Jak radziła sobie gospodarka i korporacje transnarodowe (KTN) Unii przed globalizacją i jak radzą sobie w globalizacji?

Wielkość: px

Rozpocząć pokaz od strony:

Download "Jak radziła sobie gospodarka i korporacje transnarodowe (KTN) Unii przed globalizacją i jak radzą sobie w globalizacji?"

Zdzisław Stankiewicz
7 lat temu
Przeglądów:

1 Zbigniew Zimny Rola korporacji transnarodowych (KTN) w rywalizacji i współpracy Unii Europejskiej (UE) w świecie Konferencja Unia Europejska w gospodarce światowej nowe uwarunkowania Katedra Intergracji Europejskiej im. Jean Monneta 19 czerwca 27 SGH Jak radziła sobie gospodarka i korporacje transnarodowe (KTN) Unii przed globalizacją i jak radzą sobie w globalizacji?

2 Osiągnięcia przedsiębiorstw i krajów: kiedyś w harmonii... Ricardo: Nic tak nie przyczynia się do prosperity i szczęścia kraju jak wysokie zyski Teoria i praktyka ekonomii: Na długą metę zyski rosną w takim samym tempie jak PKB Potocznie: What s good for General Motors is good for America Globalizacja tę harmonię narusza Produkcja międzynarodowa produkcja dóbr i usług za granicą przez KTN, podejmujące bezpośrednie inwestycje zagraniczne (BIZ) osłabia związek między powodzeniem korporacji i krajów, uniezaleŝniając KTN od polityki i warunków ekonomicznych kraju macierzystego Np. konkurencyjność eksportowa USA spadła w drugiej połowie lat 198. i pierwszej połowie lat 199., a konkurencyjność KTN USA wzrosła Np. w ostatnim oŝywieniu zyski korporacji wzrosły duŝo, duŝo szybciej niŝ rósł PKB takich krajów jak USA, Japonia, Francja i Niemcy

3 Produkcja międzynarodowa rośnie szybciej niŝ handel i produkcja... Tempo wzrostu PKB, handlu i BIZ na swiecie, w %, PKB Eksport Zasób BIZ > Napływ BIZ... i rola BIZ w gospodarce światowej szybko rośnie Stosunek zasobu BIZ do PKB wg. grup krajów przyjmujących, w %, Świat Kraje rozwinięte UE-15 USA Kraje rozwijające się

4 Przed globalizacją gospodarka Unii radziła sobie lepiej niŝ w globalizacji POCZĄTKI INTEGRACJI Niemcy: w trakcie Wirtschaftswunder szybki wzrost, niskie bezrobocie i szybko rosnący poziom Ŝycia Francja: les trente glorieuses 3 lat powojennych, kiedy niemal wszystko szło dobrze Włochy szybko doganiały swoich bogatszych partnerów Unia zmniejszała dystans do USA pod względem PKB, wydajności pracy, poziomu Ŝycia i handlu Chora gospodarka brytyjska Wzrost PKB per head: Unia dogania USA 198 Unia pozostaje w tyle Wzrost PKB per capita, USA i UE-15, w %, USA UE-15

5 PKB per head w $: dystans powiększa się po 1995 PKB per capita, UE-15 i USA, w $, USA UE-15 Udział Unii w eksporcie światowym: pomyślne powojenne ćwierć wieku odzyskiwanie utraconego udziału Udział UE-15 w eksporcie światowym, , w % Udział UE-15 w eksporcie światowym,

6 : globalizacja postępuje, udział Unii w eksporcie światowym spada Udział UE-15 w eksporcie światowym, w %, Wydajność pracy 1995: Unia dogania USA w przemyśle przetwórczym (poza maszynami elektrycznymi) i w usługach ludności, socjalnych i publicznych Wzrost wydajności pracy (WD na 1godz.) w USA i UE-15, %, TOT P-ME,P,K P-ex.ME P-POZ U-DiH U-FiB U-PiS U-PUB USA UE

7 Wydajność pracy : Unia odstaje we wszystkich usługach i przemyśle przetwórczym, z wyj. P-POZ (górnictwo, energia, budownictwo i rolnictwo) Wzrost wydajności pracy (WD na 1godz.) w USA i UE-15, %, TOT P-ME,P,K P-ex.ME P-POZ U-DiH U-FiB U-PiS U-PUB USA UE Liderzy (Skandynawia, Irlandia i Wlk. Brytania) i maruderzy (Francja, Niemcy, Hiszpania i Włochy) w zmaganiach Unii z globalizacją Poziom wydajności pracy w mniejszych krajach Unii i Wlk. Bryt. w %, UE-15=1, Irlandia Dania Finlandia Szwecja Wlk. Bryt. UE-! Poziom w ydajności pracy w duŝyck krajach Unii w %, UE-15=1, Francja Niemcy Hiszpania Włochy UE-!5

8 KTN w początkach integracji: inwazja USA DuŜy napływ kapitału amerykańskiego do przemysłu przetwórczego Unii Próby wykupienia sreber rodowych (Simca, Machines Bull) rodzą sprzeciw Francji Servan-Schreiber The American Challenge,1967: Ameryka wykupuje nas za nasze własne pieniądze! Połączenia i przejęcia przedsiębiorstw (PiPP) odbywają się głównie wewnątrz krajów Unii Komisja lamentuje, Ŝe wiodące firmy Unii są małe, a międzynarodowe PiPP w Unii b. trudne Proponuje statut Spółki Europejskiej, który ma ułatwić PPP : inwazja BIZ USA w Unii początek inwazji Unii w USA? Zasób BIZ USA w UE-6 i UE-6 w USA, w mln $, USA w EU-6 EU-6 w USA

9 Zasób BIZ EU-15<>USA, : dwie inwazje KTN Unii w USA: i 2-22 Wzajemny zasób BIZ UE-15 i USA, mln $, Wzajemny zasób BIZ UE-15 i USA, w mln $, , 1,2, 3, 1,, 25, 2, 15, 1, 5, EU-15 w USA USA w EU-15 8, 6, 4, 2, EU-15 w USA USA w EU-15 W globalizacji rośnie rola Unii w światowym BIZ Composition of global outward FDI stock, 196, 1967, 1975 and % 8% 6% 4% 2% Developing countries Other DMEs Japan United States European Union %

10 ... i rola KTN Unii wśród 1 top KTN 1 największych KTN wg. krajów pochodzenia, ilość, 1976, 199 i USA UE-15 Japonia POZ Ponad połowa działalności największych KTN Unii odbywa się za granicą Stopień transnacjonalizacji top 1 KTN, w %, 199 i KTN USA KTN UE KTN Jap. POZ. KTN Top 1 Aktywa SprzedaŜ Zatrudn.

11 Wśród krajów Unii największy zasób BIZ za granicą ma Wlk. Bryt., Francja i Niemcy trzymają się dobrze i zwraca uwagę ekspansja KTN Hiszpanii EU outward FDI stock by countries, %, % 9% 8% 7% 6% 5% 4% 3% 2% 1% % Other Sweden Italy Spain Bel.& Lux. Netherlands France Germany UK Firmy Europy są dobrze reprezentowane w branŝach tradycyjnych, a słabo w high-tech... Firmy Europy wśród czołowych 22 firm świata, 2, % w branŝach 1% 8% 6% 4% 2% % POZOS. USA Europa Total High-tech Life science En.Ch.Ut Cons.g.TR Trans.Log. Automotive Finance Eng.Cons.

12 ... i dogoniły firmy USA pod względem zyskowności w rezultacie konsolidacji i restrukturyzacji Zyskowność (return on equity) firm europejskich i USA, w %, S&P 5 Euro STOXX WNIOSKI (1) KTN UE radzą sobie lepiej w globalizacji niŝ gospodarki Unii RóŜnica między skutecznością KTN a gospodarek jest zwłaszcza wyraźna we Francji, Włoszech, Hiszpanii i Niemczech W krajach tych światowej klasy przedsiębiorstwa kontrastują ze sklerotycznymi gospodarkami KTN Unii odstają najbardziej w przemysłach high-tech Jeśli Unia i kraje-maruderzy nie dokonają reform, róŝnica ta będzie się pogłębiać Mimo prób, nie da się zatrzymać globalizacji: lepiej się do niej przyłączyć i z niej korzystać, jak np. Irlandia i Szwecja

13 Wnioski (2) Jest wiele sygnałów, Ŝe KTN Unii inwestują mniej niŝ by chciały i mogły w krajach macierzystych i w innych krajach Unii z powodu deficytu wykwalifikowanej siły roboczej, uciąŝliwych regulacji i sztywności rynku pracy (np. moŝna utrudniać zwolnienia, ale nie moŝna zmusić firm do naboru nowych pracowników) Przeszkody unijne, m.in. w restrukturyzacji i konsolidacji przedsiębiorstw w skali międzynarodowej a takŝe słabsza konkurencja w wielu branŝach powodują, Ŝe najbardziej produktywne przedsiębiorstwa nie rozwijają się i nie zwiększają zatrudnienia, w odróŝnieniu od najmniej produktywnych Wnioski (3) Np. w latach , najgorsze firmy Unii zwiększały rocznie zatrudnienie o 2.2%, a najlepsze tylko w tempie.3%, w duŝym kontraście do USA, gdzie odpowiednie cyfry wyniosły 6.2% i -1.6% Dyrektywy Unii mające ułatwić konsolidację międzynarodową firm kompania europejska i fuzje międzynarodowe nie przyniosły Ŝadnych znaczących rezultatów, a ta druga pogorszyła sytuację w niektórych krajach Przyszłość Unii zaleŝy od rozwoju nowoczesnych usług o wysokiej wartości dodanej. W wielu usługach Unia wygenerowała w ostatniej dekadzie KTN o klasie światowej. Aby z nich korzystać, Unia musi nie bać się realizacji rynku wewnętrznego w usługach

Podobne dokumenty

Światowy Raport Inwestycyjny 2006

EMBARGO 16 October 2006 17:00 hrs GMT Światowy Raport Inwestycyjny 2006 BIZ z krajów rozwijających się i transformacji: implikacje dla rozwoju Zbigniew Zimny Przedstawiciel UNCTAD i konsultant Raportu