Zielone Biuro Krok po kroku.

Transkrypt

1 Zielone Biuro Krok po kroku. Materiały dla uczestników Forum Odpowiedzialnego Biznesu 2008 Warszawa 29 października Iwona Kłosok-Bazan

2 SPIS TREŚCI 1. Zielone biuro w teorii Oddziaływanie biura na środowisko Metody ograniczenia negatywnego oddziaływania biura na środowisko.5 4. Procedura wdrażania Zielonego Biura Kryteria i sposób certyfikowania Warsztat zielone biuro 13 2

3 1. Zielone biuro w teorii Pogarszający się stan środowiska naturalnego przejawiający się postępującym kryzysem ekologicznym stwarza poczucie zagrożenia. Często słyszymy o problemach zubożania się zasobów naturalnych ziemi, o efekcie cieplarnianym spowodowanym nadmiernym rozwojem, czy o postępującej degradacji spowodowanej irracjonalnym postępowaniem ludzi wobec środowiska. Tymczasem człowiek jest częścią przyrody i ujemne skutki jego działalności mogą z czasem dotknąć jego samego. Możliwy do osiągnięcia w dłuższym okresie, pozytywny zarówno w sensie ekonomicznym jak i środowiskowym, efekt gospodarczy przysłania czasami nastawieniem człowieka na doraźne zyski. Bardzo często, ta krótkowzroczność wynika z braku odpowiedniej wiedzy i przekonania, że ochrona środowiska musi kosztować. A przecież działania na rzecz ochrony nie muszą być jedynie kosztami, ale powinny być ważnym elementem dobrze zarządzanej firmy. Co więcej właściwe zarządzanie surowcami, energią, wodą i odpadami wpływa na obniżenie kosztów funkcjonowania firmy. Program Zielone Biuro jest formą środowiskowego systemu zarządzania biurem polegającym na systematycznym wprowadzaniu proekologicznego funkcjonowania biura. Głównym założeniem programu jest ograniczenie negatywnego oddziaływania biura na środowisko poprzez oszczędne gospodarowanie papierem, wodą, energią, minimalizację odpadów jak również promowanie prośrodowiskowych, nowoczesnych rozwiązań technologicznych. Zasadniczym celem programu jest uzyskanie przez firmę wymiernych korzyści, tak w aspekcie środowiskowym jaki również ekonomicznym i społecznym. Czynności wykonywane Czynności rekomendowane Rysunek 1. Schemat Zielonego Biura 1 1 Przygotowano za Greser J.,Leśnik I., Ławecka N., Popławska A.: Raport Zielone Biuro BP w ramach kursu Challenges of Sustainable Development in Poland. Mogilany

4 Osiągnięcia standardów Zielonego Biura nie jest trudne, ale wymaga wyznaczenia jasnej drogi dochodzenia do celu i konsekwentnej realizacji zamierzeń. Zasadniczo można by powiedzieć, że dochodzenie do celu, jakim jest Zielone Biuro składa się z 10 kroków. Krok pierwszy Zrozum cele i założenia programu. Krok drugi Wylicz ewentualne korzyści wynikające z wdrożenia programu. Krok trzeci Uzyskaj wsparcie personelu zarządzającego i pracowników firmy. Krok czwarty Wykonaj audyt ekologiczny. Krok piaty Poinformuj swoich kontrahentów o zamiarze realizacji programu. Krok szósty Opracuj program naprawczy i politykę środowiskową. Krok siódmy Rozwijaj i wdrażaj opracowany program. Krok ósmy Monitoruj postępy. Krok dziewiąty Stale analizuj uzyskiwane dane i rezultaty. Krok dziesiąty Certyfikuj uzyskane efekty. 2. Oddziaływanie biura na środowisko Zużycie surowców i efekt cieplarniany Sapanie paliw kopalnych do produkcji energii postrzegane jest jako jeden z głównych czynników postępujących zmian klimatycznych. Dodatkowo obserwuje się postępujące zubożenie dostępnych na ziemi paliw kopalnych jakimi są węgiel kamienny, gaz i ropa naftowa. Do ogrzania przeciętnego pomieszczenia biurowego o kubaturze 50 m 2, w sezonie grzewczym wrzesień - kwiecień konieczne jest dostarczenie około 4500 kwh energii. Przeliczając to na ilość zużytych surowców widać, że ilość potrzebnego na ten cel węgla kamiennego w waha się okolicy 1,35 tony, ilość gazu ziemnego to około 594 m 3, a ilość spalonego oleju opałowego to około 585 litrów. Należy również wspomnieć, że ogrzewanie pomieszczeń biurowych nie jest jedynym energochłonnym procesem koniecznym do sprawnego funkcjonowania biura. Okazuje się bowiem, że obniżenie temperatury w biurze o 1 stopień wymaga znacznie wyższych nakładów energii niż jej podwyższenie o 1 stopień. Jeżeli chodzi o zużycie energii elektrycznej przez sprzęt biurowy, to przyjmuje się, że dla biura w którym pracuje 200 komputerów, 20 sieciowych drukarek laserowych, 5 faksów, 5 skanerów i 5 urządzeń kserujących, kształtuje się ono na poziomie kwh na rok, co przekłada się na emisję gazów cieplarnianych w ilości 280 ton na rok. 2 Zużycie wody i produkcja ścieków Woda nie jest produktem handlowym takim, jak każdy inny, ale raczej dziedziczonym dobrem, które musi być chronione, bronione i traktowane jako takie 3. W ocenie niektórych osób istnieje fałszywe przekonanie, że woda spada z nieba za darmo i nie powinno się za nią płacić. Jest to oczywiście błędne rozumowanie, wynikające tylko i wyłącznie z nieświadomości odbiorcy wody, co do złożoności procesów jakim poddawana jest woda podczas ujmowania i uzdatniania. Wszystkie te procesy, dzięki którym woda może trafić do naszych kranów niosą za sobą stale rosnące koszty, oraz nie pozostają bez 2 The Green Office Guide, Australian and New Zealand Minerals and Energy Council, Australia Pkt. 1 Ramowej Dyrektywy Wodnej Unii Europejskiej 4

5 wpływu na otaczające nas środowisko. Woda wykorzystywana w obiektach biurowych musi spełniać wymagania stawiane wodzie do picia i na potrzeby gospodarcze 4. Normy zużycia wody 5 stanowiące podstawę do ustalania ilości pobieranej wody na etapie projektowania przewidują, że przeciętne zużycie wody w pomieszczeniach biurowych w przeliczeniu na jednego pracownika na dobę wynosi 15 litrów. Rzeczywiste zużycie wody zazwyczaj różni się od wartości obliczeniowych i zależy od takich czynników jak: rodzaj stosowanej armatury, stan wykorzystywanej armatury oraz świadomość pracowników. Niewiele osób ma świadomość tego, że kapiący kran, rocznie może spowodować straty wody rzędu 30-40m 3, a cieknące spłuczki w toaletach mogą być przyczyną strat wody o wielkości nawet 400 m 3 /rok. Z kolei prowadząc działania mające na celu uzyskanie oszczędności wody możemy nawet do 35 % ograniczyć jej zużycie. Rys Straty wody spowodowane cieknącą baterią czerpalną 6 Zużyta woda po wykorzystaniu staje się ściekiem, który przed wprowadzeniem do środowiska powinien zostać oczyszczony. Wprowadzenie nieczyszczonych ścieków komunalnych do środowiska skutkuje pogarszaniem się jakości wód powierzchniowych i podziemnych stanowiących rezerwuar wody pitnej dla przyszłych pokoleń. Problem odpadów, w tym zużycie papieru Odpady powstające w obiektach biurowych to przede wszystkim zmieszane odpady komunalne, makulatura, odpady z tworzyw sztucznych, złom metalowy, złom aluminiowy, gruz, szkło, odpady zielone, oraz takie odpady niebezpieczne jak: świetlówki, przeterminowane gaśnice, przeterminowane 4 Rozporządzenie Ministra Zdrowia w sprawie wymagań dotyczących jakości wody przeznaczonej do spożycia przez ludzi (Dz.U 2007 nr poz. ) 5 Rozporządzenie Ministra Infrastruktury w spawie określenia przeciętnych norm zużycia wody (Dz.U nr 8, poz. 70) 6 Na podstawie informacji zawartych na stronie internetowej 5

6 leki, baterie, zużyty sprzęt elektroniczny, zużyte tonery. Przeciętnie można przyjąć, że jeden pracownik biura, może wytworzyć na dobę około 3 l odpadów. Biorąc pod uwagę, że odpady w pomieszczeniach biurowych nie zawsze są zbierane w sposób selektywny, możemy obliczyć, że dla 200 osobowego obiektu biurowego dobowa ilość odpadów może wynosić około 0,6 m 3. Część biur nie posiada nawet koszy do selektywnej zbiórki makulatury, a przecież to ona stanowi główną frakcję odpadów powstających w biurze i cenny materiał do produkcji papieru. Ze 100 ton makulatury możemy wyprodukować aż 90 ton papieru 7. Z kolei, aby wyprodukować jedną tonę nowego papieru koniczne jest wycięcie aż 17 drzew. Każde 100 ryz papieru z recyklingu zastosowanie w biurze w miejsce zwykłego papier, czy zastosowanie dwustronnego druku pozwala uratować dwa drzewa i ograniczyć emisję gazów cieplarnianych o prawie tonę. Dodatkowo produkcja papieru z recyklingu pochłania o 90% mniej wody i o 50% mniej energii niż produkcja papieru z drewna Metody ograniczenia negatywnego oddziaływania biura na środowisko Główne obszary, w których można osiągnąć oszczędności: zużycie energii elektrycznej i cieplnej, zużycie wody i wytwarzanie ścieków, zużycie papieru i innych materiałów biurowych oraz wytwarzanie odpadów. Przykładowe działania wpływające na ograniczenie zużycia energii elektrycznej w biurze: Metody bezkosztowe: - maksymalne wykorzystanie naturalnego światła dziennego - utrzymywanie szyb w czystości, - używanie najlepszych źródeł światła, - wyłączanie zbędnego oświetlenia, - systematyczna wymiana zużytych źródeł światła, - używanie odpowiednich opraw świetlnych, systematyczne czyszczenie opraw. Metody niskonakładowe: - zastosowanie urządzeń wykorzystujących światło dzienne (np. świetliki rurowe), - instalacja energooszczędnego oświetlenia, - zainstalowanie zmierzchowych włączników i wyłączników oświetlenia zewnętrznego, - zastosowanie oświetlenia sektorowego w pomieszczeniach biurowych i korytarzach, - montaż urządzeń automatycznego włączania i wyłączania oświetlenia, także regulacji jego natężenia, czujników ruchu, - instalowanie termostatów Przykładowe działania wpływające na ograniczenie zużycia energii cieplnej w biurze: Metody bezkosztowe: - utrzymywanie w pomieszczeniach temperatury C, - obniżanie temperatury w tzw. częściach wspólnych (np. holach) na noc do temperatury C, The Green Office Guide, Australian and New Zealand Minerals and Energy Council, Australia

7 - utrzymywanie temperatury w nieużywanych pomieszczeniach na poziomie 5 70C, - regularne badanie sprawności wszystkich dodatkowych urządzeń instalacji grzewczej (termostaty, czujniki), - regularne kontrolowanie stanu instalacji grzewczej, - odsłanianie grzejników, - zamontowanie przepływowego ogrzewacza wody w jak najmniejszej odległości od kranu, - efektywne wietrzenie. Metody niskonakładowe: - uszczelnienie stolarki okiennej i drzwiowej, - zainstalowanie programowalnych termostatów, - modernizacja ogrzewania (np. termoizolacja kotła, wymiana zaworów, izolowanie rur, automatyka pogodowa, regulatory pokojowe, ekrany grzejnikowe), - ogrzewanie sektorowe, - odzyskiwanie ciepła z wentylacji. Metody wysokonakładowe: - termomodernizacja budynków, - modernizacja źródła ciepła. Papier przykładowe sposoby oszczędzania: Metody bezkosztowe: - ustawienie drukowania dwustronnego jako opcję startową drukarek oraz komputerów, - ponowne wykorzystywanie zepsutych wydruków i kopii jednostronnych, - prowadzenie korespondencji wewnętrznej i, w miarę możliwości zewnętrznej, w formie elektronicznej. Metody niskonakładowe: - archiwizacja dokumentów na nośnikach danych (dyski twarde, płyty CD i DVD, dyskietki itd.), - sporządzanie materiałów na szkolenia, konferencje, seminaria itp. w formie elektronicznej, stosowanie tablic ścieralnych zamiast papieru. Metody wysokonakładowe: - zakup urządzeń wielofunkcyjnych, do których dostęp mają wszyscy pracownicy biura, działu itp. Mogą to być urządzenia łączące w sobie funkcje kopiarki, drukarki, skanera i faksu, - zakup rzutnika multimedialnego. Woda i ścieki przykładowe sposoby oszczędzania: Metody bezkosztowe: - sprawdzanie przecieków w toaletach, - zainstalowanie tzw. stopera w zbiorniku na wodę, - natychmiastowe naprawy miejsc przecieków wody i wydobywania się pary, - podlewanie terenów zielonych wieczorem, - zmiana sposobów sprzątania w celu zmniejszenia zużycia wody, np. wykorzystywanie wody z pojemników (np. wiader) zamiast bieżącej wody. 7

8 Metody niskonakładowe: - montowanie regulatorów ciśnienia (strumienia) w prysznicach, - instalowanie systemów, które automatycznie odcinają wodę, jeśli nie jest wykorzystywana, np. fotokomórek, - montowanie perlatorów w bateriach umywalek, - instalowanie baterii jednouchwytowych (mieszakowych), czasowych, bezdotykowych, termostatycznych itp., - instalowanie w toaletach spłuczek z dwoma sposobami spłukiwania wody, - regulacja termostatów i regulatorów ciśnienia w celu optymalizacji temperatury i przepływu wody Metody wysokonakładowe: - wykorzystanie wody deszczowej do spłukiwania toalet lub nawadniania terenów zielonych. Przykładowe sposoby racjonalnej gospodarki odpadami: Metody bezkosztowe: - sprawdzenie sposobu pakowania produktów, wymaganie od dostawców ograniczenia lub stosowania opakowań zwrotnych, - kupowanie produktów luzem, wykorzystywanie opakowań/pojemników wielokrotnego użytku, wymiennych, - sprawdzanie czy produkty kupowane są w odpowiedniej ilości (czy nie kupuje się ich zbyt dużo?). Metody niskonakładowe: - zastąpienie ręczników papierowych ręcznikami do rąk wielokrotnego użytku, suszarkami, - wykorzystanie zniszczonych ręczników jako czyściwo itp., - segregowanie odpadów przez personel przed ich usunięciem, - zainstalowanie pojemników do recyklingu w pomieszczeniach biurowych wraz z instrukcją dla gości jak i dlaczego segregować odpady, - używanie naczyń ceramicznych zamiast jednorazowych, - stosowanie baterii akumulatorowych zamiast zwykłych baterii, - kupowanie produktów lepszej jakości i trwalszych, - korzystanie z poczty elektronicznej, aby ograniczyć zużycie papieru. Metody wysokonakładowe: - zakup kompaktorów do odpadów, - zakup zgniatarek do puszek w celu zmniejszenia objętości odpadów, - uwzględnianie lokalizacji centralnych punktów recyklingowych i punktów zbioru odpadów przy projektowaniu nowych budynków, zwiększy to efektywność minimalizacji odpadów. 8

9 4. Procedura wdrażania Zielonego Biura Proces wdrażania Zielonego Biura uzależniony jest od tego, czy firma zgłaszająca gotowość przystąpienia do programu jest firmą członkowską lub sponsorską Programu Czysty Biznes, czy jest firmą nie zrzeszoną/ nie jest sponsorem Programu Czysty Biznes. Firma jest firmą członkowską lub sponsorską Programu Czysty Biznes* Firma przygotowuje się do wdrażania programu przy pomocy specjalistów Fundacji Partnerstwo dla Środowiska. Oznacza to, że korzysta ze świadczonych w ramach Programu usług doradczych ( konsultacje eksperckie), informacyjnych (usługi Centrum Informacji Ekologicznej: infolinia, serwis branżowy, serwis Biznes i Ekologia) i szkoleniowych (seminaria, konferencje, szkolenia, warsztaty, etc.). W firmie powoływany jest zespół ds. wdrożenia Programu Zielonego Biura, który jest odpowiedzialny za przeprowadzenie wszystkich działań niezbędnych do spełnienia kryteriów certyfikatu. Zespół przeprowadza te działania we współpracy ze specjalistami Programu Czysty Biznes. Firma nie jest firmą członkowską ani sponsorem Programu Czysty Biznes Firma przygotowuje się do programu samodzielnie lub przy zaangażowaniu ekspertów zewnętrznych. W firmie powoływany jest zespół ds. wdrożenia Programu Zielonego Biura który jest odpowiedzialny za wdrożenie wszystkich działań, zmierzających do spełnienia przez firmę kryteriów certyfikatu. Przed rozpoczęciem procesu wdrażania, członkowie zespołu powinni wziąć udział w szkoleniu, przeprowadzonym przez akredytowanych przez Fundację audytorów, podczas którego przedstawione zostaną zasady Programu Zielone Biuro i sposób wdrażania certyfikatu. *Program Czysty Biznes zrzesza małe i średnie przedsiębiorstwa. Duże firmy mogą uczestniczyć w Programie w charakterze Partnerów strategicznych lub Sponsorów. 5. Kryteria i sposób certyfikowania 9 Certyfikat Zielonego Biura jest przyznawany w ramach Programu Zielone Biuro. Certyfikat Zielonego Biura może otrzymać każde biuro, które zaangażuje się w działania na rzecz ochrony środowiska i spełnieni określone regulaminem kryteria. Certyfikat jest ważny przez dwa lata. Po tym okresie trzeba się ubiegać o niego ponownie. 9 Przygotowano na podstawie materiałów Fundacji Partnerstwo dla Środowiska dotyczących Programu Zielone Biuro 9

10 KRYTERIA CERTYFIKATU ZIELONE BIURO. Kryterium 1 Opracowanie i wdrożenie polityki środowiskowej (PŚ) - warunek konieczny - PŚ powinna wypływać z misji przedsiębiorstwa / instytucji oraz być odpowiednia do charakteru firmy i jej oddziaływań środowiskowych oraz stanowić podstawę do wyznaczenia i weryfikacji celów środowiskowych; - dokument ten powinien być oparty na rzetelnej analizie oddziaływania firmy / instytucji na środowisko (przed sformułowaniem PŚ, właściwym będzie przeprowadzić w firmie audyt środowiskowy, okresowo aktualizowany); - musi być udokumentowana i przekazana pracownikom w taki sposób, że wszyscy rozumieją, co przedsiębiorstwo stara się osiągnąć (każdy pracownik powinien wiedzieć, jakie deklaracje zawarte w PŚ przekładają się na jego codzienne obowiązki); - PŚ powinna w jasny sposób informować wszystkie zainteresowane strony, że dana firma / instytucja jest w pełni świadoma swoich obowiązków w stosunku do środowiska naturalnego oraz zobowiązuje się do ograniczenia swego wpływu na środowisko; - musi być dostępna dla zainteresowanych stron pracowników i klientów; - dokument PŚ powinien zawierać trzy konkretne zobowiązania: do ciągłego doskonalenia systemu zarządzania środowiskowego-rozumiane jako zobowiązanie do ciągłej poprawy w zakresie oddziaływania na środowisko; zobowiązanie do zapobiegania zanieczyszczeniom (tj. stosowanie podejścia prewencyjnego w ochronie środowiska); zobowiązanie do utrzymywania zgodności z prawem ochrony środowiska i innymi uregulowaniami środowiskowymi, które odnoszą się do danego przedsiębiorstwa. Kryterium 2 Zarządzanie energią elektryczną i cieplną, środki służące jej oszczędzaniu A Biuro znajduje się w pomieszczeniach własnych firmy / instytucji: - monitorowanie zużycia energii elektrycznej i cieplnej warunek konieczny; - zastosowanie minimum dwóch urządzeń ograniczających zużycie energii (np. energooszczędny sprzęt biurowy, energooszczędne oświetlenie, także zewnętrzne) warunek konieczny; - wykorzystywanie opcji oszczędzania energii w ramach posiadanych możliwości sprzętowych warunek konieczny; - izolacja przegród zewnętrznych (ścian), stropów, dach w dobrym stanie, także stolarka okienna, drzwi dodatkowy atut; - źródło ciepła: gazowe, elektryczne lub biomasa - warunek konieczny; 10

11 *Dodatkowy atut to wpięcie do układu CO lub ciepłej wody użytkowej: pomp ciepła, kolektorów słonecznych; *UWGA: Dopuszcza się ogrzewanie węglowe pod warunkiem, że piec spełnia wymagane przez Fundusze Ochrony Środowiska maksymalne wielkości dopuszczalnej emisji, a węgiel dobrej jakości, należy przedstawić, np. dokument, że węgiel jest o niskiej zawartości siarki. - instalacja CO posiada regulację np. termoregulatory - warunek konieczny; - tzw. regulacja pogodowa - dodatkowy atut B Biuro znajduje się w pomieszczeniach wynajmowanych przez firmę / instytucję: - monitorowanie zużycia energii elektrycznej i cieplnej warunek konieczny; - zastosowanie minimum dwóch urządzeń ograniczających zużycie energii (np. energooszczędny sprzęt biurowy, energooszczędne oświetlenie, także zewnętrzne) warunek konieczny; - wykorzystywanie opcji oszczędzania energii w ramach posiadanych możliwości sprzętowych warunek konieczny. Kryterium 3 Zarządzanie papierem - monitorowanie zużycia papieru w biurze warunek konieczny; - stosowanie papieru z recyklingu do użytku biurowego i publikacji dodatkowy atut; - powtórne wykorzystanie (np. wykorzystanie papieru zadrukowanego jednostronnie do notatek, druków wewnętrznych, także dla szkół i przedszkoli) warunek konieczny; - wykorzystywanie opcji oszczędzania papieru w ramach posiadanych możliwości sprzętowych warunek konieczny; - zastosowanie minimum dwóch rozwiązań eliminujących konieczność używania papieru (np. korzystanie z poczty elektronicznej, używanie fax. modemu, zastosowanie systemu informatycznego zarządzającego wydrukami w biurze, stosowanie ścieralnych tablic zamiast papieru) warunek konieczny; - udokumentowany sposób postępowania ze zużytym papierem warunek konieczny 11

12 Kryterium 4 Zaopatrzenie w wodę i środki służące jej oszczędzaniu, odprowadzanie ścieków: - sprawne ujęcie wody, jednoznacznie oznaczona jakość wody z własnego ujęcia, także i innego, np. wodociągów, odpowiednio zabezpieczone własne ujęcia wody - warunek konieczny; - umowa na dostawy wody - warunek konieczny; - zastosowanie minimum dwóch urządzeń ograniczających zużycie wody (np. dwudzielne spłukiwanie w ubikacjach, perlatory) warunek konieczny; - regularne pomiary i informacje o zużyciu wody - warunek konieczny; - sprawna instalacja ściekowa - warunek konieczny; - podpisane umowy na odbiór ścieków (np. z PWiK), także gdy są szamba (do wglądu dokumenty o odbieranych ściekach) lub posiadanie własnej (np. biologicznej) oczyszczalni ścieków - warunek konieczny. Kryterium 5 Uregulowana gospodarka odpadami, widoczna segregacja odpadów: - Spełnianie warunków formalno prawnych dotyczących gospodarki odpadami (pozwolenia, umowy, przekazywanie informacji, ewidencja) warunek konieczny; - wyznaczone miejsca na odpady z selektywnej zbiórki, mają być czyste i odpowiednio oznaczone i zabezpieczone - warunek konieczny; - właściwy (zgodny z prawem) sposób postępowania z odpadami niebezpiecznymi ( m. innymi: świetlówki, baterie, monitory, substancje chemiczne) warunek konieczny; - prowadzona jest segregacja odpadów w zakresie: papier, tworzywa sztuczne, szkło, metal, zużyte urządzenia elektryczne i elektroniczne - warunek konieczny; - udokumentowany sposób przekazywania posegregowanych odpadów warunek konieczny; - systematyczne monitorowanie ilości i rodzajów wytwarzanych odpadów dodatkowy atut; - wdrożone minimum dwa działania na rzecz ograniczenia ilości wytwarzanych odpadów (np. zakup surowców w opakowaniach wielokrotnego użytku lub w opakowaniach technologicznie uzasadnionych, zakup produktów żywnościowych i napojów w butelkach i opakowaniach zwrotnych lub zbiorczych, widoczne ograniczenie stosowania opakowań jednorazowego użytku. Eliminacja naczyń, sztućców i nakryć jednorazowego użytku (plastikowych) - warunek konieczny. Kryterium 6 Przyjazne środowisko pracy: - posiadanie sprawnego systemu wentylacyjnego (dokumenty potwierdzające sprawność wentylacji, wydane np. przez kominiarza) - warunek konieczny; *Dodatkowym atutem będzie odzysk ciepła z wentylacji (rekuperatory). 12

13 - ochrona przed hałasem w firmie / instytucji i jej bezpośrednim otoczeniu dodatkowy atut; - ekologiczne materiały wykończeniowe ( m. innymi: farby, wykładziny) dodatkowy atut; - ograniczanie oddziaływania pół elektromagnetycznych w miejscu pracy (m. innymi: odpowiednie ustawienie sprzętu, przegrody) warunek konieczny; - utrzymanie czystości i porządku w biurze warunek konieczny; - zastosowanie zieleni w zakresie odpowiadającym lokalnym możliwościom i charakterowi pomieszczeń warunek konieczny; - oświetlenie spełniające wymogi BHP, dostosowane do potrzeb technologicznych biura warunek konieczny. Kryterium 7 Polityka zakupów: - praktyka zakupu sprzętu przyjaznego dla środowiska (wyposażonego w funkcje energooszczędne: oznakowane enegy star, łatwe do recyklingu) warunek konieczny; - korzystanie ze środków czystości ulegających biodegradacji warunek konieczny; - praktyka zakupu materiałów budowanych, wykończeniowych, także wyposażenia wnętrz z certyfikatami warunek konieczny; - zakup surowców w opakowaniach wielokrotnego użytku lub w opakowaniach technologicznie uzasadnionych. Eliminacja naczyń, sztućców i nakryć jednorazowego użytku (plastikowych) warunek konieczny; - praktyka zakupu materiałów biurowych i piśmiennych pochodzących z recyklingu dodatkowy atut. Kryterium 8 Edukacja ekologiczna pracowników i klientów - promocja stosowanych w firmie / instytucji rozwiązań proekologicznych (np. poprzez przygotowanie materiałów informacyjnych, ulotek, biuletynów wewnętrznych, stron www) warunek konieczny; - drukowanie materiałów promocyjnych, informacyjnych na papierze z recyklingu - dodatkowy atut; - ocena środków / programów ochrony środowiska prowadzonych przez biuro wystawiana przez klientów za pomocą specjalnie przygotowanych ankiet dodatkowy atut; - wszystkie działania proekologiczne podejmowane przez firmę / instytucję muszą być znane jej pracownikom (systematyczne szkolenia dla personelu) warunek konieczny; 13

14 - zaangażowanie wszystkich pracowników firmy / instytucji w wyżej opisane działania - wszyscy wiedzą, jakie działania proekologiczne firma / instytucja wdraża, dlaczego biorą w nich udział i potrafią to wytłumaczyć (Jak to sprawdzić? - wyrywkowo zapytane osoby wiedzą o działaniach podejmowanych przez firmę / instytucję i o tym co to dla nich w praktyce oznacza) warunek konieczny. WARUNKI UBIEGANIA SIĘ O CERTYFIKAT. 1. Zainteresowane otrzymaniem certyfikatu przedsiębiorstwa zgłaszają się do Biura Programu Czysty Biznes. 2. Firmy podpisują deklarację uczestnictwa w Programie Zielone Biuro. 3. Po spełnieniu warunków uzyskania Certyfikatu firma poddaje się audytowi certyfikującemu. W wyniku audytu powstaje raport, który jest przedkładany Kapitule Certyfikatu do oceny. Koszt audytu certyfikujacego. Koszt audytu certyfikujacego: od 600 zł netto + koszty dojazdu i noclegów. 4. Certyfikat Zielonego Biura w postaci Dyplomów przyznaje niezależna Kapituła Certyfikatu, która po zapoznaniu się z raportem z audytu certyfikującego decyduje o przyznaniu firmie Certyfikatu. 5. Certyfikat przyznawany jest na okres 2 lat. Po tym okresie firma powinna ponownie poddać się audytowi recertyfikującemu. 6. Warsztat zielone biuro 6.1. Obliczanie zużycia surowców kopalnych na potrzeby obiektów biurowych Przyjmuje się, że zużycie energii do ogrzania 1 m 2 powierzchni w nowym budynku wybudowanym w ostatnich latach zgodnie z obowiązującymi wymaganiami kształtuje się na poziomie 90 kwh/m 2 /rok. To samo zużycie energii w budynku z lat 70 tych wynosi około 240 kwh/m 2 /rok 10. Przyjmując, że na wyprodukowanie 1 kwh energii zużywa się 0,3 kg węgla (lub 0,132 m 3 gazu E, 0,13 l oleju opałowego, 0,1 l gazu płynnego). Obliczyć zużycie surowców kopalnych dla obiektu biurowego swojej firmy. Propozycje rozwiązań oraz szacunkowe oszczędności wynikające z ich wdrożenia: - obniżenie temperatury w pomieszczeniach o 1 C - od 7 do 10 % oszczędności; - odsłonięcie grzejników do 20 % oszczędności; - zamontowanie za grzejnikami ekranów odbijających ciepło do 5 % oszczędności; - zainstalowanie programowalnych termostatów do 10% oszczędności; - zastosowanie nowoczesnych kotłów i systemów grzewczych do 30 % oszczędności. Obliczyć zużycie surowców dla obiektu biurowego swojej firmy po opracowaniu jednego przykładowego wdrożenia Obliczanie zużycia wody oraz możliwych oszczędności Woda z kranu wypływa z prędkością 8 litrów na minutę. Czas mycia w zależności od pracownika waha się od 5 do 30 sekund ( średnio 10 s). Jedno spłukiwanie toalety pochłania około 5-9 litrów. 10 Przyjęto na podstawie opracowania Robakiewicz W. : Ocena cech klas energetycznych budynków. Wydane przez Fundację Poszanowania Energii. 14

15 Zastosowanie perlatorów na końcówkach wylotowych kranów może ograniczyć przepływ do poziomu 5 litrów na minutę. Z kolei zastosowanie dwuspłuczek może ograniczyć ilość zużywanej wody do 3 litrów. Oszacować oszczędności wynikające z zastosowania perlatorów i dwuspłuczek Obliczanie ilości papieru zużywanego przez pracowników Przyjmując, że w przeciętnym dniu pracy 1 pracownik zużywa około 20 kartek papieru i na każdych 10 pracowników zamawiane są co najmniej 4 gazety, obliczyć ilość papieru zużywaną w firmie. Racjonalna gospodarka papierem w firmie może wpłynąć na ograniczenie ilości zużywanego papieru o 5%. Aby wyprodukować 1 t papieru konieczne jest wycięcie 17 drzew. Obliczyć ile drzew zagwarantuje sprawne funkcjonowanie twojego biura Opracowanie Polityki Środowiskowej 6.5. Przygotowanie plakatu dla pracowników firmy, wykorzystującego wyliczone dane, uświadamiającego o oddziaływaniu firmy na środowisko oraz planach firmy na wprowadzenie zasad Zielonego Biura. 15