Życie ( )

Wielkość: px
Rozpocząć pokaz od strony:

Download "Życie (18.08-01.09. 2014)"

Transkrypt

1 nr 16 (139) 2014 ISSN N Życie O W E ( ) BEZPŁATNY Dwutygodnik NAKŁAD Olsztyna

2 N O W E 2 Nowe Życie Olsztyna nr 16 (139) 2014 Wystawa dalii Przez dwa dni, 30 i 31 sierpnia, będzie odbywała się w Olsztynie wystawa oraz konkurs dalii. Organizatorami są Katedra Ogrodnictwa na Wydziale Kształtowania Środowiska i Rolnictwa oraz Katedra Fizjologii, Genetyki i Biotechnologii Roślin na Wydziale Biologii i Biotechnologii UWM. Udział można zgłaszać na adres: teresa.jagielska@uwm.edu.pl lub beata.ploszaj@uwm.edu.pl. Jest to już druga tego typu wystawa w naszym mieście. Kto widział dalie, ten wie, że są to piękne kwiaty. Ukiel dla żeglarzy i graczy Prezydent Olsztyna Piotr Grzymowicz i Zenon Bugno, przedstawiciel Skanska, podpisali umowę na realizację projektu Kontynuacja budowy całorocznej infrastruktury sportowo-rekreacyjnej nad Jeziorem Krzywym w Olsztynie. Prace nad Zatoką Miłą i na Słonecznej Polanie, o wartości ponad 26 mln zł, zaczną się jeszcze w sierpniu i zakończą wiosną 2015 r. (cały projekt opiewa na kwotę prawie 36 mln zł). Zatoka Miła zyska wielofunkcyjny, całoroczny szlak turystyczny oraz boisko do piłki nożnej. Na Słonecznej Polanie wybudowane zostaną m.in. całoroczny hangar z warsztatem szkutniczym, budynek żeglarstwa wodnego i lodowego, slip stały i pływający, pomosty i boisko do piłki siatkowej. Jeszcze wakacje Wakacje w pełni, więc kilka olsztyńskich szkół przygotowało na sierpień zajęcia dla dzieci wypoczywających w Olsztynie. Można pograć w różne gry, realizować swoje hobby oraz zwiedzać ciekawe miejsca. Można także korzystać z przyszkolnych orlików. Swoje obiekty udostępniły m.in. SP nr 29 przy ul. Iwaszkiewicza 44 (godz ), Gimnazjum nr 7 przy ul. Żołnierskiej 39 (godz. 9-12), Gimnazjum nr 15 przy ul. Bałtyckiej 151 (9-11 i 16-18), Specjalny Ośrodek Szkolno-Wychowawczy przy al. Piłsudskiego 42, Zespół Szkół Chemicznych i Ogólnokształcących przy ul. Kołobrzeskiej 29 (9-12 i 15-18). Orliki otwarte są o różnych porach, przeważnie od 9-10 do 21: Kto chce pożytecznie spędzić czas, ten ma na to szansę. Strażacy na pomoście Miejskiego inwestora ubiegli na Słonecznej Polanie strażacy, którzy budują tam pływający pomost do ćwiczeń z ratownictwa wodnego. Ćwiczyć będą nurkowie, strażacy, a także w miarę możliwości mieszkańcy i turyści. Może będzie wreszcie mniej utonięć? Remont na Pstrowskiego Firma Skanska ma szczęście do Olsztyna, w niedawnym przetargu zdobyła zlecenie na remont nawierzchni ulicy Pstrowskiego. Prace obejmą odcinek 300 m do granicy miasta z gminą Purda. Skanska dostanie za to prawie 916 tysięcy złotych. Miejmy nadzieję, że utrudnienia w ruchu nie będą uciążliwe, a prace zostaną zakończone przed zimą. Zawieszone przystanki Z powodu prac na ul. Armii Krajowej zostają zawieszone dwa przystanki: Saperska oraz Jagiellończyka w kierunku Dajtek. W przypadku przystanku Saperska uruchomiony zostaje przystanek tymczasowy, zlokalizowany na ul. Armii Krajowej, około 100 metrów przed lokalizacją podstawową. Przystanek obowiązuje jako stały dla linii nr 13 i 37 oraz jako warunkowy (na żądanie) dla linii nr 101. Z olsztyna Więcej bezpłatnego internetu W kolejnych 16 punktach w Olsztynie będzie można skorzystać z bezpłatnego dostępu do szerokopasmowego internetu. Możliwe to będzie m.in. w parku Centralnym, parku im. Kusocińskiego, parku Podzamcze czy w Wodnym Centrum Rekreacyjno-Sportowym Aquasfera Galeria Warmińska. Jest to efekt realizowanego przez miasto projektu Budowa infrastruktury sieci miejskiej obejmującej jednostki publiczne na terenie miasta Olsztyna. Termin realizacji upływa 8 maja 2015 r. Oto lokalizacja tych hotspotów: MOK w Olsztynie, Olsztyński Teatr Lalek, Szkolne Schronisko Młodzieżowe w Olsztynie, Miejski Urząd Pracy w Olsztynie, Wodne Centrum Rekreacyjno-Sportowe Aquasfera Galeria Warmińska, Zespół Szkół Elektronicznych i Telekomunikacyjnych w Olsztynie, park im. Kusocińskiego/Dworcowa strona od stadionu, Zakład Opieki Zdrowotnej Przychodnia Specjalistyczna w Olsztynie, i od ulicy Kościńskiego park Centralny/Kościuszki ul. 22 Stycznia, park Podzamcze, park Jakubowo ul. Radiowa, Centrum Edukacji i Inicjatyw Kulturalnych, Hala Widowisko-Sportowa Urania, Pałac Młodzieży i Olsztyński Park Naukowo- -Technologiczny. Prąd ze Słońca Na terenie spółki ELTEL Networks Olsztyn w Gutkowie otwarto pierwszą w regionie instalację fotowoltaiczną o mocy 50 kw. Instalacja będzie wytwarzała energię na potrzeby spółki ELTEL. Może także miasto zainteresowałoby się takimi instalacjami na publicznych budynkach? Krótsza linia Linia tramwajowa w śródmieściu skończy się przed Coctail Barem przy ul. 11 Listopada, a nie na pl. Jedności Słowiańskiej. Powodem są wykopaliska archeologiczne w pobliżu Bramy Górnej (Wysoka Brama). Tym samym znów przedłuży się budowa tej linii. A można było przewidzieć to już dawno i tak zaplanować linię przez centrum, by łatwo było ją przedłużyć, np. w kierunku Dworca Zachodniego. Seniorzy na start Niewiele czasu mają sportowcy, którzy skończyli już 40 lat, chcący wziąć udział w drugiej edycji międzynarodowych zawodów sportowych Warmia Mazury Senior Games. Już niedługo, bo 21 sierpnia mija termin elektronicznej rejestracji. Można wystartować w 14 dyscyplinach, rozgrywanych nie tylko w Olsztynie. Łyna się pieni Intensywne opady spowodowały niebezpieczny wzrost poziomu wody w Łynie, co zaalarmowały władze miasta. Prezydent zwołał sztab kryzysowy, by zapoznać się z wynikami badań drożności kanalizacji burzowej oraz rowu melioracyjnego przy ul. Lubelskiej (znajduje się tu także zbiornik retencyjny). Straż pożarna, pracownicy Wydziału Inwestycji i Wydziału Zarządzania Kryzysowego oraz straż miejska badają przyczyny każdego zalania i podtopienia. Ostrzeżenia pogodowe można znaleźć na portalu Wkrótce do szkoły Dzieci z II, III i VI klasy szkoły podstawowej i III klasy szkoły ponadgimnazjalnej (zasadniczej zawodowej, liceum ogólnokształcącego lub technikum) mogą dostać dofinansowanie z rządowego programu pomocy uczniom Wyprawka szkolna. Ponadto dofinansowaniem zakupu podręczników objęto także uczniów niepełnosprawnych. Uczniów, którzy ubiegają się o pomoc na podstawie kryterium dochodowego w 2014 r. z wszystkich klas objętych programem, obowiązuje jednolite kryterium dochodowe, czyli 539 złotych na osobę w rodzinie. Termin składania wniosków w szkołach upływa 4 września, warto się pospieszyć. Obwodnica ekspresowa Urząd Rady Ministrów zmienił program budowy dróg krajowych na lata , m.in. podwyższając klasę techniczną części obwodnicy Olsztyna na odcinku Olsztyn Południe Olsztyn Wschód. Będzie to droga ekspresowa. Ciekawe, czy także zbudują ją ekspresowo? Konkurs na hasło Ośrodek Sportu i Rekreacji w Olsztynie zaprasza do udziału w konkursie na hasło promocyjne Centrum Sportowo-Rekreacyjnego Ukiel. Zgłoszenia należy przesyłać na specjalnym kuponie pobranym ze strony internetowej Kupony należy dostarczyć do siedziby OSiR przy ul. Żołnierskiej 13 A w Olsztynie do 29 sierpnia do godz Zwycięzca otrzyma rodzinny, weekendowy karnet na korzystanie do końca października ze wszystkich usług Centrum Rekreacyjno-Sportowego Ukiel oraz pakiet gadżetów reklamowych. Wśród pozostałych uczestników konkursu zostaną rozlosowane atrakcyjne nagrody rzeczowe. Wyniki zostaną ogłoszone do 15 września 2014 r. na stronie internetowej Wybrał i skomentował JJP Życie Wydawca: Agencja Reklamowo-Wydawnicza Olsztyna INNA PERSPEKTYWA Paweł Lik, redaktor naczelny: Leszek Lik bezplatne@zycieolsztyna.pl; redaktor wydania bezpłatnego: Paweł Lik, sekretarz redakcji: Olga Ropiak; dziennikarze: Andrzej Zb. Brzozowski, Olga Ropiak, Jacek Panas, Jerzy Pantak, Mirosław Rogalski, Mariusz Wadas; korekta: Irena Robak, Olga Ropiak; współpraca: Krzysztof Rzymski fot. okładka: Photos.com Biuro promocji i reklamy: tel ; (r) materiał reklamowy lub powierzony, ar- archiwum redakcji. Redakcja nie odpowiada za treœæ i formê powierzonych materia³ów, zastrzega sobie prawo adiustacji powierzonych tekstów. Druk: Edytor Sp. z o.o. Nakład

3 olsztyn Nowe Życie Olsztyna nr 16 (139) Możesz osiągnąć wszystko Kiedyś wystarczyło zdać egzamin dojrzałości, a dobrą pracę miało się w kieszeni. Dziś świat jest bardziej wymagający. Pracodawcy wciąż oczekują od swoich pracowników, by podnosili kwalifikacje. Na szczęście rynek dopasowuje się do potrzeb klientów. Obecnie bez najmniejszego kłopotu znajdziemy w Olsztynie placówkę edukacyjną, w której bez problemu przygotujemy się do matury lub nauczymy nowego zawodu. Osoby, które nie mają zdanego egzaminu dojrzałości, a po latach chcą to nadrobić, są uważane za bardzo ambitne słyszymy w murach Centrum Edukacji Zawodowej w Olsztynie. Nie jest łatwo zmobilizować się do nauki, gdy czasy szkolne już dawno za nami. Jednak mnóstwo olsztynian i osób spoza naszego miasta pragnie zdobyć wykształcenie, a punktem wyjścia do tego jest egzamin dojrzałości. Centrum Edukacji Zawodowej to miejsce, w którym możemy uczyć się w trybie zaocznym w systemie szkoły średniej, policealnej lub zaocznej. Wszystkie wymienione placówki posiadają uprawnienia szkół publicznych, wystawiają także zaświadczenia do ZUS-u, KRUS-u, MOPS-u. Ucząc się tu, będziemy mieli prawo wyrobić sobie legitymację szkolną, uprawniającą do zniżek na przejazdy komunikacją miejską. Zaoczne Liceum Ogólnokształcące dla Dorosłych wybierają osoby, które chcą zdobyć wykształcenie średnie. To dwuletnie przygotowanie do matury (na podbudowie zasadniczej szkoły zawodowej) albo trzyletnie na podbudowie gimnazjum lub ośmioletniej szkoły podstawowej. Zajęcia odbywają się przy ulicy Pstrowskiego 5 w budynku Liceum Ogólnokształcącego nr 6 w Olsztynie. Nauka w liceum kończy się maturą. Uzyskamy wykształcenie średnie ogólne i otrzymamy świadectwo, które otworzy nam drogę do edukacji w szkole policealnej lub na studiach wyższych. Będziemy mogli znaleźć dobrze płatną pracę, awansować lub otrzymać lepsze stanowisko. Nauka w trybie zaocznym bez problemu pozwoli pogodzić pracę z nauką. Wielu słuchaczy miało podobne obawy: nie mam czasu na naukę, często wyjeżdżam, po latach przerwy chciałbym wznowić edukację, może jestem za stary? Nic bardziej mylnego. To szkoły dla dorosłych ludzi, podobnych do nas samych, mających te same aspiracje i potrzeby. W Centrum Edukacji Zawodowej zajęcia odbywają się wyłącznie w weekendy, średnio co dwa tygodnie. Nauczycielami nie są wredni belfrzy, a otwarci i sympatyczni wykładowcy. Może to i dobrze, że czasy się zmieniają? Kiedyś, aby zdobyć dobry zawód, trzeba było ukończyć pięcioletnie studia. Obecnie zawód marzeń możemy uzyskać w ciągu roku lub dwóch! Taką możliwość uzyskamy w szkole policealnej Centrum Edukacji Zawodowej. Mamy do wyboru mnóstwo przyszłościowych kierunków, takich jak opiekun medyczny, opiekunka dziecięca, technik farmaceutyczny, terapeuta zajęciowy, technik masażysta, kosmetyczka, ochrona osób i mienia, rachunkowość, administracja. Najbardziej obleganym kierunkiem jest ten przygotowujący do bycia asystentką stomatologiczną, masażystą, farmaceutą. Nauka trwa tylko dwa lub cztery semestry i daje szansę na atrakcyjną pracę. (r)

4 4 Nowe Życie Olsztyna nr 16 (139) 2014 Olsztyn i okolice cu obok orlika. Rozpocznie się w poniedziałek 25 sierpnia, a zakończy w środę 27 sierpnia (godz ). Wstęp wolny. Podczas gdy maluchy będą szaleć na wielkiej, nadmuchiwanej zjeżdżalni, rodzice będą mogli odsapnąć na leżakach, popijając kawę, którą zostaną nieodpłatnie poczęstowani. Zarówno zjeżdżalnię, jak i festynową zabawę zorganizują dla całych rodzin olsztyński salon meblowy Atom, jak i producent sprzętu agd firma Beko. Nie może was tam zabraknąć! Jesteśmy do wzięcia Kocie losy Rudzik to około 2-miesięczny kociak. Został znaleziony na jednym z blokowisk. Trzy dni cierpiał z głodu, ale tylko jedna rodzina się nad nim zlitowała, nakarmiła i zawiozła do domu tymczasowego. Kiedy kociak trafił pod opiekę wolontariuszy, był dzikusem. Wszystko wydawało mu się straszne, każdy ruch w jego stronę kończył się syczeniem i wyciąganiem pazurków. Teraz Rudzik jest gotowy do zamieszkania w nowym domu. Uwielbia człowieka, zabawy z nim i innymi kocimi maluchami. Toleruje psy. Szuka najlepszego domu pod słońcem. Odpowiedzialnego i takiego, który da wiele ciepła małemu kotkowi. Rudzik jest odrobaczony, przebył pierwsze szczepienia. Korzysta z kuwety. Informacje w sprawie przygarnięcia zwierzęcia: Śnieżka to kolejna ofiara ludzkiej bezduszności. Została znaleziona na ruchliwej drodze. Miała złamaną łapkę, była bardzo chuda. Jej wątłe ciało miało ślady pogryzień. Widać, że walczyła o przetrwanie. Jej pierwszy tydzień u wolontariuszy sprowadzał się tylko do spania i jedzenia. Obecnie kotka czuje się świetnie. Po złamaniu ani śladu. Została odrobaczona, niebawem będzie zaszczepiona. Jest już wysterylizowana. Z lękliwego kociaka zrobiła się odważną, piękną kocicą. Ma charakter przywódczy. Jest odważna i chętna do ciągłej zabawy. Weterynarz określił, że może mieć do dziesięciu miesięcy. Wolontariusze szukają dla Śnieżki dobrego domu, który zaopiekuje się małą. Kontakt w tej sprawie pod numerem telefonu fot. Beko Takie atrakcje czekają nas na Jarotach Zabawa dla dzieci przy SP 34 Zabawy i konkursy z nagrodami, darmowy popcorn i największa frajda wielka zjeżdżalnia za darmo dla wszystkich dzieci. To atrakcje, jakie czekają nas już niebawem na olsztyńskich Jarotach! To radosne pożegnanie wakacji odbędzie się przy Szkole Podstawowej nr 34 przy ulicy Herdera 3 na pal- Kayah, Rojek i Hey w Olsztynie W pierwszy weekend września odbędzie się Olsztyn Green Festival. Na oddanej do użytku Plaży Miejskiej zagrają popularni artyści. 6 września (w sobotę) będą to HEY, Artur Rojek, Łąki Łan, KaCeZet i Riffertone. Z kolei w niedzielę bawić nas będą Kayah, Ania Rusowicz, Kuba Badach, Południce, Kraków Street Band. Niestety, wstęp na koncerty nie jest darmowy. Bilety są do kupienia m.in. w Empiku w Aurze oraz w Media Markcie. W cenie 20 złotych za jeden dzień zabawy, 35 złotych za dwa dni. Interesujące, że dwudniowy festiwal nie będzie sprowadzał się do samych koncertów. Będą również imprezy towarzyszące dla rodzin z dziećmi oraz wszystkich zainteresowanych ekologią, zdrowym trybem życia czy aktywnością fizyczną. Taka jest idea Olsztyńskiego Zielonego Festiwalu, aby promować miasto nad jeziorami, jak również szeroko rozumianą troskę o zdrowie i naturę. Jedną z imprez towarzyszących będzie festiwal kulinarny Palce lizać prezentujący lokalne specjały i promujący regionalne produkty. Wspólne piknikowanie zostanie połączone z warsztatami kulinarnymi oraz rodzinnym gotowaniem w plenerze. Na lekcje zdrowego gotowania zabiorą nas Karolina Kopocz i Maciej Szaciłło. To autorzy książek o zdrowym odżywianiu, dietach czy detoksie. Obok koncertów zajmie nas również kino konesera przegląd filmów ekologicznych i dokumentalnych. Interesującą propozycją stanie się spotkanie z Władysławem Kozakiewiczem, mistrzem olimpijskim z 1980 roku, człowiekiem symbolem. Emerytowany sportowiec opowie o zażywaniu ruchu w wieku seniorskim, na pewno też wróci pamięcią do swojego słynnego występu na igrzyskach. Ponieważ wszystkie atrakcje czekają nas na zmodernizowanej Plaży Miejskiej, to nie może zabraknąć również atrakcji na wodzie. Podczas festiwalu będziemy obserwować regaty i wyścigi smoczych łodzi. W programie są przewidziane też zabawy wodne z wykorzystaniem zmodernizowanej infrastruktury plażowej. Rodzinny ogród zabaw dopełni ofertę skierowaną do najmłodszych. Tym bardziej że dzieci do lat 12 wchodzą na Olsztyn Green Festival za darmo.

5 kto ma rację? Nowe Życie Olsztyna nr 16 (139) Niemoc Szanuję wszystkich urzędników, którzy na co dzień pomagają petentom załatwiać niezliczone sprawy. Przeważnie idzie to sprawnie. Szczególnie gdy problemy są błahe. Niestety, gdy jest to coś bardziej złożonego, wtedy cały proces trwa dłużej. Kiedy sprawy dotyczą miasta lub powiatu, zaczynają się schody! Najłatwiej zobrazować to na przykładzie sportu, a konkretnie obiektów sportowych. Wydaje się, że walenie głową w mur przyniosłoby lepsze rezultaty. Nikt nie chce podejmować decyzji o budowie nowych obiektów sportowych. Zawsze słychać to samo tłumaczenie brak pieniędzy. Guzik prawda! One są, tylko niemoc urzędników i decydentów jest ogromna. W latach 70. wybudowano w Olsztynie basen. Przez długie lata był jedynym w mieście. Kiedy prywatne podmioty pokazały, że pływalnię można bez problemów zbudować, miasto zafundowało mieszkańcom piękny obiekt. Czyli można! Tylko dlaczego obiekty sportowe w stolicy regionu buduje się po 30 latach? Kiedyś w Olsztynie było 6 dużych boisk. Teraz w zasadzie nie ma żadnego. Nie ma miejskiego stadionu z prawdziwego zdarzenia. Od 1978 r. nie udało się wybudować nic nowego, a nawet naprawić czy wyremontować. Perełkę Olsztyna, chlubę miasta Stadion Leśny, zniszczono w latach 80. Chciano wyremontować to, co na początku ubiegłego wieku było cudem techniki, czyli boisko na wodnej poduszce. Niestety urzędnikom i włodarzom do tej pory nie udało się podjąć słusznej decyzji o wybudowaniu prawdziwego stadionu, gdzie padałyby rekordy świata. Tak jak stało się to w 1960 r., gdy Józef Szmidt przeszedł do historii sportu. O przepraszam! Jest jeszcze jeden rekord! To indolencja urzędników, jeżeli chodzi o decyzję o odbudowie tego obiektu. Kolejnym przykładem niewłaściwego zarządzania jest to, co dzieje się ze stadionem Warmii. Urzędnicy i decydenci przez lata nie mogą przejąć gruntów i wybudować prawdziwego stadionu z oświetleniem i całą infrastrukturą. Gdy nie potrafi się zarządzać obiektem, to oddaje się go w dobre ręce. Za złe gospodarowanie można też zabrać obiekt, tak jak stało się to w przypadku budynku przy placu Józefa Bema w Olsztynie. Jestem bardzo rozczarowany opieszałością naszych władz. Mam nadzieję, że na nowych stadionach zobaczymy jeszcze wiele spektakularnych, sportowych wyczynów. Jacek Panas Moc jest w nas Widzę, drogi Jacku, że Twój Olsztyn trochę różni się od mojego. Przynajmniej jeżeli chodzi o sposób patrzenia na niektóre sprawy. Twoje najbardziej sensacyjne odkrycie powinno ucieszyć nie tylko mieszkańców, ale również samych urzędników. Także i mnie cieszy fakt, że wiesz, gdzie są lub skąd można wziąć pieniądze na budowę obiektów sportowych. Proszę Cię, podziel się tą wiedzą. Może wystartujesz w nadchodzących wyborach samorządowych? Jeśli wygrasz, to będziesz miał wpływ na decyzje finansowe i rozwiążesz problemy, o których piszesz. Jeżeli są to realne propozycje, to masz olbrzymie szanse. Sam będę na Ciebie głosował. Tylko nie chowaj głowy w piasek. Gdy pisałeś o jedynym basenie w województwie w latach 70., chyba zapomniałeś, w jakich żyliśmy czasach. Wtedy głównym inwestorem był komitet wojewódzki partii, a czas na prywatne inwestycje przyszedł dopiero później. Dzisiaj mamy w Olsztynie kilka basenów i możesz sobie wybrać obiekt, w którym chcesz popływać. Śmiem twierdzić, że nie wszystkie miasta wojewódzkie mogą się tym poszczycić. Pewnie, że lepiej by było, aby każde olsztyńskie osiedle miało swój basen, ale na to trzeba jeszcze trochę poczekać. Naliczyłeś, Jacku, 6 stadionów w Olsztynie. To dwa razy więcej niż przed II wojną światową. Większość z nich jest w opłakanym stanie. Jaki z tego wniosek? Kogo stać na ich utrzymanie? Też mam sentyment do Stadionu Leśnego. Ale to nie wystarczy. Nie można takiego obiektu traktować jako cudu techniki i historyczną pamiątkę, miejsca westchnień i festynów. To jest obiekt sportowy i takiemu celowi powinien służyć. Powiedz mi tylko, Jacku, jakie liczące się w Polsce olsztyńskie sekcje sportowe miałyby na nim trenować? Siatkarze? Karatecy? Zawodnicy MMA? A może piłkarze ręczni? Może w tym tkwi problem? Przyznam szczerze, że nie wiem kto, kiedy, jak i co ćwiczy na stadionie Warmii czy dawnego Stomilu. Natomiast codziennie widzę grupy dzieci grające w piłkę nożną i koszykówkę na orliku przy Szkole Podstawowej nr 34. Podobnie wygląda sytuacja w przypadku boisk do tenisa ziemnego. Są wykorzystywane od świtu do nocy. Nie tylko latem, ale i zimą (specjalne balony). To mnie przekonuje do takich inwestycji. Bo jest to masowe uprawianie sportu. Trzeba tworzyć odpowiednie warunki, żeby nasi przyszli mistrzowie nie musieli tak jak Jerzy Janowicz ćwiczyć po szopach. Zresztą, co tu mówić o wielkich inwestycjach, skoro najprostsza rzecz, jaką są ścieżki rowerowe, które objęłyby całe miasto, nie może doczekać się od tylu lat pełnej realizacji. Andrzej Zb. Brzozowski

6 6 Nowe Życie Olsztyna nr 16 (139) 2014 ślady przeszłości Jak Pawełek historię Olsztyna poznaje Pamiętaj, Pawełku, ruch to zdrowie! powiedział do mnie ojciec, wsiadając na rower. Synu! Codziennie przejeżdżam 5-10 km, a mój rekord to 50. Owszem, nogi bolą, ale tylko po wycieczce. Później znakomicie się czuję, trzymam wagę, a to jest bardzo ważne. Rano, jeszcze przed pracą, pół godziny pedałuję na stacjonarnym rowerze. To samo robię wieczorem, a na prawdziwym rowerze jeżdżę przeważnie w sobotę i w niedzielę. Wtedy staram się pokonać co najmniej 10 kilometrów. Ostatnio, zanim dostałem się na ścieżkę rowerową prowadzącą od ul. Nowowiejskiego i wiodącą nad Jezioro Długie, przejeżdżałem obok budynku poczty przy ul. Pieniężnego. Piękny obiekt. Dopiero wolna jazda pozwoliła mi dostrzec to, czego nie widać z okna samochodu. Czy przy okazji mógłbyś poprosić Jacka, redakcyjnego miłośnika historii, aby przybliżył historię tego gmachu? Prośba ojca była dla mnie rozkazem. Gdy tylko odjechał, natychmiast skontaktowałem się z naszym znawcą Olsztyna. Tak jak się spodziewałem, zgodził się, ale jak zwykle powiedział: Pawełku, ty mnie zamęczysz! Masz szczęście, właśnie zrobiłem porządek w swoich papierach i wyobraź sobie, że wśród starych szpargałów było zdjęcie poczty z lat trzydziestych. Te stare fotografie i pocztówki znalazłem kiedyś w ruinach starego, warmińskiego domu. Znasz mnie. Uwielbiam myszkować po strychach, piwnicach czy opuszczonych ruderach. Zawsze znajdę coś ciekawego. Ile starych, niemieckich książek rozdałem znajomym. Sam nie wiem, co mam w swoich szpargałach. Ale do rzeczy! Pamiętam, że w latach 50. do holu poczty prowadziły obrotowe drzwi jak karuzela. Robiliśmy często psikusy i je blokowaliśmy. Potem rozbawieni przyglądaliśmy się ludziom, którzy złością lub strachem reagowali na tę sytuację. Z tamtego okresu pamiętam długie ogonki do poszczególnych okienek i ludzi czekających na połączenie międzymiastowe. Później dużą rozmównicę uruchomiono po drugiej stronie ul. 22 Stycznia. Można by- ło zamówić nawet połączenie z USA, ale czekało się na to kilka dni. Gdy już byłem młodzieńcem, to często chodziłem na zabawy organizowane w Klubie Łączności, który miał swoją siedzibę z prawej strony budynku poczty. Na zdjęciu jeszcze go nie ma, bo ta część oraz pomieszczenia z tyłu gmachu, zostały dobudowane dopiero w 1907 r. Olsztyn w XIX w. bardzo szybko się powiększał, dzięki kolei i dużej liczbie wojska, która tu stacjonowała. Właśnie do obsługi jednostek służyła ta nowa część. Poczta została wybudowana na gruncie kupionym od gminy katolickiej przy ówczesnej ul. Wilhelma, czyli obecnej Pieniężnego w 1887 r. Był to teren naprzeciwko szkoły ludowej, teraz przedszkola. Początkowo wyglądała tak jak na zdjęciu. Gmach był dwukondygnacyjny, z czterospadowym dachem. Pierwsze piętro, które pełniło różnorakie funkcje, było wyższe od drugiego, aby to zamaskować w elewacji zastosowano upiększające triki maskujące, m.in. podwyższono triforia. Budynek został wykonany z czerwonej cegły, ozdobiony cegłą glazurowaną. Na dachu zainstalowane były maszty służące do trzymania drutów telefonicznych. Pierwsze telefony w Olsztynie zainstalowano 1892 r. i było ich tylko kilka. Dwa lata później już ponad 20, a na początku XX w. już ponad 200. Centrala była ręczna i mieściła się na piętrze budynku. Nasz pierwszy telefon w latach 60. miał numer 33-20, a jedna rozmowa kosztowała 50 groszy, bez względu na jej długość. Dzięki temu, że było tanio, grałem przez telefon w szachy z sąsiadem, którego widziałem przez okno. Kolejna rozbudowa obiektu została dokonana w 1928 r. Powstało wtedy skrzydło od strony ul. Pocztowej, obecnej ul. 22 Stycznia. Zaplecze modernizowane było wielokrotnie, ale dokładnie nie wiem, co przerabiano, bo wejścia na pocztowe podwórko strzegli strażnicy. Wiem, że są tam jeszcze zabudowania dawnej powozowni. Gdy robiłem reportaż o poczcie, chyba z okazji jej 50-lecia, dowiedziałem się, że wszystkie budynki poczty cesarskiej były tak okazałe jak ten w Olsztynie. Petent, wchodząc do takiego publicznego gmachu, miał czuć wielkość cesarstwa. Potocznie nazywano je pałacami pocztowymi Stephana na cześć pierwszego dyrektora Poczty Cesarstwa Niemieckiego Heinricha von Stephana. Mało kto wie, że naprzeciwko poczty, w miejscu zasypanej miejskiej fosy, utworzono skwer, który istnieje do dzisiaj, a na nim za czasów II Rzeszy postawiono pomnik w kształcie iglicy ku czci Franza Hermanna Schulze-Delitzscha, niemieckiego działacza spółdzielczego. Po II wojnie światowej skwer nazwano placem Kilińskiego, a potem placem Jedności Słowiańskiej. Niemieckie tablice na pomniku zostały zerwane i zastąpiono je polskimi, na których wymienieni byli bojownicy o wolność Warmii i Mazur. W 1965 r. tablicę przeniesiono na mur olsztyńskiego zamku, a pomnik nazywany Iglicą rozebrano. Na miejscu pomnika postawiono rzeźby kobiet i popiersie Michała Lengowskiego, i tak jest do dziś. Jacka Panasa wysłuchał Pawełek

7 samorząd województwa Nowe Życie Olsztyna nr 16 (139) Odliczamy dni do Senior Games Już tylko dni dzielą nas od rozpoczęcia międzynarodowych zawodów sportowych Warmia Mazury Senior Games Przypominamy, elektroniczna rejestracja trwa do 21 sierpnia. Wszyscy aktywni seniorzy mają do wyboru 14 dyscyplin: brydż sportowy, badminton, lekką atletykę, tenis stołowy, pływanie, skoki spadochronowe do celu, halową piłkę siatkową, podnoszenie ciężarów, golf, kajakarstwo, piłkę nożną, żeglarstwo, siatkówkę plażową oraz tenis. Aby wziąć udział w zawodach, należy mieć ukończenie 45 lat (dyscypliny indywidualne) lub 40 lat (dyscypliny zespołowe) oraz wnieść opłatę startową w wysokości 50 zł bądź 12 euro. Zmagania toczyć się będą na obiektach w Olsztynie, Iławie, Ostródzie, Lidzbarku Warmińskim, Ornecie, Pasłęku oraz Nidzicy. Na liście startowej znajdują się zawodnicy, którzy z powodzeniem startują w najważniejszych imprezach sportowych. Nie brakuje olimpijczyków, mistrzów świata, mistrzów Europy czy mistrzów Polski. Na uczestnictwo w Warmia Mazury Senior Games 2014 zdecydowały się również osoby, które do tej pory nie miały okazji zasmakować sportowej rywalizacji. Zawodnicy z Polski będą mierzyć się z reprezentantami: Litwy, Rosji, Białorusi, Francji, Niemiec, Ukrainy, USA, Estonii, Węgier, Indonezji, Turcji, Kanady czy Holandii. Tegoroczne zawody potrwają od 28 do 31 sierpnia, jednak elektroniczne zapisy kończą się już 21 sierpnia. Nie czekaj, aż inni Cię wyprzedzą zapisz się już teraz! Więcej informacji na stronie Uczestnicy zawodów pływackich poprzedniej edycji Warmia Mazury Senior Games z Anną Wasilewską z zarządu województwa Nowe pociągi na Społeczeństwo coraz bardziej obywatelskie Na przełomie roku pasażerowie kolei w województwie warmińsko-mazurskim skorzystają z lepszego taboru. Nowy pociąg typu Impuls dostarczy samorządowi województwa firma Newag. Ten sam producent zmodernizuje składy, których właścicielem będzie samorząd województwa pomorskiego. Pociągi obsłużą trasę Gdynia Elbląg Olsztyn. W przyszłym roku na tory Warmii i Mazur wyjadą także składy zakupione przez Intercity, dzięki którym wygodniej dojedziemy z Olsztyna do Warszawy i Krakowa. Dwuczłonowy pociąg będzie wyposażony w klimatyzację, bezprzewodowy internet, gniazdka elektryczne oraz nowoczesne toalety. Samorząd województwa warmińsko-mazurskiego przeznaczy na jego zakup blisko 13 mln zł. Pociąg będzie miał ponad 100 miejsc siedzących, a jego konstrukcja zapewni możliwość przebudowy do wielkości składu trójczłonowego. Będzie to już trzynasty nowoczesny pojazd, który użyczymy regionalnemu przewoźnikowi mówi marszałek województwa Jacek Protas. Nowa perspektywa unijna będzie nastawiona na regionalnych torach Nowa pespektywa unijna będzie nastawiona na kolej mówi marszałek Jacek Protas kolej, dlatego liczymy, że uda się znacznie poprawić stan taboru i zmodernizować kilka ważnych dla regionu linii kolejowych. Cieszę się, że nowoczesne pociągi połączą region z Pomorzem. To kolejny przykład partnerskiej współpracy naszych województw. W Gdańsku marszałek pomorski podpisał kontrakt na modernizację czterech elektrycznych zespołów trakcyjnych. To część projektu Zakup i modernizacja kolejowego taboru pasażerskiego o napędzie elektrycznym do obsługi połączeń międzyregionalnych na obszarze co najmniej dwóch województw. Pojazdy zostaną dostosowane do obsługi osób niepełnosprawnych, w przedziałach pasażerskich i służbowych zamontowane zostaną nowe, ergonomiczne siedzenia z podłokietnikami. Zmodernizowane EN57, bo taka jest nazwa fabryczna składów, wyposażone będą w nowoczesny system informacji pasażerskiej oraz cyfrowy monitoring wnętrza pojazdu z rejestracją obrazu. Przestrzeń pasażerska, przedziały służbowe i kabina maszynisty będą w całości klimatyzowane. Nowe EN57 posiadać będą 168 miejsc siedzących, 2 miejsca na wózki i 6 miejsc na rowery. Producentem taboru dla Intercity jest konsorcjum firm Stadler i Newag. Pojazdy mają rozwijać prędkość nie mniejszą niż 160 km/h. Część środków przewoźnik pozyskał z Unii Europejskiej z Programu Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko. Nowe pociągi mają zostać dostarczone do października 2015 roku. W regionie działa coraz więcej organizacji pozarządowych. Jest ich już około 5 tys., blisko 300 ma status pożytku publicznego. Udziela się w nich wiele osób, rośnie także liczba podatników, którzy decydują się na przekazanie organizacjom jednego procenta swojego podatku. To wielki kapitał społeczny, bo w ten sposób rozwija się społeczeństwo obywatelskie, czyli takie, które jest świadome potrzeb wspólnoty, zainteresowane jego sprawami i czujące odpowiedzialność za jego dobro mówi Anna Wasilewska z zarządu województwa warmińsko-mazurskiego. Samorząd województwa już dawno zdecydował się oddać sektorowi pozarządowemu odpowiedzialność za realizację części swoich zadań i przeznacza na konkursy dla organizacji środki z budżetu. Wspieramy je więc bardzo wymiernie. Samorząd województwa współpracuje z sektorem pozarządowym w wielu różnych dziedzinach: edukacji, promocji zdrowia publicznego, promocji zatrudnienia, rozwoju kultury fizycznej, integracji europejskiej i współpracy międzynarodowej, kulturze i ochronie dziedzictwa, ekologii, rozwoju turystyki czy rozwoju sektora pozarządowego. Na ten rok przeznaczyliśmy dla organizacji aż 6 mln zł, to dużo mówi Anna Wasilewska. Co roku zwiększa się także liczba umów zawieranych z partnerami społecznymi na realizację naszych zadań. Do tego dochodzą środki z jednego procenta podatków pochodzących od mieszkańców Warmii i Mazur. Od czterech lat przed okresem rozliczeniowym z fiskusem samorząd województwa prowadzi kampanie zachęcające do wpisania w swój PIT nr KRS wybranej organizacji z naszego regionu. Te organizacje, choć działają aktywnie, nie opłacają dużych akcji reklamowych w ogólnopolskich mediach i nie są szeroko znane. W tym roku, dzięki mieszkańcom województwa, do organizacji pożytku publicznego trafiło 13,8 mln zł od 370 tys. osób mówi Anna Wasilewska. Ale do pozyskania są jeszcze 4 miliony złotych to kwota, która trafia do budżetu państwa, a nie do organizacji. Zachęcam zacznijmy, potem to wchodzi w krew. Tym bardziej że na stronie można znaleźć listę organizacji działających na naszym ternie oraz na rzecz mieszkańców Warmii i Mazur.

8 8 Nowe Życie Olsztyna nr 16 (139) 2014 zdrowie Smaczne Podczas urlopu wiele z nas grzeszyło. Jadłyśmy lody, tony owoców ze śmietaną i cukrem. Piłyśmy słodkie napoje oraz alkohol. Podjadałyśmy wieczorami. Uff! Z końcem lata łatwiej zadbać o sylwetkę nie ma już tylu pokus! Jak twierdzą eksperci od żywienia, nawet niewielka zmiana w jadłospisie może przynieść zaskakujące efekty. Czy naprawdę da się odchudzać przyjemnie? Odchudzamy się i odchudzamy, a efektów nie widać. Zaczynamy rozmyślać, czy może nie warto by wypróbować jakiejś słynnej diety. Znamy dietę kapuścianą albo dietę tysiąca kalorii. Słyszeliśmy też o diecie Dukana, bazującej na jedzeniu produktów obfitujących w białka. Znana jest i dieta optymalna, w której mamy prawie same tłuszcze! Podobno ludzie chudną dzięki tym jadłospisom. A co na to dietetyk? Stanowczo odradzam takie eksperymentowanie z jedzeniem radzi Milena Kurz, dietetyczka. I wyjaśnia: Dieta odchudzająca musi być różnorodna, apetyczna i ma nas sycić, warto ją traktować jako nowy, a przede wszystkim smaczny system odżywiania już na stałe. Tymczasem jadłospisy z internetu są zazwyczaj źle zbilansowane, czasem też niesmaczne i trudno wytrzymać na nich dłuższy czas. Co więcej są niebezpieczne. Często te diety promują spożywanie wybranych składników odżywczych, na przykład głównie białek, jak w diecie Dukana. Przez zachwianie proporcji w ilości dostarczanych białek możemy obciążyć nerki i wątrobę. Z kolei jadłospisy bazujące na tłustych potrawach stanowią obciążenie dla układu sercowo-naczyniowego przestrzega dietetyczka z Olsztyna. Skoro popularne diety z sieci mogą wyrządzić krzywdę, to skąd bierze się ich popularność? Okazuje się, że ludzie lubią wierzyć, że istnieje jakiś prosty sposób na spełnienie marzeń. Niestety drogi na skróty nie ma. Na szczęście nawet dłuższa droga do szczupłej sylwetki może być bardzo przyjemna, a jej efekty będą trwałe. Drobne zmiany, wielki efekt Kobiety, które pozbyły się olbrzymiej nadwagi, stosowały inne metody od tych najbardziej reklamowanych. One po prostu zaczęły jeść smacznie i zdrowo. Nie forsowały się. Wszystko powoli, spokojnie, a kilogramy spadały mimochodem. Racjonalna dieta odchudzająca to mądrze zestawione propozycje zdrowych posiłków twierdzi dietetyczka. Zawierają to, co znamy z życia codziennego: nabiał, mięsa, ryby, kasze, makarony, ziemniaki, warzywa, owoce. Te produkty są smaczne. Trzeba je tylko odpowiednio przygotować. Wystarczy, że rybę upieczemy w folii, zamiast smażyć ją w panierce na głębokim tłuszczu. Już uniknęłyśmy zjedzenia około 200 kalorii. Do ryby zamiast frytek wybieramy ryż brązowy. Dużo zdrowiej i zaoszczędzimy kolejne 200 kalorii. Do tego sałatka ze świeżutkich pomidorów i ogórków w śmietanie. Wróć! w jogurcie naturalnym. Mała podmianka, a kolejne 50 kalorii jest nasze. Prawie pół tysiąca kalorii mniej na samym obiedzie. Wystarczy spożywać posiłki rozsądniej przyrządzone, aby zrobić krok w kierunku smukłej sylwetki. Jeśli do tego będziemy jadły solidne śniadanie, a unikały obfitej kolacji to już również będzie sukces. A gdy do niego dodamy różnorodne formy aktywności fizycznej, jak spacery, prace w ogródku albo basen figurę mamy w zasięgu ręki. Musimy jednak pamiętać o tym, że taki styl życia ma zostać z nami na dłużej. Mój posiłek w zdrowej wersji Przyjrzyjmy się swoim posiłkom i zastanówmy się, jak je odciążyć. Tak by nie traciły na smaku, a zyskały na dietetyczności. Chce ci się słodkiego? Wybierz zmiksowane owoce z jogurtem i odrobiną miodu. Po zamrożeniu mamy naturalne lody sorbetowe. Jeśli do szklanki malin damy pięć dużych łyżek jogurtu naturalnego i łyżeczkę miodu, to nasza lodowa przekąska będzie miała około 150 kalorii. Dużo mniej niż baton czekoladowy, a wybieramy witaminy zamiast pustych kalorii. Co więcej, będą to lody bez konserwantów i sztucznych barwników, co ważne, bo lody ze sklepu miewają chemii mnóstwo. Zawsze czytajmy skład ulubionych produktów wypisany na etykiecie podpowiada Milena Kurz. Wybierajmy produkty możliwie najmniej przetworzone, czyli o najkrótszej liście składników. Uważajmy na konserwanty zaczynające się od literki E z numerem. Najbardziej podstępnym jest glutaminian sodu E621 który powoduje, że produkt bardziej nam smakuje (to wzmacniacz smaku i zapachu). Niegroźnie brzmi syrop glukozowo- -fruktozowy, czyli zamiennik cukru mogący wywołać wiele niekorzystnych zmian w organizmie.

9 zdrowie Nowe Życie Olsztyna nr 16 (139) chudnięcie Produkty czasami bardzo się różnią. Jeden jogurt ma mnóstwo cukru i ulepszaczy smaku, drugi składa się niemal wyłącznie z naturalnych składników, a kosztują tyle samo. Dlatego czytajmy etykiety w sklepie i wybierajmy rozsądnie. Pomysł to podstawa Dietetycy zalecają, aby jeść pięć posiłków dziennie. Śniadanie, drugie śniadanie, obiad, podwieczorek i kolacja. Większość z nas drugi i trzeci posiłek będzie musiała zjeść w pracy. Trzeba je zaplanować dzień wcześniej. Inaczej weźmiemy nie to, co powinnyśmy, lub nic ze sobą nie zabierzemy, a w pracy sięgniemy po jakiś kaloryczny wypełniacz żołądka. Nie tędy droga! Co może być taką zdrową przekąską do pracy? Urozmaicona kanapka radzi dietetyczka dwie kromki chleba razowego, a na to sałata, serek twarożkowy lub polędwica drobiowa, pomidor, ogórek, rzodkiewka, papryka oraz jakie warzywa tylko lubisz! Na koniec możesz posypać kanapkę nasionami słonecznika czy pestkami dyni. Dobrym wyborem będzie też sałatka warzywna, sałatka z ryżem lub kawałkami piersi kurczaka, którą późnym wieczorem przygotujemy w domu i następnego dnia przyniesiemy do pracy w hermetycznym opakowaniu do przechowywania żywności. Ciekawą opcją jest też risotto z piersią kurczaka, brązowym ryżem i zapiekanymi warzywami w sosie jogurtowym. Brzmi pysznie, jest zdrowe. Podczas gdy koleżanki będą stosowały cud-diety i bardzo się na nich męczyły, ty będziesz smacznie chrupała świeże pieczywo z surówką i piersią z kurczaka w aromatycznych ziołach. One będą rozprawiać o kolejnych nieudanych dietach. A ty będziesz jadła niby normalnie, a tak naprawdę bardzo zdrowo. Nic tylko się w duchu uśmiechniesz, że taka z ciebie mistrzyni podstępu. Olga Ropiak

10 10 Nowe Życie Olsztyna nr 16 (139) 2014 finanse Gdzie wymieniać walutę? Niektórzy są już po wakacjach, inni dopiero się do nich przygotowują. Skutkiem naszej obecności w Unii Europejskiej są łatwiejsze podróże. Na terenie krajów członkowskich już nie potrzebujemy paszportu, nie trzeba mieć znajomości, czekać w długich kolejkach. Jedno jednak pozostaje niezmienne za granicą nie możemy płacić w złotówkach. Gdzie więc najkorzystniej wymienić polską walutę na inną? Istnieje szereg sposobów na wymianę walut oraz miejsc, gdzie można tego dokonać. Kantor Sposób powszechnie znany i sprawdzony. Udajemy się ze złotówkami do kantoru i zamieniamy je na walutę. Plusem jest prostota. Wiemy, gdzie są zlokalizowane kantory, stajemy twarzą w twarz z kasjerem i dokonujemy transakcji. Wcześniej na wyświetlaczu widzimy kursy. Niekiedy możemy negocjować cenę. Kilka minut i jesteśmy gotowi do drogi. Minusem jest duża zmienność kursów. Chcąc wybrać najkorzystniejszy, powinniśmy odwiedzić kilka kantorów. Nie ma jednak pewności, że gdy po kilku godzinach poszukiwań wrócimy do pierwszego, kurs będzie taki sam. Bank Waluty możemy kupić w banku. Ważne jest to, że banki to instytucje zaufania publicznego. Pamiętajmy, że także w tym przy- padku możemy wybrać najkorzystniejsze kursy. Można to zrobić na skróty. Trzeba przejrzeć strony internetowe, gdzie podawane są wszystkie kursy bankowe. Kantor internetowy Przez kilka ostatnich lat powstało bardzo dużo internetowych kantorów. W tym systemie możemy liczyć na najniższe kursy. Wszystko działa szybko. Mamy prawo negocjować kursy. Ale uwaga: musimy posiadać własne konto złotówkowe i walutowe, na które wpłyną pieniądze po wymianie. Mogą nas spotkać niespodzianki. Bank może pobrać prowizję za przelew, może pobrać opłatę za prowadzenie rachunku. W niektórych przypadkach kłopotliwe jest już samo założenie konta bo trzeba iść do placówki banku lub czekać na kuriera z umową. A klient internetowy jest niecierpliwy Niedawno mojego kolegę spotkała niemiła niespodzianka. Założył konto walutowe w banku, gdy jednak chciał wpłacić walutę, okazało się, że nie może, bo bank nie prowadzi obsługi kasowej w danej walucie! W sumie stwierdził, że to i tak dobrze, ponieważ nie może wpłacić gotówki. Gorzej byłoby, gdyby miał walutę na koncie i nie mógł jej wypłacić. Po kilku godzinach wytłumaczyłem mu, że niestety tak jest i w tym banku nie mógłby wypłacić tych pieniędzy w walucie. Nie wymieniaj Część Polaków nie wymienia waluty. Zabierają ze sobą karty płatnicze i kredytowe. W danym kraju płatności dokonują kartą i wówczas systemy płatnicze i banki rozliczają transakcje. Można też dokonać wypłaty lokalnej waluty w bankomacie. Plusem jest wielka prostota. Nie robimy nic, po prostu jedziemy. Minusem nie wiemy tak naprawdę, po jakim kursie konsumujemy za granicą. Nie ma pewności, kiedy nastąpi rozliczenie. Nie wszędzie można płacić kartą. Wymieniaj walutę w kraju, w którym będziesz przebywać Ci, którzy często podróżują, mają zawsze najważniejszą walutę świata dolara amerykańskiego. Prawie we wszystkich krajach jest to waluta akceptowalna lub wymienialna. Czyli możemy płacić w dolarach lub wymieniać je na miejscu. Ta metoda może okazać się ryzykowna, nie mamy pewności co do kursu. Istnieje większe ryzyko, że ktoś nas oszuka. Nie ma idealnej metody na wymianę waluty. Z jednej strony ważna jest ekonomia, z drugiej bezpieczeństwo transakcji. Z walutami jest tak jak z inwestycjami: nie wkładamy wszystkiego do jednego worka. Moim zdaniem metoda mieszana jest najskuteczniejsza. Tu przypominają mi się słowa kuzyna, który był kierowcą TIR-a: Gdy jadę na Maskwu, to zabieram dolary, euro i ruble. W różnych rejonach akceptowalne są różne waluty. Krzysztof Rzymski

11 porady Nowe Życie Olsztyna nr 16 (139) Po zdrowie za granicę Dyrektywa transgraniczna sprawiła, że od 10 miesięcy mamy prawo leczyć się w innych krajach Unii Europejskiej, i to nie tylko w przypadku nagłego zachorowania. Mamy takie prawo, ale na razie to tylko teoria. Do tej możliwości wypada podchodzić ostrożnie, by nie narobić sobie kłopotów. Pacjent, któremu w Polsce kazano przez lata czekać na operację, może pojechać do Niemiec, na Słowację lub do innego kraju UE i tam wykonać zabieg. Koszty ponosi nasz NFZ, ale nie jest to takie proste. Pacjent bowiem sam musi wyłożyć pieniądze z kieszeni na podróż, pobyt w szpitalu oraz leczenie. Dopiero po powrocie do kraju może starać się o ich zwrot. Może chodzić o sporą kwotę, a NFZ zwraca najwyżej tyle, ile za taki zabieg płaci polskim szpitalom. Nie ma też mowy o oddaniu pieniędzy za leki, których nie ma na polskiej liście refundacyjnej. Mówi się też o potrzebie posiadania skierowania od polskiego lekarza oraz o wprowadzeniu limitu na zabiegi lekarskie poza granicami kraju. Ponadto każdy kraj ma własne ustawy dotyczące praw pacjenta. Na razie nie wszystko jest jasne, wdrażanie dyrektywy transgranicznej jeszcze potrwa. Mój znajomy oczekuje właśnie na zabieg okulistyczny i zastanawia się, czy przyśpieszyć sprawę i jechać na leczenie do Niemiec. Ile cała wyprawa będzie kosztować? Ile zwróci mu NFZ? Może taniej będzie wykonać zabieg w prywatnej klinice u nas, na miejscu i nie wchodzić w urzędniczy spór z Narodowym Funduszem Zdrowia? Tylko po co w takim razie przez lata opłacać regularnie składkę zdrowotną? Komu renta socjalna? Osoby, które przed osiągnięciem pełnoletności stały się niezdolne do pracy, mogą ubiegać się o rentę socjalną. Przysługuje ona, gdy niezdolność do pracy powstała przed ukończeniem 18. roku życia lub 25. roku, gdy dolegliwa choroba i niezdolność do pracy powstały w czasie, gdy dana osoba studiowała. O przyznaniu renty socjalnej decyduje lekarz orzecznik ZUS lub komisja lekarska. Tam załatwia się wszelkie formalności. Osoba, która pobiera rentę socjalną, nie ma prawa do innych świadczeń (renta, emerytura). Wyjątkiem jest renta rodzinna, ale pod jednym warunkiem. Jej wysokość nie może przekraczać ustalonego limitu, czyli 200 procent renty z tytułu całkowitej niezdolności do pracy. Długa choroba, długie procedury Gdy korzystaliśmy ze zwolnienia lekarskiego przez kilka lub kilkanaście dni, wracamy do pracy i po sprawie. Gdy choroba trwała dłużej niż 30 dni, musimy dostarczyć zaświadczenie od lekarza, który potwierdzi naszą zdolność do podjęcia pracowniczych obowiązków. Jeszcze inne procedury obowiązują, gdy zwolnienie lekarskie przedłuża się do ponad 152 dni. Wówczas przez 12 miesięcy pracownikowi przysługuje świadczenie rehabilitacyjne. Przez pierwsze 3 miesiące wynosi ono 90 procent, a potem 75 procent wynagrodzenia przysługującego przed chorobą. Jedynie podczas długiego zwolnienia lekarskiego, podczas choroby spowodowanej wypadkiem przy pracy, wynagrodzenie nadal wynosi 100 procent. Na ponowne podjęcie pracy, po długiej rekonwalescencji, zgodę musi wyrazić lekarz. Ten sam lekarz może zaproponować zainteresowanemu staranie się o rentę. Komu zasiłek celowy? Osobom w trudnej sytuacji materialnej każdy niespodziewany wydatek sprawia spore kłopoty. Wyjściem z sytuacji jest ubieganie się o zasiłek celowy, który jest wypłacany przez ośrodki pomocy społecznej. Taki zasiłek może być przeznaczony na wykup lekarstw niezbędnych do ratowania życia, na wyjazd na pogrzeb bliskiej osoby, na pokrycie kosztów pogrzebu, a jesienią na kupno ubrań i opału lub na pilną naprawę czegoś w mieszkaniu. W sumie o taki zasiłek można wystąpić, kiedy dotyka nas jakieś zdarzenie losowe, pociągające za sobą wydatki, które przekraczają nasze możliwości finansowe. Chodzi oczywiście o osoby niezamożne, o niskim dochodzie przypadającym na członka rodziny. Wysokość zasiłku celowego nie jest określona, a jego przyznanie leży w gestii ośrodka pomocy społecznej i w dużej mierze jest uzależnione od kondycji finansowej tej instytucji. Mirosław Rogalski

12

13 motoryzacja Nowe Życie Olsztyna nr 16 (139) Podsłuchu ciąg dalszy No i stało się. Na weekendy przez sierpień są podniesione bramki na autostradzie A2 prowadzącej nad morze. Olsztynianie jadący nad Bałtyk chętniej jednak wybierają drogę przez Ostródę, za którą od razu wyjeżdżają na drogę ekspresową. Niestety, nawet na takiej prostej dróżce zdarzają się korki. Jak je ominąć? Jak uniknąć niespodziewanego suszenia przez schowane za zakrętem misiaczki? Oczywiście skorzystać z CB-radia! Na rynku mamy kilku wiodących producentów i sporo różnych modeli, jaki produkt zatem wybrać? To zależy od tego, czy jeździmy w trasy okazjonalnie, czy może często podróżujemy za miasto. Jeżeli chodzi tylko o wypady wakacyjne, to już w cenie około złotych dostaniemy w miarę porządne radio z anteną. Kupując je, nie dajmy po sobie poznać, że się nie znamy, bo sprzedawca może nam zaproponować towar, który po prostu zalega mu na półce. Nie dajmy się też zwieść argumentom: to radio jest w wyższej cenie, ale ma za to bardzo daleki zasięg Na jaką odległość możemy nadawać lub odbierać sygnał w CB-radiu, na to wpływa jeszcze wiele innych czynników. Na swoje pierwsze radio nie ma co wybierać sprzętu wyposażonego w milion funkcji. Zwyczajnie ich nie wykorzystamy. Podstawowe radio ma zawierać: wyświetlacz (musimy wiedzieć, na jakim kanale nadajemy), potencjometr sqelch (blokada szumów, zmniejszenie zasięgu odbioru radia), rf gain (regulacja czułości odbiornika), oczywiście volume (regulacja głośności, zazwyczaj również włącznik) oraz ANL (filtr pomagający wyeliminować zakłócenia urządzeń elektrycznych w samochodzie). Starajmy się wystrzegać CB- -radia, które jest wbudowane w głośnik. To bardziej radio do komunikacji między pieszymi i co ważniejsze ciężko je obsłużyć jedną ręką podczas jazdy. Należy przemyśleć, gdzie zamontować CB-radio. Musimy mieć je pod ręką, ale tak by nie przeszkadzało podczas jazdy. Najwygodniej będzie przykręcić je między siedzeniem pasażera a deską rozdzielczą. Radio już wybraliśmy, pora na antenę. Jest ważnym elementem wpływającym na zasięg nadawania i odbioru, dlatego nie szczędźmy na nią grosza. Wybierając antenę, kierujmy się prostą zasadą: im dłuższa, tym lepiej. Do podróży nad morze powinna wystarczyć antena na około półtora metra. Dłuższa, choć zwiększa zasięg, wygląda mniej estetycznie i sprawia więcej kłopotu podczas użytkowania. Anteny różnią się sposobem montażu. Najczęściej spotykane są ich dwa rodzaje: na podstawie magnetycznej oraz tzw. montażowa (mocuje się ją w wywierconej w karoserii dziurce, montaż na stałe). Przy instalowaniu anteny przez tzw. dziurkę uzyskujemy najlepszy efekt pod względem zasięgu. Na stałe jednak musimy przewiercić karoserię samochodu i zamontować główkę anteny. Dlatego na wakacyjne wojaże lepszym rozwiązaniem wydaje się antena o podstawie magnesowej. Niestety i ona nie jest wolna od wad. Zdarza się, że podstawa na magnez spada z samochodu, zwłaszcza przy antenie dłuższej niż półtorametrowa. Poza tym stosując podkładkę pod podstawę, ograniczmy nieco moc anteny. Przez to obszar, na jaki możemy nadać lub odebrać sygnał, jest mniejszy, ale za to nie zniszczymy naszego oczka w głowie na czterech kółkach. Antenę mocujemy w centralnej części dachu. Dzięki temu Twoje OC i AC może być tańsze! Przed zakupem ubezpieczenia OC i AC warto porównać ceny polis dostępnych na rynku. Może się okazać, że do tej pory przepłacaliśmy, i to słono, za nasze ubezpieczenie. Różnice w cenach mogą wynosić nawet kilkaset złotych! Co zrobić, żeby płacić mniej? Najkorzystniejszą polisę, szybko i w prosty sposób możemy wybrać i kupić w multiagencji CUK Ubezpieczenia. W zaledwie kilka minut, na miejscu w placówce lub telefonicznie, otrzymamy bezpłatną symulację cen polis OC i AC spośród ofert 30 Towarzystw Ubezpieczeniowych. CUK posiada system informatyczny, dzięki któremu możliwe jest szybkie i precyzyjne wyliczanie składek ubezpieczeń OC, AC oraz całych pakietów ubezpieczeniowych. Po wpisaniu podstawowych informacji na temat kierowcy i jego pojazdu, program przeprowadza precyzyjną symulację cen oraz dobiera zakres polisy, który interesuje klienta. Po chwili otrzymujemy gotowy, bezpłatny wydruk, który zawiera aktualne ceny polis różnych Towarzystw Ubezpieczeniowych. Porównuj ceny, oszczędzaj czas i pieniądze Już nie musimy poświęcać kilku godzin, czy nawet dni, poszukując najtańszej polisy zwiększamy zasięg z przodu jak i z tyłu pojazdu. Skoro już mamy wszystko, czas na zestrojenie CB-radia, anteny oraz samochodu ze sobą. Niestety tutaj bez odpowiedniego miernika, a dokładnie reflektometru swr, nie zdziałamy wiele. Jeżeli nie posiadamy tego urządzenia, to pozostaje nam nic innego jak wizyta u fachowca. Strojenie radia nie jest drogie. Zajmie tylko kilka minut. Pora ruszać w drogę. Dzięki wystającemu z dachu kikutkowi nie musimy się już obawiać długich podróży. Mobilki z CB-radia na pewno w wielu Towarzystwach, a różnica w cenach może wynosić nawet kilkaset złotych! W jednym miejscu, w placówce CUK, możemy znaleźć, wybrać i zakupić polisę. Dzięki systemowi CUK dobór ubezpieczenia staje się prosty i przyjemny, a co najważniejsze tańszy! Co więcej, w CUK możemy podzielić swoją polisę aż na 11 rat, a pierwszą z nich zapłacić dopiero po 3 tygodniach. Sprawdź, jak tanie może być Twoje OC i AC! nam podpowiedzą, jak tam dróżka, gdzie stoją misiaczki i czemu się zrobił koreczek. Tak naprawdę jednak CB- -radio ma umilić nam drogę i sprawić, byśmy podróżowali mądrze. A więc jedźcie bezpiecznie, koledzy! Do zapytania o drogę używamy kanału 19. Staramy się nie prowadzić tam długich rozmów z kolegami, gdyż jest to ogólny kanał i innym użytkownikom może to przeszkadzać. Po wywołaniu kolegi przejdźmy na inny kanał. Kanał 9 jest kanałem ratunkowym, służy do wzywania pomocy w nagłych wypadkach. Nie prowadź na nim żadnych innych rozmów! Po bezpłatną kalkulację zadzwoń do konsultanta pod numer Infolinia czynna jest cały tydzień: pn.-pt. 8:00-20:00; sb.-nd. 10:00-18:00. CUK Ubezpieczenia w Olsztynie: ul. Kętrzyńskiego 5/6a, tel Adresy i godziny otwarcia pozostałych placówek w regionie znajdziesz na

14 14 Nowe Życie Olsztyna nr 16 (139) 2014 BARAN 21 III - 20 IV Decyzja, którą teraz podejmiesz, może wpłynąć na całe Twoje życie. Nie oglądaj się na innych. I tak będą Ci zazdrościć. Warto spróbować. Nawet kilka kilogramów mniej to już duży sukces. BYK 21 IV - 20 V Idź na całość i zaszalej. Pokaż, na co Cię teraz stać. Kup sobie nowe ubranie lub buty. W promocji lub na wyprzedaży. Bądź ostrożny z ogniem i nie wymieniaj żarówek. I tak przecież kiedyś się przepalą. BLIŹNIĘTA 21 V - 21 VI Planujesz zmiany. Nie każdy tak reaguje na kłopoty i zabiera się do pracy. Zacznij od powiększenia swoich zasobów finansowych. Chociaż to trudne, rób to zgodnie z literą prawa lub z adwokatem. RAK 22 VI - 22 VII Bądź bardziej podejrzliwy i ostrożny. Jakaś przedwczesna obietnica może wpakować Cię w kabałę, więc nie spiesz się! Dopóki nie powiesz tak i niczego nie podpiszesz, nie zawarłeś małżeństwa. LEW 23 VII - 23 VIII Korzystaj z urlopu. Do Ciebie należy wybór, jak to zrobisz. Pamiętaj jednak, że komputer to niejedyny sposób spędzania wolnego czasu. Obejrzyj od czasu do czasu jakiś fajny film w telewizji. PANNA 24 VIII - 23 IX Przyszła pora, żeby razem ze swoim partnerem wyjaśnić różnice w pojmowaniu świata oraz omówić marzenia i plany. Dogadajcie się, ale słuchaj uważnie. W końcu to Ty będziesz płacić za realizację tych planów. WAGA 24 IX - 23 X Zaproś przyjaciół na obiad. Zrób to osobiście, nie telefonicznie, bo pomyślą, że to pomyłka albo głupi żart. Sobie też zamów coś do jedzenia, oprócz wody mineralnej. Odbijesz sobie za kilka tygodni. SKORPION 24 X - 22 XI Radzę wziąć krótki urlop i odpocząć. Nie walcz też na siłę o pieniądze. Na wszystko przyjdzie czas. W życiu osobistym zmiany także nie są mile widziane. Chyba potrafisz wytrzymać dwa tygodnie? Redakcja zastrzega sobie prawo do unieważnienia horoskopu, bez podania przyczyn! rozmaitości STRZELEC 23 XI - 21 XII Znaleziony przypadkowo bilet autobusowy może być przyczyną wielu nieprzyjemności. Naprawdę, bardzo łatwo można stwierdzić, czy był już skasowany. Nie licz na wyrozumiałość kontrolera. KOZIOROŻEC 22 XII - 20 I Możesz załatwić pomyślnie jakieś sprawy prawne i rodzinne. Postarasz się doradzić krewnym, którzy nie radzą sobie w urzędach i sądach. W zamian zyskasz wielką wdzięczność i niewielki procent spadku. WODNIK 21 I - 19 II Zostań własnym sponsorem. Po pierwsze otrzymasz taką kwotę, jaka naprawdę jest Ci potrzebna. Po drugie możesz ją przeznaczyć na zupełnie inny cel niż planowałeś. Przecież nikt tego nie sprawdzi. RYBY 20 II - 20 III Unikaj kontaktów z przełożonym. Nie podpisuj listy obecności i nie wywiązuj się z obowiązków i poleceń. Nie reaguj na uwagi. Pod koniec tygodnia uzyskasz możliwość rozpoczęcia nowej pracy. W nowej firmie. AZB Kino zaprasza Wakacje Mikołajka Koniec szkoły to najszczęśliwszy dzień w roku dla Mikołajka i paczki jego oddanych przyjaciół. Wystarczy spakować walizki i można ruszać w wymarzoną wakacyjną podróż. A ta zaprowadzi bohatera w sam środek malowniczej Bretanii. Od partyjki golfa w urokliwym pensjonacie, przez rejs do Wyspy Mgieł, na harcerskim obozie skończywszy wszędzie, gdzie pojawi się Mikołajek, czeka go moc niezapomnianych przygód. Aby dostać jeden z ośmiu biletów na dowolny film 2d grany od poniedziałku do czwartku, należy wysłać SMS z uzasadnieniem, dlaczego właśnie do Ciebie ma trafić bilet, pod numer 7148 o treści zycie1. treść uzasadnienia Koszt SMS-a to 1,23 zł z VAT. Niezniszczalni 3 Conrad Stonebanks (Mel Gibson) to jeden z największych na świecie handlarzy bronią. Zanim przeszedł na ciemną stronę mocy, był jednym z tych, którzy powołali do życia Niezniszczalnych kierującą się własnym kodeksem honorowym grupę najlepszych na świecie żołnierzy do wynajęcia. Czy drużynie Rossa uda się przechytrzyć dawnego kompana znającego ich na wylot? W realizacji misji wesprze ich kolejna generacja najemników. Nikt nie jest przecież wiecznie młody. Diane Chamberlain Dobry ojciec Przed czterema laty dziewiętnastoletni Travis Brown dokonał wyboru: sam wychowa nowo narodzoną córkę. Kiedy większość jego przyjaciół imprezowała i chodziła na randki, Travis siedział w domu, zmieniał pieluszki i martwił się o pieniądze na życie, nigdy jednak nie żałował tej decyzji. Bella jest światłem jego życia. Kiedy jednak Travis traci pracę i dom, bezpieczeństwo które z takim trudem stworzył dla Belli zaczyna się chwiać. A potem następuje cud. Praca w Raleigh może poprawić ich los. Musi. Ale gdy Travis przyjeżdża do miasta, przekonuje się, że nie chodzi o pracę, a udział w przestępstwie, które zapewni szybkie pieniądze bez żadnych konsekwencji. Czy aby na pewno? Co sprawia, że stajemy się dobrymi rodzicami? Czy dobro dziecka może usprawiedliwić działania poza prawem? Jak daleko mogłabyś się posunąć, chcąc chronić swoje dziecko? Co to znaczy być dobrym ojcem? Czy człowiek ma predyspozycje do bycia rodzicem, czy można się tego nauczyć? Jak wiele jesteśmy w stanie poświecić, by walczyć o szczęście swojego dziecka? O tym, ale też o stracie, zagubieniu, sile miłości i dążeniu do prawdy opowiada nowa książka Diane Chamberlain Dobry ojciec.

15 sport Nowe Życie Olsztyna nr 16 (139) Piłkarze ręczni już trenują Warmia nadzieje i rozterki Piłka ręczna zaskarbiła sobie sympatię kibiców. Szkoda, że w Olsztynie możemy oglądać tylko mecze I ligi. Niedawno nasi szczypiorniści walczyli o czołowe lokaty w ekstraklasie. Czy pokuszą się o powrót do krajowej czołówki? Lata chwały minęły, lecz nie znaczy to, że powrót do sukcesów jest niemożliwy. Jednak nie od razu... Olsztyn zbudowano. Pamiętamy, w jakich bólach rodził się zespół, który wysiłkiem wychowanków awansował do krajowej elity. Trochę to trwało. W efekcie przyszedł wymarzony sukces. Po latach euforii nastąpiło tąpnięcie. Olsztyńska drużyna spadła do I ligi. Przez moment wydawało się, że w ogóle zniknie ze sportowej mapy Polski. Dzięki wysiłkom tych, którzy kochają szczypiorniaka, udało się utrzymać drużynę w rozgrywkach. W rezultacie olsztyński klub rozpoczął ponowną i mozolną drogę do sukcesu. Pierwszym etapem było zgłoszenie ekipy do rozgrywek pierwszej ligi i utrzymanie zespołu w tej klasie rozgrywkowej. W minionym sezonie Warmia zaczęła grać na wyższym poziomie. Wbrew przewidywaniom pesymistów, włączyła się do walki o czołowe lokaty w pierwszej lidze. Bazując głównie na wychowankach, sprawiła wiele radości miejscowym kibicom. Co to oznacza? Nie możemy bawić się w gdybanie. Na razie miejsce olsztynian jest w tej klasie rozgrywkowej. Czy to się zmieni w ciągu najbliższych dwóch- -trzech lat? Pożyjemy, zobaczymy. Najważniejsze jest to, że klub nadal walczy o swoją przyszłość. Wiadomo, że tak jak wszędzie, w I lidze rządzi pieniądz. W Olsztynie na nadmiar finansów żaden klub nie narzeka. Jednak powolutku Warmia wraca na właściwą drogę. Po udanym poprzednim sezonie jest nadzieja, że olsztynianie ponownie włączą się do walki o czołowe lokaty. Wiadomo, że ścisła kadra musi liczyć przynajmniej kilkunastu zawodników. I dobrze byłoby, gdyby większość miała lokalne korzenie lub wróciła do klubu, w którym osiągała pewne sukcesy. Na razie kadra zespołu liczy szesnastu zawodników. Niestety nie obyło się bez strat. Największą jest odejście do MMTS Kwidzyn najlepszego strzelca naszej ekipy Aleksandra Kryszenia. Oprócz niego klub opuścili Jacek Zyśk i Marcin Prorok (zakończyli karierę) oraz Bartosz Idzikowski, Adrian Wojciechowski (Szczypiorniak Olsztyn) i Maciej Koledziński. Warmia pozyskała na ich miejsce m.in. byłych zawodników klubu Marcina Malewskiego (Meble Wójcik Elbląg) i Michała Krawczyka (Nielba Wągrowiec). Od pewnego czasu zawodnicy trenują przed rozpoczynającym się w połowie września nowym sezonem. Pierwsze dni będą podporządkowane treningowi siłowemu czyli pracy w siłowni oraz bieganiu po uroczych, ale też trudnych ścieżkach w olsztyńskich lasach. Potem przyjdzie czas na zajęcia z piłką. Podczas przygotowań nie może zabraknąć sparingów. Jako pierwsi siłę olsztynian sprawdzili szczypiorniści z Elbląga. Kolejny etap to turniej w Nidzicy (23 sierpnia), gdzie rywalami Warmii będą Spójnia Gdynia, Warszawianka Warszawa i MKS Brodnica. Później olsztynianie zmierzą się z KPR Legionowo i MMTS Kwidzyn. Być może pod- opieczni trenera Karola Adamowicza zagrają także w turnieju w Legionowie, który ma odbyć się pod koniec sierpnia. Jednym z kłopotów szczypiornistów jest to, że nie zawsze mogą trenować i grać w hali Urania. Niestety nie po raz pierwszy okazało się, że mają trochę od górkę. Dzięki staraniom władz miasta udało się dograć kalendarz treningów i ligowych spotkań. Jedynie z Sokołem Kościerzyna olsztynianie zagrają w Nidzicy. Pierwszy ligowy mecz Warmia rozegra 13 września w Białej Podlaskiej z AZS AWF. WAD Legia Liga Mistrzów czy B-klasa? Sprawa jest przebrzmiała, ale wiąż fascynująca. Piłkarze wygrali dwumecz 6:1, a i tak odpadli z Ligi Mistrzów. Mowa oczywiście o warszawskiej Legii. Zawodnicy ze stolicy Polski rozbili Celtic Glasgow 4:1 i 2:0 w trzeciej rundzie eliminacji do LM. I wszystko byłoby w porządku, gdyby nie... Bartosz Bereszyński. Krótko, bo wszyscy (chyba wszyscy!) wiedzą, o co chodzi. W poprzednim sezonie zawodnika ukarano czerwoną kartką. Zawieszono go na trzy mecze w rozgrywkach pod egidą UEFA. Piłkarz odpokutował, lecz okazało się, że zawiedli... działacze. Po meczach Legii z irlandzką drużyną oraz spotkaniu w Warszawie ze Szkotami, Bereszyńskiemu teoretycznie skończyła się kara. Niestety nie wpisano go do meczowego protokołu z Irlandczykami. W efekcie wychodząc na boisko w Glasgow, zafundował swojemu klubowi walkower 0:3. Ponieważ Legia pierwszy mecz wygrała 4:1, o awansie zdecydowała bramka zdobyta przez Celtic w Warszawie. Wprawdzie stołeczny klub odwołał się od decyzji UEFA, ale wiadomo, że szanse na wygranie sprawy są minimalne (tekst oddano do druku przed podjęciem decyzji ze strony UEFA). Prawo prawem, ale głupota głupotą. Po co wpisywać zawodnika do meczowego protokołu, kiedy i tak nie może zagrać. Jeżeli taki zapis jest w regulaminie UEFA, to przynosi hańbę piłkarskiej władzy. Z drugiej strony Legia powinna pogodzić się z tą decyzją, bo jeśli taki zapis istnieje, to zawinili działacze. I nie podlega to żadnej dyskusji. Czworo z nich zwolniono ze stanowisk. Ale czy to ma znaczenie? Nie wiem! Z taką sytuacją spotykam się po raz pierwszy. Dotąd miałem do czynienia z walkowerami na poziomie polskiej B-klasy lub ewentualnie A-klasy. Czyżby mająca duże ambicje Legia chciała dorównać Koronie Klewki czy Foto-Higienie Gać (z całym szacunkiem dla obu klubów)? WAD

16

TRENER MARIUSZ MRÓZ - JEDZ TO, CO LUBISZ I WYGLĄDAJ JAK CHCESZ!

TRENER MARIUSZ MRÓZ - JEDZ TO, CO LUBISZ I WYGLĄDAJ JAK CHCESZ! TRENER MARIUSZ MRÓZ - JEDZ TO, CO LUBISZ I WYGLĄDAJ JAK CHCESZ! Witaj! W tym krótkim PDFie chcę Ci wytłumaczyć dlaczego według mnie jeżeli chcesz wyglądać świetnie i utrzymać świetną sylwetkę powinieneś

Bardziej szczegółowo

FILM - W INFORMACJI TURYSTYCZNEJ (A2 / B1)

FILM - W INFORMACJI TURYSTYCZNEJ (A2 / B1) FILM - W INFORMACJI TURYSTYCZNEJ (A2 / B1) Turysta: Dzień dobry! Kobieta: Dzień dobry panu. Słucham? Turysta: Jestem pierwszy raz w Krakowie i nie mam noclegu. Czy mogłaby mi Pani polecić jakiś hotel?

Bardziej szczegółowo

Paulina Szawioło. Moim nauczycielem był Jarek Adamowicz, był i jest bardzo dobrym nauczycielem, z którym dobrze się dogadywałam.

Paulina Szawioło. Moim nauczycielem był Jarek Adamowicz, był i jest bardzo dobrym nauczycielem, z którym dobrze się dogadywałam. Paulina Szawioło Kto uczył Cięwf? Moim nauczycielem był Jarek Adamowicz, był i jest bardzo dobrym nauczycielem, z którym dobrze się dogadywałam. Jak wspominasz szkołę? Szkołę wspominam pozytywnie. Na początku,

Bardziej szczegółowo

Igor Siódmiak. Moim wychowawcą był Pan Łukasz Kwiatkowski. Lekcji w-f uczył mnie Pan Jacek Lesiuk, więc chętnie uczęszczałem na te lekcje.

Igor Siódmiak. Moim wychowawcą był Pan Łukasz Kwiatkowski. Lekcji w-f uczył mnie Pan Jacek Lesiuk, więc chętnie uczęszczałem na te lekcje. Igor Siódmiak Jak wspominasz szkołę? Szkołę wspominam bardzo dobrze, miałem bardzo zgraną klasę. Panowała w niej bardzo miłą atmosfera. Z nauczycielami zawsze można było porozmawiać. Kto był Twoim wychowawcą?

Bardziej szczegółowo

SCENARIUSZ WYBIERAM ZDROWIE I ZDROWE ODŻYWIANIE

SCENARIUSZ WYBIERAM ZDROWIE I ZDROWE ODŻYWIANIE SCENARIUSZ WYBIERAM ZDROWIE I ZDROWE ODŻYWIANIE CELE: 1. Uczenie dzieci odpowiedzialności za własne zdrowie. 2. Uświadomienie dzieciom roli właściwego stylu życia w trosce o zdrowie i dobre samopoczucie.

Bardziej szczegółowo

Organizacja czasu 1

Organizacja czasu 1 Organizacja czasu 1 Organizacja czasu Czyli jak optymalnie wykorzystać czas. Michał Mielniczuk 2 Do dzieła!!! W tym poradniku, podam Ci kilka sposobów na to jak optymalnie organizować zadania, by zyskać

Bardziej szczegółowo

Rozmowa ze sklepem przez telefon

Rozmowa ze sklepem przez telefon Rozmowa ze sklepem przez telefon - Proszę Pana, chciałam Panu zaproponować opłacalny interes. - Tak, słucham, o co chodzi? - Dzwonię w imieniu portalu internetowego AmigoBONUS. Pan ma sklep, prawda? Chciałam

Bardziej szczegółowo

Spis barier technicznych znajdziesz w Internecie. Wejdź na stronę www.mopr.poznan.pl

Spis barier technicznych znajdziesz w Internecie. Wejdź na stronę www.mopr.poznan.pl 1 Bariery techniczne to wszystko, co przeszkadza ci sprawnie funkcjonować w twoim środowisku i wśród ludzi. Bariery techniczne to również to, co przeszkadza, by inni mogli sprawnie się tobą opiekować.

Bardziej szczegółowo

sprzętu rehabilitacyjnego Tekst łatwy do czytania foto: Anna Olszak Dofinansowanie zakupu

sprzętu rehabilitacyjnego Tekst łatwy do czytania foto: Anna Olszak Dofinansowanie zakupu sprzętu rehabilitacyjnego Tekst łatwy do czytania foto: Anna Olszak Dofinansowanie zakupu Sprzęt rehabilitacyjny to urządzenia, które pomogą ci wykonywać ćwiczenia konieczne do poprawy twojej sprawności

Bardziej szczegółowo

30-dniowe #FajneWyzwanie Naucz się prowadzić Dziennik!

30-dniowe #FajneWyzwanie Naucz się prowadzić Dziennik! 30-dniowe #FajneWyzwanie Naucz się prowadzić Dziennik! Witaj w trzydziestodniowym wyzwaniu: Naucz się prowadzić dziennik! Wydrukuj sobie cały arkusz, skrupulatnie każdego dnia uzupełniaj go i wykonuj zadania

Bardziej szczegółowo

Tekst łatwy do czytania. foto: Anna Olszak. Dofinansowanie zakupu sprzętu lub wykonania usług z zakresu likwidacji barier technicznych

Tekst łatwy do czytania. foto: Anna Olszak. Dofinansowanie zakupu sprzętu lub wykonania usług z zakresu likwidacji barier technicznych Tekst łatwy do czytania foto: Anna Olszak Dofinansowanie zakupu sprzętu lub wykonania usług z zakresu likwidacji barier technicznych Bariery techniczne to wszystko, co przeszkadza ci sprawnie funkcjonować

Bardziej szczegółowo

Czy na pewno jesteś szczęśliwy?

Czy na pewno jesteś szczęśliwy? Czy na pewno jesteś szczęśliwy? Mam na imię Kacper i mam 40 lat. Kiedy byłem małym chłopcem nigdy nie marzyłem o dalekich podróżach. Nie fascynował mnie daleki świat i nie chciałem podróżować. Dobrze się

Bardziej szczegółowo

tekst łatwy do czytania Jak otrzymać pomoc z Powiatowego Urzędu Pracy w Poznaniu

tekst łatwy do czytania Jak otrzymać pomoc z Powiatowego Urzędu Pracy w Poznaniu tekst łatwy do czytania Jak otrzymać pomoc z Powiatowego Urzędu Pracy w Poznaniu Jak otrzymać pomoc z Powiatowego Urzędu Pracy w Poznaniu Powiatowy Urząd Pracy w Poznaniu pomaga osobom, które nie mają

Bardziej szczegółowo

ZESTAW NR 1. II. Opisz poniższą ilustrację i odpowiedz na dwa pytania zadane przez komisję. fot. S. Kwiatkowska

ZESTAW NR 1. II. Opisz poniższą ilustrację i odpowiedz na dwa pytania zadane przez komisję. fot. S. Kwiatkowska ZESTAW NR 1 I. W rozmowie z mamą korespondentki, u której mieszkasz podczas wakacji: poinformuj, że źle się czujesz, powiedz, co ci dolega, poproś, aby poszła z Tobą do lekarza. ZESTAW NR 2 I. W rozmowie

Bardziej szczegółowo

zdrowia Zaangażuj się

zdrowia Zaangażuj się Ochrona Twojego zdrowia Zaangażuj się Niniejszy projekt jest finansowany przez Ochrona Twojego zdrowia Zaangażuj się www.oha.com 1. Zainteresuj się ochroną swojego zdrowia. Jeśli masz pytania lub wątpliwości

Bardziej szczegółowo

WYZWANIE 21 DNI ZMIEŃ SWOJE NAWYKI

WYZWANIE 21 DNI ZMIEŃ SWOJE NAWYKI Dzień 1. 1. Przeanalizuj swoje codzienne działania i zapisz co najbardziej Cię oddala od osiągnięcia swojej idealnej, wymarzonej wagi. Te działania to utrwalone przez Ciebie nawyki i masz nad nimi kontrolę

Bardziej szczegółowo

Najczęstsze pytanie, jakie słyszę z ust właścicieli firm usługowych brzmi: Gdzie szukać nowych klientów?

Najczęstsze pytanie, jakie słyszę z ust właścicieli firm usługowych brzmi: Gdzie szukać nowych klientów? Witaj! Najczęstsze pytanie, jakie słyszę z ust właścicieli firm usługowych brzmi: Gdzie szukać nowych klientów? Każdy głowi się gdzie umieścić reklamę, aby przyciągnąć nowe osoby. Gazety, radio czy bilbordy?

Bardziej szczegółowo

Ogólnopolski Program Edukacyjny. Trzyma j Formę. Przedszkole im. Św. Jana de La Salle. w Gdańsku 2015/16

Ogólnopolski Program Edukacyjny. Trzyma j Formę. Przedszkole im. Św. Jana de La Salle. w Gdańsku 2015/16 Ogólnopolski Program Edukacyjny Trzyma j Formę Przedszkole im. Św. Jana de La Salle w Gdańsku 2015/16 Czym jest program i jakie są jego cele? To inicjatywa propagująca zdrowy styl życia o unikalnym, dwukierunkowym

Bardziej szczegółowo

1. Wejdź na stronę Bezpieczny.pl

1. Wejdź na stronę Bezpieczny.pl Instrukcja zawarcia ubezpieczenia AXA Bezpieczny.pl Obsługa portalu Bezpieczny.pl jest wbrew pozorom bardzo prosta. Jednak żeby każdy czuł się pewnie przy zawieraniu polisy przygotowaliśmy krótki poradnik,

Bardziej szczegółowo

4. Rozmawiasz z pracodawcą odnośnie Twojej pracy wakacyjnej. Omów: - wynagrodzenie - obowiązki - godziny pracy - umiejętności

4. Rozmawiasz z pracodawcą odnośnie Twojej pracy wakacyjnej. Omów: - wynagrodzenie - obowiązki - godziny pracy - umiejętności 1. Chcesz zapisać się na kurs języka w Londynie. W rozmowie z pracownikiem szkoły językowej omów następujące kwestie: - twój poziom znajomości języka - koszty - prowadzący - zajęcia dodatkowe 2. Jesteś

Bardziej szczegółowo

styczeń 2015 Postanowienia Noworoczne Zdrowa dieta

styczeń 2015 Postanowienia Noworoczne Zdrowa dieta Kalendarz Postanowienia Noworoczne W tym roku na pewno schudnę, rzucę palenie, zacznę biegać, zadbam o siebie to nasze postanowienia, do których zwykle wracamy w Nowym Roku. Chcemy zmienić swoje życie,

Bardziej szczegółowo

FILM - BANK (A2 / B1)

FILM - BANK (A2 / B1) FILM - BANK (A2 / B1) Pierre i Maria: Dzień dobry Pani! Pracownik: Dzień dobry! W czym mogę pomóc? Pierre: Jesteśmy zainteresowani założeniem konta w Państwa banku. Pochodzimy z Francji, ale teraz mieszkamy

Bardziej szczegółowo

Umiesz Liczyć Licz Kalorie

Umiesz Liczyć Licz Kalorie Umiesz Liczyć Licz Kalorie Cześć! W tym krótkim poradniku wytłumaczę Ci dlaczego według mnie jedzenie wszystkiego w odpowiednich ilościach pozwoli utrzymać świetną sylwetkę przez całe życie. Tak dobrze

Bardziej szczegółowo

Zmieniaj świat słowami karta pracy grupa 1/A

Zmieniaj świat słowami karta pracy grupa 1/A Zmieniaj świat słowami karta pracy grupa 1/A Przekonaj kolegę do wspólnego wyjścia do kina w czwartek wieczorem. Kolega lubi filmy akcji, a namawiasz go na wspólne obejrzenie kolejnej części jego ulubionego

Bardziej szczegółowo

Ekspresowo na Mazury? Tak, ale tylko z GigaBusem!

Ekspresowo na Mazury? Tak, ale tylko z GigaBusem! Ekspresowo na Mazury? Tak, ale tylko z GigaBusem! Jako, że ostatnio mam przyjemność służbowo jeździć na Mazury, to bardzo ucieszyłem się z powstania połączenia ekspresowego na trasie z Warszawy do Giżycka.

Bardziej szczegółowo

Praca dla fizjoterapeutów we Francji

Praca dla fizjoterapeutów we Francji Chcesz pracować we Francji, gdzie zawód fizjoterapeuty jest szanowany i cieszyć się wysokim wynagrodzeniem? Praca dla fizjoterapeutów we Francji Dlaczego fizjoterapeuci wyjeżdżają do Francji? 1. 2. 3.

Bardziej szczegółowo

ZDROWY STYL ŻYCIA GRA O ZDROWIE. Wybierz zdrowy styl życia i zostań zwycięzcą. Dofinansowane przez: Więcej na:

ZDROWY STYL ŻYCIA GRA O ZDROWIE. Wybierz zdrowy styl życia i zostań zwycięzcą. Dofinansowane przez: Więcej na: ZDROWY STYL ŻYCIA GRA O ZDROWIE Wybierz zdrowy styl życia i zostań zwycięzcą Dofinansowane przez: Więcej na: www.zdrowawatroba.uml.lodz.pl Masz 7, 9 a może 11 lat. Rośniesz, stajesz się coraz bardziej

Bardziej szczegółowo

8 sposobów na więcej czasu w ciągu dnia

8 sposobów na więcej czasu w ciągu dnia http://produktywnie.pl RAPORT 8 sposobów na więcej czasu w ciągu dnia Jakub Ujejski Powered 1 by PROINCOME Jakub Ujejski Wszystkie prawa zastrzeżone. Strona 1 z 10 1. Wstawaj wcześniej Pomysł, wydawać

Bardziej szczegółowo

Marcin Budnicki. Do jakiej szkoły uczęszczasz? Na jakim profilu jesteś?

Marcin Budnicki. Do jakiej szkoły uczęszczasz? Na jakim profilu jesteś? Marcin Budnicki Do jakiej szkoły uczęszczasz? Na jakim profilu jesteś? Uczę się w zespole szkół Nr 1 im. Komisji Edukacji Narodowej. Jestem w liceum o profilu sportowym. Jakie masz plany na przyszłość?

Bardziej szczegółowo

FILM - SALON SPRZEDAŻY TELEFONÓW KOMÓRKOWYCH (A2 / B1 )

FILM - SALON SPRZEDAŻY TELEFONÓW KOMÓRKOWYCH (A2 / B1 ) FILM - SALON SPRZEDAŻY TELEFONÓW KOMÓRKOWYCH (A2 / B1 ) Klient: Dzień dobry panu! Pracownik: Dzień dobry! W czym mogę pomóc? Klient: Pierwsza sprawa: jestem Włochem i nie zawsze jestem pewny, czy wszystko

Bardziej szczegółowo

Noworoczne postanowienia, czyli jak skutecznie schudnąć

Noworoczne postanowienia, czyli jak skutecznie schudnąć Noworoczne postanowienia, czyli jak skutecznie schudnąć Wraz z początkiem nowego roku wielu z nas podjęło decyzję, by zmienić coś w swoim życiu. Najpopularniejsze postanowienia to bez wątpienia: rzucę

Bardziej szczegółowo

Wielkie Powroty. Wytrwać. Odnieść sukces. Być inspiracją dla innych.

Wielkie Powroty. Wytrwać. Odnieść sukces. Być inspiracją dla innych. Wielkie Powroty Wytrwać. Odnieść sukces. Być inspiracją dla innych. Wielkie Powroty Rolf Benirschke twórca programu Po operacji wyłonienia stomii, która odbyła się w 1979 r., Rolf wrócił do profesjonalnej

Bardziej szczegółowo

Uzupełnij: Vorname:..

Uzupełnij: Vorname:.. Uzupełnij: Vorname:.. Name: Geburtsdatum:.. Land:. Adresse:. Telefonnummer: E-Mail:.. Schule:... Klasse:... Geschwister:.. Lieblingsfach: Lieblingslehrer:. Freunde: Haustiere:.. Hobbys:. Freizeit:. Tam,

Bardziej szczegółowo

Tekst łatwy do czytania. foto: Anna Olszak. Dofinansowanie zakupu sprzętu lub wykonania usług z zakresu likwidacji barier w komunikowaniu się

Tekst łatwy do czytania. foto: Anna Olszak. Dofinansowanie zakupu sprzętu lub wykonania usług z zakresu likwidacji barier w komunikowaniu się Tekst łatwy do czytania foto: Anna Olszak Dofinansowanie zakupu sprzętu lub wykonania usług z zakresu likwidacji barier w komunikowaniu się Bariery w komunikowaniu się to wszystko to, co utrudnia ci porozumiewanie

Bardziej szczegółowo

AUDIO A2/B1 IDZIEMY NA ZAKUPY! (wersja dla studenta)

AUDIO A2/B1 IDZIEMY NA ZAKUPY! (wersja dla studenta) AUDIO A2/B1 IDZIEMY NA ZAKUPY! (wersja dla studenta) 1. Przed przeczytaniem proszę pomyśleć nad pytaniami i napisać odpowiedzi: 1. Czy lubisz robić zakupy? Co najczęściej kupujesz? Gdzie? 2. Co myślisz

Bardziej szczegółowo

Hektor i tajemnice zycia

Hektor i tajemnice zycia François Lelord Hektor i tajemnice zycia Przelozyla Agnieszka Trabka WYDAWNICTWO WAM Był sobie kiedyś chłopiec o imieniu Hektor. Hektor miał tatę, także Hektora, więc dla odróżnienia rodzina często nazywała

Bardziej szczegółowo

Jak zaoszczędzić płacąc za granicą czyli kilka słów o kantorach online

Jak zaoszczędzić płacąc za granicą czyli kilka słów o kantorach online Jak zaoszczędzić płacąc za granicą czyli kilka słów o kantorach online Jak dobrze wiecie kantor kojarzy się nam z małym pomieszczeniem z pancerną szybą, a jeszcze wcześniej w latach PRL z szemranym gościem

Bardziej szczegółowo

Graj na zdrowie! ale i ciekawe!

Graj na zdrowie! ale i ciekawe! Graj na zdrowie! Zastanawiasz się jak zachęcić swoje dziecko do prawidłowej diety i aktywności fizycznej? Poznaj nową aplikację Zdrowice, dzięki której jedzenie warzyw i owoców, picie wody czy aktywność

Bardziej szczegółowo

O tym, jakie będziesz miał zabiegi rehabilitacyjne na turnusie, decyduje twój lekarz rodzinny lub specjalista, u którego się leczysz.

O tym, jakie będziesz miał zabiegi rehabilitacyjne na turnusie, decyduje twój lekarz rodzinny lub specjalista, u którego się leczysz. 1 Turnus rehabilitacyjny są to wakacje połączone z zabiegami rehabilitacyjnymi. Zabiegi rehabilitacyjne to na przykład: gimnastyka, masaż, kąpiel w basenie i inne. O tym, jakie będziesz miał zabiegi rehabilitacyjne

Bardziej szczegółowo

KATARZYNA POPICIU WYDAWNICTWO WAM

KATARZYNA POPICIU WYDAWNICTWO WAM KATARZYNA ŻYCIEBOSOWSKA POPICIU WYDAWNICTWO WAM Zamiast wstępu Za każdym razem, kiedy zaczynasz pić, czuję się oszukana i porzucona. Na początku Twoich ciągów alkoholowych jestem na Ciebie wściekła o to,

Bardziej szczegółowo

Marnowanie żywności w szkołach. Jak edukować najmłodszych?

Marnowanie żywności w szkołach. Jak edukować najmłodszych? Marnowanie żywności w szkołach. Jak edukować najmłodszych? Niemal 1/3 Polaków przyznaje się, że zdarza im się wyrzucać żywność 1. Jedzenie marnuje się każdego dnia także w szkołach na stołówkach i w plecakach

Bardziej szczegółowo

Biuro podróży EUD Etap I. Planowanie

Biuro podróży EUD Etap I. Planowanie Biuro podróży EUD Etap I. Planowanie Wprowadzenie do konkursu Zbliża się upragniona przez wszystkich uczniów przerwa wakacyjna czas odpoczynku i zabawy. Jednak lipiec i sierpień to miesiące, kiedy niektóre

Bardziej szczegółowo

Nasza Kosmiczna Grosikowa Drużyna liczy 77 małych astronautów i aż 8 kapitanów. PYTANIE DLACZEGO? Jesteśmy szkołą wyróżniającą się tym, że w klasach

Nasza Kosmiczna Grosikowa Drużyna liczy 77 małych astronautów i aż 8 kapitanów. PYTANIE DLACZEGO? Jesteśmy szkołą wyróżniającą się tym, że w klasach a Nasza Kosmiczna Grosikowa Drużyna liczy 77 małych astronautów i aż 8 kapitanów. PYTANIE DLACZEGO? Jesteśmy szkołą wyróżniającą się tym, że w klasach mamy dwie Panie, które zawsze gdy, ktoś z nas potrzebuje

Bardziej szczegółowo

Trening INTEGRA Dodatkowe dialogi

Trening INTEGRA Dodatkowe dialogi Trening INTEGRA Dodatkowe dialogi Pobieranie pieniędzy z banku Wersja 1 - Chciałbym/abym wypłacić pieniądze. - Ile dokładnie? - 100 Euro - Proszę o okazanie dokumentu tożsamości. - Mam ze sobą mój paszport

Bardziej szczegółowo

Wydawanie pieniędzy Uczelni, czyli Jak rozliczać dokumenty księgowe? Podstawowe informacje:

Wydawanie pieniędzy Uczelni, czyli Jak rozliczać dokumenty księgowe? Podstawowe informacje: Wydawanie pieniędzy Uczelni, czyli Jak rozliczać dokumenty księgowe? Podstawowe informacje: 1. Żeby wydać pieniądze Samorządu Studentów APS musisz mieć zgodę: a. Rady Studentów APS (zatwierdzony projekt

Bardziej szczegółowo

Część I Konwersacja Przeprowadź z egzaminatorem trzy rozmowy na zaproponowane przez niego tematy.

Część I Konwersacja Przeprowadź z egzaminatorem trzy rozmowy na zaproponowane przez niego tematy. 1. tétel 1/1. oldal Zestaw abiturienta ZESTAW 1 Za chwilę przystąpisz do egzaminu ustnego. Zestaw pytań składa się z trzech części (zadań). W części II i III masz 30 sekund na zastanowienie się i przygotowanie

Bardziej szczegółowo

Piaski, r. Witajcie!

Piaski, r. Witajcie! Piszemy listy Witajcie! Na początek pozdrawiam Was serdecznie. Niestety nie znamy się osobiście ale jestem waszą siostrą. Bardzo się cieszę, że rodzice Was adoptowali. Mieszkam w Polsce i dzieli nas ocean.

Bardziej szczegółowo

SZKOŁY PONADGIMNAZJALNE

SZKOŁY PONADGIMNAZJALNE SZKOŁY PONADGIMNAZJALNE Typy szkół ponadgimnazjalnych Do wyboru są trzy typy szkół ponadgimnazjalnych: 1. liceum ogólnokształcące (LO) 2. technikum (T) 3. zasadnicza szkoła zawodowa (ZSZ) Każdy typ szkoły

Bardziej szczegółowo

Jak rozliczyć projekt

Jak rozliczyć projekt Jak rozliczyć projekt Inicjatywy młodzieżowe Z tego poradnika, dowiesz się: 1. Czym dokumentować swoje wydatki 2. Jak wygląda Faktura VAT i Rachunek Uproszczony 3. Jak opisywać dokumenty 4. Jak zrobić

Bardziej szczegółowo

Jaki sposób płatności wybrać dla swojego sklepu internetowego? biznes

Jaki sposób płatności wybrać dla swojego sklepu internetowego? biznes biznes www.pigulkiwiedzy.tv 9. Przelew bankowy Zalety: 3. 4. Wpłaty przekazywane są bezpośrednio na rachunek bankowy sklepu. Za przyjmowanie wpłat nie są pobierane opłaty od właściciela sklepu. Wpłata

Bardziej szczegółowo

Jak szukać tanich lotów?

Jak szukać tanich lotów? Ostatnia aktualizacja: 14.04.2016 Jak szukać tanich lotów? Oto podstawowe zasady, którymi warto się kierować, aby kupić tani bilet lotniczy. Skorzystaj z wybranych Okazji esky Na esky znajdziesz przygotowane

Bardziej szczegółowo

PODRÓŻE - SŁUCHANIE A2

PODRÓŻE - SŁUCHANIE A2 PODRÓŻE - SŁUCHANIE A2 (Redaktor) Witam państwa w audycji Blisko i daleko. Dziś o podróżach i wycieczkach będziemy rozmawiać z gośćmi. Zaprosiłem panią Iwonę, panią Sylwię i pana Adama, żeby opowiedzieli

Bardziej szczegółowo

INSTRUKCJA JAK ZAROBIĆ W PROSTY SPOSÓB W INTERNECIE 878 PLN BEZ INWESTYCJI I SPRZEDAŻY.

INSTRUKCJA JAK ZAROBIĆ W PROSTY SPOSÓB W INTERNECIE 878 PLN BEZ INWESTYCJI I SPRZEDAŻY. g INSTRUKCJA JAK ZAROBIĆ W PROSTY SPOSÓB W INTERNECIE 878 PLN BEZ INWESTYCJI I SPRZEDAŻY. Jeśli będziesz chcieć, pomogę Ci powtarzać ten, lub lepszy wynik co miesiąc, ale najpierw proszę wykonaj kroki

Bardziej szczegółowo

DBAJMY O SIBIE! AUDIO / VIDEO A2 (wersja dla studenta)

DBAJMY O SIBIE! AUDIO / VIDEO A2 (wersja dla studenta) DBAJMY O SIBIE! AUDIO / VIDEO A2 (wersja dla studenta) Dzień dobry państwu! Dziś naszym gościem w audycji Dbajmy o siebie jest pani doktor Irena Kamieńska, która z zawodu i z zamiłowania jest lekarzem

Bardziej szczegółowo

Punkt 2: Stwórz listę Twoich celów finansowych na kolejne 12 miesięcy

Punkt 2: Stwórz listę Twoich celów finansowych na kolejne 12 miesięcy Miesiąc:. Punkt 1: Wyznacz Twoje 20 minut z finansami Moje 20 minut na finanse to: (np. Pn-Pt od 7:00 do 7:20, So-Ni od 8:00 do 8:20) Poniedziałki:.. Wtorki:... Środy:. Czwartki: Piątki:. Soboty:.. Niedziele:...

Bardziej szczegółowo

W MOJEJ RODZINIE WYWIAD Z OPĄ!!!

W MOJEJ RODZINIE WYWIAD Z OPĄ!!! W MOJEJ RODZINIE WYWIAD Z OPĄ!!! W dniu 30-04-2010 roku przeprowadziłem wywiad z moim opą -tak nazywam swojego holenderskiego dziadka, na bardzo polski temat-solidarność. Ten dzień jest może najlepszy

Bardziej szczegółowo

II - Zdrowie jest bardzo ważne

II - Zdrowie jest bardzo ważne II - Zdrowie jest bardzo ważne Autor: Wioletta Szreiber 07.01.2011. Zmieniony 12.04.2011. 1. "5 porcji warzyw, owoców lub soku" - ogólnopolski program edukacyjny dla klas I- III Celem programu jest kształtowanie

Bardziej szczegółowo

Liczą się proste rozwiązania wizyta w warsztacie

Liczą się proste rozwiązania wizyta w warsztacie Liczą się proste rozwiązania wizyta w warsztacie Szybciej poznaję ceny. To wszystko upraszcza. Mistrz konstrukcji metalowych, Martin Elsässer, w rozmowie o czasie. Liczą się proste rozwiązania wizyta w

Bardziej szczegółowo

KIESZONKOWE I CO DALEJ?

KIESZONKOWE I CO DALEJ? Aby Twoje dziecko mogło nauczyć się pewnych zasad i nawyków finansowych, to musi mieć na czym się uczyć. Czyli dostawać regularne i stałe kieszonkowe. Wtedy konieczna jest odpowiedź na 2 pytania: Ile dawać?

Bardziej szczegółowo

Rozmowa z Maciejem Kuleszą, menedżerem w firmie Brento organizującej Men Expert Survival Race 1

Rozmowa z Maciejem Kuleszą, menedżerem w firmie Brento organizującej Men Expert Survival Race 1 Bednarczyk M., Nessel K. (red.), Przedsiębiorczość w sporcie: zasady i praktyka, CeDeWu, 2016 Materiał dodatkowy do rozdziału 21: E-komunikacja marektingowa w organizacji sportowej www.turystyka.uj.edu.pl/przedsiebiorczosc-w-sporcie

Bardziej szczegółowo

Jestem pewny, że Szymon i Jola. premię. (dostać) (ja) parasol, chyba będzie padać. (wziąć) Czy (ty).. mi pomalować mieszkanie?

Jestem pewny, że Szymon i Jola. premię. (dostać) (ja) parasol, chyba będzie padać. (wziąć) Czy (ty).. mi pomalować mieszkanie? CZAS PRZYSZŁY GRY 1. Gra ma na celu utrwalenie form i zastosowania czasu przyszłego niedokonanego i dokonanego. Może być przeprowadzona jako gra planszowa z kostką i pionkami, albo w formie losowania porozcinanych

Bardziej szczegółowo

Bezpłatna komunikacja miejska

Bezpłatna komunikacja miejska Bezpłatna komunikacja miejska Żory: lokalizacja - miasto położone w południowej Polsce na Górnym Śląsku - 60 tysięcy mieszkańców - powierzchnia 65 km2 - Prezydentem Miasta - Waldemar Socha Transport Miejski

Bardziej szczegółowo

Sprawić aby każdy mógł generować korzyści finansowe na rzeczach, za które normalnie trzeba płacić...

Sprawić aby każdy mógł generować korzyści finansowe na rzeczach, za które normalnie trzeba płacić... Witaj, Istnieje pewnie kilka(naście) albo i więcej powodów, dla których teraz czytasz te słowa. Niezależnie więc od tego, dlaczego teraz je czytasz, chcę Ci podziękować za to, że inwestujesz swój czas

Bardziej szczegółowo

Raport z przeprowadzonych badań ankietowych Projekt Sport for All

Raport z przeprowadzonych badań ankietowych Projekt Sport for All Raport z przeprowadzonych badań ankietowych Projekt Sport for All Miejsce przeprowadzenia badania ankietowego: Zespół Szkół Ogólnokształcących i Technicznych w Czeladzi Wielkość próby badawczej: 170 uczniów

Bardziej szczegółowo

Nasz klient, nasz Pan?

Nasz klient, nasz Pan? przemyślane rozwiązania Nasz klient, nasz Pan? Nazwa przykładowego klienta Nie Propozycja ściemniaj! współpracy Co podać? 5 powodów dla których miałbym tu coś zamówić Mniejszy lub większy kryzys spotka

Bardziej szczegółowo

Indywidualne terminowe ubezpieczenie na życie jest odpowiednie dla każdego, kto:

Indywidualne terminowe ubezpieczenie na życie jest odpowiednie dla każdego, kto: Indywidualne terminowe ubezpieczenia na życie Posiadając kredyt, pożyczkę lub zobowiązanie w formie leasingu, trzeba mieć odpowiednie zabezpieczenie - najlepiej w formie odpowiedniej polisy na życie. Indywidualne

Bardziej szczegółowo

lipiec 2019 Poznaj letnie atrakcje z kartą MultiSport!

lipiec 2019 Poznaj letnie atrakcje z kartą MultiSport! lipiec 2019 Poznaj letnie atrakcje z kartą MultiSport! To będzie wyjątkowe lato. Żyj aktywnie, gdziekolwiek jesteś! Graj z nami przez całe wakacje! Dołącz do Letniej Gry MultiSport, zbieraj punkty i odbieraj

Bardziej szczegółowo

Tak prezentują się laurki i duży obrazek z życzeniami. Juz jesteśmy bardzo blisko.

Tak prezentują się laurki i duży obrazek z życzeniami. Juz jesteśmy bardzo blisko. Przygotowujemy laurki dla dzielnych strażaków. Starałyśmy się, by prace były ładne. Tak prezentują się laurki i duży obrazek z życzeniami. Juz jesteśmy bardzo blisko. 182 Jeszcze kilka kroków i będziemy

Bardziej szczegółowo

PRAWIDŁOWE ODŻYWIANIE NASTOLATKÓW

PRAWIDŁOWE ODŻYWIANIE NASTOLATKÓW PRAWIDŁOWE ODŻYWIANIE NASTOLATKÓW Młody organizm, aby mógł prawidłowo się rozwijać potrzebuje wielu różnorodnych składników odżywczych, które powinny być nieodłączną częścią diety każdego dojrzewającego

Bardziej szczegółowo

Czy występuje dyskomfort po zjedzeniu danych grup produktów lub uczucie ciężkości?

Czy występuje dyskomfort po zjedzeniu danych grup produktów lub uczucie ciężkości? INFORMACJE OGÓLNE Imię i nazwisko Wiek Data urodzenia Wzrost Masa ciała e-mail Pesel Adres Telefon Stan fizjologiczny (ciąża, stan po przebytej chorobie, po zabiegu operacyjnym, itp.) Czy występują jakieś

Bardziej szczegółowo

Słońce nie zawsze jest Twoim sprzymierzeńcem przy robieniu zdjęć

Słońce nie zawsze jest Twoim sprzymierzeńcem przy robieniu zdjęć GSMONLINE.PL Słońce nie zawsze jest Twoim sprzymierzeńcem przy robieniu zdjęć 2017-07-23 Akcja partnerska Wakacje to doskonały okres na szlifowanie swoich umiejętności fotograficznych. Mamy więcej czasu

Bardziej szczegółowo

EKONOMIA SŁUCHANIE (A2)

EKONOMIA SŁUCHANIE (A2) EKONOMIA SŁUCHANIE (A2) Witam państwa! Dziś w naszej audycji porozmawiamy o tym jak inwestować, żeby nie stracić, jak oszczędzać i jak radzić sobie w trudnych czasach. Do studia zaprosiłam eksperta w dziedzinie

Bardziej szczegółowo

PRZEGLĄD PRASY 15 LIPCA 2014 roku

PRZEGLĄD PRASY 15 LIPCA 2014 roku Zeskanuj kod QR i przeczytaj przegląd prasy w Serwisie Biura Prasowego PRZEGLĄD PRASY 15 LIPCA 2014 roku Urząd Marszałkowski Województwa Świętokrzyskiego w Kielcach Biuro Prasowe tel. (41) 342-13-45; fax.

Bardziej szczegółowo

KARTA KIBICA I SYSTEM PŁATNICZY NA STADIONIE Najczęściej zadawane pytania

KARTA KIBICA I SYSTEM PŁATNICZY NA STADIONIE Najczęściej zadawane pytania GKS KATOWICE Klub Całego Miasta KARTA KIBICA I SYSTEM PŁATNICZY NA STADIONIE Najczęściej zadawane pytania Do czego służy Karta Kibica? - Karta Kibica łączy w sobie dwie funkcje: dokumentu uprawniającego

Bardziej szczegółowo

JAK ŁATWO POLECAĆ FM INNYM? Prezentacja podstawowa

JAK ŁATWO POLECAĆ FM INNYM? Prezentacja podstawowa JAK ŁATWO POLECAĆ FM INNYM? Prezentacja podstawowa CZY ZNASZ WSZYSTKIE KORZYŚCI Z BYCIA W FM? MOŻESZ W ŁATWY SPOSÓB ZAOSZCZĘDZIĆ PIENIĄDZE I MIEĆ DOSTĘP DO WYSOKIEJ JAKOŚCI PRODUKTÓW! MOŻESZ W ŁATWY SPOSÓB

Bardziej szczegółowo

Nasza edukacja nie skończyła się wraz z otrzymaniem dyplomu ze studiów czy szkoły średniej Uczymy

Nasza edukacja nie skończyła się wraz z otrzymaniem dyplomu ze studiów czy szkoły średniej Uczymy odc. 12 W CO INWESTUJESZ? Możliwości lokowania pieniędzy jest wiele. Można kupić nieruchomości na wynajem, można zainwestować na giełdzie, w złocie, czy też w udziałach dobrze prosperującej firmy. A czy

Bardziej szczegółowo

Copyright 2015 Monika Górska

Copyright 2015 Monika Górska 1 To jest moje ukochane narzędzie, którym posługuję się na co dzień w Fabryce Opowieści, kiedy pomagam swoim klientom - przede wszystkim przedsiębiorcom, właścicielom firm, ekspertom i trenerom - w taki

Bardziej szczegółowo

Jak znaleźć najlepszy kredyt

Jak znaleźć najlepszy kredyt 03. Poradnik dla kupujących mieszkanie Jak znaleźć najlepszy kredyt Znalezienie odpowiedniego kredytu hipotecznego to nie lada wyzwanie, są jednak instytucje, które pomagają w jego uzyskaniu. Warto wypróbować

Bardziej szczegółowo

Pierwsze postanowienie noworoczne przechodzimy na ofertę abonamentową w Plushu

Pierwsze postanowienie noworoczne przechodzimy na ofertę abonamentową w Plushu GSMONLINE.PL old Pierwsze postanowienie noworoczne przechodzimy na ofertę abonamentową w Plushu 2018-12-27 TERMINOWEJ Jeśli nadal zastanawiacie się, czy warto przejść na abonament, to jest to najlepszy

Bardziej szczegółowo

Lepsze usługi medyczne

Lepsze usługi medyczne Uniwersytecki Zarząd Służby Zdrowia Hywel Oda Lepsze usługi medyczne Pomóż nam usprawnić naszą Narodową Służbę Zdrowia na terenie Środkowej i Zachodniej Walii 1 Spis treści Strona Uniwersytecki Zarząd

Bardziej szczegółowo

Co to jest demencja (demens)?

Co to jest demencja (demens)? Hva er demens? Co to jest demencja (demens)? Zapominasz tyle rzeczy, że trudno jest ci funkcjonować na co dzień? Masz problem z zapamiętaniem zwykłych słów albo z zapamiętaniem drogi do sklepu? To może

Bardziej szczegółowo

Program MDM - co to jest i które banki udzielają takiego kredytu mieszkaniowego

Program MDM - co to jest i które banki udzielają takiego kredytu mieszkaniowego W programie MDM trzeba mieć mniej niż 35 lat, jak również i kupić mieszkanie od dewelopera, którego cena nie jest wyższa, niż limit wyliczony przez wojewodę. Co więcej, osoby starające się o dostanie do

Bardziej szczegółowo

PONIEDZIAŁEK, 11 marca 2013

PONIEDZIAŁEK, 11 marca 2013 PONIEDZIAŁEK, 11 marca 2013 Poniedziałek był naszym pierwszym dniem w szkole partnerskiej (przylecieliśmy w niedzielę wieczorem). Uczniowie z pozostałych krajów jeszcze nie dojechali, więc był to bardzo

Bardziej szczegółowo

Uniwersytet Rzeszowski

Uniwersytet Rzeszowski Erasmus Extended Erasmus University Charter (2007-2013) 67307-IC-1-2007-1-PL-ERASMUS-EUCX-1 Erasmus code: PL RZESZOW02 Universita Degli Studi Di L'Aquila Agnieszka (studentka WF) 1. Czy było organizowane

Bardziej szczegółowo

Akcja Lato 2015 harmonogram

Akcja Lato 2015 harmonogram Akcja Lato 2015 harmonogram Półkolonie 3 turnusy (zajęcia od godziny 7.30-16.30) Zajęcia bezpłatne na obiektach POSiR Turnieje piłki nożnej Turnieje siatkówki plażowej Spływy kajakowe Jednodniowe wycieczki

Bardziej szczegółowo

Jak przygotować się do wyjazdu zagranicznego pod kątem finansowym? PRAKTYCZNY PORADNIK O TYM, JAK NIE ZOSTAĆ NA LODZIE W SŁONECZNYM KURORCIE

Jak przygotować się do wyjazdu zagranicznego pod kątem finansowym? PRAKTYCZNY PORADNIK O TYM, JAK NIE ZOSTAĆ NA LODZIE W SŁONECZNYM KURORCIE Jak przygotować się do wyjazdu zagranicznego pod kątem finansowym? PRAKTYCZNY PORADNIK O TYM, JAK NIE ZOSTAĆ NA LODZIE W SŁONECZNYM KURORCIE Finansowych przygotowań do zagranicznego wyjazdu nie ma co zostawiać

Bardziej szczegółowo

ANKIETA. Imię i nazwisko. Data urodzenia Masa ciała Wzrost. Tel. Kontaktowy. Email do wysłania diety i/lub kontaktu

ANKIETA. Imię i nazwisko. Data urodzenia Masa ciała Wzrost. Tel. Kontaktowy. Email do wysłania diety i/lub kontaktu ANKIETA Proszę o rzetelne, zgodne ze stanem faktycznym wypełnienie ankiety, gdyż jest to niezbędne do opracowania dobrze dopasowanego planu dietetycznego. Imię i nazwisko.. Data urodzenia Masa ciała Wzrost.

Bardziej szczegółowo

odkryj pełnię zdrowia

odkryj pełnię zdrowia W C Z A S Y R E G E N E R A C Y J N E 2 0 1 5 odkryj pełnię zdrowia Regeneracja w puszczy Odkryj z nami pełnię zdrowia w 8 dni! Zapraszamy Cię na wczasy, jakich dotąd nie oferowano! Zapraszamy Cię w piękny

Bardziej szczegółowo

Weekend w Trójmieście.

Weekend w Trójmieście. Weekend w Trójmieście za każdym razem wygląda inaczej. Co robię w te jedyne dwa dni wolnego? Zanim one nadejdą, planuję miliony rzeczy. Naprawię coś w rowerze (zawsze coś się znajdzie), pójdę na plażę,

Bardziej szczegółowo

SPRAWOZDANIE Z POBYTU W HISZPANII (PROGRAMU ERASMUS+)

SPRAWOZDANIE Z POBYTU W HISZPANII (PROGRAMU ERASMUS+) SPRAWOZDANIE Z POBYTU W HISZPANII (PROGRAMU ERASMUS+) Jeżeli jesteś żądny przygód nie boisz się nowych znajmości program ezamus+ jest właśnie dla Ciebie. Wyjazd na erazmusa sam czy ze znajomym sprawdzi

Bardziej szczegółowo

POLITYKA SŁUCHANIE I PISANIE (A2) Oto opinie kilku osób na temat polityki i obecnej sytuacji politycznej:

POLITYKA SŁUCHANIE I PISANIE (A2) Oto opinie kilku osób na temat polityki i obecnej sytuacji politycznej: POLITYKA SŁUCHANIE I PISANIE (A2) Oto opinie kilku osób na temat polityki i obecnej sytuacji politycznej: Ania (23 l.) Gdybym tylko mogła, nie słuchałabym wiadomości o polityce. Nie interesuje mnie to

Bardziej szczegółowo

Uniwersytet Rzeszowski

Uniwersytet Rzeszowski Erasmus Extended Erasmus University Charter (2007-2013) 67307-IC-1-2007-1-PL-ERASMUS-EUCX-1 Erasmus code: PL RZESZOW02 Krankenhaus Buchholz und Winsen gemeinnutzige GmbH (Winsen, Buchholz) Barbara (studentka

Bardziej szczegółowo

"Dwójeczka 14" Numer 15 04/17 PROJEKTU

Dwójeczka 14  Numer 15 04/17 PROJEKTU Zespół Szkół nr2 Publiczne Gimnazjum im Marszałka Józefa Piłsudskiego Leśna15 07-320, Małkinia Górna Numer 15 04/17 WWWJUNIORMEDIAPL ORGANIZATOR PROJEKTU PARTNER " 14" Polska The Times Numer 15 04/2017

Bardziej szczegółowo

Kalendarz imprez sportowo-rekreacyjnych Wakacje z MOSiR-em 2015

Kalendarz imprez sportowo-rekreacyjnych Wakacje z MOSiR-em 2015 Kalendarz imprez sportowo-rekreacyjnych Wakacje z MOSiR-em 2015 1. Kryta pływalnia przy ul. Robotniczej 68 Czynna: lipiec sierpień Godziny otwarcia: 10:15 17:40, 7 dni w tygodniu W ciągu dnia 10 sesji

Bardziej szczegółowo

MÓJ J P IE I RW R SZY Y FRE R EKO K NOMIC I Z C NY Y STA T RT R -UP U Piotr t D o D brzański Lok_ALL_izacja.pl

MÓJ J P IE I RW R SZY Y FRE R EKO K NOMIC I Z C NY Y STA T RT R -UP U Piotr t D o D brzański Lok_ALL_izacja.pl MÓJ PIERWSZY FREEKONOMICZNY START-UP Piotr Dobrzański Lok_ALL_izacja.pl Jaki jest mój model freekonomiczny? Projekt bazuje na dwóch zasadach modeli freekonomicznych FREEMIUM REKLAMA Uniwersytet Dziecięcy

Bardziej szczegółowo

Moja Pasja: Anna Pecka

Moja Pasja: Anna Pecka Moja Pasja: Anna Pecka Napisano dnia: 2018-04-23 09:57:21 W ramach naszego krótkiego cyklu pn.: Moja Pasja, w każdy kolejny poniedziałek prezentujemy historie wyjątkowych osób, mieszkańców naszego regionu,

Bardziej szczegółowo

Oto sylwetki kandydatów, którzy spełnili w/w warunki oraz to, co chcieli nam powiedzieć o sobie i swoich planach

Oto sylwetki kandydatów, którzy spełnili w/w warunki oraz to, co chcieli nam powiedzieć o sobie i swoich planach WYBORY PRZEWODNICZĄCEGO I OPIEKUNA SAMORZĄDU UCZNIOWSKIEGO Rozpoczął się nowy rok szkolny. Po wspaniałych wakacjach, wypoczęci powróciliśmy do szkoły aby rzucić się w wir pracy. Już we wrześniu czeka nas

Bardziej szczegółowo

Dzięki ćwiczeniom z panią Suzuki w szkole Hagukumi oraz z moją mamą nauczyłem się komunikować za pomocą pisma. Teraz umiem nawet pisać na komputerze.

Dzięki ćwiczeniom z panią Suzuki w szkole Hagukumi oraz z moją mamą nauczyłem się komunikować za pomocą pisma. Teraz umiem nawet pisać na komputerze. Przedmowa Kiedy byłem mały, nawet nie wiedziałem, że jestem dzieckiem specjalnej troski. Jak się o tym dowiedziałem? Ludzie powiedzieli mi, że jestem inny niż wszyscy i że to jest problem. To była prawda.

Bardziej szczegółowo

Zalety umowy o pracę: Należy ci się płatny urlop. Niezależnie od tego czy jesteś zatrudniony na umowę terminową, czy też bezterminową,

Zalety umowy o pracę: Należy ci się płatny urlop. Niezależnie od tego czy jesteś zatrudniony na umowę terminową, czy też bezterminową, Aby pracować w okresie wakacji, możesz podpisać jedną z następujących umów: umowę o pracę: na czas określony, na czas wykonania określonej pracy, na zastępstwo, umowę z agencją pracy tymczasowej, umowę

Bardziej szczegółowo