objętych jest programem Natura Od siebie dodam, że wodne korytarze w postaci licznych rzek i kanałów mają łącznie ok. 230 km długości.

Transkrypt

1 Przewija się często tu i ówdzie hasło Floating Garden i mimo, że przewija się od 2008 roku, to nie każdy wie co to naprawdę znaczy, wokół czego buduje się tę markę i skąd wziął się pomysł, że Szczecin może być pływającym ogrodem. A przecież nim jest ponad wszelką wątpliwość. Jeśli ktoś jednak nie może sobie tego wyobrazić, to ten wątek ma mu to ułatwić. Zgodnie z danymi zamieszczonymi na stronie szczecin.eu pod wodą znajduje się 23,9% powierzchni miasta, a kolejnych 18,9% to szeroko pojęta zieleń. Połączenie tych dwóch można łatwo zobaczyć poruszając się po wodzie, a najwięcej widać z kajaka albo innych jednostek, których obsługa nie generuje hałasu. Łączymy się wtedy z naturą: ptaki nie płoszą się tak łatwo jak w czasie wycieczki motorówką, wyraźnie słyszalny jest szum drzew i odgłosy wydawane przez zwierzęta. Dodatkowo większość opisywanych poniżej terenów Mapa 1: Obszary chronione w mieście Szczecinie i okolicy objętych jest programem Natura Od siebie dodam, że wodne korytarze w postaci licznych rzek i kanałów mają łącznie ok. 230 km długości. Geograficzny środek miasta znajduje się pod wodą, więc kiedy mówimy o centrum, mamy zwykle na myśli stare i nowe miasto oraz ich okolice. Kajaka niestety nie wypożyczy się w centrum (nie licząc festiwali, przy okazji których często wypożyczalnie przenoszą się z peryferiów na Wały Chrobrego). Mapa 2: Szczecin z zaznaczonym geograficznym środkiem miasta

2 Ilustracja 1: Wały Chrobrego podczas Dni Morza w 2012 r. W najbliższej okolicy Wałów Chrobrego znajdują się dwie stocznie (jedna z nich niestety już nieczynna). Można je podziwiać wyłącznie z wody. Ilustracja 2: z lewej strony Stocznia Szczecińska Nowa, z prawej fragment Elewatora Ewa

3 Ilustracja 3: Stocznia Szczecińska Nowa Ilustracja 4: Wodolot Bosman-Express kursujący na trasie Szczecin-Świnoujście-Szczecin, w tle Stocznia Remontowa Gryfia

4 Kilometr na południe od Wałów Chrobrego znajduje się Nowe Miasto. Zostało nadgryzione w czasie wojny, ale większość obecnych tu budynków to przedwojenne oryginały. Ilustracja 5: Nowe Miasto W centrum znaleźć można także inne ciekawe miejsca: Ilustracja 6: najstarszy dok świata stoi w Basenie Cichym przy Kan. Wrocławskim

5 Ilustracja 7: W jego pobliżu, na Duńczycy tej wiosny para łabędzi niemych uwiła sobie gniazdo. W oddali widać katedralną wieżę. Z kolei około 20 minut na północ od Wałów Chrobrego znajduje się Orli Przesmyk, który jest bramą prowadzącą na Jezioro Dąbie. To czwarte co do wielkości jezioro w Polsce leży w całości w granicach administracyjnych Szczecina. Warunki, które na nim panują, przypominają Mazury lub Bałtyk - wedle uznania. Oprócz przestrzeni Jezioro Dąbie ma do zaoferowania także namiastkę "szczecińskiej Amazonii", której pełna wersja znajduje się 8 km od Wałów Chrobrego. Ilustracja 8: taki widok ukazuje się po przepłynięciu Orlego Przesmyku na pierwszym planie łabędź niemy

6 Ilustracja 9: Jedyną zamieszkałą wyspą nad Jez. Dąbie jest Wielka Kępa. Ilustracja 10: Na tej samej wyspie para bobrów zbudowała żeremie.

7 Ilustracja 11: Wydrnik jest kanałem, na który możemy wpłynąć bezpośrednio z jeziora. Po drugiej jego stronie jest inny kanał - Święta. To szczypta dziczy w samym centrum miasta. Płynąc na północ wzdłuż Wyspy Dębiny od strony Jez. Dąbie natkniemy się na Las Kormoranów. Kał tych ptaków jest toksyczny, co doskonale ilustrują poniższe zdjęcia. Ich odchody wyglądają jak biała farba:

8

9 Ilustracja 12-15: Kormorany w swoim lesie W pobliżu północnego brzegu Jez. Dąbie, ok. 2 godzin od Wałów Chrobrego znajduje się porzucony na mieliźnie wrak statku z betonu: tankowca Karl Finsterwalder. Można na niego wejść: na pokład prowadzi metalowa drabinka. Okazjonalnie organizowane są tam także koncerty. Wbrew obiegowej opinii (lansowanej także przez media), która głosi że jest to Ulrich Finsterwalder, jest to jego brat bliźniak Karl. Ulrich w 1950 r. został ogołocony z nadającego się do wykorzystania wyposażenia, a w latach sześćdziesiątych zatopiony w rejonie Wisełki na głębokości 10 metrów potwierdza to dokumentacja Polskiego Ratownictwa Okrętowego w Gdyni, zachowana w tamtejszym Archiwum Państwowym.

10 Ilustracja 16, 17: Wrak betonowca Karl Finsterwalder. Wszystkie widoczne napisy zostały namalowane długo po wojnie. Południową część Jez. Dąbie stanowi Jezioro Dąbie Małe. Ma ono kształt zatoki, a uchodzi do niego rzeka Płonia, która przepływa przez dzielnicę Dąbie włączoną w granice Szczecina dopiero przed II Wojną Światową. Jest poprzecinana licznymi, nisko zawieszonymi mostami co jest bardzo problematyczne dla kogoś, kto chce przepłynąć ją w całości. Ilustracja 18: Ujście Płoni

11 Ilustracja 19: Północny fragment Dąbia Żeby dostać się do wspomnianej na początku Szczecińskiej Amazonii, czyli na Międzyodrze, musimy z Wałów Chrobrego ruszyć na południe. Około 5 km stamtąd jest jedna ze szczecińskich plaż - Dziewoklicz. Jej okolice dają nam przedsmak Międzyodrza: od zachodniego brzegu Odry widzimy jeszcze co prawda samo miasto (oczyszczalnia ścieków, ruiny gazowni, elektrownia Pomorzany), lecz już na wschodnim brzegu zobaczymy jedynie zieleń i wplecione w nią ogródki działkowe. Sam Dziewoklicz znajduje się tuż za Autostradą Poznańską, która stanowi swojego rodzaju przejscie pomiędzy strefą zurbanizowaną, a mniej lub bardziej dziką. Ilustracja 20: Czaple siwe są tu tak samo pospolite jak gołębie w mieście

12 Ilustracja 21: Kaczki krzyżówki na tle Autostrady Poznańskiej Ilustracja 22: Po przepłynięciu pod Autostradą Poznańską wita nas Dziewoklicz (brak zdjęcia), a na przeciwko pierwsze zarośla

13 Kurów, Siadło Dolne, Moczyły - to podmiejskie wioski, które zobaczymy płynąc wzdłuż Międzyodrza. Powinniśmy zapamiętać zwłaszcza drugą spośród nich - w Siadle Dolnym jest wypożyczalnia kajaków, małe nabrzeże oraz sklep, który podczas niejednej wyprawy ratuje dobry nastrój. Ilustracja 23: Kurów Ilustracja 24: Spożywczy w Siadle Dolnym to jedyny w okolicy sklep osiągalny z kajaka. Do Międzyodrza prowadzi system śluz, które przed wojną służyły do regulacji poziomu wody: całe Międzyodrze służyło wtedy jako teren zalewowy zabezpieczając Szczecin przed powodzią. Na przełomie lat 80. i 90. większość śluz została zdewastowana. Oprócz nich jedynymi elementami infrastruktury dającymi się zobaczyć na Międzyodrzu są przepompownie.

14 Ilustracja 25: śluza w Siadle Dolnym jest podobna, choć w zdecydowanie gorszym stanie. Ilustracja 26: Nieużywana przepompownia naznaczona przez Polaków

15 Międzyodrze jest szerokie na 3 i długie na ok. 60 km (z czego połowa należy do Polski). W tej strefie, jako kajakarze, jesteśmy uprzywilejowani. Tylko my możemy się tu legalnie poruszać. Jedyne odgłosy, które tu słychać oprócz uderzania wiosłem o wodę, to dźwięki wydawane przez zwierzęta. O różnych porach roku spotkamy różne gatunki. Tyczy się to i fauny i flory. Poszczególne miesiące, tygodnie, a nawet pory dnia oznaczają inne wrażenia słuchowe i wzrokowe. Są także kanały żeglowne tylko w określonych porach roku. Ilustracja 27: Przecznica pod koniec września Ilustracja 28: Kanał Moczydłowski na początku sierpnia

16 Ilustracja 29: Żeglica pod koniec października Ilustracja 30: Południowy odcinek Żeglicy na początku sierpnia jest trudny do przepłynięcia

17 Ilustracja 31: Żaba wodna na Żeglicy Ilustracja 32: Gąsiorek czatujący w okolicy Jez. Krótki Rów

18 Ilustracja 33: Myszołów (?) polujący nad Obnicą Przedstawione tu gatunki zwierząt to oczywiście nie jedyne, które można spotkać w Szczecinie i na Międzyodrzu. Licznie występują tu także np. zaskrońce, wydry lub orły bieliki. Charakterystycznym dla Szczecina jest fakt, że tylko w jednym miejscu można wypożyczyć rower, a w siedmiu kajaki. Poniżej lista wypożyczalni: Wodnik w Siadle Dolnym, Wiking w Dąbiu, Kajaczek w Żabnicy, Zew Natury w Dąbiu, kajaki-szczecin w Kurowie, Stanice PTTK na plaży w Dąbiu i na Dziewokliczu. Na koniec wielka prośba do tych, którzy przebrnęli przez tekst i zdjęcia: ślady obecności Polaka na Międzyodrzu przejawiają się w postaci pływających śmieci. Idąc na kajak zabierajcie ze sobą torby nie tylko po to żeby nie śmiecić, ale też po to żeby zbierać śmieci zostawione przez mniej rozgarniętych kajakarzy. Szymon Maksymiuk