Nowa nasza planeta PLAN WYNIKOWY NAUCZANIA GEOGRAFII W GIMNAZJUM KLASA II. Autor: Pawe W ad

Transkrypt

1 Nowa nasza planeta PLAN WYNIKOWY NAUCZANIA GEOGRAFII W GIMNAZJUM KLASA II Autor: Pawe W ad Copyright by Nowa Era Sp. z o.o. 2015, wcześniej wydawany przez Wydawnictwo Szkolne PWN

2 MODUŁ II. REGIONY ŚWIATA DZIAŁ VI. OBSZARY POLARNE Zagadnienia 1. Położenie geograficzne Arktyki i Antarktydy 2. Zróżnicowanie środowiska przyrodniczego 3. Warunki życia i gospodarowania w Arktyce 4. Zagrożenia środowiska przyrodniczego Arktyki 5. Cechy klimatu 6. Lądolody, lodowce szelfowe i góry lodowe 7. Badania naukowe 8. Zagrożenia środowiska przyrodniczego Antarktyki 2

3 Osiągnięcia ucznia przewidziane w podstawie programowej Propozycje osiągnięć ucznia zgodne z programem nauczania Nowa nasza planeta PP PG P R U Metody nauczania: korzystanie ze źródeł informacji (podręcznika, słownika terminów geograficznych), operatywne, burza mózgów Środki dydaktyczne: mapa fizyczna świata, mapa Arktyki, słownik geograficzny, Świat w liczbach lub Tablice geograficzne, ewentualnie prezentacja multimedialna, przezrocza lub film CO DALEJ Z ARKTYKĄ? 1 godzina lekcyjna z przyrody (jako podbudowa programowa) z geografii dla gimnazjum na poziomie podstawowym na poziomie rozszerzającym na poziomie uzupełniającym 3 Uczeń charakteryzuje warunki klimatyczne i przystosowanie do nich wybranych organizmów w następujących krajobrazach strefowych: ( ) tundry, pustyni lodowej; opisuje krajobrazy świata, w szczególności: ( ) tundry, pustyni lodowej, rozpoznaje je na ilustracji oraz lokalizuje na mapie Uczeń przedstawia cechy położenia i środowiska geograficznego ( ) Arktyki; podaje główne cechy i przyczyny zmian w środowisku przyrodniczym obszarów okołobiegunowych Uczeń wskazuje na mapie świata i półkuli północnej Arktykę, określa jej położenie geograficzne. Wskazuje na mapie morza, wybrane cieśniny, zatoki, wyspy, półwyspy, niziny, wyżyny i szczyty górskie Arktyki, podając ich nazwy (wybór należy do nauczyciela), odczytuje z mapy wartości temperatury powietrza w lipcu i w styczniu oraz roczne sumy opadów, ocenia gęstość zaludnienia, rozpoznaje na ilustracji Eskimosa, wymienia główne surowce mineralne Arktyki, wskazuje na mapie miejsca ich wydobycia, wymienia zagrożenia środowiska przyrodniczego Arktyki spowodowane działalnością człowieka Uczeń charakteryzuje surowy klimat Arktyki, wyjaśnia termin wieloletnia zmarzlina, wskazuje jej zasięg na mapie, wskazuje na mapie Arktyki zasięg lodu stałego i pływającego, charakteryzuje szatę roślinną i świat zwierzęcy Arktyki, wymienia główne grupy etniczne, ich zajęcia i obyczaje, wyjaśnia przyczyny wzrostu efektu cieplarnianego Ziemi, wymienia jego skutki w Arktyce oraz w innych częściach świata, opisuje przykłady działań służących zmniejszeniu emisji gazów cieplarnianych do atmosfery Uczeń opisuje przykłady działań prawno-politycznych służących ochronie środowiska przyrodniczego, zwłaszcza klimatu Arktyki, uzasadnia konieczność ochrony przyrody Arktyki

4 Osiągnięcia ucznia przewidziane w podstawie programowej Propozycje osiągnięć ucznia zgodne z programem nauczania Nowa nasza planeta PP PG P R U WOKÓŁ BIEGUNA POŁUDNIOWEGO ANTARKTYKA 1 godzina lekcyjna z przyrody (jako podbudowa programowa) z geografii dla gimnazjum na poziomie podstawowym na poziomie rozszerzającym na poziomie uzupełniającym Uczeń charakteryzuje warunki klimatyczne i przystosowanie do nich wybranych organizmów w następujących krajobrazach strefowych: ( ) pustyni lodowej; opisuje krajobrazy świata, w szczególności: ( ) pustyni lodowej, rozpoznaje je na ilustracji oraz lokalizuje na mapie Uczeń przedstawia cechy położenia i środowiska geograficznego Antarktyki; podaje główne cechy i przyczyny zmian w środowisku przyrodniczym obszarów okołobiegunowych Uczeń wskazuje na mapie świata i półkuli południowej Antarktykę i Antarktydę, określa położenie geograficzne Antarktydy, wskazuje otaczające ją oceany i archipelagi, wskazuje na mapie prądy morskie, zwłaszcza Dryf Wiatrów Zachodnich, określa jego cechy, odczytuje z mapy wartości temperatury powietrza w lipcu i w styczniu, charakteryzuje lądolód antarktyczny Uczeń charakteryzuje surowy klimat Antarktydy, wymienia rekordowe wielkości niektórych obiektów i składników środowiska przyrodniczego Antarktydy, wyjaśnia powstawanie gór lodowych, charakteryzuje świat roślinny i zwierzęcy Antarktydy, wymienia przykłady form dostosowania organizmów żywych do trudnych warunków klimatycznych, określa status polityczny Antarktyki, wskazuje na mapie najważniejsze stacje badawcze (w tym stację polską), wskazuje zagrożenia środowiska przyrodniczego Antarktyki Uczeń ocenia możliwości rozwoju turystyki na Antarktydzie 4 Metody nauczania: korzystanie ze źródeł informacji (podręcznika, słownika terminów geograficznych), operatywne, burza mózgów Środki dydaktyczne: mapa fizyczna świata, mapa Antarktyki, słownik geograficzny, Świat w liczbach lub Tablice geograficzne, ewentualnie prezentacja multimedialna, przezrocza lub film

5 DZIAŁ VII. AUSTRALIA Zagadnienia 1. Położenie geograficzne Australii i Oceanii 2. Zróżnicowanie środowiska przyrodniczego 3. Rdzenna ludność Australii 4. Osadnictwo europejskie 5. Wykorzystanie zasobów przyrody 6. Osobliwości świata roślinnego i zwierzęcego 5

6 Osiągnięcia ucznia przewidziane w podstawie programowej Propozycje osiągnięć ucznia zgodne z programem nauczania Nowa nasza planeta PP PG P R U Metody nauczania: korzystanie ze źródeł informacji (podręcznika, słownika terminów geograficznych), operatywne, ćwiczenia obliczeniowe, burza mózgów Środki dydaktyczne: mapa fizyczna Australii i Oceanii, mapa polityczna Australii i Oceanii, mapa gęstości zaludnienia na świecie, Świat w liczbach lub Tablice geograficzne, ewentualnie prezentacja multimedialna, przezrocza lub film, okazy rafy koralowej PODRÓŻ NA ANTYPODY 1 godzina lekcyjna z przyrody (jako podbudowa programowa) z geografii dla gimnazjum na poziomie podstawowym na poziomie rozszerzającym na poziomie uzupełniającym 6 Uczeń charakteryzuje warunki klimatyczne i przystosowanie do nich wybranych organizmów w następujących krajobrazach strefowych: ( ), sawanny, pustyni gorącej; opisuje krajobrazy świata, w szczególności: ( ) sawanny, pustyni gorącej, rozpoznaje je na ilustracji oraz lokalizuje na mapie Uczeń przedstawia na podstawie map tematycznych główne cechy gospodarki Australii na tle warunków środowiska przyrodniczego Uczeń określa położenie geograficzne Australii i Oceanii względem półkul, oceanów, stref oświetlenia Ziemi, wskazuje na mapie Australii i Oceanii wybrane obiekty geograficzne, w tym: pasma górskie, szczyty, wulkany, wyżyny, niziny, depresje, rzeki, jeziora, pustynie, wyspy, półwyspy, morza, zatoki, cieśniny, państwa i ich stolice, wielkie miasta itp., podając ich nazwy (wybór należy do nauczyciela), ocenia rozczłonkowanie linii brzegowej Australii, porównuje je z innymi kontynentami, odczytuje z mapy wartości temperatury powietrza w lipcu i w styczniu oraz roczne sumy opadów, wymienia główne surowce mineralne Australii, wskazuje na mapie miejsca ich wydobycia, rozpoznaje na ilustracji Aborygena australijskiego Uczeń charakteryzuje i ocenia ukształtowanie powierzchni Australii, porównuje je z innymi kontynentami, wskazuje na mapie skrajne przylądki Australii, charakteryzuje, posługując się mapą, zróżnicowanie klimatu Australii, wymienia rekordowe wielkości niektórych obiektów i składników środowiska przyrodniczego Australii, wskazuje na mapie prądy morskie, określa ich wpływ na zróżnicowanie klimatu Australii, charakteryzuje rozmieszczenie ludności, wyjaśnia terminy: rzeka okresowa, rzeka epizodyczna, dostrzega znaczenie eksportowe surowców mineralnych wydobywanych w Australii, wskazuje na mapie główne ośrodki przemysłowe, charakteryzuje rozmieszczenie użytków rolnych, wymienia główne uprawy i zwierzęta hodowlane, ocenia warunki chowu owiec i bydła, opisuje zajęcia rdzennej ludności Aborygenów, charakteryzuje szatę roślinną i świat zwierzęcy Australii Uczeń wyjaśnia termin endemit, wyjaśnia przyczyny dużej liczby gatunków endemicznych w Australii, opisuje walory turystyczne Australii

7 DZIAŁ VIII. NOWY ŚWIAT AMERYKA Zagadnienia 1. Położenie geograficzne Ameryki Południowej i Brazylii 2. Zróżnicowanie środowiska przyrodniczego Brazylii na tle Ameryki Południowej 3. Wykorzystanie zasobów przyrody 4. Degradacja lasów równikowych Amazonii 5. Rozmieszczenie ludności Brazylii 6. Żywiołowy rozwój wielkich miast Brazylii 7. Położenie geograficzne Ameryki Północnej i Stanów Zjednoczonych 8. Zróżnicowanie środowiska przyrodniczego Stanów Zjednoczonych na tle Ameryki Północnej 9. Regiony rolnicze Stanów Zjednoczonych 10. Rolnictwo intensywne i ekstensywne 11. Nowoczesny przemysł Stanów Zjednoczonych 12. Technopolie 13. Stany Zjednoczone jako potęga gospodarcza w świecie 14. Główne odmiany człowieka i ich mieszańcy 15. Migracje ludności 16. Pochodzenie ludności Ameryki 17. Wielkie zespoły miejskie (w tym megalopolis) 7

8 Osiągnięcia ucznia przewidziane w podstawie programowej Propozycje osiągnięć ucznia zgodne z programem nauczania Nowa nasza planeta PP PG P R U Metody nauczania: korzystanie ze źródeł informacji (podręcznika, słownika terminów geograficznych), operatywne, burza mózgów, ewentualnie klasyczna metoda problemowa (przyczyny i skutki degradacji lasów równikowych) Środki dydaktyczne: mapa fizyczna Ameryki Południowej, mapa polityczna Ameryki Południowej, mapa gęstości zaludnienia na świecie, Świat w liczbach lub Tablice geograficzne, ewentualnie prezentacja multimedialna, przezrocza lub film BRAZYLIA CZY NADAL BOGATA W LASY? 1 godzina lekcyjna z przyrody (jako podbudowa programowa) z geografii dla gimnazjum na poziomie podstawowym na poziomie rozszerzającym na poziomie uzupełniającym 8 Uczeń charakteryzuje warunki klimatyczne i przystosowanie do nich wybranych organizmów w następujących krajobrazach strefowych: lasu równikowego wilgotnego, sawanny; opisuje krajobrazy świata, w szczególności: lasu równikowego wilgotnego, sawanny, rozpoznaje je na ilustracji oraz lokalizuje na mapie Uczeń identyfikuje konflikt interesów pomiędzy ekologicznymi skutkami wylesiania Amazonii a jej gospodarczym wykorzystaniem; określa cechy rozwoju i problemy wielkich miast w Brazylii Uczeń określa położenie geograficzne Ameryki Południowej względem półkul, oceanów, stref oświetlenia Ziemi, wskazuje na mapie Ameryki Południowej wybrane obiekty geograficzne, w tym: pasma górskie, szczyty, wulkany, wyżyny, niziny, depresje, rzeki, jeziora, wyspy, półwyspy, morza, zatoki, cieśniny, państwa i ich stolice, wielkie miasta itp., podając ich nazwy (wybór należy do nauczyciela), ocenia rozczłonkowanie linii brzegowej Ameryki Południowej, porównuje je z innymi kontynentami, odczytuje z mapy wartości temperatury powietrza w lipcu i styczniu oraz opadów rocznych, wymienia główne surowce mineralne Brazylii, wskazuje na mapie miejsca ich wydobycia Uczeń charakteryzuje i ocenia ukształtowanie powierzchni Ameryki Południowej, porównuje je z innymi kontynentami, wskazuje na mapie skrajne przylądki Ameryki Południowej, wymienia rekordowe wielkości niektórych obiektów i składników środowiska przyrodniczego Ameryki Południowej, wyjaśnia pochodzenie nazwy Ameryka, charakteryzuje, posługując się mapą, zróżnicowanie klimatu Ameryki Południowej, ze szczególnym uwzględnieniem Brazylii, wskazuje na mapie prądy morskie, określa ich wpływ na zróżnicowanie klimatu Ameryki Południowej, charakteryzuje szatę roślinną i świat zwierzęcy Brazylii, wskazuje na mapie zasięg lasów równikowych, wymienia najcenniejsze ich bogactwa, uzasadnia konieczność ochrony lasów równikowych, wyjaśnia terminy: dorzecze i zlewisko, wskazuje zasięgi zlewisk oceanów w Ameryce, przyporządkowuje rzeki do odpowiednich zlewisk, wymienia dziedziny przemysłu, które są specjalnością Brazylii, wymienia główne uprawy i zwierzęta hodowlane, wskazuje główne regiony rolnicze, charakteryzuje rozmieszczenie ludności Ameryki Południowej, charakteryzuje zróżnicowanie rasowe i etniczne ludności Brazylii, formułuje problemy wielkich miast Brazylii związane z żywiołowym rozwojem dzielnic nędzy Uczeń opisuje walory turystyczne Brazylii

9 PP PG P R U Uczeń posługuje się skalą Beauforta do oceny siły wiatru, opisuje walory turystyczne Stanów Zjednoczonych Metody nauczania: korzystanie ze źródeł informacji (podręcznika, słownika terminów geograficznych), operatywne, ćwiczenia obliczeniowe (obliczanie rozciągłości geograficznej, różnic czasu), burza mózgów, mapa mentalna lub linia czasu, ewentualnie klasyczna metoda problemowa (czynniki kształtujące potęgę gospodarczą i polityczną Stanów Zjednoczonych) Środki dydaktyczne: mapa fizyczna Ameryki Północnej, mapa polityczna Ameryki Północnej, mapa gęstości zaludnienia na świecie, Świat w liczbach lub Tablice geograficzne, ewentualnie prezentacja multimedialna, przezrocza lub film STANY ZJEDNOCZONE POTĘGĄ WSPÓŁCZESNEGO ŚWIATA 1 godzina lekcyjna 9 Uczeń charakteryzuje warunki klimatyczne i przystosowanie do nich wybranych organizmów w następujących krajobrazach strefowych: ( ), pustyni gorącej, stepu; opisuje krajobrazy świata, w szczególności: pustyni gorącej, stepu, rozpoznaje je na ilustracji oraz lokalizuje na mapie Uczeń wykazuje związki między gospodarką a warunkami środowiska przyrodniczego w najważniejszych regionach gospodarczych Stanów Zjednoczonych Ameryki Północnej; określa ich rolę w gospodarce światowej Uczeń określa położenie geograficzne Ameryki Północnej względem półkul, oceanów, stref oświetlenia Ziemi, wskazuje na mapie Ameryki Północnej wybrane obiekty geograficzne, w tym: pasma górskie, szczyty, wulkany, wyżyny, niziny, depresje, rzeki, jeziora, wyspy, półwyspy, morza, zatoki, cieśniny, państwa i ich stolice, wielkie miasta itp. (wybór należy do nauczyciela), ocenia rozczłonkowanie linii brzegowej Ameryki Północnej, porównuje je z innymi kontynentami, odczytuje z mapy wartości temperatury powietrza w lipcu i styczniu oraz opadów rocznych Uczeń charakteryzuje i ocenia ukształtowanie powierzchni Ameryki Północnej, porównuje je z innymi kontynentami, wskazuje na mapie skrajne przylądki Ameryki Północnej, charakteryzuje, posługując się mapą, zróżnicowanie klimatyczne Ameryki Północnej, ze szczególnym uwzględnieniem Stanów Zjednoczonych, wskazuje na mapie prądy morskie i określa ich wpływ na zróżnicowanie klimat Ameryki Północnej, wyjaśnia wpływ południkowego układu wielkich form rzeźby na zróżnicowanie klimatu Ameryki Północnej, wyjaśnia terminy: huragan, tornado, skala Beauforta, wyjaśnia termin obszar bezodpływowy, wskazuje obszary bezodpływowe na mapie, charakteryzuje, posługując się mapą, zróżnicowanie gleb, szaty roślinnej i świata zwierzęcego Ameryki Północnej, wskazuje na mapie główne regiony rolnicze, wymienia rośliny uprawne i zwierzęta hodowlane, odróżnia rolnictwo intensywne od ekstensywnego, posługuje się terminami: plony i zbiory, charakteryzuje strukturę własnościową i obszarową rolnictwa Stanów Zjednoczonych, wymienia główne surowce mineralne Stanów Zjednoczonych, wskazuje na mapie miejsca ich wydobycia, charakteryzuje przemysł Stanów Zjednoczonych, zwłaszcza przemysł wysokiej techniki, wskazuje na mapie główne okręgi przemysłowe, w tym technopolie, wymienia czynniki rozwoju Krzemowej Doliny, ocenia znaczenie polityczne Stanów Zjednoczonych w świecie, zwłaszcza w zapewnianiu bezpieczeństwa oraz w walce z terroryzmem

10 Osiągnięcia ucznia przewidziane w podstawie programowej Propozycje osiągnięć ucznia zgodne z programem nauczania Nowa nasza planeta PP PG P R U Metody nauczania: korzystanie ze źródeł informacji (podręcznika, słownika terminów geograficznych), operatywne, burza mózgów, mapa mentalna (pochodzenie ludności Ameryki), ewentualnie klasyczna metoda problemowa (przyczyny rozwoju wielkich miast Ameryki) Środki dydaktyczne: mapa fizyczna półkuli zachodniej, mapa polityczna półkuli zachodniej, mapa gęstości zaludnienia na świecie, Świat w liczbach lub Tablice geograficzne, ewentualnie prezentacja multimedialna, przezrocza lub film AMERYKA MOZAIKĄ KULTUROWĄ I ETNICZNĄ 1 godzina lekcyjna z przyrody (jako podbudowa programowa) z geografii dla gimnazjum na poziomie podstawowym na poziomie rozszerzającym na poziomie uzupełniającym 10 Brak zapisów Uczeń wyróżnia główne cechy i przyczyny zróżnicowania kulturowego i etnicznego Ameryki Północnej i Południowej Uczeń wymienia główne odmiany człowieka i ich formy pośrednie, wymienia ich cechy fizyczne, rozpoznaje na ilustracji przedstawicieli różnych odmian człowieka, wyjaśnia terminy: Mulat, Metys i Zambos, opisuje za pomocą mapy rozmieszczenie głównych odmian człowieka na świecie Uczeń wyjaśnia znaczenie wypraw odkrywczych, zwłaszcza Krzysztofa Kolumba, w rozwoju wiedzy o świecie oraz ekspansji politycznej i ludnościowej Europejczyków, odróżnia terminy: migracja, emigracja, imigracja, wyjaśnia przyczyny migracji ludności, wymienia skutki migracji ludności, wskazuje na mapie główne drogi napływu ludności do Ameryki, charakteryzuje zróżnicowanie rasowe, religijne i etniczne ludności napływowej w Ameryce, wyjaśnia termin Ameryka Łacińska, charakteryzuje rozmieszczenie ludności, wyjaśnia termin megalopolis, wskazuje zespoły miejskie typu megalopolis na mapie, opisuje cechy miasta amerykańskiego, wymienia problemy wynikające z kontrastów w poziomie życia ludności, wskazuje przyczyny i skutki obecnego żywiołowego napływu imigrantów do Stanów Zjednoczonych Uczeń opisuje los rdzennej ludności indiańskiej w Ameryce, opisuje rozwój osadnictwa europejskiego w Ameryce

11 DZIAŁ IX. NA CZARNYM LĄDZIE Zagadnienia 1. Położenie geograficzne Afryki 2. Strefowe zróżnicowanie środowiska przyrodniczego 3. Charakterystyczne gatunki roślin i zwierząt 4. Konsekwencje położenia Afryki po obu stronach równika 5. Położenie geograficzne Sahelu 6. Sezonowe i wieloletnie wahania opadów 7. Problemy gospodarki wodnej 8. Cechy rolnictwa i gospodarki pasterskiej 9. Pustynnienie 10. Przyrost liczby ludności Afryki i jego konsekwencje 11. Przyczyny niedożywienia i głodu 12. Choroby zakaźne 13. Skutki kolonializmu 14. Eksplozja demograficzna 15. Niestabilność polityczna 16. Konflikty zbrojne 17. Przyczyny zubożenia społeczeństwa 11

12 Osiągnięcia ucznia przewidziane w podstawie programowej Propozycje osiągnięć ucznia zgodne z programem nauczania Nowa nasza planeta PP PG P R U Metody nauczania: korzystanie ze źródeł informacji (podręcznika, słownika terminów geograficznych), operatywne, ćwiczenia w rozumowaniu Środki dydaktyczne: mapa fizyczna Afryki, mapa stref klimatycznych świata, mapa roślinności świata, Świat w liczbach lub Tablice geograficzne, ewentualnie prezentacja multimedialna, przezrocza lub film CECHY ŚRODOWISKA PRZYRODNICZEGO AFRYKI 1 godzina lekcyjna z przyrody (jako podbudowa programowa) z geografii dla gimnazjum na poziomie podstawowym na poziomie rozszerzającym na poziomie uzupełniającym 12 Uczeń charakteryzuje warunki klimatyczne i przystosowanie do nich wybranych organizmów w następujących krajobrazach strefowych: lasu równikowego wilgotnego, sawanny, pustyni gorącej; opisuje krajobrazy świata, w szczególności: lasu równikowego wilgotnego, sawanny, pustyni gorącej, rozpoznaje je na ilustracji oraz lokalizuje na mapie Uczeń charakteryzuje na podstawie map tematycznych i wyjaśnia występowanie stref klimatyczno-roślinno-glebowych w Afryce Uczeń określa położenie geograficzne Afryki względem półkul, oceanów, stref oświetlenia Ziemi, wskazuje na mapie Afryki wybrane obiekty geograficzne, w tym: pasma i masywy górskie, szczyty, wulkany, wyżyny, niziny, kotliny, depresje, rzeki, jeziora, pustynie, wyspy, półwyspy, morza, zatoki, cieśniny, państwa i ich stolice, wielkie miasta itp., podając ich nazwy (wybór należy do nauczyciela), ocenia rozczłonkowanie linii brzegowej Afryki, porównuje je z innymi kontynentami, odczytuje z mapy wartości temperatury powietrza w lipcu i styczniu oraz opadów rocznych Uczeń charakteryzuje i ocenia, posługując się mapą, ukształtowanie powierzchni Afryki, porównuje je z innymi kontynentami, wymienia rekordowe wielkości niektórych obiektów i składników środowiska przyrodniczego Afryki, wskazuje na mapie skrajne przylądki Afryki, wymienia konsekwencje przyrodnicze i gospodarcze położenia Afryki po obu stronach równika, charakteryzuje, posługując się mapą, zróżnicowanie klimatyczne Afryki, wyjaśnia przyczyny zróżnicowania klimatu, wskazuje na mapie prądy morskie, określa ich wpływ na zróżnicowanie klimatu Afryki, charakteryzuje, posługując się mapą, zróżnicowanie gleb, szaty roślinnej i świata zwierzęcego Afryki, przyporządkowuje wybrane gatunki roślin i zwierząt do odpowiednich stref klimatycznych Afryki (wybór gatunków zależy od nauczyciela), wyjaśnia terminy: pasaty i deszcze zenitalne, wskazuje na mapie obszary ich występowania, wyjaśnia na przykładzie Afryki zależność rozmieszczenia ludności i form gospodarowania od warunków przyrodniczych, charakteryzuje, posługując się mapą, podział Afryki na dorzecza, zlewiska i obszary bezodpływowe, wyjaśnia przyczyny wahań przepływów Nilu, wyjaśnia terminy: wadi (ued), szott, wyjaśnia termin rów tektoniczny, wskazuje przykłady jezior tektonicznych w Afryce, wyjaśnia przyczyny wahań poziomu wody jeziora Czad Uczeń opisuje walory turystyczne Afryki

13 PP PG P R U Metody nauczania: korzystanie ze źródeł informacji (podręcznika, słownika terminów geograficznych), operatywne, burza mózgów, ewentualnie klasyczna metoda problemowa (Jak zapobiegać klęskom głodu w Sahelu?) Środki dydaktyczne: mapa fizyczna Afryki, mapa stref klimatycznych świata, mapa roślinności świata, mapa polityczna Afryki, Świat w liczbach lub Tablice geograficzne, ewentualnie prezentacja multimedialna, przezrocza lub film SAHEL REGION POGRANICZA PUSTYNI 1 godzina lekcyjna Uczeń charakteryzuje warunki klimatyczne i przystosowanie do nich wybranych organizmów w następujących krajobrazach strefowych: ( ), sawanny, pustyni gorącej; opisuje krajobrazy świata, w szczególności: ( ) sawanny, pustyni gorącej, rozpoznaje je na ilustracji oraz lokalizuje na mapie Uczeń wykazuje, na przykładzie strefy Sahelu, związek pomiędzy formami gospodarowania człowieka a zasobami wodnymi; uzasadnia potrzebę racjonalnego gospodarowania w środowisku charakteryzującym się poważnymi niedoborami słodkiej wody Uczeń wskazuje na mapie zasięg Sahelu, wymienia kraje tego regionu, charakteryzuje, posługując się mapą, warunki klimatyczne Sahelu Uczeń wyjaśnia wpływ sezonowych i wieloletnich zmian opadów na gospodarkę, wymienia główne uprawy i zwierzęta hodowlane, charakteryzuje gospodarkę pasterską Sahelu, wyjaśnia termin eksplozja demograficzna, wyjaśnia przyczyny pustynnienia, dostrzega skutki katastrofalnych susz dla gospodarki, wymienia zasady racjonalnej gospodarki wodnej w Sahelu 13

14 Osiągnięcia ucznia przewidziane w podstawie programowej Propozycje osiągnięć ucznia zgodne z programem nauczania Nowa nasza planeta PP PG P R U Metody nauczania: korzystanie ze źródeł informacji (podręcznika, słownika terminów geograficznych), operatywne, burza mózgów, klasyczna metoda problemowa (przyczyny słabego rozwoju gospodarczego większości krajów Afryki) Środki dydaktyczne: mapa polityczna Afryki, mapa gęstości zaludnienia na świecie, Świat w liczbach lub Tablice geograficzne, ewentualnie prezentacja multimedialna, przezrocza lub film PROBLEMY WSPÓŁCZESNEJ AFRYKI 1 godzina lekcyjna z przyrody (jako podbudowa programowa) z geografii dla gimnazjum na poziomie podstawowym na poziomie rozszerzającym na poziomie uzupełniającym 14 Brak zapisów Uczeń określa związki pomiędzy problemami wyżywienia, występowaniem chorób (m.in. AIDS) a poziomem życia w krajach Afryki na południe od Sahary Uczeń wymienia główne surowce mineralne Afryki, wskazuje na mapie miejsca ich wydobycia, opisuje na przykładzie Afryki cechy państwa słabo rozwiniętego gospodarczo, odróżnia terminy: eksport i import, ocenia ich wpływ na rozwój gospodarczy, opisuje cechy rolnictwa krajów afrykańskich Uczeń charakteryzuje, posługując się mapą, zróżnicowanie etniczne i kulturowe ludności Afryki, wyjaśnia wpływ warunków klimatycznych i glebowych na gęstość zaludnienia, posługuje się terminem przyrost naturalny, wyjaśnia przyczyny szybkiego przyrostu liczby ludności Afryki, wymienia elementy składające się na poziom życia ludności Afryki, wyjaśnia przyczyny niedożywienia i głodu części ludności Afryki, charakteryzuje bariery rozwoju gospodarczego najuboższych krajów Afryki, wymienia przyczyny rozprzestrzeniania się groźnych chorób zakaźnych w Afryce, posługuje się terminem bilans handlowy, wyjaśnia przyczyny ujemnego bilansu handlowego w wielu krajach Afryki, wymienia pozostałości kolonializmu, ocenia ich skutki społeczno-gospodarcze, wyjaśnia termin zrównoważony rozwój, wyjaśnia przyczyny i wymienia skutki eksplozji demograficznej Uczeń formułuje problemy wynikające z dysproporcji w rozwoju gospodarczym świata, wymienia ich konsekwencje dla społeczeństwa Afryki, wymienia przykłady konfliktów zbrojnych, wyjaśnia ich przyczyny

15 DZIAŁ X. AZJA KONTYNENTEM KONTRASTÓW Zagadnienia 1. Położenie geograficzne Azji 2. Zróżnicowanie środowiska przyrodniczego Azji 3. Przykłady kontrastów przyrodniczych w Azji 4. Położenie geograficzne Chin 5. Zróżnicowanie środowiska przyrodniczego Chin 6. Przyrost liczby ludności i sposoby jej ograniczania 7. Rozmieszczenie ludności w Chinach 8. Procesy urbanizacyjne w Chinach 9. Rozwój gospodarki rynkowej w Chinach 10. Cechy rolnictwa i przemysłu Chin 11. Rosnąca rola Chin w gospodarce światowej 12. Położenie geograficzne Wysp Japońskich 13. Ochrona przed skutkami klęsk żywiołowych na przykładzie Japonii 14. Cechy gospodarki Japonii 15. Wpływ obyczajów na rozwój nowoczesnej gospodarki 16. Wielkie miasta i okręgi przemysłowe Japonii 17. Cechy nowoczesnej komunikacji Japonii 18. Położenie geograficzne Indii 19. Cechy środowiska przyrodniczego Indii 20. Wpływ wierzeń religijnych na rolnictwo i tradycje żywieniowe 21. Zielona rewolucja 22. Problemy sanitarne w Indiach 23. Rozwój nowoczesnych dziedzin produkcji w Indiach 24. Położenie geograficzne krajów Azji Południowo- -Wschodniej 25. Cechy środowiska przyrodniczego Azji Południowo-Wschodniej 26. Wykorzystanie zasobów przyrodniczych Azji Południowo-Wschodniej 27. Monsuny i ich wpływ na rolnictwo 28. Przyczyny szybkiego rozwoju gospodarczego krajów określanych jako azjatyckie tygrysy 29. Położenie geograficzne regionu Bliskiego Wschodu 30. Zróżnicowanie środowiska przyrodniczego regionu Bliskiego Wschodu 31. Znaczenie ropy naftowej w rozwoju gospodarczym 32. Cechy kulturowe krajów Bliskiego Wschodu 33. Kontrasty w poziomie życia w krajach Bliskiego Wschodu 34. Główne ośrodki religijne na Bliskim Wschodzie 35. Przykłady konfliktów zbrojnych na Bliskim Wschodzie 15

16 Osiągnięcia ucznia przewidziane w podstawie programowej Propozycje osiągnięć ucznia zgodne z programem nauczania Nowa nasza planeta PP PG P R U Metody nauczania: korzystanie ze źródeł informacji (podręcznika, słownika terminów geograficznych), operatywne, burza mózgów, ranking (wpływ elementów środowiska przyrodniczego na życie i działalność człowieka) Środki dydaktyczne: mapa fizyczna Azji, mapa polityczna Azji, mapa gęstości zaludnienia na świecie, Świat w liczbach lub Tablice geograficzne, ewentualnie prezentacja multimedialna, przezrocza lub film PRZYRODNICZE WARUNKI DZIAŁALNOŚCI CZŁOWIEKA W AZJI 1 godzina lekcyjna z przyrody (jako podbudowa programowa) z geografii dla gimnazjum na poziomie podstawowym na poziomie rozszerzającym na poziomie uzupełniającym 16 Uczeń charakteryzuje warunki klimatyczne i przystosowanie do nich wybranych organizmów w następujących krajobrazach strefowych: lasu równikowego wilgotnego, sawanny, pustyni gorącej, stepu, tajgi, tundry, pustyni lodowej; opisuje krajobrazy świata, w szczególności: lasu równikowego wilgotnego, sawanny, pustyni gorącej, stepu, tajgi, tundry, pustyni lodowej, rozpoznaje je na ilustracji oraz lokalizuje na mapie Uczeń wykazuje, na podstawie map tematycznych, że kontynent Azji jest obszarem wielkich geograficznych kontrastów; przedstawia, na podstawie map tematycznych, warunki przyrodnicze obszarów, na których kształtowały się najstarsze azjatyckie cywilizacje Uczeń określa granice Azji, określa położenie geograficzne Azji względem półkul, oceanów, stref oświetlenia Ziemi, wskazuje na mapie Azji wybrane obiekty geograficzne, w tym: pasma i masywy górskie, szczyty, wulkany, wyżyny, niziny, kotliny, depresje, rzeki, jeziora, pustynie, wyspy, półwyspy, morza, zatoki, cieśniny, państwa i ich stolice, wielkie miasta itp., podając ich nazwy (wybór należy do nauczyciela), ocenia rozczłonkowanie linii brzegowej Azji, porównuje je z innymi kontynentami, odczytuje z mapy wartości temperatury powietrza w lipcu i styczniu oraz opadów rocznych Uczeń charakteryzuje i ocenia, posługując się mapą, ukształtowanie powierzchni Azji, porównuje je z innymi kontynentami, wskazuje na mapie skrajne przylądki Azji, wymienia rekordowe wielkości niektórych obiektów i składników środowiska przyrodniczego kontynentu azjatyckiego, określa rolę ognistego pierścienia Pacyfiku w rozmieszczeniu trzęsień ziemi i wulkanów, charakteryzuje, posługując się mapą, zróżnicowanie klimatyczne Azji, wskazuje na mapie prądy morskie, określa ich wpływ na zróżnicowanie klimatu Azji, wyjaśnia przyczyny zróżnicowania amplitudy temperatury powietrza w Azji, charakteryzuje, posługując się mapą, podział Afryki na dorzecza, zlewiska i obszary bezodpływowe, wymienia rodzaje zasilania rzek, wskazuje przykłady rzek o zasilaniu deszczowym śnieżnym i lodowcowym, charakteryzuje, posługując się mapą, zróżnicowanie gleb, szaty roślinnej i świata zwierzęcego Azji, wyjaśnia na przykładzie Azji zależność rozmieszczenia ludności i form gospodarowania od warunków przyrodniczych, wyjaśnia, dlaczego Azję nazywa się kolebką wielkich kultur i religii Uczeń opisuje wybrane walory turystyczne Azji (wybór zależy od nauczyciela), wyjaśnia termin korona Himalajów

17 PP PG P R U CHINY ŻÓŁTE MOCARSTWO WSPÓŁCZESNEGO ŚWIATA 1 godzina lekcyjna 17 Brak zapisów Uczeń analizuje wykresy i dane liczbowe dotyczące rozwoju ludnościowego i urbanizacji w Chinach; wyjaśnia, na podstawie map tematycznych, zróżnicowanie rozmieszczenia ludności na obszarze Chin; podaje kierunki rozwoju gospodarczego Chin oraz wskazuje zmiany znaczenia Chin w gospodarce światowej Uczeń określa położenie geograficzne Chin, wskazuje na mapie kraje sąsiadujące oraz ich stolice, wymienia główne uprawy i zwierzęta hodowlane Chin, wymienia główne surowce mineralne Chin, wskazuje na mapie miejsca ich wydobycia, wymienia dziedziny produkcji, w których Chiny zajmują czołowe miejsca w świecie Uczeń charakteryzuje, posługując się mapą, zróżnicowanie środowiska przyrodniczego Chin, w szczególności ukształtowanie powierzchni, klimatu i gleb, wyjaśnia wpływ tego zróżnicowania na rozmieszczenie ludności i gospodarki rolnej, wymienia problemy wynikające z szybkiego przyrostu liczby ludności Chin, opisuje i ocenia sposoby administracyjnego ograniczania przyrostu naturalnego, opisuje cechy urbanizacji Chin, porównuje, korzystając z danych statystycznych i mapy, odsetki ludności miejskiej w wybranych krajach świata, wyjaśnia przyczyny szybkiego rozwoju gospodarczego Chin, wyjaśnia wpływ gospodarki rynkowej, inwestycji zagranicznych, wolnej konkurencji na rozwój gospodarczy Uczeń opisuje walory turystyczne Chin Metody nauczania: korzystanie ze źródeł informacji (podręcznika, słownika terminów geograficznych), operatywne, burza mózgów, dyskusja panelowa Środki dydaktyczne: mapa fizyczna Azji, mapa polityczna Azji, mapa gęstości zaludnienia na świecie, Świat w liczbach lub Tablice geograficzne, ewentualnie prezentacja multimedialna, przezrocza lub film

18 Osiągnięcia ucznia przewidziane w podstawie programowej Propozycje osiągnięć ucznia zgodne z programem nauczania Nowa nasza planeta PP PG P R U Metody nauczania: korzystanie ze źródeł informacji (podręcznika, słownika terminów geograficznych), operatywne, burza mózgów, dyskusja panelowa Środki dydaktyczne: mapa fizyczna Azji, mapa polityczna Azji, mapa gęstości zaludnienia na świecie, Świat w liczbach lub Tablice geograficzne, ewentualnie prezentacja multimedialna, przezrocza lub film JAPONIA, KRAJ OGNISTEGO PIERŚCIENIA 1 godzina lekcyjna z przyrody (jako podbudowa programowa) z geografii dla gimnazjum na poziomie podstawowym na poziomie rozszerzającym na poziomie uzupełniającym 18 Brak zapisów Uczeń wykazuje znaczenie czynników społeczno-kulturowych w tworzeniu nowoczesnej gospodarki Japonii na tle niekorzystnych cech środowiska przyrodniczego Uczeń określa położenie geograficzne Wysp Japońskich, wskazuje na mapie cztery największe wyspy, wymienia ich nazwy, wymienia klęski żywiołowe dotykające Wyspy Japońskie, wskazuje sposoby ograniczenia skutków tych katastrof, wymienia główne uprawy i zwierzęta hodowlane, określa znaczenie rybołówstwa w gospodarce Japonii, wymienia dziedziny produkcji, w których Japonia zajmuje czołowe miejsca w świecie, wskazuje na mapie wielkie miasta i okręgi przemysłowe, charakteryzuje cechy przemysłu Uczeń wyjaśnia pochodzenie nazwy Kraj Wschodzącego Słońca, charakteryzuje, posługując się mapą, zróżnicowanie klimatyczne Japonii, określa rolę prądów morskich w kształtowaniu klimatu Japonii, charakteryzuje warunki uprawy roli, wyjaśnia termin marikultura, wyjaśnia przyczyny cudu gospodarczego Japonii, określa rolę przemysłu wysokiej techniki w rozwoju gospodarczym, wymienia przykłady wyrobów wysokiej techniki produkowanych przez Japończyków, opisuje cechy nowoczesnej sieci kolejowej, określa jej znaczenie w rozwoju kraju, posługuje się terminem metropolia, wymienia jej cechy Uczeń opisuje walory turystyczne Japonii, wymienia wybrane cechy obyczajowe ludności Japonii, określa ich wpływ na sukcesy gospodarcze tego kraju

19 PP PG P R U INDIE NA DRODZE DYNAMICZNEGO ROZWOJU 1 godzina lekcyjna Brak zapisów Uczeń opisuje kontrasty społeczne i gospodarcze w Indiach; wyjaśnia przyczyny gwałtownego rozwoju nowoczesnych technologii Uczeń określa położenie geograficzne Indii, wskazuje na mapie kraje sąsiadujące oraz ich stolice, charakteryzuje zróżnicowanie ukształtowania powierzchni terenu, określa rolę monsunów w kształtowaniu klimatu Indii, wymienia główne uprawy i zwierzęta hodowlane, wymienia główne surowce mineralne Indii, wskazuje na mapie miejsca ich wydobycia Uczeń opisuje przykłady obyczajów ludności Indii i ich wpływ na życie społeczno-gospodarcze, opisuje strukturę etniczną i religijną ludności Indii, wyjaśnia termin kasta, opisuje kastową strukturę społeczeństwa indyjskiego, opisuje przykłady wpływu wierzeń religijnych na tradycje żywieniowe, wymienia bariery w rozwoju gospodarczym Indii, określa znaczenie zielonej rewolucji w ograniczeniu głodu i niedożywienia, charakteryzuje przemysł, uwzględniając rozwój nowoczesnych dziedzin produkcji, wymienia przyczyny atrakcyjności Indii dla zagranicznych inwestorów, wymienia przykłady degradacji środowiska i złych warunków sanitarnych w Indiach, wymienia ich skutki 19 Metody nauczania: korzystanie ze źródeł informacji (podręcznika, słownika terminów geograficznych), operatywne, burza mózgów, ewentualnie klasyczna metoda problemowa (przyczyny głodu i niedożywienia w niektórych krajach i regionach Azji Południowej) Środki dydaktyczne: mapa fizyczna Azji, mapa polityczna Azji, mapa gęstości zaludnienia na świecie, Świat w liczbach lub Tablice geograficzne, ewentualnie prezentacja multimedialna, przezrocza lub film

20 Osiągnięcia ucznia przewidziane w podstawie programowej Propozycje osiągnięć ucznia zgodne z programem nauczania Nowa nasza planeta PP PG P R U KRAJE AZJI POŁUDNIOWO-WSCHODNIEJ 1 godzina lekcyjna z przyrody (jako podbudowa programowa) z geografii dla gimnazjum na poziomie podstawowym na poziomie rozszerzającym na poziomie uzupełniającym Brak zapisów Uczeń wykazuje związek pomiędzy rytmem upraw i kulturą ryżu a cechami klimatu monsunowego w Azji Południowo-Wschodniej Uczeń posługuje się terminem monsun, wskazuje na mapie region Azji Południowo-Wschodniej, wskazuje państwa do niego należące i ich stolice, charakteryzuje, posługując się mapą, zróżnicowanie klimatyczne, opisuje zróżnicowanie gęstości zaludnienia Uczeń wyjaśnia powstawanie monsunów, wyjaśnia przyczyny dużego zagęszczenia ludności na Jawie, opisuje zróżnicowanie religijne i kulturowe w Azji Południowo-Wschodniej, opisuje cechy rolnictwa plantacyjnego, wymienia główne uprawy i zwierzęta hodowlane, wyjaśnia przyczyny szybkiego rozwoju gospodarczego krajów określanych jako azjatyckie tygrysy, wskazuje te kraje na mapie, podaje ich nazwy i stolice Uczeń opisuje walory turystyczne Azji Południowo-Wschodniej 20 Metody nauczania: korzystanie ze źródeł informacji (podręcznika, słownika terminów geograficznych), operatywne, burza mózgów Środki dydaktyczne: mapa fizyczna Azji, mapa polityczna Azji, mapa gęstości zaludnienia na świecie, Świat w liczbach lub Tablice geograficzne, plansze lub foliogramy przedstawiające powstawanie monsunów, ewentualnie prezentacja multimedialna, przezrocza lub film

21 PP PG P R U Uczeń opisuje walory turystyczne Bliskiego Wschodu Metody nauczania: korzystanie ze źródeł informacji (podręcznika, słownika terminów geograficznych), operatywne, burza mózgów, dyskusja panelowa, ewentualnie klasyczna metoda problemowa (Czy ropa naftowa rządzi światem?) Środki dydaktyczne: mapa fizyczna Azji, mapa polityczna Azji, mapa gęstości zaludnienia na świecie, Świat w liczbach lub Tablice geograficzne, ewentualnie prezentacja multimedialna, przezrocza lub film BLISKI WSCHÓD ZAPALNY REGION ŚWIATA 1 godzina lekcyjna Brak zapisów Uczeń charakteryzuje region Bliskiego Wschodu pod kątem cech kulturowych, zasobów ropy naftowej, kierunków i poziomu rozwoju gospodarczego; wskazuje miejsca konfliktów zbrojnych Uczeń wskazuje na mapie region Bliskiego Wschodu, wskazuje państwa do niego należące i ich stolice, charakteryzuje, posługując się mapą, zróżnicowanie ukształtowania powierzchni, klimatu i roślinności, wymienia główne surowce mineralne Bliskiego Wschodu, wskazuje na mapie miejsca ich wydobycia Uczeń wyjaśnia wpływ klimatu na rozmieszczenie ludności i gospodarki rolnej, wymienia główne uprawy i zwierzęta hodowlane, określa znaczenie ropy naftowej w rozwoju gospodarczym w kraju Bliskiego Wschodu, wymienia przykłady kontrastów poziomu życia ludności, wymienia przykłady zagrożenia środowiska przyrodniczego wydobyciem i transportem ropy naftowej, charakteryzuje zróżnicowanie etniczne i kulturowe Bliskiego Wschodu, wskazuje główne centra religijne, wyjaśnia przyczyny konfliktów zbrojnych na Bliskim Wschodzie 21 WARUNKI ŻYCIA CZŁOWIEKA W AZJI 1 godzina lekcyjna, lekcja kontrolno-oceniająca

22 DZIAŁ XI. W EUROPIE Zagadnienia 1. Położenie geograficzne Europy 2. Zróżnicowanie środowiska przyrodniczego Europy 3. Wykorzystanie zasobów przyrodniczych 4. Przekształcenie środowiska przyrodniczego przez człowieka 5. Zróżnicowanie etniczne i religijne Europy 6. Zróżnicowanie gęstości zaludnienia 7. Aglomeracje miejskie 8. Wpływ kultury na rozwój gospodarki 9. Konflikty etniczne i religijne 10. Napływ imigrantów i jego konsekwencje 11. Położenie geograficzne krajów Europy Północnej 12. Cechy środowiska przyrodniczego Europy Północnej 13. Wykorzystanie zasobów przyrody 14. Dominanty gospodarki Finlandii, Norwegii, Szwecji, Danii i Islandii 15. Położenie geograficzne Francji 16. Cechy środowiska przyrodniczego Francji 17. Cechy francuskiego rolnictwa 18. Przetwórstwo rolno-spożywcze 19. Cechy nowoczesnego przemysłu i komunikacji 20. Położenie geograficzne Zagłębia Ruhry 21. Czynniki rozwoju i cechy największej konurbacji w Europie 22. Degradacja środowiska przyrodniczego i formy jego rekultywacji 23. Restrukturyzacja przemysłu 24. Położenie geograficzne Paryża 25. Struktura zatrudnienia kraju o wysokim poziomie urbanizacji 26. Funkcje wielkiego miasta 27. Cechy nowoczesnej metropolii 28. Styl życia ludności wielkich miast 29. Uciążliwości mieszkania w wielkim mieście 30. Walory turystyczne Paryża 31. Położenie geograficzne Alp 32. Cechy wysokogórskiej przyrody Alp 33. Walory turystyczne krajów alpejskich 34. Wykorzystanie gospodarcze Alp 35. Sposoby pokonywania bariery górskiej przez szlaki komunikacyjne 36. Dominanty gospodarcze Szwajcarii 37. Położenie geograficzne Morza Śródziemnego 38. Cechy środowiska przyrodniczego krajów śródziemnomorskich 39. Aktywność sejsmiczna i wulkaniczna 40. Charakterystyczne gatunki roślin 41. Walory turystyczne 42. Zabytki starożytności 22

23 Osiągnięcia ucznia przewidziane w podstawie programowej Propozycje osiągnięć ucznia zgodne z programem nauczania Nowa nasza planeta PP PG P R U Metody nauczania: korzystanie ze źródeł informacji (podręcznika, słownika terminów geograficznych), operatywne, burza mózgów, ranking (czynniki przyrodnicze wpływające na działalność człowieka w Europie) Środki dydaktyczne: mapa fizyczna Europy, mapa polityczna Europy, Świat w liczbach lub Tablice geograficzne, ewentualnie prezentacja multimedialna, przezrocza lub film ŚRODOWISKO PRZYRODNICZE NASZEGO KONTYNENTU 1 godzina lekcyjna z przyrody (jako podbudowa programowa) z geografii dla gimnazjum na poziomie podstawowym na poziomie rozszerzającym na poziomie uzupełniającym 23 Brak zapisów Uczeń określa położenie Europy i główne cechy środowiska przyrodniczego na podstawie mapy ogólnogeograficznej i map tematycznych Uczeń określa położenie geograficzne Europy względem półkul, oceanów, stref oświetlenia Ziemi, wskazuje na mapie Europy wybrane obiekty geograficzne, w tym: pasma i masywy górskie, szczyty, wulkany, wyżyny, niziny, depresje, rzeki, jeziora, wyspy, półwyspy, morza, zatoki, cieśniny, państwa i ich stolice, wielkie miasta itp., podając ich nazwy (wybór należy do nauczyciela), ocenia rozczłonkowanie linii brzegowej Europy, porównuje je z innymi kontynentami, określa granice Europy, szczególnie wskazuje na mapie i opisuje przebieg granicy lądowej i morskiej między Europą i Azją, odczytuje z mapy wartości temperatury powietrza w lipcu i styczniu oraz opadów rocznych Uczeń charakteryzuje i ocenia, posługując się mapą, ukształtowanie powierzchni Europy, porównuje je z innymi kontynentami, wskazuje na mapie skrajne przylądki Europy, charakteryzuje zróżnicowanie klimatyczne Europy, wskazuje na mapie prądy morskie, określa ich wpływ na klimat Europy, określa rolę zlodowaceń skandynawskich w kształtowaniu rzeźby terenu, wskazuje na mapie charakterystyczne typy wybrzeży morskich, charakteryzuje, posługując się mapą, zróżnicowanie gleb, szaty roślinnej i świata zwierzęcego, wyjaśnia przyczyny zróżnicowania amplitudy temperatury powietrza w Europie, przyporządkowuje formacje roślinne i gleby do odpowiednich stref klimatycznych, charakteryzuje podział na zlewiska, dorzecza i obszary bezodpływowe, wyjaśnia terminy: depresja, estuarium, wyjaśnia pochodzenie jezior w północnej części Europy oraz w górach, przedstawia przykłady wpływu środowiska przyrodniczego na zróżnicowanie gospodarki Europy Uczeń opisuje wybrane przyrodnicze walory turystyczne Europy (wybór zależy od nauczyciela)

24 Osiągnięcia ucznia przewidziane w podstawie programowej Propozycje osiągnięć ucznia zgodne z programem nauczania Nowa nasza planeta PP PG P R U Metody nauczania: korzystanie ze źródeł informacji (podręcznika, słownika terminów geograficznych), operatywne, burza mózgów, ćwiczenia w rozumowaniu Środki dydaktyczne: mapa polityczna Europy, Świat w liczbach lub Tablice geograficzne, ewentualnie prezentacja multimedialna, przezrocza lub film ZMIANY NA MAPIE POLITYCZNEJ EUROPY 1 godzina lekcyjna z przyrody (jako podbudowa programowa) z geografii dla gimnazjum na poziomie podstawowym na poziomie rozszerzającym na poziomie uzupełniającym Brak zapisów Uczeń wykazuje się znajomością podziału politycznego Europy Uczeń charakteryzuje podział krajów według zasięgu wpływów politycznych, opisuje przemiany na mapie politycznej Europy na przełomie lat 80. i 90. XX wieku, opisuje przykłady konfliktów zbrojnych związanych z rozpadem krajów socjalistycznych, wskazuje przykłady pokojowych przemian politycznych Uczeń wskazuje na mapie Europy państwa karłowate (minipaństwa), opisuje podział Europy na regiony społeczno-ekonomiczne, wskazuje na mapie przykłady obecnych terytoriów niesamodzielnych w Europie, wskazuje na mapie kraje należące do Unii Europejskiej, Paktu Północnoatlantyckiego oraz Wspólnoty Niepodległych Państw 24

25 PP PG P R U Metody nauczania: korzystanie ze źródeł informacji (podręcznika, słownika terminów geograficznych), operatywne, burza mózgów Środki dydaktyczne: mapa fizyczna Europy, mapa polityczna Europy, mapa gęstości zaludnienia na świecie, Świat w liczbach lub Tablice geograficzne, ewentualnie prezentacja multimedialna, przezrocza lub film EUROPA MOZAIKĄ RAS, JĘZYKÓW I KULTUR 1 godzina lekcyjna 25 Brak zapisów Uczeń opisuje, na podstawie map tematycznych, zróżnicowanie regionalne, kulturowe, narodowościowe i etniczne współczesnej Europy oraz najważniejsze przyczyny i konsekwencje tego zróżnicowania Uczeń opisuje wybrane kulturowe walory turystyczne Europy (wybór zależy od nauczyciela), charakteryzuje rozmieszczenie ludności Europy, porównuje, korzystając z danych statystycznych, gęstości zaludnienia w wybranych krajach Europy (wybór zależy od nauczyciela), ocenia poziom urbanizacji krajów europejskich, porównuje, korzystając z danych statystycznych, odsetki ludności miejskiej w wybranych krajach Europy (wybór zależy od nauczyciela), odróżnia od siebie aglomeracje monocentryczne i konurbacje, wskazuje ich przykłady na mapie Europy, porównuje, korzystając z danych statystycznych, wskaźniki przyrostu naturalnego w wybranych krajach Europy (wybór zależy od nauczyciela) Uczeń wyjaśnia przyczyny nierównomiernego rozmieszczenia ludności, odróżnia społeczeństwa młode i starzejące się, analizuje piramidy płci i wieku ludności wybranych krajów, charakteryzuje piramidę wieku społeczeństwa młodego i starzejącego się, wyjaśnia przyczyny szybkiego starzenia się ludności większości państw europejskich, opisuje strukturę etniczną, językową i religijną ludności Europy, przyporządkowuje języki do odpowiednich grup i rodzin językowych, wymienia i wskazuje na mapie przykłady krajów jednolitych i zróżnicowanych etnicznie, opisuje przykłady konfliktów etnicznych i religijnych w Europie, wyjaśnia termin autonomia, wymienia i wskazuje na mapie przykłady terytoriów autonomicznych, wyjaśnia wpływ kultury chrześcijańskiej na rozwój gospodarki w Europie, opisuje podział Europy na wielkie regiony kulturowe, rozpoznaje symbole Unii Europejskiej, ocenia wpływ napływu imigrantów z innych kontynentów na zróżnicowanie kulturowe Europy

26 Osiągnięcia ucznia przewidziane w podstawie programowej Propozycje osiągnięć ucznia zgodne z programem nauczania Nowa nasza planeta PP PG P R U Metody nauczania: korzystanie ze źródeł informacji (podręcznika, słownika terminów geograficznych), operatywne, burza mózgów, ewentualnie klasyczna metoda problemowa (czynniki wpływające na charakter gospodarki krajów Europy Północnej) Środki dydaktyczne: mapa fizyczna Europy, mapa polityczna Europy, Świat w liczbach lub Tablice geograficzne, ewentualnie prezentacja multimedialna, przezrocza lub film ZRÓŻNICOWANIE PRZYRODNICZE EUROPY PÓŁNOCNEJ 1 godzina lekcyjna z przyrody (jako podbudowa programowa) z geografii dla gimnazjum na poziomie podstawowym na poziomie rozszerzającym na poziomie uzupełniającym 26 Uczeń charakteryzuje warunki klimatyczne w następujących krajobrazach strefowych: ( ) tajgi, tundry; opisuje krajobrazy świata, w szczególności: ( ) tajgi, tundry, rozpoznaje je na ilustracji oraz lokalizuje na mapie Uczeń wykazuje, na podstawie map tematycznych, związki między głównymi cechami środowiska przyrodniczego Europy Północnej a głównymi kierunkami rozwoju gospodarczego Uczeń określa położenie geograficzne krajów Europy Północnej, wskazuje na mapie te kraje oraz ich stolice, charakteryzuje zróżnicowanie ukształtowania powierzchni, klimatu, gleb i roślinności Europy Północnej, rozpoznaje na mapie typy wybrzeży morskich: fiordowe, szerowe (szkierowe), porównuje, korzystając z danych statystycznych, gęstość zaludnienia krajów Europy Północnej z innymi państwami, ocenia poziom urbanizacji, wymienia główne surowce mineralne, wskazuje na mapie ośrodki ich wydobycia, wymienia główne uprawy i zwierzęta hodowlane Danii, wymienia dziedziny produkcji, w których poszczególne kraje Europy Północnej znane są na całym świecie, ocenia rolę ropy naftowej w rozwoju zamożności Norwegii Uczeń charakteryzuje rzeźbę Gór Skandynawskich, wyjaśnia termin fieldy, fiordy, szery (szkiery), wyjaśnia ich powstawanie, wskazuje na mapie Prąd Norweski, wyjaśnia jego wpływ na klimat Półwyspu Skandynawskiego, opisuje strukturę zatrudnienia ludności krajów skandynawskich, wyjaśnia przyczyny dużego znaczenia usług, ocenia znaczenie świadczeń socjalnych w rozwoju społeczno-gospodarczym Szwecji, wyjaśnia przyczyny wysokiej produkcji energii elektrycznej na 1 mieszkańca, charakteryzuje rolnictwo Danii Uczeń opisuje walory turystyczne krajów Europy Północnej

27 PP PG P R U PP PG P R U Metody nauczania: korzystanie ze źródeł informacji (podręcznika, słownika terminów geograficznych), operatywne, burza mózgów, ewentualnie klasyczna metoda problemowa (czynniki wpływające na powstanie i przemiany konurbacji Zagłębia Ruhry) Środki dydaktyczne: mapa fizyczna Europy, mapa polityczna Europy, Świat w liczbach lub Tablice geograficzne, ewentualnie prezentacja multimedialna, przezrocza lub film FRANCJA KRAJ SERA I WINA ORAZ NOWOCZESNEGO PRZEMYSŁU 1 godzina lekcyjna 27 Brak zapisów Uczeń wykazuje, na przykładzie rolnictwa Francji lub innego kraju europejskiego, związek pomiędzy warunkami przyrodniczymi a kierunkiem i efektywnością produkcji rolnej; identyfikuje cechy rolnictwa towarowego Uczeń określa położenie geograficzne Francji, wskazuje na mapie kraje sąsiadujące oraz ich stolice, charakteryzuje zróżnicowanie ukształtowania powierzchni, klimatu, gleb i roślinności Francji, wskazuje główne krainy geograficzne oraz najwyżej położone szczyty w obrębie pasm górskich, opisuje podział na dorzecza zlewiska, rozpoznaje na mapie typy ujść rzecznych, porównuje, korzystając z danych statystycznych, gęstość zaludnienia Francji z innymi krajami, ocenia poziom urbanizacji, wymienia główne surowce mineralne, wskazuje na mapie ośrodki ich wydobycia, wymienia główne uprawy i zwierzęta hodowlane, wymienia dziedziny produkcji, w których Francja znana jest na całym świecie Uczeń opisuje strukturę etniczną, opisuje strukturę użytkowania gruntów, wskazuje na mapie zasięg uprawy winorośli, wymienia najbardziej znane produkty przetwórstwa rolno-spożywczego Francji, ocenia poziom mechanizacji i chemizacji rolnictwa, porównuje, korzystając z danych statystycznych, plony i zbiory z innymi krajami, posługuje się terminem specjalizacja produkcji rolnej Uczeń opisuje walory turystyczne Francji, wskazuje na mapie regiony o najwyższej atrakcyjności turystycznej, wymienia i wskazuje na mapie posiadłości zamorskie Francji Metody nauczania: korzystanie ze źródeł informacji (podręcznika, słownika terminów geograficznych), operatywne, burza mózgów, ewentualnie klasyczna metoda problemowa (czynniki wpływające na charakter gospodarki Francji) Środki dydaktyczne: mapa fizyczna Europy, mapa polityczna Europy, Świat w liczbach lub Tablice geograficzne, ewentualnie prezentacja multimedialna, przezrocza lub film Z WIZYTĄ W NADRENII PÓŁNOCNEJ WESTFALII 1 godzina lekcyjna Brak zapisów Uczeń przedstawia, na podstawie wskazanych źródeł informacji geograficznej, główne kierunki i przyczyny zmian w strukturze przemysłu wybranego regionu (lub okręgu) przemysłowego w Europie Zachodniej Uczeń wskazuje na mapie Zagłębie Ruhry, określa jego położenie geograficzne, wymienia czynniki rozwoju tego zagłębia przemysłowego, podaje liczbę ludności, szacuje gęstość zaludnienia Zagłębia Ruhry, wymienia główne surowce mineralne, wymienia czynniki degradacji środowiska przyrodniczego Zagłębia Ruhry Uczeń wyjaśnia termin lej depresyjny, wskazuje przyczyny jego powstawania, opisuje metody ochrony i rekultywacji środowiska przyrodniczego w rejonie Zagłębia Ruhry, posługuje się terminem restrukturyzacja przemysłu do opisu obecnych przemian gospodarczych w Zagłębiu Ruhry, opisuje zmiany struktury produkcji