów obiektów sztucznych 4. Stosowana metoda pomiaru powinna zapewnia, e w stosunku do osnowy wysoko ciowej redni b d okre lenia wysoko ci nie przekroczy warto ci podanych w poni szej tablicy: Rodzaj obiektów redni b d wysoko ci punktu 1. Budowle i urz dzenia techniczne o konstrukcji trwa ej. 2. Obiekty uzbrojenia terenu: a) naziemne, ± 0.01 b) podziemne: sztywne i inwentaryzowane przed zasypaniem. 3. Budowle i urz dzenia techniczne ziemne. 4. Obiekty uzbrojenia terenu podziemne: elastyczne lub mierzone elektromagnetycznie. ± 0.10 Dok adno wysoko ci punktów powierzchni terenu 5. Stosowana metoda pomiaru powinna zapewnia, e w stosunku do osnowy wysoko ciowej redni b d okre lenia wysoko ci punktu naturalnej powierzchni terenu ( pikiety") nie przekroczy warto ci podanych w poni szej tablicy:

3 k t nachylenia Nachylenie terenu h na odcinku 100 m redni b d wysoko ci pikiet < 2 < 3.5 ± ± 0.35 > 6 > 10.5 ± 0.70 Generalizacja obiektów (szczegó ów terenowych) Generalizacja (uogólnienie) obiektów w trakcie pomiaru polega na: 1) pomini ciu istnienia odchyle od prostej, tj. przyj ciu za prost amanej o kszta cie zbli onym do prostej, 2) pomini ciu istnienia wymiaru poprzecznego obiektów wyd u onych, 3) pomini ciu istnienia obiektów, które nie nale do zbioru obiektów systemu informacji o terenie (SIT) i nie zosta y przez zamawiaj cego pomiar wskazane w warunkach technicznych jako obiekty dodatkowe, lub te takich, które nale do zbioru obiektów SIT, ale ich stan lub okoliczno ci terenowe wskazuj na ograniczon ich trwa o. 2. Przy pomiarze sytuacyjnym pomija si : 1. istniej ce odchylenia kszta tu od prostej (np. wychylenia granic dzia ek, kraw dzi skarp, wyst py i wg bienia cian budynków, ogrodze ), gdy odchylenia te s nie wi ksze od b dów po o enia punktu obiektu grupy dok adno ci, do której mierzony obiekt przynale y: Obiekt grupy dok adno ci I II III Odchylenie od prostej ) wymiar poprzeczny, tzn. mierzy si tylko przebieg osi, gdy obiekt jest definiowany w SIT jako liniowy, za w przypadku w tpliwo ci nale y wymiar poprzeczny pomierzy, nawet je li w przysz o ci mia by okaza si zb dny.

4 ROZDZIA II. POMIAROWA OSNOWA SYTUACYJNA Warunki ogólne Pomiarowa osnowa sytuacyjna jest jednorz dow, wyrównywan ci le, z obliczeniem b dów po o enia punktów. Od zasady tej dopuszcza si wyj tek, którym jest ci g nawi zany jednopunktowo, tzn. ci g wisz cy, gdy nie jest mo liwe nawi zanie dwupunktowe; ci g taki nie mo e posiada wi cej ni dwa boki. 2. B d po o enia m P najmniej dok adnego punktu pomiarowej osnowy sytuacyjnej nie mo e przekroczy Przy uzupe nianiu istniej cej osnowy pomiarowej (zbudowanej jako dwu lub wielorz dowa) nale y dokona obl icze jak dla osnowy jednorz dowej. Przechowywane w pa stwowym zasobie geodezyjnym i kartograficznym wspó rz dne punktów istniej cej, obecnie uzupe nianej osnowy, nie nale y po tych obliczeniach korygowa. Wskazówki projektowe i pomiarowe Zalecanymi metodami budowy osnowy sytuacyjnej s : 1) pomiary GPS (ang. Global Positioning System - wiatowy system okre lania po o enia), 2) wci cia (k towe, liniowe i kombinowane) w przód i wstecz, tzw. osnowa modularna, 3) ci gi k towo-liniowe, 4) osnowa mieszana z o ona z ci gów i usztywniana dodatkowymi obserwacjami (wci cia, punkty GPS), 5) sieci k towo-liniowe. 2. Pomiarowa osnowa sytuacyjna musi spe nia nast puj ce warunki: 1) ka dy z punktów osnowy ma co najmniej dwa punkty s siednie (tj. zwi zane obserwacjami) tej samej osnowy lub osnowy wy szego rz du, 2) istnieje wizura mi dzy punktami s siednimi. 3. Przy stosowaniu innych ni GPS metod budowy osnowy sytuacyjnej nale y spe ni nast puj ce wym agania: 1) pomiarowa osnowa sytuacyjna musi by dowi zana do osnowy co najmniej III klasy, 2) punkty wcinane powinny by elementem osnowy pomiarowej, tj. niedopuszczalne jest opieranie ich na punktach wcze niej wyrównanej osnowy pomiarowej i obliczenia jak punktów drugiego rz du, 3) d ugo ci boków osnowy (odleg o ci mi dzy punktami osnowy) 50 d 400, za stosunek dwu boków przyleg ych (których obu jednym z ko ców jest ten sam punkt osnowy) 1:4, 4) narz dzia k tomiercze powinny charakteryzowa si rednim b dem pomiaru kierunku m 6" lub 20 cc. K ty nale y mierzy w jednym poczecie. Je li narz dzie wymaga odczytu analogowego, konieczne jest dokonywanie zmiany orientacji zera ko a poziomego mi dzy pó poczetami, 5) narz dzia dalmiercze powinny charakteryzowa si rednim b dem pomiaru odleg o ci md mm/km. Mierzone odleg o ci musz by obserwowane dwukrotnie, raz w ka dym kierunku, 6) przy niewielkiej rozleg o ci osnowy rednie b dy m i m d mog osi ga wi ksze warto ci ni wymienione w pkt 4 i 5, pod warunkiem zachowania m P Stabilizacja punktów osnowy sytuacyjnej 9. W terenach o znacznym (obecnym lub przewidywanym) zainwestowaniu, punkty osnowy sytuacyjnej stabilizuje si znakami z trwa ego materia u i sporz dza opisy topograficzne tych punktów.

5 ROZDZIA III. POMIAROWA OSNOWA WYSOKO CIOWA Warunki ogólne Pomiarowa osnowa wysoko ciowa jest jednorodna, bez podzia u na rz dy, wyrównywana ci le, z okre leniem rednich b dów wysoko ci punktów. 2. B d redni wysoko ci m H najmniej dok adnego punktu pomiarowej osnowy wysoko ciowej nie mo e przekroczy Wskazówki projektowe i pomiarowe Zalecanymi metodami budowy osnowy wysoko ciowej s : 1) pomiary GPS, 2) ci gi niwelacji geometrycznej. 2. Przy stosowaniu innych ni GPS metod budowy osnowy wysoko ciowej nale y spe ni nast puj ce warunki: 1) pomiarowa osnowa wysoko ciowa jest nawi zana do reperów wysoko ciowych osnów geodezyjnych co najmniej IV klasy, 2) pomiarowa osnowa wysoko ciowa sk ada si z ci gów i mo e tworzy uk ady wielow z owe, 3) istniej ce w terenie ci gi niwelacyjne s w czane do nowo zak adanej osnowy pomiarowej i ponownie wyrównane, je li wynikaj cy z technologii pomiaru i d ugo ci redni b d wysoko ci punktu rodkowego m H ) stosowane do pomiaru narz dzia (niwelator, aty, abki) powinny zapewnia osi gni cie redniego b du pomiaru ró nic wysoko ci m H 20 mm/km, tj. ró nice mi dzy wynikami pomiarów w obu kierunkach powinny spe nia warunek p 0.04 L, gdzie L - d ugo prz s a lub ci gu w km, 5) d ugo odcinków mi dzy s siednimi punktami wzd u ci gu zale y od potrzeb terenowych, a na ci gach dowi zuj cych sie, nie s u cych bezpo rednio pomiarowi terenowemu, d ugo ci te nie powinny przekracza 1500, 6) nie dopuszcza si stosowania ci gów jednostronnie nawi zanych. 3. Poza powy szymi warunkami ogólnymi przy niwelacji geometrycznej konieczne jest spe nienie warunków szczegó owych: 1) pomiar ci gów wysoko ciowej osnowy pomiarowej wykonuje si w dwu kierunkach: g ównym i powrotnym, 2) d ugo celowych c 50, dopuszcza si wyd u enie przy przekraczaniu przeszkód wodnych lub terenów grz skich, 3) pomiar na stanowisku ci gu w ka dym z kierunków powinien by wykonywany dwukrotnie, ze zmian wysoko ci osi celowej, wg schematu t-p -zmiana wysoko ci - p-t, gdzie t, p s odczytami na acie, odpowiednio: wstecz, w przód. Ró nica na stanowisku mi dzy wynikami tych pomiarów dh ) przy przekraczaniu przeszkód miejsca wybrane na stanowiska niwelatora przed i po zmianie wysoko ci osi celowej powinny zapewnia symetri nierówno ci d ugo ci celowych. Ró nica dh mo e wówczas przekracza Stabilizacja punktów osnowy wysoko ciowej 12. W terenach o znacznym zainwestowaniu nale y punkty wysoko ciowej osnowy pomiarowej stabilizowa trwale lub wykorzystywa istniej c w terenie trwa stabilizacj innych punktów, w obu przypadkach sporz dzaj c ich opisy topograficzne.

6 ROZDZIA IV. POMIAROWA OSNOWA DWUFUNKCYJNA Warunki ogólne Osnow dwufunkcyjn, zwan te osnow sytuacyjno-wysoko ciow, zak ada si, aby s u y a zarówno pomiarom sytuacyjnym, jak i pomiarom wysoko ciowym, lub jednoczesnemu pomiarowi sytuacyjno-wysoko ciowemu. 2. Osnowa sytuacyjno-wysoko ciowa musi spe nia warunki co do sposobu projektowania, stabilizacji, pomiaru i wyrównania przepisane zarazem dla osnowy pomiarowej poziomej i wysoko ciowej. Dotyczy to tak e osnowy dla niwelacji powierzchniowej (geometrycznej i tachimetrycznej) oraz niwelacji przekrojami. Metody GPS 14. Spo ród metod GPS do zak adania osnów pomiarowych dopuszcza si tylko metod ró nicow GPS, przy zachowaniu wymienionych wcze niej dok adno ci.

7 ROZDZIA V. POMIAR SYTUACYJNY METOD ORTOGONALN Linie pomiarowe Linie pomiarowe mog by oparte o punkty osnowy pomiarowej lub punkty osnów wy szych rz dów, a tak e o punkty na prostej mi dzy punktami osnów. 2. Linie do pomiaru metod domiarów prostok tnych (tak e boki osnowy, wykorzystywane jako linie pomiarowe) powinny by przetyczone instrumentem k tomierczym z lunet o powi kszeniu co najmniej 16x, przez wyznaczenie na nich punktów po rednich, w odst pach nie wi kszych ni co Punkty ko cowe i punkty po rednie linii pomiarowych nale y stabilizowa nietrwale. 4. D ugo ci linii pomiarowych nie powinny by wi ksze: 1) na terenach zurbanizowanych od 400, 2) na terenach rolnych i le nych od W zasadzie zak ada si istnienie jednego rz du linii pomiarowych. 6. D ugo linii pomiarowych powinna by mierzona dwukrotnie: 1) przynajmniej raz przy zastosowaniu metody u ytej do pomiaru d ugo ci w osnowie pomiarowej, a wynik tego pomiaru nie powinien si ró ni od d ugo ci obliczonej ze wspó rz dnych punktów oparcia linii pomiarowej wi cej ni f L = mm/km (dla d ugo ci linii równej 200 f L = 0.08, dla 600 f L = 0.10), 2) wynik pomiaru drugiego, je li jest wykonywany przy pomiarze punktów metod domiarów prostok tnych, nie powinien ró ni si od wyniku pomiaru pierwszego wi cej ni 2f L. 7. W szczególnie trudnych warunkach (np. zakamarki g stej zabudowy) dopuszcza si tworzenie linii rz du drugiego. Linia jest rz du drugiego, gdy przynajmniej jednym punktem jej oparcia jest punkt na prostej wyznaczony na linii pierwszego rz du. 8. W przypadku, gdy na lini b d mierzone wy cznie punkty obiektów II i III grupy dok adno ci, dopuszcza si opa rcie linii o trwale stabilizowane punkty I grupy dok adno ci. 9. Linie pomiarowe mo na przed u a poza jej punkty ko cowe, tycz c przed u enie instrumentem k tomierczym w dwu po o eniach ko a pionowego. Przed u enie nie mo e by d u sze od (zarazem) po owy d ugo ci linii i 200. Pomiar Do wyznaczania spodka prostopad ej opuszczonej na lini pomiarow u ywa nale y sprawdzonej w gie lnicy dwupryzmatycznej, do pomiaru odcinków -sprawdzonych przymiarów lub dalmierzy. 2. Dopuszczalne d ugo ci prostopad ej i dok adno odczytów odcinków s zale ne od grupy dok adno ci obiektów, zgodnie z tablic : Grupa dok adno ci Prostopad a domiar", rz dna" Dok adno odczytu I II III Pomiar punktów obiektów zaliczonych do I grupy dok adno ci musi by uzupe niony pomiarem sprawdzaj cym (miary czo owe, przeciwprostok tne, miary do punktów przeci konturów lub ich przed u e z liniami pomiarowymi i ich przed u eniami, odleg o ci od punktów innych obiektów).

8 4. Przy pomiarze punktów obiektów zaliczonych do II i III grupy dok adno ci dopuszczalne d ugo ci prostopad ej mog zosta przekroczone o 50%, pod warunkiem wykonania pomiaru sprawdzaj cego, o którym mowa w ust. 3.

9 ROZDZIA VI. POMIAR SYTUACYJNY METOD BIEGUNOW Stanowiska Stanowiskami instrumentu powinny by punkty osnowy pomiarowej lub punkty osnowy wy szego rz du, dopuszcza si te punkty na prostej (na boku osnowy). 2. Na stanowisku musz by obserwowane co najmniej dwa kierunki orientuj ce na punkty osnów, g ówny (na punkt dalszy) i kontrolny. 3. Odleg o do mierzonych punktów obiektów I grupy dok adno ci nie mo e przekroczy podwójnej d ugo ci g ó wnej celowej orientuj cej na stanowisku, za dla punktów obiektów II i III grupy dok adno ci - czterokrotnej jej d ugo ci. Stanowisko na punkcie I grupy dok adno ci Dla pomiaru punktów obiektów II i III grupy dok adno ci dopuszcza si stosowanie stanowisk na stabiliz owanych punktach obiektów I grupy dok adno ci (np. punkt za amania granicy). 2. Orientuj cym takiego stanowiska musi by co najmniej stabilizowany punkt I grupy dok adno ci w odleg o ci co najmniej 100, za odleg o ci do mierzonych punktów nie mog przekracza d ugo ci celowej orie ntuj cej. Dok adno ci Pomiar metod biegunow wykonywa mo na narz dziami spe niaj cymi warunki: 1) redni b d pomiaru kierunku 60", 2) redni b d pomiaru odleg o ci i d ugo celowej zale nie od grupy dok adno ci obiektów pomiaru, zgodnie z tablic : Grupa dok adno ci redni b d pomiaru odleg o ci D ugo celowej I II III Pomiar punktów obiektów zaliczonych do I grupy dok adno ci musi by uzupe niony pomiarem sprawdzaj cym (miary czo owe, miary do punktów przeci konturów lub ich przed u e z bokami osnowy, odleg o ci od punktów innych obiektów, pomiar z innego stanowiska).

10 ROZDZIA VII. POMIAR WYSOKO CIOWY - ZASADY OGÓLNE Pomiar bezpo redni: g sto pikiet i d ugo celowej Przy pomiarach ukszta towania terenu powinny by spe nione nast puj ce warunki: 1) odleg o mi dzy pikietami 50, 2) d ugo celowej: - w niwelacji geometrycznej (przekroju i powierzchniowej) 100, - w tachimetrii W szczególnie dobrych warunkach atmosferycznych (brak migotania refrakcyjnego), przy du ym powi kszeniu lunety i w terenie p askim dopuszcza si przekraczanie d ugo ci cel owych, wymienionych w ust. 1 pkt 2. Po o enie poziome punktów o okre lonej wysoko ci Po o enie poziome punktów obiektów sztucznych okre lane jest zgodnie z wymaganiami przypisanymi grupie dok adno ci, do której obiekty te przynale. 2. Po o enie poziome punktów naturalnie ukszta towanej powierzchni terenu okre lane jest z b dem po o enia 0.5. Pomiary kontrolne ukszta towania terenu 22. Ocen dok adno ci wykonanych pomiarów powierzchniowych ukszta towania terenu przeprowadza si przez: 1) wykonanie pomiaru przekroju kontrolnego z pikietami co 10, 2) okre lenie redniego b du wysoko ci na podstawie wyniku tego pomiaru i danych interpolowanych.

11 ROZDZIA VIII. POMIAR UKSZTA TOWANIA TERENU Niwelacja przekrojów 23. Wymagania geometrii oraz dok adno ci tyczenia przekrojów i ich niwelacji okre laj warunki techniczne zwi zane z celem, dla którego przekroje s zak adane, jednak e zaleca si, aby spe nione by y nast puj ce warunki: 1) przez punkty za amania przekroju pod u nego przebiega ci g osnowy sytuacyjno-wysoko ciowej, 2) odleg o mi dzy przekrojami poprzecznymi 100, 3) odleg o mi dzy pikietami na przekroju pod u nym 50, 4) odleg o mi dzy pikietami na przekroju poprzecznym 25, 5) redni b d okre lenia wysoko ci pikiety zgodny z 5. Niwelacja siatkowa 24. Wymagania geometrii oraz dok adno ci tyczenia i stabilizacji siatki oraz jej niwelacji okre laj warunki tec hniczne zwi zane z celem, dla którego niwelacja siatkowa jest wykonywana, jednak e zaleca si, aby przez punkty siatki przebiega ci g niwelacji geometrycznej, zapewniaj cy po wyrównaniu okre lenie ich wysoko ci z b dem re dnim m H 0.10, za konstrukcja siatki zapewnia a poziome umiejscowienie pikiet z b dem nie wi kszym ni 0.5. Niwelacja punktów rozproszonych 25. Przy niwelacji punktów rozproszonych nale y zapewni redni b d okre lenia wysoko ci pikiety zgodny z 5, g sto pikiet i d ugo celowej zgodne z 20, za dok adno odczytu nitek dalmierczych oraz ko a poziomego powinna zapewni okre lenie po o enia pikiet z b dem nie wi kszym ni 0.5. Tachimetria 26. Narz dziem zalecanym do pomiaru jest tachimetr elektroniczny (total station) dowolnego typu. U ycie kl asycznego tachimetru nitkowego lub tachimetru autoredukcyjnego jest dopuszczalne pod warunkami jak dla niwelacji punktów rozproszonych.

12 ROZDZIA IX. POMIARY SYTUACYJNE I UKSZTA TOWANIA TERENU METODAMI FOTOGRAMETRYCZNYMI Zdj cia lotnicze Pomiary sytuacyjne i ukszta towania terenu metodami fotogrametrycznymi wykonuje si na modelach stereoskopowych utworzonych ze zorientowanych zdj lotniczych. 2. Zdj cia lotnicze wykonuje si kamer pomiarow w skali 1:5000 lub wi kszej. Kamera pomiarowa musi spe nia nast puj ce warunki: - posiada aktualn metryk kalibracji, - posiada minimum 4 znaczki t owe z oznaczonymi punktami centralnymi. Zaleca si u ywania do zdj lotniczych kamer zaopatrzonych w 8 znaczków t owych oraz posiadaj cych mo liwo kompensacji rozmazania obrazu. 3. Jako fotograficzna zdj musi odpowiada przyj tym w fotogrametrii kryteriom, a w szczególno ci: - zdolno rozdzielcza filmu nie powinna by mniejsza ni 80 linii/mm dla filmu barwnego, 100 linii/mm dla filmu czarno-bia ego, - szczegó y terenowe powinny by wyra nie czytelne. Instrumenty pomiarowe 28. Pomiary sytuacyjne i ukszta towania terenu wykonuje si na instrumentach fotogrametrycznych przystosowanych do opracowa numerycznych, autografach analitycznych lub cyfrowych. Budowa modeli fotogrametrycznych Do budowy modeli fotogrametrycznych nale y u y elementów orientacji zewn trznej zdj wyznaczonych w procesie aerotriangulacji wykonanej na instrumentach analitycznych lub cyfrowych. Orientacje modeli mo na te przeprowadzi, wykonuj c pe ny cykl strojenia modeli w oparciu o fotopunkty rozmieszczone w dostatecznej ilo ci na ka dym opracowywanym modelu. 2. Aerotriangulacj opiera si na sygnalizowanych punktach polowej osnowy fotogrametrycznej, pomierzonych w terenie metodami geodezyjnymi z dok adno ci mp 0.05 oraz m H W sk ad tej osnowy wchodz F-punkty z wyznaczonymi wspó rz dnymi przestrzennymi XYZ, F-punkty z wyznaczonymi wspó rz dnymi p askimi XY oraz Z-punkty - odfotografowane na zdj ciach szczegó y terenowe z wyznaczonymi wysoko ciami. Dodatkowo do wyrównania aerotriangulacji mo na u y wspó rz dnych rodków rzutów pomierzonych technik GPS w trakcie wykon ywania zdj lotniczych oraz danych dotycz cych k tów nachyle kamery pochodz cych z systemów inercyjnych pracuj cych na pok adzie samolotu. 3. B dy po o enia oraz rednie b dy wysoko ci wyrównanych punktów aerotriangulacyjnych nie mog przekroczy Fotogrametryczny pomiar sytuacyjny Fotogrametryczny pomiar sytuacyjny polega na zidentyfikowaniu na modelu stereoskopowym obiektów podlegaj cych pomiarowi, a nast pnie dokonaniu ich pomiaru, zgodnie z wymaganiami przypisanymi grupie dok adno ci, do których obiekty te przynale. Numeryczny zapis wyników pomiaru powinien by zgodny z wymaganiami st awianymi systemom informatycznym dla mapy zasadniczej. 2. W zale no ci od potrzeb, wybrane punkty obiektów I grupy dok adno ci pomiaru, np. punkty graniczne, powinny by sygnalizowane przed nalotem. Fotogrametryczny pomiar ukszta towania terenu Fotogrametryczny pomiar ukszta towania terenu polega na pomiarze punktów, których rozmieszczenie podyktowane jest konfiguracj terenu. W oparciu o ten pomiar generuje si Numeryczny Model Terenu (NMT).

13 W zale no ci od charakteru pokrycia terenu dokonuje si pomiaru: - punktów po o onych na przeci ciach linii tworz cych siatk regularnych kwadratów lub prostok tów - dla terenu otwartego, - punktów rozproszonych - dla terenu zabudowanego lub pokrytego rzadkim zadrzewieniem, - tereny zalesione i wody wy cza si z pomiaru fotogrametrycznego. W przypadku gdy do pomiaru zostan u yte autografy cyfrowe, mo na zastosowa technik automatycznego pomiaru NMT; tak pomierzony NMT podlega edycji w celu skorygowania zaistnia ych nieprawid owo ci. Dla oddania najbardziej wiernego ukszta towania terenu mierzonego technik NMT nale y dodatkowo pomierzy linie szkieletowe, linie nieci g o ci, punkty dodatkowe rozmieszczone w charakterystycznych miejscach ukszta t owania terenu. 2. Wysoko ci punktów powierzchni terenu nale y okre li z dok adno ci podan w 5, w zale no ci od nachylenia terenu. Fotogrametryczny pomiar punktów osnowy pomiarowej Punkty osnowy pomiarowej, przewidziane do pomiaru fotogrametrycznego, podlegaj sygnalizacji przed nalotem. W wyj tkowych przypadkach mog to by szczegó y terenowe, których identyfikacja na zdj ciu lotniczym jest równa identyfikacji punktów sygnalizowanych. 2. Pomiar punktów osnowy pomiarowej wykonuje si w procesie aerotriangulacji, przestrzegaj c, aby b dy okre lenia po o enia oraz wysoko ci tych punktów, obliczone na punktach kontro lnych, nie przekroczy y Pomiary uzupe niaj ce Pomiar fotogrametryczny uzupe nia si bezpo rednim pomiarem w terenie w celu: 1) ustalenia po o enia tych obiektów, które cz ciowo lub w ca o ci nie by y mo liwe do pomiaru fotogrametrycznego, 2) sprawdzenia poprawno ci identyfikacji obiektów, 3) ustalenia danych niegeometrycznych (opisowych), niemo liwych do odczytania na zdj ciach lotniczych, 4) okre lenia ukszta towania terenu wy czonego z pomiaru fotogrametrycznego. 2. Uzupe niaj cy pomiar ukszta towania terenu wy czonego z pomiaru fotogrametrycznego mo na wykona innymi metodami (np. skaningiem laserowym), o ile metody te pozwol na osi gni cie wymaganej dok adno ci. Pomiary kontrolne 34. W celu sprawdzenia dok adno ci fotogrametrycznego pomiaru sytuacyjnego nale y dokona pomiaru ko ntrolnego, metodami pomiarów bezpo rednich, wybranych kontrolnych obiektów równomiernie roz o onych na mierzonym obszarze, w tym obiektów po o onych na skrajach stereogramów. W celu sprawdzenia dok adno ci pomiaru ukszta towania terenu nale y pomierzy punkty kontrolne lub przekroje kontrolne metodami bezpo rednimi, rozmieszczaj c je w wybranych do kontroli rejonach. Dokumentacja 35. Dokumentacja z pomiarów sytuacyjnych i ukszta towania terenu metodami fotogrametrycznymi zawiera: - projekt polowej sygnalizacji fotogrametrycznej, - opisy topograficzne punktów sygnalizowanych, - dzienniki pomiaru polowej osnowy fotogrametrycznej,

14 - wykaz wyrównanych wspó rz dnych punktów polowej osnowy fotogrametrycznej, - odbitki stykowe zdj lotniczych ze zidentyfikowanymi punktami sygnalizowanymi, - projekt aerotriangulacji, - sprawozdanie z wyrównania aerotriangulacji, - wykaz wyrównanych wspó rz dnych punktów aerotriangulacyjnych, - wykaz wyrównanych wspó rz dnych punktów nowo za o onej osnowy pomiarowej, - wyniki pomiaru sytuacyjnego w postaci numerycznej, - wyniki pomiaru ukszta towania terenu w postaci NMT, - sprawozdanie z pomiarów kontrolnych.