,,HISTORIA BUTZKOWEGO MŁYNA

Wielkość: px

Rozpocząć pokaz od strony:

Download ",,HISTORIA BUTZKOWEGO MŁYNA"

Ignacy Włodarczyk
7 lat temu
Przeglądów:

1 KONKURS MOJA WIEŚ MOJE MIEJSCE DAMIAN GLADOS,,HISTORIA BUTZKOWEGO MŁYNA Zębowice, maj 2010r.

2 HISTORIA BUTZKOWEGO MŁYNA Łąka jest małą wsią sołecką liczącą około 182 mieszkańców. Powstała w połowie XIII wieku, kiedy to rycerz Radowaj właściciel Radawia sprowadził na te tereny osadników: chłopów i rzemieślników. Powstały wówczas dwie osady: Wielka Łąka, przed obecnym skrzyżowaniem dróg do Radawia i Kniei oraz Mała Łąka w okolicach ostatnich zabudowań. W pierwszej połowie XVII w. wieś należała do Adama Paczyńskiego. Właściciel prowadził bardzo wystawny tryb życia. Często podróżował i wydawał dużo pieniędzy na różnego rodzaju rozrywki. W celu pokrycia długów zmuszony został do sprzedania swoich dóbr. Znaczna część Łąki znalazła się w rękach trzech panów: Franciszka Schicka, Dominika Schicka i pana Unschilda. Od tego momentu Łąka stała się wsią ludzi bogatych. Bogaci mieszkańcy Łąki pomnażali dobra i coraz bardziej uniezależniali się od swojego pana. Biedni byli obciążani nowymi zobowiązaniami czynszowopańszczyźnianymi. W obronie chłopów stanął proboszcz radawskiej parafi Franciszek Młodziński. Mieszkańcy Łąki systematycznie wzbogacali się. We wsi powstały trzy młyny, które mieliły zboża na chleb i pasze. Stały się one trwałym elementem krajobrazu. Najokazalszy został wybudowany w 1723 roku i należał do rodzin Kokot, Butzek, a następnie Maushagen. Znajdował się on na końcu wsi nad rzeka Libawką, przy młynie był też tartak. Całe gospodarstwo liczyło 72 morgi lasu oraz 104 morgi pola. 8 morgów liczyło samo podwórze. Obecnie po młynie zostały jedynie wgłębienia. W skład zabudowań wchodzi również drewniany budynek z 1743 roku, w którym mieściła się szkoła. Uczęszczały do niej dzieci z Łąki, Kosic i Kniei. Ostatnią nauczycielką w tej szkole była pani Maria Michalczyk, która zmarła w 1948 roku. Kiedy szkoła uległa zniszczeniu, w 1902 r. na działce Jana Pawlika wybudowana została druga szkoła przez mistrza ciesielskiego Śliwę z Olesna.

3 Miejsce, w którym znajdowała się pierwsza szkoła Obok młyna do dziś zachował się trzypoziomowy spichlerz z 1836 roku, w którym właściciele młyna gromadzili zboże. Razem ze spichlerzem zachowały się też oryginalne drewniane drzwi, które obecnie są schowane.

4 Oryginalne drewniane drzwi ze spichlerza Na posesji znajduje się też drewniana stodoła. Jedna jej część pochodzi z 1743 roku, druga została dobudowana w 1836 roku. Pod starą częścią znajduje się piwnica o łukowatym sklepieniu. Można by w niej pomieścić kartofle wszystkich gospodarzy Łąki. Wymiary tej stodoły były bardzo imponujące, jak na tamte czasy ( 26 m długości i 6 m szerokości ). Naprzeciwko gospodarstwa, gdzie znajdował się młyn stoi krzyż. Historia tego krzyża jest ściśle związana z historią młyna. Właściciel młyna pod koniec XVIII wieku pożyczył dużą sumę

5 pieniędzy od pana z Chudoby. Nie chciał oddać pieniędzy, które pożyczył, więc pan z Chudoby powołał go do sądu. Kiedy w 1800 roku właściciel młyna jechał z sądu po przegranej sprawie, wypadł z bryczki i na miejscu zmarł - prawdopodobnie na zawał serca. W miejscu wypadku postawiono krzyż. Od tego czasu był on wymieniany trzykrotnie, ale ikona Jezusa Chrystusa jest ta sama od tamtego wydarzenia aż do dziś. W 1927 roku doszło do tragicznego wydarzenia. Powódź zniszczyła dwa młyny w Łące - Butzkowy i znajdujący się przy tej samej rzece, należący do Mendli. Juz nigdy nie zostały odbudowane. Po powodzi gospodarstwo zbankrutowało i zmieniło właściciela. Został nim mieszkający w Antoniowie von Maushagen, który ożenił się z panią Marią służącą na gospodarstwie, w którym również znajdował się młyn, u rodziny Twardawskich w Biestrzynniku. Von Maushagen zakupił niedziałający już młyn wraz z całym gospodarstwem z ogłoszenia prasowego. Pieniądze na zakup dostał w ramach rekompensaty za zalanie wsi, w której mieszkał, bo na jej miejscu wybudowano zaporę na Małej Panwi.W dniu przepisu kupiec zginął w niewyjaśnionych okolicznościach na podwórku (obok stodoły) swojej posiadłości. Prawdopodobnie został zabity. Po śmierci von Maushagena pani Maria poślubiła Skowronka pochodzącego z Wojciechowa. Zginął on na wojnie w 1943 roku i matka została sama wraz z 4 synami. Twardawski chciał przejąć młyn, ponieważ uważał, że pani Maria jest z nim spokrewniona, a tak naprawdę była tylko służącą w jego gospodarstwie. Pan Twardawski nie dawał za wygraną, uprawiał wszystkie pola i gospodarzył w obejściu należącym tak naprawdę do pani Marii. Pani Maria sądziła się o swoje gospodarstwo z Twardawskim około 10 lat. Była nawet u I Sekretarza PZPR - Gomułki. W latach 50-tych poprzez sąd wywalczyła gospodarstwo na własność. Wtedy Twardawski musiał opuścić Łąkę. W latach 60-tych Pani Maria otrzymała odszkodowanie za wiele lat sądów. Za te pieniądze wybudowała dom i w nim zamieszkała. Ostatecznie około 1980 roku opuściła Polskę i

6 zamieszkała na stałe w Niemczech. Powodem jej decyzji była wysoka renta wojenna, którą jej wypłacano za śmierć męża, który zginął na wojnie. Obecnie właściciel mieszka za granicą, a całe gospodarstwo popada w ruinę. Damian Glados PG Zębowice Źródła: - Kronika parafialna spisana przez byłego proboszcza ks. Wiktora Pokorę oraz wywiadu przeprowadzonego z byłym właścicielem młyna p. Hubertem Maushagenem. -

Podobne dokumenty

Historia Szkoły Podstawowej nr 1 w Puszczykowie

Historia Szkoły Podstawowej nr 1 w Puszczykowie Nie znamy dokumentów o początkach szkoły w XIX wieku. Jedynym dostępnym potwierdzonym materiałem, na podstawie którego możemy wnioskować o dacie powstania