Wszystko o rozwodzie - małe kompendium

Transkrypt

1 (function(d, s, id) { var js, fjs = d.getelementsbytagname(s)[0]; if (d.getelementbyid(id)) return; js = d.createelement(s); js.id = id; js.src = "//connect.facebook.net/pl_pl/all.js#xfbml=1"; fjs.parentnode.insertbefore(js, fjs); }(document, 'script', 'facebook-jssdk')); Wszystko o rozwodzie - małe kompendium Rozwód prowadzi do całkowitego rozwiązania małżeństwa. Rozwód można wyłącznie uzyskać w sądzie po przeprowadzeniu odpowiedniego postępowania. Przesłanki orzeczenia rozwodu Rozwód może zostać orzeczony przez sąd wyłącznie w sytuacji, kiedy między małżonkami nastąpił zupełny i trwały rozkład pożycia. Zupełny rozkład pożycia oznacza zanik wszystkich więzi łączących małżonków, tj. więzi duchowej, gospodarczej i fizycznej. Całkowite ustanie więzi psychicznej (duchowej) może oznaczać przede wszystkim wrogie nastawienie w stosunku do drugiego małżonka, brak pozytywnych relacji, brak zaufania. Ustanie więzi fizycznych oznacza, że małżonkowie nie prowadzą wspólnego pożycia seksualnego. Ustanie więzi gospodarczych oznacza przede wszystkim, że małżonkowie nie prowadzą już wspólnego gospodarstwa domowego. Niekiedy prowadzenie wspólnego gospodarstwa domowego oraz wspólne mieszkanie jest koniecznością małżonków chcących się rozwieść. W związku z powyższym każda przesłanka powinna być szczegółowo analizowana przez sąd i dostosowywana do okoliczności sprawy. Natomiast trwały rozkład, oznacza, że rozpad małżeństwa ma miejsce od dłuższego czasu i nie ma już widoków na powrót małżonków do małżeństwa i odbudowania łączących ich więzi. Przesłanki negatywne orzeczenia rozwodu Rozwód nie jest dopuszczalny mimo zupełnego i trwałego rozkładu pożycia, jeżeli wskutek rozwodu: a) miałoby ucierpieć dobro wspólnych małoletnich dzieci małżonków albo b) orzeczenie rozwodu byłoby sprzeczne z zasadami współżycia społecznego. Zarówno dobro dziecka jak i zasady współżycia społecznego są przesłankami oddzielnymi. Nie istnieją odgórnie ustalone definicje dobra dziecka. W związku z powyższym sąd ustalając czy spełnione są przesłanki orzeczenia rozwodu lub separacji musi przede wszystkim zważyć, jakie wyjście będzie najkorzystniejsze dla dobra dziecka. Niejednokrotnie dobro małoletniego wymaga nawet, aby rodzice dziecka rozeszli się. Zgodnie z utrwaloną praktyką sądowniczą, sąd orzekając rozwód rodziców dziecka musi zwrócić szczególną uwagę, czy rozwód nie spowoduje znacznego osłabienia więzi łączącej dziecko z tym rodzicem, przy którym ono nie pozostanie oraz sposobu sprawowania władzy rodzicielskiej. Sąd bada również, czy wniosek rodzica o ustalenie sposobu wykonywania władzy rodzicielskiej w zaproponowanym przez rodzica zakresie nie zmierza do wykluczenia drugiego rodzica z życia dziecka, a tym samym, czy nie wyrządzi to krzywdy dziecku. Należy również zbadać, czy rozwód nie wpłynie bardzo negatywnie na rozwój dziecka. Może się zdarzyć, że sąd orzekając o rozwodzie zwróci się o opinię biegłego psychologa, bądź o opinię ośrodka rodzinnego w zakresie wpływu rozwodu na dziecko i jego dobro. Każde bowiem postępowanie jest inne i nie powinno się z góry zakładać, że rozwód wpłynie wyłącznie pozytywnie lub negatywnie na dziecko. Przesłanka zasad współżycia społecznego jest otwartą klauzulą generalną, bardzo trudną do zdefiniowania. Co do zasady oznacza ona, że orzekając rozwód sąd musi zbadać, czy jest on zgodny z normami moralnymi, etycznymi oraz społecznymi panującymi w danym społeczeństwie. W szczególności przesłanka

2 zasad współżycia społecznego będzie miała zastosowanie w przypadku ochrony małżonka niewinnego rozpadu małżeństwa i zarazem znajdującego się w bardzo trudnej sytuacji życiowej (np. ciężka i nieuleczalna choroba, zaawansowany wiek). Rozwód nie jest również dopuszczalny, jeżeli żąda go małżonek wyłącznie winny rozkładu pożycia, chyba, że drugi małżonek wyrazi zgodę na rozwód, albo, że odmowa zgody na rozwód jest w danych okolicznościach sprzeczna z zasadami współżycia społecznego. Jako winę, należy przede wszystkim rozumieć naruszanie obowiązków małżeńskich. Uważa się, że za winę można uznać: zdradę małżeńską, opuszczenie małżonka, nie interesowanie się losem małżonka, naruszanie nietykalności fizycznej, uwłaczanie jego godności. W związku z powyższym nie jest możliwe orzeczenie rozwodu na wyłączne żądanie małżonka winnego rozpadu. Małżonek niewinny może wyrazić zgodę na rozwód, jeżeli żąda tego wyłącznie małżonek winny. W takim przypadku, jeżeli nie ma innych przesłanek negatywnych sąd powinien orzec rozwód. Pomimo braku zgody małżonka niewinnego, sąd może orzec rozwód na wyłączne żądanie małżonka wyłącznie winnego, jeżeli uważa, że brak zgody w danych okolicznościach jest sprzeczny z zasadami współżycia społecznego. Na przykład, małżonek nie wyraża zgody na rozwód wyłącznie w celu dokuczenia małżonkowi, dokonania zemsty. Różne żądania małżonków Możliwa jest sytuacja, że strony w trakcie postępowania zgłoszą różne żądania. Co do zasady, dalej idące jest żądanie rozwodu i to ono jest rozpoznawane w pierwszej kolejności. Jeżeli w ocenie sądu nie można orzec rozwodu, sąd ocenia zasadność orzeczenia separacji. Przy powyższej ocenie sądy posługują się następującymi regułami. Jeżeli jeden z małżonków żąda orzeczenia separacji, a drugi orzeczenia rozwodu i żądanie orzeczenia rozwodu jest uzasadnione, sąd orzeka rozwód. Jeżeli jeden z małżonków żąda orzeczenia separacji, a drugi orzeczenia rozwodu i żądanie orzeczenia rozwodu nie jest dopuszczalne, natomiast żądanie orzeczenia separacji jest uzasadnione, sąd orzeka separację. Zawarcie nowego małżeństwa Po orzeczeniu przez sąd rozwodu, małżeństwo przestaje istnieć. Małżonkowie mogą zawrzeć nowe małżeństwa. Nie jest możliwy powrót małżonków do małżeństwa. Aby ponownie zostać małżeństwem, rozwiedzeni małżonkowie muszą ponownie wstąpić w związek małżeński. Powrót do nazwiska W ciągu trzech miesięcy od chwili uprawomocnienia się orzeczenia rozwodu, rozwiedziony małżonek, który wstępując w związek małżeński zmienił swoje nazwisko, może powrócić do nazwiska, które nosił przed zawarciem małżeństwa. Aby dokonać zmiany nazwiska, osoba ta, musi złożyć oświadczenie przed kierownikiem urzędu stanu cywilnego o powrocie do nazwiska panieńskiego. Orzekanie o winie Orzekając rozwód, sąd orzeka również, czy i który z małżonków ponosi winę rozkładu pożycia. Wina małżonka polega w szczególności na takim jego działaniu lub zaniechaniu, polegającym na naruszaniu obowiązków małżeńskich wskazanych w kodeksie rodzinnym, naruszaniu zasad współżycia społecznego, które doprowadziło do trwałego lub zupełnego rozpadu małżeństwa. Najczęstszymi zawinionymi zachowaniami prowadzącymi do orzeczenia rozwodu są: agresja, bicie małżonka, wszczynanie awantur, zdrada, nadużywanie alkoholu, narkotyków innych używek, uchylanie się od pracy, uchylanie się łożenia pieniędzy na rodzinę. W skrajnych przypadkach winą rozkładu pożycia może być zmiana religii, zmiana wyznania. Dla oceny winy małżonka, ważne jest zarówno zachowanie małżonków sprzed rozpadu małżeństwa, jak i po. Późniejsze zachowanie małżonków może mieć znaczenie dla decyzji o orzeczeniu rozwodu, odmowie jego orzeczenia przez wzgląd na zasady współżycia społecznego albo dla oceny, czy odmowa zgody na rozwód małżonka niewinnego, jest w danych okolicznościach sprzeczna z tymi zasadami.

3 Jeżeli małżonkowie nie chcą, aby sąd rozstrzygał, czy i kto poniósł winę rozpadu małżeństwa, małżonkowie powinni takie żądanie zgłosić bądź w pozwie (albo w odpowiedzi na pozew), bądź później na rozprawie. Jeśli powyższe żądanie małżonków jest zgodne (tj. zarówno pierwszy jak i drugi małżonek oświadczy, że nie chce, aby sąd rozstrzygał, czy i kto poniósł winę rozpadu małżeństwa), sąd w wyroku nie będzie orzekał o winie. Następują wobec tego takie skutki, jak gdyby żaden z małżonków nie ponosił winy rozpadu małżeństwa. Jeżeli małżonkowie nie zgłoszą żądania o zaniechaniu orzekania o winie, lub małżonek posądzi o winę drugiego małżonka, sąd w orzeczeniu rozwodu orzeknie w jaki sposób małżonkowie przyczynili się do rozpadu małżeństwa oraz w jakim zakresie ponoszą oni winę za rozpad. Jeżeli rozpad małżeństwa jest spowodowany zawinieniem obydwojga małżonków, sąd może orzec o rozwodzie z winy obu małżonków. Orzekanie o winie jest istotne z punktu widzenia możliwości otrzymania rozwodu, ewentualnego obowiązku dostarczania środków utrzymania drugiemu małżonkowi (czyli tzw. alimentów) oraz obciążenia kosztami procesu. Władza rodzicielska i kontakty z dziećmi Jeżeli małżonkowie mają wspólne małoletnie dzieci, sąd rozstrzyga o: a) władzy rodzicielskiej nad wspólnym małoletnim dzieckiem obojga małżonków, b) kontaktach rodzica z dzieckiem, c) w jakiej wysokości każdy z małżonków jest obowiązany do ponoszenia kosztów utrzymania i wychowania dziecka. W przypadku, gdy rodzice dziecka są w stanie samodzielnie porozumieć się o sposobie sprawowania władzy rodzicielskiej oraz o kontaktach rodzica z dzieckiem, mogą oni spisać porozumienie w tej materii i załączyć do pisma składanego w toku postępowania lub przedstawić porozumienie ustnie na rozprawie. W przypadku ustalania zasad sprawowania władzy rodzicielskiej nad dzieckiem należy mieć na uwadze, że rodzeństwo powinno się wychowywać wspólnie, chyba, że dobro dziecka wymaga innego rozstrzygnięcia. Sąd może uwzględnić porozumienie małżonków o sposobie wykonywania władzy rodzicielskiej i utrzymywaniu kontaktów z dzieckiem, jeżeli jest one zgodne z dobrem dziecka. W takim przypadku sąd może pozostawić władzę rodzicielską obojgu rodzicom na ich zgodny wniosek, pod warunkiem, że jest zasadne oczekiwanie, że będą oni współdziałać w sprawach dziecka. W uzasadnionych okolicznościach, sąd w wyroku orzekającym rozwód, może powierzyć wykonywanie władzy rodzicielskiej jednemu z rodziców, ograniczając władzę rodzicielską drugiego do określonych obowiązków i uprawnień w stosunku do osoby dziecka. Takie orzeczenie jest uzasadnione w sytuacjach, gdy rodzice dziecka nie potrafią współdziałać w sprawowaniu władzy rodzicielskiej lub okoliczności faktyczne np. duża odległość zamieszkania rodziców, bariera językowa, powodują że współdziałanie nie jest możliwe. Sąd może, w przypadku braku porozumienia rodziców, dokładnie ustalić zasady kontaktów rodzica z dzieckiem. To znaczy, może określić miejsce i daty spotkań, częstotliwość spotkań. Jeżeli wymaga tego dobro dziecka sąd może również: - zakazać spotykania się z dzieckiem; - zakazać zabierania dziecka poza miejsce jego stałego pobytu; - zezwolić na spotykanie się z dzieckiem tylko w obecności drugiego z rodziców albo opiekuna, kuratora sądowego lub innej osoby wyznaczonej przez sąd; - ograniczyć kontakty do określonych sposobów porozumiewania się na odległość; - zakazać porozumiewania się na odległość. Wspólne mieszkanie po rozwodzie

4 Orzekając o wspólnym mieszkaniu małżonków, sąd przede wszystkim uwzględnia potrzeby dzieci i małżonka, któremu zostało powierzone wykonywanie władzy rodzicielskiej. Na zgodny wniosek stron sąd może w wyroku orzekającym rozwód orzec o podziale wspólnego mieszkania, albo o przyznaniu mieszkania jednemu z małżonków. Orzeczenie o podziale mieszkania lub przyznaniu go jednemu z małżonków jest możliwe pod warunkiem, że jest on możliwy z punktu widzenia prawa oraz jeżeli drugi małżonek wyraża zgodę na jego opuszczenie bez dostarczania lokalu zamiennego i pomieszczenia zastępczego. W przypadku rozwodu, gdy małżonkowie zajmowali wspólne mieszkanie, sąd orzekając rozwód orzeka o sposobie korzystania z danego mieszkania przez czas wspólnego w nim zamieszkiwania małżonków. Oznacza to, m. in., że sąd wskazuje, które pomieszczenia muszą być przez małżonków wspólnie używanie (np. kuchnia, łazienka), a które będą należeć jedynie do jednego z małżonków, ustala obowiązki małżonków, co do ponoszenia kosztów utrzymania wspólnego mieszkania. W przypadku, gdy jeden z małżonków swym rażąco nagannym zachowaniem uniemożliwia wspólne zamieszkanie, sąd może nakazać na żądanie drugiego małżonka jego eksmisję. Podział majątku Na wniosek jednego z małżonków, sąd może w wyroku orzekającym rozwód dokonać również podziału majątku wspólnego. Podział majątku polega na określeniu wysokości udziału w majątku wspólnym każdego z małżonków, a następnie fizycznym podziale tego majątku. Podziału majątku w postępowaniu rozwodowym dokonać można wyłącznie, jeżeli przeprowadzenie takiego podziału nie spowoduje nadmiernego przedłużenia postępowania rozwodowego. W praktyce, gdy małżonkowie nie są zgodni co do tego, jak podzielić majątek wspólny, sąd nie zajmuje się podziałem majątku w procesie o rozwód (co do zasady bowiem rozstrzyganiu tego typu sporów służy osobne postępowanie sądowe o podział majątku). Dostarczanie środków utrzymania W toku procesu o rozwód możliwe jest żądanie przez jednego z małżonków od drugiego małżonka dostarczania środków utrzymania (tzn. alimentów). Małżonek rozwiedziony, który nie został uznany za wyłącznie winnego rozkładu pożycia, a który znajduje się w niedostatku, może żądać od drugiego małżonka dostarczania środków utrzymania w zakresie odpowiadającym jego usprawiedliwionym potrzebom oraz możliwościom zarobkowym i majątkowym małżonka zobowiązanego do pomocy. Jeżeli zaś jeden małżonek został uznany za wyłącznie winnego rozkładu pożycia, a rozwód pociąga za sobą istotne pogorszenie sytuacji materialnej małżonka niewinnego, sąd na żądanie małżonka niewinnego może orzec, aby małżonek wyłącznie winny przyczyniał się w odpowiednim zakresie do zaspokojenia usprawiedliwionych potrzeb małżonka niewinnego, chociażby ten nie znajdował się w niedostatku. Obowiązek dostarczania środków utrzymania małżonkowi rozwiedzionemu wygasa w razie zawarcia przez tego małżonka nowego małżeństwa. Jednakże, gdy zobowiązanym jest małżonek rozwiedziony, który nie został uznany za winnego rozkładu pożycia, obowiązek ten wygasa także z upływem pięciu lat od daty orzeczenia rozwodu, chyba, że ze względu na wyjątkowe sytuacje i okoliczności, sąd na żądanie uprawnionego przedłuży termin pięcioletni. Alimenty dla dziecka Jeżeli małżonkowie mają dzieci, sąd powinien w wyroku orzekającym rozwód orzec o wysokości kosztów ponoszonych przez rodziców na wychowanie dziecka. W praktyce sąd ustala alimenty od tego z małżonków, przy którym dziecko nie zostaje. Wysokość alimentów jest określana przede wszystkim na podstawie potrzeb dziecka i może być w późniejszym czasie zmieniana. Tryb postępowania

5 Powered by TCPDF ( Postępowanie o rozwód toczy się przed sądem okręgowym. Pozew rozwodowy należy wnieść do tego sądu okręgowego, w którym oboje małżonkowie mieli wspólne miejsce zamieszkania, jeśli choć jeden z nich dalej w tym okręgu przebywa. Pozew należy złożyć w dwóch egzemplarzach, ponieważ sąd musi doręczyć pozew pozwanemu małżonkowi. Pozwany ma prawo do złożenia w sądzie, najpóźniej do pierwszej rozprawy, odpowiedzi na pozew. Posiedzenia sądowe odbywają się przy drzwiach zamkniętych, chyba, że obie strony zażądają zgodnie publicznego rozpoznania sprawy, a sąd uzna, że jawność nie zagraża moralności. Od wyroku każdy z małżonków może wnieść apelację. Apelację od wyroku sądu okręgowego składa się do sądu apelacyjnego. Koszty postępowania Opłata za rozwód wynosi 600 zł. Dodatkowe koszty: W razie zasądzenia środków utrzymania dla jednego z małżonków, w wyroku orzekającym rozwód małżonek obciążony powyższymi obowiązkami na rzecz byłego małżonka, musi wnieść opłatę od zasądzonych środków wynoszącą 5 proc. przyznanej kwoty. Z dochodzeniem alimentów na dzieci nie wiążą się żadne dodatkowe opłaty. Jeżeli natomiast w wyroku rozwodowym sąd przeprowadzi podział majątku wspólnego, trzeba wnieść opłatę taką jak od wniosku o ten podział, tj zł. Jeżeli jednak wniosek zawiera zgodny projekt podziału majątku, opłata stała wynosi 300 zł. Jeśli sąd orzeknie eksmisję jednego z małżonków, konieczne będzie wniesienie dodatkowo opłaty w wysokości 200 zł. Autor: Bartosz Nowacki - Redaktor Serwisu Kod artykułu: TPA-744 (function(d, s, id) { var js, fjs = d.getelementsbytagname(s)[0]; if (d.getelementbyid(id)) return; js = d.createelement(s); js.id = id; js.src = "//connect.facebook.net/pl_pl/all.js#xfbml=1"; fjs.parentnode.insertbefore(js, fjs); }(document, 'script', 'facebook-jssdk')); Udost?pnij