Praktyczne kwestie znakowania wyrobów cukierniczych

Transkrypt

1 Praktyczne kwestie znakowania wyrobów cukierniczych Dr Agnieszka Szymecka-Wesołowska Podwieczorek z Akademią Mistrza Kraków, 20 wrzesień 2016 r. 1

2 Program spotkania: 1. Informacja o wartości odżywczej 2. Deklarowanie alergenów 3. Budowanie wykazu składników 2

3 Ogólne podstawy prawne: obecnie Poziom europejski - Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 1169/2011 z 25 października 2011 r. w sprawie przekazywania konsumentom informacji na temat żywności Poziom krajowy - Ustawa z 25 sierpnia 2006 r. o bezpieczeństwie żywności i żywienia (rozdział 11) - Ustawa z 21 grudnia 2000 r. o jakości handlowej artykułów rolnospożywczych (art. 6-7a) - Rozporządzenie Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 23 grudnia 2014 r. w sprawie znakowania poszczególnych rodzajów środków spożywczych 3

4 Żywność opakowana/żywność luz żywność opakowana oznacza każdą pojedynczą sztukę przeznaczoną do prezentacji konsumentowi finalnemu i zakładom żywienia zbiorowego, składającą się ze środka spożywczego i opakowania, w które został on zapakowany przed oferowaniem na sprzedaż, niezależnie od tego, czy takie opakowanie obejmuje dany środek spożywczy całkowicie czy też jedynie częściowo, ale w każdym razie w taki sposób, że zawartość nie może być zmieniona bez otwarcia lub zmiany opakowania; żywność opakowana nie obejmuje żywności pakowanej w miejscu sprzedaży na życzenie konsumenta lub pakowanej do bezpośredniej sprzedaży 4

5 Znakowanie żywności nieopakowanej Dyrektywa 2000/13/WE (art. 14): obligowała Państwa Członkowskie do określenia sposobu podawania informacji obowiązkowych i dawała możliwość zrezygnowania z wymogu podawania wszystkich lub niektórych informacji Rozporządzenie nr 1169/2011 (art. 44): obowiązkowe jest podawanie tylko informacji o alergenach, w pozostałym zakresie możliwe ustanowienie przepisów krajowych 5

6 Regulacja krajowa: żywność luzem W przypadku środków spożywczych oferowanych do sprzedaży konsumentowi finalnemu lub zakładom żywienia zbiorowego bez opakowania lub w przypadku pakowania środków spożywczych w pomieszczeniu sprzedaży na życzenie konsumenta finalnego lub ich pakowania do bezzwłocznej sprzedaży podaje się: 1) nazwę środka spożywczego wskazaną w sposób określony w art. 17 rozporządzenia nr 1169/2011; 2) nazwę albo imię i nazwisko producenta; 3) wykaz składników zgodnie z art rozporządzenia nr 1169/2011, z uwzględnieniem informacji, o których mowa w art. 21 tego rozporządzenia; 4) klasę jakości handlowej albo inny wyróżnik jakości handlowej, jeżeli zostały one ustalone w przepisach w sprawie szczegółowych wymagań w zakresie jakości handlowej poszczególnych artykułów rolno-spożywczych lub ich grup albo jeżeli obowiązek podawania klasy jakości handlowej albo wyróżnika wynika z odrębnych przepisów; 5) w przypadku produktów rybołówstwa w rozumieniu pkt 3.1 załącznika I do rozporządzenia (WE) nr 853/2004 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 29 kwietnia 2004 r. ustanawiającego szczególne przepisy dotyczące higieny w odniesieniu do żywności pochodzenia zwierzęcego mrożonych glazurowanych dodatkowo informację dotyczącą ilościowej zawartości glazury lub ryby albo owoców morza w tych produktach; 6) w przypadku pieczywa dodatkowo: a) masę jednostkową, b) informację pieczywo produkowane z ciasta mrożonego albo pieczywo produkowane z ciasta głęboko mrożonego gdy został zastosowany taki proces technologiczny 6

7 Miejsce oznakowania: zasada ogólna Art. 6 rozporządzenia nr 1169/2011 Każdemu środkowi spożywczemu przeznaczonemu do dostarczenia konsumentowi finalnemu lub do zakładów żywienia zbiorowego muszą towarzyszyć informacje na temat żywności, zgodnie z niniejszym rozporządzeniem. Żywność opakowana Żywność nieopakowana bezpośrednio na opakowaniu lub na dołączonej do niego etykiecie tj. na jakiejkolwiek metce, znaku firmowym, znaku handlowym, ilustracji lub innym opisie pisanym, drukowanym, tłoczonym, odbitym lub w inny sposób naniesionym na opakowanie lub pojemnik z żywnością lub dołączonym do opakowania lub pojemnika z żywnością w miejscu sprzedaży na wywieszce dotyczącej danego środka spożywczego lub w inny sposób, w miejscu dostępnym bezpośrednio konsumentowi finalnemu 7

8 Informacja o wartości odżywczej 8

9 Informacja o wartości odżywczej: zmiana podejścia Dotychczas 1169/2011 Co do zasady: deklarowanie wartości odżywczej nieobowiązkowe Co do zasady: deklarowanie wartości odżywczej obowiązkowe (od r.) Wyjątki: środki spożywcze specjalnego przeznaczenia żywieniowego, żywność wzbogacona, żywność oznaczona oświadczeniem żywieniowym lub zdrowotnym, naturalne wody mineralne i wody stołowe, suplementy diety Wyjątki: Załącznik V Rozporządzenia 1169/2011 (19 rodzajów produktów) 9

10 Deklaracja nieobowiązkowa 1. produkty nieprzetworzone, które zawierają pojedynczy składnik lub pojedynczą kategorię składników 2. produkty przetworzone (tylko dojrzewanie i tylko jeśli zawierają pojedynczy składnik lub pojedynczą kategorię składników) 3. wody przeznaczone do spożywania przez ludzi 4. zioła, przyprawy lub ich mieszaniny 5. sól i substytuty soli 6. Słodziki stołowe 7. Ekstrakty kawy i cykorii (całe lub zmielone ziarna kawy) 8. Napary ziołowe i herbaty 9. Octy fermentowane i substytuty octu 10. Aromaty 11. Dodatki do żywności 12. Substancje pomocnicze w przetwórstwie 13. Enzymy spożywcze 14. Żelatyna 15. Składniki powodujące zestalanie się dżemów 16. Drożdze 17. Gumy do żucia 18. żywność w opakowaniach lub pojemnikach, których największa powierzchnia jest mniejsza niż 25 cm2 19. żywność, w tym żywność wytwarzana ręcznie, dystrybuowana w formie sprzedaży bezpośredniej 10

11 Informacja o wartości odżywczej: porównanie 11

12 Prezentacja informacji o wartości odżywczej Informacja wyrażana w formie tabeli z wyrównanymi liczbami lub liniowej (jeśli nie ma miejsca na tabelę) Informacje obowiązkowe i dobrowolne przedstawiane są w tym samym polu widzenia, łącznie, w czytelnym formacie oraz w kolejności wskazanej w Załączniku XV 12

13 Prezentacja informacji o wartości odżywczej (Zał. XV) Centrum Prawa Żywnościowego

14 Obowiązkowy sposób oznakowania Informacja wyrażana w jednostkach na 100 g lub 100 ml produktu Jeśli podawana jest informacja o witaminach i minerałach (NB. tylko jeśli występują w znaczącej ilości ) OBOWIĄZKOWO informacja ta wyrażana jest także jako wartość procentowa referencyjnych wartości spożycia (RWS) (zastępują dotychczasowe dzienne zalecane spożycie (RDA) ) 14

15 RWS dla witamin i składników mineralnych określa załącznik XIII cz. A 15

16 Znacząca ilość: zmiana 15 % RWS zawarte w 100 g lub 100 ml, w przypadku produktu innego niż napoje lub w przeliczeniu na porcje, jeżeli dane opakowanie zawiera wyłącznie jedną porcję 7,5 % RWS zawarte w 100 ml w przypadku napojów 16

17 Fakultatywny sposób oznakowania (1) informacja o obowiązkowych składnikach odżywczych może być także podana jako wartość procentowa referencyjnych wartości spożycia (RWS) NB. W takim wypadku konieczne jest zamieszczenie dodatkowego komunikatu Referencyjna wartość spożycia dla przeciętnej osoby dorosłej (8400kJ/2000 kcal) 17

18 RWS dla innych składników odżywczych określa załącznik XIII cz. B 18

19 Przykład 19

20 Fakultatywny sposób oznakowania (2) informacja o wszystkich składnikach odżywczych może być także podana w przeliczeniu na porcję lub jednostkową ilość żywności Warunki: - występuje bezpośrednio obok obowiązkowego wyrażania ilości w przeliczeniu na 100 g lub 100 ml - porcja/ilość łatwo rozpoznawalna przez konsumenta (np. 1 saszetka, 20 gram, 1 plaster itd.) - podana jest liczba porcji lub jednostkowych ilości zawartych w opakowaniu 20

21 Przykład 21

22 Przykład Na 100 g Na porcję (50g) Wartość energetyczna kj/kcal kj/kcal Tłuszcz, w tym: g g kwasy tłuszczowe g g nasycone Węglowodany, w tym: g g cukry g g Białko g g Sól g g Witamina E mg (% DRWS*) mg Wapń mg (% DRWS*) mg *Dzienne referencyjne wartości spożycia witamin i składników mineralnych (dla osób dorosłych) 22

23 Powtórzenie w oznakowaniu informacji o wartości odżywczej Wyłącznie następujące informacje mogą zostać powtórzone: 1) wartość energetyczna 2) wartość energetyczna, ilość tłuszczu, kwasów tłuszczowych nasyconych, cukrów oraz soli Prezentacja (warunki): - tylko w głównym polu widzenia - w określonej czcionce (min. 1,2 mm) - dozwolona inna forma niż tabelaryczna lub liniowa - składniki z pkt 2 mogą być wyrażone jedynie w przeliczeniu na porcję lub jednostkową ilość żywności (a nie na 100g/100ml), wtedy jednak wartość energetyczna musi być wyrażona także w przeliczeniu na 100g/100ml 23

24 Główne pole widzenia Główne pole widzenia: pole widzenia opakowania, które konsument najprawdopodobniej zobaczy przy pierwszym spojrzeniu na produkt w momencie zakupu i które umożliwia mu natychmiastową identyfikację produktu, jeśli chodzi o jego charakter lub rodzaj, a w szczególnych przypadkach jego markę. Jeśli opakowanie ma kilka identycznych głównych pól widzenia, to główne pole jest polem wybranym przez podmiot działający na rynku spożywczym. główne pole widzenia = przód opakowania 24

25 Przykład Podawanie z przodu opakowania w przeliczeniu na 100 g/100ml 100 g produktu zawiera: Energia 710 Kcal Tłuszcz 0 g Kwasy tłuszczowe nasycone 0 g Cukry 35 g Sól 0g 7% 0% 0% 39% 0% Referencyjna wartość spożycia dla przeciętnej osoby dorosłej (8400kJ/2000 kcal) 25

26 Przykład Podawanie z przodu opakowania w przeliczeniu na porcję Wielkość porcji 20 g: Energia 142 Kcal/876 kj (710 Kcal/215 kj na 100 g) Tłuszcz 0 g Kwasy tłuszczowe nasycone 0 g Cukry 7 g Sól 0g 7% 0% 0% 39% 0% Referencyjna wartość spożycia dla przeciętnej osoby dorosłej (8400kJ/2000 kcal) 26

27 Znikoma ilość: odstępstwa W przypadkach gdy wartość energetyczna lub ilość składnika(-ów) odżywczego(-ych) w produkcie jest znikoma, informacje dotyczące tych elementów można zastąpić takim komunikatem, jak Zawiera znikome ilości, który umieszcza się bezpośrednio w pobliżu informacji o wartości odżywczej, o ile informacja taka występuje Co oznacza znikoma ilość? może określić KE w akcie wykonawczym 27

28 Sposób obliczania wartości odżywczej a) analiza żywności dokonana przez producenta b) znane lub rzeczywiste wartości średnie użytych składników c) ogólnie dostępne i zaakceptowane dane 28

29 Obliczanie wartości energetycznej 29

30 Podane wartości podawane są wartości średnie w odniesieniu do żywności w postaci dostępnej dla konsumenta wyjątkowo, informacje mogą odnosić się do żywności po przygotowaniu, pod warunkiem że podawane są wystarczająco dokładne instrukcje dotyczące przygotowania, a informacje odnoszą się do żywności przygotowanej do spożycia 30

31 Nowe progi tolerancji Wytyczne Komisji Europejskiej z grudnia 2012 r. w zakresie określenia limitów tolerancji dla składników odżywczych wymienionych na etykiecie 31

32 Progi tolerancji dla żywności (ogólnie) 32

33 Przykład stosowania Deklarowana na etykiecie zawartość cukrów: 8,5 g/100g Zgodnie z zasadami zaokrąglenia ww. wartość odpowiada przedziałowi od 8,45 g do 8,54 g NAJNIŻSZY PRÓG TOLERANCJI 8,45 g 2 g = 6,45 g - po zaokrągleniu - 6,5 g NAJWYŻSZY PRÓG TOLERANCJI 8,54 g + 2 g = 10,54 g - po zaokrągleniu - 11 g 33

34 Tytuł slajdu lub prezentacji 34

35 Przekroczenie limitów tolerancji 2.4 Aspekty, które należy uwzględnić, jeśli mierzona wartość leży poza limitem tolerancji dla wartości podanej Jeśli wartość mierzona leży poza limitem tolerancji dla wartości podanej, należy ustalić, czy konieczne jest podjęcie określonych działań lub wprowadzenia środków. Należy przy tym uwzględnić na przykład: a) dany składnik odżywczy; b) rozmiar odchylenia; c) rodzaj odchylenia (szacunek zawyżony lub zaniżony) w stosunku do danego składnika odżywczego; d) naturalne wysokie zróżnicowanie pod względem danego składnika odżywczego, w tym wahania sezonowe; e) szczególnie wysoka szybkość rozkładu składników odżywczych w niektórych matrycach żywnościowych; f) szczególnie duże różnice w analizach dotyczących składników żywności w określonej matrycy żywnościowej; g) szczególnie niska homogenność danego produktu, która prowadzi do szczególnie dużego zróżnicowania zawartości składników odżywczych w tym produkcie i której nie skompensowano w procedurze pobierania próbek; h) zgodność większości próbek z danej partii z zakresem tolerancji, o ile takie dane są dostępne; i) ważność procesów producenta służących ustaleniu podanej wartości odżywczej; j) ogólny sposób działania kontroli własnej przedsiębiorstwa; k) wcześniejsze problemy lub dotychczasowe sankcje wobec przedsiębiorstwa. 35

36 36

37 Okresy przejściowe do 13 grudnia 2014 r. dla znakowania (dotychczas) dobrowolnego i obowiązkowego nowe lub dotychczasowe zasady po 13 grudnia 2014 r. dla znakowania (obecnie) dobrowolnego i obowiązkowego tylko nowe zasady (tracą moc dotychczasowe regulacje) od 13 grudnia 2016 r. obowiązkowe dla wszystkich rodzajów żywności 37

38 Deklarowanie alergenów 38

39 Porównanie DOTYCHCZAS PO Alergeny nie wymienione osobno wśród informacji obowiązkowych Składnik alergenny lub substancja pomagająca w przetwarzaniu oznaczane na etykiecie z wyraźnym odniesieniem do nazwy określonej w załączniku do (poprzednio obowiązującego) rozporządzenia ministra Składniki alergenne i substancje pomagające w przetworzeniu wymienione wśród informacji obowiązkowych (art. 9 ust. 1 lit. c) Obowiązek zamieszczania w wykazie składników z wyraźnym odniesieniem do nazwy wymienionej w załączniku II rozporządzenia nr 1169/2011 (art. 21 ust. 1 lit. a) Brak wymogu Brak wymogu Informacje o alergenach muszą pojawić się w przypadku nieopakowanych środków spożywczych lub pakowanych przy sprzedaży na życzenie konsumenta, a także w przypadku żywności sprzedawanej do zakładów żywienia zbiorowego Nazwa alergenu powinna być podkreślona za pomocą pisma wyraźnie odróżniającego ją od reszty wykazu składników 39

40 Lista alergenów zboża zawierające gluten, tj. pszenica (w tym orkisz i pszenica khorasan), żyto, jęczmień, owies, lub ich odmiany hybrydowe a także produkty podchodne skorupiaki i produkty pochodne jaja i produkty pochodne ryby i produkty pochodne orzeszki ziemne (arachidowe) i produkty pochodne soja i produkty pochodne mleko i produkty pochodne orzechy, tj. migdały, orzechy laskowe, orzechy włoskie, orzechy nerkowca, orzeszki pekan, orzechy brazylijskie, pistacje/orzechy pistacjowe, orzechy makadamia lub orzechy Queensland i produkty pochodne seler i produkty pochodne gorczyca i produkty pochodne nasiona sezamu i produkty pochodne dwutlenek siarki i siarczyny (powyżej 10mg/kg lub 10mg/litr) łubin i produkty pochodne mięczaki i produkty pochodne 40

41 Sposób znakowania składników alergennych Składniki alergenne podaje się: z wyraźnym odniesieniem do nazwy składnika określonej w załączniku wymieniającym składniki alergenne oraz z wyróżnieniem ww. nazwy Przykład: - składnikiem jest kazeina w wykazie: kazeina (białko mleka/pochodna mleka) 41

42 Przewodnik KE Guidelines relating to the provision of information on substances or products causing allergies or intolerances as listed in Annex II of Regulation (EU) No 1169/2011 on the provision of food information to consumers 42

43 Wyjątek: przewodnik Komisji W niektórych przypadkach nazwa szczegółowa (niewymieniona w załączniku) może być w takim samym stopniu zrozumiała dla konsumentów, jak nazwa ogólna alergenu wymieniona w załączniku, np. - łosoś zamiast ryba - ser, masło zamiast (z mleka) - krewetka zamiast skorupiak 43

44 Deklaracja orzechów i zbóż: przewodnik Komisji Orzechy i zboża zawierające gluten są deklarowane w wykazie składników przy użyciu ich szczegółowych nazw. Przykład: - prażone pistacje, aromaty (migdały) - mąka pszenna, płatki owsiane 44

45 Znakowanie glutenu Słowo gluten może być dodane na zasadzie dobrowolności, ale w takim przypadku konieczne jest podkreślenie nazwy konkretnego rodzaju zboża Przykład: mąka pszenna (zawiera gluten) Jeśli gluten jest dodawany jako osobny składnik, należy podać jednocześnie nazwę zboża, z którego pochodzi Przykład: gluten (pszenica), gluten pszeniczny lub gluten (z pszenicy) 45

46 Kazus Czy możliwe jest użycie oświadczenia bezglutenowy w przypadku, gdy składnikiem produktu jest np. bezglutenowa pszenica? Jeśli tak, czy konieczne/możliwe jest jednoczesne podkreślenie słowa pszenica w wykazie składników? pszenica (bezglutenowa) 46

47 Oświadczenia dotyczące glutenu Rozporządzenie wykonawcze Komisji (UE) NR 828/2014 z dnia 30 lipca 2014 r. w sprawie przekazywania konsumentom informacji na temat nieobecności lub zmniejszonej zawartości glutenu w żywności BEZGLUTENOWY Sformułowanie "bezglutenowy" można stosować wyłącznie, jeśli dana żywność w postaci sprzedawanej konsumentowi końcowemu zawiera nie więcej niż 20 mg/kg glutenu. O BARDZO NISKIEJ ZAWARTOŚCI GLUTENU Sformułowanie "o bardzo niskiej zawartości glutenu" można stosować wyłącznie, jeżeli zawartość glutenu w żywności składającej się z jednego lub większej liczby składników lub zawierającej jeden lub większą liczbę składników wytworzonych z pszenicy, żyta, jęczmienia, owsa lub ich odmian krzyżowych, które zostały specjalnie przetworzone w celu zmniejszenia zawartości glutenu, nie przekracza 100 mg/kg glutenu w żywności sprzedawanej konsumentowi końcowemu. 47

48 Kazus Czy olej sezamowy jest alergenem, skoro olej jest rafinowany a alergizuje białko sezamowe? Zgodnie z Załącznikiem II rozporządzenia 1169/2011 nasiona sezamu i produkty pochodne uznawane są za produkty powodujące alergie lub reakcje nietoleracji. Olej sezamowy jest produktem pochodnym nasion sezamu. 48

49 Dwutlenek siarki i siarczyny Substancje te powinny pojawić się w wykazie składników pod ich nazwą chemiczną. Nie jest wystarczające podanie tylko funkcji technologicznej i numeru E. Składniki: woda, owoce, cukier, substancja konserwująca: dwutlenek siarki Składniki: woda, owoce, cukier, substancja konserwująca: E220 49

50 Wyróżnianie alergenów 1. Nazwa złożona z dwóch (kilku) elementów, - np. mleko w proszku 2. Wszystkie składniki to alergeny: - wyróżnienie wobec innych informacji obowiązkowych, takich jak składniki, ew. dodatkowa informacja, że wszystkie składniki produktu to alergeny 3. Składniki Składniki złożone złożone (Przewodnik (PrzewodnikKomisji) - - Jeśli składnik złożony zawiera substancje alergenne wymienione w załączniku II, II, nazwa ich powinna być podkreślona podkreślona wwykazie wykazieskładników składnika złożonego Przykład wykazu składników: margaryna, krem śmietankowy Przykład wykazu (żółtko jaja, składników: śmietana, cukier, margaryna, woda, ) krem śmietankowy (żółtko jaja, śmietana, cukier, woda, ) 50

51 Kilka składników z jednego źródła Art. 21 ust. 1 akapit 3 rozporządzenia 1169/2011 Gdy kilka składników lub substancji pomocniczych w przetwórstwie będących częścią danego środka spożywczego pochodzi od pojedynczej substancji lub produktu, które wymienione są w Załączniku II, w etykietowaniu jest to sprecyzowane w odniesieniu do każdego takiego składnika lub substancji pomocniczej w przetwórstwie. składnikiem jest marcepan w wykazie: marcepan (migdały, cukier, olejek migdałowy) Przykład z Przewodnika Komisji: substancja dodatkowa (1), nośnik, dodatek procesowy (1) (1) pochodne pszenicy 51

52 Dodatkowa informacja zawiera W przypadku braku wykazu składników wskazanie składników alergennych powinno być poprzedzone słowem zawiera:. Czy możliwa jest dodatkowa informacja zawiera w przypadku, gdy jednocześnie jest zamieszczony wykaz składników? 52

53 Przewodnik Komisji W świetle rozporządzenia nr 1169/2011 nie jest możliwa dobrowolna deklaracja dodatkowa o zawartości składników alergennych, np. zawiera: mleko, mąkę pszenną bądź użycie jakichkolwiek ostrzegawczych symboli poza wykazem składników. Celem takiej harmonizacji jest unikanie mylenia konsumenta co do różnych sposobów znakowania alergenów w żywności. 53

54 Niezamierzona obecność alergenów - dobra praktyka produkcyjna (zapobieganie przenoszeniu) - informowanie o możliwej obecności alergenów NIEOBOWIĄZKOWE, ale przyszła regulacja tej kwestii (art. 36 ust. 3 lit. a) zakaz wprowadzania konsumenta w błąd (konieczna potencjalna możliwość skażenia ) odpowiedzialność 54

55 Odpowiedzialność cywilna Reżim odpowiedzialności za szkodę wyrządzoną przez produkt niebezpieczny. Art. 449(1) 1 k.c. Kto wytwarza w zakresie swojej działalności gospodarczej (producent) produkt niebezpieczny, odpowiada za szkodę wyrządzoną komukolwiek przez ten produkt Art. 449(1) 3 k.c. ( ) O tym czy produkt jest niebezpieczny, decydują okoliczności z chwili wprowadzenia go do obrotu, a zwłaszcza sposób zaprezentowania go na rynku oraz podane konsumentowi informacje o właściwościach produktów. 55

56 Sformułowanie Ostrzeżenie o możliwej obecności alergenów powinno być formułowane w sposób jak najbardziej precyzyjny i zrozumiały dla konsumenta: Może zawierać../możliwa obecność. Może zawierać śladowe ilości. W zakładzie wykorzystywane są także.. Na linii produkcyjnej odbywa się także produkcja z użyciem Niezalecane dla osób z alergią na. Produkt zawiera gorczycę oraz śladowe ilości selera. 56

57 Kazus Czy konieczne jest podkreślanie nazw alergenów w informacji dobrowolnej? Czy powinny być wymienione np. wszystkie rodzaje orzechów produkowanych na linii (możliwe zanieczyszczenie), czy możliwe jest uproszczenie zapisu np. inne orzechy? 57

58 Kazus (cd.) Art. 36 ust. 1 rozporządzenia nr 1169/2011 W przypadku gdy informacje na temat żywności, o których mowa w art. 9 i 10, przekazywane są na zasadzie dobrowolności, muszą być zgodne z wymogami określonymi w rozdziale IV sekcje 2 i 3. 58

59 Oświadczenie bez alergenów Informacja bez alergenów może być interpretowana przez konsumentów jako oznaczająca zupełny brak substancji alergennych, podczas gdy analitycznie udowodnione może być tylko, że dana próba środka spożywczego wykazuje wartość poniżej analityczną granicę oznaczalności danej metody badawczej w jednym lub kilku badaniach art. 7 rozporządzenia nr 1169/2011 zakaz wprowadzania konsumentów w błąd 59

60 Budowanie wykazu składników 60

61 Nazwa składnika Reguła ogólna Zasady nazywania środków spożywczych mają co do zasady zastosowanie także do nazywania składników środków spożywczych. (por. art. 18 ust. 2 Rozp. 1169/2011) 61

62 Nazwa składnika Nazwą środka spożywczego jest jego nazwa przewidziana w przepisach. W przypadku braku takiej nazwy, nazwą środka spożywczego jest jego nazwa zwyczajowa, a jeśli nazwa zwyczajowa nie istnieje lub nie jest stosowana, przedstawia się nazwę opisową tego środka spożywczego. (art. 17 ust. 1 rozp. 1169/2011) 62

63 Zasady podawania składników wykaz składników podaje się w kolejności malejącej (według ich masy w momencie użycia wyjątki określa Załącznik VII cz. A) wykaz jest poprzedzony nagłówkiem składniki lub ten wyraz zawiera szczegółowe regulacje zwł.: - składniki złożone - kwestia określania ilości danego składnika - oznaczanie składników szczególnych substancje dodatkowe 63

64 Oznaczanie składników złożonych (1) zasada wyjściowa: komponenty składnika złożonego są składnikami wyrobu gotowego możliwe zamieszczenie nazwy własnej składnika złożonego (o ile jest to nazwa określona w przepisach bądź nazwa zwyczajowa) warunek: wykazanie bezpośrednio po nazwie składnika złożonego jego składników według ich masy w porządku malejącym Przykład: czekolada: sucha masa kakaowa, cukier, kakao w proszku o obniżonej zawartości tłuszczu, emulgator: lecytyna (ze słonecznika), ekstrakt z laski wanilii. 64

65 Oznaczanie składników złożonych (2) Wyjątki (wykaz składników nieobowiązkowy): a) gdy skład składnika złożonego jest określony w przepisach unijnych i składnik ten stanowi mniej niż 2% gotowego środka spożywczego (z wyj. dodatków do żywności, chyba, że mogą być pominięte zgodnie z przepisami); b) w przypadku składnika złożonego z mieszanki przypraw lub ziół, które stanowią mniej niż 2% gotowego środka spożywczego (z wyj. dodatków do żywności, chyba, że mogą być pominięte zgodnie z przepisami); c) gdy składnik złożony jest środkiem spożywczym, dla którego wykaz składników nie jest wymagany (zgodnie z przepisami unijnymi) WYJĄTKI TE NIE DOTYCZĄ SKŁADNIKÓW ALERGENNYCH 65

66 Wykazywanie komponentów składników złożonych Składniki: rodzynki (rodzynki, olej słonecznikowy, regulator kwasowości: kwas cytrynowy), ananasy kandyzowane (cukier, ananasy, regulator kwasowości: kwas cytrynowy, barwniki naturalne: żurawinowy, chlorofil E 141, beta karoten E 160a), skórka pomarańczowa Składniki: rodzynki, ananasy kandyzowane, skórka pomarańczowa, cukier, olej słonecznikowy, regulator kwasowości: kwas cytrynowy, barwniki naturalne: żurawinowy, chlorofil E 141, beta karoten E 160a,. 66

67 Ilościowa zawartość składników: zasada ogólna Podanie ilości zawartości składnika lub kategorii składników jest obowiązkowe, jeżeli: 1) występują w nazwie środka spożywczego lub są zwykle kojarzone z tą nazwą przez konsumenta; 2) są podkreślone w etykietowaniu słownie, obrazowo lub graficznie; 3) są istotne dla scharakteryzowania środka spożywczego i odróżnienia go od innych produktów, z którymi może być mylony ze względu na podobieństwo nazwy lub wyglądu. 67

68 Ilościowa zawartość składników: wyjątki (zał. VIII rozp. 1169/2011) Składniki lub kategorie składników: jeśli została podana ich masa po odsączeniu w przypadku których oznaczenie ilości w etykietowaniu jest już obowiązkowe zgodnie z przepisami unijnymi które są użyte w małych ilościach do celów aromatyczno-smakowych (NB. poprzednio: dodanych w celach aromatycznych lub przyprawowych w ilości poniżej 2 % masy środka spożywczego ) które występując w nazwie środków spożywczych, nie wpływają na wybór dokonywany przez konsumenta w kraju, w którym są wprowadzone na rynek, ponieważ zmiana ilości nie ma zasadniczego wpływu na charakterystykę środków spożywczych lub nie odróżnia tego środka spożywczego od podobnych środków spożywczych; dla których szczegółowe przepisy unijne ustalają dokładnie ilości, nie przewidując oznaczenia ich na etykiecie; w przypadkach, o których mowa w załączniku VII część A pkt 4 i 5, tj.: - będąca składnkiem żywności mieszanka owoców, warzyw lub grzybów, gdy żaden z ich poszczególnych gatunków nie ma znacznej przewagi wagowej i gdy są one stosowane w proporcjach, które mogą się zmienić (NB: dotychczas: w różnych proporcjach obecnie w zmiennych proporcjach) - mieszanki przypraw lub ziół, gdy żadna z przypraw lub ziół nie ma znacznej przewagi wagowej 68

69 Szczególna kategoria: substancje dodatkowe i enzymy 69

70 Nazwy substancji dodatkowych Rozporządzenie MZ z 22 listopada 2010 r. w sprawie dozwolonych substancji dodatkowych oraz rozporządzenie Komisji nr 231/2012 Rozporządzenie Komisji UE nr 1129/2011 (załącznik II do rozp. 1333/2008, część B - wykaz dodatków dopuszczonych do żywności) E 331 (i) cytrynian monosodowy E 331 (ii) cytrynian disodowy E 331 (iii) cytrynian trisodowy E 331 Cytryniany sodu 70

71 Zmiana rozporządzenia nr 1333/2008 "Niniejszy unijny wykaz zawiera: - nazwę dodatku do żywności i jego numer E; w ramach alternatywy dopuszczone jest stosowanie bardziej szczegółowych numerów E i nazw wymienionych w rozporządzeniu Komisji (UE) nr 231/2012 *, z wyłączeniem synonimów, jeśli dane dodatki do żywności rzeczywiście dodano do określonych środków spożywczych". 71

72 Dodatkowe dane obowiązkowe związane ze stosowaniem dodatków pakowany w atmosferze ochronnej (na etykiecie) zawiera substancję(-e) słodzącą(-e) NB.: obok nazwy zawiera cukier (cukry) i substancję (-e) słodzącą(-e) NB.: obok nazwy zawiera aspartam (źródło fenyloalaniny) (na etykiecie) zawiera źródło fenyloalaniny (na etykiecie) gdy trwałość została przedłużona w wyniku użycia gazów opakowaniowych dozwolonych zgodnie z rozp. 1333/2008 środki spożywcze zawierające substancję lub substancje słodzące dozwolone zgodnie z rozp. 1333/2008 środki spożywcze zawierające zarówno dodatek cukru lub cukrów jak i substancje słodzące jeśli w wykazie składników aspartam/sól aspartamu-acefulfamu są oznaczone wyłącznie numerem E jeśli w wykazie składników podana jest nazwa szczególna aspartamu/soli aspartamu-acesulfamu 72

73 Pominięcie komponentów w wykazie składników Dodatki do żywności i enzymy spożywcze których obecność w danym środku spożywczym wynika wyłącznie z faktu, że były zawarte w jednym lub większej liczbie składników takiego środka spożywczego, zgodnie z zasadą przenoszenia, pod warunkiem, że nie pełnią one żadnej funkcji technologicznej w gotowym produkcie Dodatki do żywności i enzymy spożywcze, które są stosowane jako substancje pomocnicze w przetwórstwie Stosowane w ilościach ściśle niezbędnych nośniki i substancje, które nie są dodatkami do środków spożywczych, lecz są stosowane w taki sam sposób i w tym samym celu co nośniki Substancje, które nie są dodatkami do żywności, lecz są stosowane w taki sam sposób i w tym samym celu co substancje pomocnicze w przetwórstwie i są nadal obecne w żywności nawet w zmienionej formie 73

74 Dziękuję za uwagę 74

75

76