XII sesja Sejmiku Województwa Mazowieckiego... 2 W komisjach... 5 Posiedzenia Zarządu Województwa Mazowieckiego Mazowieckie święto plonów...

Transkrypt

1

2 W NUMERZE: Z prac samorządu XII sesja Sejmiku Województwa Mazowieckiego W komisjach Posiedzenia Zarządu Województwa Mazowieckiego Temat miesiąca Mazowieckie święto plonów Warto wiedzieć Grupą Mości Panowie, czyli rzecz o rolniczych grupach producenckich Puszcza za rogatkami Warszawy Imprezy kulturalne na Mazowszu Miesiąc na Mazowszu Kroplówka finansowa dla szpitali Nowoczesny tabor kolejowy Na Mazowszu będzie bezpieczniej Bezpieczniej do szkoły Podsumowanie Pogodnego Lata Projekt OMNI-NET Bezpieczny gimbus Pamięć i pojednanie Moją miłością jest Natura Mazowsze Bliskie Sercu II edycja Kolej przyszłością Mazowsza Koncertowy Węgrów II Festiwal Produktów Regionalnych i Ekologicznych Międzynarodowe Dni z Doradztwem Rolniczym Zielony Korczew O pierścień księżnej Anny Nadbużańskie Serpelice Viva Rossini!!! Za niebieską Ukrainą żal Łąck weekendowa stolica hippiki Fala pomocy dla Jeziora Zdworskiego wciąż płynie Zaproszenie w kolorze bieli i brązu Z wizytą w piastowskim grodzie Popłynęli z wiatrem Spływ kajakowy samorządowców Poezja emocjami pisana Rok Wyspiańskiego Szansa na lepszą przyszłość Okno na świat Reaktywacja połączenia Strategiczne porozumienie Turniej rycerski w rocznicę lokacji miasta Radomskie Święto Chleba Festiwal z Myszką Muzyka klasyczna w Solcu Święto Żelaza i Stali Za zasługi dla kultury ludowej Jubileuszowe spotkanie kapel podwórkowych Na Pielgrzymim Szlaku Życie wycięte z papieru Pusca mniodem płynąca Bitwa pod Ostrołęką Z perspektywy siodła W Hołdzie Powstańcom Warszawskim Powrócili Szwoleżerowie Gwardii Spotkania ze średniowieczem w Ciechanowie Plener w Ciechanowie W skrócie Foto na okładce: Podsumowanie Pogodnego Lata, Łąck weekendowa stolica hippiki, Na Mazowszu będzie bezpieczniej Redaguje Zespół w składzie: Redaktor Naczelna Magdalena Lewandowska Zastępca Redaktor Naczelnej Elżbieta Tomaszewska Agnieszka Bogucka Elwira Kasprzak Justyna Michniewicz Zdjęcia: Maria Amamowicz-Lipiec, Archiwum Redakcji Przegląd Hodowlany, Adam Bakuła, Barbara Chrzanowska, Joanna Czechowicz, Anna Groszyk, Monika Guzowska, Ewa Janoszka, Teresa Kaczorowska, Mariusz Karpiński, B. Kendzierska, Jan Kutyło, Magdalena Lewandowska, Mariusz Mierzejewski, Katarzyna Mróz, Ireneusz Nieczajew, Michał Rząca, Ewa Szczepanowska, Marek Ślufarski, Barbara Tokarska, Elżbieta Tomaszewska, Wiesław Wismont, Jerzy Zawadzki Mapę wykonał: Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska o. Ciechanów ul. Strażacka 6, Ciechanów tel. (23) Opracowanie graficzne Robert Stachowicz Skład komputerowy: Robert Mączyński, QLCO. Agencja Reklamowo-Wydawnicza, Tel Wydawca: Urząd Marszałkowski Województwa Mazowieckiego Warszawa, ul. B. Brechta 3 Tel , Faks Druk: Drukarnia REGIS Sp. z o.o. ul. Napoleona 4, Kobyłka Nakład: 2500 egz. Urząd Marszałkowski i Kronika Mazowiecka w internecie: m.lewandowska@mazovia.pl Redakcja zastrzega sobie możliwość skracania nadesłanych materiałów.

3 OD REDAKCJI Drodzy Czytelnicy! Wrzesień to w naszej kulturze miesiąc, który można by nazwać symbolem obfitości to czas kończenia żniw, zbioru owoców i warzyw, a także miodobrania. Od wieków na przełomie sierpnia i września uroczyście, w czasie dożynek, rolnicy dziękowali za obfite zbiory. Tak było również i w tym roku. Dlatego w Kronice Mazowieckiej wiele miejsca zajmują tematy, związane z rolnictwem. Polecam zwłaszcza lekturę artykułu, poświęconego tworzeniu rolniczych grup producenckich. Jednym z najistotniejszych warunków osiągania sukcesów jest konkurencyjność. Indywidualnie trudno zaistnieć na rynku, znacznie łatwiejsze jest to w grupie. Dlatego Samorząd Województwa Mazowieckiego wspiera tworzenie grup producentów branży rolno-spożywczej. Polecam Państwa uwadze również materiał, zamieszczony w rubryce Miesiąc na Mazowszu, a poświęcony sytuacji w mazowieckiej służbie zdrowia. O tym, że jest ona trudna i wymaga rozwiązań systemowych, obejmujących cały kraj, nie trzeba nikogo przekonywać. Co jednak może zrobić Samorząd dla podległych sobie placówek? O tym dowiecie się Państwo z artykułu pt.: Pomoc dla mazowieckich szpitali. Samorząd Województwa Mazowieckiego dba o rozwój infrastruktury w regionie. Przykładem niech będą inwestycje w budowę i remonty dróg, a przede wszystkim rozwój kolejowych połączeń regionalnych. Ostatnio podpisane zostały umowy, na mocy których już wkrótce wyjadą na mazowieckie tory nowe, wygodne, piętrowe wagony, a w Siedlcach ruszy produkcja nowoczesnych pociągów. O szczegółach dowiecie się Państwo z materiałów, zamieszczonych w rubryce Miesiąc na Mazowszu W każdym numerze Kroniki staramy się przybliżać urokliwe zakątki naszego regionu. Tym razem zapraszamy Państwa do Puszczy Zielonej. To jeden z największych i najciekawszych, a zarazem nie do końca odkrytych regionów etnograficznych. Mimo iż w tym numerze Kroniki nie opisujemy obszernie wydarzeń, upamiętniających bolesne rocznice, związane z naszą historią, Mazowiecki Samorząd o nich nie zapomniał. Jego przedstawiciele, jak co roku, brali aktywny udział w obchodach rocznicy wybuchu Powstania Warszawskiego, Bitwy Warszawskiej, czy rozpoczęcia II wojny światowej. Pamiętając o naszych bohaterskich przodkach, starajmy się nie zaprzepaścić wolności, którą wywalczyli, płacąc za nią najwyższą cenę. Życzę przyjemnej lektury Magdalena Lewandowska Redaktor Naczelna 1

4 Z PRAC SAMORZĄDU W komisjach Komisja Rozwoju Gospodarczego, Infrastruktury i Przeciwdziałania Bezrobociu 22 sierpnia Wyborcy ocenią nas po stanie dróg, będziemy więc bacznie przyglądać się pracy Mazowieckiego Zarządu Dróg Wojewódzkich - powiedział Leszek Ruszczyk, przewodniczący komisji. Teresa Materek, dyrektor Mazowieckiego Zarządu Dróg Wojewódzkich, przedstawiła Komisji sprawozdanie z wykonania planu rzeczowo-finansowego na dzień 31 lipca. Na zadania inwestycyjne w 2007 r. przewidziano ponad 202 mln zł, na remonty zaś 111 mln zł. Zgodnie z przepisami, do końca czerwca w pełni zostały wykorzystane środki niewygasające z 2006 roku. Dyrektor poinformowała również, że na prośbę władz Pruszkowa nastąpiły zmiany w projekcie budowy paszkowianki. W związku z tym należy uzupełnić dokumentację, dotyczącą jednego z odcinków tej drogi tak, by połączyć komunikacyjnie miasto z tą ważną obwodnicą. Dzięki nowym kompetencjom, nadanym przez zarząd województwa, MZDW ma możliwość podpisywania 2 i 3-letnich umów na realizacje zadań w drogownictwie. To ogromna zmiana, o którą od kilku lat zabiegali radni. Pozwala na prowadzenie inwestycji przez jednego wykonawcę, a tym samym nie wymaga ogłaszania co roku przetargu na to samo zadanie, realizowane na kilku odcinkach. Radny Krzysztof Borkowski zgłosił zastrzeżenie dotyczące zwężającego się raptownie pasa modernizowanej drogi Kosów Lacki Małkinia na odcinku przebiegającym przez miasto. Teresa Materek wyjaśniła, iż zgodnie z normami europejskimi, szerokość pasa drogi musi wynosić 2 m x 3,5 m lub 2 x 3 m. I tak jest. To tylko optyczne złudzenie zwężenia spowodowane obecnością kanału ściekowego z kratkami, chodników i krawężników biegnących wzdłuż pasa ruchu. Komisja zaakceptowała projekt uchwały zmieniającej uchwałę w sprawie wysokości stawek opłat za zajęcie pasa drogowego dróg wojewódzkich. Po przeanalizowaniu stawek w innych województwach, wysokość opłat pozostaje na takim samym poziomie. Zmianie ulega jedynie sposób ich obliczania (opłata za niepełny rok kalendarzowy obliczana będzie proporcjonalnie do liczby wykorzystanych dni). Natomiast okazją do dyskusji stało się pierwsze czytanie projektu uchwały zmieniającej uchwałę w sprawie przyjęcia list beneficjentów realizowanych zadań i kwot dotacji celowych w ramach Samorządowego Instrumentu Wsparcia Rozwoju Mazowsza z komponentami. Wprowadzono 46 zmian. Wynikają one przede wszystkim z faktu, że gminy wycofują swoje zgłoszenia na realizację zadań lub je zmieniają, ponieważ okazuje się, że nie dysponują w budżecie dostatecznymi środkami finansowymi, niezbędnymi do zabezpieczenia wkładu własnego. Z tego też powodu, w niektórych przypadkach, zmniejszono przyznawane kwoty wsparcia. Piotr Szprendałowicz, członek Zarządu powiedział, że docierają do niego głosy niezadowolenia. Jednak podział w ramach mazowieckiego instrumentu wsparcia został zamknięty i nie ma możliwości zwiększenia środków finansowych. Wiecie dobrze, Państwo, że nie można było wcześniej uruchomić tego programu, jak po przyjęciu budżetu województwa, co nastąpiło w marcu przypomniał Piotr Szprendałowicz. W związku z tym radna Teresa Wargocka zaproponowała, by przygotować nową uchwałę, umożliwiającą uruchomienie takiego programu w 2008 roku. Radni wnioskowali zatem, by regularnie przyznawać kwoty w ramach instrumentu wsparcia, a zasady ich przydziału uchwalić wraz z zatwierdzeniem budżetu. Radny Grzegorz Kostrzewa-Zorbas przyjrzał się natomiast możliwościom wprowadzenia do instrumentu wsparcia procedur stosowanych w aplikowaniu środków unijnych oraz dokonania jeszcze w tym roku zmian zadań zgłoszonych przez gminy. Stwierdził, że takie szanse istnieją, jednak należy wziąć pod uwagę czas, bowiem wszelkie zmiany muszą być poddane pod obrady komisji, a następnie Sejmiku. Zainteresowani zmianą zgłoszonych zadań znajdą odpowiednie instrukcje na stronie Na zakończenie obrad Piotr Szprendałowicz po raz kolejny podkreślił, że Samorządowy Instrument Wsparcia Rozwoju Mazowsza - jak sama nazwa wskazuje ma na celu wspierać gminy i powiaty, a nie rozwiązywać za nie problemy. Służy uaktywnianiu, a nie wyręczaniu samorządów lokalnych w realizacji ich zadań własnych. 5

5 Z PRAC SAMORZĄDU Komisja Strategii Rozwoju Regionalnego i Zagospodarowania Przestrzennego 23 sierpnia Propozycje i wnioski komisji, zgłaszane podczas tegorocznych posiedzeń wyjazdowych, stają sie realne. Podczas marcowego, wyjazdowego posiedzenia komisji dyskutowano nad projektem utworzenia w Radomiu i podregionie radomskim Południowo-Mazowieckiego Okręgu Wiedzy, Nauki, Wysokich Technik i Technologii. W efekcie powstał projekt uchwały, który został skierowany do Zarządu Województwa Mazowieckiego. Po przeanalizowaniu sprawy Zarząd przedstawił Komisji swoją opinię, proponując wprowadzenie poprawek do treści stanowiska i uzasadnienia. W wyniku dyskusji radni zgodzili się, że ten ważny dla subregionu Pałac biskupów przyszła siedziba Centrum Tożsamości i Kultur Mazowsza radomskiego projekt wymaga doprecyzowania i określenia podziału odpowiedzialności za jego realizację pomiędzy samorządem województwa a samorządami lokalnymi. Członkowie komisji przedstawiciele ziemi radomskiej, radni: Leszek Ruszczyk, Ryszard Chojnacki i Agnieszka Górska zobowiązali się do zorganizowania spotkania radnych Sejmiku i przedstawicieli Urzędu Marszałkowskiego z przedstawicielami władz subregionu radomskiego, biznesmenami i ludźmi nauki. Wicemarszałek Jacek Kozłowski uznał sprawę za bardzo ważną i zadeklarował sfinansowanie tego spotkania ze środków samorządu. Z kolei pokłosiem czerwcowego posiedzenia Komisji Strategii Rozwoju Regionalnego i Zagospodarowania Przestrzennego w Górze Kalwarii był apel skierowany do Zarządu Województwa Mazowieckiego związany z utworzeniem Centrum Tożsamości i Kultur Mazowsza. Czytamy w nim m.in. Stworzenie strategicznej regionalnej instytucji o charakterze kulturalnym, edukacyjnym i promocyjnym jest pożądane ze względu na potrzebę promowania niepowtarzalnej, historycznej i kulturowej tożsamości Mazowsza. Góra Kalwaria, jako przyszła lokalizacja Centrum Tożsamości i Kultur Mazowsza, jest miejscem, które skupia w sobie bogatą, różnorodną historię i kulturę regionu. Ze względu na położenie w Obszarze Metropolitalnym Warszawy jest też doskonałym miejscem do promocji Mazowsza oraz do rozwoju współpracy z wielkim i prężnym środowiskiem kulturalnym i całą społecznością stolicy. Wyjątkowy status Góry Kalwarii wraz z Czerskiem na mapie historycznej Mazowsza sprawia, że nowa instytucja stworzyłaby wartościowy i potrzebny plan kulturalny, edukacyjny oraz promocyjny zarówno w wymiarze lokalnym, jak i dotyczącym całego regionu. Jak zauważył wicemarszałek Tomasz Siemoniak, osoby zajmujące się kulturą na Mazowszu cieszy inicjatywa Komisji i postawa, obecnej na posiedzeniu komisji, Burmistrz Góry Kalwarii, Barbary Samborskiej, która skutecznie przekonywała radnych, podkreślając zalety swojego miasta. Kolejnym tematem była kontynuacja sprawy utworzenia Mazowieckiej Jednostki Wdrażania Programów Unijnych (MJWPU), która rozpoczęła działalność w lipcu br i nadania jej statutu. Jednostka ta będzie realizowała zadania wynikające z: pełnienia przez Zarząd Województwa Mazowieckiego roli Instytucji Zarządzającej dla Regionalnego Programu Operacyjnego (RPO)Województwa Mazowieckiego oraz pełnienia przez samorząd województwa roli Instytucji Pośredniczącej dla komponentu regionalnego Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki (POKL). Z UE będą napływały środki finansowe w ramach dwóch funduszy: Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego i Europejskiego Funduszu Społecznego. Komisja poznała nowego dyrektora jednostki Piotra Adamskiego, który starał się odpowiadać na pytania radnych. Wspierał go w tym wicemarszałek Jacek Kozłowski, nadzorujący działalność tej jednostki. Komisja miała wiele zastrzeżeń. Dotyczyły one przede wszystkim statutu jednostki. Zarząd zaproponował dwie poprawki do statutu. Pierwsza stwarzała możliwość powierzenia jej wdrażania dodatkowo innych (niż RPO i POKL) programów unijnych, druga miała na celu usuniecie ograniczenia dotyczącego wdrażania zadań współfinansowanych z Funduszu Pracy. Komisja pozytywnie zaopiniowała pierwszą z proponowanych poprawek. Odnośnie drugiej poprawki, radni zdecydowali, aby ją odrzucić, nie rekomendować Sejmikowi. 6

6 Z PRAC SAMORZĄDU Zabytkowe kramy żydowskie w Górze Kalwarii Kolejnym punktem posiedzenia Komisji było wydanie decyzji w sprawie udostępnienia herbu województwa mazowieckiego, o którą wystąpił Klub Gepardów Biznesu oraz Mazowiecki Regionalny Fundusz Pożyczkowy. Wszystkie jednostki podległe Samorządowi Województwa Mazowieckiego, w tym Mazowiecki Regionalny Fundusz Pożyczkowy, mają zgodę na wykorzystywanie herbu Mazowsza. Klub Gepardów, jak na razie, takiej zgody nie otrzymał. Komisja uzasadnia swą decyzję brakiem wystarczających informacji na temat działalności klubu. Jak powiedział radny Andrzej Celiński, doświadczenie pokazało, że trzeba być bardzo ostrożnym w wydawaniu takiej zgody. Wprawdzie firma jest ogólnokrajowa, ma także stronę internetową, ale przedstawiła niepełne dane na swój temat. Powodem było prawdopodobieństwo zmian legislacyjnych, które uniemożliwią przesuniecie zadań współfinansowanych z Funduszu Pracy do innych instytucji niż Wojewódzki Urząd Pracy. Ze stanowiskiem komisji zgodził się reprezentujący Zarząd wicemarszałek Jacek Kozłowski. Podczas dyskusji radni wyrazili obawy związane z możliwością efektywnej kontroli jednostki. Dyskusja była długa, bo też i kwoty rozdzielane przez Mazowiecką Jednostkę Wdrażania Programów Unijnych będą ogromne. Do podziału jest blisko 3 mld euro. Komisja Kultury i Dziedzictwa Narodowego 23 sierpnia Samorząd województwa zamierza wydać kompendium wiedzy na temat regionu. Celem publikacji jest przybliżenie młodym Mazowszanom zarówno historii, jak i obecnej sytuacji naszego regionu wraz ze wskazaniem możliwości stojących przed Mazowszem. Radni chcą, aby w tym opracowaniu przedstawiono ideę małej ojczyzny, stanowiącej istotny element zróżnicowania regionalnego Polski i Europy pod względem historycznym, kulturowym i gospodarczym, a jednocześnie będącej ważnym elementem wspólnoty. Praca ta, mówili radni Z jednej strony stanowiła będzie kompendium wiedzy na temat regionu, z drugiej zaś podręcznik lokalnego patriotyzmu, którego młodzi ludzie nie mogą nauczyć się w szkole. Obecnie formuje się zespół ds. opracowania kompendium wiedzy na temat województwa mazowieckiego. Komisja do jego składu rekomendowała Andrzeja Celińskiego, pełniącego funkcję przewodniczącego komisji. Komisja Zdrowia i Kultury Fizycznej 23 sierpnia Po zrealizowaniu porządku obrad rozgorzała dyskusja na temat sytuacji personalnej w placówkach zdrowia na Mazowszu, m.in. braku lekarzy specjalistów, wyjazdu kadry medycznej za granicę. Członkami komisji są lekarze, ordynatorzy szpitali mazowieckich, lekarze pierwszego kontaktu. Problemy związane ze służbą zdrowia są im doskonale znane. Komisja opiniowała projekty uchwał dotyczące zatwierdzenia statutów w sześciu placówkach. W trzech przypadkach zajęła się sprawami powoływania Rad Społecznych oraz komisji konkursowej w postępowaniu wyłaniającym zastępcę dyrektora Szpital w Kozienicach 7

7 Z PRAC SAMORZĄDU Budowa nowego szpitala w Pułtusku będzie mogła być dokończona m.in. dzięki dotacji z budżetu województwa obserwuje się masowe wyjazdy lekarzy i pielęgniarek do innych krajów powstała ogromna luka pokoleniowa wykształconych specjalistów. Średnia ich wieku to ponad 50 lat. Wykształcenie nowych kadr zajmie kilkanaście lat - podkreślił radny Czesław Czechyra. Komisja Ochrony Środowiska 24 sierpnia Opracowała ELŻBIETA TOMASZEWSKA Obrady zdominowała dyskusja nad Programem usuwania wyrobów zawierających azbest dla województwa mazowieckiego. Meditransu. Omówiono także restrukturyzację Szpitala Specjalistycznego w Radomiu. Wszystkie tematy związane z czytaniem tych projektów uchwał przedstawił Waldemar Roszkiewicz, członek Zarządu i lekarz. Zmiany statutów, powiedział, związane są m.in. z łączeniem oddziałów, likwidacją niektórych z nich, powoływaniem komórek konsultacyjnych czy tworzeniem przychodni przyszpitalnych. Komisja otrzymała informacje, że Zarząd podjął decyzję o udzieleniu (na wniosek Komisji) pożyczek krótkoterminowych na ponad 23 mln zł czternastu mazowieckim szpitalom, zaś sześciu udzielił poręczeń kredytów na ponad 13 mln zł. Ponadto podjęto decyzję o utworzeniu komponentu G w Samorządowym Instrumencie Wsparcia Rozwoju Mazowsza, w ramach którego będą mogły ubiegać się o dodatkową pomoc finansową szpitale powiatowe i Domy Pomocy Społecznej. Samorząd przeznacza na ten cel - jeszcze w tym roku 33 mln zł. Następnie poruszono sprawę dofinansowania szpitala w Pułtusku. Dotychczas budowa była finansowana z budżetu państwa (w ramach kontraktu wojewódzkiego), ale nie otrzymała wsparcia na lata Mieszkańcy powiatu i wszyscy, zdążający ruchliwą drogą na Mazury (patrz Kronika Mazowiecka 5/2005) potrzebują nowego szpitala. Obecny jest naprawdę bardzo stary (z 1876 roku), najstarszy na Mazowszu. Na ten cel przeznaczono z budżetu województwa 11 mln zł. Sytuacja służby zdrowia, od czasu ostatniego posiedzenia Komisji, nieco się wyjaśniła. Nie zmieniło się jednak to, że: w szpitalach wojewódzkich nie ma możliwości prawnych na podniesienie pensji więcej niż o 10 proc. Komisja zaczęła posiedzenie od zapoznania się z informacją nt. przebiegu prac dotyczących aktualizacji Wojewódzkiego Planu Gospodarki Odpadami dla Mazowsza na lata z uwzględnieniem lat Wicemarszałek Tomasz Siemoniak zapowiedział autopoprawkę Zarządu do projektu tego planu, wynikającą z uwag zgłoszonych przez ministra środowiska. Zastępca dyrektora Departamentu Środowiska, Małgorzata Krzyżanowska dodała ponadto, że jako załącznik do planu dołączony zostanie także Program usuwania wyrobów zawierających azbest dla województwa mazowieckiego. Obecnie skierowano go do konsultacji społecznych. O problemie z usuwaniem odpadów azbestowych pisaliśmy wielokrotnie w Kronice Mazowieckiej. W Polsce od 8 lat istnieje zakaz stosowania wyrobów zawierających azbest. Krajowy program usuwania tych wyrobów przewiduje zlikwidowanie ich do 2032 r. Przez wiele lat azbest wykorzystywano powszechnie w budownictwie, energetyce, transporcie i przemyśle chemicznym do produkcji ponad rodzajów wyrobów przemysłowych, tj. azbestowo-cementowych, izolacyjnych, uszczelniających, ciernych i hydroizolacyjnych. Łącznie na terenie Mazowsza występuje ponad 1,5 mln ton wyrobów azbestowych. Aż 93 proc. znajduje się w budynkach mieszkalnych i inwentarskich. Rury azbestowo-cementowe stanowią 4,4 proc., a wyroby zinwentaryzowane przez przedsiębiorców 2,7 proc. Problem jest ogromny. Szacuje się, że udział płyt azbestowo-cementowych w pokryciach dachowych i elewacjach budynków mieszkalnych na terenach wiejskich wynosi 90 proc., miejsko-wiejskich 50 proc., a na terenach miejskich 25 proc. Natomiast 8

8 Z PRAC SAMORZĄDU Dachy pokryte eternitem zawierającym azbest udział płyt azbestowo-cementowych w pokryciach dachowych budynków inwentarskich przekracza 90 proc. Analizując wskaźnik nagromadzenia azbestu (w tonach na kilometr kwadratowy powierzchni), można stwierdzić, że najgorsza sytuacja występuje w Warszawie i powiatach grodziskim, piaseczyńskim, otwockim i warszawskim zachodnim. Celem podstawowym Programu usuwania wyrobów zawierających azbest dla województwa mazowieckiego jest wskazanie takich działań, mechanizmów i źródeł finansowania, które pozwolą na bezpieczne usunięcie tych wyrobów z obszaru Mazowsza. Wśród realizowanych zadań szczególną uwagę należy poświęcić eliminowaniu negatywnych skutków zdrowotnych, spowodowanych obecnością azbestu. Dokładne założenia tego programu przedstawił członkom komisji Marek Pszonka z Departamentu Środowiska Urzędu Marszałkowskiego. Na terenie województwa mazowieckiego funkcjonuje obecnie jedno składowisko przyjmujące odpady zawierające azbest Rachocin w powiecie sierpeckim. Jednak w dalszym ciągu nie wdrożono technologii unieszkodliwiania tego rodzaju odpadów. Mazowiecki program zakłada III etapy usuwania i unieszkodliwiania azbestu. W pierwszym, który obejmie lata , planowana jest budowa 3 składowisk o łącznej powierzchni 10 ha. Szacowany koszt inwestycji to 20 mln złotych. W etapie II zrealizowana zostanie budowa kolejnych 2 składowisk o łącznej powierzchni 11 ha. Natomiast w trzecim, przewidzianym na lata dwa składowiska obejmujące obszar około 7 ha. W skali kraju na program zostanie przeznaczone blisko 50 mld zł. Na Mazowszu koszt pozbycia się azbestu wyniesie ok. 7 mld złotych. Członkowie Komisji Ochrony Środowiska w dyskusji nad projektem programu zwracali szczególną uwagę na to, że zdecydowana większość gospodarstw domowych, samorządów, a nawet przedsiębiorstw nie jest w stanie, w oparciu o środki własne, pozbyć się wyrobów zawierających azbest. Przewodniczący Komisji Janusz Piechociński powiedział, że głównym zadaniem Samorządu Województwa Mazowieckiego powinno być znalezienie i zabezpieczenie przestrzeni, na której będą składowane wyroby azbestowe oraz uruchomienie, wspólnie z gminami, programu inwentaryzacji tych wyrobów. Podkreślał, że właściciel azbestu powinien pokryć co najmniej 10 proc. kosztów jego utylizacji. Dzięki temu będzie również dbał o jak najniższy koszt tego przedsięwzięcia. Przewodniczący dodał również, że powinno wprowadzić się pewien logiczny ciąg działań, np. przez pierwsze 2-3 lata zająć się obiektami użyteczności publicznej. Rozmawiano również o źródłach i możliwościach finansowania programu. Radna Elżbieta Lanc poddała pod dyskusję możliwość współuczestniczenia w tym programie Samorządu Województwa Mazowieckiego, partnerów indywidualnych oraz Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej. O konieczności i jakości utylizacji wyrobów azbestowych mówiła również Bożena Melech ze stowarzyszenia Eko Mazowsze. Ze względu na zapowiedziane przez wicemarszałka Tomasza Siemoniaka autopoprawki do Wojewódzkiego Planu Gospodarki Odpadami dla Mazowsza, Przygotowanie terenu pod składowanie azbestu dyskusję nad tym punktem przeniesiono na kolejne posiedzenie Komisji. Komisja ponadto wyraziła pozytywną opinię na temat projektu uchwały dotyczącego uzgodnienia projektu uchwały Sejmiku Województwa Świętokrzyskiego w sprawie podziału województwa świętokrzyskiego na obwody łowieckie w części dotyczącej terenów łowieckich leżących jednocześnie na terenie województwa świętokrzyskiego oraz mazowieckiego. Opracowała JUSTYNA MICHNIEWICZ * Więcej na stronie... 9

9 Z PRAC SAMORZĄDU Komisja Prawa, Samorządu, Bezpieczeństwa i Porządku Publicznego 31 sierpnia Komisja rozpatrzyła projekt uchwały w sprawie dotacji dla jednostek OSP.* Rozpatrzono również projekt uchwały w sprawie powołania doraźnej Komisji Sejmiku Województwa Mazowieckiego ds. oszacowania strat wojennych Mazowsza poniesionych w wyniku II wojny światowej i okupacji niemieckiej. Radni zgodzili się ze stanowiskiem Zarządu Województwa, mówiącym o odstąpieniu od dalszej realizacji tego projektu oraz rozwiązaniu umowy zawartej 14 kwietnia 2006 roku. Powodem takiej decyzji jest znaczne zwiększenie (z zł do tys. zł) środków finansowych na wykonanie tego projektu, co byłoby dla budżetu województwa poważnym obciążeniem. Komisja zajęła się również skargami na działalność Zarządu Województwa Mazowieckiego. Za bezzasadne uznała te złożone przez Krzysztofa Albina, Janusza Rudnickiego i Zarząd Organizacji Związkowych, działających w Szpitalu im. M. Okońskiego w Warszawie. Natomiast na następne obrady przełożyła skargę Zenona Witka w sprawie zakazu ruchu ciężkich pojazdów na odcinku drogi wojewódzkiej nr 631 w Skrzeszewie (gmina Wieliszew). Hałas, który powodują te pojazdy oraz pękanie ścian budynków utrudnia życie mieszkańcom. Droga ta została niedawno zmodernizowana. Dla wymuszenia zmniejszenia prędkości na terenie zabudowanym powstały dwa ronda, a po interwencji pana Zenona Witka postawiono dodatkowo znaki ograniczenia prędkości. Mimo to sprawa nadal budzi kontrowersje. W związku z tym radni postanowili znaleźć rozwiązanie, które zadowoliłoby mieszkańców i nie utrudniało prowadzenia działalności gospodarczej przewoźnikom. Komisja omówiła również skargę pani Danuty Miller, dotyczącą procedury naboru wniosków w ramach ZPORR (priorytet III, działanie 3.4). Spośród dwóch projektów salonu piękności, które otrzymały pozytywną ocenę merytoryczną, Zarząd Województwa zakwalifikował jeden, ze względu na ograniczoną ilość środków finansowych. Pani Miller zwróciła się z prośbą o zamianę wniosków, a tym samym rozwiązanie umowy o dofinansowanie i podpisanie nowej. Decyzja leży jednak w gestii Ministerstwa Rozwoju Regionalnego instytucji zarządzającej. Stosowne kroki zostały już podjęte i w najbliższym czasie należy spodziewać się postanowienia w tej sprawie. W związku z tym komisja wystosowała zapytanie do zainteresowanej, czy podtrzymuje swoją skargę, jednocześnie przekładając rozstrzygnięcie sprawy na następne posiedzenie. Opracowała JUSTYNA MICHNIEWICZ * Więcej na ten temat na str. 27. Foto: ARCHIWUM ZYGMUNTA WALKOWSKIEGO 10

10 Z PRAC SAMORZĄDU Posiedzenia Zarządu Województwa Mazowieckiego W okresie od 1 lipca do 31 sierpnia 2007 r. odbyło się 18 posiedzeń Zarządu Województwa Mazowieckiego, na których podjęto 505 uchwał. Uchwały, podjęte w okresie sprawozdawczym, dotyczyły następującej problematyki: kultury, promocji i turystyki 100 zdrowia 89 skarbu i finansów 70 nieruchomości i infrastruktury 64 rolnictwa i modernizacji terenów wiejskich 57 organizacji, nadzoru, kontroli i bezpieczeństwa publicznego 32 strategii i rozwoju regionalnego 29 ochrony środowiska 24 edukacji publicznej i sportu 16 funduszy strukturalnych i pomocowych 13 geodezji i kartografii 5 współpracy zagranicznej 5 rynku pracy 1 Uchwały Zarządu Województwa Mazowieckiego dostępne są na stronie internetowej Samorządu Województwa Mazowieckiego Opracowała AGNIESZKA GONCZARYK Kierownik Wydziału Zarządu Waldemar Roszkiewicz, Członek Zarządu Województwa Mazowieckiego: Jednym z najważniejszych problemów, jakimi zajmował się Zarząd Województwa Mazowieckiego w tym miesiącu, była sytuacja w podległych placówkach służby zdrowia. W akcji strajkowej, trwającej od drugiej połowy maja 2007r. brało udział 12 zakładów opieki zdrowotnej, podległych Samorządowi Województwa Mazowieckiego. Dzięki prowadzonym rozmowom dyrekcji ze strajkującymi pracownikami, wynegocjowano zawieszenie akcji strajkowej oraz wycofanie złożonych wcześniej wypowiedzeń. Ze strajkującymi zawarto też porozumienia, zgodnie z którymi przekazywana jest dokumentacja statystyczna do Narodowego Funduszu Zdrowia. Na jej podstawie dokonywane są płatności za wykonane zabiegi. Zarząd Województwa Mazowieckiego jest w stałym kontakcie z kierownictwem podległych zakładów opieki zdrowotnej oraz wielokrotnie uczestniczył w rozmowach pomiędzy dyrekcją zakładów a komitetami strajkowymi. Zgodnie z przepisami ustawowymi, Samorząd nie może finansować bieżącej działalności podległych mu placówek służby zdrowia. W najtrudniejszej sytuacji, w związku ze złożonymi wypowiedzeniami z pracy, które będą skutkowały z dniem r., znajdują się obecnie: Wojewódzki Szpital Specjalistyczny w Radomiu 135 lekarzy na 237 zatrudnionych (57%); Wojewódzki Szpital Zespolony w Płocku 119 lekarzy na 231 zatrudnionych (52%); Samodzielny Zespół Publicznych Zakładów Opieki Zdrowotnej im. dr J. Psarskiego w Ostrołęce 91 lekarzy na 151 zatrudnionych (60%); Samodzielny Wojewódzki Zespół Publicznych Zakładów Psychiatrycznej Opieki Zdrowotnej im. dr B. Borzym w Radomiu 32 lekarzy na 55 zatrudnionych (58%). W związku z trudną sytuacją finansową, jaka jest konsekwencją trwających protestów oraz kadrową związaną z odejściem z pracy lekarzy, dyrektorzy szpitali wystąpili o czasowe zawieszenie działalności, pomimo negatywnej opinii Rad Społecznych. Zarząd Województwa podtrzymał negatywną opinię. 21 sierpnia Zarząd podjął decyzję o udzieleniu 14 szpitalom z Mazowsza pożyczek krótkoterminowych na kwotę ponad 23 mln zł. Sześciu szpitalom udzielił natomiast poręczeń kredytów na ponad 13,5 mln zł. Szpitale powiatowe oraz Domy Pomocy Społecznej mogą liczyć na pomoc samorządu w ramach tzw. komponentu G Samorządowego Instrumentu Wsparcia Rozwoju Mazowsza Mazowiecki Instrument Wsparcia Ochrony Zdrowia i Pomocy Społecznej. Z komponentu tego będą mogły być finansowane niezbędne inwestycje. Na ten cel przeznaczono 33 mln zł. 11

11 TEMAT MIESIĄCA Mazowieckie święto plonów Tegoroczne Dożynki Województwa Mazowieckiego odbyły się 26 sierpnia w Makowie Mazowieckim. Obchodzono je wspólnie z diecezją płocką i powiatem makowskim. Starostowie dożynek Uroczystości na makowskim stadionie rozpoczęła msza święta, którą celebrował biskup płocki Piotr Libera. W homilii przypomniał on, że zebrane plony są nie tylko zasługą ludzkich rąk, ale również wolą nieba. Po mszy poświęcone zostały wieńce i chleby dożynkowe, a przedstawiciele samorządu województwa uhonorowali delegacje wieńcowe pamiątkowymi statuetkami. Hymn państwowy w wykonaniu Orkiestry Dętej z Makowa Mazowieckiego rozpoczął oficjalną część uroczystości. Starosta powiatu makowskiego, Zbigniew Deptuła i Burmistrz Makowa, Janusz Jankowski powitali przybyłych gości. Zorganizowanie Święta Plonów jest dla nas olbrzymim zaszczytem. Cieszymy się, że mogliśmy być gospodarzami tej uroczystości powiedział makowski starosta. Dzielenie chlebem Goście honorowi dożynek Oto trud naszej ziemi dzielcie nim sprawiedliwie z tymi słowami Starostowie Dożynek, Anna Stych i Dariusz Bukowski, przekazali chleb, wypieczony z tegorocznego ziarna, na ręce gospodarzy uroczystości: biskupa Piotra Libery, marszałka Adama Struzika, członka zarządu województwa, Piotra Szprendałowicza i wojewody Jacka Sasina, którzy rozdali go, jako symbol pokoju i dziękczynienia za plony, wśród uczestników uroczystości. Nieraz w dziejach rolnicy polscy stawali przed trudnymi wyzwaniami zawsze wychodzili z nich zwycięsko. Składam wyrazy głębokiego szacunku i szczególnie gorąco dziękuję rolnikom mazowieckim za ich pracę. Bez ich cierpliwości, uporu i niezachwianej nadziei, że zasiane ziarno zawsze plonuje dzisiejsze święto nie byłoby okazją tak wyjątkową powiedział marszałek Adam Struzik. Podziękował również przybyłym na uroczystość delegacjom dożynkowym z powiatów województwa mazowieckiego, twórcom wieńców, zespołom ludowym, wystawcom 12

12 TEMAT MIESIĄCA W tegorocznym Święcie Plonów udział wzięli m.in.: Wicemarszałek Sejmu Jarosław Kalinowski, Wiceminister Rolnictwa i Rozwoju Wsi Henryk Kowalczyk, Wojewoda Mazowiecki Jacek Sasin, Przewodniczący Sejmiku Województwa Mazowieckiego Robert Soszyński, wiceprzewodniczący i przedsiębiorcom, życząc pomyślności i dobrej zabawy wszystkim zebranym. Następnie marszałek Adam Struzik i Członek Zarządu Województwa Mazowieckiego, Piotr Szprendałowicz, uhonorowali laureatów wojewódzkiego etapu konkursów i plebiscytów: Polski Producent Żywności, Agroliga, Bezpieczne Gospodarstwo Rolne i Nasze Kulinarne Dziedzictwo. W części artystycznej wystąpiły: Regionalny Zespół Ludowy Karniewiacy, młodzież z Zespołu Szkół nr 1 i 2 z Makowa Mazowieckiego oraz Zespół Pieśni i Tańca Warszawianka. Do wieczora trwała zabawa przy muzyce zespołów: Carpe Diem, Fantastic, Etanis i Universe. Zabawę zakończył pokaz sztucznych ogni. Krzysztof Borkowski, Marszałek Województwa Mazowieckiego Adam Struzik, Członkowie Zarządu Województwa Mazowieckiego: Piotr Szprendałowicz i Waldemar Roszkiewicz, prezes Mazowieckiej Izby Rolniczej Witold Szmulewicz, parlamentarzyści, mieszkańcy Mazowsza oraz rolnicy. Opracowała MAGDALENA LEWANDOWSKA 13

13 WARTO WIEDZIEĆ Grupą Mości Panowie, czyli rzecz o rolniczych grupach producenckich Każdy producent wie, że pozyskanie klienta jest zadaniem trudnym i wymagającym sporych nakładów finansowych. Zatem jak zaistnieć na rynku, również tym zagranicznym, skoro duże koncerny dyktują warunki? Odpowiedź przynosi zachodnia Europa. Wystarczy zrzeszyć się w grupę i podjąć wspólne działania. Polscy rolnicy producenci mają do zaoferowania wysokiej jakości towary. Niestety, indywidualne szukanie rynku zbytu dla małych przedsiębiorstw, brak profesjonalnej reklamy produktów oraz wzrost importu, powodują trudną sytuację dla rodzimych wytwórców produktów rolnych. Dlatego tworzenie grup producenckich* jest rozwiązaniem, które pozwala na prowadzenie sprzedaży odpowiednio dużych, jednolitych i jakościowo gwarantowanych partii produktów. To również sposób na otrzymanie pomocy finansowej ze środków publicznych: krajowych i unijnych. Obecnie stopień zorganizowania polskich producentów notuje się na poziomie niespełna 2 proc. Statystyka ta nie obejmuje producentów mleka, gdzie zrzeszenie jest rzędu 80 proc. Tymczasem w Unii Europejskiej, w której dominują gospodarstwa rodzinne, blisko 80 proc. produktów rolnych trafia na rynek poprzez organizacje producentów. Jednym z najistotniejszych warunków osiągania dobrych wyników ekonomicznych z produkcji rolniczej jest konkurencyjność na otwartym rynku produktów rolno-spożywczych. Indywidualne konkurowanie o względy klienta bądź odbiorcy jest coraz trudniejsze i bardziej kosztowne. Dlatego rolnicy, ogrodnicy i sadownicy powinny łączyć swoje wysiłki i podejmować wspólne działania w grupach przekonuje Marszałek Województwa Mazowieckiego Adam Struzik. Samorząd Województwa Mazowieckiego, w swojej działalności na rzecz wspierania konkurencyjności polskiego rolnictwa, wyszedł dalej niż obowiązki wynikające z ustaw dotyczących tworzenia rolniczych grup producenckich i regulacji rynków rolnych. Zapewnimy pomoc każdemu producentowi rolnemu, który zwróci się do nas zachęca Piotr Szprendałowicz, Członek Zarządu Województwa Mazowieckiego. W mazowieckiem Na Mazowszu jest prawie 165 tys. gospodarstw produkcyjnych, co stanowi ponad 60 proc. ogółu mazowieckich gospodarstw. Ich niewielka powierzchnia (średnio do 5 ha) oraz rozproszenie produkcji nie sprzyjają intensywnej produkcji rolniczej. Mimo tego istnieje rozwinięta produkcja warzyw oraz produkcja sadownicza (np. grójecko-wareckie nazywane jest największym sadem w Europie, a koncentrat wytwarzany z tamtejszych jabłek uszlachetnia soki owocowe produkowane w wielu krajach świata.) Ważnym elementem strategii rozwoju województwa mazowieckiego jest wspieranie i rozwijanie wszelkich działań popularyzujących rodzimą produkcję oraz zmierzających do aktywizacji producentów rolnych. Warto również podkreślić, że od stycznia 2006 roku kompetencje związane z rejestracją grup producentów rolnych zostały przekazane marszałkom województw. Mimo korzystnych regulacji prawnych, wieloletnich działań Samorządu Województwa Mazowieckiego, Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa, ośrodków doradztwa rolniczego oraz możliwości korzystania ze wsparcia finansowego, stopień zorganizowania się rolników i udział produkcji w grupach jest bardzo niski. Choć członkami organizacji producenckich mogą być wszyscy rolnicy posiadający tzw. gospodarstwa towarowe (produkujący na rynek), trudno przekonać samych zainteresowanych. Aktualnie w województwie mazowieckim jest zareje- 14

14 WARTO WIEDZIEĆ strowanych 30 grup, zrzeszających 848 wytwórców. Stanowi to zaledwie 0,51 proc. rolników posiadających gospodarstwa towarowe. Trzeba się zorganizować Wspólne działanie, właściwe zorganizowanie oraz dostosowanie produkcji do wymagań odbiorcy pod względem jakości, ilości i asortymentu, z jednoczesnym stosowaniem zasad ochrony środowiska oraz przechowywania, jak i dystrybucji produktów rolnych, pozwala zapewnić sobie silniejszą pozycję na rynku, a także wyższe i stabilniejsze dochody. Rolnicy zrzeszeni w grupach są bardziej reprezentatywni, konkurencyjni i do tego jeszcze otrzymują dofinansowanie do działalności administracyjnej, a grupy producentów owoców i warzyw także do inwestycji zachęca Piotr Szprendałowicz. Tylko zorganizowane grupy producentów rolnych, dysponujące dużymi partiami dobrze przygotowanego towaru, mogą stać się silnymi i stałymi partnerami dla rynków hurtowych, przetwórstwa, eksportu oraz platform dystrybucyjnych sieci sklepów wielkopowierzchniowych. Przedstawiamy cztery kroki działania uściślające zasady zrzeszenia, zgodne z obowiązującym prawem: Pierwszy, to utworzenie grupy. Jej członkami mogą być: osoby fizyczne, jednostki organizacyjne nieposiadające osobowości prawnej oraz osoby prawne prowadzące gospodarstwo rolne w rozumieniu przepisów o podatku rolnym lub prowadzące działalność rolniczą w zakresie działów specjalnych. Drugi to przyjęcie formy prawnej, dającej grupie osobowość prawną. Każda z tych form działa w oparciu o inne uregulowania ustawowe. Obecnie producenci mają do wyboru: zrzeszenie forma polecana przy ograniczonej działalności inwestycyjnej, w której nie jest określona liczba osób. Dodatkowo istnieje możliwość zwolnienia z podatku dochodowego kwot przeznaczonych na realizację celów statutowych stowarzyszenie forma atrakcyjna przy przedsięwzięciach o niewielkiej skali oraz w sytuacji, gdy nie planujemy działalności inwestycyjnej. Musi zrzeszać minimum 15 członków, a zysk z działalności gospodarczej może być wykorzystany wyłącznie na cele statutowe spółdzielnia forma bardzo korzystna przy przedsięwzięciach na większą skalę oraz podczas prowadzenia działalności inwestycyjnej. Tworzy ja minimum 10 osób fizycznych lub 3 prawne. Spółdzielnia odpowiada za swoje zobowiązania całym majątkiem, a członkowie do wysokości udziałów spółka może być z ograniczoną odpowiedzialnością (forma przydatna przy małych przedsięwzięciach oraz ograniczonej liczbie wspólników) lub akcyjna (polecana podczas realizacji większych przedsięwzięć). W obydwu przypadkach kapitał zakładowy spółki powinien wynosić co najmniej zł w spółce z o.o. i zł w spółce akcyjnej. Wspólnicy nie odpowiadają za zobowiązania spółki swym majątkiem. Trzeci krok polega na zarejestrowaniu w rejestrze przedsiębiorców, czyli w Krajowym Rejestrze Sądowym (KRS). Można to zrobić, składając osobiście wniosek w Wydziale Rejonowym KRS, właściwym dla danego podmiotu ze względu na siedzibę grupy lub przesłać drogą pocztową. Zgodnie z ustawą, łącznie z wnioskiem o rejestrację w rejestrze przedsiębiorców, można złożyć wniosek o nadanie numeru REGON oraz numeru NIP. Czwarty, ostatni krok, pozwalający na otrzymanie pomocy ze środków publicznych, to rejestracja u marszałka województwa. O taki wpis ubiegać się mogą tylko grupy uprzednio zarejestrowane w KRS-ie. Wniosek w tej sprawie należy wysłać na adres: Marszałek Województwa Mazowieckiego ul. Bertolta Brechta Warszawa Pomoc finansowa Do organizowania się zachęcają również zewnętrzne środki pomocowe. Z założenia wspieranie grup producentów ma na celu podniesienie dochodów rolników, zmniejszenie kosztów produkcji, poprawę jej jakości poprzez wypracowanie wspólnego systemu przygotowania towaru do sprzedaży (sortowanie, konfekcjonowanie, oznakowanie), przechowywania, transportu oraz zbytu. Wymogiem czasu jest organizowanie wspólnej 15

15 WARTO WIEDZIEĆ działalności gospodarczej rolników i jak najlepsze wykorzystanie przeznaczonych na to nakładów finansowych. Samorząd Województwa Mazowieckiego tworzy pierwszy impuls do działania podkreśla Piotr Szprendałowicz Wsparcie udzielane jest w postaci zryczałtowanej pomocy finansowej. Grupy producenckie mogą tylko raz otrzymać wsparcie w okresie pierwszych 5 lat swojej działalności, licząc od daty rejestracji, niezależnie od tego, czy źródłem tej pomocy będzie budżet krajowy, czy Unii Europejskiej. Wysokość wsparcia jednak nie może przekroczyć: w pierwszym i drugim roku 5 proc. wartości wspólnej sprzedaży i nie więcej niż euro w trzecim roku 4 proc. wartości sprzedaży i nie więcej niż euro w czwartym roku 3 proc. i nie więcej niż euro w piątym roku 2 proc. i do euro. Łączna wysokość pomocy za 5 lat może więc wynieść euro, tj. około zł. Dodatkowo grupy producentów rolnych mają możliwość wnioskowania o kredyt preferencyjny na realizację przedsięwzięć inwestycyjnych w rolnictwie, przetwórstwie rolno spożywczym i usługach dla rolnictwa. Kwota udzielonego kredytu nie może przekroczyć 70 proc. wartości nakładów i być wyższa niż 8 mln zł lub 16 mln zł, gdy dotyczy przetwórstwa mięsnego. Kredyt udziela się na maksymalnie 8 lat, a jego oprocentowanie jest zmienne i wynosi około 1,7 proc. w skali roku. O pomoc mogą ubiegać się grupy producentów rolnych zarejestrowane aż w 29 sektorach produkcji rolnej, m.in: żywiec wołowy, mięso wołowe świnie, prosięta, warchlaki, mięso wieprzowe owce i kozy, mięso baranie i kozie drób, mięso i jadalne podroby drobiowe króliki, mięso i jadalne podroby królicze mleko krowie, owcze lub kozie miód naturalny i inne produkty pszczelarskie rośliny przeznaczone do produkcji zielarskiej i farmaceutycznej ozdobne rośliny ogrodnicze, szkółkarstwo roślin sadowniczych i ozdobnych produkty roślinne do wykorzystania technicznego lub pozyskiwania energii produkty rolnictwa ekologicznego produkty regionalne. Ponadto, wstępnie uznane grupy producentów owoców i warzyw, poza wspomnianą pomocą ryczałtową, mogą ubiegać się o refundację do 75 proc. poniesionych kwalifikowanych kosztów inwestycji. Po uzyskaniu, na mocy odrębnej decyzji marszałka województwa, statusu tzw. w pełni uznanej organizacji producentów owoców i warzyw, pomoc udzielana jest nadal na działania ujęte w zatwierdzonym programie operacyjnym, który jest swego rodzaju biznesplanem. Procedury uzyskania pomocy finansowej są proste, ale wymagają czasu. W terminie 6 miesięcy od dnia wpisania do rejestru marszałka, grupa producentów rolnych składa do oddziału regionalnego Agencji Restrukturyzacji i Madernizacji Rolnictwa wniosek o przyznanie pomocy finansowej. Zachowanie tego terminu jest bardzo istotne. Jego niedotrzymanie dyskwalifikuje grupę w staraniach o pomoc finansową na okres 5 lat Po 12-miesięcznym okresie prowadzenia działalności grupa składa do oddziału regionalnego ARiMR wniosek o wypłatę środków z tytułu pomocy za dany okres, w terminie 30 dni od dnia upływu okresu rozliczeniowego. Należy pamiętać, że wymaganym załącznikiem do wniosku jest zaświadczenie marszałka województwa o wpisie do rejestru grup producentów rolnych Decyzja administracyjna w sprawie przyznania pomocy jest wydawana przez dyrektora oddziału regionalnego ARiMR w terminie 60 dni od dnia złożenia wniosku o przyznanie pomocy finansowej na wspieranie grup producentów rolnych 16

16 WARTO WIEDZIEĆ Wypłata środków za dany rok działalności grupy dokonywana jest w terminie 60 dni od momentu uprawomocnienia się ww. decyzji Kontrola Każda zarejestrowana grupa musi być przygotowana na kontrolę, której celem będzie zweryfikowanie przestrzegania wszystkich wymogów ustawy o grupach i ich związkach. Można się jej spodziewać zarówno ze strony oddziału regionalnego ARiMR, jak i urzędu marszałkowskiego oraz Komisji Europejskiej. Stwierdzenie nieprawidłowości może skutkować wykreśleniem z rejestru, a w konsekwencji zwrotem uzyskanych środków wraz z odsetkami. Informacje dodatkowe Szerokie działania informacyjne, prowadzone przez Samorząd Województwa Mazowieckiego, mają przybliżać zasady tworzenia grup producenckich oraz przedstawiać korzyści wynikające z ich działalności. W tym roku zapraszamy na spotkania szkoleniowo-seminaryjne dla inicjatorów powoływania grup producentów oraz szkolenia i konferencje dla zarejestrowanych grup producentów rolnych. Wymiana doświadczeń, promowanie zasad bezpieczeństwa, higieny żywności oraz certyfikacji produktów, a także tworzenie tematycznych witryn internetowych, wspomaganie działań marketingowych poprzez prezentacje oferty grup producenckich na imprezach samorządowych, z pewnością przełoży się na wymierne korzyści istniejących i zawiązujących się grup producenckich. Więcej o zasadach tworzenia grup producenckich znaleźć można w wydanym przez samorząd województwa poradniku Rolnicze grupy producenckie szansą rozwoju mazowieckiego rolnictwa dostępnym w Departamencie Rolnictwa i Rozwoju Wsi oraz na stronie internetowej w zakładce Rolnicze Grupy Producenckie. Znajdują się tam również informacje nt. grup producenckich, które wyraziły zgodę na publikację swoich danych. W sprawach dotyczących tworzenia lub bieżącego funkcjonowania grup producentów rolnych zapytania należy kierować na adres: Urząd Marszałkowski Województwa Mazowieckiego Departament Rolnictwa i Modernizacji Terenów Wiejskich Warszawa, ul. Skoczylasa 4 W departamencie można bezpośrednio skontaktować się z: koordynatorem ds. grup producentów rolnych Krystyną Wasilewską, tel. (022) , k.wasilewska@mazovia.pl Stanisławem Gąsiorowskim tel. i fax. (022) , e mail: s.gasiorowski@mazovia.pl Waldemarem Szymanikiem tel. (022) , fax (022) , w.szymanik@mazovia.pl. Na podst. mat. Departamentu Rolnictwa i Rozwoju Wsi opracowała ELŻBIETA TOMASZEWSKA * Tworzenie Grup Producentów Rolnych określa Ustawa z dnia 15 września 2000 r. (Dz.U. z dnia 20 października 2000 r. Dz.U. Nr. 88 poz. 983) o grupach producentów rolnych i ich związkach oraz o zmianie innych ustaw. Tworzenie Grup Producentów Owoców i Warzyw określają odrębne przepisy, uwzględniające rozporządzenie UE, a mówiące o wspólnej organizacji rynku owoców i warzyw. 17

17 WARTO WIEDZIEĆ Puszcza za rogatkami Warszawy Za sprawą Puszczy Kurpiowskiej oraz miejscowej ludności, która postawiła na turystykę wiejską, powiat ostrołęcki staje się coraz bardziej interesujący krajoznawczo. Turystów przyciągają malownicze doliny rzek, kultywowany do dziś barwny kurpiowski folklor, brak uciążliwego przemysłu i rozwijająca się agroturystyka w dobrym wydaniu. Trochę historii Region kurpiowskiej Puszczy Zielonej, zwanej Myszyniecką lub Zagajnicą, jest jednym z największych i najciekawszych, a zarazem nieodkrytych regionów etnograficznych. Został wyodrębniony w XIX wieku i oficjalnie nazwany kurpiowszczyzną, co w tamtym okresie miało szczególny wydźwięk. Kurpie od początku swego istnienia brali udział w życiu politycznym kraju, odegrali chlubną rolę w walkach o wyzwolenie narodowe. Swoją świadomością polityczną i sposobem bycia bardziej przypominali szlachtę niż chłopów. Warunki życia w Puszczy ukształtowały typ ludności przywiązanej do wolności, ofiarnie walczącej o niezależność i swoje prawa. Kurpie byli doskonałymi strzelcami, co udowodnili walcząc przeciw Szwedom w czasie potopu czy podczas wojny północnej toczonej o tron Polski. W czasie insurekcji kościuszkowskiej uformowany z puszczaków pułk strzelców, a w wojnie z Austrią kurpiowski 6 Pułk Strzelców Pieszych Puszcza Zielona od początku polskiej państwowości należała do książąt mazowieckich, a później królów polskich. W ich imieniu władzę sprawowali starostowie: łomżyński, ostrołęcki i przasnyski. Pierwsi do puszczy dotarli bartnicy (szczególnie uprzywilejowani), smolarze, rudnicy, węglarze, myśliwi i rybacy. Nie osiadali w niej jednak na stałe, mieszkali w okolicznych miastach: Ostrołęce, Nowogrodzie, Przasnyszu, Chorzelach. Poza puszczą mieli swoje pola i zajmowali się rzemiosłem. W 1650 roku, za zgodą króla Jana Kazimierza, założono Myszyniec, historyczną stolicę kurpiowskiej Puszczy Zielonej. Przyroda Pokrywające obszar 500 km kw. bory mieszane, sosnowo-świerkowe oraz sosnowe z domieszką dębów, grabów, brzóz, to tylko pozostałość dawnej Puszczy Kurpiowskiej. Część z tych lasów zamieniono w rezerwaty: Mingos, Olsy Płoszyckie, Podgórze, Serafin, Surowe, Tabory i Karaska. Najlepiej zachowanym fragmentem puszczy jest rezerwat Czarnia z 200-letnimi sosnami, osiągającymi 30 metrów wysokości. Szczególny charakter kurpiowskiemu krajobrazowi nadają wydmy, powstałe z osadów pochodzących z wypływających spod lodowca rzek. Piętrzą się one na wąskich pasach ziemi między rzekami: Turoślą, Szkwą, Rozogą, Omulwią i Orzycem. Występujący tu różnorodny krajobraz jest rajem dla zwierząt. Tereny podmokłe zamieszkuje ptactwo wodne i błotne, wśród nich łabędzie, żurawie i cietrzewie. Na łąkach i polach żyje wiele gatunków ptaków śpiewających. Bogata fauna sprzyjała od dawna rozwojowi łowiectwa (w powiecie działa 19 kół łowieckich). Przez powiat przepływa rzeka Narew jedna z nielicznych, która prawie w całym swym biegu zachowała naturalny charakter. Narew zawsze była ważnym traktem komunikacyjnym. W przeszłości jako rzeka pławna, obecnie jako trasa wodna z Warszawy na jeziora mazurskie. Z jezior mazurskich wypływają Kurpiowska chata odznaczyły się walecznością. W czasie powstania listopadowego tysiąc ochotników wzięło udział w bitwie pod Ostrołęką. Karą za udział Kurpiów w powstaniu styczniowym było odebranie Myszyńcowi praw miejskich, które odzyskał dopiero w 1993 r. Wszystkie rzeki powiatu ostrołęckiego także mniejsze, takie jak Omulew, Rozoga czy Szkwa mają połączenie z jeziorami mazurskimi. Powiat od lat zaangażowany jest w promowanie rzek jako szlaków kajakarskich. Co roku latem odbywają się spływy kajakowe Omulwią, która uchodzi za kurpiowską Amazonkę. Narew i Omulew od wielu lat znane są jako miejsca sportów wodnych, turystyki kajakarskiej i żeglarskiej. 18

18 WARTO WIEDZIEĆ Do dziś Kurpie pielęgnują dawne zwyczaje. W kurpiowskich szkołach dzieci i młodzież, pod kierunkiem ludowych artystów, zdobywają umiejętności z zakresu rzemiosł tradycyjnych, np. w autorskich klasach bursztyniarstwa uczą się technologii produkcji wyrobów z bursztynu. Są również klasy ze specjalnością gry na harmonii pedałowej oraz wycinankarskie. Kurpiowskie wycinanki mają bardzo misterne wzory i często trudno uwierzyć, że wycina się je wielkimi, topornymi nożycami do strzyżenia owiec. również rzeki: Omulew, Rozoga i Szkwa. Płyną równolegle do siebie przez Puszczę Kurpiowską i zasilają wody Narwi, tak jak jej kolejny dopływ rzeka Orz. Poza rzekami i strumieniami znajduje się tu wiele małych zbiorników wód stojących: starorzeczy i bagien, zwanych lokalnie pulwami, chruścielami lub bielami. Największym i najbardziej znanym jest Bagno Karaska w gminie Kadzidło. Z kilku istniejących niegdyś jezior pozostało śródleśne Jezioro Gogol w gminie Goworowo i przekształcające się w torfowisko Jezioro Serafin w gminie Łyse. Ponadto koło Myszyńca oddano do użytku kilka lat temu wielki zbiornik wodny. Mini przewodnik po zabytkach Region ostrołęcki nie jest wymieniany w przewodnikach turystycznych jako najbardziej obfitujący w zabytki architektury, ale i tu można znaleźć sporo interesujących obiektów. Przede wszystkim dobrze zachowaną architekturę kurpiowskich wsi. Tradycyjne domy z tego regionu można obejrzeć w Zagrodzie Kurpiowskiej w Kadzidle lub w znajdującym się nieopodal Ostrołęki skansenie w Nowogrodzie. Godna zwiedzenia jest także wieś Klon, objęta w całości nadzorem konserwatora zabytków. Stanowi ona przykład budownictwa pogranicza kurpiowsko-mazurskiego. W południowej części regionu znajduje się wiele dworków szlacheckich. Najbardziej znane to: dwór w Laskowie Głuchach, należący niegdyś do rodziny Norwidów, gdzie urodził się i dorastał Cyprian Kamil Norwid dworek w Szczukach (gmina Płoniawy-Bramura), w którym mieszkała Maria Skłodowska-Curie. W regionie tym 80 proc. zabytków to drewniane barokowe i neobarokowe budowle sakralne. Najcenniejszym jest kościół w Barcicach z 1758 r. Razem z otoczeniem tworzy unikalny w kraju przykład wiejskiego budownictwa sakralnego tamtego okresu. Równie interesująca jest architektura zachowanych pałaców, np. XIX-wieczny pałac w Ślężanach czy pałac w Popowie nad Bugiem. Ponadto warte uwagi są: w Gminie Baranowo: drewniana kaplica cmentarna z końca XIX wieku, neogotycki kościół z 1910 r. wzniesiony wg projektu J. Dzierżanowskiego i J. Wojciechowskiego oraz drewniany kościół z 1884 roku w Brodowych Łąkach w Gminie Czarnia: neogotycki kościół, zaprojektowany przez Franciszka Przecławskiego w 1903 r. oraz młyn wodny w Czarnotrzewi w Gminie Czerwin: neogotycka kaplica grobowa Andlauerów z 1890 roku, dwór z końca XVIII wieku, barokowy kościół z 1791 roku w Piskach, średniowieczne zabudowania w Grodzisku oraz ruiny murowanego wiatraka holenderskiego z 1933 roku w Gosterach w Gminie Goworowo: klasycystyczny pałac z parkiem w Szczawinie z 1830 roku (architekt Adam Idzikowski oraz Walerian Kronenberg), klasycystyczny pałac w Brzeźnie z 1900 roku, zaprojektowany przez Leandra Marconiego, drewniany młyn wodny w Wólce Kunińskiej oraz neogotycki kościół w Kuninie w Kadzidle neobarokowy kościół z 1883 roku z renesansowym ołtarzem i oryginalnymi kropielnicami z muszli morskich w Gminie Kleczków: obronny gotycki kościół otoczony murem z 1512 roku w Troszynie w Gminie Lelis: drewniany kościół z 1756 roku w Dąbrówce w Gminie Łyse: neobarokowy kościół z początku XIX wieku w Lipnikach w Gminie Myszyniec: brama-dzwonnica z I poł. XVIII wieku, wzniesiona w stylu gotyku mazowieckiego, z żelaznymi kunami dla pokutników, a także neogotycki kościół z 1909 roku (barokowe ołtarze, ludowe feretrony i malowidła) oraz neogotycki kościół w Zalesiu w Gminie Rzekuń: dwór z 1770 roku w Susku Starym. Turystyka Miłośnicy spokoju, ciszy, kontaktu z przyrodą, zdrowej żywności i krystalicznego powietrza spędzą tu miło i aktywnie wolny czas. Wyprawy do lasu po grzyby i jagody, marsz wieloma szlakami turystycznymi, 19

19 WARTO WIEDZIEĆ Wyplatanie koszy z korzeni sosnowych spacer ścieżkami dydaktycznymi, jazda rowerami po oznakowanych trasach i uprawianie sportów wodnych, to tylko przykłady atrakcji czekających na turystów. Dogodne warunki do wypoczynku można znaleźć w Popowie, Kamieńczyku, Brańszczyku, czyli miejscowościach położonych nad Bugiem i leżących na styku Puszczy Zielonej i Puszczy Białej. (Szerzej na ten temat napiszemy w wiosennym numerze Kroniki Mazowieckiej.) Zdrowe powietrze to jedna z najważniejszych zalet Puszczy Zielonej. Nie dziwi więc obecność bardzo wielu ośrodków wczasowych, kempingów i zajazdów głównie znajdujących się nad Narwią w okolicach Ostrołęki i Różana. Te piękne tereny już dawno odkryli mieszkańcy aglomeracji warszawskiej, którzy mają tu działki rekreacyjne. Coraz więcej osób korzysta również z nowej, i coraz popularniejszej, formy spędzania wakacji agroturystyki. W powiecie ostrołęckim proponuje gościnę czterdzieści pięć gospodarstw agroturystycznych. Gospodarze prześcigają się w coraz bogatszych ofertach. Pokazy rękodzieła ludowego, udział w obrzędach ludowych, wycieczki rowerowe, przejażdżki konne, loty na lotniach, spływy kajakowe, gry sportowe, kuligi oto propozycje spędzenia wolnego czasu na kurpiowskiej wsi. Atutem są naturalne produkty spozywcze. Gospodarze serwują potrawy regionalne, własne mleko i przetwory, a także miód prosto z pasieki oraz warzywa z przydomowego ogródka. Rodzinna atmosfera, kontakt z naturą i możliwość skosztowania tradycyjnych wiejskich posiłków powodują, że wiele osób powraca co roku do zaprzyjaźnionych gospodarstw i poleca je swoim znajomym. Coraz bardziej docenia się ten rodzaj wypoczynku i traktuje na równi z wyjazdami do znanych miejscowości wczasowych w kraju i za granicą. Ci, którzy choć raz odwiedzili kurpiowskie domostwo, na pewno tu powrócą, by spędzić w ekologicznym otoczeniu kolejny weekend. Zapraszamy Turyści, którzy przyjadą do Puszczy Zielonej, odkryją piękno kurpiowskich pieśni, zobaczą, jak tańczą cenione w Polsce zespoły folklorystyczne oraz obejrzą widowiska obrzędowe, odtwarzające najważniejsze wydarzenia Informacji na temat turystyki wiejskiej w powiecie ostrołęckim udzielają: Wydział Promocji i Rozwoju Starostwa Powiatowego w Ostrołęce, Pl. gen. J. Bema 5, tel. (029) , faks (029) , promocja@powiat. ostroleka.pl lub strona: Stowarzyszenie Rozwoju Turystyki i Rekreacji w Ostrołęce, al. Bogusławskiego 18, tel. (029) , (029) Baza noclegowa: Pełne informacje znajdują się na stronie z życia Kurpi. Prawie każda gmina słynie z organizowania imprez biesiadnych, przyciągających tysiące turystów z kraju i z zagranicy. Wszystkie odbywają się co roku, w niedziele lub w weekendy. I tak: na przełomie lutego i marca w Kadzidle można uczestniczyć w spotkaniu z artystami ludowymi Śladami Kurpiów w Palmową Niedzielę w Łysych warto zobaczyć palmy o niezwykłej urodzie i wielkości, dochodzącej do ponad 10 m, kupić kurpiowskie pisanki i narwiańskie bursztyny w maju należy przyjechać na Jarmark Kurpiowski" do Myszyńca w czerwcu regionalną stolicą folkloru staje się Kadzidło każda niedziela to wydarzenie kulturalne, np. widowisko obrzędowe pt. Wesele Kurpiowskie", które wiernie odtwarza weselne tradycje tej części kraju, a w Boże Ciało Rajby Kurpiowskie, inscenizacja uroczystości, która kiedyś rozpoczynała wesele czy rodzinny festyn Ginące Zawody w czerwcu Czarnia zaprasza na imprezę plenerowa Na Łowy, a Myszyniec na Noc Sobótkową" w ostatnią niedzielę sierpnia na błoniach Zawodzia k/myszyńca odbywa się największa plenerowa impreza folklorystyczna Miodobranie Kurpiowskie, gromadzące około 20 tysięcy widzów w pierwszą niedziele września warto przyjechać (lub wstąpić wracając z Mazur) na festyn ludowy Niedzielę Kadzidlańską w Kadzidle w listopadzie odbywają się dwie imprezy Kurpiowskie Granie" w Lelisie oraz OSPA, czyli Ogólnopolskie Spotkania z Piosenką Kabaretową. Będąc na Kurpiach, spytajcie Państwo o piwo kozicowe, czyli napój z szyszek jałowca albo rejbak, nazywany także kuglem, czyli ziemniaczany placek z mięsem. Od wczesnej wiosny do późnej jesieni przyroda w regionie ostrołęckim jest malowana barwami zieleni i złota. O Kurpiach mówi się: piaski i laski przetykane błękitem rzek. To kraina, w której miłośnicy natury znajdą wiele ciekawych miejsc. Zapraszamy do Puszczy Zielonej. Opracowała ELŻBIETA TOMASZEWSKA 20

20 WARTO WIEDZIEĆ Imprezy kulturalne na Mazowszu Poniżej przedstawiamy Państwu wykaz ważniejszych imprez kulturalnych, jakie odbędą się na terenie naszego województwa w najbliższym miesiącu. Nie zawiera on imprez odbywających się na terenie m. st. Warszawy. Pełny wykaz znajduje się na stronie internetowej Samorządu Województwa Mazowieckiego Lp. Nazwa imprezy Miejsce imprezy Termin imprezy Główny organizator imprezy Zasięg imprezy 1. Wystawa Kółka rolnicze na Pomorzu Muzeum Historii Polskiego Ruchu Ludowego Oddział w Piasecznie 1 18 października Muzeum Historii Polskiego Ruchu Ludowego w Warszawie Al. Wilanowska 204, Warszawa tel. (22) regionalny 2. Impreza rekreacyjna 50 Pociągów Turystycznych Muzeum Kolei Wąskotorowej w Sochaczewie 2,3,4,5,9,10,11,12,16, 17,18,19 października Muzeum Kolejnictwa w Warszawie ul. Towarowa 1, Warszawa tel. (22) tel./fax (22) regionalny 3. Spektakl Kopciuszek. Spektakl Straszna gospoda. Spektakl Tradycja. Spektakl Między dniem a nocą. Dybuk. Spektakl Zaczarowany krawiec. Spektakl Dla mnie bomba. Teatr Żydowski im. Estery Rachel i Idy Kamińskich w Warszawie 3, 24 października 5, 6, 7 października 12, 13,14 października 17,18 października 20, 21 października 26, 27 października Teatr Żydowski im. Estery Rachel i Idy Kamińskich w Warszawie Pl. Grzybowski 12/16, Warszawa Tel. (22) regionalny 4. Premiera spektaklu Wyzwolenie - próby według Stanisława Wyspiańskiego Państwowy Teatr Polski w Warszawie 4 października Państwowy Teatr Polski w Warszawie ul. Karasia 2, Warszawa tel. (22) fax (22) lokalny 5. Międzynarodowy Festiwal w Kontekście Sztuki/Różnice Muzeum Etnograficzne, Klub Chłodna października Mazowieckie Centrum Kultury i Sztuki ul. Elektoralna 12, Warszawa tel. (22) międzynarodowy, regionalny 6. Wystawa prac Krzysztofa Wachowiaka GALERIA TEST ul. Marszałkowska 34/ października Mazowieckie Centrum Kultury i Sztuki ul. Elektoralna 12, Warszawa tel. (22) lokalny 7. Mazowsze w Koronie Węgrów, Bazylika Płońsk, kościół Kozienice, kościół Góra Kalwaria, kościół Przasnysz, kościół 5 października 7 października 13 października 14 października 28 października Mazowieckie Centrum Kultury i Sztuki ul. Elektoralna 12, Warszawa tel. (22) regionalny 8. Festiwal Chórów Dziecięcych i Młodzieżowych Państw Grupy Wyszehradzkiej Sokołów Podlaski Sokołowski Ośrodek Kultury Płock, Państwowa Szkoła Muzyczna Warszawa, NOT, ul. Czackiego 3/5 5 października 6 października 7 października Mazowieckie Centrum Kultury i Sztuki ul. Elektoralna 12, Warszawa tel. (22) międzynarodowy 9. Spektakl-bajka Dziecko w krainie muzyki Państwowy Teatr Polski w Warszawie 5 października Mazowiecki Teatr Muzyczny Operetka ul. Marszałkowska 115/212, Warszawa tel. (22) w regionalny 21