KONKURS. Zachować dla przyszłych pokoleń poszukujemy miejsc związanych z walką o niepodległość Polski. Wykonanie: Katarzyna Bomba Marta Dudek

Transkrypt

1 KONKURS Zachować dla przyszłych pokoleń poszukujemy miejsc związanych z walką o niepodległość Polski Wykonanie: Katarzyna Bomba Marta Dudek

2 1. Adres (województwo, powiat, gmina) lokalizacja, usytuowanie obiektu lub miejsca. Województwo małopolskie; powiat olkuski; gmina Wolbrom; pomniki usytuowane są głęboko w lesie (pierwszy ok. 3 km, drugi ok. 7 km od strony Kąpiel Wielkich) 2. Rodzaj obiektu. Są to odosobnione groby z tablicami upamiętniającymi. Przy pierwszym grobie na drzewie wisi duży drewniany krzyż. 3. Data i okoliczności powstania. Mieszkaocy gminy Wolbrom, aby upamiętnid te wydarzenia, które rozgrywały się w latach wznieśli nagrobki, aby uwiecznid zasługi i bohaterstwo poległych w tym lesie partyzantów. 4. Nazwiska, napisy, symbole znajdujące się na obiekcie. Nazwiska i imiona poległych są nieznane. Na pierwszych nagrobku widnieje cytat Cypriana Kamila Norwida: Gorzki to chleb jest polskośd. Natomiast na drugim cytat papieża Jana Pawła II: Nie chciejcie ojczyzny, która was nic nie kosztuje. 5. Materiał, z którego wykonano obiekt. Nagrobek jest z kamienia, natomiast tablice pamiątkowe są z czarnego granitu, przygwożdżone śrubami. 6. Opis obiektu, w tym stan jego zachowania. Groby są z kamienia z granitowymi tablicami nie są zadbane i przez wielu zapomniane. Rzadko odbywają się tam wycieczki szkolne, z powodu odległego położenia nagrobków. Wycieczka zapala nowe znicze i porządkuje groby. Najczęściej przypominamy sobie te groby w dniu Wszystkich Świętych

3 7. Opis upamiętnionego wydarzenia. Pewnego razu odważni, polscy żołnierze wybrali się do lasu porębskiego, gdzie znajdowały się gospodarstwa, ponieważ uważali, że będą się tam czuli bezpiecznie przed najazdami hitlerowców. Zatrzymali się tam. Za jakiś czas Niemcy (było ich dziesięciu) rozpoczęli atak na polskich partyzantów liczących dziewięciu członków i mieszkaoców tego lasu. Wszyscy ludzie chcąc uciec przez śmiercią, oddalili się od swoich domów. Jednak Niemcy nie dali się zwieźd i otoczyli las, po czym wystrzelali wszystkich ludzi, którzy się w nim znajdowali. Zabito czterech partyzantów, z czego jeden był ciężko ranny. Po ustąpieniu Niemców, czterej pozostali partyzanci pochowali śmiertelnie postrzelonych w lesie, po czym zanieśli ciężko rannego na kolonię Syber w Kąpielach Wielkich, gdzie sprowadzono doktora Maśka z Miechówki, który go leczył. 8. Załączniki. a) dokumentacja fotograficzna zawierająca wszystkie elementy określające groby: Zdjęcie nr 1 wejście do lasu, w którym znajduje się szlak partyzantów z pięknymi widokami

4 Zdjęcie nr 2 droga wiodąca do grobów Zdjęcie nr 3 oznaczenie szlaku partyzantów

5 Zdjęcia nr 4 pierwszy leśny grób Zdjęcie nr 5 zbliżenie na tablicę pamiątkową pierwszego grobu

6 Zdjęcie nr 6 skały wapienne znajdujące się w drodze do drugiego grobu Zdjęcie nr 7 drugi leśny grób

7 Zdjęcie nr 8 zbliżenie na tablicę pamiątkową drugiego grobu b) mapa prezentująca miejsce usytuowania obiektów: c) relacje świadków wydarzeo

8 Z relacji pani Pelagii Posełek dowiedziałyśmy się wielu ciekawych rzeczy. Groby, które uwieczniły pamięd o partyzantach, zostały wzniesione przez polskich komunistów po wyzwoleniu. Było to w drugiej połowie lat 40. XX wieku. W tamtych czasach powstała grupa partyzancka, którą przezwano Banda. Była mroźna zima, więc partyzanci musieli znaleźd schronienie przed ostrą zimą. Tak się złożyła, że pani Pelagia przenocowała paru z nich. Byli bardzo mili i uprzejmi, sami układali przeróżne piosenki, smutne, przejmujące, ale też i radosne, i pobudzające do działania. Partyzanci mieli bardzo ciekawe pomysły odnośnie utrudnianiu życia Niemcom. Pewnego razu, gdy Banda dowiedziała się o tym, że przez las na terenie Miechówki ma przejeżdżad niemiecki pociąg przewożący broo i amunicję, wpadli na pomysł odebrania im tego uzbrojenia. W dzieo, kiedy pociąg miał przejeżdżad przez las, partyzanci natłuścili smarem jakiś odcinek szyn, aby maszyna się zatrzymała i nie mogła dalej jechad. Tak też się stało, a plan Polaków powiódł się. Partyzanci walczyli z Niemcami też na inne sposoby, np. porywano pożywienie ze sklepów. Pani Pelagia była uprzejma zaśpiewad nam piosenkę partyzantów, której się nauczyła, gdy tamci u niej nocowali, oto jej słowa: Raz pewnym wieczorem, zebraliśmy się społem, aby zrobid robotę na fes, żeby szwabów rozbroid, a Polaków dozbroid, by zasłużyd na chwałę i cześd. Zebraliśmy się krótko, rozmawialiśmy cichutko, każdy głowę w napięciu trzymał, krew po żyłach krążyła, siłę naszą wzburzyła, gdy komendant rozkazy dawał, obstawione pokoje, warta stoi przy bramie, wtem komendant wskakuje do drzwi i mówi: Hende Ho - krzyczy głośno, szwaby ręce podnoszą, a od strachu latają im brwi. Broo na wrogu zdobyta, każdy chętnie ją chwytam, a po twarzach rozchodzi się śmiech, bo każdemu wiadomo nawet w domu mówiono, broo na wrogu musimy zdobyd. Gdy wracali powrotem, wieś zbudzili tupotem, wiatr piosenki układał o nas, o chłopakach odważnych, ich robotach poważnych, którzy niosą zwycięstwo dla nas. W roku pani Pelagia chodziła na nogach wraz ze znajomymi do Krzywopłot, gdzie musieli przygotowywad okopy. Byli podzieleni na grupy, w jednym tygodniu przychodziły dziewczęta, w drugim chłopcy, i tak na zmianę. Nie było tam żadnego jedzenia, przygotowywano jedynie niezbyt smaczną zupę. Podczas pracy ciągle byli pod presją Niemców. Później pani Pelagia miała jechad do Niemiec, sadzid tytoo, na co nie godził się jej ojciec. Była wioska, gdzie pracowali Ukraiocy na korzyśd Niemców. Hitlerowcy w czasie wojny i okupacji masowo angażowali Polaków i Ukraioców do ciężkich robót fizycznych na terenie Niemiec. Pewnego dnia okupanci rozpoczęli atak na mieszkaoców wsi niedaleko Kąpiel. Walka była nierówna, z powodu różnicy uzbrojenia przeciwników. Niemcy dysponowali najnowszym sprzętem, karabinami maszynowymi i nowymi broniami wszelkiego rodzaju, w przeciwieostwie do polskiej grupy walczących mieszkaoców. W ostateczności Polacy musieli oddad broo, więc pozostawili ją w lesie. Później Niemcy zabrali ją, i w akcie zemsty masowo zabijali ludnośd Kąpiel Wielkich i okolic. Przedstawiona relacja i miejsce są warte upamiętnienia, dlatego opisałyśmy te wydarzenia.