Dr Andrzej Księżniakę Zakład Mikrobiologii Rolniczej.

Wielkość: px

Rozpocząć pokaz od strony:

Download "Dr Andrzej Księżniakę Zakład Mikrobiologii Rolniczej."

Franciszek Szczepaniak
7 lat temu
Przeglądów:

1 Endomikoryzy ii ich zastosowanie w urządzaniu ogrodów Dr Andrzej Księżniakę Zakład Mikrobiologii Rolniczej IUNG-PIB w Puławach aks@iung.pulawy.pl

2 MIKORYZA... Jest związkiem prawdopodobnie symbiotycznym y y albo przynajmniej nie pasożytniczym pomiędzy korzeniem lub kłączem roślin zielonych eo i grzybem (Glossary for agroforestry:

3 Symbioza wynalazek natury i odkrycie człowieka (Kamieński, 1882) Grzyby mikoryzowe towarzyszą roślinom od czasów opanowywania przez nie środowiska lądowego (Sylur około 430 milionów lat temu) Wspomagały adaptację roślin do nowych warunków: braku wody, dostępnych składników mineralnych, skoków temperatury, promieniowania UV,... Opanowanie środowiska lądowego nie byłoby możliwe wyłącznie na drodze mechanizmów naturalnej selekcji Według różnych szacunków, współżycie korzeni roślin z grzybami (mikoryza) jest charakterystyczne dla ponad 95% znanych gatunków roślin

4 Rodzaje mikoryz ENDOMIKORYZA Mikoryza Wezikularno Arbuskularna (VAM) z grzybami (Glomerales) niezdolnymi do normalnego funkcjonowania bez nawiązania kontaktu z systemem korzeniowym symbionta roślinnego

5 Inne rodzaje mikoryz EKTOMIKORYZA Podstawczaki (Basidiomycetes) Workowce (Ascomycetes) ORAZ MIKORYZY: Ektendomikoryza, Mikoryza wrzosowata, Mikoryza storczykowata

6 Rośliny mikotroficzne Rośliny silnie reagujące na obecność mikoryzy uważane są za obligatoryjnie mikotroficzne, niektóre chociaż mają zdolność nawiązywania i symbiozy, mogą rozwijać ć się bez mikoryzy, czyli są fakultatywnie mikotroficzne Wśród roślin zielnych, można znależć nieliczne rodzaje, które nie nawiązują współżycia z grzybami endomikoryzowymi i (np. Urticaceae, Chenopodiaceae, Brassicaceae, Papaveraceae i in. Wiele roślin zielnych, krzewiastych, drzewiastych nawiązuje symbiozy mieszane, czyli ich korzenie mogą być zasiedlane jednocześnie lub sukcesywnie przez grzyby endo- jak i ektomikoryzowe, przy czym reakcja rośliny na obecność symbionta grzybowego może wyrażać się na różne sposoby, nie tylko w postaci przyrostu biomasy. W warunkach przenawożenia roślin (zwłaszcza fosforem) mikoryza może nawet spowalniać ich wzrost

7 Funkcje mikoryzy Wspomaganie pobierania wody, makro- i mikroelementów przez rośliny; stymulowanie rozwoju systemu korzeniowego; poprawa przeżywalności roślin na terenach zdegradowanych; bierna i czynna ochrona roślin przed chorobami odglebowymi Funkcje przeciw erozyjne: stabilizacja gleby i udział w tworzeniu agregatów wodoodpornych (glomaliny - glikoproteiny) Grzyby te uczestniczą w kształtowaniu aktywności biologicznej gleby, będącej podstawą jej żyzności.

8 Morfologia o og systemu korzeniowego a funkcje mikoryz Linie ciągła - rośnie znaczenie ochrony biologicznej Linia przerywana maleją korzyści odżywcze

9 Stymulacja wzrostu

10 Ochrona biologiczna, i poprawa przeżywalności roślin

11 Znaczenie mikoryzy przy urządzaniu ogrodów i zieleni miejskiej Urządzanie ogrodów, terenów zieleni miejskiej jest działaniem planowym, gdzie wykorzystuje się rośliny w większości mikoryzowe w warunkach naturalnych. Rośliny przesadzane z naturalnych siedlisk lub szkółek zabierały zabierały z bryłą korzeniową zarówno grzyby mikoryzowe jak i inne korzystne i niekorzystne drobnoustroje zasiedlające strefę korzeni rośliny (ryzosferę). Natomiast rośliny wykorzystywane ze szkółek wymagają zapewnienia im korzystnej mikroflory, w tym symbiontów mikoryzowych. Tym bardziej, że nowe siedlisko najczęściej nie daje możliwości nawiązania symbiozy z uwagi na zazwyczaj ubogą mikroflorę gruntów wykorzystywanych przy zakładaniu ogrodów czy terenów zieleni.

12 Mikoryzy w produkcji szkółkarskiej Monokulturowość produkcji, stosowanie sztucznych i sterylizowanych podłoży, nawadnianie (wektor chorób), nawożenie (nawozy o spowolnionym działaniu), stosowanie pestycydów to czynniki które muszą ą być kontrolowane (dobierane do wymagań wzrostowych określonego gatunku rośliny) w celu uzyskania dobrej jakości mikoryzowanego materiału szkółkarskiego >>

13 Mikoryzy w urządzaniu terenów zieleni Parki, ogrody, zadrzewienia i od gatunków roślin Plantacje np. świerków, choinek, roślin energetycznych monokultury Trawniki, Agrocenozy Szkółki zazwyczaj monokultury około 500 gatunków roślin

14 Mikoryzy w roślinach ozdobnych - przykłady Cornaceae (dereniowate) AM; Caprifoliaceae (przewiertniowate, np. bez, śnieguliczka EM; Corylaceae (leszczynowate) EM; Rosaceae (różowate, np. róża, śliwa, jarząb, czeremcha AM ; Elaegnaceae (oliwnikowate, np. rokitnik) AM;. Betulaceae (brzozowate) EM Pinaceae (sosnowate) EM Salicaceae (wierzbowate) EM!!!!!! Szczepionki endomikoryzowe jak i ektomikoryzowe nie szkodzą roślinom (np. rododendronom, azaliom, wrzosom) - które tworzą inne rodzaje mikoryzy (erikoidalne) stąd nie ma obaw o niekorzystne działanie szczepionek w mieszanych kompozycjach roślin ozdobnych

15 Wykorzystanie potencjału grzybów endomikoryzowych w urządzaniu ogrodów Dla uzyskania korzystnych efektów współdziałania grzybów mikoryzowych z roślinami ozdobnymi niezbędne jest stwarzanie im optymalnych warunków do symbiozy, między innymi i poprzez: - dobór roślin do warunków siedliskowych i środowiska - wykorzystywanie sadzonek bylin, krzewów i drzew ze szkółek k stosujących mikoryzację, lub zastosowanie odpowiednich dla danej rośliny szczepionek mikoryzowych - unikanie nadmiernego nawożenia i ochrony chemicznej

16 Dziękuję ę za uwagę

17 Do 2050 roku: Wpływ ocieplenia klimatu na rośliny i symbiozy z grzybami mikoryzowymi Przesunięcia stref klimatycznych i zasięgu roślin w tym północnej granicy lasów Europa: ochłodzenie, podniesienie poziomu mórz, oceanów, krótsze, chłodniejsze i suchsze lata Pustynnienie, zjawiska erozyjne, deficyt wody, nowe ekosystemy - prognozowane jest wyginięcie co 10-go gatunku roślin i zwierząt, m.in. z powodu zaburzenia ciągłości łańcuchów troficznych Zwiększona dynamika zjawisk pogodowych: gwałtowniejsze burze, huragany, tornada, powodzie, upały, susze.

18 Wpływ ocieplenia klimatu na mikroflorę ę glebową ą Do końca XXI wieku globalnie ocieplenie wzrośnie od 1,4 do 5,8 o C W modelowych (polowych) doświadczeniach ś d i wzrost temperatury t gleby o 2 o C spowodował zmiany w strukturze mikroflory glebowej wzrastał udział grzybów w ogólnej biomasie drobnoustrojów; znacząco (40%) wzrastała długość strzępek grzybów AM i zasiedlanie i korzeni, natomiast t zmniejszała ł się produkcja glomalin >>obserwowano spadek wodoodporności agregatów glebowych; aktywność oddechowa (respiracja), mineralizacja N i biomasa drobnoustrojów nie zmieniały się ę istotnie, natomiast wystąpił spadek zawartości azotu nieorganicznego z powodu zwiększonego pobierania i tego pierwiastka i przez rośliny.

Podobne dokumenty

MIKORYZA DLACZEGO TAK?

MIKORYZA DLACZEGO TAK? MIKORYZA Jest związkiem prawdopodobnie symbiotycznym (albo przynajmniej nie pasożytniczym) pomiędzy korzeniami lub kłączami roślin zielonych i grzybem (wg Glossary fot Agroforestry: