Okręgowej Izby Pielęgniarek i Położnych z siedzibą w Pile

Transkrypt

1 Okręgowej Izby Pielęgniarek i Położnych z siedzibą w Pile ISSN Nr 2 (84) maj 2010 r. Biuletyn Informacyjny OIPiP, - -

2 Biuletyn Informacyjny OIPiP,

3 XXI ZJAZD SPRAWOZDAWCZO BUDŻETOWY OKRĘGOWEJ IZBY PIELĘGNIAREK I POŁOZNYCH Z SIEDZBĄ W PILE W dniu 12 marca 2010r. roku w Hotelu Gromada w Pile o godzinie rozpoczął się XXI Zjazd Sprawozdawczo Budżetowy Delegatów Okręgowej Izby Pielęgniarek i Położnych z siedzibą w Pile. Przewodniczący OIPiP Pan Tomasz Baran przywitał przybyłych Gości m.in. Naczelne i Przełożone Pielęgniarek oraz delegatów. Przewodniczący przedstawił firmy, które sponsorowały Zjazd: Hotel Gromada, ZEPTER, Towarzystwo Ubezpieczeń Inter Polska S. A., Sequoia, Vitis Pharma, Nestle, Nepentes, Centrum Medyczne Świętego Jerzego i podziękował im za pomoc w organizacji Zjazdu. Wręczone zostały podziękowania i gratulacje dla pięciu pielęgniarek za wieloletnią pracę w zawodzie oraz szczególne zasługi w rozwoju pielęgniarstwa. Z okazji zbliżającego się święta Dnia Kobiet, złożono wszystkim paniom serdeczne życzenia i wręczone zostały symboliczne upominki. Odbyło się również szkolenie przeprowadzone przez Panią Wiesławę Włodarczak - Wicedyrektor Instytutu Ochrony Zdrowia Państwowej Wyższej Szkoły Zawodowej w Pile, na temat: Systemu Kształcenia przeddyplomowego pielęgniarek i położnych oraz Pana Tomasza Barana Przewodniczącego Okręgowej Rady Pielęgniarek i Położnych w Pile dotyczące Podyplomowego kształcenia pielęgniarek i położnych na terenie działania Okręgowej Izby Pielęgniarek i Położnych z siedzibą w Pile. Została powołana Komisja Mandatowa w składzie: Barbara Śledzińska, Bożena Borkowska, Anna Kasińska. Powołano również Komisję Uchwał i Wniosków w składzie: Danuta Celkowska, Maria Łotysz, Donata Jasik W dalszej części na Przewodniczącą zjazdu zaproponowano Panią Emilię Jagat, która wyraziła zgodę i oficjalnie zajęła tę funkcję, wybrano także Sekretarza zjazdu Panią Władysławę Rieger. Przy stole prezydialnym zasiedli również: Tomasz Baran Przewodniczący ORPiP, Barbara Karykowska Skarbnik ORPiP, Marcin Michlewicz Sekretarz ORPiP oraz Jolanta Frątczak delegat zjazdu. Przewodniczący ORPiP Pan Tomasz Baran przedstawił sprawozdanie z działalności Okręgowej Rady Pielęgniarek i Położnych w Pile, a Główna Księgowa Pani Barbara Pietras przedstawiła sprawozdanie finansowe z wykonania budżetu za 2009 rok oraz został przyjęty budżet na 2010 rok. W trakcie obrad przyjęto 6 uchwał, 8 wniosków i 4 apele. Na koniec Przewodnicząca Zjazdu Emilia Jagat podziękowała delegatom, Prezydium Zjazdu oraz pracownikom biura za pracę włożoną w organizację Zjazdu i oficjalnie zamknięto obrady. XXI Zjazd Sprawozdawczo Budżetowy zakończył się obiadem, który w miłej atmosferze stanowił doskonałe uzupełnienie Zjazdu. Biuletyn Informacyjny OIPiP,

4 Biuletyn Informacyjny OIPiP,

5 Biuletyn Informacyjny OIPiP,

6 Biuletyn Informacyjny OIPiP,

7 Biuletyn Informacyjny OIPiP,

8 Biuletyn Informacyjny OIPiP,

9 Biuletyn Informacyjny OIPiP,

10 Biuletyn Informacyjny OIPiP,

11 Biuletyn Informacyjny OIPiP,

12 Biuletyn Informacyjny OIPiP,

13 Biuletyn Informacyjny OIPiP,

14 Biuletyn Informacyjny OIPiP,

15 Biuletyn Informacyjny OIPiP,

16 Biuletyn Informacyjny OIPiP,

17 XXI OKRĘGOWY ZJAZD SPRAWOZDAWCZO BUDŻETOWY PIELĘGNIAREK I POŁOŻNYCH W OBIEKTYWIE Pani Wiesława Włodarczak - Wicedyrektor Instytutu Ochrony Zdrowia Państwowej Wyższej Szkoły Zawodowej w Pile podczas szkolenia Podczas wręczania upominków Paniom zasłużonym w rozwój pielęgniarstwa Komisja Mandatowa od lewej: Anna Kasińska, Bożena Borkowska, Barbara Śledzińska Delegaci w trakcie obrad Komisja Uchwał i Wniosków od lewej: Maria Łotysz, Danuta Celkowska, Donata Jasik Biuletyn Informacyjny OIPiP,

18 GDY ZACHORUJESZ NA URLOPIE Zasada jest taka: masz takie same prawa jak obywatele kraju, w którym odpoczywasz. Wyjeżdżając na wakacje do któregoś z krajów Unii Europejskiej, powinniśmy wcześniej zaopatrzyć się w kartę EKUZ wystawianą przez oddział Narodowego Funduszu Zdrowia. Karta ta to nasz glejt, kiedy nagle się rozchorujemy lub ulegniemy wypa dkowi i będziemy potrzebowali pomocy medycznej. W praktyce oznacza to, że za niektóre usługi medyczne będziemy musieli zapłacić, tak jak Austriacy, Czesi czy Niemcy, albo co gorsza Francuzi płacić 100 procent, a dopiero z rachunkiem starać się o zwrot pieniędzy po odliczeniu tzw. udziału własnego. O tym, czy pomoc nam udzielona była niezbędna z punktu widzenia medycznego, decydują miejscowi lekarze. Zwykle dotyczy to nagłych zachorowań lub wypadków. Oznacza to, że nie można wykonać na kartę EKUZ planowanego już w kraju leczenia. Pamiętajmy o tym, że karta działa tylko w obrębie powszechnej służby zdrowia danego kraju. Jeśli skorzystamy z pomocy lekarza prywatnego będziemy musieli zapłacić rachunek. Np. we Włoszech za konsultacje z lekarzem pierwszego kontaktu czy pediatrą trzeba mieć przyszykowane ok. 70 euro. Karta działa na terenie Unii Europejskiej, więc nie daje uprawnień poza wspólnotą, np.w Chorwacji przestrzega Paweł Fudala. W niektórych krajach nie podlega ubezpieczeniu zdrowotnemu uprawnianie s portów zimowych czy ekstremalnych. Trzeba się ekstra ubezpieczyć na okoliczność ewentualnych kontuzji. Z analizy opłat jakich wymagają od pacjentów kraje unijne wynika, że warto zabrać ze sobą na wyjazdy do krajów Unii Europejskiej zarówno kartę EKUZ, jak i dodatkową prywatną polisę ubezpieczeniową. Te dwa dokumenty wzajemnie się uzupełniają i dają większe poczucie komfortu i faktyczną ochronę przed kosztami nieprzewidzianych świadczeń z drowotnych (np. pokrycie kosztów transportu chorego do Polski, czy wizytę w prywatnym gabinecie). Każdy kraj UE sam reguluje zasady, na jakich udziela pomocy zarówno swoim obywatelom, jak i z pozostałych krajów wspólnoty. Ważne Musimy jednak pamiętać, że dzięki tej karcie uzyskamy pomoc na zasadach obowiązujących w kraju naszego pobytu, a nie na zasadach panujących w Polsce. Jeśli płaciłeś za pomoc lekarską udzieloną przez powszechne placówki UE, możesz starać się o zwrot tych pieniędzy po powrocie do Polski. Wnioski o zwrot kosztów przyjmuje oddział NFZ w twoim województwie. Konieczne jest jednak przedstawienie oryginałów rachunków, recept i dowodów zapłaty. Więcej informacji o prawach obowiązujących w krajach unijnych i Europejskiego Obszaru Gospodarczego i zwrotach kosztów leczenia na stronie Biuletyn Informacyjny OIPiP,

19 NA CO MOŻESZ LICZYĆ Z KARTĄ EKUZ AUSTRIA Pacjent płaci za część kosztów leczenia: za pobyt w szpitalu tzw. opłaty dobowe na pokrycie m.in. kosztów wyżywienia - ok. 9 euro dziennie za ubezpieczonego i euro dziennie za członka rodziny za leki wydane na receptę 5 euro za każdą pozycję wpisaną do druku zozostałe koszty zależą od rodzaju udzielonej pomocy. Adresy państwowych szpitali i przychodni można uzyskać w lokalnych instytucjach ubezpieczenia zdrowotnego gebietskrankenkasse. CZECHY Od 1 stycznia 2008 roku obowiązuje tam współpłacenie. Wysokość opłat: 30 Kc za wizytę u lekarza (opłata jest pobierana po wizycie u lekarza pierwszego kontaktu i u specjalisty) 60 Kc za dzień pobytu w szpitalu. FRANCJA W tym kraju obowiązuje zasada, ża najpierw pacjent pokrywa 100 procent opłat, a następnie może się ubiegać o ich zwrot w miejscowej kasie chorych (CPAM Caisse Primarie D Assurance Maladie). Musi się liczyć też z ponoszeniem tzw. udziału własnego, który jest odliczany przy zwrocie pieniędzy. Wynosi on np.: za wizytę u internisty 20 euro poradę specjalisty 25 euro leczenie stomatologiczne ok. 30 procent leczenie szpitalne 20 procent kosztów plus dzienna opłata ryczałtowa 13 euro. W przypadku leków wydawanych na receptę sytuacja wygląda tak: pacjent płaci kwotę, która jest podana na feuille de soins (zaświadczenie o leczeniu), i może liczyć na zwrot kosztów w wysokości 100 procent, 65 procent lub 35 procent w zależności od ich rodzaju. Natomiast za lekarstwa z nalepkami Vignette w kształcie trójkata ubezpieczyciel nam nie zwróci. GRECJA Współpłacimy za dodatkowe badania i leki, np.: za dodatkowe usługi typu fizykoterapia w leczeniu stomatologicznym, np. za protezy zębowe. Przy wykupieniu leków wydawanych na receptę pobierana jest opłata ryczałtowa plus dodatkowo 25 procent kosztu leku. HISZPANIA W przypadku leczenia stomatologicz nego obowiązuje tam pełna odpła tność. Płacimy też za przepisane leki. W zależności od lekarstwa do 40 procent jego wartości. W Hiszpanii można uzyskać zwrot kosztów leczenia prywatnego w dwóch przypadkach: jeśli choroba lub odniesione obrażenia zagrażają życiu, a państwowa służba z drowia nie jest dostępna, lub gdy pa ń- stwowa służba zdrowia niesłusznie odmówiła udzielenia pomocy. Biuletyn Informacyjny OIPiP,

20 LITWA Wizyty lekarskie, pobyt w szpitalu, leczenie ambulatoryjne i transport sanitarny są bezpłatne. Obowiązuje zasada współpłacenia za leki. W zależności od lekarstwa pacjent płaci nawet do stu procent jego wartości. NIEMCY Pacjenci dopłacają tam do leków, leczenia stomatologicznego i szpitalnego. Podczas wizyty u lekarza trzeba się liczyć z opłatą za wypisanie recepty. Leczenie szpitalne to koszt ok. 10 euro za jeden dzień pobytu (do 28 dni). PORTUGALIA Obowiązuje zasada współpłacenia za leczenie stomatologiczne, szpitalne i leki. Nie dotyczy ona dzieci do lat 7. Wizyta u lekarza kosztuje od 2 do 7 euro. W zależności od leku płaci do 80 procent jego wartości. Niektóre leki wydawane są jednak bezpłatnie. WĘGRY Porada lekarska, hospitalizacjia i leczenia ambulatoryjne są bezpłatne. Pacjent płaci za wyższy standard zakwaterowania i wyżywienia w szpialu. Dopłaca też do przepisanych mu leków od 10 do 90%. Leczenie stomatologiczne (wypełnianie ubytków) jest bezpłatne, pacjent ponosi koszty protezy. WIELKA BRYTANIA Pacjent płaci część kosztów leczenia stomatologicznego (dzieci do lat 16 i emeryci bezpłatnie). Obowiązuje opłata (6,3 funta) za każdy wypisany lek na recepcie (dzieci do lat 16 i emeryci bezpłatnie). WŁOCHY Dopłacamy tam do wizyty u internisty czy stoma tologa do sumy 36,15 euro. Przy realizacji recepty pobierana jest od pacjenta opłata ryczałtowa (w zależności od regionu od 1 do 4 euro). CHORWACJA Nie jest w Unii Europejskiej, więc karta EKUZ tam nie obowiązuje. Jednak turyści polscy mają tam dostęp do bezpła tnej pomocy lekarskiej w nagłych wypadkach. Reguluje to umowa między oboma krajami. Wystarczy wówczas pokazać polski paszport. W zaleności od regionu trzeba być jednak przygotowanym na drobną opła tę za wizytę lub dodatkową usługę, jak np. zdjęcie rentgenowskie. Koszt standardowej wizyty lekarskiej w gabinecie prywatnym to euro. Pobyt w szpitalu 50 euro za dobę. Przedruk:Tygodnik Angora Nr 33 (1000) Biuletyn Informacyjny OIPiP,

21 POGOTOWIE WAKACYJNE Wakacje to dla większości z nas okres, kiedy, przebywając z dala od domu, zapominamy o codziennych troskach i problemach. Często jednak przytrafiają się kłopoty zdrowotne, którym można zaradzić, udając się do pobliskiej apteki. Przypomnijmy zatem sposoby zapobiegania powszechnym dolegliwościom letniego okresu. Pamiętajmy, że jeśli objawy są niejednoznaczne lub nasze samopoczucie ulega pogorszeniu - należy skorzystać z pomocy lekarza! Choroba lokomocyjna Może objawiać się lekkim bólem głowy, bladością, potami, mdłościami i wymiotami. Można spróbować jej zapobiec, siedząc prosto z głową opartą o zagłówek, gdyż stabilizacja pozycji zmniejsza dezorientację ruchową, która powoduje chorobę lokomocyjną. Trzeba również mieć kontrolę nad wzrokiem i ustalić go na wysokości około 45 stopni nad horyzontem. W samolocie najlepiej zamknąć oczy. Należy unikać przykrych i zbyt intensywnych zapachów oraz dymu tytoniowego, które przyspieszają wystąpienie objawów. Starajmy się siadać tam, gdzie poruszanie się środka lokomocji jest najmniej odczuwalne. Będą to przednie siedzenia w samochodzie, środkowa część pokładu statku, miejsce przy oknie w pociągu zgodnie z kierunkiem jazdy, w autobusie miejsce z przodu, tak by obserwować drogę i adaptować wzrokiem organizm do pokonywania zakrętów i wzniesień, w samolocie - miejsce na wysokości skrzydła, po prawej stronie. Przed podróżą na wszelki wypadek zaopatrzmy się w leki, które zapobiegną objawom choroby lokomocyjnej. Oparzenia słoneczne Oparzenia słoneczne Choć opalenizna wciąż dla wielu jest oznaką zdrowia i urody, to nie ulega wątpliwości, że działanie promieniowania UV na skórę jest w dużej mierze niekorzystne. Pod jego wpływem dochodzi do takich zmian jak: rumień, pogrubienie naskórka, piegi i inne zmiany barwnikowe. O wiele bardziej niebezpieczne są odległe skutki wielokrotnego działania promieniowania UV, do których zaliczamy przyspieszone starzenie się skóry - tzw. fotostarzenie i stymulację rozwoju nowotworów. Wychodząc na słońce, stosujmy kosmetyki zawierające filtr ochronny SPF, pamiętając, że wystarczającą ochronę zapewniają dopiero filtry z SPF minimum 15. Dzieci nie powinniśmy w ogóle na rażać na pełne słońce. Ich skórę należy chronić do 24. miesiąca życia wyłącznie kosmetykami zawierającymi filtry fizyczne (tlenek cynku, dwutlenek tytanu), od ukończenia 2. r.ż. można stosować również filtry chemiczne. Warto także nałożyć dodatkową warstwę kremu na nos, policzki, ramiona, kark i usta, pamiętać o ponownym smarowaniu po wyjściu z wody i o tym, by pierwszy kontakt ze słońcem nie trwał dłużej niż 5-20 min. Pamiętajmy, że niektóre leki (antydepresyjne, moczopędne i antykoncepcyjne) wzmagają wrażliwość na słońce. Jeśli dojdzie do poparzenia słonecznego, nie wychodźmy na słońce przez kilka dni. Warto zastosować lodowe kompresy. Pokruszony lód w ręczniku przykłada się na oparzone miejsca przez 10 min, 3-4 razy dziennie. Dobrze wziąć chłodną kąpiel w wannie (prysznic nie jest polecany z uwagi na uderzającą siłę wody), która zmniejszy obrzęk, ból i świąd skóry. Następnie w miejsca poparzone delikatnie wklepać preparat gojący. Nie polecam w ostrej fazie poparzenia kremów nawilżających, gdyż nie dadzą się dobrze wklepać bez wywołania przykrego odczucia lub nawet bólu. Doskonale łagodzą poparzenia okłady z maślanki. Niestety, pomimo różnych zabiegów skóra wraca do normy dopiero po 6 miesiącach. Oparzenie słonecz ne rozpoczyna się kilka godzin po intensywnym nasłonecznieniu i w pełni rozwija się po godzinach. Oprócz stanu zapalnego i zaczerwienienia skóry, może wystąpić odczyn ogólny objawia jący się uczuciem osłabienia, bólem głowy, niekiedy podwyższoną temperaturą ciała. Biuletyn Informacyjny OIPiP,

22 Efekty upałów Wysoka temperatura, duża wilgotność powietrza i wysiłek fizyczny mogą sprawić, że nagle s łabniemy, oblewają nas zimne poty, pojawia się ból głowy, nudności i zmęczenie. To prawdopodobnie udar cieplny. Skłonności do niego mają osoby chorujące na cukrzycę, serce, ludzie otyli i przyjmujący leki antyhistaminowe, moczopędne, antydepresyjne i rozszerzające naczynia. Kiedy człowieka dotknie udar, jak najszybciej należy przejść do chłodnego pomieszczenia, najlepiej klimatyzowanego, wypić sporo niegazowanej wody mineralnej, nakryć mokrym ręcznikiem głowę, ramiona, nogi i kark. Najgorsze są zwłaszcza pierwsze fale upałów, towarzyszące im gwałtowne skoki ciśnienia i nagłe zmiany temperatur. Wysoka temperatura daje się we znaki przede wszystkim ludziom starszym, chorującym na serce, nerki i astmę. Ponadto wpływa na ośrodkowy układ nerwowy, pogarszając stan psychiczny. Jesteśmy leniwi, senni, stajemy się podenerwowani, niespokojni. Mamy trudności z koncentracją, częściej popełniamy błędy. Kaprysy pogody są niebezpieczne przede wszystkim dla chorych na serce. Gwałtowne zmiany temperatury i ciśnienia powodują nagłe zwężenie naczyń krwionośnych. Może wówczas dojść do niedokrwienia mózgu i utraty przytomności. Pod wpływem wysokiej temperatury rozszerzają się naczynia krwionośne przy skórze, co zmniejsza ciśnienie i zwiększa zapotrzebowanie serca na tlen. Wszyscy z dolegliwościami kardiologicznymi powinni zatem dużo odpoczywać, nie zmuszać serca do wysiłku, przebywać w chłodnych pomieszczeniach, z domu wychodzić wcześnie rano lub późnym wieczorem. Osoby po zawałach i cierpiące na chorobę niedokrwienną serca muszą wypijać przynajmniej dwa litry płynów więcej niż zwykle. Lekarze zalecają napoje z dużą ilością mikroelementów, przede wszystkim magnezu i potasu. Pierwiastki te poprawiają kurczliwość serca i zapobiegają zaburzeniom jego rytmu. Pacjenci z niewydolnością krążenia i z nadciśnieniem tętniczym nie mogą natomiast wypijać dodatkowo więcej niż pół litra płynów. Jeżeli w ciągu tygodnia przytyją 1,5 kg, muszą bardziej ograniczyć picie. Powinni natomiast zwiększać wilgotnoś ć pomieszczeń, w których przebywają, przez włączanie nawilżaczy lub wieszanie mokrych prześcieradeł i ręczników. Przy niedociśnieniu tętniczym także konieczne jest z większenie ilości płynów. Najlepsza jes t woda posolona lub mineralna z dużą zawartoś cią s oli. Wskazane jest spożywanie bardziej słonych pokarmów. W upalne i duszne dni bardz iej się pocimy. Pocenie jest zjawiskiem fizjologicznym - organizm usuwa szkodliwe produkty przemiany materii i utrzymuje stałą temperaturę. Nadmierna utrata wody powoduje jednak zagęszczenie osocza i zmniejsza dopływ krwi do serca. Zagraża też osobom z kamicą nerkową. Zagęszczony mocz sprzyja tworzeniu się kamieni nerkowych. Zagrożeni tym schorzeniem powinni wypijać co najmniej dwa litry napojów dziennie. Dobrze zrobi im kieliszek czerwonego wina do obiadu. Nie jest polecane piwo. W czasie upałów zwiększa się we krwi stężenie cukru, który wiąże wodę, utrudnia jej wydalanie i ochładzanie organizmu. Cukrzycy muszą pić napoje bez cukru przez cały dzień, nawet gdy nie odczuwają pragnienia. Powinni także ograniczyć wychodzenie z domu. W dużych miastach w upalne dni wz rasta stężenie dwutlenku węgla i innych związków pochodzących ze spalin. Narażone są głównie dzieci i ludzie starsi. Groźny jest tam przede wszystkim ozon. Przy dużym nasłonecz nieniu gromadzi się tuż nad ziemią. W wyższych stężeniach powoduje trudności w oddychaniu, drażni oczy, gardło, krtań i skórę. Zanieczyszczone i suche powietrze jest szczególnie niebezpieczne dla astmatyków. Duszność, suchy kaszel, chrząkanie, trudności oddechowe czy zmęczenie po niewielkim wysiłku powinny skłonić do wizyty u lekarza, gdyż atak astmy może się nasilić. Biuletyn Informacyjny OIPiP,

23 Biegunki Ostra biegunka występuje nagle, trwa kilka dni, przebiega na ogół bezgorączkowo, a powodowana jest najczęściej przez toksyny pokarmowe oraz toksyny bakterii. Z tym rodzajem biegunki poradzimy sobie sami. Pierwszym zaleceniem, niezależnie, czy biegunka dotyczy dziecka czy też osoby dorosłej, jest wstrzymanie przyjmowania pokarmów przez 6-24 godziny, zależnie od nasilenia objawów. Zbyt częste oddawanie stolca i wymioty doprowadzają do znaczącej utraty wody i elektrolitów. Musimy temu przeciwdziałać, podając przegotowaną wodę, mocną herba tę lub wywar z marchwi. W aptekach można kupić gotowe prepa raty nawadniające i przywracające równowagę elektrolitową. Najbardziej znanym, ale wcale nie najlepszym środkiem przeciwbiegunkowym jest węgiel. Domowe sposoby W warunkach domowych można przygotować bardzo pomocny napój, według następującego przepisu. Do 250 ml dowolnego niez byt słodkiego soku należy dodać pół łyżeczki soli kuchennej, 1 łyżeczkę cukru lub najlepiej glukozy oraz płaską łyżeczkę sody oczyszczonej, wymieszać, pić w małych ilościach, ale dość często. Przy dużym odwodnieniu należy podawać niemowlętom 4 szklanki płynu na dobę, starszym dzieciom - 6 szklanek płynu, a osobom dorosłym 8-10 szklanek płynu na dobę. Użądlenia i ukąszenia Użądlenia i ukąszenia Pojedyncze ukłucia przez pszczoły, osy, szerszenie, bąki czy komary mogą być bolesne, ale na ogół ból jest krótkotrwały, a następstwa poza swędzeniem i miejscowym obrzękiem niez naczne. Wprowadzony do ranki jad powoduje odczyn zapalny i uczulenie. Groźne mogą być ukłucia mnogie, zwłaszcza dla niemowląt i małych dzieci oraz ukłucia w okolicy nosa, jamy ustnej i gardła (przy połknięciu owada). Niezbędna jest wówczas szybka pomoc lekarska ze względu na zagrażający obrzęk gardła i krtani. Posta rajmy się jak najszybciej usunąć żądło. Miejsce użądlone przetrzyjmy antyseptykiem, następnie lekko zwilżmy wodą i przyłóżmy tabletkę Aspiryny lub Polopiryny S. Zmniejszy to stan zapalny. Jeżeli obrzęk będz ie s ię powiększał, zastos ujmy żel po ukąszeniu, który złagodz i dolegliwości. Możemy także posmarować miejsce użądlone pastą do zębów. Mentol złagodzi ból i zmniejszy obrzęk. Kleszcz jest jedynym owadem, który przenosi choroby zakaźne. Może spowodować kleszczowe zapalenie mózgu i boreliozę. Przeciwko kleszczowemu zapaleniu mózgu wyprodukowano szczepionkę, która zapobiega tej ciężkiej chorobie (trzyetapowe szczepienie wykonane w odstępie kilku miesięcy daje gwarancję na trzy lata). Przeciwko boreliozie nie dysponujemy szczepionką. Choroba wymaga długotrwałego leczenia. Najbardziej narażeni na atak kleszczy są amatorzy leśnych spacerów, grzybiarze oraz dzieci. Kleszcze wbijają się w ciało najczęściej w liściastym lesie, porośniętym paprociami, jeżynami lub czarnym bzem. Upodobały sobie także brzegi lasów, polany, zarośla w pobliżu stawów i rzek oraz łąki. Sezon ich największej aktywności to maj i czerwiec oraz wrzesień i październik. Ukąszenia kleszcza możemy nie poczuć, ponieważ znieczula miejsce, w którym przekłuwa skórę. Odkrywamy go najczęściej przez przypadek. Dlatego po spacerze należy obejrzeć dokładnie całe ciało, zwłaszcza pod pachami, w pachwinach, u kobiet pod piersiami, w zgięciach kolan i za uszami. Należy także dokładnie przejrzeć ubranie. Jeśli przynieśliśmy kleszcza, trzeba go usunąć. Do czasu odpadnięcia żywi się naszą krwią przeciętnie od 2 godzin do 7 dni. Zakażenie następuje po 24 godzinach. Do tego okresu jesteśmy jeszcze bezpieczni. Ostatnio pojawiły się specjalne urządzenia, które pozwalają odessać kleszcza. Apteki dysponują coraz większym arsenałem repelentów - środków odstraszających owady i kleszcze. Warto się w nie zaopatrzyć. Biuletyn Informacyjny OIPiP,

24 Kontuzje Zarówno zimą, jak i latem możemy sobie stłuc kolano, skręcić nogę, doznać bolesnego otarcia skóry. Mogą dokuczać nam także spuchnięte nogi. Podpowiemy, jak radzić sobie w takich sytuacjach. Otarcia, zranienia Otarcie jes t to ubytek naskórka powstały wskutek urazu mechanicznego. Z kolei do z ranienia dochodzi w wyniku przerwania ciągłości głębiej położonych tkanek. Proces gojenia rozpoczyna s ię kurczem naczyń krwionośnych i wytworzeniem skrzepu natychmiast po zranieniu. Później następuje przekrwienie okolic rany i zapalenie wysiękowe, co sprzyja oczyszczeniu rany. Obumarłe tkanki są rozpuszczane i zostają częś ciowo wydalone z wydzieliną, a częściowo wessane. Wytwarza się ziarnia, która wypełnia ranę, a od brzegów wrasta naskórek. Na końcu pows taje blizna. Pierwsza pomoc polega na opanowaniu krwawienia, następnie przeciwdziałaniu zakażeniu. W tym celu należy: 1. Ranę najpierw oczyścić: obficie przepłukać wodą lub solą fizjologiczną, która usunie zanieczyszczenia, a potem zdezynfekować wodą utlenioną. Wygodnym i uniwersalnym preparatem do odkażania skóry i błon śluzowych (rany, czyraki, czyraki mnogie, ropnie) jest Rivel żel, przydatny także w likwidacji bakteryjno-grzybiczych stanów zapalnych oraz likwidacji skutków ukąszeń owadów. 2. Zatamować krwawienie, uciskając zranione miejsce jałowym gazikiem i unosząc rękę lub nogę. 3.Następnie zabezpieczyć otarcie plastrem z opatrunkiem, a większą ranę jałową gazą przymocowaną plastrem lub zwykłym bandażem. W aptekach są dostępne specjalne opatrunki gotowe, nasycone jodyną, dzięki czemu rana jest stale odkażana. Stłuczenia i obrzęki Obrzęk jest to nagromadzenie w przestrzeni międzykomórkowej płynu tkankowego. Może wystąpić nie tylko wskutek stłuczenia czy innego urazu. Sprzyja im długie unieruchomienie, a także wysoka temperatura (przegrzane pomieszczenia, upały). Pierwsza pomoc po urazie polega na schłodzeniu kontuzjowanego obszaru ciała. Zmniejszamy w ten sposób szybkość narastania krwiaka i zapobiegamy pourazowej reakcji zapalnej. Celowe są np. okłady żelem w woreczkach (schłodzonych w zamrażalniku) lub rozpylenie na skórę substancji chłodzącej. W aptekach dostępne są prepara ty uśmierzające ból i zmniejszających zmęczenie powysiłkowe mięśni, ścięgien i stawów. Składniki łagodzą ból mięśni, przyśpieszają regenerację mięśni i ścięgien po wszelkiego typu urazach i wysiłkach, zmniejszając jednocześnie obrzęk w przypadku pourazowych pęknięć struktur łącz notkankowych, łagodzą napięcie i podrażnienie mięśni oraz powysiłkowe bóle barków, karku i pleców. Zimne okłady polecane są jako pierwsza pomoc w razie powysiłkowych nadwyrężeń i uszkodzeń mięśni oraz ścięgien, stłuczeń, skręceń stawów, a w szczególności w urazach sportowych. Skuteczność kuracji zimnymi okładami można zwiększyć poprzez utrzymywanie bolącej kończyny w pozycji uniesionej oraz używanie bandaży elastycznych. Zapalenie spojówek Zapalenie spojówek W słoneczne dni łatwo dochodz i do zapalenia spojówek. Skarżymy się wówczas na łzawienie, światłowstręt, uczucie ciała obcego, zaczerwienienie i obrzęk spojówek. Typowe objawy reakcji zapalnej to oprócz światłowstrętu i łzawienia, pieczenie, niewielkie przekrwienie spojówek bez wydzieliny. Leczenie polega na usunięciu przyczyny i ewentualnym stosowaniu środków obkurczających naczynia i odkażających. Wskazaniem do s tosowania preparatów są os tre i przewlekłe stany zapalne spojówek, także pochodzenia alergicznego, objawy zmęczenia oczu, fotofobia. Osoby używające szkieł kontaktowych w trakcie leczenia muszą przerwać noszenie soczewek. Skutkiem obkurczenia naczyń jest zniesienie przekrwienia (zaczerwienienia) oczu. Opracowano na podstawie Integracji 4 (73) Biuletyn Informacyjny OIPiP,

25 ZALETY PROBIOTYKÓW SPOŻYWCZYCH Słowo probiotyk pochodzi z języka greckiego "probios" i znaczy "dla życia". Zgodnie z definicją FAO/WHO probiotyki są specyficznymi szczepami mikroorganizmów, które podawane człowiekowi w odpowiedniej dawce, wywierają korzystny wpływ na jego organizm (poprawiają stan zdrowia lub ograniczają ryzyko zachorowania) [FAO/WHO Raport, 2001]. Bakterie probiotyczne najczęściej należą do rodzajów Lactobacillus i Bifidobacterium. Nie wszystkie jednak bakterie tych rodzajów wywołują w organizmie człowieka jednakowo nasilony efekt poprawy zdrowia. Aktywność probiotyczna bakterii jest specyficzną cechą szczepu. Ponieważ określenie "produkt probiotyczny" często spełnia funkcję marketingową, dokumenty FAO/WHO dokładnie precyzują wymagania stawiane szczepom probiotycznym, określają sposób ich badania oraz oznakowania produktów wytworzonych z ich udziałem. Do podstawowych wymagań stawianym szczepom probiotycznym należy odporność na niskie ph, na sole żółci, zdolność adherencji do błony śluzowej i/lub komórek nabłonkowych człowieka oraz aktywność antagonistyczna w stosunku do patogennych i toksynotwórczych bakterii, a także korzystna aktywność metaboliczna. Uzyskanie statusu szczepu probiotycznego wymaga ostatecznie udokumentowania w badaniach klinicznych jego zdolności do ograniczenia ryzyka zachorowania lub do poprawy zdrowia człowieka. Szczepy bakterii probiotycznych mogą być podawane w postaci preparatów farmaceutycznych lub jako dodatki do żywności. Produktami probiotycznymi mogą być także dietetyczne dodatki w postaci bakterii liofilizowanych (np. tabletki). W produkcji żywności najczęściej są stosowane bakterie należące do rodzaju Lactobacillus i Bifidobacterium. Żywność suplementowana lub fermentowana tymi bakteriami nosi nazwę żywności probiotycznej i jest zaliczana do żywności funkcjonalnej, czyli żywności wnoszącej dodatkowe korzyści ponad wynikające z jej wartości żywieniowej. Probiotycznymi produktami spożywczymi może być mleko, soki warzywne, soki owocowe, lody, różnego rodzaju galaretki owocowe, czekolady i wiele innych produktów z dodatkiem specyficznych szczepów probiotycznych. Najczęściej są to jednak mleczne produkty fermentowane z udziałem tych bakterii, np. jogurty czy kefiry probiotyczne. Biuletyn Informacyjny OIPiP,

26 Efekt poprawy zdrowia człowieka zależy bowiem nie tylko od szczepu (jego aktywności probiotycznej) lecz również od nośnika (matrycy, w której znajdują się bakterie). Nośnik powinien zapewnić bakteriom probiotycznym wysoką żywotność oraz aktywność podczas pasażu jelitowego i w miejscu działania. Za szczególnie wartościowe uznaje się mleczne produkty probiotyczne. Mleko jest naturalnym środowiskiem występowania bakterii mlekowych, zapewnia buforowanie treści żołądka, ponadto laktoza obecna w mleku jest substratem wzrostowym dla bakterii. Mleko stanowi więc doskonałe środowisko osłaniające bakterie podczas tranzytu do jelit, zapewniając bakteriom lepsze przeżycie w żołądku i dwunastnicy, chroniąc przed niskim ph soku żołądkowego, obecnością enzymów trawiennych oraz żółci. Mleczne produkty zapewniają zatem dotarcie do jelit znacznej liczbie bakterii w stanie żywym i aktywnym. Mleko i przetwory mleczne, ze wzglądu na swój skład chemiczny, stanowią jedną z podstawowych grup produktów spożywczych naszej diety. Są źródłem białek o wysokiej wartości żywieniowej, dobrze przyswajalnego wapnia oraz witamin. Dodatkową wartość wnosi proces fermentacji mleka. W mleku fermentowanym białka są wstępnie nadtrawione, a więc lepiej przyswajalne. W jogurcie zawartość takich aminokwasów jak histydyna, arginina, alanina, walina, metionina i izoleucyna jest od 4 do 9 razy, a proliny nawet 40 razy wyższa, niż w mleku niefermentowanym. Podwyższona jest także zawartość witamin, szczególnie z grupy B. Jednocześnie dochodzi do częściowej degradacji substancji alergizujących mleka i zmniejszenia zawartości laktozy. Produkty probiotyczne, których nośnikiem są mleczne napoje fermentowane wnoszą więc dodatkową, poza obecnością bakterii, wartość żywieniową. Ustalone dla takich produktów warunki przechowalnicze (chłodzenie i stosunkowo krótki czas trwałości) są korzystne dla zachowania wysokiej żywotności bakterii. Człowiek powinien dziennie spożywać co najmniej 100 gramową porcję mlecznego produktu probiotycznego, co zapewnia dawkę korzystnych dla zdrowia bakterii na poziomie kilku miliardów. Produkty probiotyczne powinny być właściwie oznakowane. Zgodnie z zaleceniami FAO/WHO powinna być podana nazwa szczepu (kolekcyjna lub handlowa), minimalna zawartość bakterii probiotycznych w końcowym okresie trwałości, zalecana dawka produktu i spodziewane efekty zdrowotne. Te ostatnie stwierdzenia muszą być poparte badaniami klinicznymi, wykonanymi przez niezależne ośrodki badawcze. prof. dr hab. Zdzisława Libudzisz Instytut Technologii Fermentacji i Mikrobiologii, Wydział Biotechnologii i Nauk o Żywności, Politechnika Łódzka Biuletyn Informacyjny OIPiP,

27 JAK OBNIŻYĆ POZIOM CHOLESTEROLU? Aby skutecznie zadbać o swoje zdrowie, nie potrzebne są wielkie wyrzeczenia tj. drakońska dieta i godziny spędzone na siłowni. Wystarczy kilka drobnych zmia n, i konsekwentnie przestrzeganych zaleceń, aby utrzymać swój organizm w pełni sił zdrowotnych. Poniżej podpowiadamy jak to zrobić. Krok 1. Odpowiednia dieta: Odpowiednio zróżnicowana i zbilansowana dieta stanowi podstawę profilaktyki cholesterolowej. Pozwala nie tylko utrzymywać cholesterol w przysłowiowych ryzach, ale w przypadku podwyższonego poziomu, umożliwia jego normalizację, w znacznym stopniu zmniejszając ryzyko rozwoju chorób układu krążenia. Przez to chroni zdrowie naszego serca. Zadbaj o to, by codziennie spożywać 4-5 posiłków. Ważna przy tym jest, aby były one spożywane codziennie o zbliżonej porze. Nie powinny być też zbyt obfite - lepiej zjeść więcej małych posiłków niż mniej dużych. Wyklucz z diety wszystkie tłuste produkty zwierzęce (tłuste mięsa, wędliny, żółte sery). Nasycone kwasy tłuszczowe w nich zawarte w istotny sposób przyczyniają się do podniesienia poziomu cholesterolu we krwi. Ogranicz też smażenie, zwłaszcza w głębokim tłuszczu i w panierce. Jedz codziennie warzywa i owoce, staraj się dodawać je do każdego posiłku. Jedząc produkty zboż owe wybieraj te bogate w błonnik pokarmowy - pełnoziarniste pieczywo, grube kasze (np. gryczaną), płatki owsiane, brązowy ryż. Błonnik ogranicza wchłanianie cholesterolu dostarczonego z posiłkiem. Pij regularnie niegazowaną wodę mineralną lub herbaty owocowe czy ziołowe bez dodatku cukru w ilości około 1,5-2 litrów dziennie. Krok 2. Ćwicz na zdrowie: Czy ciągle brak Ci czasu na zajęcia fitness czy wycieczkę rowerową? Nie szukaj wymówek. Z pewnością, jeśli tylko będziesz naprawdę chcieć - to dasz radę wygospodarować 30 minut dziennie na to, by zadbać o kondycję. To naprawdę niewiele czasu, a na początek tyle wystarczy. Potem stopniowo możesz zwiększać, zarówno czas, jak i intensywność swoich treningów. Dobrym czasem, który możesz poświęcić na dodatkową aktywność fizyczną jest weekend. Może to być na przykład długa piesza wycieczka rodzinna, albo rajd rowerowy po pobliskim lesie. Pamiętaj o kilku zasadach: Każdy wysiłek fizyczny powinien być dostosowany do Twojego wieku i możliwości. Pamiętaj, że już 30 minutowy spacer ma zbawienny wpływ na Twój organizm: dotlenia serce, wzmacnia stawy i mięśnie. Biuletyn Informacyjny OIPiP,

28 Windę zamień na schody, a samochodową przejażdżkę po codzienne zakupy na energiczny spacer. Oprócz odpowiedniej diety i aktywności fizycznej należy pamiętać o niektórych "drobnych grzeszkach", które utrudniają walkę z cholesterolem. Należą do nich nadwaga, stres, palenie papierosów, alkohol w nadmiernych ilościach. Zanim zdecydujesz się na walkę z ukrytym wrogiem, sprawdź dlaczego warto wyeliminować te czynniki z codziennego życia, albo przynajmniej ograniczyć ich wpływ na zdrowie. Krok 3. Pokonaj stres: Towarzyszy nam wszystkim niezależnie od rodzaju i miejsca wykonywanej pracy. Nie sposób go uniknąć, ale można w łatwy i skuteczny sposób ograniczyć jego negatywne oddziaływanie na nasz organizm. Staraj się tak urządzić swoje miejsce pracy, aby oprócz niezbędnych akcesoriów biurowych znalazły się na nim gadżety przypominające Ci miłe chwile: pocztówka z wakacji marzeń, zdjęcie bliskich. Możesz je umieścić na tapecie w komputerze lub na biurku. W wyjątkowo ciężkich chwilach - przenos ić Cię będą myślami w kojące miejsce pełne pozytywnych wrażeń i wspomnień. Rób sobie przerwy w pracy. Wyjdź na 15 minut na taras, wykonaj telefon do kogoś bliskiego lub najzwyczajniej w świecie zamknij co jakiś czas oczy i spróbuj na chwilę odciąć się od otaczającej Cię rzeczywistości. Jeśli nie musisz - nie zabieraj pracy do domu. Pamiętaj! Twój dom to Twój azyl i twierdza, miejsce odpoczynku, regeneracji i ukojenia zmysłów. Jeśli masz hobby - pielęgnuj je, a swój czas planuj tak, aby przynajmniej raz w tygodniu móc bez żadnych ograniczeń oddać się swojej pasji. Krok 4. Nałogi? Z drogi! Palenie papierosów pierosów Oprócz krótkotrwałego uczucia odprężenia ma same wady. Wypalenie każdego papierosa natychmiast podnosi ciśnienie krwi i przyspiesza akcję serca. Uszkodzeniu ulega śródbłonek tętnic i zwiększa się skłonność do tworzenia się zakrzepów krwi. Palenie powoduje też obniżenie poziomu dobrego choles terolu (HDL). W efekcie ryzyko miażdżycy i chorób układu krążenia znacznie zwiększa się u palaczy. Według statystyk palenie zwiększa ryzyko zawału serca nawet trzykrotnie. Wniosek i zalecenie może być tylko jedno - rzucenie palenia. Warto wiedzieć, że nie tylko czynne, ale także bierne palenie przynosi podobne konsekwencje - unikaj więc palaczy i zadymionych miejsc. Biuletyn Informacyjny OIPiP,

29 Alkohol w nadmiernych ilościach Liczne badania naukowe dotyczące wpływu alkoholu na stan naszego zdrowia wskazują, że może on zarówno sprzyjać występowaniu, jak i przeciwdzia łać rozwojowi niektórych chorób np. chorób układu krążenia. Regularne s pożywanie małych dawek alkoholu (poniżej 30g alkoholu dziennie, zwłaszcza w postaci czerwonego wina) kojarzy się zwykle ze zmniejszonym ryzykiem choroby wieńcowej. Zwiększa się przy tym stężenie "dobrego" cholesterolu HDL, a zmniejsza stężenie "złego" cholesterolu LDL, rozszerzają się naczynia krwionoś ne i hamuje agregacja płytek krwi, co zapobiega zakrzepom. Tym samym zmniejszone zostaje ryzyko wystąpienia zawału serca. Jest to jednak tylko pozorna korzyść, gdyż regula rne s pożycie nawet małych dawek alkoholu może prowadzić do uzależnienia i uszkodzenia niektórych narządów wewnętrznych (np. wątroby czy trzustki). Dodatkowo spożywanie alkoholu w większych dawkach może podnosić we krwi poziom trójglicerydów, a także prowadzić do nadciśnienia tętniczego. Najgroźniejsze w skutkach jest jednak systematyczne nadużywanie alkoholi wysokoprocentowych. Nawet jeśli jednorazowo spożyjesz większą ilość alkoholu, choćby był to rzadko spotykany incydent, zagrażasz swojemu zdrowiu. Warto o tym pamiętać. Nadwaga Jest często konsekwencją niewłaściwej diety, charakteryzującej się wysokim udziałem tłustych produktów zwierzęcych - zwłaszcza mięsa i jego przetworów. Mięso jest przyczyną wysokiego poziomu homocysteiny we krwi. To pochodna białka, która ma właściwości uszkadzania komórek i zwiększania krzepliwości krwi. Jej obecność sprzyja więc powstawaniu zmian miażdżycowych. Z kolei tłuszcze zwierzęce zwiększają poziom "złego" cholesterolu odpowiedzialnego za powstawanie blaszek miażdżycowych. Ponadto nadwaga, czyli wysoka zawartość tkanki tłuszczowej w ciele, sama w sobie stanowi ryzyko wystąpienia chorób serca. Uwalniane z tkanki tłuszczowej do krążenia tłuszcze i cholesterol, podwyższają poziom całkowitego i "złego" cholesterolu, sprzyjając powstawaniu miażdżycy. Pamiętaj, że każdemu straconemu kilogramowi towarzyszy spadek stężenia cholesterolu. przedruk: Biuletyn Informacyjny OIPiP,