Świadectwo wiary czy dialog międzykulturowy? O misjach jezuickich w Chinach w XVI i XVII wieku

Transkrypt

1 O misjach jezuickich w Chinach w XVI i XVII wieku Poznań, 3 marca 2011

2 2 Jezuici w Chinach zarys sytuacji dynastia Ming panowanie naznaczone izolacjonizmem, konserwatyzmem i nieustanną ksenofobią, państwo przypomina cytadelę, przekonanie o wyższości własnej cywilizacji nad "barbarzyńskimi" ludami, zakaz bądź ścisła kontrola kontaktów z zagranicą.

3 3 Przyczyny upadku pierwszej misji chrześcijan: chrześcijaństwo nie osiągnęło poparcia najwyższych władz łącznie z cesarzem; językiem używanym przez misjonarzy był mongolski, a nie chiński; misja całkowicie zależna od pomocy z zewnątrz; chrześcijaństwo religią nielicznych obcokrajowców mieszkających w dużych miastach.

4 4 Po lewej strona tytułowa China Illustrata (wyd.1667) Atanasiusa Kirchera SI; po prawej Matteo Ricci SI w stroju chińskiego uczonego

5 5 Niech się biorą do nauki języka mandarynów, do czytania i pisania po chińsku, do poznawania obyczajów i tego wszystkiego, co jest konieczne, aby przystąpić do akcji [...]. Bo doprawdy, dopóki choć kilku z naszych nie pozna mowy mandarynów, nie ma co myśleć o skutecznym, tak upragnionym nawróceniu Chin. /Alessandro Valignano ( )/

6 6 Mateo Ricci i metoda akomodacji Należy się dobrze zastanowić nad tym, gdzie istnieje prawdopodobieństwo osiągnięcia obfitszych owoców; cel dotarcie na dwór cesarski. Stać się wszystkim dla wszystkich, aby pozyskać dla Chrystusa przynajmniej niektórych. Poszukiwanie w religii i literaturze chińskiej punktów stycznych z chrześcijaństwem; Zamiast siłą odrywać jakiś naród od jego wierzeń, lepiej jest udowadniać, że jego wierzenia prowadzą go ku innej, bardziej nieodpartej wierze, a jego kultura i mądrość do bardziej natchnionej mądrości; poszukiwanie ziaren prawdy.

7 7 Strategia Ricciego oparta na kilku elementach: akomodacji/adaptacji do chińskiej kultury, propagowaniu wiary katolickiej i ewangelizacji wg modelu od góry do dołu, propagowaniu wiary katolickiej nie wprost a za pośrednictwem nauki, otwarciu i tolerancji dla chińskich wartości.

8 8 Spór akomodacyjny: terminy religijne Shandgi,Tian,Tianzhu, obrzędy związane z kultem Konfucjusza, kult przodków.

9 9 Mapa dalekiego Wschodu wykonana przez Ricciego w 1602 r.

10 10 Matteo Ricci i Xu Guangxi w chińskiej edycji Elementów Euklidesowych opublikowanych w 1607r.

11 11 Pierwsza strona manuskryptusłownika portugalsko-chińskiego autorstwa Matteo Ricciego i Michele Ruggieriego.

12 12 Nicolas Trigault SI ( ) w chińskim stroju; P.P. Rubens; Autor De christiana expeditione apud Sinas będącego łacińskim tłumaczeniem rękopisu M. Ricciego (wyd. Augsburg 1615r.); przełożył Bajki Ezopa na język chiński; autor pierwszej w historii transkrypcji j. chińskiego na alfabet łaciński Xiru ermu zi (Wsparcie dla ucha i oka zachodnich uczonych); tłumacz Pięcioksięgu, który ukazał się pod tytułem Historia Chin.

13 13 Martrino Martini, De bello tartarico, Amsterdam 1655 oraz Sinicae Historiae Decas Prima, Amsterdam 1659.

14 14 Michał Boym SI, Flora Sinensis, Wiedeń 1656.

15 15

16 16 Michał Boym SI, Brevis Sinarum Imperii descriptio

17 17 P.Couplet, P. Introcetta,Confucius Sinarum Philosophus

18 18

19 19 Johann Adam Schall von Bell SI

20 20 Maszyna parowa zaprojektowana przez Ferdynanda Verbiesta SI na dworze Qing w 1672r.

21 21

22 22 Katedra Północna założona w Pekinie w 1703r.