Historia polsko-chiƒskich kontaktów kulturowych w XVII w. The History of Polish-Chinese Cultural Contacts in XVII Century

Transkrypt

1 1 Historia polsko-chiƒskich kontaktów kulturowych w XVII w. The History of Polish-Chinese Cultural Contacts in XVII Century 七世紀波蘭 中華 化接觸的歷史

2 7 Spis treści Wstęp Uzasadnienie wyboru tematu Literatura przedmiotu Zachowane źródła archiwalne Archivum Romanum Societatis Iesu Korespondencja Układ rozprawy Ocena stanu badań Podziękowania Kontekst chiński Filozoficzne myślenie Wschodu i Zachodu Klasyczne dzieła chińskie autorytetem dla Chińczyków Konfucjanizm Humanizm konfucjański ( 孔夫會意 ) Czasy Konfucjusza Idealni starożytni władcy wzorem do naśladowania Dobry i mądry władca Taoizm Lao Tse 老子 i główne koncepcje taoizmu 道家 Buddyzm Epoka buddyjska fo jiao 佛教 Rozkwit buddyzmu w Chinach Wpływ buddyzmu chan 讒 na kulturę chińską podczas panowania dynastii Han 漢 (206 p.n.e. 220 n.e.) Edukacja i formacja w klasztorach buddyjskich w Chinach Trudności adaptacyjne buddyzmu na gruncie chińskim Chrześcijaństwo Próba adaptacji kultury chrześcijańskiej w obręb kultury chińskiej Epoka chrześcijańskiego nestorianizmu w Chinach Złoty wiek dynastii Tang 唐 ( ) w kulturze chińskiej Polityka i gospodarka Kultura Odkrycia Nowe religie w czasach dynastii Tang Upadek dynastii Tang Dynastia Ming 明 111

3 8 historia polsko-chińskich kontaktów kulturowych 2. Jezuici polscy w XVII wieku Misyjny charakter zakonu jezuitów Początek jezuickich misji w Chinach, związany z działalnością św. Franciszka Ksawerego Instrukcje misyjne Ignacego Loyoli Motywy wstępowania do jezuitów pierwszych Polaków Zjawisko filoorientalizmu Publikacje misyjne w Polsce na przełomie XVI i XVII wieku Szkolnictwo jezuickie głównym środkiem działalności apostolskiej zakonu Początki systemu szkolnictwa jezuickiego w Polsce Rola oraz znaczenie jezuitów w rozwoju kulturalnym, naukowym i edukacyjnym Rzeczypospolitej Obojga Narodów Szkoły jezuickie Akademia Wileńska Akademia Poznańska Akademia Lwowska Jezuickie szkoły krakowskie Krytyka nauczania w szkołach Towarzystwa i literatura antyjezuicka Tło duchowo-kulturowo-misyjne działalności jezuitów na ziemiach polskich Jezuiccy misjonarze w Państwie Środka Rola i znaczenie Chin dla Polaków od XIII do XVII wieku Poszukiwania sposobu dotarcia do Chin za panowania króla Jana III Sobieskiego Indipetae: prośby i motywacje jezuitów polskich starających się o wyjazd do Chin Nauka jako punkt wyjścia w ewangelizowaniu Chin Metody pracy misyjnej Przedmiot sporu o ryty chińskie (spór akomodacyjny) Sylwetki polskich jezuitów Andrzeja Rudominy, Mikołaja Smoguleckiego i Michała Boyma w kontekście misyjnej działalności Towarzystwa Jezusowego w Chinach Andrzej Rudomina 盧安德 ( ) Pochodzenie, wykształcenie, kariera Formacja duchowo-intelektualna Zdobyć świat dla Chrystusa Misja chińska Andrzeja Rudominy Jan Mikołaj Smogulecki 穆尼閣 ( ) Pochodzenie, nauka, kariera społeczno-polityczna W służbie Bogu i ludziom Michał Boym Bu Mige 卜彌各 ( ) Sylwetka Michała Boyma Koleje życia Michała Boyma 257

4 SPIS TREŚCI Brevis Relatio 中國略記 Flora Sinensis 中國植物志 China Illustrata 中國圖畫 W poszukiwaniu dialogu Duchowy i apostolski wymiar działalności jezuitów Rudominy, Smoguleckiego i Boyma oraz ich wpływ na otoczenie Dialog międzykulturowy jako obszar nadziei w spotkaniu Zachodu ze Wschodem i Wschodu z Zachodem Jezuici prekursorami dialogu międzykulturowego i międzyreligijnego Praca jezuitów na niwie kulturalnej i naukowej Wobec Innego. Działania XVII-wiecznych jezuitów polskich w Chinach w świetle filozofii dialogu 313 Zakończenie XXI wiek czasem nowych wyzwań i twórczej wymiany intelektualno-kulturowej pomiędzy Polską a Chinami Ocena kontaktów międzykulturowych Czego Polacy mogą nauczyć się od Chińczyków? Dialog międzykulturowy i międzyreligijny 333 Aneks Wybrane wydarzenia z historii Towarzystwa Jezusowego, związane z ewangelizacją Chin w XVII w Portret Andrzeja Rudominy Mapa Chin z zaznaczonymi miejscami pobytu Andrzeja Rudominy Odręczna notatka zawierająca informację o pochodzeniu Andrzeja Rudominy i dacie jego śmierci w Chinach, odnaleziona w zbiorach ATJKr Rękopis Krótkiego żywotu Rudominy, odnaleziony w zbiorach ATJKr List Andrzeja Rudominy do Mutiusa Vitelleschiego (bez daty) Kolejny list Andrzeja Rudominy do Mutiusa Vitelleschiego (bez daty) List Andrzeja Rudominy do Michaela Ortiza (Hamcheu, 31 lipca 1627) List Jana Mikołaja Smoguleckiego do Mutiusa Vitelleschiego (Rzym, 6 czerwca 1641) Początkowe strony Tianbu zhenyuan 天步貞原 (1653) dzieła Jana Mikołaja Smoguleckiego, poświęconego tematyce astronomiczno-astrologicznej Kolejne strony dzieła Tianbu zhenyuan 天步貞原 J.M. Smoguleckiego Strona tytułowatianbu zhenyuan congshu 天步貞原叢書 J.M. Smoguleckiego z 1644 r. (edycja uzupełniona i poprawiona, ale obejmująca te same rozdziały) Pierwsze strony Lixue huitong 歷學會通 ( ) J.M. Smoguleckiego Rysunek przedstawiający Michała Boyma podczas pracy naukowej 353

5 10 historia polsko-chińskich kontaktów kulturowych 15. Rysunek przedstawiający krzew i owoc ananasa, zamieszczony w Flora Sinensis Michała Boyma Rysunek przedstawiający drzewo i owoc papai, zamieszczony w Flora SinensisMichała Boyma Rysunek przedstawiający drzewa papajowe, zamieszczony w China illustrata Athanasiusa Kirchera List Michała Boyma do Mutiusa Vitelleschiego (Kraków, 5 lipca 1641) List Michała Boyma do Mutiusa Vitelleschiego (Kraków, wrzesień 1641) Chiny za panowania dynastii Ming ( ) 361 Bibliografia Wykaz ważniejszych skrótów Źródła rękopiśmienne Andrzej Rudomina 盧安德 Mikołaj Smogulecki 穆尼閣 Michał Boym 卜彌各 Źródła drukowane 365 Summary 407 Indeks osobowy 411