Redakcja wyraża zgodę na przedruk materiałów z podaniem źródła.

Transkrypt

1

2

3 Redakcja: Stanisław Mariusz Potyra (redaktor naczelny) Aleksander Bystrzycki (sekretarz redakcji) Anna Balicka ISSN Wydawca: Agencja Rynku Rolnego Adres redakcji: Biuletyn Informacyjny Warszawa, ul. Nowy Świat 6/12 tel. (0~22) , tel. (0~22) , fax (0~22) internet: Nakład: 7000 egz. Redakcja wyraża zgodę na przedruk materiałów z podaniem źródła. Projekt okładki: Jerzy Szaniawski Skład: Vega design Jacek Milewski Al. Jerozolimskie 44, Warszawa tel. (0~22) , Druk: 69 Andrzej Pacek ul. Michała Drzymały Warszawa tel. (0~22)

4 SPIS TREŚCI Wspólna Polityka System analizy zagrożeń 4 Rolna bezpieczeństwa żywności J. Jerzy Pilarczyk Z prac nad reformą WPR - dyskusje unijne 8 Bożena Bochenek, Iga Serwicka Unijne cła importowe 14 na świeże owoce i warzywa - ceny wejścia Joanna Rembelska-Piekut, Marcin Wardal Nowe akty prawne UE (luty - marzec 2004) 22 Agencja Rynku ARR - zasady działania unijnej agencji płatniczej 39 Rolnego Waldemar Sochaczewski, Piotr Kondraciuk Rejestracja uczestników mechanizmów WPR 44 W skrócie 48 Rynki Ubezpieczanie dochodów w rolnictwie 54 Włodzimierz Rembisz Programy dla Konkurs ogólnopolski 64 wsi i rolnictwa Nasz komentarz O nowy ład na europejskim rynku cukru 66 Edmund Szot Sprostowanie 68 Contents 70

5 Wspólna Polityka Rolna System analizy zagrożeń bezpieczeństwa żywności J. JERZY PILARCZYK Sekretarz Stanu w MRiRW System Analizy Zagrożeń i Krytycznych Punktów Kontroli (Hazard Analysis Critical Control Points HACCP) został opracowany w latach 60-ych przez Pillsbury Company, Laboratoria Armii Stanów Zjednoczonych w Natick oraz Agencję Aeronautyki i Przestrzeni Kosmicznej badających możliwości wykorzystania artykułów spożywczych w programie badań kosmicznych i opracowujących systemy zapewniające wyeliminowanie czynników chorobotwórczych oraz toksyn z produkowanych artykułów żywnościowych. W roku 1971 firma Pillsbury Company przedstawiła program HACCP na pierwszej Amerykańskiej Konferencji do spraw Ochrony Żywności. Od tego czasu program ten jest stopniowo akceptowany i propagowany przez różne organizacje. Światowa Organizacja Zdrowia (WHO World Health Organization) oraz działająca w ramach ONZ Organizacja ds. Żywności i Rolnictwa (FAO-Food and Agriculture Organization) powołały Komisję ds. Kodeksu Żywnościowego. Rezultatem prac tej Komisji jest Kodeks Żywnościowy, w którym zaleca się wprowadzanie zasad GHP (Good Hygienic Practice Dobrej Praktyki Higienicznej), HACCP, GMP (Good Management Practice Dobrej Praktyki Produkcyjnej), norm ISO serii 9000 oraz częste przeprowadzanie szkoleń pracowników. Kodeks Żywnościowy (Codex Alimentarius Commission) został przyjęty w 1993 roku. Obecnie w krajach UE oraz w USA system HACCP jest z prawnego punktu widzenia obowiązkowy we wszystkich branżach przemysłu spożywczego, w obrocie żywnością oraz żywieniu zbiorowym. Importowana przez kraje Unii żywność musi być także wytwarzana w zakładach stosujących ten system. System HACCP w krajach UE regulują: Dyrektywa Rady 89/397/EEC z 14 czerwca 1989 roku dotycząca ochrony zdrowia ludzkiego, urzędowej kontroli artykułów żywnościowych oraz inspekcji, pobierania prób, analiz i dokumentacji, Dyrektywa Rady 93/43/EEC z 10 czerwca 1993 roku dotycząca obowiązku stosowania w produkcji systemu HACCP, wymogów higieny, zakupów, dystrybucji i sprzedaży żywności oraz konieczności potwierdzenia, że podczas prowadzenia przedsiębiorstwa produkcyjnego stosuje się w standardowych czynnościach odpowiednie procedury postępowania. W Polsce aktem prawnym regulującym kwestie zapewnienia bezpieczeństwa zdrowotnego żywności, w tym zagadnienia związane z wdrażaniem przez 4

6 System HACCP przedsiębiorców branży spożywczej systemu HACCP, jest znowelizowana ustawa z 11 maja 2001 roku o warunkach zdrowotnych żywności i żywienia (Dz.U nr 63 poz. 634), na mocy której HACCP jest obligatoryjny dla dużych przedsiębiorstw. Jej nowelizacja z 24 lipca 2002 roku nakłada na średnie przedsiębiorstwa (zatrudniające mniej niż 250 pracowników) obowiązek wprowadzenia systemu HACCP, a małe przedsiębiorstwa (zatrudniające mniej niż 50 pracowników) zwalnia z niego i zobowiązuje do wdrożenia i udokumentowania zasad GHP i GMP, czyli Dobrej Praktyki Higienicznej i Dobrej Praktyki Produkcyjnej (Dz.U nr 135 poz. 1145). Innymi ważnymi regulacjami prawnymi w tym zakresie są następujące akty wykonawcze: Rozporządzenie Ministra Zdrowia z 6 stycznia 2003 roku w sprawie szczegółowego zakresu i metod wewnętrznej kontroli jakości zdrowotnej żywności i przestrzegania zasad higieny w procesie produkcji w zakładach produkujących lub wprowadzających żywność do obrotu (Dz.U nr 6 poz. 77), Rozporządzenie Ministra Zdrowia z 19 grudnia 2002 roku w sprawie wymagań higieniczno-sanitarnych zakładów, wymagań dotyczących higieny w procesie produkcji i obrocie artykułami spożywczymi oraz materiałami i wyrobami przeznaczonymi do kontaktu z tymi artykułami (Dz.U nr 234 poz. 1979). W świetle obowiązującego prawa pełną odpowiedzialność za zapewnienie bezpieczeństwa zdrowotnego żywności ponosi przedsiębiorca produkujący bądź wprowadzający ją do obrotu. On też odpowiada za wszelkie szkody i uszczerbki na zdrowiu konsumenta spowodowane niewłaściwą jakością zdrowotną żywności. System HACCP jest korzystny zarówno dla konsumenta, jak i przedsiębiorcy działającego w branży żywnościowej. Konsument zyskuje pewność, że spożywana przez niego żywność jest całkowicie bezpieczna i nieszkodliwa, zaś przedsiębiorca posiadający prawidłowo działający system HACCP buduje zaufanie konsumentów do firmy i poprawia jej wizerunek. Dzięki temu systemowi przedsiębiorca może udowodnić, że stosuje wszelkie możliwe zabezpieczenia, dzięki którym produkowana przez niego żywność posiada odpowiednią jakość. System HACCP obejmuje ścisłą kontrolą wszelkie potencjalne zagrożenia bezpieczeństwa zdrowotnego żywności, zarówno w cyklu produkcyjnym, jak i dystrybucyjnym. Jego istota sprowadza się zatem do: analizy wszystkich potencjalnych zagrożeń (mikrobiologicznych, chemicznych oraz fizycznych) dla jakości zdrowotnej żywności, identyfikacji miejsc (operacji), w których prawdopodobieństwo zagrożeń jest najistotniejsze z punktu widzenia zdrowotnego tzw. punkty krytyczne, eliminowania lub minimalizowania zagrożeń w punktach krytycznych poprzez właściwą organizację procesu produkcyjnego i zarządzanie nim w taki sposób, aby mimo potencjalnych możliwości wystąpienia zagrożeń nie dopuścić do zaistnienia tego faktu. HACCP jest systemem mającym na celu zapewnienie bezpieczeństwa zdrowotnego żywności poprzez identyfikację i oszacowanie skali zagrożeń bezpieczeństwa z punktu widzenia jej jakości zdrowotnej oraz ryzyka wystąpienia tych zagrożeń podczas wszystkich etapów produkcji i dystrybucji żywności. Jest to 5

7 Wspólna Polityka Rolna także system mający na celu określenie metod ograniczania tych zagrożeń oraz ustalenie działań naprawczych. Zasady stosowania systemu HACCP: 1. Określenie zagrożeń i ryzyka ich wystąpienia oraz ocena stosowanych środków zapobiegawczych, ewentualnie zaproponowanie nowych środków prewencyjnych zapobiegającym tym zagrożeniom. 2. Określenie najistotniejszych punktów krytycznych (CCP Krytyczne Punkty Kontroli), czyli miejsc w procesie produkcyjnym, w których z uwagi na wysokie prawdopodobieństwo powstania zagrożeń należy zachować szczególne środki ostrożności; liczba tych punktów powinna być zminimalizowana. 3. Określenie docelowych limitów i granic tolerancji dla każdego CCP, czyli wartości, których nie można przekroczyć ze względu na ryzyko pogorszenia bezpieczeństwa zdrowotnego produktu końcowego danego procesu technologicznego. 4. Ustalenie systemu monitorowania CCP dla każdego z nich należy określić system kontroli mogących wystąpić tam zagrożeń. 5. Opracowanie procedur działań korygujących, które muszą zostać podjęte w przypadku, gdy granice krytyczne danego CCP zostaną przekroczone; powinny one także określać sposób postępowania z produktem wytworzonym w czasie, kiedy parametry graniczne były przekroczone. 6. Opracowanie procedury weryfikacji sprawdzania skuteczności działania systemu HACCP. 7. Opracowanie dokumentacji i ewidencji systemu HACCP. Należy pamiętać, że wdrożenie systemu HACCP nie zwalnia przedsiębiorcy z wdrażania zasad GMP Dobrej Praktyki Produkcyjnej i GHP Dobrej Praktyki Higienicznej. Zapewnienie odpowiednich standardów technicznych, organizacyjnych i higienicznych gwarantuje właściwe bezpieczeństwo i wysoką jakość zdrowotną wytwarzanych lub sprzedawanych wyrobów. Wdrożenie zasad higieny w ramach GHP oraz GMP jest warunkiem wstępnym wprowadzenia systemu HACCP. Gdy problemy z higieną są rozwiązane, wówczas łatwo określić, gdzie występują zagrożenia i jak je eliminować. W zakładzie produkcyjnym wprowadzenie systemu HACCP wymaga spełnienia następującej sekwencji działań, w wyniku której uzyskuje się gwarancję całkowitego bezpieczeństwa zdrowotnego produkowanej lub dystrybuowanej żywności: 1. Powołanie zakładowego zespołu ds. HACCP. 2. Zdefiniowanie obszaru i zakresu stosowania systemu. 3. Szczegółowy opis wyrobu i jego dystrybucji. 4. Określenie przewidywanego sposobu użycia wyrobu. 5. Opracowanie schematu procesu technologicznego. 6. Zweryfikowanie schematu technologicznego w praktyce. 7. Przeprowadzenie analizy zagrożeń na każdym etapie oraz określenie środków zapobiegawczych zapewniających panowanie nad zagrożeniem. 8. Określenie Krytycznych Punktów Kontroli (CCP) dla zweryfikowanego procesu. 9. Ustalenie limitów krytycznych parametrów dla każdego CCP i określenie tolerancji. 6

8 System HACCP 10. Opracowanie systemu monitorowania dla każdego CCP. 11. Ustalenie działań korekcyjnych w każdym punkcie krytycznym i dla każdego zagrożenia. 12. Opracowanie i zatwierdzenie dokumentacji systemu. 13. Określenie zasad weryfikacji systemu HACCP. 14. Przegląd systemu HACCP. System HACCP nie jest przedsięwzięciem jednorazowym, lecz musi być utrzymywany na bieżąco. Należy okresowo (1-2 razy w roku) sprawdzać jego efektywność (tzn. przeprowadzać audyty). Audyty mogą być przeprowadzane przez: personel niezwiązany z daną linią produkcyjną, audytora zewnętrznego, audytorów zarówno zewnętrznych, jak i wewnętrznych (tzw. audyt mieszany). Osiągnięcie sukcesu we wdrażaniu systemu HACCP jest związane z: właściwym przeszkoleniem personelu, sprawnym systemem wymiany komunikacji pomiędzy osobami pracującymi nad realizacją wspólnych celów, zaangażowaniem całej załogi w realizację systemu. Każdy przedsiębiorca wprowadzający w swojej firmie system HACCP powinien zdawać sobie sprawę z tego, że nakłady finansowe poniesione w związku z tymi działaniami przyczynią się do: podniesienia świadomości personelu produkcyjnego w zagadnieniach i roli systemów jakości w produkcji, zintegrowania załogi z celami działań przyświecających zarządowi przedsiębiorstwa, ujętymi w polityce firmy (dzięki umiejętnie prowadzonym szkoleniom), spełnienia oczekiwań jakościowych konsumentów, doinwestowania zasobów przedsiębiorstwa (nowoczesne linie produkcyjne, urządzenia pomiarowe, itp.), ulepszenia infrastruktury przedsiębiorstwa, podniesienia rynkowej oceny wiarygodności firmy, zmniejszenia strat produkcyjnych, ilości błędów i braków oraz scisłej współpracy działów zaopatrzenia i sprzedaży z dostawcami i odbiorcami towarów, szybszego reagowania na powstałe nieprawidłowości, co w praktyce oznacza większe zyski; dobrze prowadzona dokumentacja procesów produkcyjnych jest doskonałym argumentem przy pracach nad kontraktami eksportowymi pozwala rozwiać wątpliwości każdego potencjalnego klienta co do jakości produktów i zasad funkcjonowania systemu HACCP w przedsiębiorstwie. 7

9 Wspólna Polityka Rolna Z prac nad reformą WPR dyskusje unijne BOżENA BOCHENEK, IGA SERWICKA Biuro Współpracy Europejskiej Od 1 maja br. Polska jest pełnoprawnym członkiem instytucji i instancji unijnych. Na posiedzeniach organów pomocniczych Rady UE i Komisji Europejskiej, których prace koncentrują się na zagadnieniach związanych ze Wspólną Polityką Rolną, stronę polską reprezentują zazwyczaj przedstawiciele Ministerstwa Rolnictwa i Rozwoju Wsi koordynujący opracowywanie stanowiska Polski w zakresie rolnictwa. ARR uczestniczy natomiast w przygotowywaniu stanowiska strony polskiej jako instytucja współpracująca, co oznacza przede wszystkim przygotowywanie informacji dotyczących działań realizowanych przez Agencję Rynku Rolnego oraz uczestnictwo w posiedzeniach organów pomocniczych UE w przypadkach, gdy przedmiotem posiedzeń były działania, za których realizację odpowiedzialna jest ARR. Z najistotniejszych zagadnień w toczących się od grudnia ub.r. dyskusjach dotyczących rolnictwa omawiane były: tzw. drugi etap reformy WPR, który obejmował sektor tytoniu, oliwy z oliwek, chmielu, bawełny i cukru oraz nowa regulacja systemu wsparcia w sektorze miodu. Drugi etap reformy Wspólnej Polityki Rolnej Prace nad pierwszym etapem reformy WPR (którego kształt został określony w czerwcu ubiegłego roku w tzw. kompromisie luksemburskim) zostały zakończone opublikowaniem we wrześniu 2003 roku rozporządzeń Rady (WE) ustanawiających nowe, wspólne organizacje rynków w sektorze zbóż, ryżu, suszu paszowego i mleka. Reforma opiera się na zasadzie oddzielenia płatności od wielkości produkcji, tzn. na wprowadzeniu jednolitej płatności przyznawanej gospodarstwom. Płatność ta jest wprawdzie niezależna od poziomu produkcji, jednak uwarunkowana przestrzeganiem wymogów w zakresie ochrony środowiska oraz bezpieczeństwa żywności. Należy też podkreślić, że część środków wsparcia dla producentów rolnych będzie przeznaczona nadal na płatności związane z produkcją, które będą wyliczane w oparciu o jej wielkość. Po zakończeniu prac nad pierwszym etapem reformy Wspólnej Polityki Rolnej Komisja Europejska w dniu 26 września 2003 roku przekazała Radzie UE i Par- 8

10 Dyskusje o WPR lamentowi Europejskiemu Komunikat, w którym zawarła założenia przyszłej reformy wspólnych organizacji rynków w sektorach: tytoniu, oliwy, bawełny i cukru. Na podstawie analiz aktualnej sytuacji w ww. sektorach opracowano dwa projekty legislacyjne dotyczące reformy wspólnej organizacji rynku w sektorze oliwy z oliwek, tytoniu, chmielu oraz bawełny 1. Wspomniane projekty rozporządzeń były przedmiotem dyskusji podczas Prezydencji włoskiej i irlandzkiej. W kwietniu 2004 roku Rada UE kwalifikowaną większością głosów osiągnęła porozumienie polityczne w zakresie reformy w sektorach: oliwy, tytoniu, chmielu i bawełny. Projekty rozporządzeń zgodnie z przyjętą zasadą reformy WPR wprowadzają w wyżej wymienionych sektorach podział na płatności związane z produkcją oraz na płatności, których wysokość będzie niezależna od poziomu produkcji. I tak np. w sektorze tytoniu projekt przewiduje okres przejściowy (lata ), w czasie którego co najmniej 40% wielkości referencyjnej będzie przeznaczone na płatności oddzielone od produkcji, natomiast maksymalnie 60% wielkości referencyjnej będzie nadal przeznaczone na płatności związane z wielkością produkcji. Począwszy od roku 2010 płatności w sektorze tytoniu zostaną całkowicie oddzielone od wielkości produkcji; 50% wielkości referencyjnej zostanie włączone w system jednolitej płatności obszarowej, natomiast pozostałe 50% do koperty finansowej przeznaczonej na restrukturyzację sektora. Z uwagi na to, że Polska wybrała system jednolitej płatności obszarowej nie zostanie objęta powyższą regulacją. Scenariusze reformy sektora cukru W Komunikacie Komisja Europejska przedstawiła trzy warianty przeprowadzenia reformy sektora cukru: 1. Utrzymanie systemu kwot produkcyjnych przy jednoczesnym obniżeniu ceł, cen na rynku wewnętrznym oraz kwoty produkcyjnej przy jednoczesnym utrzymaniu możliwie wysokiego poziomu produkcji; 2. Redukcja cen cukru na rynku UE początkowo cenę tę szacowano na poziomie 450 euro/t, następnie na poziomie 370 euro/t; wariant ten zakłada również, że przy zniesieniu systemu kwot produkcyjnych poziom przywozu cukru oraz jego produkcji ustabilizuje się; 3. Liberalizacja rynku cukru równoznaczna ze zniesieniem systemu dopłat, kwot produkcyjnych, a także opłat przywozowych i ograniczeń ilościowych w przywozie. Należy zauważyć, że już od początku dyskusji na temat przyszłości wspólnej organizacji rynku cukru zdania poszczególnych państw członkowskich były podzielone. Oprócz Danii, która opowiada się za liberalizacją rynku cukru, pozostałe państwa członkowskie skłaniają się ku rozwiązaniom, które łączyłyby elementy wariantu pierwszego i drugiego. Wszyscy jednak pozostają zgodni co do 1 Projekt rozporządzenia Rady zmieniającego rozporządzenie (WE) nr 1782/2003 ustanawiające wspólne zasady dla systemów wsparcia bezpośredniego w ramach Wspólnej Polityki Rolnej i ustanawiające określone systemy wsparcia dla rolników oraz zmieniające niektóre rozporządzenia i projekt rozporządzenia Rady w sprawie wspólnej organizacji rynku w sektorze oliwy i oliwek deserowych oraz zmieniającego rozporządzenie (EWG) nr 827/68. 9

11 Wspólna Polityka Rolna konieczności uwzględnienia w przyszłym kształcie reformy zarówno zobowiązań Wspólnoty wobec WTO, jak i wielkości przywozu z państw AKP i LDC 2. Przedmiotem sporów na początkowym etapie dyskusji był również termin wprowadzenia nowych regulacji. Niektóre z państw członkowskich podnosiły zatem, że od wejścia w życie rozporządzenia (WE) nr 1260/2001 upłynęło zbyt mało czasu, aby przesądzać o nieskuteczności dotychczasowych regulacji. Obecnie konieczność podjęcia działań zmierzających do zmiany obecnych zasad, na jakich opiera się wspólna organizacja rynku cukru, nie jest już kwestionowana. Treść Komunikatu dotycząca propozycji przeprowadzenia reformy w sektorze cukru była od października ubiegłego roku przedmiotem prac Grupy Roboczej Rady ds. Cukru i Izoglukozy. Dyskusje nad przyszłością sektora cukru koncentrowały się przede wszystkim wokół ewentualnych rekompensat dla niektórych podmiotów poszkodowanych w wyniku reformy oraz mechanizmów w sektorze cukru przewidzianych w kontekście reformy. Rekompensaty dla niektórych podmiotów poszkodowanych w wyniku reformy Przyznawanie rekompensat podmiotom funkcjonującym na rynku cukru jest uzależnione od wyboru wariantu reformy. W pierwszym wariancie, zakładającym redukcję ceny wskutek redukcji ceł, nie przewiduje się przyznania rekompensat, zaś w drugim możliwe byłoby ich przyznanie w wysokości 50% ceny buraka cukrowego. Również w trzecim wariancie, który zakłada liberalizację rynku cukru, możliwe jest przyznanie przedsiębiorcom rekompensat. Tocząca się dyskusja pozwala zaobserwować, że większość państw członkowskich opowiada się za koniecznością przyznania rekompensat również w przypadku pierwszego wariantu. Jako beneficjentów ewentualnych rekompensat wskazuje się: producentów buraka cukrowego, przemysł przetwórczy oraz państwa trzecie korzystające z preferencji przywozowych na terytorium Wspólnoty, w szczególności państwa AKP i państwa słabo rozwinięte (LDC). W dyskusji na temat rekompensat podnosi się m.in., że w przypadku wyboru pierwszego wariantu reformy niezbędne jest przyznanie rekompensat producentom buraka cukrowego. Wskazuje się również na konieczność rozważenia jako formy rekompensat wprowadzenia programów ułatwiających przekwalifikowanie się dotychczasowym producentom oraz oddzielenia przyznawanych płatności od poziomu produkcji, co byłoby zgodne z założeniami całej reformy Wspólnej Polityki Rolnej. Mechanizmy w sektorze cukru W toku dyskusji nad zasadnością utrzymania dotychczasowych mechanizmów funkcjonujących w ramach wspólnej organizacji rynku cukru wymiana poglądów koncentrowała się na następujących zagadnieniach: utrzymaniu ceny interwencyjnej; 2 AKP Państwa Afryki, Karaibów i Pacyfiku; LDC państwa słabo rozwinięte. 10

12 Dyskusje o WPR transferze kwot; refundacjach wywozowych i dopłatach do cukru wykorzystywanego w przemyśle chemicznym. Należy zaznaczyć, że utrzymanie ceny interwencyjnej będzie zależeć od wariantu reformy. W przypadku przyjęcia wariantu pierwszego jej utrzymanie jest niezbędne, zaś w drugim wariancie może stanowić ona pewien wentyl bezpieczeństwa w przypadku zwolnienia z mechanizmu prywatnego przechowywania. Zdania na temat utrzymania tego instrumentu są podzielone. Większość państw członkowskich opowiada się za utrzymaniem ceny minimalnej, która wzmacnia pozycję producentów w negocjacjach z przedstawicielami przemysłu przetwórczego, natomiast w mniejszym zakresie postulowane jest utrzymanie ceny interwencyjnej. Sygnalizuje się, że cena interwencyjna nie była nigdy stosowana, co potwierdza skuteczność istniejących obecnie rozwiązań. W odniesieniu do transferu kwot większość państw członkowskich opowiada się za wprowadzeniem większej elastyczności w administrowaniu systemem kwot. Ponadto pojawiają się sugestie, że w pierwszej kolejności przedmiotem dyskusji powinien być cukier C 3. Zgodnie ze stanowiskiem Komisji Europejskiej możliwe jest utrzymanie systemu kwot pod warunkiem, że będzie to system zmierzający do utrzymania równowagi na rynku. System ten powinien opierać się na transferze kwot dokonywanym na podstawie porozumienia branżowego pomiędzy cukrownią a producentem buraka cukrowego. W dyskusji nad utrzymaniem systemu refundacji wywozowych przeważają natomiast postulaty zniesienia tego instrumentu, zwłaszcza dla produktów nie wymienionych w Załączniku I do Traktatu o Wspólnocie Europejskiej. Na obecnym etapie dyskusji można zaobserwować, że większość państw członkowskich postuluje przyjęcie takiego kierunku reformy, który byłby połączeniem wariantu pierwszego i drugiego, z koniecznością uwzględnienia przynajmniej częściowo wariantu zakładającego liberalizację rynku. Uwzględnienie tego postulatu jest konieczne z uwagi na zobowiązania Wspólnoty względem WTO oraz postulatów państw AKP i LDC, dotyczących dostępu produktów pochodzących z tych państw do rynku wewnętrznego Wspólnoty. Należy podkreślić, że strona polska, podobnie jak pozostałe państwa przystępujące do UE, od początku brała aktywny udział w dyskusji nad drugim etapem reformy, opowiadając się za takim jej kształtem, który nie doprowadziłby do gwałtownych zmian w proporcji udziału procentowego na rynku pomiędzy cukrem pochodzącym z buraka cukrowego a izoglukozą oraz za utrzymaniem systemu kwotowania produkcji izoglukozy. Podobnie jak obecne państwa członkowskie państwa przystępujące obawiają się niekontrolowanego przywozu cukru z państw AKP i LDC, opowiadając się za koniecznością ograniczeń ilościowych w odniesieniu do przywozu cukru na terytorium Wspólnoty. Oczekuje się, że jeszcze przed przerwą wakacyjną Komisja Europejska przedstawi stosowne projekty rozporządzeń wdrażających reformę, co oznacza, że nowe państwa członkowskie na równi z dotychczasowymi decydować będą o kształcie reformy wspólnej organizacji rynku cukru. 3 Cukier C cukier ponadkwotowy, tzn. poza kwotą A i B. 11

13 Wspólna Polityka Rolna Wsparcie sektora pszczelarskiego W grudniu 2003 roku w celu uproszczenia rozproszonego i zawierającego liczne zmiany prawa wspólnotowego rozpoczęły się dyskusje nad nowym rozporządzeniem uchylającym rozporządzenie Rady (WE) nr 1221/97 ustanawiające ogólne zasady stosowania środków usprawniających produkcję i obrót miodem. W styczniu br. Komisja Europejska sporządziła pod rządami wspomnianego wyżej rozporządzenia drugi raport dla Rady UE oraz Parlamentu Europejskiego, w którym przedstawiła sytuację rynkową sektora pszczelarskiego zarówno na terytorium Wspólnoty, jak i na rynku światowym. Według informacji pochodzących z tego raportu, połowa ilości miodu znajdującego się na rynku wewnętrznym Wspólnoty pochodzi z przywozu, zaś tylko 6% miodu produkowanego na terytorium UE podlega wywozowi. Według danych przekazanych przez państwa członkowskie, w 2003 roku na terytorium Wspólnoty prowadziło swoją działalność pszczelarzy, z czego zadeklarowało się jako pszczelarze zawodowi (czyli pszczelarze, którzy posiadają co najmniej 150 uli). W porównaniu z danymi z poprzednich lat wynika, że liczba pszczelarzy wzrosła o 2%, natomiast liczba pszczelarzy zawodowych wzrosła o 6,4%. W raporcie dużo uwagi poświęcono kwestii stosowania rocznych programów wsparcia oraz zawartemu w rozporządzeniu Rady (WE) nr 1221/97 katalogowi działań objętych wspólnotowym mechanizmem wsparcia, które dotyczą pomocy technicznej, walki z warwową, racjonalizacji przemieszczania się rojów pszczelich oraz badań mających na celu poprawienie jakości miodu. Mimo rzeczywistej wartości wyżej wymienionych działań dla sektora pszczelarskiego, ze względu na aktualną sytuację UE uznano, iż nie zapewniają one w dostatecznym stopniu rentowności gospodarstw, w których prowadzona jest hodowla pszczół oraz nie chronią przed wzrostem chorób występujących wśród pszczół. W związku z powyższym, na wniosek przedstawicieli sektora pszczelarskiego, Komisja zaproponowała przyjęcie nowego rozporządzenia uchylającego rozporządzenie Rady (WE) nr 1221/97 i zawierającego następujące zmiany: jednoroczna długość cyklu w realizacji krajowych programów wsparcia została zastąpiona cyklem trzyletnim; niektóre z państw członkowskich wysunęły postulaty wprowadzenia większej elastyczności, która umożliwiłaby państwom członkowskim modyfikację programów w trakcie ich realizacji; nowe rozporządzenie (w przeciwieństwie do poprzedniego) reguluje wsparcie produkcji i zbytu nie tylko miodu, ale również produktów sektora pszczelarskiego, wprowadzając definicję pojęcia miód 4 oraz produktów sektora pszczelarskiego 5 ; katalog środków wsparcia został rozszerzony o wsparcie odnowy populacji rojów pszczelich (odnowy inwentarza); włączenie tego typu działań do katalogu środków objętych wsparciem stanowi uwzględnienie postulatów 4 Zgodnie z dyrektywą nr 2001/110/WE. 5 Zgodnie z rozporządzeniem nr 1774/

14 Dyskusje o WPR zgłaszanych przez niektóre państwa członkowskie, które wskazywały na konieczność odnowy inwentarza z uwagi na jego wyniszczenie spowodowane chorobami. Kwestia terminu wprowadzenia w życie nowego rozporządzenia była przedmiotem dyskusji m.in. w komisji ds. rolnictwa i rozwoju obszarów wiejskich Parlamentu Europejskiego. Niektórzy jej członkowie sugerowali, aby obowiązywanie tego rozporządzenia odroczyć do września przyszłego roku dzięki temu bowiem w latach gospodarczych 2004/2005 i 2005/2006 obowiązywałby jeszcze cykl rocznych programów wsparcia. W uzasadnieniu takiego postulatu powołano się na konieczność zabezpieczenia rynku wspólnotowego przed przystąpieniem Bułgarii i Rumunii, których sektor pszczelarski jest bardzo dobrze rozwinięty. Jeżeli trzyletni okres realizacji rozpocząłby się w roku 2006, to państwa te, przystępując do UE w 2007 roku, nie mogłyby w nim uczestniczyć. Równolegle do dyskusji nad nowym projektem rozporządzenia strona polska rozpoczęła starania o przesunięcie terminu przedłożenia Komisji Europejskiej krajowego programu wsparcia w celu umożliwienia Polsce uczestnictwa w mechanizmie w pierwszym roku członkostwa. Unia poprzez zmianę rozporządzenia wykonawczego nr 2300/97 rozporządzeniem Komisji (WE) nr 663/20004 z 7 kwietnia 2004 roku przesunęła ten termin z 15 kwietnia na 15 maja br. Rada UE przyjęła rozporządzenie podczas swojej kwietniowej sesji. Zostało ono opublikowane w Dzienniku Urzędowym UE 28 kwietnia br. 6 Obecnie oczekuje się na przyjęcie przez Komisję Europejską w drodze procedury Komitetu Zarządzającego ds. Drobiu i Jaj rozporządzenia wykonawczego. 6 Rozporządzenie Rady (WE) nr 797/2004 z 26 kwietnia 2004 r. określające przepisy ogólne dla stosowania środków na rzecz poprawy produkcji i zbytu produktów sektora pszczelarskiego. 13

15 Wspólna Polityka Rolna Unijne cła importowe na świeże owoce i warzywa ceny wejścia JOANNA REMBELSKA-PIEKUT, MARCIN WARDAL Biuro Administrowania Obrotem Towarowym z Zagranicą ARR Unia Europejska jest obecnie największym importerem świeżych owoców i warzyw na świecie. Import produktów tego sektora przez państwa UE stanowi około 25% wartości importu światowego. Dominują w nim owoce cytrusowe, jabłka, pomidory oraz cebula. Ilość sprowadzanych na obszar Wspólnoty produktów tego sektora jest stale kontrolowana, co umożliwia zachowanie równowagi na rynku wewnętrznym. Przywóz świeżych owoców i warzyw do UE obciążony jest cłami ad valorem w wysokości 10 20% wartości celnej towaru. Jednak z uwagi na niższe koszty produkcji w krajach nie należących do UE, wspólna organizacja rynku świeżych owoców i warzyw zapewnia ochronę przed nadmiernym importem konkurencyjnych cenowo produktów. Zgodnie z zapisami Porozumienia w sprawie Rolnictwa (Agreement on Agriculture) Rundy Urugwajskiej (artykuł 5 1a, 1b, 4, 5 i Załącznik 5 Porozumienia) Unia Europejska ma prawo do stosowania specjalnych środków ochrony rynku wewnętrznego, m.in. nakładania ceł dodatkowych w przypadku, gdy cena importowanego produktu jest niższa od tzw. ceny wejścia (entry price). Cła te stosowane są dla określonych kodów CN produktów i w określonych przez Komisję Europejską okresach. System cen wejścia Stosowany w UE system cen wejścia (entry price system) określają zapisy artykułu 32 (2) rozporządzenia Rady (WE) nr 2200/96 z 28 października 1996 roku (z późniejszymi zmianami) dotyczącego wspólnej organizacji rynku świeżych owoców i warzyw. Natomiast rozporządzenie Komisji (WE) nr 3223/94 z 21 grudnia 1994 roku (z późniejszymi zmianami) szczegółowo reguluje zasady stosowania ustaleń dotyczących przywozu owoców i warzyw. Systemem cen wejścia objęty jest przywóz do UE owoców i warzyw uważanych przez UE za tzw. produkty wrażliwe (świeże kabaczki, cukinie, ogórki, pomidory, jabłka, morele, czereśnie i wiśnie, brzoskwinie i nektarynki, gruszki, śliwki, winogrona stołowe, klementynki, cytryny, mandarynki i pomarańcze). Kody CN tych towarów określa część A i B załącznika rozporządzenia nr 3223/94 (tabele 3,4). W stosunku do szczególnie wrażliwych towarów (np. jabłek, pomidorów, ogórków, cukinii) system cen wejścia obowiązuje przez cały rok. Płacone przez importera cło jest zróżnicowane w zależności od wartości i ilości każdej sprowadzanej partii towaru, czyli ilości objętej jednym zgłoszeniem przywozowym. 14

16 Cła unijne System cen wejścia polega na pobieraniu specyficznych opłat celnych, które są sumą cła ad valorem i cła dodatkowego (tzw. ekwiwalentu taryfowego tariff equivalent) nakładanego, gdy cena owoców i warzyw wprowadzanych do wolnego obrotu w UE (tzw. cena importowa) jest niższa od ceny wejścia ustalonej dla danego gatunku owoców i warzyw. Import owoców i warzyw dokonywany po cenie równej cenie wejścia bądź od niej wyższej obciążony jest jedynie cłem ad valorem. Ceny importowe określane są na podstawie cen importowych cif danej partii produktu, natomiast ceny wejścia ustalane są przez Komisję Europejską na podstawie cen producenta z reprezentatywnych rynków Wspólnoty. Ekwiwalent taryfowy (czyli wartość dodatkowej opłaty celnej), w odróżnieniu od cła ad valorem, obliczany jest w stosunku do ilości sprowadzanego towaru. Wysokość ekwiwalentu taryfowego jest proporcjonalna do różnicy między ceną wejścia a ceną importowanego towaru. Jeżeli cena importowa towaru jest niższa od ceny wejścia o 0-2%, 2-4%, 4-6% lub 6-8%, to ekwiwalent taryfowy wynosi odpowiednio dla tych przedziałów: 2%, 4%, 6% lub 8% wartości ceny wejścia. W przypadku, gdy wartość importowanego towaru nie osiąga 92% jego ceny wejścia, oprócz cła ad valorem stosowany jest tzw. maksymalny ekwiwalent taryfowy (maximum tariff equivalent), który jest zwykle bardzo wysoki (np. w przypadku cytryn wynosi on 25,6 euro/100kg, a dla ogórków konsumpcyjnych 37,8 euro/100 kg). Stosowanie ceny wejścia Cena wejścia produktów sektora owoców i warzyw wykorzystywana jest do szczegółowego klasyfikowania tych towarów w taryfie celnej oraz określania specyficznych opłat celnych. Wysokość ceny wejścia (w euro za 100 kg masy netto) ustalana jest co roku przez Komisję Europejską i określana we Wspólnej Taryfie Celnej. Obowiązujące w 2004 roku ceny wejścia można znaleźć w rozporządzeniu Komisji nr 1789/2003 (Część III, sekcja I, Załącznik 2). Są one podawane dla danego kodu CN produktu. Dla każdego produktu objętego systemem cen wejścia w taryfie celnej określone są skale, tzw. progi stosowania cen wejścia za 100 kg netto produktu. Progi te odpowiadają porównaniu wysokości ceny wejścia do wysokości ceny importowej. Ponadto taryfa przewiduje zróżnicowanie ceny wejścia w zależności od okresu roku kalendarzowego. Okresowa zmienność obowiązujących cen wejścia ma służyć ochronie producentów owoców i warzyw na terenie UE, gdyż jest odzwierciedleniem sezonowości produkcji sektora ogrodniczego i sadowniczego Unii Europejskiej. Oznacza to, że w okresie wysokiej podaży owoców/warzyw danego gatunku, ceny wejścia dla tego kodu CN są wyższe niż w pozostałych okresach roku. W odróżnieniu zarówno od progów cen wejścia, jak i wysokości stawek cła ad valorem (patrz tabela 1) wysokość ekwiwalentu taryfowego oraz maksymalnego ekwiwalentu taryfowego nie wykazuje zmian sezonowych w okresach obowiązywania systemu cen wejścia. 15

17 Wspólna Polityka Rolna Przykład: W przypadku kodu CN Pomidory, świeże lub chłodzone w okresie od 1 do 14 maja obowiązuje sześć progów porównania ceny wejścia do ceny importowanego towaru, wyrażonych w euro/100 kg masy netto (tabela1). Tabela 1. Ceny wejścia dla pomidorów Kod CN Wyszczególnienie Umowna stawka celna (%) Pomidory świeże lub chłodzone: - od 1 do 14 maja: o cenie wejścia za 100 kg masy netto: nie mniejszej niż 72,6 euro 8,8 nie mniejszej niż 71,1 euro, ale mniejszej niż 72,6 euro 8,8 + 1,5 euro/100 kg/net nie mniejszej niż 69,7 euro, ale mniejszej niż 71,1 euro 8,8 + 2,9 euro/100 kg/net nie mniejszej niż 68,2 euro, ale mniejszej niż 69,7 euro 8,8 + 4,4 euro/100 kg/net nie mniejszej niż 66,8 euro, ale mniejszej niż 68,2 euro 8,8 + 5,8 euro/100 kg/net mniejszej niż 66,8 euro 8,8 + 29,8 euro/100 kg/net - od 15 do 31 maja: o cenie wejścia za 100 kg masy netto: nie mniejszej niż 72,6 euro 14,4 nie mniejszej niż 71,1 euro, ale mniejszej niż 72,6 euro 14,4 + 1,5 euro/100 kg/net nie mniejszej niż 69,7 euro, ale mniejszej niż 71,1 euro 14,4 + 2,9 euro/100 kg/net nie mniejszej niż 68,2 euro, ale mniejszej niż 69,7 euro 14,4 + 4,4 euro100 kg/net nie mniejszej niż 66,8 euro, ale mniejszej niż 68,2 euro 14,4 + 5,8 euro/100 kg/net mniejszej niż 66,8 euro 14,4 + 29,8 euro/100 kg/net Źródło: rozporządzenie Komisji nr 1789/2003 (Część III, sekcja I, załącznik 2). W powyższym przykładzie 72,6 euro/100 kg masy netto odpowiada 100% ceny wejścia. Gdy cena importowa towaru jest równa cenie wejścia bądź od niej wyższa, importer uiszcza na granicy wyłącznie cło ad valorem, które w tym przypadku wynosi 8,8% wartości celnej towaru. Poniżej ceny wejścia (72,6 euro/100 kg) znajdują się ustalone przez Komisję progi, które służą do porównania ceny importowej z ceną wejścia. Każdemu z progów ceny wejścia odpowiada odrębna stawka cła określona w kolumnie 3. Jest ona sumą stawki ad valorem i dodatkowego cła (ekwiwalentu taryfowego) zależnego od porównania ceny importowej z ceną wejścia. Najniższemu z przedziałów (w powyższym przykładzie jest to poniżej 66,8 ) odpowiada stawka ad valorem oraz cło stanowiące maksymalny ekwiwalent 16

18 Cła unijne taryfowy. Maksymalny ekwiwalent taryfowy dla importu pomidorów wynosi 29,8 euro/100 kg netto, czyli około 38% ceny wejścia. Dodatkowa opłata celna uzależniona jest od wysokości ceny importowej. W celu ustalenia wysokości należności celnej importer powinien znać cenę importową danej partii produktu i przyporządkować ją do odpowiedniego progu. W przypadku, gdy przedsiębiorca sprowadza na obszar celny UE pomidory o cenie importowej mieszczącej się w np. w przedziale: cena wejścia nie mniejsza niż 68,2 euro, ale mniejsza niż 69,7 euro przywozowi takiemu w kolumnie 3 Taryfy odpowiada zapis 8,8 + 4,4 euro/100 kg net. Oznacza to, że przedsiębiorca zobowiązany jest uiścić w urzędzie celnym opłatę celną w wysokości 8,8% wartości sprowadzanego towaru (cło ad valorem) oraz dodatkową opłatę celną w wysokości 4,4 euro za 100 kg masy netto towaru. Wysokość ekwiwalentu taryfowego została obliczona zgodnie z tzw. zasadą proporcjonalności, gdyż dla różnicy między ceną wejścia a ceną importową mieszczącą się w przedziale 4-6% dodatkowe cło wynosi 4,4 euro/100 kg. Cena importowa mieszcząca się w przedziale 68,2 69,7 euro odpowiada 94-96% ceny wejścia, jest więc o 4-6% niższa od ceny wejścia i obowiązuje ją ekwiwalent taryfowy w wysokości 6% ceny wejścia. W tym przypadku 6% z 72,6 wynosi 4,356, co po zaokrągleniu daje 4,4 euro/100 kg netto. Określenie ceny importowej Zasady określania ceny importowej, umożliwiające przyporządkowanie jej do właściwego progu ceny wejścia, przedstawia artykuł 5 (1) rozporządzenia nr 3223/1994. Przedsiębiorca dokonujący importu może wybrać jedną z trzech metod określania ceny importowej dla każdej partii, tj.: 1. Przy zastosowaniu standardowej wartości przywozowej (standard import value s.i.v.) określanej przez Komisję Europejską każdego dnia roboczego dla każdego kodu CN i każdego kraju pochodzenia. Standardowa wartość przywozowa publikowana jest codziennie w Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej. 2. Przy zastosowaniu ceny fob (free on board) w kraju pochodzenia (na podstawie faktury zakupu towaru) oraz kosztów ubezpieczenia i transportu do granicy UE. W przypadku, gdy uzyskana w ten sposób cena c.i.f. przekracza standardową wartość przywozową o ponad 8%, przedsiębiorca musi udowodnić w ciągu 4 miesięcy faktyczną cenę sprzedaży zaimportowanego towaru w UE. W momencie zgłoszenia celnego musi on złożyć zabezpieczenie. Dla produktów objętych częścią A załącznika rozporządzenia nr 3223/1994 (tabela 3) zabezpieczenie to równe jest kwocie cła, które zapłaciłby importer przy stosowaniu standardowej wartości przywozowej. Dla produktów objętych częścią B (tabela 4) załącznika rozporządzenia nr 3223/1994 zabezpieczenie jest równe maksymalnemu ekwiwalentowi taryfowemu. Zabezpieczenie zostaje zwolnione po przedstawieniu przez importera w urzędzie celnym dowodu określającego cenę sprzedaży zaimportowanego towaru na rynku wewnętrznym UE. Cena ta powinna być o ponad 8% wyższa od standardowej wartości przywozowej. 17

19 Wspólna Polityka Rolna 3. Przy zastosowaniu wartości celnej obliczonej zgodnie z artykułem 30 (2)(c) wspólnotowego Kodeksu Celnego, czyli wartości określonej na podstawie ceny jednostkowej, po której sprowadzony lub identyczny bądź podobny mu towar są sprzedawane w UE tzw. wartości odsprzedaży. Jest to tzw. metoda dedukcyjna. Również w tym przypadku przedsiębiorca zobowiązany jest złożyć zabezpieczenie w wysokości opłaty celnej wynikającej z zastosowania standardowej wartości przywozowej obowiązującej w dniu zgłoszenia przywozowego. W praktyce przedsiębiorcy najczęściej posługują się łatwo dostępną (określoną przez Komisję Europejską) standardową wartością przywozową s.i.v. Jeśli jednak standardowa wartość przywozowa nie osiąga wysokości ceny wejścia, wówczas przedsiębiorcy starają się stosować cenę c.i.f. lub metodę dedukcyjną, co umożliwia im import towarów po wyższej cenie wejścia, tj. przy niższej opłacie celnej. Niedogodnością jest jednak konieczność składania przez przedsiębiorców zabezpieczeń. Standardowa wartość przywozowa Standardowa wartość przywozowa (s.i.v.) ma decydujące znaczenie dla funkcjonowania reżimu importowego UE w zakresie świeżych owoców i warzyw, gdyż w większości przypadków przyjmuje się ją jako cenę importu, na podstawie której naliczany jest ekwiwalent taryfowy. Standardowa wartość przywozowa określana jest każdego dnia roboczego przez Komisję Europejską dla produktów objętych Częścią A załącznika do rozporządzenia nr 3223/1994, odrębnie dla każdego produktu (kodu CN) i kraju pochodzenia. Instrument ten stosowany jest w imporcie produktów danego gatunku tylko w okresach funkcjonowania dla danego produktu systemu cen wejścia. Dla każdego produktu objętego częścią A załącznika do rozporządzenia nr 3223/1994 (dla wszystkich dostępnych odmian i wielkości) w okresach określonych tym załącznikiem państwa członkowskie zobowiązane są przekazywać do Komisji Europejskiej (do godz czasu brukselskiego) ceny reprezentatywne, tj. zarejestrowane ceny funkcjonujące na poziomie importer/hurtownik lub hurtownik/detalista w przypadku, gdy nie są znane ceny obowiązujące na poziomie importer/hurtownik. Właściwe służby państw członkowskich rejestrują ceny obowiązujące na tzw. rynkach reprezentatywnych UE, z uwzględnieniem handlowych klas jakości: EXTRA, Klasy I i Klasy II. Rynki reprezentatywne określa artykuł 3 rozporządzenia nr 3223/1994. Przykładowo w Holandii za rynek reprezentatywny w obrocie owoców i warzyw świeżych Komisja Europejska uznaje giełdę w Rotterdamie, w Hiszpanii natomiast rynków takich jest sześć (Madryt, Barcelona, Sewilla, Bilbao, Saragossa, Walencja). Notowania giełdowe są redukowane przez każde państwo odpowiednio o: umowną marżę importera (transakcja importer/hurtownik) wynoszącą 15% (w przypadku giełd w Londynie, Mediolanie i Rungis (Francja) lub 8% (dla pozostałychrynków); koszty transportu i ubezpieczenia od granicy UE do danego rynku hurtowego (ryczałt ustalany przez każde państwo członkowskie i zatwierdzany przez Komisję). 18

20 Cła unijne W przypadku, gdy dostępne są tylko notowania cen z poziomu hurtownik/detalista, ceny te należy pomniejszyć o: umowną marżę hurtownika wynoszącą 9%, umowny odpowiednik opłat manipulacyjnych ponoszonych przez handlowców (opłaty placowe, itp.) wynoszący 0,7245 euro/100 kg. Ceny z poszczególnych rynków hurtowych otrzymane na podstawie notowań na poziomie importer/hurtownik lub hurtownik/detalista (po odpowiednich redukcjach) są przekazywane Komisji Europejskiej. Otrzymane z państw członkowskich ceny są przez nią uśredniane proporcjonalnie do ilości produktów sprzedawanych po zanotowanych cenach (średnia ważona). W celu otrzymania standardowej wartości przywozowej średnia ważona cena dla danego gatunku i danego kraju pochodzenia jest pomniejszana o 5 euro/100 kg oraz równowartość stosowanej stawki celnej ad valorem (tabela 2). Standardowe wartości przywozowe są znane służbom celnym około godziny w dniu poprzedzającym ich wejście w życie. Następnie są one publikowane w drodze rozporządzenia w Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej. W załączniku do rozporządzenia każdemu kodowi CN przypisanych jest kilka standardowych cen przywozowych w zależności od kraju pochodzenia określonego 3-znakowym kodem alfanumerycznym. Kody krajów pochodzenia określa rozporządzenie Komisji nr 2081/2003. Komisja Europejska publikuje tylko standardowe wartości przywozowe, natomiast nie publikuje zgromadzonych przez państwa członkowskie notowań cen z rynków reprezentatywnych. Wynika to z faktu, że niektóre państwa członkowskie (np. Holandia i Wielka Brytania) przekazują Komisji nie tylko ceny hurtowe, ale także ceny uzyskane od indywidualnych handlowców, którzy nie zgadzają się na publikowanie przekazywanych informacji cenowych. Tabela 2. Odliczenia stosowane przy określaniu standardowej wartości przywozu Wyszczególnienie Wielkość odliczenia Cena hurtowa na poziomie hurtownik/detalista: marża hurtownika 9% opłaty manipulacyjne 0,7245 euro/100 kg Cena hurtowa na poziomie importer/hurtownik: marża importera 8% lub 15% koszty ubezpieczenia i transportu Zróżnicowanie zależne od państwa od granicy do danego rynku hurtowego członkowskiego, rynku reprezentatywnego oraz środka transportu Ryczałt 5 euro/100 kg Opłaty celne Stawka ad valorem (zależnie od kodu CN) 19