APLIKACJE PRAWNICZE. w pytaniach i odpowiedziach. Tom wydanie

Transkrypt

1 APLIKACJE PRAWNICZE w pytaniach i odpowiedziach Tom 3 7. wydanie?

2 Aplikacje prawnicze w pytaniach i odpowiedziach Tom 3

3

4 APLIKACJE PRAWNICZE w pytaniach i odpowiedziach Tom 3 7. wydanie

5 Opracowanie zawiera zmiany opublikowane w Dz.U. z 2012 r. do poz Redakcja i aktualizacja: Katarzyna Pud³owska Wydawca: Joanna Ablewicz Wydawnictwo C.H. Beck 2013 Informacje Wydawcy Opracowanie stanowi jedynie pomoc dla kandydatów przy przygotowaniach do egzaminów konkursowych na aplikacje prawnicze. Redakcja nie ponosi odpowiedzialnoœci za zmiany wynikaj¹ce z nowelizacji powo³ywanych w ksi¹ ce przepisów. Bêdziemy wdziêczni za wszelkie uwagi i sugestie skierowane na adres: joanna.ablewicz@beck.pl Wydawnictwo C.H. Beck Sp. z o.o. ul. Bonifraterska 17, Warszawa Sk³ad i ³amanie: DTPArt Druk i oprawa: Bia³ostockie Zak³ady Graficzne S.A. ISBN ISBN e-book

6 Spis treści Wstęp... Wykaz skrótów... IX XI DZIAŁ I. PRAWO ADMINISTRACYJNE... 1 Zagadnienie 1. Samorząd terytorialny... 1 Zagadnienie 2. Plan zagospodarowania przestrzennego Zagadnienie 3. Prawo budowlane Zagadnienie 4. Prawo geodezyjne i kartograficzne Zagadnienie 5. Gospodarka nieruchomościami Zagadnienie 6. Scalanie i wymiana gruntów Zagadnienie 7. Nabywanie nieruchomości przez cudzoziemców Zagadnienie 8. Gospodarowanie nieruchomościami rolnymi Skarbu Państwa Zagadnienie 9. Zasady kształtowania ustroju rolnego Zagadnienie 10. Prawo zamówień publicznych Zagadnienie 11. Prawo o zgromadzeniach Zagadnienie 12. Informacja publiczna DZIAŁ II. POSTĘPOWANIE ADMINISTRACYJNE Zagadnienie 1. Uwagi ogólne Zagadnienie 2. Postępowanie Zagadnienie 3. Sądownictwo administracyjne Zagadnienie 4. Postępowanie egzekucyjne w administracji DZIAŁ III. PRAWO KARNE Zagadnienie 1. Uwagi ogólne Zagadnienie 2. Formy popełnienia przestępstwa Zagadnienie 3. Zbieg przestępstw i przepisów ustawy Zagadnienie 4. Wyłączenie odpowiedzialności karnej Zagadnienie 5. Kary Zagadnienie 6. Środki karne Zagadnienie 7. Sądowy wymiar kary Zagadnienie 8. Powrót do przestępstwa Zagadnienie 9. Poddanie sprawcy próbie Zagadnienie 10. Zbieg przestępstw oraz łączenie kar i środków karnych Zagadnienie 11. Środki zabezpieczające Zagadnienie 12. Przedawnienie Zagadnienie 13. Zatarcie skazania

7 Spis treści Zagadnienie 14. Pojęcia z zakresu prawa karnego Zagadnienie 15. Przestępstwa przeciwko życiu i zdrowiu Zagadnienie 16. Przestępstwa przeciwko bezpieczeństwu powszechnemu Zagadnienie 17. Przestępstwa przeciwko bezpieczeństwu w komunikacji Zagadnienie 18. Przestępstwa przeciwko wolności Zagadnienie 19. Przestępstwa przeciwko wolności seksualnej i obyczajności Zagadnienie 20. Przestępstwa przeciwko mieniu DZIAŁ IV. POSTĘPOWANIE KARNE Zagadnienie 1. Uwagi ogólne Zagadnienie 2. Sąd Zagadnienie 3. Strony, obrońcy, pełnomocnicy Zagadnienie 4. Czynności procesowe Zagadnienie 5. Świadkowie, pokrzywdzony Zagadnienie 6. Biegli, tłumacze, specjaliści Zagadnienie 7. Środki przymusu Zagadnienie 8. Postępowanie przed sądem I instancji Zagadnienie 9. Postępowanie odwoławcze Zagadnienie 10. Postępowania szczególne Zagadnienie 11. Postępowanie przyspieszone Zagadnienie 12. Nadzwyczajne środki zaskarżenia Zagadnienie 13. Postępowanie po uprawomocnieniu się orzeczenia Zagadnienie 14. Postępowanie karne w sprawach międzynarodowych Zagadnienie 15. Europejski nakaz aresztowania DZIAŁ V. PRAWO KARNE SKARBOWE Zagadnienie 1. Uwagi ogólne Zagadnienie 2. Zaniechanie ukarania sprawcy Zagadnienie 3. Przestępstwa skarbowe Zagadnienie 4. Wykroczenia skarbowe Zagadnienie 5. Podstawowe pojęcia prawa karnego skarbowego Zagadnienie 6. Postępowanie w sprawach o przestępstwa i wykroczenia skarbowe DZIAŁ VI. PRAWO I POSTĘPOWANIE W SPRAWACH WYKROCZEŃ Zagadnienie 1. Uwagi ogólne Zagadnienie 2. Kary, środki karne i zasady ich wymiaru Zagadnienie 3. Podstawowe pojęcia prawa wykroczeń Zagadnienie 4. Poszczególne grupy wykroczeń Zagadnienie 5. Postępowanie w sprawach o wykroczenia Zagadnienie 6. Nadzwyczajne środki zaskarżenia VI

8 Spis treści DZIAŁ VII. PRAWO PAPIERÓW WARTOŚCIOWYCH Zagadnienie 1. Uwagi ogólne Zagadnienie 2. Prawo wekslowe DZIAŁ VIII. PRAWO KORPORACJI PRAWNICZYCH Część I. Prawo o adwokaturze Zagadnienie 1. Wykonywanie zawodu adwokata Zagadnienie 2. Izby adwokackie Zagadnienie 3. Organy adwokatury Zagadnienie 4. Lista adwokatów Zagadnienie 5. Aplikacja adwokacka Zagadnienie 6. Odpowiedzialność dyscyplinarna Zagadnienie 7. Zasady etyki adwokackiej i godności zawodu Część II...Prawo o radcach prawnych Zagadnienie 1. Wykonywanie zawodu radcy prawnego Zagadnienie 2. Uprawnienia do wykonywania zawodu radcy prawnego Zagadnienie 3. Aplikacja radcowska Zagadnienie 4. Samorząd radców prawnych Zagadnienie 5. Odpowiedzialność dyscyplinarna Zagadnienie 6. Zasady etyki radcy prawnego Część III. Prawo o notariacie Zagadnienie 1. Uwagi ogólne Zagadnienie 2. Powoływanie i odwoływanie notariuszy Zagadnienie 3. Obowiązki i prawa notariuszy Zagadnienie 4. Samorząd notarialny Zagadnienie 5. Nadzór nad notariatem i odpowiedzialność notariuszy za szkody Zagadnienie 6. Odpowiedzialność dyscyplinarna Zagadnienie 7. Aplikacja notarialna Zagadnienie 8. Czynności notarialne Część IV...Prawo o ustroju sądów powszechnych Zagadnienie 1. Uwagi ogólne Zagadnienie 2. Organizacja sądów Zagadnienie 3. Organy sądów Zagadnienie 4. Czynności sądów Zagadnienie 5. Sędziowie Zagadnienie 6. Aplikacja referendarska Część V. Prawo o prokuraturze Zagadnienie 1. Uwagi ogólne Zagadnienie 2. Organizacja prokuratury Zagadnienie 3. Prawa i obowiązki prokuratorów Zakończenie Indeks rzeczowy VII

9

10 Wstęp Drogi Czytelniku! Książka, którą przekazujemy do Twoich rąk, jest efektem osobistych przygotowań Autorki do egzaminów na aplikacje. Powstała na podstawie setek zaktualizowanych notatek, aktów prawnych i wykładów. Opracowanie to zawiera systematyczne omówienie węzłowych zagadnień tych dziedzin prawa, których znajomość wymagana jest na egzaminach na aplikacje: radcowską, adwokacką, notarialną. Zostało ono pomyślane jako materiał pomocniczy do usystematyzowania wiedzy zdobytej w trakcie studiów. Prezentowana książka (opracowanie) adresowana jest w pierwszej kolejności do osób, które przystępują do egzaminów na aplikacje: radcowską, adwokacką i (lub) notarialną i z tą myślą została skonstruowana. Może również jednak służyć studentom prawa i aplikantom jako pomoc przy powtarzaniu materiału. Pragnę w tym miejscu podziękować wszystkim osobom, które przyczyniły się do powstania tej książki, a przede wszystkim mojemu Mężowi i Rodzicom za zachętę do podjęcia pracy nad stworzeniem takiego opracowania, niezwykle cenną pomoc techniczną oraz wsparcie w trakcie pisania. Katarzyna Czajkowska-Matosiuk IX

11

12 Wykaz skrótów Akty prawne AdmRządWojU... ustawa z r. o wojewodzie i administracji rządowej w województwie (Dz.U. Nr 31, poz. 206 ze zm.) DrPublU... ustawa z r. o drogach publicznych (t.j. Dz.U. z 2007 r. Nr 19, poz. 115 ze zm.) EgzAdmU... ustawa z r. o postępowaniu egzekucyjnym w administracji (t.j. Dz.U. z 2012 r. poz ze zm.) EmRentyFUSU... ustawa z r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (t.j. Dz.U. z 2009 r. Nr 153, poz ze zm.) FundU... ustawa z r. o fundacjach (t.j. Dz.U. z 1991 r. Nr 46, poz. 203 ze zm.) GospNierU... ustawa z r. o gospodarce nieruchomościami (t.j. Dz.U. z 2010 r. Nr 102, poz. 651 ze zm.) InforPublU... ustawa z r. o dostępie do informacji publicznej (Dz.U. Nr 112, poz ze zm.) KC... ustawa z r. Kodeks cywilny (Dz.U. Nr 16, poz. 93 ze zm.) KK... ustawa z r. Kodeks karny (Dz.U. Nr 88, poz. 553 ze zm.) KKS... ustawa z r. Kodeks karny skarbowy (t.j. Dz.U. z 2007 r. Nr 111, poz. 765 ze zm.) KP... ustawa z r. Kodeks pracy (t.j. Dz.U. z 1998 r. Nr 21, poz. 94 ze zm.) KPA... ustawa z r. Kodeks postępowania administracyjnego (t.j. Dz.U. z 2000 r. Nr 98, poz ze zm.) KPK... ustawa z r. Kodeks postępowania karnego (Dz.U. Nr 89, poz. 555 ze zm.) KPW... ustawa z r. Kodeks postępowania w sprawach o wykroczenia (t.j. Dz.U. z 2008 r. Nr 133, poz. 848 ze zm.) KRO... ustawa z r. Kodeks rodzinny i opiekuńczy (t.j. Dz.U. z 2012 r. poz. 788 ze zm.) KrRejSU... ustawa z r. o Krajowym Rejestrze Sądowym (t.j. Dz.U. z 2007 r. Nr 168, poz ze zm.) KRSU... ustawa z r. o Krajowej Radzie Sądownictwa (Dz.U. Nr 126, poz. 714 ze zm.) KSH... ustawa z r. Kodeks spółek handlowych (Dz.U. Nr 94, poz ze zm.) XI

13 Wykaz skrótów KW... ustawa z r. Kodeks wykroczeń (t.j. Dz.U. z 2010 r. Nr 46, poz. 275 ze zm.) KWU... ustawa z r. o księgach wieczystych i hipotece (t.j. Dz.U. z 2001 r. Nr 124, poz ze zm.) NielU... ustawa z r. o postępowaniu w sprawach nieletnich (t.j. Dz.U. z 2010 r. Nr 33, poz. 178 ze zm.) NIKU... ustawa z r. o Najwyższej Izbie Kontroli (t.j. Dz.U. z 2012 r. poz. 82 ze zm.) ObPolU... ustawa z r. o obywatelstwie polskim (Dz.U. z 2012 r. poz. 161) OchrKonkurU... XII ustawa z r. o ochronie konkurencji i konsumentów (Dz.U. Nr 50, poz. 331 ze zm.) OrdPodU... ustawa z r. Ordynacja podatkowa (t.j. Dz.U. z 2012 r. poz. 749 ze zm.) PCzCywU... ustawa z r. o podatku od czynności cywilnoprawnych (t.j. Dz.U. z 2010 r. Nr 101, poz. 649 ze zm.) PDoFizU... ustawa z r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t.j. Dz.U. z 2012 r. poz. 361 ze zm.) PDoPrU... ustawa z r. o podatku dochodowym od osób prawnych (t.j. Dz.U. z 2011 r. Nr 74, poz. 397 ze zm.) PodLokU... ustawa z r. o podatkach i opłatach lokalnych (t.j. Dz.U. z 2010 r. Nr 95, poz. 613 ze zm.) PPU... ustawa z r. o przedsiębiorstwach państwowych (t.j. Dz.U. z 2002 r. Nr 112, poz. 981 ze zm.) PrAdw... ustawa z r. Prawo o adwokaturze (t.j. Dz.U. z 2009 r. Nr 146, poz ze zm.) PrBud... ustawa z r. Prawo budowlane (t.j. Dz.U. z 2010 r. Nr 243, poz ze zm.) PrGeod... ustawa z r. Prawo geodezyjne i kartograficzne (t.j. Dz.U. z 2010 r. Nr 193, poz. 1287) PrNot... ustawa z r. Prawo o notariacie (t.j. Dz.U. z 2008 r. Nr 189, poz ze zm.) PrOchrŚr... ustawa z r. Prawo ochrony środowiska (t.j. Dz.U. z 2008 r. Nr 25, poz. 150 ze zm.) ProkU... ustawa z r. o prokuraturze (t.j. Dz.U. z 2011 r. Nr 270, poz ze zm.) PrPostSądAdm... ustawa z r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t.j. Dz.U. z 2012 r. poz. 270 ze zm.) PrSądAdm... ustawa z r. Prawo o ustroju sądów administracyjnych (Dz.U. Nr 153, poz ze zm.) PrSpółdz... ustawa z r. Prawo spółdzielcze (t.j. Dz.U. z 2003 r. Nr 188, poz ze zm.) PrStow... ustawa z r. Prawo o stowarzyszeniach (t.j. Dz.U. z 2001 r. Nr 79, poz. 855 ze zm.)

14 Wykaz skrótów PrUpN... ustawa z r. Prawo upadłościowe i naprawcze (t.j. Dz.U. z 2012 r. poz ze zm.) PrUSP... ustawa z r. Prawo o ustroju sądów powszechnych (Dz.U. Nr 98, poz ze zm.) PrWeksl... ustawa z r. Prawo wekslowe (Dz.U. Nr 37, poz. 282 ze zm.) PrywKomerU... ustawa z r. o komercjalizacji i prywatyzacji PrZamPubl... (t.j. Dz.U. z 2002 r. Nr 171, poz ze zm.) ustawa z r. Prawo zamówień publicznych (t.j. Dz.U. z 2010 r. Nr 113, poz. 759 ze zm.) PrZgrom... ustawa z r. Prawo o zgromadzeniach (Dz.U. Nr 51, poz. 297 ze zm.) PSpDarU... ustawa z r. o podatku od spadków i darowizn (t.j. Dz.U. z 2009 r. Nr 93, poz. 768 ze zm.) RadcyU... ustawa z r. o radcach prawnych (t.j. Dz.U. z 2010 r. Nr 10, poz. 65 ze zm.) SamGminU... ustawa z r. o samorządzie gminnym (t.j. Dz.U. z 2001 r. Nr 142, poz ze zm.) SamPowU... SamWojU... ScalWymGrU... ustawa z r. o samorządzie powiatowym (t.j. Dz.U. z 2001 r. Nr 142, poz ze zm.) ustawa z r. o samorządzie województwa (t.j. Dz.U. z 2001 r. Nr 142, poz ze zm.) ustawa z r. o scalaniu i wymianie gruntów (t.j. Dz.U. z 2003 r. Nr 178, poz ze zm.) SNU... ustawa z r. o Sądzie Najwyższym (Dz.U. Nr 240, poz ze zm.) SwobGospU... ustawa z r. o swobodzie działalności gospodarczej (t.j. Dz.U. z 2010 r. Nr 220, poz ze zm.) SysUbSpołU... ustawa z r. o systemie ubezpieczeń społecznych (t.j. Dz.U. z 2009 r. Nr 205, poz ze zm.) SzkolWyżU... ustawa z r. Prawo o szkolnictwie wyższym (Dz.U. z 2012 r. poz. 572 ze zm.) TKU... ustawa z r. o Trybunale Konstytucyjnym (Dz.U. Nr 102, poz. 643 ze zm.) TSU... ustawa z r. o Trybunale Stanu (t.j. Dz.U. z 2002 r. Nr 101, poz. 925 ze zm.) UbSpołChorU... ustawa z r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa (t.j. Dz.U. z 2010 r. Nr 77, poz. 512 ze zm.) WłLokU... ustawa z r. o własności lokali (t.j. Dz.U. z 2000 r. Nr 80, poz. 903 ze zm.) ZagosPrzestrzU... ustawa z r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym (t.j. Dz.U. z 2012 r. poz. 647 ze zm.) XIII

15 Wykaz skrótów ZNKU... ustawa z r. o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji (t.j. Dz.U. z 2003 r. Nr 153, poz ze zm.) ZZEA... zbiór zasad etyki adwokackiej i godności zawodu uchwalony przez Naczelną Radę Adwokacką r. Inne skróty art.... artykuł Dz.U.... Dziennik Ustaw ETS... Europejski Trybunał Sprawiedliwości KEL... Kodeks Etyki Lekarskiej KERP... Kodeks Etyki Radcy Prawnego KPPUE... Karta Praw Podstawowych Unii Europejskiej KRRP... Krajowa Rada Radców Prawnych MSiG... Monitor Sądowy i Gospodarczy nast.... następny Nr... numer NRA... Naczelna Rada Adwokacka OIRP... okręgowa izba radców prawnych ORA... okręgowa rada adwokacka OSPiKA... Orzecznictwo Sądów Polskich i Komisji Arbitrażowej PiP... Państwo i Prawo poz.... pozycja Prok. i Pr.... Prokuratura i Prawo r.... rok RP... Rzeczpospolita Polska RPO... Rzecznik Praw Obywatelskich RPP... Rada Polityki Pieniężnej s... strona SE... spółka europejska t.j... tekst jednolity ust.... ustęp ze zm.... ze zmianami ZN... Zgromadzenie Narodowe XIV

16 DZIAŁ I. PRAWO ADMINISTRACYJNE Prawo administracyjne to bardzo obszerny zespół norm zróżnicowanych pod względem ich przedmiotu i budowy, regulujący organizację i działanie administracji publicznej w sposób swoisty, tzn. nieodnoszący się zarazem do innych dziedzin życia społecznego. W prawie materialnym rozróżnia się: 1)..normy ustanawiające bezpośrednio uprawnienia lub obowiązki adresata, który się znajdzie w sytuacji określonej przez prawo, wraz z normami ustanawiającymi kompetencje organów administracji do kontroli przestrzegania prawa i orzekania o skutkach jego naruszenia; 2)..normy, których realizacja następuje w formie decyzji administracyjnych, wydawanych przez właściwe organy administracyjne i ustalających prawa i obowiązki adresatów normy; 3)..normy prawa procesowego regulujące tok podejmowanych przez organy administracyjne czynności procesowych mających na celu wydawanie decyzji administracyjnych i kontrolowanie ich prawidłowości, a także czynności mających na celu przymusowe wykonanie decyzji administracyjnych. Zagadnienie 1. Samorząd terytorialny PYTANIE: Stosownie do regulacji prawnej zawartej w ustawach o samorządzie gminnym i samorządzie powiatowym gminy i powiaty tworzy i znosi: A. Sejm ustawą, B. Rada Ministrów w drodze rozporządzenia, C. właściwy wojewoda zarządzeniem porządkowym. Odp. B; art. 4 ust. 1 pkt 1 SamGminU i art. 3 ust. 1 pkt 1 SamPowU Omówienie: SAMORZĄD TERYTORIALNY ZAGADNIENIA OGÓLNE Pojęcie samorządu terytorialnego Samorząd terytorialny to forma samorządu o przymusowym charakterze członkostwa, obejmująca wszystkie osoby zamieszkałe na terenie określonej jednostki podziału 1

17 Dział I. Prawo administracyjne terytorialnego państwa, polegająca na niezależnym od administracji rządowej zarządzaniu własnymi sprawami społeczności lokalnej. Samorząd terytorialny jest jedną z postaci władzy wykonawczej, ale nie jest podporządkowany hierarchicznie administracji rządowej. Artykuł 163 Konstytucji RP stanowi, że Samorząd terytorialny wykonuje zadania publiczne nie zastrzeżone przez Konstytucję lub ustawy dla organów innych władz publicznych. Podstawowe cechy samorządu terytorialnego Podstawowe cechy samorządu terytorialnego to: 1) oddzielenie organów samorządu terytorialnego od organów administracji rządowej. Posiadają one własne kompetencje. Wykonują zadania publiczne samodzielnie i na własną odpowiedzialność; 2) wyposażenie organów samorządu terytorialnego w kompetencję do stanowienia prawa miejscowego, które dla podporządkowanych jego władzy ma tak samo wiążący charakter jak akty stanowione przez naczelne organy państw. Oczywiście normy prawa miejscowego muszą być zgodne z normami hierarchicznie od nich wyższymi; 3) przyznanie organom samorządu terytorialnego kompetencji do wydawania decyzji administracyjnych oraz do egzekwowania ich wykonania; 4) wyposażenie gminy i innych jednostek samorządu terytorialnego w podmiotowość prawną. Są samodzielnym adresatem norm prawnych i samoistnym podmiotem praw; 5) przyznanie samorządowi terytorialnemu władzy finansowej włącznie z prawem pobierania podatków; 6) zapewnienie jednostkom samorządu terytorialnego prawa do zatrudniania pracowników, przy zastosowaniu ogólnie obowiązujących norm prawa pracy. Personel urzędniczy i inni pracownicy samorządowi nie są uzależnieni od państwa, ale są powiązani ze swoim pracodawcą samorządem terytorialnym; 7) wyposażenie organów samorządu terytorialnego w kompetencję do decydowania o planach zagospodarowania przestrzennego; 8) umożliwienie samorządom poszczególnych jednostek podziału terytorialnego łączenia się w związki, w celu współpracy w zakresie realizacji zadań, do których samorządy są powołane. Związki te mogą mieć charakter stały lub czasowy, bądź też mogą to być tylko umowy celowe; 9) nadzór nad działalnością samorządu terytorialnego z punktu widzenia legalności. Tak wyraźne określenie ram nadzoru ma zapobiec naruszaniu samodzielności samorządu przez organy nadzorujące. Jest to zasada konstytucyjna, którą uzupełniają regulacje SamGminU, SamPowiatU, SamWojU, dopuszczając sprawowanie nadzoru w sprawach zleconych na podstawie kryteriów celowości, rzetelności i gospodarności. Organami nadzoru nad działalnością jednostek samorządowych są: Prezes RM i wojewodowie, a w zakresie spraw finansowych regionalne izby obrachunkowe. Najpowszechniejszym środkiem nadzoru są tzw. rozstrzygnięcia, tzn. akty prawne typu administracyjnego podejmowane przez organy nadzoru. Podlegają one zaskarżeniu do sądu administracyjnego z powodu niezgodności z prawem. 2

18 Zagadnienie 1. Samorząd terytorialny Struktura samorządu terytorialnego Od r. obowiązuje w Polsce trójszczeblowa struktura samorządu terytorialnego. SAMORZĄD TERYTORIALNY SAMORZĄD GMINNY SAMORZĄD POWIATOWY SAMORZĄD WOJEWÓDZTWA SAMORZĄD GMINNY Pojęcie gminy Gmina jest podstawową jednostką samorządu terytorialnego w Polsce (art. 164 ust. 1 Konstytucji RP). Zgodnie z art. 1 ust. 1 SamGminU mieszkańcy gminy tworzą z mocy prawa wspólnotę samorządową. Przez gminę należy rozumieć wspólnotę samorządową oraz odpowiednie terytorium. Charakter zadań Gmina wykonuje zadania publiczne w imieniu własnym i na własną odpowiedzialność. Gmina wyposażona jest w osobowość prawną. Jej samodzielność podlega ochronie sądowej. Ustrój gminy Ustrój gminy określa jej statut. Projekt statutu gminy powyżej mieszkańców podlega uzgodnieniu z Prezesem Rady Ministrów na wniosek ministra właściwego do spraw administracji publicznej. W sprawach spornych rozstrzyga Rada Ministrów. Zmiany w podziale terytorialnym Zgodnie z art. 4 ust. 1 SamGminU Rada Ministrów w drodze rozporządzenia: 1) tworzy, łączy, dzieli i znosi gminy oraz ustala ich granice, 2) nadaje gminie lub miejscowości status miasta i ustala jego granice, 3) ustala i zmienia nazwy gmin oraz siedziby ich władz. Rozporządzenie to może być wydane także na wniosek zainteresowanej rady gminy. Ustalenie i zmiana granic gmin powinny być dokonywane w sposób zapewniający gminie terytorium możliwie jednorodne ze względu na układ osadniczy i przestrzenny, uwzględniający więzi społeczne, gospodarcze i kulturowe oraz zapewniający zdolność wykonywania zadań publicznych. Natomiast nadanie gminie lub miejscowości statusu miasta, ustalenie jego granic i ich zmiana powinny być dokonywane w sposób uwzględniający infrastrukturę społeczną i techniczną oraz układ urbanistyczny i charakter zabudowy. Zmiany te następują z dniem 1 stycznia. 3

19 Dział I. Prawo administracyjne Domniemanie kompetencji gminy Podstawowym elementem konstruującym pojęcie gminy jest domniemanie jej właściwości we wszystkich sprawach publicznych o znaczeniu lokalnym, jeśli nie są one zastrzeżone ustawami na rzecz innych podmiotów. Zadania gminy Gmina wykonuje zadania własne i zlecone. Wykonywanie władzy Mieszkańcy gminy podejmują rozstrzygnięcia: 1) w głosowaniu powszechnym (poprzez wybory i referendum) lub 2) za pośrednictwem organów gminy. ZADANIA GMINY ZADANIA WŁASNE Do zadań własnych należy zaspokajanie zbiorowych potrzeb wspólnoty gminnej. ZADANIA ZLECONE Do zadań zleconych należą zadania z zakresu administracji rządowej, a także organizacji, przygotowań. i przeprowadzania wyborów powszechnych oraz referendów. Zadania zlecone z zakresu administracji rządowej wynikać mogą bądź z ustaw, bądź z porozumień zawartych przez gminę z organami tej administracji, a do ich wykonania gmina otrzymuje środki finansowe. 4

20 Zagadnienie 1. Samorząd terytorialny Organy gminy ORGANY GMINY RADA GMINY (organ stanowiący i kontrolny) Jeżeli siedziba rady gminy znajduje się w mieście położonym na terytorium tej gminy, rada nosi nazwę rady miejskiej. Uchwały rady gminy zapadają zwykłą większością głosów w obecności co najmniej połowy ustawowego składu rady, w głosowaniu jawnym, chyba że ustawa stanowi inaczej. Kadencja rady gminy trwa 4 lata, licząc od dnia wyboru. Do właściwości rady gminy należą wszystkie sprawy pozostające w zakresie działania gminy, o ile ustawy nie stanowią inaczej. Rada gminy kontroluje działalność wójta, gminnych jednostek organizacyjnych oraz jednostek pomocniczych gminy; w tym celu powołuje komisję rewizyjną. Rada gminy wybiera ze swego grona przewodniczącego i 1 3 wiceprzewodniczących. Rada gminy obraduje na sesjach zwoływanych przez przewodniczącego w miarę potrzeby, nie rzadziej jednak niż raz na kwartał. Rada gminy ze swojego grona może powoływać stałe i doraźne komisje do określonych zadań, ustalając przedmiot działania oraz skład osobowy. WÓJT (BURMISTRZ, PREZYDENT) (organ wykonawczy) Kadencja wójta rozpoczyna się w dniu rozpoczęcia kadencji rady gminy lub wyboru go przez radę gminy i upływa z dniem upływu kadencji rady gminy. Wójtem (burmistrzem, prezydentem miasta) nie może być osoba, która nie jest obywatelem polskim. Burmistrz jest organem wykonawczym w gminie, w której siedziba władz znajduje się w mieście położonym na terytorium tej gminy. W miastach powyżej mieszkańców organem wykonawczym jest prezydent miasta. Dotyczy to również miast, w których do dnia wejścia w życie SamGminU prezydent miasta był organem wykonawczo-zarządzającym. Wójt, w drodze zarządzenia, powołuje oraz odwołuje swojego zastępcę lub zastępców. i określa ich liczbę. Do zadań wójta należy: 1)..wykonywanie uchwał rady gminy, 2)..wykonywanie zadań gminy określonych przepisami prawa, 3)..kierowanie bieżącymi sprawami gminy oraz 4)..reprezentowanie gminy na zewnątrz. Wójt wykonuje zadania przy pomocy urzędu gminy. Jawność Działalność organów gminy jest jawna. Ograniczenia jawności mogą wynikać wyłącznie z ustaw. Jednostki pomocnicze Gmina może tworzyć jednostki pomocnicze: sołectwa oraz dzielnice, osiedla i inne. Jednostką pomocniczą może być również położone na terenie gminy miasto. Jednostkę pomocniczą tworzy rada gminy, w drodze uchwały, po przeprowadzeniu konsultacji z mieszkańcami lub z ich inicjatywy. Zasady tworzenia, łączenia, podziału oraz znoszenia jednostki pomocniczej określa statut gminy (art. 5 SamGminU). Jednostka pomocnicza nie posiada osobowości prawnej. 5