PROJEKT ZAŁOŻEŃ DO PLANU ZAOPATRZENIA W CIEPŁO, ENERGIĘ ELEKTRYCZNĄ I PALIWA GAZOWE DLA GMINY SANTOK NA LATA

Transkrypt

1 PROJEKT ZAŁOŻEŃ DO PLANU ZAOPATRZENIA W CIEPŁO, ENERGIĘ ELEKTRYCZNĄ I PALIWA GAZOWE DLA GMINY SANTOK NA LATA

2 Adres: PHIN Inwestycje Sp. z o.o., ul. Częstochowska 63, Łódź Kontakt: Tel /92 Fax sekretariat@phin.pl Autor: Marek Korcz Strona 2

3 Spis treści 1. Wstęp Cel i zakres opracowania Dokumenty i dane źródłowe Powiązania z dokumentami strategicznymi - Dyrektywy UE Polityka energetyczna Polski do roku Podstawowe kierunki polityki energetycznej Długoterminowe kierunki działań Prognoza zapotrzebowania na energię Ustawa o odnawialnych źródłach energii Warunki techniczne, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie Ustawa o charakterystyce energetycznej budynków Podstawowe dane o gminie Santok Charakterystyka gminy Warunki klimatyczne Położenie administracyjne Powierzchnia Ludność Zasoby mieszkaniowe Bilans potrzeb grzewczych Bilans zapotrzebowania na energię cieplną Prognoza zapotrzebowania na energię cieplną System Elektroenergetyczny Informacje ogólne Przesyłowe linie elektroenergetyczne Lokalne źródła energii elektrycznej Bilans zapotrzebowania na energię elektryczną Odbiorcy energii elektrycznej Zużycie energii elektrycznej Plan rozwoju systemu elektroenergetycznego na terenie gminy Ocena systemu elektroenergetycznego Prognoza zapotrzebowania energii elektrycznej System gazowniczy Informacje ogólne...39 Strona 3

4 6.2. Charakterystyka sieci gazowej Opis stanu technicznego Bilans zapotrzebowanie na paliwa gazowe Zamierzenia modernizacyjne i inwestycyjne Ocena stanu aktualnego Prognoza zużycia paliw gazowych Przedsięwzięcia racjonalizujące użytkowanie ciepła, energii elektrycznej i paliw gazowych Wprowadzenie Racjonalizacja użytkowania mediów energetycznych Energia cieplna Energia elektryczna Paliwa gazowe Termomodernizacja Możliwości wykorzystania istniejących rezerw energetycznych gminy, kogeneracji i odnawialnych źródeł energii Kogeneracja Odnawialne źródła energii Ustawa o odnawialnych źródłach energii Korzyści wynikające z wdrożenia technologii energetycznych OZE Fotowoltaika Podsumowanie Energia odpadowa z procesów produkcyjnych Lokalne nadwyżki paliw i energii Zakres współpracy z sąsiednimi gminami Podsumowanie i wnioski...74 Załączniki...76 Strona 4

5 1. Wstęp 1.1. Cel i zakres opracowania Celem opracowania Projektu założeń do planu zaopatrzenia w ciepło, energię elektryczną i paliwa gazowe dla Gminy Santok, jest ocena stanu aktualnego i przewidywanych zmian zapotrzebowania na ciepło, energię elektryczną i paliwa gazowe do 2030 roku, z uwzględnieniem planów rozwoju gminy Santok. Dokument wskazuje przedsięwzięcia racjonalizujące użytkowanie energii oraz możliwości wykorzystania jej lokalnych zasobów. W opracowaniu określone zostały możliwości stosowania środków poprawy efektywności energetycznej oraz zakres współpracy z innymi gminami. Zawiera on charakterystykę gminy w zakresie źródeł zasilania, sieci przesyłowych i instalacji odbiorczych wraz z bilansem zużycia energii. Niniejsze dokument określa w założonym okresie, potrzeby energetyczne gminy oraz możliwości i sposoby ich pokrycia. Projekt założeń do planu zaopatrzenia w ciepło, energię elektryczną i paliwo gazowe jest dokumentem, który na poziomie strategicznym określa i precyzuje politykę energetyczną gminy Santok. Niniejszy Projekt założeń zawiera: 1) ocenę stanu aktualnego i przewidywanych zmian zapotrzebowania na ciepło, energię elektryczną i paliwa gazowe, 2) przedsięwzięcia racjonalizujące użytkowanie ciepła, energii elektrycznej i paliw gazowych, 3) możliwości wykorzystania istniejących nadwyżek i lokalnych zasobów paliw i energii, z uwzględnieniem energii elektrycznej i ciepła wytwarzanych w odnawialnych źródłach energii, energii elektrycznej i ciepła użytkowego wytwarzanych w kogeneracji oraz zagospodarowania ciepła odpadowego z instalacji przemysłowych, 3a) możliwości stosowania środków poprawy efektywności energetycznej w rozumieniu ustawy z dnia 15 kwietnia 2011 o efektywności energetycznej ( z późn. zmianami.) 4) zakres współpracy z innymi gminami. Strona 5

6 1.2. Dokumenty i dane źródłowe Do opracowania aktualizacji dokumentu posłużyły, między innymi, niżej wymienione opracowania oraz źródła: Wybrane ustawodawstwo Unii Europejskiej Polityka energetyczna Polski do roku 2030 Ustawa Prawo energetyczne Ustawa o efektywności energetycznej Wybrane ustawodawstwo krajowe Dane udostępnione przez Urząd Gminy Santok Strategia rozwoju społeczno gospodarczego Gminy Santok na lata Dane dostarczone przez Polskie Sieci Elektroenergetyczne Sp. z o.o. Dane dostarczone przez Enea Operator Sp. z o.o. Dane dostarczone przez Polska Spółkę Gazownictwa Sp. z o.o. Dane dostarczone przez Polskie Górnictwo Naftowe i Gazownictwo S.A. Informacje przekazane przez sąsiadujące gminy Dane z przeprowadzonego badania ankietowego Dane Głównego Urzędu Statystycznego Strona 6

7 1.3. Powiązania z dokumentami strategicznymi - Dyrektywy UE Przeprowadzając analizę przedsięwzięć racjonalizujących użytkowanie ciepła, paliw gazowych i energii elektrycznej przytoczono poniżej wymogi UE określone w dyrektywach unijnych, których wytyczne muszą zostać uwzględnione w prawie krajów członkowskich. Dyrektywy UE mające wpływ na podejmowanie działań racjonalizujących produkcję i wykorzystanie ciepła i energii elektrycznej. Regulacje europejskie dot. planowania energetycznego w gminach. Polityka energetyczna i ochrony środowiska UE jest określona w kilku dyrektywach, które bezpośrednio bądź pośrednio wpływają na planowanie energetyczne w Polsce. Poniżej wymieniono podstawowe dokumenty. Dyrektywa dotycząca wspólnych zasad dla wewnętrznego rynku energii elektrycznej (96/92/EC) oraz wewnętrznego rynku gazu (98/30/EC), a także nowa Dyrektywa 2003/53/EC dotycząca energii elektrycznej i nowa Dyrektywa 2003/55/EC dotycząca gazu, zmieniające dyrektywy z lat 1996 i 1998, dotyczące rynków wewnętrznych. Dyrektywy te od czerwca 2004 r. otwierają wewnętrzne rynki energii elektrycznej i gazu dla odbiorców innych niż gospodarstwa domowe, a od lipca 2007 r. dla wszystkich odbiorców. Dyrektywy te zawierają też inne elementy wymagające rozwiązań prawnych związanych z oddzieleniem funkcji sieciowych od wytwarzania i dostawy, ustanowienia we wszystkich państwach członkowskich organu regulacyjnego o dobrze zdefiniowanych funkcjach, obowiązkiem publikowania taryf sieciowych, obowiązkiem wzmocnienia usług publicznych, zwłaszcza w odniesieniu do odbiorców wrażliwych na zakłócenia, wprowadzeniem monitoringu bezpieczeństwa dostaw i ustaleniem obowiązku cechowania dla paliw mieszanych oraz dostępności danych o niektórych emisjach i odpadach. Dyrektywa dotycząca popierania energii elektrycznej wytwarzanej w odnawialnych źródłach energii na wewnętrznym rynku energii elektrycznej (2001/77/EC). Strategia UE wymaga, by łączny udział zużycia energii pochodzącej z odnawialnych źródeł energii (OZE) został podwojony do poziomu 12% (to był cel na 2010 r.). Założono też, że udział energii elektrycznej pochodzącej z OZE dojdzie w tym samym okresie do 22%. Według zapisów dyrektywy Polska ma wyznaczony cel zwiększenia udziału energii ze źródeł odnawialnych w bilansie paliwowo-energetycznym kraju do 14% w 2020 roku w strukturze zużycia nośników pierwotnych. Strona 7

8 Zapisy dyrektywy mają przełożenie na obecnie obowiązujące przepisy w Polsce, które wymagają odpowiedniego udziału energii elektrycznej w sprzedaży w poszczególnych latach. Dyrektywa dotycząca efektywności energetycznej budynków (2002/91/EC). Celem wprowadzenia Dyrektywy jest promocja poprawy jakości energetycznej budynków w obrębie państw Wspólnoty Europejskiej, przy uwzględnieniu typowych dla danego kraju zewnętrznych i wewnętrznych warunków klimatycznych oraz rachunku ekonomicznego. Dyrektywa ta ustanawia wymagania dotyczące: - ram ogólnych dla metodologii obliczeń zintegrowanej charakterystyki energetycznej budynków, - zastosowania minimalnych wymagań dotyczących charakterystyki energetycznej nowych budynków, - zastosowania minimalnych wymagań dotyczących charakterystyki energetycznej dużych budynków istniejących, podlegających większej renowacji, - certyfikatu energetycznego budynków, - regularnej kontroli kotłów i systemów klimatyzacji w budynkach oraz dodatkowo ocena instalacji grzewczych, w których kotły mają więcej niż 15 lat. Dyrektywa dotycząca popierania kogeneracji w oparciu o zapotrzebowanie ciepła użytecznego na wewnętrznym rynku energetycznym (2004/8/EC). Celem dyrektywy jest ustalenie ram dla promowania kogeneracji w celu pokonania istniejących barier, ułatwienia elektrociepłowniom penetracji zliberalizowanego rynku i pomocy w mobilizacji niewykorzystanych możliwości poprzez: - zdefiniowanie jednostek kogeneracyjnych, produktów skojarzenia (energia elektryczna, ciepło, energia mechaniczna) oraz paliw stosowanych w EC, - zdefiniowanie wysokosprawnej kogeneracji, jako produkcji skojarzonej zapewniającej przynajmniej 10% oszczędności energii w porównaniu do rozdzielonej produkcji energii elektrycznej i ciepła; - wymaganie od państw członkowskich, aby: umożliwiły certyfikację wysokosprawnej kogeneracji i dokonały analizy jej potencjału oraz zarysowały ogólną strategię wykorzystania potencjalnych możliwości rozwoju kogeneracji. Strona 8

9 Dyrektywa dotycząca zasad handlu emisjami gazów cieplarnianych (2003/87/EC). Wspólnotowe (unijne) Zasady Handlu Emisjami Gazów Cieplarnianych zaczęły być stosowane od stycznia 2005 r. Zgodnie z tymi zasadami państwa członkowskie muszą ustalić limity emisji ze źródeł energii, przydzielając im dopuszczalne poziomy emisji CO2. Jednym z podstawowych zadań związanych z wdrożeniem unijnych zasad handlu emisjami gazów cieplarnianych było opracowanie przez państwa członkowskie narodowych planów alokacji emisji. Dyrektywy Unii Europejskiej dotyczące ochrony środowiska naturalnego W tym zakresie zastosowanie mają dwie dyrektywy: - Dyrektywa 2001/80/WE Parlamentu Europejskiego i Rady Unii Europejskiej z dnia 23 października 2001 r. w sprawie ograniczenia emisji niektórych zanieczyszczeń do powietrza z dużych źródeł spalania paliw, - Dyrektywa 2001/81/WE Parlamentu Europejskiego i Rady Unii Europejskiej z dnia 23 października 2001 r. w sprawie krajowych pułapów emisji dla niektórych zanieczyszczeń powietrza atmosferycznego. Dyrektywy te wprowadzają zaostrzone wymagania w zakresie emisji zanieczyszczeń, przede wszystkim w odniesieniu do emisji dwutlenku siarki i tlenków azotu, i stanowią poważne wyzwanie dla wszystkich krajów Unii Europejskiej. Polski sektor elektroenergetyczny dokonał w ostatnim czasie wiele, aby zmniejszyć uciążliwości dla środowiska naturalnego. Emisje podstawowych zanieczyszczeń atmosfery ze źródeł spalania paliw w Polsce w większości przypadków nie odbiegają od średnich w krajach Unii Europejskiej. Wyjątkiem jest tylko emisja dwutlenku siarki, co jest konsekwencją szerszego niż w innych krajach korzystania z węgla kamiennego i brunatnego do celów energetycznych. Dalsze zaostrzenie norm emisji tego gazu, a od 2016 r. norm emisji tlenków azotu, stwarza poważne problemy dla polskiej elektroenergetyki. Celem dyrektywy (Dyrektywa 2006/32/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 5 kwietnia 2006 r. w sprawie efektywności końcowego wykorzystania energii i usług Strona 9

10 energetycznych oraz uchylająca dyrektywę Rady 93/76/EWG) jest opłacalna ekonomicznie poprawa efektywności końcowego wykorzystania energii poprzez: a) określenie celów orientacyjnych oraz stworzenie mechanizmów, zachęt i ram instytucjonalnych, finansowych i prawnych, niezbędnych w celu usunięcia istniejących barier rynkowych i niedoskonałości rynku utrudniających efektywne końcowe wykorzystanie energii; b) stworzenie warunków dla rozwoju i promowania rynku usług energetycznych oraz dla dostarczania odbiorcom końcowym innych środków poprawy efektywności energetycznej. Dyrektywa ta wyznacza dla krajów UE cel w zakresie oszczędności energii w wysokości 9 % w dziewiątym roku stosowania niniejszej dyrektywy, którego osiągnięcie mają umożliwić opracowane programy i środki w zakresie poprawy efektywności energetycznej. Państwa Członkowskie zapewniają, by sektor publiczny odgrywał wzorcową rolę w dziedzinie objętej tą dyrektywą. Zapewniają stosowanie przez sektor publiczny środków poprawy efektywności energetycznej, skupiając się na opłacalnych ekonomicznie środkach, które generują największe oszczędności energii w najkrótszym czasie. W załączniku VI do dyrektywy przedstawiono wykaz kwalifikujących się środków efektywności energetycznej w ramach zamówień publicznych. Sektor publiczny zobowiązany jest do stosowania co najmniej dwóch wymogów podanych poniżej: a) wymogi dotyczące wykorzystywania do oszczędności energetycznych instrumentów finansowych, takich jak umowy o poprawę efektywności energetycznej przewidujące uzyskanie wymiernych i wcześniej określonych oszczędności energii (także gdy administracja publiczna przekazała te obowiązki podmiotom zewnętrznym); b) wymóg zakupu wyposażenia i pojazdów w oparciu o wykazy specyfikacji różnych kategorii wyposażenia i pojazdów charakteryzujących się niskim zużyciem energii przygotowanych przez organy sektora publicznego zgodnie z art. 4 ust. 4, uwzględniając przy tym, w stosownych przypadkach, analizę minimalnych kosztów cyklu eksploatacji lub porównywalne metody zapewniające opłacalność; c) wymóg nabywania urządzeń efektywnych energetycznie w każdym trybie pracy, w tym w trybie oczekiwania, przy uwzględnieniu, w stosownych przypadkach, analizy minimalnych kosztów cyklu eksploatacji lub porównywalnych metod zapewniających opłacalność; d) wymóg zastąpienia istniejącego wyposażenia lub pojazdów wyposażeniem określonym w lit. b) i c) lub też wprowadzenia do nich tego wyposażenia; Strona 10

11 e) wymóg stosowania audytów energetycznych i wdrażania wynikających z nich opłacalnych ekonomicznie zaleceń; f) wymogi nabywania lub wynajmowania efektywnych energetycznie budynków lub ich części lub wymogi zastąpienia lub wyposażenia nabytych lub wynajętych budynków lub ich części w celu zwiększenia ich efektywności energetycznej. Strona 11

12 2. Polityka energetyczna Polski do roku Podstawowe kierunki polityki energetycznej Polska, jako kraj członkowski Unii Europejskiej, czynnie uczestniczy w tworzeniu wspólnotowej polityki energetycznej, a także dokonuje implementacji jej głównych celów w specyficznych warunkach krajowych, biorąc pod uwagę ochronę interesów odbiorców, posiadane zasoby energetyczne oraz uwarunkowania technologiczne wytwarzania i przesyłu energii. W związku z powyższym, podstawowymi kierunkami polskiej polityki energetycznej są: Poprawa efektywności energetycznej, Wzrost bezpieczeństwa dostaw paliw i energii, Dywersyfikacja struktury wytwarzania energii elektrycznej poprzez wprowadzenie energetyki jądrowej, Rozwój wykorzystania odnawialnych źródeł energii, w tym biopaliw, Rozwój konkurencyjnych rynków paliw i energii, Ograniczenie oddziaływania energetyki na środowisko. Przyjęte kierunki polityki energetycznej są w znacznym stopniu współzależne. Poprawa efektywności energetycznej ogranicza wzrost zapotrzebowania na paliwa i energię, przyczyniając się do zwiększenia bezpieczeństwa energetycznego, na skutek zmniejszenia uzależnienia od importu, a także działa na rzecz ograniczenia wpływu energetyki na środowisko poprzez redukcję emisji zanieczyszczeń. Podobne efekty przynosi rozwój wykorzystania odnawialnych źródeł energii, w tym zastosowanie biopaliw, wykorzystanie czystych technologii węglowych oraz wprowadzenie energetyki jądrowej. Realizując działania zgodnie z tymi kierunkami, polityka energetyczna będzie dążyła do wzrostu bezpieczeństwa energetycznego kraju przy zachowaniu zasady zrównoważonego rozwoju. Cele Polityki energetycznej są także zbieżne z celami Odnowionej Strategii Lizbońskiej i Odnowionej Strategii Zrównoważonego Rozwoju UE. Polityka energetyczna będzie zmierzać do realizacji zobowiązania, wyrażonego w powyższych strategiach UE, o przekształceniu Europy w gospodarkę o niskiej emisji dwutlenku węgla oraz pewnym, zrównoważonym i konkurencyjnym zaopatrzeniu w energię. Strona 12

13 2.2. Długoterminowe kierunki działań Kierunki działań określonych w Polityce energetycznej Polski do 2030 roku : 1. Cele polityki energetycznej w zakresie efektywności energetycznej: dążenie do utrzymania zeroenergetycznego wzrostu gospodarczego, tj. rozwoju gospodarki następującego bez wzrostu zapotrzebowanie na energię pierwotną; konsekwentne zmniejszanie energochłonności polskiej gospodarki do poziomu UE Przewidziano zastosowanie oraz oceniono wpływ na zapotrzebowanie na energię istniejących rezerw efektywności: rozszerzenia stosowania audytów energetycznych; wprowadzenia systemów zarządzania energią w przemyśle; wprowadzenia zrównoważonego zarządzania ruchem i infrastrukturą w transporcie; wprowadzenia standardów efektywności energetycznej dla budynków i urządzeń powszechnego użytku; intensyfikacji wymiany oświetlenia na energooszczędne; wprowadzenia systemu białych certyfikatów. 3. Bezpieczeństwo dostaw paliw i energii: dywersyfikacja zarówno nośników energii pierwotnej, jak i kierunków dostaw tych nośników, a także rozwój wszystkich dostępnych technologii wytwarzania energii o racjonalnych kosztach, zwłaszcza energetyki jądrowej jako istotnej technologii z zerową emisją gazów cieplarnianych i małą wrażliwością na wzrost cen paliwa jądrowego; krajowe zasoby węgla kamiennego i brunatnego pozostaną ważnymi stabilizatorami bezpieczeństwa energetycznego kraju. Założono odbudowę wycofywanych z eksploatacji węglowych źródeł energii na tym samym paliwie w okresie do 2017 r. oraz budowę części elektrociepłowni systemowych na węgiel kamienny. Jednocześnie nie nakładano ograniczeń na wzrost udziału gazu w elektroenergetyce, zarówno w jednostkach gazowych do wytwarzania energii elektrycznej w kogeneracji z ciepłem oraz w źródłach szczytowych i rezerwie dla elektrowni wiatrowych. 4. Założono wzrost udziału energii odnawialnej (zgodnie z przewidywanym Strona 13

14 wymaganiami UE) w strukturze energii finalnej do 15% w roku 2020 oraz osiągnięcie w tym roku 10% udziału biopaliw w rynku paliw transportowych. 5. Założono ochronę lasów przed nadmiernym pozyskiwaniem biomasy oraz zrównoważone wykorzystanie obszarów rolniczych do wytwarzania energii odnawialnej, w tym biopaliw, tak aby nie doprowadzić do konkurencji pomiędzy energetyką odnawialną i rolnictwem Prognoza zapotrzebowania na energię Nieodłącznym elementem polityki energetycznej jest prognozowanie zapotrzebowania na energię. Zapotrzebowanie na nośniki energii finalnej sporządzono przy założeniu kontynuacji reformy rynkowej w gospodarce narodowej i w sektorze energetycznym z uwzględnieniem dodatkowych działań efektywnościowych przewidzianych w Dyrektywie2006/32/WE i w Zielonej Księdze w sprawie Racjonalizacji Zużycia Energii. Zmiany zapotrzebowania na energię w perspektywie długoterminowej zależą przede wszystkim od tempa rozwoju gospodarczego oraz od efektywności wykorzystania energii oraz jej nośników. Wnioski odnośnie prognoz na kolejne lata: 1. Prognozowany wzrost zużycia energii finalnej w horyzoncie prognozy wynosi ok. 29%, przy czym największy wzrost 90% przewidywany jest w sektorze usług. W sektorze przemysłu ten wzrost wyniesie ok. 15%. a. Udział energii odnawialnej w całkowitym zużyciu energii pierwotnej wzrośnie z poziomu ok. 5% w 2006 r. do 12% w 2020 r. i 12,4% w 2030 r. b. W związku z przewidywanym rozwojem energetyki jądrowej, w 2020 r. w strukturze energii pierwotnej pojawi się energia jądrowa, której udział w całości energii pierwotnej osiągnie w roku 2030 około 6,5%. 2. Prognozowany wzrost zapotrzebowania na energię pierwotną w okresie do 2030 r. wynosi ok. 21%, przy czym wzrost ten nastąpi głównie po 2020 r. ze względu na wyższe bezwzględnie przewidywane wzrosty PKB oraz wejście elektrowni jądrowych o niższej sprawności wytwarzania energii elektrycznej niż w źródłach węglowych. Strona 14

15 3. Przewiduje się umiarkowany wzrost finalnego zapotrzebowania na energię elektryczną z poziomu ok. 111 TWh w 2006 r. do ok. 172 TWh w 2030 r., tzn. o ok. 55%, co jest spowodowane przewidywanym wykorzystaniem istniejących jeszcze rezerw transformacji rynkowej i działań efektywnościowych w gospodarce. Zapotrzebowanie na moc szczytową wzrośnie z poziomu 23,5 MW w 2006 r. do ok. 34,5 MW w 2030 r. Zapotrzebowanie na energię elektryczną brutto wzrośnie z poziomu ok. 151 TWh w 2006 r. do ok. 217 TWh w 2030 r. Osiągnięcie celów unijnych w zakresie energii odnawialnej wymagać będzie produkcji energii elektrycznej brutto z OZE w 2020 r. na poziomie ok. 31 TWh, co będzie stanowić 18,4% produkcji całkowitej, natomiast w 2030 r. wymagany poziom wynosiłby 39,5 TWh, co oznacza ok. 18,2% produkcji całkowitej. Największy udział będzie stanowić energia z elektrowni wiatrowych w 2030 r. ok. 18 TWh, a więc ok. 8,2% przewidywanej produkcji całkowitej brutto. Produkcja energii elektrycznej w wysokosprawnej kogeneracji będzie wzrastać z 24,4 TWh w 2006 r. do 47,9 TWh w 2030 r., a więc udział jej w krajowym zapotrzebowaniu na energię elektryczną brutto wzrośnie z 16,2% w 2006 r. do 22% w 2030 r. 4. Przewiduje się znaczne obniżenie zużycia energii pierwotnej na jednostkę PKB z poziomu ok. 89,4 toe/mln zł w 2006 r. do ok. 33,0 toe/mln zł w 2030 r Ustawa o odnawialnych źródłach energii W dniu 11 marca 2015 r., Prezydent RP podpisał ustawę z dnia 20 lutego 2015 r. o odnawialnych źródłach energii. Ustawa ta określa: 1) zasady i warunki wykonywania działalności w zakresie wytwarzania: a) energii elektrycznej z odnawialnych źródeł energii, b) biogazu rolniczego w instalacjach odnawialnego źródła energii, c) biopłynów; 2) mechanizmy i instrumenty wspierające wytwarzanie: a) energii elektrycznej z odnawialnych źródeł energii, b) biogazu rolniczego, c) ciepła w instalacjach odnawialnego źródła energii; Strona 15

16 3) zasady wydawania gwarancji pochodzenia energii elektrycznej wytwarzanej z odnawialnych źródeł energii w instalacjach odnawialnego źródła energii; 4) zasady realizacji krajowego planu działania w zakresie energii ze źródeł odnawialnych; 5) warunki i tryb certyfikowania instalatorów mikroinstalacji, małych instalacji i instalacji odnawialnego źródła energii o łącznej mocy zainstalowanej cieplnej nie większej niż 600 kw oraz akredytowania organizatorów szkoleń; 6) zasady współpracy międzynarodowej w zakresie odnawialnych źródeł energii oraz wspólnych projektów inwestycyjnych. Jedną z najważniejszych zmian wprowadzanych nową ustawą, w stosunku do obowiązujących przepisów, jest odejście od systemu świadectw pochodzenia energii na system aukcyjny oraz wprowadzenia odrębnych regulacji dla mikroinstalacji w postaci możliwości rozliczania się ich właścicieli z właściwymi przedsiębiorstwami energetycznymi na zasadzie net-metering, czyli rozliczenia netto. W trakcie procesu legislacyjnego przyjęto tzw. poprawkę prosumencką dotyczącą wprowadzenia, po raz pierwszy w Polsce, systemu taryf gwarantowanych dla najmniejszych wytwórców energii z OZE mikroprosumentów eksploatujących najmniejsze mikroinstalacje o mocach poniżej 10 kw. Uchwalona ustawa pozwala na realizację pierwszych inwestycji w systemie taryf gwarantowanych bezpośrednio po wejściu w życie przepisów dotyczących wsparcia, czyli od 1 stycznia 2016 roku Warunki techniczne, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie Szacuje się, że ok 40 % energii w Unii Europejskiej przypada na budownictwo. Akty prawne odnoszące się do zużycia energii w budownictwie ulegały w ostatnim czasie najczęstszym zmianom. Z dniem 1 stycznia 2014 r weszły w życie zmiany w Rozporządzeniu w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie. Jest to konsekwencja wdrażania w Polsce dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2010/31/UE z dnia 19 maja 2010 r. w sprawie charakterystyki energetycznej budynków. Celem tych działań jest obniżenie ilości energii niezbędnej do pokrycia zapotrzebowania na ciepło budynków we wszystkich krajach członkowskich Unii Europejskiej. Strona 16

17 Rozporządzenie przewiduje, że wymagania dotyczące wskaźników EP (zapotrzebowania na nieodnawialną energię pierwotną) oraz współczynników U (współczynnik przenikania ciepła) będą się konsekwentnie zwiększać wraz z początkiem lat 2017 oraz Zabieg ten ma na celu przygotowanie rynku budowlanego na spełnienie wymogu zapisanego w artykule 9 dyrektywy 2010/31/UE. Docelowo, od 1 stycznia 2021 roku wszystkie nowoprojektowane budynki powinny być budynkami o niemal zerowym zużyciu energii. Najważniejsze zmiany w warunkach technicznych dla budynków dotyczyć będą wentylacji nawiewno-wywiewnej oraz parametrów, jakie powinien osiągać wskaźnik EP dla budynków, określający roczne zapotrzebowanie na nieodnawialną energię pierwotną przeznaczoną do ogrzewania, wentylacji i przygotowania ciepłej wody w budynku. W odniesieniu do wentylacji, nowe warunki techniczne określają m.in., by wentylację mechaniczną wywiewną lub nawiewno-wywiewną stosować w budynkach wysokich i wysokościowych oraz w innych budynkach, w których zapewnienie odpowiedniej jakości środowiska wewnętrznego nie jest możliwe za pomocą wentylacji grawitacyjnej. W pozostałych budynkach może być stosowana wentylacja grawitacyjna lub wentylacja hybrydowa. W pomieszczeniu, w którym jest zastosowana wentylacja mechaniczna lub klimatyzacja, nie można stosować wentylacji grawitacyjnej ani wentylacji hybrydowej. Wymaganie to nie dotyczy pomieszczeń z urządzeniami klimatyzacyjnymi niepobierającymi powietrza zewnętrznego. Instalacja wentylacji hybrydowej, wentylacji mechanicznej wywiewnej oraz nawiewno-wywiewnej powinna mieć wentylatory o regulowanej wydajności. Nowe warunki techniczne ustalają stałe wartości bazowe wskaźnika EP H+W, który określa roczne zapotrzebowanie na energię pierwotną przeznaczoną do ogrzewania, wentylacji i przygotowania ciepłej wody w budynku. Ta wartość bazowa może być powiększona o ilość energii zużywanej na chłodzenie i oświetlenie budynku. Nowe wymagania dla energochłonności budynków przekładają się również na wymagania wobec izolacyjności termicznej przegród - obowiązywać będzie nowa wartość graniczna współczynnika przenikania ciepła przez ściany zewnętrzne U 0,25 W/(m 2 K). Zmianie ulegną również wymagania wobec dachów, stropów czy ścian wewnętrznych. Nowoprojektowane budynki będą musiały spełniać jednocześnie wymagania co do maksymalnego zapotrzebowania na energię pierwotną (wskaźnik EP) oraz co do minimalnej izolacyjności termicznej przegród (współczynnik U) (obowiązujące jeszcze przepisy dopuszczają spełnienie tylko jedno z powyższych wymagań). Maksymalna wartość wskaźnika EP określającego roczne obliczeniowe zapotrzebowanie budynku na nieodnawialną energię pierwotną do ogrzewania, wentylacji, chłodzenia, Strona 17

18 przygotowania ciepłej wody użytkowej oraz oświetlenia należy obliczać na podstawie wzoru: EP = EP H+W + ΔEP C + ΔEP L; [kwh/(m 2 rok)] gdzie: EP H+W cząstkowa maksymalna wartość wskaźnika EP na potrzeby ogrzewania, wentylacji oraz przygotowania ciepłej wody użytkowej, ΔEP C cząstkowa maksymalna wartość wskaźnika EP na potrzeby chłodzenia, ΔEP L cząstkowa maksymalna wartość wskaźnika EP na potrzeby oświetlenia Ustawa o charakterystyce energetycznej budynków Nowelizacji uległa dotychczas obowiązujące ustawa o sporządzaniu świadectw charakterystyki energetycznej budynków. Ustawa o charakterystyce energetycznej budynków zapewnia wdrożenie unijnej dyrektywy. Zgodnie z nią, od początku 2021 r. wszystkie nowe budynki w krajach członkowskich będą musiały spełniać wyśrubowane wymagania zużycia energii. Wcześniej, bo od 2018 r. takie standardy będą musiały spełniać budynki publiczne. Właściciele lub zarządcy budynków, chcący je sprzedać bądź wynająć, będą musieli zlecić sporządzenie świadectwa. W ustawie zapisano także, że będzie to dotyczyło również osób posiadających spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu, w przypadku gdy zechcą taki lokal sprzedać. Zgodnie z regulacją takie świadectwo muszą mieć budynki o powierzchni użytkowej przekraczającej 500 m kw., a od 9 lipca 2015 r. - od 250 m kw., zajmowane przez: prokuraturę, wymiar sprawiedliwości i administrację publiczną. Budynki zajmowane przez te instytucje o powierzchni użytkowej od 250 m kw. będą musiały mieć świadectwa charakterystyki energetycznej zaraz po wejściu w życie przyszłej ustawy. Przepisy wprowadzają ponadto obowiązek umieszczenia kopii świadectwa charakterystyki energetycznej w widocznym miejscu w budynkach o powierzchni przekraczającej 500 m kw., w których są świadczone usługi. Chodzi m.in. o dworce, lotniska, muzea, hale wystawiennicze i centra handlowe. Ustawa zakłada także, że okresowej kontroli (co najmniej raz na 5 lat) będą podlegały kotły o mocy do 20 KW. Strona 18

19 Rozporządzenie w sprawie metodologii obliczeń. Znowelizowano również metodologię dotyczącą obliczeń. Nowelizację wprowadziło Rozporządzenie Ministra Infrastruktury i Rozwoju z dnia 3 czerwca 2014 r., w sprawie metodologii obliczania charakterystyki energetycznej budynku i lokalu mieszkalnego lub części budynku stanowiącej samodzielną całość techniczno-użytkową oraz sposobu sporządzania i wzorów świadectw charakterystyki energetycznej.). Wszystkie wymienione rozporządzenia mają na celu zmniejszenie zapotrzebowania na ciepło nowego budownictwa, zwłaszcza po roku 2020, kiedy to wszystkie nowe budynki powinny być budowane o charakterystyce energetycznej spełniającej zasadę niemal zerowego zużycia energii pierwotnej, to znaczy, że ilość energii powinna pochodzić w bardzo wysokim stopniu z energii ze źródeł odnawialnych, w tym energii ze źródeł odnawialnych wytwarzanej na miejscu lub w pobliżu. Strona 19

20 3. Podstawowe dane o gminie Santok 3.1. Charakterystyka gminy Gmina Santok położona jest w północnej części województwa lubuskiego, na wschód od Gorzowa Wlkp., wzdłuż dwóch rzek tj. Warty i Noteci i zajmuje obszar ha. Miejscowość Santok to jedna z najstarszych miejscowości w Polsce, pierwsza wzmianka pisana o Santoku pochodzi z 1097 roku, natomiast początki grodu santockiego sięgają przełomu VII i VIII wieku. Rzeźba terenu gminy jest bardzo zróżnicowana, charakteryzująca się dużymi wzniesieniami na Równinie Gorzowskiej oraz nisko położonymi gruntami w zlewni rzek Noteci i Warty. Tak zarysowane granice administracyjne, usadowiły teren gminy w szczególnym układzie fizyczno - geograficznego podziału Polski (J. Kondracki 1980r.), która leży w dwóch makroregionach. Południowa, nizinna części obszaru gminy leży w Pradolinie Toruńsko - Eberswaldzkiej; mezoregion - Kotlina Gorzowska, która powstała z połączenia dolin Warty i Noteci (rzeki te łączą się w środkowej części kotliny w miejscowości Santok). Północna, wyżynna części gminy leży na Pojezierzu Północnopomorskim, mezoregion - Równina Gorzowska. W północno - wschodniej części znajduje się fragment Puszczy Gorzowskiej, w południowej fragment Puszczy Noteckiej. Znaczny obszar gminy to lasy położone w dwóch dużych kompleksach Puszczy Gorzowskiej i Noteckiej. Malowniczo położony, nieskażony teren, zachęca do uprawiania turystyki pieszej, rowerowej i wodnej. Gmina Santok ze względu na znaczny udział użytków rolnych w ogólnej powierzchni ha jest gminą typowo rolniczą. Korzystne warunki glebowo-przyrodnicze stwarzają duże możliwości rozwoju przemysłu rolno-spożywczego, szczególnie przetwórstwa owocowo-warzywnego w oparciu o lokalnych producentów Warunki klimatyczne Klimat gminy Santok zalicza się do klimatu przejściowego z wyraźną przewagą cech klimatu oceanicznego - atlantyckiego. Średnia temperatura roczna wynosi 8 o C, średnia temperatura stycznia - 1,5 o C, średnia temperatura lipca 18oC. Średnia roczna suma opadów kształtuje się w granicach 550mm. Minimum opadów przypada na luty i marzec, maksimum na lipiec. Pokrywa śnieżna najdłużej zalega w styczniu (średnio 17 dni), lutym (11 dni) i grudniu (10 dni). W marcu występują średnio tylko 4 dni z pokrywą śnieżną, w listopadzie dwa. W październiku i kwietniu pokrywa śnieżna pojawia się wyjątkowo. Średnia długość okresu wegetacyjnego wynosi około 215 dni. W związku z nasilającym się Strona 20

21 zjawiskiem ocieplenia klimatu, ostatnie zimy charakteryzują się coraz mniejsza ilością opadów śniegu. Natomiast opady deszczu maj a charakter intensywny i towarzysz a im silne powiewy wiatru Położenie administracyjne Gmina od zachodu przylega bezpośrednio do miasta Gorzowa Wlkp. Santok leży w odległości - 12 km od Gorzowa Wlkp - stolicy administracji rządowej województwa lubuskiego, od przejścia granicznego w Słubicach - 60 km, w Świecku - 64 km. Odległość do najbliższej trasy międzynarodowej Świnoujście - Jakuszce - 15km, do Berlina km. Mapa gminy Mapa źródło: Google Strona 21

22 Na terenie gminy znajduje się 15 sołectw: 1. Baranowice, 2. Czechów, 3. Gralewo, 4. Górki, 5. Janczewo, 6. Jastrzębnik, 7. Lipki Małe, 8. Lipki Wielkie, 9. Ludzisławie, 10. Mąkoszyce, 11. Nowe Polichno, 12. Płomykowo, 13. Santok, 14. Stare Polichno, 15. Wawrów. Strona 22

23 ha PROJEKT ZAŁOŻEŃ DO PLANU ZAOPATRZENIA W CIEPŁO, ENERGIĘ ELEKTRYCZNĄ 3.3. Powierzchnia Gmina Santok zajmuje obszar 168 km 2. Udział poszczególnych rodzajów gruntów w powierzchni całkowitej przedstawia poniższa tabela oraz wykresy. Klasyfikacja gruntu Ilość hektarów [ha] Udział gruntu w powierzchni całkowitej Użytki rolne ,73% Grunty leśne oraz zadrzewione ,32% Grunty zabudowane i zurbanizowane 633 3,74% Dane: GUS. Grunty pod wodami 359 2,12% Użytki ekologiczne 12 0,07% Nieużytki 582 3,44% Tereny różne 100 0,59% Poniższy wykres przedstawia interpretację graficzną danych zawartych w tabeli. Podział powierzchni Gminy Santok według rodzaju gruntu [ha] Strona 23

24 Udział rodzaju gruntu w powierzchni całkowitej gminy w ujęciu procentowym. Udział rodzaju gruntu w powierzchni całkowitej gminy Santok Grunty zabudowane i zurbanizowane 2,32% Grunty leśne oraz zadrzewione 37,32% Grunty pod wodami 2,12% Użytki ekologiczne 0,07% Nieużytki 3,44% Tereny różne 0,59% Użytki rolne 52,73% Strona 24

25 3.4. Ludność Poniższa tabela zawiera dane o liczbie mieszkańców gminy Santok w latach 2002 do Na przestrzeni tych lat widoczny jest wzrost oraz zmniejszenie się liczby ludności. Tabela zawiera również wyniki obliczeń procentowych zmian liczby ludności liczonej rok do roku. Rok Liczba ludności Przyrost ludności rok do roku w latach Trend zmian liczby ludności w latach ,97% ,01% ,52% ,23% ,87% ,51% ,96% ,15% ,29% ,93% ,66% ,05% Dane: GUS Strona 25

26 PROJEKT ZAŁOŻEŃ DO PLANU ZAOPATRZENIA W CIEPŁO, ENERGIĘ ELEKTRYCZNĄ Poniższy wykres przedstawia w formie graficznej dane o liczbie ludności w latach Liczba ludności w latach Zmiany liczby ludności liczone rok do roku w latach przedstawia poniższy wykres. 200 Przyrost ludności rok do roku w latach Średnia wartość przyrostu ludności, liczona rok do roku, na przestrzeni lat 2002 do 2014 wynosi średnio 0,9 %. Strona 26

27 3.5. Zasoby mieszkaniowe W poniższej tabeli zostały przedstawione zasoby mieszkaniowe gminy Santok. Widoczny jest stały wzrost liczby mieszkań oraz wzrost powierzchni mieszkaniowej występującej na terenie gminy. Zasoby mieszkaniowe gminy Santok w latach Rok Mieszkania, szt. Powierzchnia użytkowa mieszkań, m 2 Powierzchnia jednego mieszkania, m 2 Powierzchnia użytkowa na osobę, m 2 /os ,2 24, ,5 24, ,1 25, ,7 25, ,1 26,0 Dane: GUS Poniższy wykres przedstawia interpretacje graficzną danych dotyczących liczby mieszkań w latach Liczba mieszkań w latach Strona 27

28 Powierzchnia mieszkaniowa w latach Powierzchnia użytkowa mieszkań w latach [m 2 ] Na wykresie widoczny jest stały wzrost powierzchni mieszkaniowej na terenie gminy. Z powyższych danych widać również, że następuje stały wzrost powierzchni mieszkaniowej w przeliczenia na jednego mieszkańca z 24,7 m 2 w 2010 roku do 26,0 m 2 w roku Świadczy to o coraz wyższym standardzie mieszkaniowym na terenie gminy, zwłaszcza co do nowo wznoszonych budynków mieszkaniowych. Strona 28

29 4. Bilans potrzeb grzewczych 4.1. Bilans zapotrzebowania na energię cieplną Energia cieplna wytwarzana na potrzeby ogrzewania budynków na terenie gminy jest pozyskiwana z paliwa gazowego, węgla i drewna w lokalnych systemach grzewczych. Przedstawiona prognoza ma charakter szacunkowy i opiera się na ogólnie danych statystycznych GUS. Do przygotowania prognozy użyto dane o ilości i powierzchni mieszkalnej w 2014 roku wynosiła 173,17 tyś. m 2. Zapotrzebowanie na cele grzewcze w nowych budynkach będzie spadać, ze względu na coraz bardziej energooszczędną technologię wznoszonych budynków oraz wykonywaną termomodernizację istniejących. Wymogi prawa normujące parametry nowo wznoszonych budynków są pod tym względem coraz bardziej restrykcyjne. Wskaźniki zapotrzebowania na ciepło zależne są od wieku budynku, przedstawia je poniższa tabela. Wskaźniki zapotrzebowania na ciepło zależne od wieku budynku. Budynki budowane w latach Średni wskaźnik zużycia energii cieplnej (kwh/m 2 a) do po Źródło: Ogrzewnictwo praktyczne pod red. prof. dr hab. Inż. H.Koczyk Do obliczenia zapotrzebowania na ciepło przyjęto; - 9 % zasobów 260 kwh/m 2 a, co daje roczne zapotrzebowanie 6 101,74 MWh, - 26 % zasobów 190 kwh/m 2 a, co daje roczne zapotrzebowanie ,14 MWh, - 29 % zasobów 160 kwh/m 2 a, co daje roczne zapotrzebowanie ,41 MWh, Strona 29

30 - 23 % zasobów 140 kwh/m 2 a, co daje roczne zapotrzebowanie 7 309,38 MWh, - 12 % zasobów 120 kwh/m 2 a, co daje roczne zapotrzebowanie 3 050,87 MWh, - 1 % zasobów 90 kwh/m 2 a, co daje roczne zapotrzebowanie 190,68 MWh. Roczne zapotrzebowanie na energię cieplną do ogrzewania budynków na terenie gminy Santok wynosi ,21 MWh Prognoza zapotrzebowania na energię cieplną Prognozy dotyczące zużycia energii cieplnej w Polsce według Polityki energetycznej Polski do 2030 roku wskazują, że zapotrzebowanie na ciepło wzrastać będzie w średniorocznym tempie ok. 2,0%. Przewidywane zapotrzebowanie energii cieplnej dla gminy do roku 2030 przedstawia poniższe zestawienie. Prognoza zapotrzebowania na ciepło na lata Rok MWh , , , ,48 Zatem zapotrzebowanie na energię cieplną w roku 2030 przewidywane jest na poziomie ,48 MWh. Biorąc jednak pod uwagę przeprowadzane działania termomodernizacyjne oraz spełnienie wymagań odnośnie budownictwa energooszczędnego w tym budownictwa zeroenergetycznego, a nawet dodatniego energetycznie, powyższy wynik można przyjąć jako wariant pesymistyczny wzrostu zapotrzebowania na energię cieplną. Strona 30

31 5. System Elektroenergetyczny 5.1. Informacje ogólne Na terenie gminy Santok znajdują się elementy infrastruktury, wysokiego, średniego oraz niskiego napięcia. Przez teren gminy przebiegają linie, które są ważnymi elementami sieci przesyłowej krajowego systemu elektroenergetycznego będące w zarządzie i eksploatacji Polskich Sieci Elektroenergetycznych S.A. Dostarczeniem i dystrybucją energii elektrycznej na teren gminy Santok zajmuje się spółka Enea Operator Sp. z o.o Przesyłowe linie elektroenergetyczne W granicach administracyjnych gminy Santok zlokalizowane są fragmenty przesyłowych linii elektroenergetycznych; Linia 400 kv relacji Plewiska - Krajnik Dane linii 400kV Plewiska - Krajnik: Napięcie znamionowe: 400kV Rok budowy: 1975 rok Długość całkowita linii: 212,1 km Liczba torów: 1 Słupy serii: Y52 Y25 FY25 Typ izolacji: Długopniowa: LG 85/20s, LG 85/24sn, LG 75/20s, LG 75/24sn, Norden G, Norden G, Norden P, Norden G, LP-75137W, LPZ-75127W, LPZ-85127W, LP 85137W Przewody fazowe: wiązkowe, 2 x AFL mm 2 Przewody odgromowe: AFL mm 2, AFL-1,7 70 mm 2, AFL-1,7 95 mm 2, OPGW 30/38 mm2/496, AL3/A20SA 102/30-12,3, AL3/A2OSA 64/25-8,0 Fundamenty: terenowe, izbicowe, prefabrykowane Uziemienia: powierzchniowo-głębinowe Temperatura graniczna dopuszczalna: + 60 C Szerokość pasa technologicznego 80 m (po 40 m od osi linii w obu kierunkach) Strona 31

32 Wymieniona linia jest ważnym elementem sieci przesyłowej krajowego systemu elektroenergetycznego i umożliwia przesył mocy do elektroenergetycznych stacji 400/220/110 kv. Ze stacji tych energia elektryczna dosyłana jest, poprzez sieć dystrybucyjną (obiekty o napięciu 110 kv i niższym), między innymi do odbiorców znajdujących się na terenie gminy Lokalne źródła energii elektrycznej Na terenie gminy Santok nie funkcjonują obecnie znaczące źródła energii elektrycznej. W wyniku przeprowadzonego badania ankietowego uzyskano informacje o planowanym do końca roku zainstalowaniu na terenie sołectwa Baranowice jednego ogniwa fotowoltaicznego. Ponadto na etapie opiniowania znajdują się następujące projekty; Nowe Polichno, instalacja farmy fotowoltaicznej o mocy max 2 MW, inwestor osoba fizyczna, Lipki Wielkie, budowa farmy fotowoltaicznej o mocy do 2 MW, inwestor osoba fizyczna, Stare Polichno, budowa wolnostojących paneli fotowoltaicznych o mocy do 2 MW i powierzchni zabudowy do 3 ha wraz z niezbędną dodatkową infrastrukturą techniczną i przyłączeniem do krajowej sieci elektroenergetycznej, inwestor Grupa Eko Park Sp. z o. o. Al. Jerozolimskie 99/ Warszawa. Planowanie tych inwestycji oraz działań planistycznych, dotyczących gminy Santok wynika z potrzeb rozwojowych gminy, których realizacji należy upatrywać m.in. w sektorze odnawialnych źródeł energii. Takie perspektywy, zgodne z działaniami kierunkowymi polityki energetycznej zawartymi w dokumentach wyższego rzędu, stwarzają możliwość lokalizacji elektrowni wiatrowych, czy paneli fotowoltaicznych na terenie gminy z wykorzystaniem wsparcia funduszy dedykowanych tym rozwiązaniom. Strona 32

33 5.4. Bilans zapotrzebowania na energię elektryczną Zapotrzebowanie na energię elektryczną wynika z potrzeb gospodarstw domowych, obiektów użyteczności publicznej oraz potrzeb firm funkcjonujących na terenie gminy. Według danych dostarczonych przez ENEA Operator Sp. z o.o. zapotrzebowanie na energię elektryczną w gminie w okresie roku zmniejsza się. Należy jednak wziąć pod uwagę, że może to być trend krótkoterminowy. Zgodnie z ogólnymi tendencjami krajowymi zapotrzebowanie na energię elektryczną rośnie. Spowodowane jest to wzrostem zapotrzebowania na energię przedsiębiorstw produkcyjnych, usługowych oraz wzrostem ilości wyposażenia gospodarstw domowych w urządzenia gospodarstwa domowego, wzrostem liczby ludności oraz powstawaniem nowych obiektów budowlanych (budownictwo mieszkaniowe) Odbiorcy energii elektrycznej Poniższa tabela przedstawia dane o ilości odbiorców energii elektrycznej w latach Rok SN nn Razem Dane: ENEA Operator Sp. z o.o. Strona 33

34 Poniższy wykres przedstawia interpretację graficzną danych o liczbie odbiorców energii elektrycznej w latach Liczba odbiorców energii elektrycznej w latach Widoczny jest spadek ogólnej liczby odbiorców w analizowanym okresie Zużycie energii elektrycznej Poniższa tabela przedstawia dane o zużyciu energii elektrycznej w podziale na średnie napięcie i niskie napięcie. Rok SN [MWh] nn [MWh] Razem [MWh] , , , , , , , , ,27 Dane: ENEA Operator Sp. z o.o. Strona 34

35 Interpretacje graficzną danych o zużyciu energii w latach przedstawia poniższy wykres , , ,00 Zużycie energii elektrycznej w latach [MWh] , , , , , , , , Zużycie energii elektrycznej na terenie gminy wyniosło w 2014 roku MWh. Widoczny jest stały spadek zużycia energii elektrycznej na terenie gminy. Jednakże jest to obraz ostatnich trzech lat. W ujęciu długookresowym, zgodnie z ogólna tendencją, zużycie energii może wzrastać zgodnie z prognozami zawartymi w polityce energetycznej Polski. Interpretacje graficzną danych o zużyciu energii w latach w zakresie niskiego napięcia przedstawia poniższy wykres. Zużycie energii elektrycznej - odbiorcy nn [MWh] , , , , , , , , , , , , , Strona 35

36 Interpretacje graficzną danych o zużyciu energii w latach w zakresie niskiego napięcia przedstawia poniższy wykres. Zużycie energii elektrycznej - odbiorcy SN [MWh] 5 200, , , , , , , , , , , , , , , Plan rozwoju systemu elektroenergetycznego na terenie gminy Aktualny plan inwestycyjny PSE S.A. jak i plan rozwoju sieci przesyłowej krajowego systemu elektroenergetycznego, nie ujmują jak na razie zamierzeń dotyczących wyżej wymienionej linii. Nie można jednakże wykluczyć w przyszłości ewentualnej ich przebudowy na nowe linie wielotorowe, wielo-napięciowej. Odnośnie stacji eksploatowanych na terenie gminy, nie ma i nie przewiduje się na terenie gminy Santok budowy stacji elektroenergetycznych o napięciu 400 kv i 220 kv należących do krajowego systemu przesyłowego. ENEA Operator Sp. z o.o. na lata planuje do realizacji na terenie gminy w zakresie rozbudowy systemu energetycznego wybudowane nowych stacji transformatorowych 15/0,4 kv, powiązań średniego i niskiego napięcia zgodnie z miejscowymi planami zagospodarowania przestrzennego, oraz przebudowę i modernizację istniejących linii napowietrznych 15 i 0,4 kv w zależności od potrzeb. Strona 36

37 ENEA jako operator systemu dystrybucyjnego zobowiązany jest (zgodnie z art. 7. ust I ustawy Prawo energetyczne) do zawarcia umowy o przyłączenie do sieci z podmiotami ubiegającymi się o przyłączenie do sieci, na zasadzie równoprawnego traktowania, jeżeli istnieją techniczne i ekonomiczne warunki przyłączenia do sieci i dostarczania tych paliw lub energii, a żądający zawarcia umowy spełnia warunki przyłączenia do sieci i odbioru. Tak więc mając na uwadze wymogi obowiązującego prawa, operator deklaruje gotowość do realizacji przyłączeń i rozbudowy sieci elektroenergetycznej umożliwiającej aktywizację i rozwój gminy, zarówno w zakresie przyłączeń komunalnych jak i podmiotów realizujących działalność gospodarczą. Niezbędnym jednak, dla takiego działania, jest spełnienie przywołanych powyżej technicznych i ekonomicznych warunków przyłączenia. Natomiast w przypadku przyłączenia do sieci operatora odnawialnych źródeł energii, mając na uwadze fakt, iż jednostki wytwórcze niezależnie od mocy wytwórczej są źródłami o znacznym wpływie na parametry jakościowe energii elektrycznej, które operator musi zapewnić odbiorcom. Parametry energii elektrycznej zostały określonej w Rozporządzeniu Ministra Gospodarki z dnia 04 maja 2007 r. (Dz.U. z 2007 r. nr 93, poz. 623, z poźn. zm.). Przed przyłączeniem każdej jednostki wytwórczej należy dokonać szczegółowej ekspertyzy możliwości przyłączenia, a także wpływu na sieć elektroenergetyczną. Obowiązek zapewnienia tych parametrów spoczywa na Operatorze Sieci Dystrybucyjnej. Ekspertyza może zostać wykonana po złożeniu stosownego wniosku o określenie warunków przyłączenia. Otrzymane wyniki ekspertyzy przedstawią obliczenia dopuszczające lub wykluczające możliwość przyłączenia źródła wytwórczego oraz sprawdzą czy po przyłączeniu jednostki wytwórczej nie zostaną przekroczone parametry jakościowe energii elektrycznej wynikające zarówno z ww. rozporządzenia jak i Instrukcji Ruchu i Eksploatacji Sieci Dystrybucyjnej (IRiESD) Ocena systemu elektroenergetycznego Gmina Santok jest w całości zelektryfikowana. System elektroenergetyczny zaspakaja potrzeby odbiorców. Przeprowadzane są planowane przeglądy istniejącej infrastruktury energetycznej oraz konserwacje. Awarie usuwana są na bieżąco. Dostawcy energii elektrycznej deklarują możliwość podłączenia nowych odbiorców. Ogólnie stan infrastruktury elektroenergetycznej jej utrzymanie przez władających nią dostawców należy uznać jako dobry. Strona 37

38 System zasilania w energię elektryczną gminy jest dobrze skonfigurowany i znajduje się w dobrym stanie technicznym. Pewność zasilania jest zachowana zgodnie z wymaganymi standardami. Rezerwy przesyłowe są zachowane. Zaopatrzenie w energię elektryczną odbywa się z zachowaniem standardów jakościowych obsługi odbiorców określonych Rozporządzeniem przyłączeniowym" Ministra Gospodarki Prognoza zapotrzebowania energii elektrycznej Przy opracowaniu prognozy przyjęto, że rozwój gminy Santok będzie się odbywał zgodnie ze wskaźnikami rozwoju makroekonomicznego całego kraju. Prognozy dotyczące zużycia energii elektrycznej w Polsce według Polityki energetycznej Polski do 2030 roku wskazują, że zapotrzebowanie na energię elektryczną wzrastać będzie w średniorocznym tempie zbliżonym do 2,3%, przy czym przyrosty będą relatywnie niższe w pierwszym okresie 10-letnim prognozy (licząc od roku 2006). Prognoza zapotrzebowania na energię elektryczną oparta została na założeniu, że roczny wzrost zapotrzebowania na energię elektryczną wynosi 2% do roku 2016 i 2,3% w latach Spadek zużycia energii elektrycznej w latach może być krótkotrwałym trendem. Dla zwiększenia marginesu bezpieczeństwa spodziewanego wzrostu zapotrzebowania na energię elektryczną do prognozy zostały przyjęte dane z roku o odnotowanym największym zużyciu w analizowanym okresie tj. roku Rok ten został przyjęty jako rok bazowy, a dane z tego roku posłużyły do obliczenia prognozy w 15 letnim horyzoncie zapotrzebowania, licząc od roku Przewidywane zapotrzebowanie energii elektrycznej dla gminy Santok do roku 2030 przedstawia poniższe zestawienie. Rok Rok bazowy Prognozowane zużycie [MWh] , , , ,18 Zatem zapotrzebowanie na energię elektryczną w roku 2030 przewidywane jest na poziomie ,18 MWh. Strona 38

39 6. System gazowniczy 6.1. Informacje ogólne Na teren gminy Santok dystrybucją paliwa gazowego zajmuje się Polska Spółka Gazownictwa Sp. z o.o. Otrzymane informacje dotyczą wielkości zużycie paliwa gazowego, ilości odbiorców oraz taryf. Informacje te dotyczące gminy Santok zostały przedstawione w poniższym rozdziale Charakterystyka sieci gazowej Przez teren gminy Santok przebiega gazociąg przesyłowy relacji Lubiatów Mieszalnia Gazu Kłodawa o następujących parametrach: - średnica DN 300, - ciśnienie 8,4 MPa, - materiał - stal, - rok budowy , - rodzaj gazu - Lm (gaz ziemny zaazotowany, wg. normy PN-C-04750:2002), - długość na terenie gminy m Opis stanu technicznego Infrastruktura sieci gazowej na terenie gminy Santok została oznaczona jako strefa 700 i 703. Miejscowość Gmina Oddział Czechów (wieś) Grajewo (wieś) Janczewo (wieś) Lipki Wielkie (wieś) Ludzisławice (wieś) Płomykowo (wieś) Santok Santok Santok Santok Santok Santok Zakład w Szczecinie Zakład w Szczecinie Zakład w Szczecinie Zakład w Szczecinie Zakład w Szczecinie Zakład w Szczecinie Rejon Dystrybucji gazu Gorzów Wielkopolski Gorzów Wielkopolski Gorzów Wielkopolski Gorzów Wielkopolski Gorzów Wielkopolski Gorzów Wielkopolski Strefa Gorzów Wielkopolski (700) Janczewo (703) Janczewo (703) Janczewo (703) Janczewo (703) Janczewo (703) Strona 39

40 Santok (wieś) Santok Zakład w Szczecinie Gorzów Wielkopolski Janczewo (703) Stare Polichno (wieś) Santok Zakład w Szczecinie Gorzów Wielkopolski Janczewo (703) Wawrów (wieś) Santok Zakład w Szczecinie Gorzów Wielkopolski Gorzów Wielkopolski (700) Stan techniczny Infrastruktury średniego ciśnienia i niskiego ciśnienia w strefie 700 i 703 (gm. Santok) oceniony został w ramach kontroli (w 2014 r.) w przeważającej większości jako dobry Bilans zapotrzebowanie na paliwa gazowe W dniu 25 lipca 2013 r. weszło w życie rozporządzenie Ministra Gospodarki z dnia 28 czerwca 2013 r. w sprawie szczegółowych zasad kształtowania i kalkulacji taryf oraz rozliczeń w obrocie paliwami gazowymi (Dz. U. z 2013 r., poz. 820), które wprowadziło zmianę sposobu rozliczeń za dostarczone Paliwo gazowe i świadczone usługi dystrybucji. Począwszy od 1 sierpnia 2015 r. rozliczenia dokonywane są na podstawie faktycznego zużycia energii wyrażonej w kilowatogodzinach (kwh), a nie jak dotychczas na podstawie dostarczonej objętości gazu (m 3 ). Dotychczas Odbiorcy rozliczani byli za wykorzystaną objętość Paliwa gazowego, a nie za faktyczną energię, która powstała w wyniku jego spalenia, ponieważ Paliwo gazowe jest nośnikiem zawartej w nim energii. Ujednolicenie jednostek rozliczania zużycia energii pozwoli odbiorcom w łatwy sposób porównywać koszty wykorzystywania różnych nośników energii. Poniższe dane zostały podane po przeliczeniu zużycia m 3 na kwh. Łączne zapotrzebowanie na paliwo gazowe dla gminy Santok w latach podano w poniższej tabeli. Rok Zużycie [kwh] Dane PGNiG Sp. z o.o Strona 40

41 Interpretację graficzną wyników przedstawia wykres: Zużycie gazu [kwh] w latach Widoczny jest na wykresie wzrost zapotrzebowania na paliwo gazowe pomiędzy rokiem 2012 a W okresie tym nastąpił wzrost liczby mieszkańców oraz wzrost powierzchni budynków. Natomiast spadek zużycia gazu, porównując dane za 2013 rok i 2014, kiedy to nastąpił dalszy wzrost powierzchni budynków oddawanych do użytkowania (ogrzewanych) można wytłumaczyć wyjątkowo łagodną zimą, w okresie grzewczym temperatura tylko kilkakrotnie spadła do ok. 5 o C. Strona 41

42 Poniższa tabela przedstawia dane o zużyciu gazu w latach ma terenie - Czechów Grupa taryfowa Ilość odbiorców Zużycie 2012 r. [kwh] Zużycie 2013 r. [kwh] Zużycie 2014 r. [kwh] W W W W W W Suma Dane PGNiG Sp. z o.o. Poniższa tabela przedstawia dane o zużyciu gazu w latach ma terenie - Grajewo Grupa taryfowa Ilość odbiorców Zużycie 2012 r. [kwh] Zużycie 2013 r. [kwh] Zużycie 2014 r. [kwh] W W W W Suma Dane PGNiG Sp. z o.o. Strona 42

43 Poniższa tabela przedstawia dane o zużyciu gazu w latach ma terenie - Janczewo Grupa taryfowa Ilość odbiorców Zużycie 2012 r. [kwh] Zużycie 2013 r. [kwh] Zużycie 2014 r. [kwh] W W W W W W W Suma Dane PGNiG Sp. z o.o. Poniższa tabela przedstawia dane o zużyciu gazu w latach ma terenie - Lipki Wielkie Grupa taryfowa Ilość odbiorców Zużycie 2012 r. [kwh] Zużycie 2013 r. [kwh] Zużycie 2014 r. [kwh] W W W W Suma Dane PGNiG Sp. z o.o. Strona 43

44 Poniższa tabela przedstawia dane o zużyciu gazu w latach ma terenie - Ludzisławice Grupa taryfowa Ilość odbiorców Zużycie 2012 r. [kwh] Zużycie 2013 r. [kwh] Zużycie 2014 r. [kwh] W W W Suma Dane PGNiG Sp. z o.o. Poniższa tabela przedstawia dane o zużyciu gazu w latach ma terenie - Pomykowo Grupa taryfowa Ilość odbiorców Zużycie 2012 r. [kwh] Zużycie 2013 r. [kwh] Zużycie 2014 r. [kwh] W Dane PGNiG Sp. z o.o. Poniższa tabela przedstawia dane o zużyciu gazu w latach ma terenie - Santok Grupa taryfowa Ilość odbiorców Zużycie 2012 r. [kwh] Zużycie 2013 r. [kwh] Zużycie 2014 r. [kwh] W W W W W Strona 44

45 W Suma Dane PGNiG Sp. z o.o. Poniższa tabela przedstawia dane o zużyciu gazu w latach ma terenie - Stare Pilchno Grupa taryfowa Ilość odbiorców Zużycie 2012 r. [kwh] Zużycie 2013 r. [kwh] Zużycie 2014 r. [kwh] W W W Suma Dane PGNiG Sp. z o.o. Poniższa tabela przedstawia dane o zużyciu gazu w latach ma terenie - Wawrów Grupa taryfowa Ilość odbiorców Zużycie 2012 r. [kwh] Zużycie 2013 r. [kwh] Zużycie 2014 r. [kwh] W W W W W W W Strona 45

46 Suma Dane PGNiG Sp. z o.o. Widoczny jest na wykresie wzrost zapotrzebowania na paliwo gazowe pomiędzy rokiem 2012 a W okresie tym nastąpił wzrost liczby mieszkańców oraz wzrost powierzchni budynków. Natomiast spadek zużycia gazu, porównując dane za 2013 rok i 2014, kiedy to nastąpił dalszy wzrost powierzchni budynków oddawanych do użytkowania (ogrzewanych) można wytłumaczyć wyjątkowo łagodną zimą, w okresie grzewczym temperatura tylko kilkakrotnie spadła do ok. 5 o C. Łączne zapotrzebowanie na paliwa gazowe wyniosło; - w 2012 r ,55 MWh - w 2013 r ,99 MWh - w 2014 r ,84 MWh W analizowanym okresie największe zapotrzebowanie na paliwa gazowe wystąpiło w 2013 roku, wyniosło ,99 MWh, zatem dla zachowania bezpiecznego marginesu prognozy zapotrzebowania, dane z właśnie tego roku zostaną przyjęte w dalszej części analizy Zamierzenia modernizacyjne i inwestycyjne PGNiG S.A. na działce nr obręb Buszów planuje realizację inwestycji liniowych w ramach zadania Zagospodarowanie złoża ropy naftowej Gajewo". Polska Spółka Gazownictwa Sp. z o.o. będąca właścicielem gazowej infrastruktury dystrybucyjnej przeprowadza kontrole podległej jej infrastruktury. Ostatnia kontrola została przeprowadzona w roku 2014, w jej wyniku stwierdzono w większości dobry stan infrastruktury gazowej. Ponadto wszystkie awarie oraz budzące wątpliwości stany techniczne obiektów, przede wszystkim gazociągów stalowych budowanych w latach są na bieżąco usuwane. Dodatkowo, w ramach modernizacji sieci na bieżąco wymieniane są gazociągi ze stalowych na PE. Obecnie ( r.) PSG Sp. z o.o. nie ma zaplanowanych zadań modernizacyjnych ani zadań związanych z rozbudową swojej sieci dystrybucyjnej na terenie gminy Santok w latach Strona 46

47 Jednakże nie wyklucza zmian planów inwestycyjnych jeśli zajdzie taka potrzeba Ocena stanu aktualnego Funkcjonująca na terenie gminy infrastruktura służąca do dystrybucji paliwa gazowego jest utrzymywana przez władające nią spółki w dobrym stanie technicznym. Wykonywane są planowane przeglądy, konserwacje oraz kontrole funkcjonującej infrastruktury. Awarie usuwane są na bieżąco. Ponadto dostawcy deklarują gotowość przyłączenia nowych odbiorców Prognoza zużycia paliw gazowych W dokumencie Polityka energetyczna Polski do 2030 roku przyjęto, że wzrost zużycia energii finalnej następować będzie sukcesywnie w horyzoncie prognozy przewiduje się wzrost finalnego zużycia gazu o 29%. Przy opracowaniu prognozy przyjęto, że rozwój gminy Santok będzie odbywał się zgodnie ze wskaźnikami rozwoju makroekonomicznego całego kraju. Największe zużycie paliwa gazowego w analizowanym okresie odnotowano w roku 2013, wyniosło ,99 MWh. Dla zachowania bezpiecznego marginesu prognozy zapotrzebowania, dane z właśnie tego roku, jako roku bazowego, zostaną przyjęte w dalszej części analizy. Przewidywane zapotrzebowanie na paliwo gazowe gminy Santok do roku 2030 przedstawia poniższe zestawienie. Rok Rok bazowy Prognozowane zużycie [MWh] , , , ,88 Zatem zapotrzebowanie na paliwa gazowe w roku 2030 przewidywane jest na poziomie ,88 MWh. Strona 47

48 7. Przedsięwzięcia racjonalizujące użytkowanie ciepła, energii elektrycznej i paliw gazowych 7.1. Wprowadzenie Racjonalizacja użytkowania ciepła, energii elektrycznej i paliw gazowych sprowadza się do poprawy efektywności energetycznej wykorzystywanych nośników energii, co przyczyni się również do zmniejszenia szkodliwego oddziaływania na środowisko. Do podstawowych strategicznych założeń mających na celu użytkowanie nośników energii na obszarze gminy należą: - zapewnienie bezpieczeństwa energetycznego i pewności dostaw w zakresie energii elektrycznej i paliw gazowych, - dążenie do wzrostu efektywności wykorzystania nośników energii oraz zmniejszenia zapotrzebowania na poszczególne rodzaje energii poprzez wprowadzanie działań racjonalizujących jej wykorzystanie, - minimalizacja szkodliwego oddziaływania na środowisko Racjonalizacja użytkowania mediów energetycznych Podstawowymi działaniami zmniejszającymi zużycie energii na potrzeby ogrzewania w budynkach mieszkalnych i użytkowania publicznego są przedsięwzięcia termo modernizacyjne, takie jak; ocieplanie ścian zewnętrznych, ocieplanie stropodachów, uszczelnianie i wymiana starych okien na nowe energooszczędne, modernizacja instalacji centralnego ogrzewania, a także działań indywidualnych jak: stosowania energooszczędnych źródeł światła, zastępowania wyeksploatowanych urządzeń grzewczych urządzeniami energooszczędnymi, wykorzystywania systemu taryf strefowych na energię elektryczną do przesuwania godzin zwiększonego obciążenia elektrycznego na okres poza szczytem energetycznym. Ponieważ jednak, nie istnieją obecnie uregulowania prawne dotyczące emisji zanieczyszczeń z gospodarstw domowych warunki ekonomiczne zmuszają wielu właścicieli budynków do korzystania na potrzeby grzewcze z najtańszych, zanieczyszczających środowisko źródeł energii pierwotnej (paliwa stałe, odpady). Oczywiście w miarę wzrostu zamożności ludności trend ten się zmienia na rzecz korzystania ze źródeł zapewniających znacznie wyższy komfort użytkowania ciepła tj.: paliwo gazowe lub olejowe, energia elektryczna oraz wykorzystanie energii odnawialnej. Strona 48

49 Dla przyspieszenia przemian w zakresie przechodzenia na nośniki energii bardziej przyjazne dla środowiska oraz działań zmniejszających energochłonność można stosować dodatkowe zachęty ekonomiczne i organizacyjne jak np.: - stworzenie programu finansowej pomocy dla indywidualnych właścicieli przy zastępowaniu nieekonomicznych, niskosprawnych węglowych urządzeń grzewczych nowoczesnymi wysokosprawnymi urządzeniami gazowymi, olejowymi oraz wykorzystującymi do celów grzewczych energię elektryczną czy odnawialną, - doradztwo i pomoc organizacyjną w skorzystaniu z możliwości uzyskania kredytu i premii na termomodernizację jakie stwarza ustawa termomodernizacyjna oraz inne fundusze jak np. NFOŚ i GW, dofinansowujący montaż kolektorów słonecznych i inne. Miejscowy plany zagospodarowania przestrzennego gminy Santok lub wydawane przez Urząd Gminy decyzje o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenów powinny uwzględniać dla nowego budownictwa aspekt ekologiczny wprowadzania nowoczesnych, nie zanieczyszczających środowiska systemów grzewczych wykorzystujących paliwo gazowe, olej opałowy, energię elektryczną, energię odnawialną. Stosowanie paliwa węglowego ograniczone powinno być do przypadków wykorzystania nowoczesnych pieców węglowych spełniających wymagania ekologiczne. W budynkach komunalnych działania na rzecz ograniczenia niskiej emisji oraz prace termorenowacyjne powinny być podejmowane w ramach własnych środków, uwzględniając możliwości kredytowania i premii jakie daje ustawa termomodernizacyjna. Warto również wspomnieć, że zapotrzebowanie na energię cieplną nowych budynków w najbliższych latach, będzie sukcesywnie spadać. Spowodowane będzie to stosowaniem nowych technologii, charakteryzujących się znacznie niższymi dopuszczalnymi współczynnikami przenikania ciepła ( U ) dla przegród budowlanych oraz wymogami prawa. Dotyczy to również budynków użyteczności publicznej należących do Gminy. Zarówno w budynkach użyteczności publicznej jak i budynkach wielo i jednorodzinnych można podjąć działania, które przyczynią się do poprawy ich bilansu cieplnego. Strona 49

50 Uzyskane oszczędności energii i sprawności procesu regulacji dla różnych układów regulacji w budynku mieszkalnym. Źródło oszczędności Zawory termostatyczne we wszystkich pomieszczeniach Regulacja temperatury na podstawie reprezentatywnego pomieszczenia Regulacja pogodowa temperatury zasilania (nadążna) Regulacja pogodowa temperatury zasilania i zawory termostatyczne Bez automatycznej regulacji (regulacja jakościowa w źródle) Utrzymywanie wymaganej temperatury w pomieszczeniu Ujęcie zysków ciepła w pomieszczeniu Ograniczenie start transportowych Obniżenie nocne (8 godz.) Straty w wyniku histerezy termostatu grzejnikowego ok. 14 % ok. 14 % ok. 14 % ok. 14 % brak 5-8% 3-5 % brak 5-8 % brak brak 2-3% 2-3% 2-3% brak brak 9-13 % 8-12 % 8-12 % brak ok. 5% brak brak ok. 2% brak Sprawność regulacji 0,81 0,76 0,79 0,93 0,7 temperatury Źródło: Ogrzewnictwo praktyczne pod red. prof. dr hab. Inż. H.Koczyk Przy podejmowaniu przedsięwzięć termomodernizacyjnych należy kierować się następującymi ogólnymi zasadami: - termomodernizację struktury budowlanej należy realizować jednocześnie z modernizacją systemu ogrzewania, to pozwala na osiągnięcie pełnego efektu oszczędnościowego, - termomodernizację najlepiej wykonywać jednocześnie z remontem elewacji i pokrycia dachowego lub w ramach remontu kapitalnego, możliwe jest wtedy znaczne obniżenie łącznych kosztów, - optymalną grubość warstw izolacji termicznej należy określić na podstawie analizy kosztów i efektów ocieplenia, może okazać się, że bardziej opłacalne będzie zastosowanie materiałów o wyższych parametrach termicznych niż wymagane w obowiązujących przepisach, - zmiana warunków wentylacji grawitacyjnej, poprzez uszczelnienie budynku często wymaga wprowadzenia nawiewników powietrza w stolarce okiennej lub wentylacji mechanicznej. Strona 50

51 Energia cieplna 1. Podejmowanie przedsięwzięć związanych ze zwiększeniem efektywności wykorzystania ciepła w obiektach gminnych (termorenowacja i termomodernizacja budynków, modernizacja wewnętrznych systemów ciepłowniczych oraz wyposażanie w elementy pomiarowe i regulacyjne, a także wspieranie organizacyjno - prawne przedsięwzięć termomodernizacyjnych podejmowanych przez użytkowników indywidualnych (np. prowadzenie doradztwa, auditingu energetycznego). 2. Popieranie przedsięwzięć polegających na wymianie małych, nieekologicznych kotłowni na kotłownie wykorzystujące paliwa ekologiczne np. gaz ziemny. 3. Promowanie stosowania wysokosprawnych kotłów w indywidualnych systemach grzewczych budynków. 4. Dążenie do likwidacji indywidualnego ogrzewania węglowego i popieranie stosowania indywidualnych instalacji ogrzewania gazowego lub odnawialnych źródeł energii. 5. Modernizacja wewnętrznych układów c.o. połączona z opomiarowaniem i automatyką regulacyjną pogodową. 6. Wspieranie przedsięwzięć związanych z instalacją układów kogeneracyjnych (produkujących ciepło oraz energię elektryczną w skojarzeniu) pracujących w oparciu o zasoby energii odnawialnej bądź lokalnie dostępne paliwa kopalne (np. gaz ziemny). 7. Wykonywanie wstępnych analiz techniczno-ekonomicznych dotyczących możliwości wykorzystania lokalnych źródeł odnawialnych. 8. Dla nowo projektowanych obiektów wydawanie decyzji o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu uwzględniających proekologiczną i energooszczędną politykę państwa i gminy np. użytkowanie energii przyjaznej ekologicznie, stosowanie energooszczędnych technologii w budownictwie i przemyśle, wykorzystywanie energii odpadowej. Strona 51

52 Energia elektryczna 1.Stopniowe przechodzenie na stosowanie energooszczędnych źródeł światła w obiektach użyteczności publicznej. 2.Stosowanie opraw oświetleniowych o wyższej sprawności. 3. Przeprowadzenie optymalizacji rozmieszczenia latarni ulicznych. 4.Wyposażenie układów zasilania w automatykę pozwalającą na włączanie i wyłączanie oświetlenia obszarów publicznych w zależności od potrzeb i lokalnych warunków oświetleniowych. 5.Przeprowadzanie regularnych prac konserwacyjno - naprawczych i czyszczenia opraw oświetleniowych. 6. Tam gdzie to możliwe sterowanie obciążeniem polegające na przesuwaniu okresów pracy większych odbiorników energii elektrycznej na godziny poza szczytem energetycznym. 7. W obiektach o niskim zużyciu c.w.u. wprowadzenie wysokosprawnych elektrycznych przepływowych podgrzewaczy wody (należy eliminować inne sposoby przygotowania c.w.u. jako mniej efektywne). 8.Wprowadzenie w oświetlenia ulic i miejsc publicznych z zastosowaniem technologii LED. 9. Zastosowanie systemów fotowoltaicznych do produkcji energii elektrycznej. Celem zadania jest zmniejszenie zużycia energii elektrycznej oraz redukcja emisji szkodliwych substancji do środowiska Paliwa gazowe Do racjonalizacji użytkowania paliw gazowych wskazane są następujące działania: 1.Stosowanie wysokosprawnych źródeł ciepła. 2. Wymiana przepływowych gazowych podgrzewaczy wody na urządzenia uruchamiane jedynie podczas przepływu wody, bez płomienia dyżurnego. 3.Wymianie urządzeń takich jak podgrzewacze wody i kuchenki gazowe na urządzenia o wyższej sprawności, posiadające systemy odcięcia gazu w przypadku zgaszenia płomienia. Strona 52

53 4. Podnoszenie świadomości mieszkańców dotyczącej ekonomii i bezpieczeństwa użytkowania gazu ziemnego. 5.Cykl szkoleń dla mieszkańców oraz pracowników budynków publicznych w zakresie zmniejszenia zużycia paliwa gazowego. 6. Opracowanie programu analizującego i regulującego wykorzystanie gazu w budynkach użyteczności publicznej. 7.Przeprowadzenie audytów energetycznych w celu określenia możliwości efektywniejszego wykorzystania paliwa gazowego i ograniczenia strat oraz kosztów energii Termomodernizacja Najpowszechniej stosowanym sposobem zmniejszenia zużyci a energii jest termomodernizacja budynków. Dlatego poświęcony został jej niniejszy rozdział opisujący zasady wsparcia przedsięwzięć termomodernizacyjnych. Zasady wspierania przedsięwzięć termomodernizacyjnych zostały określone w ustawie z dnia 21 listopada 2008 roku o wspieraniu termomodernizacji i remontów (Dz. U. z 2014 poz. 712). Ustawa określa zasady finansowania ze środków Funduszu Termomodernizacji i Remontów części kosztów przedsięwzięć termomodernizacyjnych i remontowych Ustawa definiuje przedsięwzięcia termomodernizacyjne przedsięwzięcia, których przedmiotem jest: a) ulepszenie, w wyniku którego następuje zmniejszenie zapotrzebowania na energię dostarczaną na potrzeby ogrzewania i podgrzewania wody użytkowej oraz ogrzewania do budynków mieszkalnych, budynków zbiorowego zamieszkania oraz budynków stanowiących własność jednostek samorządu terytorialnego służących do wykonywania przez nie zadań publicznych, b) ulepszenie, w wyniku którego następuje zmniejszenie strat energii pierwotnej w lokalnych sieciach ciepłowniczych oraz zasilających je lokalnych źródłach ciepła, jeżeli budynki wymienione w lit. a, do których dostarczana jest z tych sieci energia, spełniają wymagania w zakresie oszczędności energii, określone w przepisach prawa budowlanego, lub zostały Strona 53

54 podjęte działania mające na celu zmniejszenie zużycia energii dostarczanej do tych budynków, c) wykonanie przyłącza technicznego do scentralizowanego źródła ciepła, w związku z likwidacją lokalnego źródła ciepła, w wyniku czego następuje zmniejszenie kosztów pozyskania ciepła dostarczanego do budynków wymienionych w lit. a, d) całkowita lub częściowa zamiana źródeł energii na źródła odnawialne lub zastosowanie wysokosprawnej kogeneracji; Z tytułu realizacji przedsięwzięcia termomodernizacyjnego inwestorowi przysługuje premia na spłatę części kredytu zaciągniętego na przedsięwzięcie termomodernizacyjne, zwana dalej premią termomodernizacyjną, jeżeli z audytu energetycznego wynika, że w wyniku przedsięwzięcia termomodernizacyjnego nastąpi: 1) zmniejszenie rocznego zapotrzebowania na energię, o którym mowa w art. 2 pkt 2 lit. A ustawy: a) w budynkach, w których modernizuje się wyłącznie system grzewczy co najmniej o 10%, b) w budynkach, w których po 1984 r. przeprowadzono modernizację systemu grzewczego co najmniej o 15%, c) w pozostałych budynkach co najmniej o 25%, lub 2) zmniejszenie rocznych strat energii, o którym mowa w art. 2 pkt 2 lit. b co najmniej o 25%, lub 3) zmniejszenie rocznych kosztów pozyskania ciepła, o którym mowa w art. 2 pkt 2 lit. c co najmniej o 20%, lub 4) zamiana źródła energii na źródło odnawialne lub zastosowanie wysokosprawnej kogeneracji. Wysokość premii termomodernizacyjnej stanowi 20% wykorzystanej kwoty kredytu zaciągniętego na realizację przedsięwzięcia termomodernizacyjnego, z zastrzeżeniem ust Ustawy. Strona 54

55 Wysokość premii termomodernizacyjnej nie może wynosić więcej niż: 1) 16% kosztów poniesionych na realizację przedsięwzięcia termomodernizacyjnego i 2) dwukrotność przewidywanych rocznych oszczędności kosztów energii, ustalonych na podstawie audytu energetycznego. W celu skorzystania z funduszu należy szczegółowo zapoznać się z postanowieniami ustawy. Strona 55

56 8. Możliwości wykorzystania istniejących rezerw energetycznych gminy, kogeneracji i odnawialnych źródeł energii W rozdziale tym scharakteryzowano dostępne obecnie na rynku technologie wykorzystujące energię odnawialną do produkcji ciepła oraz zasoby tej energii dostępne na terenie gminy Santok. Omówiono również czynniki sprzyjające rozwojowi tych technologii, jak również bariery, które mogą spowalniać wzrost tego typu instalacji. Szczegółowe analizy dla konkretnych inwestycji powinny być przeprowadzane na etapie opracowywania koncepcji wykorzystania energii w poszczególnych obiektach. Uwarunkowania lokalne sprawiają, że zdecydowany wpływ na wybór systemów ogrzewania i związane z tym emisje zanieczyszczeń, mają indywidualni właściciele budynków. Dostępne środki kształtowania polityki energetycznej to edukacja i promocja pożądanych systemów grzewczych oraz pozyskiwanie lub wskazywanie środków pomocy finansowej dla inwestorów Kogeneracja Kogeneracja jest wytwarzaniem ciepła i energii elektrycznej w najbardziej efektywny sposób, czyli w jednym procesie technologicznym, tzw. Skojarzeniu. Rozwój gospodarki skojarzonej (jednoczesna produkcja ciepła i energii elektrycznej) uwarunkowana jest wieloma czynnikami. Do najważniejszych należą: w miarę stałe w skali roku zapotrzebowanie na ciepło (np. w procesach produkcyjnych, pływalnie) korzystanie z paliw, których ceny gwarantują opłacalność produkcji ciepła i energii elektrycznej. Na terenie gminy Santok możliwy jest rozwój gospodarki skojarzonej w dwóch obszarach: w zależności od cen gazu ziemnego istnieje możliwość budowy systemów kogeneracyjnych w lokalnych kotłowniach zlokalizowanych w zakładach produkcyjnych i usługowych. istnieje ograniczona możliwość budowy biogazowni produkującej energię elektryczną tzw. energią zieloną i umożliwiającej uzyskiwanie dodatkowych przychodów ze sprzedaży tzw. świadectw pochodzenia zielonych certyfikatów. Wymaga ona Strona 56

57 jednak oddanie pod uprawę znacznych powierzchni użytków rolnych gminy ok. 700 ha na biogazownię o mocy elektrycznej 1000 kw. Rozwój kogeneracji w małych kotłowniach przy obiektach gminnych i budynkach wielorodzinnych z uwagi na niewielkie moce i sezonowość zapotrzebowania na ciepło nie jest opłacalny Odnawialne źródła energii Ta część opracowania zawiera opisy dostępnych technologii wykorzystania lokalnych zasobów energii odnawialnej obejmujących wykorzystanie energii słonecznej, biomasy, energii wiatru, odpadów komunalnych, ciepła odpadowego i wentylowanego, energetyki wodnej, biomasy i biogazu Energia słoneczna Ciepło zawarte w ziemi i w wodzie jest ciepłem pochodzącym ze Słońca. Do korzystania z energii odnawialnej niezbędna jest pewna część energii elektrycznej, bowiem darmowa energia odnawialna musi być zawsze w jakiś sposób transportowana i przetwarzana. Gmina Santok znajduje się w III strefie, zatem istnieją dobre warunki do wykorzystania energii słonecznej. Strona 57

58 Poniżej przedstawiono mapę Polski obrazującą wielkość promieniowania słonecznego docierającego do powierzchni Ziemi. Kolektory słoneczne Jeśli chce się energię ze Słońca pozyskiwać bezpośrednio za pomocą kolektorów słonecznych to trzeba pogodzić się z faktem, że nie jest to źródło energii dostarczanej bez przerwy. Nawet w nieco pochmurny dzień ilość energii słonecznej docierająca do kolektorów może być niewystarczająca do ogrzania czynnika absorbującego ciepło. Czyli nie można w ten sposób zapewnić ciągłości ogrzewania. Pewnym rozwiązaniem są zasobniki z wodą, w których to ciepło może być gromadzone. Nie jest ono jednak doskonałe, bo nie jest w stanie pokryć w całości nawet potrzeb w zakresie ciepłej wody użytkowej nie mówiąc już o ogrzewaniu pomieszczeń. Mimo to, kolektory słoneczne zyskują coraz więcej zwolenników. Jednak stanowić one będą zawsze tylko rozwiązanie uzupełniające. W naszej szerokości geograficznej Słońce oferuje około 1000 Wat mocy na każdy metr kwadratowy napromieniowanej powierzchni. Niezależnie od jakości kolektora może on pobrać tylko pewną jej część. Wynika to z faktu, że nagrzany przez słońce kolektor tym więcej traci do otoczenia im jego temperatura jest wyższa od temperatury otaczającego go powietrza. W piękny słoneczny dzień kolektor może z łatwością także nagrzać się do temperatury +100 C. Lecz jeśli rzecz się dzieje na przykład zimą gdy temperatura powietrza wynosi 0 C, to w takim wypadku różnica temperatur kolektor otoczenie wyniesie 100 stopni (lub jak kto woli Strona 58