Wszawica. problem nie do rozwiązania? Wisława Ostręga gł. specjalista GIS Dep.ZPiPZ - Wydział Higieny Dzieci i Młodzieży

Transkrypt

1 Wszawica problem nie do rozwiązania? Wisława Ostręga gł. specjalista GIS Dep.ZPiPZ - Wydział Higieny Dzieci i Młodzieży

2 Zasady postępowania w przypadku wystąpienia chorób zakaźnych reguluje ustawa o chorobach zakaźnych i zakażeniach z dnia 6 września 2001 (Dz. U. 2001, Nr 126, poz ), która określa obowiązki w zakresie zapobiegania i leczenia chorób zakaźnych i zakażeń osób przebywających na terytorium Polski.

3 Ustawa w rozdziale 3 reguluje postępowanie w przypadku podejrzenia lub rozpoznania choroby zakaźnej lub zakażenia oraz w przypadku stwierdzenia zgonu z powodu choroby zakaźnej:

4 Art. 6 Badaniom do celów sanitarno-epidemiologicznych podlegają: kobiety w ciąży, które były narażone na zakażenie HIV, oraz noworodki urodzone przez matki zakażone HIV lub krętkiem bladym - badaniom w kierunku tych zakażeń, osoby, które były narażone na zakażenie poprzez kontakt z osobami zakażonymi, chorymi lub materiałem zakaźnym - badaniom w kierunku błonicy, cholery, czerwonki, duru brzusznego, durów rzekomych A, B i C, nagminnego porażenia dziecięcego, nosiciele i ozdrowieńcy po błonicy, cholerze, durze brzusznym, durach rzekomych A, B, C, salmonellozach i czerwonce wywołanej pałeczkami Shigella - badaniom na nosicielstwo,

5 osoby podejmujące lub wykonujące prace, przy wykonywaniu których istnieje możliwość przeniesienia zakażenia na inne osoby - badaniom w celu identyfikacji zakażenia prątkami gruźlicy, pałeczkami duru brzusznego, durów rzekomych A, B i C, innymi pałeczkami z rodzaju Salmonella i Shigella, a także badaniom w celu identyfikacji zakażenia innymi czynnikami chorobotwórczymi określonymi w wykazie, o którym mowa w ust. 3a, uczniowie szkół oraz studenci szkół wyższych kształcących się do wykonywania prac, o których mowa w pkt 4 - badaniom w celu identyfikacji zakażenia prątkami gruźlicy, pałeczkami duru brzusznego, durów rzekomych A, B i C, innymi pałeczkami z rodzaju Salmonella i Shigella, a także badaniom w celu identyfikacji zakażenia innymi czynnikami chorobotwórczymi określonymi w wykazie, o którym mowa w ust. 3a.

6 Art Lekarz lub felczer, który podejrzewa lub rozpoznaje chorobę zakaźną lub zakażenie, jest obowiązany pouczyć pacjenta, jego ustawowego przedstawiciela lub osobę sprawującą nad pacjentem faktyczną opiekę o środkach ostrożności zapobiegających przeniesieniu zakażenia na inne osoby oraz o obowiązku wynikającym z art. 7 ust W przypadku podejrzenia zakażenia lub zachorowania na chorobę zakaźną, określoną w wykazie, o którym mowa w art. 3 ust. 1, lub rozpoznania takiej choroby lekarz lub felczer ma obowiązek zgłoszenia tego faktu, w ciągu 24 godzin, właściwemu ze względu na miejsce zachorowania powiatowemu (portowemu) inspektorowi sanitarnemu, z zastrzeżeniem ust W zgłoszeniach, o których mowa w ust. 3-6, należy zamieścić imię, nazwisko, adres i numer telefonu lekarza dokonującego zgłoszenia. 10. Minister właściwy do spraw zdrowia określi, w drodze rozporządzenia, wzory formularzy zgłoszeń, o których mowa w ust. 3-6, oraz sposób ich przekazywania, uwzględniając w szczególności wymogi zabezpieczenia ochrony danych osobowych.

7 Art. 25 W przypadku stwierdzenia lub podejrzenia choroby zakaźnej lub zakażenia właściwy inspektor sanitarny, w przypadkach określonych w ustawie, w drodze decyzji administracyjnej, może nakazać poddanie się chorego lub podejrzanego o zachorowanie lub zakażenie badaniom, o których mowa w art. 6 ust. 1 pkt 1 i 2, obowiązkowemu leczeniu, obowiązkowej hospitalizacji, izolacji, kwarantannie lub nadzorowi epidemiologicznemu.

8 W celu zapobieżenia szerzeniu się choroby zakaźnej powiatowy (portowy) inspektor sanitarny, w drodze decyzji administracyjnej, może: nakazać podejrzanemu o chorobę zakaźną lub podejrzanemu o zakażenie wstrzymanie się od wykonywania pracy lub uczęszczania do przedszkoli, szkół i placówek działających w systemie oświaty oraz szkół wyższych, zakazać korzystania z wody do picia i na potrzeby gospodarcze pochodzącej z ujęć, co do których istnieje podejrzenie skażenia, nakazać przeprowadzenie niezbędnych zabiegów z zakresu dezynfekcji, dezynsekcji i deratyzacji, wprowadzić czasowy zakaz wstępu do pomieszczeń skażonych, wprowadzić zakaz spożywania żywności podejrzanej o skażenie, a w razie potrzeby zarządzić jej odkażenie, zniszczenie lub przeznaczenie do innych celów niż spożywcze, z wyjątkiem przeznaczenia do żywienia zwierząt, nakazać sekcję zwłok osoby zmarłej na chorobę zakaźną lub podejrzanej o taką chorobę, zakazać wykonywania sekcji zwłok, gdy sekcja zwłok mogłaby prowadzić do zakażenia osób lub skażenia środowiska, chyba że zachodzi podejrzenie, że zgon nastąpił w wyniku popełnienia przestępstwa.

9 Art Kto: wbrew ciążącemu na nim obowiązkowi, o którym mowa w art. 20 ust. 3-6, oraz art. 21 ust. 1-3, nie zgłasza przypadków zakażenia, zachorowania, podejrzenia o zakażenie, zachorowanie lub zgonu na chorobę zakaźną, nie stosuje się do obowiązków wynikających z art. 5 i 13, nakazów lub zakazów określonych w art podlega grzywnie. 2. Postępowanie w sprawach o czyny określone w ust. 1 jest prowadzone na podstawie przepisów Kodeksu postępowania w sprawach o wykroczenia

10 Obowiązek zgłaszania choroby zakaźnej lub zakażenia spoczywa na lekarzu lub felczerze. Sposób zgłaszania reguluje Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 8 września 2005r. zmieniające rozporządzenie w sprawie wzorów formularzy zgłoszeń podejrzenia zakażenia lub zachorowania na chorobę zakaźną, rozpoznania zachorowania na chorobę zakaźną oraz podejrzenia lub stwierdzenia zgonu z powodu choroby zakaźnej oraz sposobu ich przekazywania (Dz. U. 2005, Nr 186, poz. 1564).

11 W przypadku otrzymania informacji o zachorowaniu na chorobę zakaźną dyrektor placówki może zgłosić problem we właściwej terenowo PSSE i uzyskać informacje dotyczące zapobiegania dalszemu szerzeniu się zakażenia. Powiatowe i wojewódzkie stacje sanitarno-epidemiologiczne umieszczają materiały informacyjne na swoich stonach internetowych i udostępniają zainteresowanym osobom. Dyrektor szkoły lub placówki zgodnie z Rozporządzeniem Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z dnia 31 grudnia 2002 r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny w publicznych i niepublicznych szkołach i placówkach (Dz. U. 2003, Nr 6, poz. 69) odpowiada za bezpieczeństwo podopiecznych i może wprowadzić zasady reżimu sanitarnego. Zadania Państwowych Inspektorów Sanitarnych reguluje ustawa z dnia 14 marca 1985r. o Państwowej Inspekcji Sanitarnej:

12 Art. 5. Do zakresu działania Państwowej Inspekcji Sanitarnej w dziedzinie zapobiegania i zwalczania chorób, o których mowa w art. 2, należy: 1) dokonywanie analiz i ocen epidemiologicznych, 2) opracowywanie programów i planów działalności zapobiegawczej i przeciwepidemicznej, przekazywanie ich do realizacji zakładom opieki zdrowotnej oraz kontrola realizacji tych programów i planów, 4) wydawanie zarządzeń i decyzji lub występowanie do innych organów o ich wydanie - w wypadkach określonych w przepisach o zwalczaniu chorób zakaźnych, Art. 6. Państwowa Inspekcja Sanitarna inicjuje, organizuje, prowadzi, koordynuje i nadzoruje działalność oświatowo-zdrowotną w celu ukształtowania odpowiednich postaw i zachowań zdrowotnych, a w szczególności: 1) inicjuje i wytycza kierunki przedsięwzięć zmierzających do zaznajamiania społeczeństwa z czynnikami szkodliwymi dla zdrowia, popularyzowania zasad higieny i racjonalnego żywienia, metod zapobiegania chorobom oraz umiejętności udzielania pierwszej pomocy, 2) pobudza aktywność społeczną do działań na rzecz własnego zdrowia, 3) udziela porad i informacji w zakresie zapobiegania i eliminowania negatywnego wpływu czynników i zjawisk fizycznych, chemicznych i biologicznych na zdrowie ludzi,

13 Państwowy Powiatowy Inspektor Sanitarny nie ma podstaw do zamknięcia placówki z powodu występowania u dzieci wszawicy. Przekazuje dyrektorom szkół lub innych placówek materiały dotyczące postępowania w przypadku stwierdzenia wszawicy: czyszczenie przedmiotów, z którymi stykają się dzieci, instruktaż rodziców o podejmowanych działaniach i o sposobach leczenia wszawicy. Obowiązek informowania rodziców o przypadkach zachorowań wynika z podstawowych praw do informacji. Rodzice poinformowani o wystąpieniu choroby zakaźnej powinni otrzymać również informację postępowaniu w przypadku wystąpienia niepokojących objawów. Należy przy tym pamiętać, aby nie ujawniać danych osób, które stały się źródłem zakażenia ( w załączeniu materiały informacyjne).

14 Pielęgniarka szkolna może przeprowadzić indywidualne kontrole wśród uczniów i wychowanków oraz poinformować o wynikach kontroli ich rodziców lub opiekunów (w załączeniu stanowisko Instytutu Matki i Dziecka).

15 W placówkach przedszkolnych i żłobkach dyrektorzy mogą zażądać od rodziców zaświadczenia lekarskiego o nie występowaniu wszawicy. Przeprowadzone w przedszkolach i żłobkach kontrole stanu higienicznego włosów u dzieci mogą skutkować nie przyjęciem dziecka w danym dniu do placówki i odesłaniem do domów dzieci zarażonych wszawicą w celu przeprowadzenia kuracji.

16 Konwencja o Prawach Dziecka (Dz. U. 1991, Nr 120, poz. 526). Pełny tekst Konwencji oraz dodatkowe informacje można uzyskać w Polskim Komitecie UNICEF oraz w Biurze Rzecznika Praw Dziecka: rzecznik@brpd.gov.pl lub Prawo do zdrowia. W artykule 24 zapisano m. in., że dziecko ma prawo do jak najwyższego poziomu zdrowia i udogodnień w zakresie leczenia chorób oraz rehabilitacji zdrowotnej. Państwa, które ratyfikowały Konwencję zobowiązały się także do rozwoju profilaktycznej opieki zdrowotnej i usług, poradnictwa dla rodziców oraz wychowania w zakresie planowania rodziny.

17 Prawo do prywatności. W artykule 16 Konwencji zapisano: Żadne dziecko nie będzie podlegało arbitralnej lub bezprawnej ingerencji w sferę jego życia prywatnego, rodzinnego lub domowego czy w korespondencję ani bezprawnym zamachom na jego honor i reputację. Dziecko ma prawo do ochrony prawnej przeciwko tego rodzaju ingerencji lub zamachom. Prawo do swobodnej wypowiedzi. Prawo do ochrony przed przemocą: Artykuł 19 zakłada, że będą podejmowane wszelkie właściwe kroki [...] dla ochrony dziecka przed wszelkimi formami przemocy [ ] Zgodnie z tym artykułem pielęgniarka i higienistka szkolna powinna szanować uczucia dzieci i młodzieży, zachowywać w kontaktach z uczniami takt, unikać ocen negatywnych, krytyki i moralizowania, wywierania na niego presji itd. Jest ona także zobowiązana do podejmowania działań prewencyjnych w przypadku podejrzenia o przemoc wobec ucznia

18 Ustawa z dnia 5 lipca 1996 r. o zawodach pielęgniarki i położnej (Dz. U. 1996, Nr 91, poz. 410). Pielęgniarka, położna ma obowiązek poinformować pacjenta o jego prawach (art. 20 ust. 1). Pielęgniarka, położna udziela pacjentowi lub jego przedstawicielowi ustawowemu informacji o stanie zdrowia pacjentowi, w zakresie koniecznym do sprawowania opieki pielęgnacyjnej (art. 20, ust. 2). Pielęgniarka, położna ma obowiązek do zachowania w tajemnicy informacji związanych z pacjentem, a uzyskanych w związku z wykonywaniem zawodu (art. 21, ust 1). Pielęgniarka, położna nie może podać do publicznej wiadomości danych umożliwiających identyfikację pacjenta bez jego zgody (art. 41, ust. 4).

19 Kodeks etyki zawodowej polskiej pielęgniarki i położnej zatwierdzony na II Krajowym Zjeździe Pielęgniarek i Położnych w Warszawie 2-4 grudnia 1995 r. Pielęgniarka i położna przestrzega praw osób objętych jej troską, a w szczególności prawa do uzyskiwania kompetentnej pod względem jakościowym opieki, do bycia poinformowanym oraz poszanowania ich intymności i godności. W stosunkach z podopiecznymi pielęgniarka i położna przejawia życzliwość, takt, wyrozumiałość, cierpliwość, stwarza atmosferę wzajemnego zaufania i zrozumienia. Obowiązkiem pielęgniarki i położnej jest informowanie podopiecznych w sposób dla nich zrozumiały o wykonywanych czynnościach pielęgniarskich i położniczych, o ich oddziaływaniu na stan zdrowia.

20 Karta Praw Pacjenta Prawo pacjenta do wyrażania zgody lub odmowy jej udzielania na świadczenia zdrowotne, które mają być udzielane nieletniemu do lat 16, przysługuje osobom reprezentującym jego prawa, w myśl odrębnych przepisów, Zgoda pacjenta nieletniego, który ukończył 16 lat, na świadczenie zdrowotne wymaga potwierdzenia przez osobę reprezentującą jego prawa, jeżeli przepis wymaga wyrażenia zgody na piśmie Odmowę wyrażenia zgody przez pacjenta nieletniego, który ukończył 16 lat, na świadczenie zdrowotne, wymaga przedstawienia sprawy sądowi opiekuńczemu, który może udzielić zezwolenie na takie świadczenie; nie dotyczy to przypadku, gdy świadczenie zdrowotne ma być udzielone dla usunięcia niebezpieczeństwa utraty życia lub kalectwa.

21 Standard 1: Przestrzeganie prawa ucznia do informacji, prywatności, intymności i poszanowania godności osobistej oraz zachowania tajemnicy zgodnie z prawami pacjenta 1. Informowanie ucznia o celu wykonywanych zabiegów i badań oraz przekazywanie mu informacji o ich wynikach w sposób zrozumiały dla ucznia w danym wieku. 1. Wykonywanie testów przesiewowych i innych badań, wymagających obnażania ciała oraz zbieranie wywiadu i przeprowadzanie innych rozmów z uczniem, w sprawach, które mogą być dla niego drażliwe, bez obecności osób trzecich.

22 Należy podkreślić, że obecnie obowiązujące standardy nie przewidują przeglądów higieny osobistej (czystości ciała i odzieży). Już w 1992 r. zrezygnowano z ich wykonywania w tradycyjnej formie: dokonywanie przeglądów w dużej grupie uczniów, w klasie, z zaskoczenia, w obecności nauczyciela, z publicznym informowaniem o stwierdzonych zaniedbaniach, często z ośmieszaniem i krytykowaniem ucznia. Choć w Polsce są nadal zwolennicy tradycyjnych przeglądów higieny osobistej uczniów, ich utrzymywanie jako badań masowych należy uznać za gwałcenie wymienionych na wstępie praw dziecka.

23 Jeżeli pielęgniarka zaobserwuje sama lub uzyska informację od wychowawcy klasy lub nauczyciela wf, że stan higieny osobistej ucznia budzi zastrzeżenia, powinna zaprosić go do gabinetu po wcześniejszym uprzedzeniu, na rozmowę bez obecności osób trzecich. Rozmowa ta wymaga od niej wiele taktu i empatii. Powinna poinformować ucznia, że jej celem jest udzielenie mu pomocy w pielęgnacji własnego ciała, sprawdzenie czy nie ma zmian na skórze, we włosach, które wymagają leczenia. Jeżeli uczeń odmówi dokonania oględzin jego ciała należy ustalić przyczynę odmowy i zaproponować inny ich termin.

24 Efektem tych działań powinno być ustalenie, czy i jakie uczeń ma trudności w utrzymaniu higieny osobistej i udzielenie mu pomocy w znalezieniu sposobu ich rozwiązania. W razie potrzeby należy kontynuować okresowe spotkania indywidualne z tymi uczniami, przeprowadzić wywiad środowiskowy w domu ucznia.

25 1. Zachowanie prawa do tajemnicy dotyczącej stanu zdrowia ucznia przez zabezpieczenie dokumentacji medycznej oraz przekazywanie nauczycielom informacji o jego stanie zdrowia tylko po uzyskaniu zgody rodziców lub opiekunów, a u ucznia pełnoletniego za jego zgodą. 1. Stwarzanie, podczas udzielania uczniowi świadczeń zdrowotnych, życzliwej atmosfery, zwiększającej u ucznia poczucie bezpieczeństwa i własnej wartości oraz poszanowanie praw dziecka, określonych w Konwencji o Prawach Dziecka oraz Karcie Praw Pacjenta

26 Stanowisko Instytutu Matki i Dziecka z dnia 29 listopada 2004r. w sprawie kontroli czystości uczniów przez pielęgniarki i higienistki szkolne opracowała mgr Wisława Ostręga

27 Zgodnie z obecnie obowiązującym Rozporządzeniem Ministra Zdrowia z dnia 12 grudnia 2004 r. w sprawie zakresu i organizacji profilaktycznej opieki zdrowotnej nad dziećmi i młodzieżą (Dz.U. Nr 282, poz. 2814) oraz zaleceniami Instytutu Matki i Dziecka zawartymi w publikacji "Standardy i metodyka pracy pielęgniarki i higienistki szkolnej" odstąpiono od procedury kontroli czystości uczniów

28 Procedura ta była w latach ubiegłych przeprowadzana dwukrotnie w ciągu roku szkolnego i obejmowała wszystkich uczniów szkoły. Sposób jej realizacji budził wiele kontrowersji i naruszał poczucie godności uczniów, a ponadto nie prowadził do poprawy czystości uczniów, gdyż możliwości naprawcze były znikome. Dlatego obecnie nie wolno ani pielęgniarce ani nauczycielowi przeprowadzać publicznie kontroli czystości uczniów.

29 Zgodnie z obowiązującymi standardami pielęgniarka i higienistka szkolna w ramach profilaktycznej opieki pielęgniarskiej rozpoznaje problemy zdrowotne i społeczne uczniów oraz wynikające z nich potrzeby zdrowotne, w tym w zakresie higieny osobistej. Uczniów, u których stwierdza problemy wynikające z niewydolności opiekuńczej rodziny, obejmuje opieką czynną i podejmuje odpowiednie do zaistniałej sytuacji działania.

30 Należy pamiętać, że wszelkie informacje dotyczące stanu zdrowia są informacjami objętymi tajemnicą medyczną i szczególną ochroną. Osoby trzecie, czyli dyrektorzy szkół i nauczyciele mogą żądać informacji tylko w takim zakresie, w jakim pozwala na to prawo. Należy pamiętać, iż nie wolno ograniczać dostępu do nauki z powodu stanu zdrowia ucznia. Jeżeli stan zdrowia ucznia tego wymaga, to dyrektor szkoły jest zobowiązany do stworzenia takich warunków, aby uczeń mógł bez przeszkód kontynuować naukę (Ustawa o systemie oświaty Dz.U. 1996, Nr 67, poz. 329, art 1, ze zmianami).

31 Zakład Medycyny Szkolnej Instytutu Matki i Dziecka stoi na stanowisku, iż:

32 nie wolno publicznie (w obecności osób trzecich) sprawdzać czystości uczniów

33 decyzję o sprawdzeniu czystości skóry i włosów u uczniów w warunkach indywidualnego badania, podejmuje pielęgniarka

34 pielęgniarka może podjąć taką decyzję na prośbę rodziców lub wychowawcy - np. z powodu nawracającej wszawicy w danej klasie

35 o o wynikach przeglądu informuje ucznia i jego rodziców

36 dyrekcja szkoły i nauczyciele nie mają prawa do informacji o stanie czystości danego ucznia

37 pielęgniarka ma prawo podać nauczycielom informacje o skali problemu na terenie szkoły

38 pielęgniarka może odmówić dokonania przeglądu (np. w sytuacji konieczności wykonania innych pilnych zadań w danym czasie) powinna jednak wskazać najbliższy możliwy termin lub przeprowadzić instruktaż dla rodziców, jak i kiedy dokonywać u dzieci przeglądów czystości

39 STANDARDY W PROFILAKTYCZNEJ OPIECE ZDROWOTNEJ NAD UCZNIAMI SPRAWOWANEJ PRZEZ PIELĘGNIARKĘ LUB HIGIENISTKĘ SZKOLNĄ Standardy dotyczą: Wymagań w zakresie kwalifikacji i zatrudnienia pielęgniarki i higienistki szkolnej oraz wyposażenia gabinetu profilaktyki w szkole; Postępowania w profilaktycznej opiece zdrowotnej sprawowanej przez pielęgniarkę lub higienistę szkolną.

40 Przedłożony projekt jest pierwszą w Polsce próbą opracowania standardów w profilaktycznej opiece zdrowotnej nad uczniami. Wymagają one sprawdzenia w praktyce i ewentualnej modyfikacji. Należy przyjąć, że praca nad doskonaleniem standardów oraz ocena ich przydatności i wyników wdrożenia będzie procesem ciągłym

41 STANDARDY W PROFILAKTYCZNEJ OPIECE ZDROWOTNEJ NAD UCZNIAMI SPRAWOWANEJ PRZEZ PIELĘGNIARKĘ LUB HIGIENISTKĘ SZKOLNĄ Przestrzeganie prawa ucznia do informacji, prywatności, intymności i poszanowania godności osobistej oraz zachowania tajemnicy zgodnie z prawami pacjenta Przeprowadzanie testów przesiewowych i kierowanie postępowaniem poprzesiewowym w stosunku do uczniów z dodatnimi wynikami testów Przygotowanie profilaktycznych badań lekarskich uczniów, analiza i wykorzystanie ich wyników Wykonywanie obowiązkowych szczepień ochronnych Prowadzenie u uczniów szkół podstawowych grupowej profilaktyki próchnicy zębów metodą nadzorowanego szczotkowania zębów preparatami fluorkowymi

42 Przekazywanie informacji o kwalifikacji lekarskiej do wychowania fizycznego i sportu szkolnego oraz współpraca z nauczycielami wychowania fizycznego Poradnictwo czynne dla uczniów z problemami zdrowotnymi, szkolnymi i społecznymi Prowadzenie edukacji zdrowotnej uczniów i ich rodziców oraz uczestnictwo w szkolnych programach profilaktyki i promocji zdrowia Współdziałanie z dyrekcją i pracownikami szkoły oraz terenową stacją sanitarno-epidemiologiczną w zakresie tworzenia w szkole środowiska nauki i pracy sprzyjającego zdrowiu uczniów i pracowników Udzielanie uczniom i pracownikom pomocy przedlekarskiej w urazach i nagłych zachorowaniach

43 Standard I Określa ogólną filozofię podejścia do realizacji wszystkich zadań pielęgniarki i higienistki szkolnej i wskazuje na klimat, jaki powinien towarzyszyć wykonywaniu ich pracy. Sprawują one opiekę zdrowotną nad dzieckiem w szkole w szczególnej sytuacji, gdzie nie ma na co dzień ich rodziców lub opiekunów

44 Obowiązek poszanowania przez pielęgniarkę i higienistkę szkolną godności osobistej dziecka, jego prawa do prywatności, intymności, informacji i zachowania tajemnicy informacji związanych z uczniem (w tym jego zdrowiem) jako pacjentem wynika obecnie z dwóch fundamentalnych dokumentów: Konwencji o Prawach Dziecka i Karty Praw Pacjenta.

45 Ustawa z dnia 5 lipca 1996 r. o zawodach pielęgniarki i położnej, (Dz. U. 1996, Nr 91, poz. 410, Dz. U. z 2001 r. Nr 57, poz. 602 i Nr 89, poz. 969 oraz z 2003 r. Nr 109, poz. 1029) Ustawa z dnia 6 września 2001 r. o chorobach zakaźnych i zakażeniach. (Dz. U. Nr 126, poz. 1384, ze zmianami) Ustawa z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty (Dz. U. 96,Nr 67, poz. 329, ze zmianami) Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z dnia 31 grudnia 2002r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny w publicznych i niepublicznych szkołach i placówkach (Dz. U. 2002, Nr 6, poz.69) Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 1 sierpnia 2003 r. w sprawie rodzajów indywidualnej dokumentacji medycznej pacjenta, sposobu jej prowadzenia i przechowywania oraz szczegółowych warunków jej udostępniania przez pielęgniarkę, położną udzielającą świadczeń zdrowotnych, (Dz. U. 2003, Nr 147, poz.1437) opracowała mgr Wisława Ostręga

46 Rys.1 a- jajo wszy (gnida) przyczepione do włosa, b- wesz, c- wszoł