Nowy magazyn gazu. Budujemy wartość rozmowa z T. Karasiem STR. 10. Kopalnia Żuchlów ma 30 lat STR. 12 STR. 4

Transkrypt

1 Czasopismo PGNiG SA Oddział w Zielonej Górze 3(96) X 2009 Budujemy wartość rozmowa z T. Karasiem STR. 10 Kopalnia Żuchlów ma 30 lat STR. 12 Nowy magazyn gazu STR. 4

2 w numerze spis treści Z TERENU 4 PMG Daszewo - pierwszy taki magazyn 8 Nowe życie kopalni Kaleje 12 Kopalnia miliarderów ROZMOWA SZEJKA 10 Wypełnić lukę wartości 18 Akcje rozdane INWESTYCJE 7 Magazyn dla Ls 14 KGZ Wielichowo 14 Rozruch na Roszkowie 15 Przechować Lw SPRAWY PRACOWNICZE 16 Zmiany kadrowe PO GODZINACH 16 Aktualności, ciekawostki 19 Kaszub z wyboru 20 Sport 22 W pracy obserwuję naturę 23 Kalendarium Oddziału Wydawca: PGNiG SA w Warszawie Oddział w Zielonej Górze Redaguje zespół: Dorota Mundry - tel , Magdalena Kudła - tel Adres redakcji: Zielona Góra, ul. Boh. Westerplatte 15 dorota.mundry@zzgnig.com.pl, magdalena.kudla@zzgnig.com.pl Projekt, skład i druk: tel SZEJK październik 2009

3 w numerze od redakcji Szanowni Czytelnicy, Kilka miesięcy temu pisaliśmy o tym, że najważniejsze, strategiczne projekty inwestycyjne naszej Spółki - Odazotownia Grodzisk, Podziemny Magazyn Gazu Wierzchowice - realizowane są w rejonie działania Oddziału. Dziś piszemy o kolejnych, mniejszych jeśli chodzi o skalę, ale równie istotnych dla utrzymania stałych dostaw gazu ziemnego z naszych złóż do odbiorców. Są to Podziemny Magazyn Gazu Daszewo, KGZ Kaleje i OG Roszków oraz budowane w rejonie Kościana PMG Bonikowo i kopalnia Wielichowo. Dwa pierwsze są już zakończone, o pozostałych będziemy na bieżąco na łamach Szejka informować. Budowa PMG Daszewo jest projektem interesującym z dwóch względów - po pierwsze powstaje w złożu ropy naftowej (pozostałe polskie magazyny są realizowane w złożach gazowych lub kawernach solnych), po drugie - to o tym złożu dowiedziała się dwadzieścia dziewięć lat temu cała Polska. Erupcja i pożar podczas wiercenia odwiertu Daszewo-1, zwanym wtedy popularnie Karlinem, były tematem każdych wiadomości w mediach. Akcja ratownicza trwała ponad miesiąc, informacje o złożu ropy rozbudziły nadzieje na wielką ropę z krajowych źródeł. Szejk nr 3 (96) ukazuje się od 1986 r. okładka: PMG Daszewo rys.: Kazimierz Wysocki Dlaczego inwestycje w obszarze górnictwa naftowego są istotne dla przyszłości PGNiG? - mówi o tym w rozmowie o budowie wartości całej Grupy Kapitałowej Dyrektor Departamentu Strategii PGNiG. Sytuacja Spółki nie jest łatwa w zakresie zwrotu z inwestowanego kapitału. Nasz rozmówca przybliża inicjatywy zmierzające do zmiany w obszarach przychodów i kosztów. Duże perspektywy w odniesieniu do Oddziału otwierają się w małej energetyce - układach kogeneracyjnych produkujących ciepło i energię elektryczną w skojarzeniu. Z kolei możliwość wykorzystania paliwa gazowego w elektrociepłowniach dużej mocy pozwoli odtworzyć choć część mocy starych, nieefektywnych instalacji, które z powodów ograniczeń emisji przewidzianych przez Unię Europejską będą w najbliższym czasie likwidowane. Piszemy w Szejku również o kopalni Żuchlów. Eksploatuje ona jedno z największych polskich złóż gazu ziemnego już od 30 lat i wśród odwiertów ma kilka takich, z których pozyskaliśmy ponad miliard m 3 błękitnego paliwa. Miło mi przekazać Państwu informację o tym, że jeden z tekstów Szejka o naszych pracownikach został Tekstem Roku w ogólnopolskim konkursie biuletynów firmowych. Piszemy o wynikach konkursu i do tego wydania Szejka dołączamy kolejny raz ankietę, aby poznać Państwa opinie co do prezentowanych w naszym czasopiśmie tematów. Jest to dla nas główne źródło informacji zwrotnej, dziękuję więc już teraz za czas poświęcony na jej wypełnienie i życzę ciekawej lektury. październik 2009 SZEJK

4 aktualności ok Karlino Podziemny magazyn gazu Daszewo będzie pierwszym w Polsce magazynem wykorzystującym pojemność sczerpanego złoża ropno-gazowego. PMG Daszewo - pierwszy taki magazyn Wyraźny rozwój bazy podziemnych magazynów gazu w ostatnich latach wynika m.in. z dyrektyw Unii Europejskiej dotyczących zabezpieczenia rezerw gazu. Wymusza to na PGNiG SA zwiększanie pojemności czynnej magazynów, a co za tym idzie rozbudowę istniejących i budowę nowych obiektów magazynowych. Nasz Oddział posiada trzy koncesje na bezzbiornikowe magazynowanie gazu ziemnego w górotworze. Są to PMG: Wierzchowice, Daszewo i Bonikowo. Uzasadnienie konwersji złoża System gazu ziemnego zaazotowanego podgrupy Ls znajdujący się w Pasie Nadmorskim jest wydzielonym układem sieci gazowej, zasilanym gazem ziemnym o różnym składzie chemicznym pochodzącym ze złóż Daszewo, Białogard, Gorzysław, Ciechnowo i Sławoborze. Aby uzyskać jednolitą mieszankę gazu podgrupy Ls, wybudowane zostały dwie mieszalnie gazu - w Gorzysławiu i Karlinie. montaż silnika gazowego do napędu sprężarki W nich odbywa się proces wzbogacania gazu kopalnianego o zawartości metanu ok. 50% poprzez dodawanie gazu wysokometanowego. W rejonie tym występują znaczne niedobory gazu i spadki ciśnienia w gazociągach, konwersja złoża Daszewo na PMG pozwoli więc na wyrównanie występujących niedoborów gazu oraz prowadzenie racjonalnej gospodarki złożami. Foto: Sławomir Magdoń Foto: archiwum Oddziału XII 1980, akcja ratownicza związana z erupcją i pożarem na odwiercie daszewo-1 trwała ponad miesiąc Idea budowy Wykorzystanie złoża Daszewo było przedmiotem rozważań i opracowań od 1996 r. Pierwsza idea budowy PMG - szczytowych zrodziła się w 1996 r. dla złóż Daszewo - ropa, Wierzchowo - gaz. Koncepcja opracowana została przez wieloletniego Dyrektora Eksploatacji Kazimierza Jakubowicza i zespół specjalistów z OK Karlino. Uzyskane wyniki analiz, będące jednocześnie bazą do opracowania projektu budowy, pozwoliły na zaliczenie złoża Daszewo do zespołu SZEJK październik 2009

5 struktur najbardziej odpowiednich dla podziemnego magazynowania. Koncepcja przekształcenia złoża Daszewo w PMG zakłada: - wykorzystanie istniejącej infrastruktury KRNiGZ Karlino i odwiertów: Daszewo-1 i Daszewo R-1k jako magazynowych, które zostały poddane zabiegowi rekonstrukcji w celu poprawy stanu technicznego i dostosowania ich uzbrojenia wgłębnego do możliwości odbioru gazu ziemnego z ropą naftową, - przystosowanie do pracy na PMG odwiertów B-12 i D-25 jako obserwacyjnych. W trakcie odbioru gazu z PMG spodziewane jest uzyskiwanie cięższych frakcji węglowodorów w efekcie oddziaływania zatłaczanego gazu na pozostałą w złożu ropę naftową. pierwotne ciśnienie złożowe - 55,9-58,9 MPa (ze względu na erupcję w odwiercie Daszewo-1 brak jednoznacznych danych) obecne ciśnienie złożowe - ok. 10,5 MPa temperatura złożowa: 72,5 O C głębokość zalegania horyzontu w strefie złożowej: od do m poziom wody podścielającej m Kilka słów o złożu Złoże Daszewo znajduje się w utworach dolomitu głównego. W końcowej fazie eksploatacji ropy wydobycie prowadzone było przez OCZ (odbudowę ciśnienia złożowego). Poduszka gazowa (50 mln m 3 gazu Lm ) wytworzona w złożu Daszewo, zasoby wydobywalne ropy ~7 tys. ton oraz ciśnienie Pds 10,14 MPa i Pgs 8,01 MPa umożliwiają rozpoczęcie pracy złoża jako PMG. Parametry przyszłego PMG Daszewo Warunki geologiczno-złożowe, dane z przebiegu eksploatacji oraz PMG Jednostka Parametry I etap (po rekonstrukcji odwiertów DR-1k, D-1) 1. Pojemność buforowa mln m Początkowa pojemność czynna w I cyklu w II cyklu w III cyklu mln m 3 mln m 3 mln m Zakres pracy ciśnień MPa 16,0-19,0 4. Wydajność PMG: średnia max tys. m 3 /h tys. m 3 /h Ilość otworów roboczych szt. 2 istniejące (D-1 i DR-1k) 6. Czas: zatłaczania odbioru dni dni październik 2009 SZEJK

6 wykonane obliczenia i symulacje pozwalają na utworzenie w sczerpanym złożu ropy naftowej Daszewo podziemnego magazynu. Ile i dokąd? Budowa magazynu przebiega w dwóch etapach, które dostosowane będą do możliwości wykorzystania mocy magazynowych przez system gazowniczy. W pierwszym etapie uzyskano pojemność czynną 30 mln m 3 przy maksymalnej wydajności ok. 16 tys. m 3 /h, w drugim będzie to 60 mln m 3 przy maksymalnej wydajności ok. 35 tys. m 3 /h. Projektowany PMG leży w sąsiedztwie Mieszalni Karlino. Napełnianie zbiornika odbywać się będzie gazem Ls, dostarczanym gazociągiem DN 150, 6,3 MPa z istniejącego gazociągu DN 250 relacji Mieszalnia Karlino-Stare Bielice. Gaz Ls przesyłany będzie z magazynu gazociągiem DN 150 do istniejącego gazociągu DN 250 Mieszalnia Karlino-Stare Bielice oraz do Mieszalni Karlino przez przyłączenie do istniejącego gazociągu DN 150 Jazy-Karlino. Co dalej? W rejonie złoża ropy naftowej Daszewo oraz złoża gazu ziemnego część instalacji odpowiedzialnej za przygotowanie gazu do zatłaczania i odbioru Białogard i Daszewo N, projektowane jest zdjęcie sejsmiczne Daszewo 3D, którego celem jest odwzorowanie obrazu strukturalnego dolomitu głównego, czerwonego spągowca oraz karbonu, jak również uściślenie przebiegu dyslokacji, skomplikowanej tektoniki, co w przyszłości pozwoli być może na wskazanie kolejnych stref złożowych. Wyniki tych prac posłużą dodatkowo do szczegółowego rozpoznania poziomu dolomitu głównego pod kątem projektowanego magazynu. Przyszłość PMG Daszewo po zakończeniu obecnie eksploatowanych złóż (lata ) będzie przekształcony na magazyn gazu podgrupy E, ponieważ rejon Pomorza w okresie zimowym zasilany jest z dużymi trudnościami (spadki ciśnienia w systemie na końcówkach sieci wysokiego ciśnienia). Powstałe obiekty współpracowałyby z już istniejącymi, co pozwoli w znacznym stopniu obniżyć koszty. PMG Daszewo wpisał się już w krajowy system gazowniczy północnej Polski, stwarzając możliwości rozwoju gazownictwa na tym obszarze. Pozwoli to na zbudowanie modelowego systemu dystrybucyjnego o standardzie europejskim, opartego na lokalnych gazociągach wysokiego ciśnienia, magazynie gazu ziemnego zaazotowanego oraz lokalnych stacjach redukcyjno-pomiarowych i lokalnej sieci średniego i niskiego ciśnienia. Foto: Sławomir Magdoń Foto: Sławomir Magdoń w pracy magazynu wykorzystane są odwierty d-1 i dr-1k Małgorzata Sierpińska samodzielny inżynier górnik, Dział Podziemnego Magazynowania Mirosław Górecki kierownik KRNiGZ Karlino SZEJK październik 2009

7 INWESTYCJE PMG daszewo Decyzję o budowie PMG Daszewo podjęto w celu pełnego i racjonalnego wykorzystania potencjału lokalnych złóż gazu przez równomierne sczerpywanie zasobów oraz zapewnienia dostaw gazu Ls dla pomorskich miejscowości. Magazyn dla Ls Kilkuletni okres przygotowań uwieńczono rozpoczęciem w dniu prac. Ich generalnym wykonawcą było Budownictwo Naftowe Naftomontaż z Krosna. Z uwagi na ścisły związek PMG Daszewo z KRNiGZ Karlino równolegle z budową magazynu przeprowadzono modernizację tej kopalni. Zmodernizowano także obiekty KRNIGZ Karlino: kotłownię technologiczną, sieć grzewczą oraz budynek warsztatowo- socjalny. Największe trudności podczas realizacji zadania związane były z koniecznością wykonywania prac na terenie czynnego zakładu górniczego. Terminy robót i organizacja pracy musiały uwzględniać wymagania ruchu kopalni. Kilkukrotnie wystąpiły kolizje z nieczynną infrastrukturą podziemną, wykonano wiele robót gazoniebezpiecznych. Przed uruchomieniem części odbioru gazu należało przygotować odbiór techniczny instalacji rozpoczął się w lipcu odpowiednią ilość gazu w magazynie. Wiązało się to z koniecznością wcześniejszego uruchomienia części zatłaczania i zakończenia prac na większości obiektów. Roboty budowlane zostały zakończone i trwają czynności od- biorowe instalacji odbioru gazu. Wcześniej uruchomiono kotłownię technologiczną i instalację zatłaczania. Tekst i foto: Sławomir Magdoń Branżowy Inspektor Nadzoru Dział Budowy Podziemnych Magazynów W ramach inwestycji wykonano obiekty, instalacje technologiczne, sterujące i zabezpieczające niezbędne do właściwego funkcjonowania PMG, m.in.: Połączenie instalacji technologicznej z odwiertami oraz z gazociągami sieciowymi. Instalację technologiczną złożoną z: - ciągu pomiarowego i regulacyjnego gazu zatłaczanego i odbieranego, - układu agregatu sprężającego z urządzeniami pomocniczymi, - układu obioru gazu (pogrzewacze gazu, reduktory, separatory trójfazowe, zespół osuszania z kolumną absorpcyjną oraz filtry). Instalacje i sieci pomocnicze : sprężonego powietrza, wody złożowej, regeneracji glikolu, dozowania metanolu, ciepła technologicznego, gazu opałowego, elektryczne. Budynek administracyjny z dyspozytornią. Zagospodarowanie terenu - ogrodzenie, place drogi, chodniki, zieleń. System sterownia, monitoringu i zabezpieczenia obiektu. KALENDARIUM Podpisanie umowy Przekazanie placu budowy Rozpoczęcie rozruchu kotłowni technologicznej Dostawa i posadowienie sprężarki gazu Demontaż kontenerów - dotychczasowego biura i socjalnego kopalni Rozpoczęcie rozruchu części zatłaczania Rozpoczęcie odbioru technicznego części odbioru gazu październik 2009 SZEJK

8 z terenu KGZ KALEJE Piotr Kaczmarczyk inżynier górnik KGZ Radlin Rok 2009 upłynął dla rejonu Ośrodka Kopalń Ostrów Wlkp. pod znakiem finalizacji nowych inwestycji. Obok zagospodarowania odwiertu Roszków-1, najważniejszym wydarzeniem była budowa i uruchomienie Kopalni Gazu Ziemnego Kaleje. Po ponad 13 latach przerwy ze złoża Kaleje znów popłynął gaz. Nowe życie kopalni Kaleje Foto: Piotr Kaczmarczyk Budowa kopalni realizowana była w ramach zadania zagospodarowanie złóż gazu ziemnego Kaleje i Kaleje-E, którego realizatorem był Zakład Remontowy Urządzeń Gazowniczych w Pogórskiej Woli. Po przekazaniu placu budowy w 2008 r., firma rozpoczęła rozbiórkę ist- Widok na węzły redukcyjno-pomiarowe OC Kaleje niejącej infrastruktury, na miejscu której powstała całkowicie nowa instalacja technologiczna. Budowa Ośrodka Centralnego Kaleje wraz z gazociągiem przesyłowym DN- 250 oraz światłowodem długości 10 km stanowiła drugi i końcowy etap planu, którego realizację rozpoczęto poprzez budowę Ośrodka Grupowego Zaniemyśl oraz stacji pomiarowej w miejscowości Mchy. Dwa złoża Złoże gazu ziemnego Kaleje jest złożem typu masywowego. Skałę zbiornikową stanowią utwory czerwonego spągowca udostępnione odwiertami Kaleje-9 i Kaleje-11. Doświadczenia płynące z wieloletniej eksploatacji złoża wskazują na dużą aktywność wód podścielających, co w połączeniu z wysokimi ciśnieniami stanowi duże wyzwanie dla eksploatatorów. W 1996 roku zakończono eksploatację, do wydobycia pozostało jeszcze ponad 500 mln m 3 gazu. Właściwy dobór wydatków z każdego odwiertu oraz utrzymywanie prawidłowego reżimu eksploatacji jest kluczowe dla optymalnego sczerpania tych zasobów. W bezpośrednim sąsiedztwie złoża Kaleje znajduje się odrębna, wydłużona struktura Kaleje-E z akumulacją gazu w czerwonym spągowcu. Została ona odkryta i udostępniona odwiertem Kaleje-14. Zawartość metanu w mieszaninie gazu z obu złóż wynosi ponad 70%. SZEJK październik 2009

9 Kilka słów o instalacji Zastosowana technologia opiera się na pewnych i sprawdzonych już rozwiązaniach. Gaz ziemny pod pełnym ciśnieniem z każdego spośród trzech odwiertów transportowany jest na Ośrodek Centralny indywidualnym gazociągiem. Równocześnie, w przeciwną stronę bezpośrednio na głowicę odwiertu lub w kolektor odpływowy, tłoczony jest dwufunkcyjny inhibitor korozji i hydratów. Wydobywane medium, po dotarciu na teren OC, kierowane jest na oddzielacze stojące, w których na skutek zmiany jego kierunku i prędkości następuje wstępne wytrącenie cieczy złożowej, cząstek stałych oraz inhibitora. Po indywidualnym opomiarowaniu na gazomierzach zwężkowych trafia na ręczny zawór redukcyjno-regulacyjny obniżający jego ciśnienie z ok. 260 bar do 68 bar. Na skutek występowania dodatniego efektu Joule a-thomsona temperatura gazu obniża się do wartości poniżej 0 C. Tak schłodzony gaz trafia do niskotemperaturowego separatora NTS. Dalsza jego obróbka do parametrów handlowych jest realizowana dzięki kolumnowej instalacji osuszania, w której absorbentem jest glikol trójetylenowy. Ostatnim KALENDARIUM 1974 r. rozpoznanie złoża Kaleje odwiertem Ka-1, 1975 r. włączenie KGZ Kaleje do ruchu, 1996 r. odkrycie złoża Kaleje-E odwiertem Ka-14, 1996 r. przerwanie eksploatacji ze względu na obniżenie kaloryczności gazu w gazociągach w rejonie Poznania, 2003/2004 r. odkrycie złoża gazu ziemnego Zaniemyśl, 2006 r. budowa OG Zaniemyśl, 2007 r. rozstrzygnięcie przetargu na budowę OC Kaleje, 2008 r. rozpoczęcie prac budowlanych, 2009 r. uruchomienie instalacji i powołanie do życia Kopalni Gazu Ziemnego Kaleje. Tłocznia inhibitora korozji i hydratów etapem procesu oczyszczania na OC Kaleje jest usunięcie z gazu par rtęci w adsorberach rtęci wypełnionych węglem aktywowanym siarką. Wilgotnościomierz ciągłego pomiaru na odcinku zdawczym umożliwia bieżącą kontrolę skuteczności działania instalacji. Woda złożowa usunięta podczas całego procesu jest magazynowana i okresowo zatłaczana do złoża odwiertem Ka-1. Pomiędzy Ośrodkiem Centralnym a OG Zaniemyśl położono kabel światłowodowy umożliwiający szybki transfer danych, a tym samym podgląd i sterowanie procesem produkcji na OG. Instalację technologiczną OC Kaleje można scharakteryzować jako przejrzystą i przyjazną dla obsługi, co w sytuacjach awaryjnych może okazać się jej wielką zaletą. Czas zaczynać czyli rozruch... Na początku czerwca prace na placu budowy zbliżały się do końca. Rozpoczęto przygotowania do uruchomienia instalacji. Za rozruch z ramienia Wykonawcy od- powiedzialny był Kierownik Budowy Aleksander Rzońca, ze strony Inwestora Kierownik OK Ostrów Wlkp. Wojciech Niepewny. Ośrodek Centralny Kaleje rozpoczął produkcję 3 lipca. Istotnym zagadnieniem, z jakim musieli poradzić sobie członkowie załogi w początkowej fazie eksploatacji, było przeciwdziałanie hydratyzacji gazociągów. Zarówno kierownictwo jak i pracownicy OC Kaleje sprostali wyzwaniom jakie stawiała im nowa instalacja. Dlatego też w chwili obecnej krajowy system zasilany jest kolejnymi metrami sześciennymi błękitnego paliwa pochodzącymi z rodzimych złóż. To jeszcze nie koniec Rejon na południe od Poznania kryje w głębi ziemi jeszcze niejedno złoże gazu. W rejonie Pleszewa prowadzone są prace geofizyczne dające nadzieję na nowe odkrycia. Na rok 2010 planowane są natomiast inwestycje związane z zagospodarowaniem złóż w okolicach Kromolic oraz Środy Wielkopolskiej. październik 2009 SZEJK Foto: Piotr Kaczmarczyk

10 aktualności rozmowa szejka W sierpniu Zarząd Spółki podjął uchwałę dotyczącą wdrożenia Programu budowy wartości GK PGNiG na lata Czym jest Program i jakie jego wytyczne będą miały wpływ na działalność naszego Oddziału? - z Koordynatorem Programu, Dyrektorem Departamentu Strategii w PGNiG SA, Tomaszem Karasiem rozmawia Dorota Mundry. Wypełnić lukę wartości Foto: archiwum PGNiG Proszę w kilku zdaniach opowiedzieć o genezie Programu. á O Programie zaczęliśmy myśleć, kiedy powstał długofalowy program działalności PGNiG i okazało się, że istnieje bardzo duża luka wartości. Oznacza to, że inwestowany przez Spółkę kapitał nie będzie się w najbliższych latach zwracał. To był impuls do rozpoczęcia prac nad Programem. Każda firma dąży do tego, aby jej wartość wzrastała. Naszym właścicielem jest Skarb Państwa, jesteśmy jednak na giełdzie i wszystkim właścicielom na tym zależy. Polega to przede wszystkim na tym, aby kapi- Podział pieniędzy jest zawsze najtrudniejszy i nigdy sprawiedliwy 10 SZEJK październik 2009 tał zainwestowany przez właściciela zwracał się w odpowiednim stopniu - czyli - jak z najmniejszego kapitału osiągnąć jak największy zysk? Po analizie okazało się, że w naszej spółce zwrot z zaangażowanego kapitału to ok. 7,9% - to bardzo słaby wynik. Z punktu widzenia inwestora lepiej przeznaczyć środki na lokatę w banku. Uzyska tu podobny zwrot, a nie ponosi ryzyka związanego np. z rynkiem czy ograniczeniami URE w naszej działalności. O 2% powinniśmy zmniejszyć koszty operacyjne wydobycia w roku Co stanowi główne założenia Programu, w jaki sposób będzie on realizowany? á Program został przygotowany tak, aby spadek wartości GK w kilku najbliższych latach zrównoważyć obniżeniem kosztów z jednej strony, a wzrostem przychodów z drugiej - te dwa czynniki decydują bowiem zarówno o zysku, jak i o luce wartości. Związane z tym wskaźniki to koszt zaangażowanego kapitału, mówiąc inaczej - ile kosztuje nas pozyskiwany kapitał? oraz efektywność tego kapitału. Dla przykładu pozyskując kredyt na 14% i wypracowując dzięki niemu zysk 12% widzimy, że pożyczone pieniądze kosztowały nas więcej niż to, co dzięki nim wypracowaliśmy. A tak być nie może. Kapitał Spółki składa się z dwóch części - kapitału własnego i pożyczonego, średnioważony koszt pozyskania kapitału w Spółce to dziś 13,9%. A my, jak wspomniałem wcześniej, mamy zwrot z zaangażowanego kapitału na poziomie 7,9%. Jest to ogromna różnica, stąd niszczymy kapitał pozyskiwany podczas prowadzenia naszej działalności. Według analizy ten trend spadkowy utrzyma się do 2015 r. Najwyższy czas podjąć działania zapobiegawcze. Założenia Programu dotyczą więc ograniczenia kosztów oraz zwiększenia przychodów. Jak zmniejszyć koszty? Możliwości są. Zaznaczam, że w Programie kładziemy nacisk na koszty nie związane z pracownikami. Skupiamy się na kosztach zakupu materiałów i usług obcych. W pierwszym przypadku mamy nieco ograniczony wpływ - choćby stąd, że kontrakty na zakup gazu są długoterminowe, w drugim jednak - zdecydowany. Wiele kroków już poczyniliśmy - jest to np. dążenie do korzystania z efektu skali przy zakupach centralnych. Nie tylko materiałów (np. rur), ale również innego asortymentu. Rozważamy m.in. zakup centralny energii elektrycznej dla całej GK. Jak wynika

11 z najprostszych szacunków, możemy zaoszczędzić dzięki temu ok. 4 mln zł rocznie. Zmiana mentalności, postrzegania przez nas rynku i naszej roli musi się zmienić w najbliższych latach Jeśli chodzi o przychody - tutaj trudno mówić o zwiększeniu cen gazu, URE reguluje bowiem rynek w tym zakresie. Powinniśmy się skupić na zwiększeniu ilości sprzedawanego gazu, wpływie na URE w zakresie urealnienia cen gazu (obecnie odbiegają one od cen rynkowych ze względu na wspólny koszyk gazu w Spółce - z wydobycia krajowego i importu) oraz na rozwoju tzw. innej działalności. Myślę tutaj po pierwsze o elektroenergetyce - produkcji energii elektrycznej i ciepła w układach kogeneracyjnych i sprzedaży tych produktów. Po drugie o wykorzysta- niu faktu, że mamy poprzez Biura Obsługi Klienta kontakt z ogromną liczbą odbiorców w całej Polsce. Dlaczego nie oferować im innych usług - od płacenia w naszych BOK rachunków różnego typu po sprzedaż właśnie energii elektrycznej, dostępu do telewizji kablowej, itp. Naszego Oddziału dotyczy Inicjatywa nr 2, czyli optymalizacja kosztów wydobycia. Jakie są tu oczekiwania? á Górnictwo naftowe to obszar, który buduje wartość GK. W związku z tym cele Programu i wskaźniki związane z obniżką kosztów są u Państwa najmniej odczuwalne. Musimy jednak mieć na uwadze to, że koszty wydobycia rosną a nie ma to przełożenia na oczekiwany wzrost zasobów. Wydobyty m 3 kosztuje coraz więcej. Dynamika sprzedaży gazu musi być więc większa od wzrostu kosztów wydobycia - aby nie powstawały dylema- ty typu wiercić w kraju czy kupować za granicą? Jakie zagrożenia mogą utrudnić realizację założeń? á Przez wiele lat żyliśmy w świadomości dominującego podmiotu na rynku. Chcemy dokonać zmiany w podejściu decydentów w Oddziałach i Spółkach do przyszłości firmy. Zależy mi na tym, aby Program odebrali jako swój, mają bowiem dużą swobodę działania w jego zakresie. A jednocześnie - aby przenieśli to na swoje kadry kierownicze. Dyrektorzy Oddziałów i prezesi spółek GK będą wdrażali Program i realizowali zawarte w nim cele, z tego będą rozliczani. Wiem, że było wiele programów i projektów w naszej spółce, które nie zostały zrealizowane. Program Budowy Wartości jest pierwszym, którego liderami są prezesi. W obecnej sytuacji ekonomicznej jest duża determinacja, aby skutecznie go wdrożyć, czego sobie i Państwu życzę - po to, abyśmy mogli przez wiele lat w tej spółce pracować. Dziękuję za rozmowę. październik 2009 SZEJK 11

12 z terenu KGZ Żuchlów Kopalnia Grzegorz Turowski kierownik zmiany KGZ Żuchlów miliarderów Kopalnia Gazu Ziemnego Żuchlów w Starej Górze w ciągu 30 lat wyeksploatowała ponad 21 mld m 3 gazu. Aż 7 odwiertów eksploatacyjnych zasłużyło się wybitnie, bowiem od początku eksploatacji z każdego z nich pozyskaliśmy ponad 1 mld m 3. Rekordzistą został odwiert Żuchlów- 18 z dorobkiem 1,468 mld m 3. W skład KGZ Żuchlów wchodzą Ośrodek Centralny Żuchlów i ośrodki grupowe: Aleksandrówka i Góra. Ośrodek Centralny Żuchlów eksploatuje gaz ziemny z utworów czerwonego spągowca z głębokości Żuchlowscy miliarderzy - odwierty, z których wydobyto ponad miliard m 3 gazu Parametry gazu ze złoża Żuchlów: gaz ziemny zaazotowany o zawartości CH 4 57,2% obj., N 2 40,5% obj. zawartość węglowodorów cięższych C 3+ 10,3 % obj. kopalina współtowarzysząca: hel ~0,18 %obj. ciepło spalania: 24,3 MJ/m 3 (5800 kcal/m 3 ) podgrupa gazu wg PN-C-04753: Ln (Gz-30) Bezpieczną pracę tłoczni zapewnia nowoczesny system gaszenia pożaru wewnątrz kontenera sprężarki Foto: Grzegorz Turowski 12 SZEJK październik 2009

13 Podczas spotkania jubileuszowego kierownik KGZ Żuchlów J. Dubis wygłosił referat na temat historii eksploatacji złoża Żuchlów, r., restauracja Maria w Dębnie Polskim m. Serię gazonośną stanowią piaskowce szare i czerwone, drobnoziarniste z lepiszczem kwarcowym, węglanowym, ilasto-żelazistym. Gaz wydobywany jest 35 odwiertami pod średnim ciśnieniem ok. 24 bar. Po sprężeniu do ok. 60 bar przesyłany jest do Oddziału w Odolanowie i tam odazotowywany. W celu zwiększenia ciśnienia do obowiązującego w gazociągu przesyłowym wybudowano sześć zestawów sprężarkowych. Tłoczenie odbywa się pięcioma maszynami, jedna jest rezerwową na wypadek awarii lub podczas wykonywania remontów i obsługi technicznej. Kopalnią kierowali kolejno: Leszek Leśniak, Mieczysław Lasek, Wojciech Niepewny, Wiesław Durbajło. Obecnym kierownikiem jest Janusz Dubis. Załogę kopalni stanowi 39 osób. KGZ Żuchlów lata świetności ma już za sobą, lecz rekordów łatwo nie straci. Odwierty: Żuchlów -18, 41, 45, 46, 49, Góra-11 osiągnęły rekordową wydajność ok. 200 m 3 /min. W 1985 r. dozwolony pobór gazu Miliarderzy Żuchlów 18: 1,468 mld m 3 Żuchlów 49: 1,199 mld m 3 Żuchlów 17: 1,184 mld m 3 Żuchlów 41: 1,113 mld m 3 Żuchlów 46: 1,076 mld m 3 Żuchlów 45: 1,043 mld m 3 Żuchlów 8 : 1,0 mld m 3 ze złoża wynosił m 3 /min tj. 189 tys. m 3 /h, a w 1986 r. osiągnięto wydobycie roczne ponad 1,2 mld m 3. Kalendarium 1972 r. odwiercono pierwszy odwiert Żuchlów-1 w miejscowości Żuchlów, stąd nazwa złoża 1979 r. odwiercono kolejnych 21 otworów 1979 r. rozruch kopalni 1994 r. budowa tłoczni gazu z 4 zestawami tłocznymi 2002 r. rozbudowa tłoczni o kolejne dwa zestawy 2002 r. zagospodarowanie złoża Lipowiec-E 2003 r. modernizacja instalacji osuszania gazu W planach na 2010 r. są m.in.: - budowa zaplecza socjalnego tłoczni gazu, przebudowa węzłów redukcyjno-pomiarowych, modernizacja kotłowni, początek prac na tłoczni gazu związanych z podsprężaniem. Pracownicy KGZ Żuchlów liczą na dobry omen cyfry 7 - tyle odwiertów osiągnęło miliardowe wydobycie na złożu Żuchlów. Wierzą, że kopalnia zapewni im pracę do kolejnego okrągłego jubileuszu r. modernizacja budynku administracyjno-socjalnego KGZ Żuchlów OK Góra Foto: Władysław Leśniewski październik 2009 SZEJK 13

14 INWESTYCJE KGZ WIELICHOWO Prace związane z budową nowej kopalni gazu ziemnego w rejonie Kościana polegają na zagospodarowaniu złóż Wielichowo, Ruchocice, Łęki. KGZ Wielichowo Na złożu Łęki zagospodarowany i włączony do KGZ Kościan-Brońsko będzie odwiert Łęki-1. Natomiast złoża Wielichowo (5 odwiertów) i Ruchocice (4 odwierty) utworzą oddzielną jednostkę z Ośrodkiem Centralnym Wielichowo-Ruchocice w miejscowości Łubnica (gmina Wielichowo). Gaz z Ośrodka Centralnego będzie przesyłany rurociągiem DN 250 do Mieszalni Gazu Grodzisk. Dodatkowo będzie istniała możliwość odbioru za pomocą rurociągu DN 250 i obróbki na OC Wielichowo-Ruchocice części gazu z KGZ Kościan-Brońsko. Trwają prace związane z zagospodarowaniem stref przyodwiertowych, budową ośrodka centralnego i rurociągów. Planowany termin zakończenia zadania to maj W lipcu 2009 została podpisana umowa związana z zagospodarowaniem kolejnych złóż: Elżbieciny (1 odwiert) i Jabłonna (4 odwierty) i podłączenie ich do OC Wielichowo-Ruchocice. Rozpoczęto prace formalno-prawne i projektowe. Pla- Z uruchomieniem odwiertu Roszków-1 związana była budowa 7 kilometrowego gazociągu, stanowiącego dodatkowy element głównej nitki gazociągu Radlin-Krobia. Do połowy listopada trwać będą procedury realizacyjne umowy pomiędzy udziałowcami inwestycji - naszym Oddziałem (51%) i FX Energy (49%). Mimo to przystąpiono już do eksploprace archeologiczne na trasie gazociągu DN 250 relacji OC Wielichowo-Ruchocice - Mieszalnia Gazu Grodzisk nowany termin zakończenia tej części prac to czerwiec Rafał Koperstyński Dział Inwestycji Górniczych Foto: Rafał Koperstyński Trwa rozruch technologiczny na odwiercie Roszków-1. Rozruch na Roszkowie atacji złoża, która planowana jest na 20 lat od daty uruchomienia odwiertu. Głębokość otworu to 3 tys. m. Złoże kryje ponad 800 mln m³ gazu ziemnego z podgrupy Lw. Michał Burkowski Foto: Przemysław Poprawa 14 SZEJK październik 2009

15 INWESTYCJE PMG BONIKOWO Pierwszy magazyn dla gazu zaazotowanego grupy Lw powstaje w sąsiedztwie KGZ Kościan - Brońsko. Przechować Lw W maju br. rozpoczęliśmy budowę przyszłego PMG Bonikowo. Obiekt jest zlokalizowany na terenie gminy Kościan i zasilany będzie gazem z dwóch kierunków: węzła Kościan i gazociągu DN 350 relacji Krobia-Kotowo. Magazyn umożliwić ma stabilizację pracy systemu gazu Lw i pozwolić na lepsze wykorzystanie zdolności produkcyjnej złóż zasilających odazotownię i mieszalnię Grodzisk. Praca PMG realizowana będzie za pomocą 2 odwiertów B-1 i B-3H. Będziemy mogli zmagazynować w nim 200 mln m 3 gazu zaazotowanego. Wykonawcą zadania jest konsorcjum: ZRUG Pogórska Wola i BN Naftomontaż. Termin realizacji projektu to koniec 2010 r. Do tej pory konsorcjum wykonało fundamenty Mapa złóż PMG Bonikowo będzie trzecim magazynem w rejonie działania Oddziału pod obiekty technologiczne, uzbroiło teren w energię i wodę. Na ukończeniu jest sieć wodociągowa oraz kanalizacja sanitarna i deszczowa. Na terenie PMG podłączyliśmy gazociąg DN 200 do istniejącej sieci DN W nowym PMG będziemy mogli zmagazynować 200 mln m 3 gazu zaazotowanego 150 metodą hermetyczną TDW. Trwa montaż urządzeń technologicznych. Wykonawca zamontował już: zbiorniki magazynowe, oddzielacze wody złożowej, adsorbery rtęci, kolumnę osuszania gazu, zbiornik regeneracji TEG, odgazowywacze oraz filtroseparatory wody i TEG. Na placu budowy trwają prace związane z prefabrykacją elementów do montażu oraz stawianie konstrukcji kontenerów t e c h n o l o g i c z n y c h. Mocno zaawansowane są prace budowlane przy budynkach: administracyjno-socjalnym i zaplecza technicznego. Kamieniem milowym inwestycji będzie przygotowanie instalacji do rozpoczęcia zatłaczania gazu w połowie roku Foto: Jerzy Szczęsny Sławomir Lewandowski branżowy inspektor nadzoru Dział Budowy PMG październik 2009 SZEJK 15

16 po godzinach aktualności, ciekawostki Raport społeczny Ćwiczenia Las 2009 Służby ratownicze naszego Oddziału wzięły udział w międzynarodowych ćwiczeniach ratowniczych na terenie obszaru górniczego złoża Grochowice ( r.). Ich głównym organizatorem była Państwowa Straż Pożarna we Wrocławiu. Podstawowym celem ćwiczeń było sprawdzenie gotowości do prowadzenia działań ratowniczogaśniczych podczas pożarów dużych obszarów leśnych. W działaniach uczestniczyli strażacy z województw: dolnośląskie, lubuskie, wielkopolskie i zachodniopomorskie, ratownicy Niemieckiej Służby Ratownictwa Technicznego (THW), przedstawiciele służb wojska i policji. Łącznie ok. 800 osób. Scenariusz ćwiczeń obejmował awarię zaworu na instalacji odwiertu gazowego Grochowice-8, wybuch PGNiG SA po raz pierwszy wydało raport dotyczący działań odpowiedzialnych społecznie. Publikacja zatytułowana Odpowiedzialna Energia przedstawia najlepsze praktyki Grupy Kapitałowej w zakresie Strategii Zrównoważonego Rozwoju i Od- Ten raport to pierwsze w Polsce Sprawozdanie w zakresie zrównoważonego rozwoju podmiotu tak dużego jak GK PGNiG powiedzialnego Biznesu, z uwzględnieniem aspektu społecznego, ekonomicznego i ekologicznego działań naszej firmy. Zawiera także plany i zobowiązania wyznaczone w Strategii na lata (mk) Zmiany kadrowe r. Piotr Kasprzyk objął stanowisko kierownika Działu Informatyki, uprzednio pracował w firmie zewnętrznej r. Daniel Limanówka objął stanowisko zastępcy kierownika Działu BHP i Ochrony p.poż., uprzednio specjalista ds. BHP i Ochrony p. poż., w Oddziale od 2004 r. W ćwiczeniach wzięły udział zastępy ratownicze naszej zakładowej stacji i ratownicy RSGO (razem 3 zastępy) r. Marcin Dudziński został zatrudniony na stanowisku zastępcy kierownika KGZ Kościan-Brońsko, uprzednio kierownik zmiany na tej kopalni, w Oddziale od 2003 r r. Jarosław Wiśniowski pełni obowiązki kierownika KGZ Kaleje, uprzednio kierownik zmiany KGZ Bogdaj- Uciechów-Czeszów, w Oddziale od 1992 r. gazu ziemnego i na skutek tego pożar lasu, który w końcowej fazie objął teren 300 ha. Szczególnie widowiskowa była wspólna akcja naszych ratowników i ratowników z krakowskiej Ratowniczej Stacji Górnictwa Otworowego (RSGO). Polegała ona na usunięciu awarii, czyli wymianie zasuwy na głowicy eksploatacyjnej odwiertu G-8, sprawczyni ogromnego pożaru. Były to jedne z największych ćwiczeń służb ratowniczych ostatnich lat w Polsce. kpt. Zbigniew Kołodziej KW PSP Wiesław Durbajło kierownik OK Góra Foto: Zbigniew Kołodziej 16 SZEJK październik 2009

17 Rusza II blok w Arctic Paper W sierpniu br. elektrociepłownia Arctic Paper Kostrzyn S.A. złożyła wniosek o pozwolenie na użytkowanie nowego turbozespołu, kotłów i turbin. Uruchomienie nowej aparatury łączy się z otwarciem II bloku elektrociepłowni, które spowoduje większe zapotrzebowanie na gaz wydobywany przez KRNiGZ Zielin. Obecne przedsięwzięcie to kontynuacja Projektu Kostrzyn, którego pierwszy etap zakończył się w lipcu 2006 r. Oddano wówczas do użytku I blok elektrociepłowni. Dzięki tej inwestycji Arctic Paper Kostrzyn S.A. stał się kolejnym dużym odbiorcą gazu ziemnego z naszych złóż. Podstawowe parametry (blok I i II): Moc cieplna MWt Moc elektryczna - 40,4 MWe Koszt inwestycji mln zł (mb) Współpraca z Orlenem Obszar współpracy PGNiG i Orlen Upstream UWO Sieraków PGNiG SA i Orlen Upstream Sp. z o.o. podpisały 22 czerwca br. Umowę o Wspólnych Operacjach w obszarze Sierakowa, zlokalizowanego w rejonie działania naszego Oddziału. Przewidywane zasoby wydobywane złoża wynoszą ok. 2 mln ton ropy naftowej. Zaangażowanie PGNiG SA w przedsięwzięcie wynosi 51%, PKN Orlen SA - 49%. Udział w przyszłych zyskach będzie proporcjonalny do nakładów. Całkowite szacowane nakłady na realizację przedsięwzięcia to ok. 400 mln zł. Operatorem jest PGNiG SA, którego rolą jest bieżące zarządzanie i prowadzenie projektu, realizowane w oparciu o wspólnie zatwierdzone harmonogramy i budżety. Realizację umowy powierzono naszemu Oddziałowi. Przedstawicielami i pełnomocnikami projektu są - Stanisław Mamczur, Przewodniczący Komisji Operacyjnej (Główny Specjalista ds. Nadzoru Geologiczno - Wiertniczego w naszym Oddziale) i Agnieszka Kolator (z Departamentu Poszukiwania Złóż PGNiG SA). Aktualnie prowadzone są prace związane z intensyfikacją odwiertu Sieraków-4. (mb) Życiorys Szejka tekstem roku! Artykuł Razem od karbonu przedstawiający historię Stanisławy i Józefa Kudłów ( Szejk nr 1 93 V 2008) został wybrany Tekstem Roku w kategorii biuletynów wewnętrznych w Konkursie Biuletynów Firmowych Gala konkursu odbyła się 15 października br. w Warszawie. Wyróżnienie odebrała Dorota Mundry, redaktor naczelna Szejka. Była to 9. edycja konkursu organizowanego przez Agencję doradczą i wydawniczą Agape. Szejk wziął w nim udział po raz trzeci. Najwyżej oceniono stopień realizacji celów naszego czasopisma. W kategoriach: atrakcyjność z punktu widzenia czytelnika, język i jakość druku, oprawy otrzymaliśmy 7,5 na 10 punktów. Według jury najbardziej powinniśmy popracować nad jakością graficzną gazety i spójnością biuletynu z wizerunkiem firmy (6,2 p. na 10). (mk) Uwaga, konkurs! Większość z Was, drodzy Czytelnicy, z pewnością była na wakacyjnym urlopie. Z letnich wojaży pozostały niestety jedynie wspomnienia i... zdjęcia. Podzielcie się z nami fotografiami, które wykonaliście w czasie wakacji. Wybierzemy spośród nich trzy najlepsze, które opublikujemy na łamach Szejka. Zdjęcia przesyłajcie w terminie do 30 listopada br. drogą elektroniczną na adresy: dorota.mundry@zzgnig.com.pl, magdalena.kudla@zzgnig.com.pl lub pocztą na adres: ul. Boh. Westerplatte 15, Zielona Góra z dopiskiem Konkurs. Na zwycięzców czekają atrakcyjne nagrody! (mb) październik 2009 SZEJK 17

18 aktualności rozmowa szejka Większość uprawnionych pracowników GK PGNiG została szczęśliwymi posiadaczami akcji spółki. Proces podpisywania umów podsumowujemy w rozmowie z kierownikiem Działu Kadr i Racjonalizacji Zatrudnienia Andrzejem Hrywną. Akcje rozdane Gdzie odbywało się podpisywanie umów nieodpłatnego zbycia akcji? á Umowy podpisywane były w Punktach Obsługi Uprawnionych (POU): dwóch w Zielonej Górze - przy ul. Boh. Westerplatte i w siedzibie spółki Diament oraz w jednym w Pile. Uprawnionych obsługiwało ośmiu pracowników Oddziału, którzy otrzymali odpowiednie pełnomocnictwa od Ministra Skarbu Państwa. Jak długo trwał proces podpisywania umów? á Nasz POU był jednym z najdłużej działających (od br.). Foto: Magdalena Kudła w akcję Akcje zaangażowani byli, od lewej: J. Gołyźniak, A. Hrywna, D. Chorchos, B. Jagoda oraz nieobecni na zdjęciu: A. Staniszewska, A. Wużyńska, w punkcie w Pile: M. Sabura, W. Burzyńska, E. Komarowski Największy nawał pracy przypadał na pierwsze dwa miesiące, wówczas podpisywanych było ok. 50 umów dziennie, czyli praktycznie co 3-4 minuty jedna. Oczywiście przed otwarciem Punktu, a także teraz po jego zamknięciu, nadal udzielamy informacji na temat akcji. Ilu uprawnionych podpisało umowy? á Przykładowo w POU przy ul. Boh. Westerplatte podpisaliśmy 2115 umów, w tym 430 z osobami nie będącymi naszymi pracownikami. Były to głównie osoby z zakładu gazowniczego w Zgorzelcu. Jak wyglądała procedura podpisania umowy? á Jeśli uprawniony stawiał się osobiście i miał już założony rachunek maklerski, a jego dane identyfikacyjne zgadzały się z tymi podanymi w 1997 r., podpisywanie umowy trwało kilka minut. Sprawa przedłużała się, jeśli rachunek nie był otwarty lub występowała niezgodność w danych identyfikacyjnych, np. błąd w nazwisku. Każda taka niezgodność była przeze mnie jako koordynatora raportowana do Centralnego Domu Maklerskiego w Warszawie, który musiał wyrazić zgodę na podpisanie umowy w takim przypadku. Dłużej trwały też sprawy, kiedy po akcje zgłaszali się spadkobiercy uprawnionych, automatycznie liczba umów i dokumentów zwiększała się. Takich przypadków było sporo, około 30 %. Co z tymi którzy nie zgłosili się w wyznaczonym terminie? á Ci, którzy nie podpisali jeszcze umowy, mogą to zrobić w jednym z 88 Punktów Obsługi Klienta Centralnego Domu Maklerskiego Pekao SA na terenie całej Polski (ich wykaz jest dostępny w naszym dziale). Mają na to czas do 1 października 2010 r. Czy w czasie pracy Punktu występowały jakieś trudności? á Przykre były momenty, kiedy osoby pomimo wieloletniego stażu, dowiadywały się, że nie otrzymają akcji, ponieważ nie dopełniły wymogów formalnych. Zdarzyło się kilkadziesiąt przypadków, kiedy to uprawniony nie złożył w odpowiednim terminie oświadczenia o zamiarze nieodpłatnego nabycia akcji, co pozbawiało go do nich prawa. Osoby pracujące w Punkcie spotykały się wówczas z rozgoryczeniem, musiały wyjaśniać i tłumaczyć całą sytuację. Jaki był poziom wiedzy uprawnionych na temat akcji, prawa ich sprzedaży? á Wiele osób nie miało świadomości, jaka jest wartość akcji, jak duże w niektórych przypadkach są to kwoty. Jeśli chodzi o sprzedaż akcji każdy z nich został pouczony, co potwierdzał na piśmie, że akcje nie mogą być w obrocie wcześniej niż 1 lipca 2010 r. Czy sprawa akcji jest już dla naszego Oddziału zamknięta? á Sprawę zbywania akcji można będzie uznać za zakończoną 1 października 2010 r. Do tego czasu podpisywane będą umowy w Centralnym Domu Maklerskim, w międzyczasie będziemy przesyłać do Centrali Spółki komplet dokumentacji, oświadczenia, umowy. Korzystając z okazji chciałabym podkreślić bardzo dobrą współpracę z terenem, kierownikami ośrodków i kopalń, którzy wzorcowo przestrzegali harmonogramu podpisywania umów, a także zawiadamiali emerytów ze swojego obszaru działania, pomagali w organizacji transportu do Zielonej Góry. Dziękuję za rozmowę. Rozmawiała Magdalena Kudła 18 SZEJK październik 2009

19 po godzinach sylwetka Kaszub z wyboru Imię i nazwisko Rafał Haładyn Stanowisko Kierownik zmiany na Kopalni Ropy Naftowej i Gazu Ziemnego Żarnowiec. Staż pracy Pracę w zakładzie rozpocząłem w 2001 r. na KRNiGZ Żarnowiec. Przez pierwszych kilka lat zdobywałem doświadczenie praktycznie na wszystkich kopalniach w rejonie Ośrodka Kopalń Karlino (KRN Kamień Pomorski, KRNiGZ Karlino, KGZ Gorzysław). Początkowo pracowałem jako operator wydobycia, następnie pomiarowy ropy i gazu, skończywszy na obecnym stanowisku kierownika zmiany. Przechodząc przez te szczeble dotychczasowej kariery zawodowej zdobyłem potrzebne mi doświadczenie i umiejętność pracy w zespole. Stan rodziny Żona Joanna oraz 2,5 letni syn Jakub. Mój dzień pracy rozpoczynam od przeglądu sytuacji na jednostce, w której pracuję. To pozwala mi na zaplanowanie i rozdysponowanie czasu swojego i moich współpracowników. Czas wolny spędzam Przede wszystkim w gronie rodziny, choć wiadomo, że zawsze tego czasu jest za mało. Preferuję aktywy tryb życia, więc jeśli tylko jest to możliwe, wybieram się na wycieczki rowerowe z rodziną lub spaceruję. Zainteresowania, hobby Interesuję się motoryzacją, a także sportem - w szczególności kolarstwem górskim, piłką nożną i koszykówką. Moje marzenie z dzieciństwa Jako dziecko zawsze marzyłem by zostać kierowcą rajdowym. Niestety to marzenie się nie spełniło, pozostał mi tylko bierny udział w wyścigach przed telewizorem. Najpiękniejsze miejsce, które widziałem Widziałem wiele ładnych miejsc, ale najbardziej w pamięci utkwiły mi klify na wyspie Wolin. Choć nie ukrywam, że także rejon Podkarpacia urzekł mnie pięknymi widokami. Mój życiowy cel/cele Mam wiele życiowych celów. Jedne są ważniejsze, drugie mniej, ale chciałbym je pozostawić w tajemnicy. Książka lub film, które ostatnio mnie zachwyciły Jedna z książek, która ostatnio mnie zachwyciła to Zaginiony Symbol Dana Browna. Wykonuję swój zawód, bo Praca w branży naftowej, a w szczególności w terenie niesie ze sobą możliwość bezpośredniego mierzenia się z problemami technicznymi związanymi z eksploatacją ropy naftowej i gazu ziemnego. Taki układ pozwala mi na pełne zaangażowanie i wykorzystywanie wiedzy technicznej, co daje mi zadowolenie z wykonywanego zawodu. Słucham muzyki Różnej, to zależy od nastroju ale w szczególności lubię RNB i Soul, a także polski rock. Z synkiem Jakubem na spacerze po gdańskiej starówce Ulubiona potrawa Jest ich naprawdę wiele, ale najbardziej lubię zupę pomidorową. Ulubione powiedzenie Milczenie jest często najmądrzejszą rzeczą, jaką możesz powiedzieć. Główne cechy charakteru Trudno jest mi oceniać samego siebie, ale myślę, że jedną z pozytywnych cech mojego charakteru jest wytrwałość. Wakacje spędzam Z racji tego, że mieszkam nad morzem to głównie tu wypoczywam z rodziną. Znak zodiaku Wodnik. Notował: Michał Burkowski Foto: archiwum domowe październik 2009 SZEJK 19

20 po godzinach SPORT Rajd samochodowy Miłośnicy czterech kółek zmierzyli się 10 października br. w VIII Rajdzie Nafty. Po odprawie i złożeniu kwiatów pod pomnikiem Ignacego Łukasiewicza 25 załóg ruszyło w trasę, której celem była Jesionka. Na trasie zawodnicy wykonywali próby samochodowe (głównie przejazdy na czas), rekreacyjne (np. strzelanie z karabinka, pływanie rowerem wodnym) oraz turystyczne (związane z zabytkami m.in. Trzebiechowa czy Przytoku). Badminton Magdalena Kudła Mistrzostwa Polski Firm Gazowniczych w Badmintonie odbyły się w czerwcu w Gdańsku. Nasz Oddział reprezentowali Andrzej Zabiegaj i Tomasz Olejarz - pracownicy KRNiGZ Dębno. Nasi zawodnicy spisali się na medal : T. Olejarz zwyciężył w grze indywidualnej w kategorii do 40 lat. Wielkim sukcesem było również zajęcie 4 miejsca w grze podwójnej. Jak na debiutantów, zawodnicy Oddziału sprawili wielką niespodziankę osiągając w klasyfikacji drużynowej czwarte miejsce. Magdalena Kudła Po ogłoszeniu wyników - od lewej: A. Zabiegaj, S. Hinc (wiceprezes PGNiG SA), T. Olejarz Foto: archiwum PGNiG Na podium stanęli, od lewej: Joanna, Paweł i Jakub Lewandowscy (II m.), Krzysztof i Adam. Andrzejewscy (I m.), Elżbieta, Ola, Michał i Jakub Leszczyńscy (III m.) Zwycięstwem drużyny naszego Oddziału zakończyły się IV Mistrzostwa Polski w Piłce Nożnej o Puchar Prezesa Zarządu PGNiG SA. W zawodach, które odbyły się w dniach 1-4 października br. w Warszawie, Piłka nożna uczestniczyło 18 drużyn. Drugie miejsce zajęła drużyna Wielkopolskiej Spółki Gazowniczej, a trzecie Oddział w Sanoku. Marek Burdzy I miejsce wywalczyli, od lewej, górny rząd: G. Kowalski (Odazotownia Grodzisk), D. Pisarek (OK Gorzów), P. Wachowski (Ekspedyt Barnówko), M. Burdzy (Dział Geologii Złożowej), A. Rachwalski (Ekspedyt Barnówko), J. Łuczyszyn (OK Gorzów), M. Korotyszewski (Dział Utrzymania Ruchu), T. Dzięcioł (KGZ Kościan-Brońsko), B. Iwanow (TV Polsat), K. Majewski (KGZ Żuchlów), R. Sielicki (OK Gorzów) Foto: Iwona Bruczyńska Foto: archiwum PGNiG 20 SZEJK październik 2009

21 Tenis/piłka nożna W dniach sierpnia na obiektach MOSiR-u w Zielonej Górze odbył się Turniej Piłki Nożnej i Tenisa Ziemnego o Puchar Dyrektora Oddziału. Ozdobą zmagań piłkarskich był mecz kobiet: P.N. Diament - PGNiG SA Oddział w Zielonej Górze (wygrany przez zawodniczki Diamentu po dramatycznej końcówce i rzutach karnych). Futbolowe rozgrywki rozegrano w systemie grupowym każdy z każdym, w dwóch grupach. Z kolei turniej tenisa ziemnego rozegrano systemem pucharowym w ośmiu kategoriach. Pierwsze miejsca w turniejach zajęli: Damska drużyna Oddziału z dyrektorem T. Kulczykiem w roli bramkarza Turniej tenisa ziemnego (mężczyźni) Zaawansowani: Włodzimierz Barański (Zielona Góra) Początkujący: Tomasz Wiktorski (Zielona Góra) Foto: Dorota Mundry Zwycięska Grupa z Grodziska Turniej pocieszenia: Jerzy Wasilewski (PN Diament) Debel: John, Urban (OK Grodzisk Wkp.) Michał Burkowski Foto: Magdalena Kudła Turniej piłkarski OK Grodzisk Wielkopolski Turniej tenisa ziemnego (kobiety) Zaawansowane: Małgorzata Jarzębska (Zielona Góra) Początkujące: Anna Baczyńska (Zielona Góra) Turniej pocieszenia: Katarzyna Boczkowska-Pidek (Zielona Góra) Debel: Jarzębska, Baranowska (Zielona Góra) Piłka nożna Dwie drużyny reprezentujące nasz Oddział wzięły udział w III turnieju o puchar Dyrektora PGNiG SA Oddział w Odolanowie, który odbył się w dniach października br. w Odolanowie. Zespoły Ośrodka Kopalń Ostrów Wlkp. i Zielonej Góry zajęły odpowiednio III i IV miejsce. Zawodnik naszego Oddziału Tomasz Tatarynowicz został królem strzelców turnieju. W finale drużyna gospodarzy zwyciężyła z PNiG Piła. Magdalena Kudła Po rozdaniu nagród w turnieju tenisowym Kolejny raz Łódź gościła tenisistów - XXII Mistrzostwa Polski w Tenisie Ziemnym o Puchar Prezesa PGNiG SA odbyły się w dniach sierpnia. Drużyna Oddziału zdobyła czwarte miejsce w klasyfikacji generalnej (na 20 drużyn), wśród indywidualnych sukcesów warto odnotować I miejsce J.Pietras w deblu (w parze z H. Piskorek) i II miejsce J. Siergiej w grze singlowej oraz III miejsce pary W. Barański - R. Nowak w deblu seniorów. Dorota Mundry Tenis Oddział reprezentowało 11 pracowników, od lewej: J. Pietras, D. Mundry, W. Wybudowski, S. Mundry, R. Nowak, J. Siergiej, W. Gruszka, P. Urban, W. Barański, P. John, T. Tatarynowicz październik 2009 SZEJK 21 Foto: Michał Burkowski Foto: Grzegorz Padło

22 po godzinach życiorys wpisany w naftę Foto: archiwum domowe Gdyby ktoś dał mi drugie życie, pokochałbym ten zawód tak samo tak o 38 letniej pracy w branży mówi Marian Organ, pracownik KGZ Żuchlów. W pracy obserwuję naturę Pan Marian, podobnie jak większość nafciarzy jego pokolenia pochodzi z Podkarpacia. Jeśli chodzi o wybór zawodu początkowo myślał o mechanice, ale skończyło się na zawodowej szkole górnictwa naftowego w Krośnie na kierunku eksploatacja. Budowniczy kopalń Na pierwszego pracodawcę wybrał Naftomontaż i już na początku w 1971 r. oddelegowany został na drugi koniec Polski do budowy kopalni Czeszów. Pracował jako stażysta, później monter. W 1973 r. ukończył kurs spawacza, trzy lata później poszerzył kwalifikacje o uprawnienia do pracy na urządzeniach ciśnieniowych. Na praktykach szkolnych w Krośnie, 1970 Przez dziesięć lat w Naftomontażu brał udział w budowie co najmniej 15 kopalń na Niżu Polskim, pracował m.in. na Kamieniu Pomorskim, Grodzisku, Tarchałach, Bogdaju, Załęczu, Borzęcinie. Był to okres wytężonej pracy, zdobywania doświadczenia. Warunki pracy nie były łatwe, jednak zajęcie bardzo panu Marianowi odpowiadało. Nie lubił siedzieć w jednym miejscu, a dzięki delegacjom zwiedził pół Polski i za- 22 SZEJK październik 2009 warł wiele znajomości w różnych jednostkach. Przejście do eksploatacji Czeszów okazał się dla niego nie tylko pierwszym miejscem pracy, tu także poznał żonę Krystynę. W 1977 r. w dniu swoich imienin otrzymał piękny prezent, na świat przyszła córka Ewelina. Założenie rodziny spowodowało, że pracę w rozjazdach przyszło zamienić na stacjonarną. W związku z tym w 1981 r. przeszedł do eksploatacji na kopalnię Czeszów jako monter-spawacz. Wysyłany był również w delegacje, np. do prac przy gazociągach na Borzęcinie, Wierzchowicach. Po otrzymaniu mieszkania służbowego w Górze w 1983 r. przeprowadzili się, a pan Marian zamienił kopalnię Czeszów na Żuchlów. Obserwując odwierty Po ukończeniu technikum mechanicznego i studium otworowej eksploatacji złóż rozstał się ze stanowiskiem montera. Pracował jako prowadzący zmianę na Żuchlowie, krótko także na Wilkowie. Obecnie jest pomiarowym gazu na KGZ Żuchlów. Jego praca polega m.in. na obserwowaniu odwiertów. Co dziesięć dni wraz z kolegą objeżdżają 35 otworów. Kontrolują i raportują ciśnienie gazu. Jest to bardzo ciekawe zajęcie, bo to trochę walka z naturą. Nie wiadomo do końca, co dzieje się pod powierzchnią ziemi, a złoże trzeba jak najefektywniej sczerpać. Oprócz tego kierownictwo kopalni nadal korzysta z jego umiejętności spawacza. Pracę w branży rozpocząłem w 1971 r. Pan Marian żartuje, że pomiarownia jest wylęgarnią kierowników zmianowych, on sam również miał propozycję przejścia do kancelarii, ale z niej nie skorzystał. Praca mu odpowiada, a niech awansują młodsi. Wolny czas wypełnia mu dom i rodzina. Wiele prac przy budowie domu wykonał sam, co było ogromnym wyzwaniem. Przyjemność sprawiają mu spacery po lesie w poszukiwaniu grzybów i wędkowanie. Jest skarbnikiem w przykopalnianej sekcji wędkarskiej. Mimo, że wiążąc się z Naftą tak naprawdę niewiele o niej wiedział, gdyby jeszcze raz miał wybierać zawód, wybór padłby na górnictwo naftowe. Praca daje mu bowiem dużo satysfakcji, przyniosła także znajomości i przyjaźnie na całe życie. Magdalena Kudła Żonę Krystynę pan Marian poznał na zabawie w Czeszowie, na zdjęciu z córką Eweliną Foto: Jolanta Pietras Foto: archiwum domowe