AKADEMIA. pismo Akademii Techniczno-Humanistycznej w Bielsku-Bia³ej. numer trzynasty, maj nr ISSN

Transkrypt

1 numer trzynasty, maj 2006 AKADEMIA pismo Akademii Techniczno-Humanistycznej w Bielsku-Bia³ej nr ISSN

2 Goœæ Akademii Prof. Weckenmann 4 kwietnia 2006 r. odby³a siê uroczystoœæ nadania tytu³u i godnoœci doktora honoris causa Akademii Techniczno- Humanistycznej profesorowi Albertowi Weckenmannowi. doktorem honoris causa ATH 2 Z laudacji wyg³oszonej przez prof. dra hab. in. Jana Szadkowskiego: Dzia³alnoœæ naukowa prof. Weckenmanna obejmuje: metrologiê wspó³rzêdnoœciow¹, pomiary powierzchni krzywoliniowych, zorientowane funkcjonalnie oprogramowanie ewaluacyjne maszyn pomiarowych, zagadnienia niepewnoœci pomiarów, metrologiê optyczn¹ (w tym laserow¹) i akustyczn¹, metrologiê w obszarze mikroi nanotechnologii. Jest twórc¹ i projektodawc¹ bardzo nowoczesnego laboratorium metrologicznego przeznaczonego do wykonywania pomiarów o bardzo wysokiej dok³adnoœci. Laboratorium to jest wyposa one w najnowoczeœniejsze urz¹dzenia do pomiarów wspó³rzêdnoœciowych, stykowych i optycznych, pomiarów odchy³ek geometrycznych, pomiarów chropowatoœci i topografii powierzchni oraz nanometrologii. Laboratorium to posiada akredytacjê PTB (Physikalisch-Technische Bundesanstalt) na wzorcowanie czêœci typu korpus za pomoc¹ wspó³rzêdnoœciowych maszyn pomiarowych. Ponadto obszary badañ i prowadzone przez prof. Weckenmanna projekty obejmuj¹: komputerowe wspomaganie metod zarz¹dzania jakoœci¹; zarz¹dzanie jakoœci¹ we w³ókienniczych procesach produkcyjnych, kontrolê jakoœci z wykorzystaniem automatycznych systemów wizyjnych, uprzedzaj¹c¹ ocenê efektów ekonomicznych w zakresie metod zarz¹dzania jakoœci¹; koncepcjê systemu e-learning dla metrologii (metro-e-learn), kilka projektów europejskich Tempus w zakresie rozwoju programów nauczania z metrologii i zarz¹dzania jakoœci¹ w szkolnictwie wy szym. [...] Jest uznanym autorytetem w zakresie zarz¹dzania jakoœci¹ i metrologii na œwiecie, o czym œwiadczy tak e jego udzia³, a czêsto przewodniczenie komitetom naukowym wielu konferencji naukowych. Prof. Albert Weckenmann od oœmiu lat œciœle wspó³pracuje z nasz¹ Uczelni¹. W szczególnoœci jest wiceprzewodnicz¹cym Komitetu Naukowego i aktywnym uczestnikiem organizowanej co dwa lata przez nasz¹ Uczelniê Miêdzynarodowej Konferencji Naukowej Coordinate Measuring Technique. Jako wiceprzewodnicz¹cy Komitetu Naukowego dba o europejsk¹ rangê naszej konferencji. By³ partnerem projektu europejskiego Leonardo da Vinci pt. Geometrical Product Specifications. Course for Technical Universities. Kontraktorem tego projektu by³ dr in. Zbigniew Humienny z Politechniki Warszawskiej, a jednym z partnerów by³a nasza Uczelnia. Zaprasza pracowników i studentów naszej uczelni do udzia³u w realizowanych w Erlangen projektów badawczych. W tym zakresie zosta³ ju zrealizowany pierwszy etap sfinansowany przez katedrê prof. Weckenmanna roczny pobyt w Erlangen i uczestnictwo w prowadzonych tam badaniach dwóch naszych studentów. Jako kontraktor dwóch projektów europejskich: Leonardo da Vinci pt. EUKOM European training concept for Coordinate Metrology, Socrates Minerva pt. METROeLEARN European e-learning course for Manufacturing Metrology zaprosi³ do udzia³u w tych projektach nasz¹ Uczelniê. Dziêki udzia³owi w wymienionych projektach nasza Uczelnia zaistnia³a na forum europejskim jako wspó³twórca nowoczesnych technik nauczania metrologii. [...] Uwzglêdniaj¹c powy sze, uwa am za zasadne nadanie Profesorowi Albertowi Weckenmannowi tytu³u i godnoœci Doktora Honoris Causa naszej Uczelni. Prof. dr hab. in. Jan Szadkowski Ci¹g dalszy na str. 4,5,6,7 i 39

3 Witamy w Akademii W NUMERZE: str. 4-7 Prof. Weckenmann doktorem honoris causa ATH. str informacje z ycia uczelni. str Uczelnia jest szans¹ dla miasta mówi profesor Emil Tokarz. str. 15 Humaniœci w prasie lokalnej. str. 16 Ko³o Naukowe Socjologów. str Artes liberales: Wartoœci i d¹ enia yciowe studentów pielêgniarstwa. str Z albumu profesora Ryszarda Barcika. str Odnieœliœmy sukces mówi dr hab. Wojciech Szewczyk, dziekan Wydzia³u Nauk o Zdrowiu. str Wydawnictwa Naukowe ATH, Biblioteka ATH. str. 33 Historia: bielska Filia Politechniki w 1975 roku. str Beskidzkie Forum Pracy; Ko³o Naukowe Logistyki i Jakoœci. str Studenci oddaj¹ krew dla Agnieszki Nowak. str. 39 Prof. Weckenmann doktorem honoris causa ATH. Szanowni Pañstwo! Piêæ lat temu, 19 lipca 2001 roku, og³oszona zosta³a ustawa powo³uj¹ca do ycia Akademiê Techniczno-Humanistyczn¹ w Bielsku-Bia³ej. Dziœ, gdy to pierwsze piêciolecie dobiega koñca, nikt nie ma w¹tpliwoœci, e taka uczelnia jest potrzebna. Mamy ju piêæ wydzia³ów. ¹czymy nauki techniczne, ekonomiczne, humanistyczne i nauki o zdrowiu. Jestem przekonany, e wydzia³y i kierunki, jakie proponujemy, odpowiadaj¹ potrzebom Bielska- -Bia³ej i ca³ego regionu. Najm³odszy na naszej uczelni, Wydzia³ Nauk o Zdrowiu jest œciœle zwi¹zany z potrzebami w dziedzinie pielêgniarstwa. Poniewa w ramach reformy szkolnictwa medycznego zlikwidowane zosta³y œrednie i ponadmaturalne szko³y medyczne, kszta³cenie pielêgniarek mo e odbywaæ siê jedynie w szko³ach wy szych. W naszym województwie kszta³ci w tym kierunku tylko Œl¹ska Akademia Medyczna oraz, od tego roku akademickiego, Akademia Techniczno-Humanistyczna. Aby przekonaæ siê, jak bardzo ten kierunek jest potrzebny, wystarczy spojrzeæ na statystyki. W Bielsku-Bia³ej w najbli szym czasie odejdzie z pracy oko³o oœmiuset pielêgniarek. Do tego nale y doliczyæ wyjazdy pielêgniarek do pracy za granicê, których liczbê trudno przewidzieæ. Okazuje siê, e nawet nasze absolwentki nie wystarcz¹, aby zape³niæ lukê, jaka powstanie na rynku pracy. Tegoroczne œwiêto Akademii Techniczno-Humanistycznej po³¹czone bêdzie z uroczystoœci¹ nadania doktoratu honoris causa profesorowi Józefowi Mayerowi. Prof. dr hab. in. Józef Mayer by³ rektorem Politechniki ódzkiej w czasie, gdy zapada³y decyzje o utworzeniu naszej uczelni. Jego yczliwoœæ dla tej inicjatywy mia³a dla nas ogromne znaczenie. Pragniemy tak e wyró niæ dziesiêæ osób i instytucji odznakami Zas³u onych dla Akademii Techniczno-Humanistycznej. Bêd¹ to: Uniwersytet Jagielloñski, Politechnika ódzka, Politechnika Œl¹ska, ks. biskup Tadeusz Rakoczy, ks. biskup Pawe³ Anweiler, ks. profesor Tadeusz Borutka, a tak e cztery osoby, które zasiada³y w Parlamencie RP, w czasie, gdy podejmowa³ on decyzjê o utworzeniu naszej uczelni: ówczesny wicemarsza³ek Senatu RP Marcin Tyrna oraz pos³owie: Gra yna Staniszewska, Stanis³aw Szwed i Antoni Kobielusz. S¹ to ci parlamentarzyœci, którzy najbardziej przyczynili siê do tego, e decyzje te by³y dla nas korzystne. Cieszê siê, e z³o yliœmy dwa wnioski o uprawnienia do nadawania stopnia doktora. Wydzia³ Humanistyczno- -Spo³eczny z³o y³ taki wniosek w zakresie jêzykoznawstwa, a Wydzia³ Zarz¹dzania i Informatyki w zakresie nauk o zarz¹dzaniu. Jednoczeœnie Wydzia³ Budowy Maszyn i Informatyki, który ma ju takie prawa w dziedzinie budowy i eksploatacji maszyn, przygotowuje podobny wniosek w zakresie mechaniki. Wydzia³ Nauk o Materia³ach i Œrodowisku, który obecnie ma prawa doktoryzowania w zakresie w³ókiennictwa, przygotowuje wniosek o takie uprawnienia na in ynierii œrodowiska. Uzyskanie uprawnieñ do nadawania stopnia doktora na czterech kierunkach spowoduje, e uczelnia siê usamodzielni. Uchwa³y senatu nie bêd¹ musia³y byæ zatwierdzane przez ministra. Szeœæ takich uprawnieñ daje prawo do u ywania nazwy uniwersytet. Chcê tak e wspomnieæ, e w Kancelarii Prezydenta Lecha Kaczyñskiego oczekuje na wrêczenie nominacja profesorska dla pana Jacka Stadnickiego. Dr hab. in. Jacek Stadnicki by³ studentem bielskiej Filii Politechniki ódzkiej, a potem jej pracownikiem. Obecnie pracuje na ATH. Ca³a jego kariera jest zwi¹zana z t¹ uczelni¹. Jest to pierwsza osoba, która przesz³a ca³¹ tê drogê na naszej uczelni. Istotne dla nas jest tak e zatwierdzenie dwóch kolejnych habilitacji na Wydziale Humanistyczno-Spo³ecznym. To sygna³, e wydzia³ siê rozwija. Trzeba podkreœliæ, e aby utrzymaæ istniej¹ce kierunki studiów, musimy mieæ odpowiedni¹ liczbê doktorów habilitowanych. Teraz to jest dla nas najwa niejsze! Rektor Akademii Techniczno-Humanistycznej prof. dr hab. in. Marek Trombski Akademia pismo Akademii Techniczno- -Humanistycznej w Bielsku-Bia³ej ul. Mickiewicza 24, Bielsko-Bia³a Redaktor naczelny: Artur Pa³yga. Sk³ad: Studio Cicero. Na ok³adce prace studentek odzie ownictwa. Fotografie w numerze: Franciszek Dzida oraz zdjêcia z archiwów osób i instytucji wystêpuj¹cych w tekœcie. Informacje z ycia uczelni opracowano na podstawie serwisu internetowego Rzecznik prasowy ATH Leszek Zaporowski. 3

4 Vivat Academia! Na zdjêciach: 1. Poczet sztandarowy przygotowany do wejœcia na scenê. 2. Uczestnicy uroczystoœci przegl¹daj¹ Akademiê:. 3. W³adze uczelni. 4. Profesor Weckenmann. 5. Uroczystoœæ rozpocz¹³ chór ATH. 6. Profesor Szadkowski wyg³asza laudacjê. 7. Profesor Tokarz odczytuje treœæ dokumentu nadania tytu³u doktora honoris causa ATH profesorowi Weckenmannowi. 5

5 Vivat Academia! , 9. Moment wrêczania aktu nadania tytu³u wrêcza rektor ATH profesor Marek Trombski. 10. Wyk³ad profesora Weckenmanna. 11. Kwiaty dla doktora honoris causa. 12. Poczet sztandarowy opuszcza scenê. 13. Po uroczystoœci toast wznosz¹ profesor Weckenmann i profesor Trombski

6 Vivat Academia! Profesor Albert Weckenmann doktorem honoris causa ATH Curriculum vitae Profesor Albert A. Weckenmann urodzi³ siê 23 lipca 1944 roku w Ettlingen ko³o Karlsruhe w Niemczech. SZKO A Szko³a podstawowa i œrednia w Karlsruhe w Niemczech Ukoñczy³ szko³ê œredni¹ (matura) w Karlsruhe w Niemczech (Gimnazjum im. Goethego). STUDIA Odbywa³ praktykê w zak³adach Siemens AG w Karlsruhe w Niemczech Studia elektrotechniczne (in ynieria ³¹cznoœci i technologia wysokiej czêstotliwoœci) na Politechnice w Karlsruhe Uzyska³ tytu³ magistra in yniera. PRZEBIEG KARIERY ZAWODOWEJ Asystent Naukowy w Instytucie Teorii Elektrotechniki i Metrologii na Politechnice w Karlsruhe Uzyska³ stopieñ doktora in yniera na Wydziale Elektrotechnicznym Politechniki w Karlsruhe. Praca doktorska pt. Nowy koder po³o enia w postaci przetwornika przez zastosowanie pierœcienia zwarciowego Firma Robert Bosch GmbH w Norymberdze w Niemczech. Pracowa³ jako sta ysta na stanowisku in yniera ds. badawczo-rozwojowych, kierownika grupy Wstêpnego rozwoju nowych wyrobów w dziedzinie czujników i elementów wyposa enia elektrycznego w samochodach Profesor Uniwersytetu Bundeswehry w Hamburgu w Niemczech. Kierownik Laboratorium Metrologii i Mechaniki Precyzyjnej. Od profesor Uniwerystetu Erlangen-Nûrnberg, Wydzia³ Techniczny (szko³a in ynierska); profesor zwyczajny i kierownik Katedry Zarz¹dzania Jakoœci¹ i Metrologii Produkcyjnej. Stanowiska piastowane przez okreœlony czas: cz³onek senatu akademickiego, dziekan ds. studiów w Katedrze Technicznej, przewodnicz¹cy Komisji Oceniaj¹cej, przewodnicz¹cy Rady Egzaminacyjnej, przewodnicz¹cy Komisji Harmonizacyjnej i inne. DZIA ALNOŒÆ NA POLU NAUKOWO-TECHNICZNYM Przewodnicz¹cy Komitetu VDI/VDE-GMA Metrologia wspó³rzêdnoœciowa. Od 1980 recenzent Niemieckiej Wspólnoty Badawczej (DFG) ds. propozycji badawczych Przewodnicz¹cy Komitetu DIN D³ugoœæ i kszta³t (NLG). Od 1997 cz³onek rady DIN-NATG (Komitet Normalizacyjny Podstawy techniki ). Od 1999 przewodnicz¹cy Komitetu Technicznego IMEKO (Miêdzynarodowa Konfederacja ds. Pomiarów) nr 14: Pomiary wielkoœci geometrycznych. Od 2001 przewodnicz¹cy Komitetu GMA ds Mikro- i Nanometrologii. Od 2004 inicjator, a nastêpnie koordynator finansowanego przez DFG priorytetowego programu pt.: Nowe strategie w zakresie pomiarów i weryfikacji w produkcji mikrosystemów oraz czêœci sk³adowych nanostruktur. Cz³onek rad naukowych czasopism: TM Technisches Messen w Monachium, Measurement w Londynie (oficjalny organ IMEKO), Metrologia i systemy pomiarowe w Warszawie, Masinstvo (magazyn budowy maszyn) w Zenicy (Boœnia i Hercegowina). 6

7 Vivat Academia! UCZELNIA W PRASIE LOKALNEJ Bielska metrologia roœnie w si³ê! twierdzi profesor Albert Weckenmann. Prof. Albert Weckenmann mo e œmia³o uchodziæ za jednego z najwiêkszych przyjació³ Akademii Techniczno-Humanistycznej. O tym, e tê przyjaÿñ uczelnia z Bielska-Bia- ³ej zauwa a i docenia, œwiadczy przyznanie kierownikowi Katedry Zarz¹dzania Jakoœci¹ i Metrologii Uniwersytetu w Erlangen-Norymberdze tytu³u doktora honoris causa przez Akademiê. O tym, e zwi¹za³em swoje losy z ATH zadecydowa³ przypadek mówi prof. Weckenman. Jak odebra³ Pan przyznanie tytu³u Doktora Honoris Causa ATH? Jest to dla mnie znak ze strony bielskiej uczelni, e nasza wspó³praca przyczyni³a siê do rozwoju ATH, ale równie Uniwersytetu w Erlangen. Czujê siê z jednej strony zaszczycony, z drugiej zobowi¹zany, a mo e bardziej w³aœciwe by³oby powiedzieæ pobudzony do jeszcze wiêkszego zaanga owania w przysz³oœci we wspó³pracê z Akademi¹, a nawet jej poszerzenia. Dlaczego Bielsko-Bia³a i ATH? Mój pierwszy kontakt z Akademi¹ by³ przypadkowy. Mój dobry przyjaciel Hager Reissner z Volkswagena zaprosi³ mnie na Miêdzynarodow¹ Konferencjê Naukow¹ Coordinate Measuring Technique, która odbywa³a siê w Szczyrku. Tam pozna³em ludzi interesuj¹cych siê metrologi¹. Zaczêliœmy siê wymieniaæ dwustronnie informacjami i z tych kontaktów narodzi³a siê przyjaÿñ. Jak ocenia Pan bielskich metrologów? To bardzo trudne pytanie... (œmiech). Grupa bielskich metrologów ma bardzo du y potencja³. Potencja³, podkreœlê, wzrastaj¹cy. Jest to jedna z wiod¹cych grup metrologów na polskich uczelniach. Szczególnie warte podkreœlenia jest, e bielscy naukowcy jako nieliczni w kraju zajmuj¹ siê wspó³rzêdnoœciow¹ technik¹ pomiarow¹ i badaniami na ten temat. Dla mnie to du a radoœæ i satysfakcja widzieæ, e pomys³y powsta³e w trakcie naszych kontaktów staj¹ siê podstaw¹ rozwoju bielskich metrologów, ich badañ i publikacji. Liczy³ Pan, ilu studentów i naukowców z ATH przesz³o ju przez Pana rêce, ilu osobom pomóg³ Pan w rozwoju kariery naukowej? Mam du ¹ przyjemnoœæ, mog¹c uczyæ, przekazywaæ informacje osobom, które dziêki temu mog¹ siê rozwijaæ, iœæ naprzód. Jest to dla mnie du o wa niejsze ni statystyki Rozmawia³ Piotr Strzelecki Gazeta Beskidzka, nr 7 (12), 11 kwietnia 2006, str. 5. Profesor zawsze nas wspiera³ mówi profesor Marek Trombski, rektor Akademii Techniczno-Humanistycznej Prof. Uniwersytetu w Erlangen, Albert Weckenmann jest drug¹ osob¹, która uzyska³a tytu³ doktora honoris causa Akademii Techniczno-Humanistycznej w Bielsku-Bia³ej. Tytu³ trafi³ w godne rêce zapewnia rektor ATH, prof. Marek Trombski, podkreœlaj¹c, e nie wszystkie uczelnie maj¹ prawo przyznawaæ najwy sze wyró nienie akademickie. Z prof. Markiem Trombskim rozmawia Piotr Strzelecki. Dlaczego tytu³ doktora honoris causa trafi³ w rêce prof. Weckenmanna? Prof. Albert Weckenmann jest uznanym autorytetem naukowym. Jego imiê jest znane w Polsce i w Europie. A poza tym zawsze nas wspiera³, przyjmowa³ na praktyki naszych studentów oraz pracowników naukowych na sta e, pomóg³ w pozyskaniu aparatury badawczej. a tak e œrodków na badania naukowe w zakresie metrologii. Jednym s³owem to presti dla obu stron. Jeœli profesor tej klasy, co Albert Weckenmann zauwa y³ bielskich naukowców, to jest to naprawdê du a sprawa. Nie jesteœmy metropoli¹, a jednak ktoœ zauwa y³ osi¹gniêcia naukowców z ATH, zadba³ o dobr¹ aparaturê dla nich. Dziêki temu bielscy metrolodzy mog¹ siê poszczyciæ niez³ym poziomem. Dr Jan Malinowski jest autorem wielu podrêczników z zakresu metrologii, to o czymœ œwiadczy. Czy tak wa ne wydarzenie dla uczelni jak nadanie tytu³u doktora honoris causa mo e siê prze³o yæ na postrzeganie ATH? Ale oczywiœcie. Wystarczy spojrzeæ, sk¹d nadesz³y listy gratulacyjne. Uniwersytet Jagielloñski, Politechnika ódzka, Uniwersytet A. Mickiewicza skoro tak wa ne uczelnie zauwa y³y wydarzenie na ATH, to ma to swoj¹ rangê. Chcia³oby siê, aby to wydarzenie prze³o y³o siê na przyci¹gniêcie m³odych ludzi, by zajêli siê metrologi¹ na Akademii. Niestety trudno o dobrych doktorantów w tej dziedzinie. Metrologia jest tak¹ dziedzin¹ nauki, która ³¹czy teoriê z praktyk¹. Szukamy m³odych, ale maj¹cych za sob¹ 2-3 lata doœwiadczeñ w dobrych firmach, którzy byliby gotowi podj¹æ pracê naukow¹ w zakresie metrologii. Gazeta Beskidzka, nr 7 (12), 11 kwietnia 2006, str. 5. 7

8 Vivat Academia! Profesor ANDRZEJ W OCHOWICZ Oklaski i kwiaty dla prof. W³ochowicza. Seminarium ze specjaln¹ dedykacj¹ Profesor Andrzej W³ochowicz jest niew¹tpliwie jedn¹ z najwybitniejszych postaci bielskiej Akademii Techniczno-Humanistycznej. W uhonorowaniu jego zas³ug dla rozwoju nauki, a szczególnie fizyki w³ókna i polimerów, w³aœnie jemu dedykowano seminarium naukowe pt. Najnowsze osi¹gniêcia badawcze w w³ókiennictwie i fizyce polimerów. Seminarium, które odby³o siê 3 lutego 2006 r. by³o jednoczeœnie szczególnym uznaniem autorytetu profesora w tej dziedzinie. W seminarium wziêli udzia³ wybitni naukowcy, wspó³pracownicy i przyjaciele pro- fesora, a wœród nich: prof. dr hab. in. S. Brzeziñski Instytut In ynierii Materia³ów W³ókienniczych w odzi, prof. dr hab. in. A. Ga³êski Centrum Badañ Molekularnych i Makromolekularnych PAN w odzi, profesor A. Marcincin Slovak Technical University, Bratys³awa, S³owacja, prof. dr hab. in. J. Garbarczyk Politechnika Poznañska, dr hab. S. Rabiej Akademia Techniczno-Humanistyczna w Bielsku-Bia³ej. Prof. zw. dr hab. in. Andrzej W³ocho- wicz zajmuje siê obecnie badaniami struktury cz¹steczkowej i nadcz¹steczkowej w³ókien naturalnych, sztucznych i syntetycznych oraz ich mieszaninami fizycznymi i chemicznymi, g³ównie z wykorzystaniem dyfrakcji rentgenowskiej, mikroskopii elektronowej oraz FTIR. W latach by³ Prorektorem Politechniki ódzkiej ds. Filii w Bielsku- Bia³ej. W znacz¹cy sposób przyczyni³ siê równie do utworzenia w 2001 roku Akademii Techniczno-Humanistycznej w Bielsku- Bia³ej. 8 Nowa domena ath.eu i ath.edu.pl 4 kwietnia 2006 uruchomiona zosta³a domena ath.edu.pl, a 11 kwietnia domena ath.eu. W ten sposób dodany zosta³ jeden z mo liwych adresów strony g³ównej lub Jednoczeœnie mo na korzystaæ z adresu mailowego w postaci inazwisko@ath.edu.pl lub inazwisko@ath.eu. Nowe adresy funkcjonowaæ bêd¹ równolegle. Nie przewiduje siê wy³¹czenia domeny ath.bielsko.pl. Beskidzkie Forum Pracy 26 kwietnia 2006 r. Biuro Karier Akademii Techniczno-Humanistycznej po raz czwarty zorganizowa³o na terenie uczelni, przy ul. Willowej Beskidzkie Forum Pracy. Uroczystego otwarcia Forum dokona³y w³adze uczelni. Swoje oferty pracy i praktyk dla studentów i absolwentów zaprezentowa³y firmy zarówno z okolic Bielska- Bia³ej jak i spoza województwa œl¹skiego. Wszystkie stoiska cieszy- ³y siê sporym zainteresowaniem studentów. Forum sta³o siê dla nich doskona³¹ okazj¹ do zapoznania siê z oczekiwaniami pracodawców i nawi¹zania z nimi bezpoœredniego kontaktu. Ofertê wybranych firm prezentujemy na stronach tego numeru Akademii. (lz. part) Microsoft Pro Platinum W ostatnim numerze zapowiadaliœmy uruchomienie na ATH kursów w ramach programu Microsoft Academy Pro Platinum. Godn¹ uwagi informacj¹ jest, i specjalne ceny egzaminów dla uczestników kursów organizowanych w naszym Akademickim Centrum Informatyki wynosz¹ 40$ plus VAT zamiast 80$. Egzaminy przeprowadzamy na miejscu w Autoryzowanym Centrum Egzaminacyjnym Pearson VUE. Program Microsoft IT Academy jest rozwi¹zaniem edukacyjnym, zapewniaj¹cym przystêpn¹ metodê szkolenia w zakresie technologii Microsoft dla poszukuj¹cych wiedzy studentów, nauczycieli, osób ustawicznie poszerzaj¹cych swoj¹ wiedzê, ma³ych i œrednich przedsiêbiorstw oraz cz³onków spo³ecznoœci lokalnych. W ramach programu ACI oferuje ponadto: przygotowane na œwiatowym poziomie programy szkoleniowe bazuj¹ce na technologiach Microsoft Student Campus Online - dostêp online do portalu szkoleñ online, œrodowiska studentów, wsparcia mentorskiego i innych zasobów sieciowych do nauki w dowolnym czasie i miejscu. Autoryzowane podrêczniki szkoleniowe MOC Egzaminy próbne. Testy online s¹ dostêpne w Student Campus Online. (ACI)

9 Vivat Academia! Informatycy wci¹ atrakcyjni Choæ dobrze wykszta³conych informatyków, m.in. za spraw¹ Akademii Techniczno-Humanistycznej, z roku na rok przybywa, wci¹ nie brakuje dla nich ofert pracy, wci¹ s¹ perspektywy. 27 lutego w naszej uczelni odby³o siê seminarium pt. Zaawansowane techniki tworzenia i dystrybucji projektów informatycznych. Perspektywa rozwoju dla m³odych informatyków. Wziêli w nim udzia³ przedstawiciele firm informatycznych dzia³aj¹cych w naszym regionie. Patronat nad imprez¹ objê³a dr hab. Iwona Adamiec-Wójcik prof. ATH, dziekan Wydzia³u Budowy Maszyn i Informatyki. Otwiera³ je rektor ATH, prof. dr hab. in. Marek Trombski. Uczestnicy seminarium skupili siê na trzech g³ównych zagadnieniach, jakimi by³y: tworzenie zaawansowanych projektów informatycznych; wdra anie tworzonych projektów i wspó³praca z klientami; zastosowanie nowoczesnych technologii i metod w celu zwiêkszenia efektywnoœci, poprawy jakoœci i atrakcyjnoœci projektów informatycznych. Zaproszenie ATH do udzia³u w seminarium przyjê³y firmy: Evatronix, BIELbit, Rekord, Techmex, Jantar. Wyg³oszono nastêpuj¹ce referaty: Zaawansowane techniki tworzenia i dystrybucji projektów informatycznych Barbara Wronka, BIELbit sp. z o.o. Tworzenie oprogramowania dla wbudowanych urz¹dzeñ elektronicznych tzw. Embedded systems Tomasz Jakóbiec, Evatronix S.A. Technologia RFID w identyfikacji towarów Tomasz Pisarek, Jantar sp. z o.o. Zarz¹dzanie Projektami Informatycznymi w Techmex S.A. Bogus³awa Tarnawa, Techmex S.A. Sylwetka pracownika perspektywy rozwoju dla m³odych informatyków mgr in. Janusz Szymura, RekoWD metodyka wdro enia zintegrowanego systemu wspomagaj¹cego zarz¹dzanie przedsiêbiorstwem produkcyjnym Rekord.ERP dr Janusz Mleczko, Rekord Systemy Informatyczne sp. z o.o. Specjalnym punktem programu by³ konkurs projektów studenckich. (lz, part) Komputer to tak e zagro enie maja 2006 roku w Akademickim Centrum Informatycznym Akademii Techniczno-Humanistycznej odby³ siê wyk³ad pod tytu³em: Przestêpstwa zwi¹zane z komputerami. Spotkanie zosta³o zorganizowane w ramach cyklu Œwiat wokó³ nas - zagro enia, którego inicjatorem jest Ksi¹ nica Beskidzka w Bielsku-Bia³ej. W sali centrum informatycznego zebra³a siê doœæ liczna grupa m³odzie y w wieku licealnym. Spotkanie poprowadzi³ podkomisarz Wies³aw Mizia i komisarz Mariusz Kuliñski z Komendy Miejskiej Policji w Bielsku-Bia³ej. M³odzie zaznajomi³a siê z tajnikami zagro eñ czyhaj¹cych na nich w Internecie. Dr hab. Iwona Adamiec-Wójcik, prof. ATH, objê³a patronat nad seminarium. Uczniowie poznali rodzaje przestêpstw, które zosta³y podzielone wed³ug funkcji systemu komputerowego. Omówiono sprawy naruszania praw dostêpu do zasobów, hacking, przechwytywanie danych, kradzie czasu, modyfikacja zasobów, oszustwa bankomatowe, fa³szowanie urz¹dzeñ wejœcia lub wyjœcia na przyk³adzie kart magnetycznych lub mikroprocesowych, oszustwa na maszynach do gier, fa³szowanie danych identyfikacyjnych, kradzie to samoœci, oszustwa w systemach telekomunikacyjnych i wiele innych. Prowadz¹cy w ramach omawianych oszustw komputerowych wspomnieli równie o sabota u i piractwie, które w minionych latach nasili³o siê zw³aszcza wœród m³odych u ytkowników sieci. M³odzie dowiedzia³a siê, jakiego rodzaju przestêpstwa internetowe podlegaj¹ kodeksowi karnemu i jakie konsekwencje gro ¹ w momencie ³amania praw obowi¹zuj¹cych w Internecie. W ramach wyk³adu poruszono równie problem anonimowoœci, paserstwa i treœci pornograficznych pojawiaj¹cych siê w Internecie. Spotkanie zakoñczono prezentacj¹ systemów zabezpieczaj¹cych. Ka dy z uczestników móg³ skorzystaæ z komputera i zapoznaæ siê ze stronami jakie zosta³y zaprezentowane. Ma³gorzata Skórska 9

10 NAGRODY FIATA Nagrody Fiata ciesz¹ siê uznaniem i presti em w œrodowisku uczelnianym. Pod koniec lutego w Gliwicach nagrodzono kolejnych laureatów, w tym studentów i pracowników Akademii Techniczno-Humanistycznej. Fiat nagrodzi³ trzy prace doktorskie i trzy prace magisterskie zg³oszone przez Akademiê Techniczno-Humanistyczn¹ w Bielsku- Bia³ej. NAGRODZONE PRACE 1. Praca doktorska dra in. Henryka Wnêka Analiza wp³ywu promienia zataczania na przebieg procesu hamowania pojazdu wyposa onego w ABS, promotor: dr hab. in. Witold Grzego ek, prof. PK. 2. Praca doktorska dra in. Dariusza Wiêcka Okreœlanie kosztów w³asnych wytwarzania elementów maszyn na etapie projektowania procesów produkcyjnych, promotor: prof. dr hab.in Józef Matuszek. 3. Praca doktorska dra in. Jaros³awa Janusza Analiza dynamiczna uk³adu sterowania ruchami roboczymi urawia w warunkach zagro enia utraty statecznoœci, promotor: dr hab. in. Jacek K³osiñski, prof. ATH. 4. Praca magisterska mgra in.. Krzysztofa Szmuka Zagadnienia podzia³u dawki wtrysku w uk³adzie zasilania typu Common Rail, w zastosowaniu do samochodowego silnika o zap³onie samoczynnym o pojemnoœci skokowej do 2000 cm 3, promotor: prof. dr hab. in. Maciej Sobieszczañski i dr in. Tomasz Knefel. Vivat Academia! 5. Praca magisterska mgr in. Agaty Michalec Dokumentacja pracy standaryzowanej na wydziale monta u w przemyœle motoryzacyjnym, promotor: dr in. Aleksander Mocza³a, opiekun: prof. dr hab. in. Milan Gregor. 6. Praca magisterska mgra in. Paw³a Ziemby Analiza dok³adnoœci pomiarów wykonanych wg wybranych metod stosowanych w badaniach drogowych na przyk³adzie badañ samochodu osobowego FIAT Stilo1.2., promotor: dr hab. in. Kazimierz Romaniszyn, prof. ATH. W Konkursie o Nagrodê FIATA mog¹ byæ prezentowane tematy prac habilitacyjnych, doktorskich i magisterskich z obszarów tematycznie pokrywaj¹cych siê z dzia³alnoœci¹ firm skupionych w koncernie FIAT, zgodnie z list¹ priorytetowych zagadnieñ dostarczan¹ i aktualizowan¹ przez sponsora. W ramach wspó³pracy Akademii Techniczno-Humanistycznej z Centrum Naukowo-Badawczym Fiata, istnieje dla naszych studentów mo liwoœæ korzystania ze stypendiów fundowanych przez przedsiêbiorstwa skupione w grupie Fiata, a tak e odbywanie praktyk w Centrum Badawczym w Turynie. Takie relacje pomiêdzy ATH, a w³osk¹ firm¹, wynikaj¹ ze wspó³pracy bezpoœredniej oraz z obowi¹zuj¹cych umów miêdzynarodowych zawartych przez Rzeczpospolit¹ Polsk¹. (lz, part) Psychologia i pedagogika II Miêdzynarodowa Konferencja Psychologiczno-Pedagogiczna organizowana przez Katedrê Pedagogiki i Psychologii ATH odbêdzie siê w w dniach 6-8 lipca w Bielsku-Bia³ej. Sekcje tematyczne: 1. Metodologia nauki. 2. Psychologia ogólna. 3. Psychologia rozwojowa. 4. Psychologia osobowoœci. 5. Psychologia spo³eczna. 6. Psychologia wychowawcza. 7. Psychologia i pedagogika interwencji. 8. Pedagogika przedszkolna i wczesnoszkolna. 9. Pedagogika spo³eczna i praca opiekuñczo-wychowawcza. 10. Psychologia i pedagogika rodziny. 11. Filozofia i etyka ycia rodzinnego. 12. Rodzina w literaturze piêknej i publicystyce. 13. Wychowanie jêzykowe w rodzinie i w szkole. 14. Metodyka nauczania. 15. Propozycje z zakresu praktyki psychologiczno-pedagogicznej. Planuje siê opublikowanie materia³ów pokonferencyjnych: STUDIA PSYCHO- LOGICZNO-PEDAGOGICZNE. TOM 2. Studenci ATH mogli z bliska poogl¹daæ nowoczesne wojskowe samochody terenowe. Wojskowi udzielali objaœnieñ. Pokaz zorganizowa³a Katedra Silników Spalinowych i Pojazdów wraz ze Studenckim Ko³em Naukowo-Technicznym ZDERZAK i we wspó³pracy z 18. Batalionem Szturmowo-Desantowym w Bielsku-Bia³ej. Odby³ siê on 7 kwietnia 2006 na B³oniach, na terenie ATH. Prezentowano auta marki Hummer i Honker. Dr in. Jan Dzida wyg³osi³ prelekcjê na ich temat. Nastêpnie zwiedzano Laboratorium Pojazdów i Silników Spalinowych. Ostatnim punktem programy by³y pokazowe jazdy samochodów z udzia³em zainteresowanych osób. (part) 10 WOJSKO NA UCZELNI

11 ACI / AZS Fundacja Edukacji Ekonomicznej rozpoczê³a realizacjê projektu, którego celem jest podniesienie kwalifikacji kadry zarz¹dzaj¹cej i pracowników sektora MŒP w zakresie nowoczesnych rozwi¹zañ informatycznych poprzez organizacjê szkoleñ na terenie ca³ego kraju. Darmowe szkolenia informatyczne na ATH Tematyka oferowanych kursów obejmuje pe³ne spektrum zagadnieñ z zakresu zastosowania technologii informatycznych od podstaw informatyki do administrowania sieci¹. Udzia³ w szkoleniach daje mo liwoœæ zdobycia umiejêtnoœci przydatnych w zarz¹dzaniu i prowadzeniu dzia³alnoœci MŒP w wybranym sektorze gospodarki. Szkolenia, które rozpoczynaj¹ siê w pierwszym kwartale 2006 r., a potrwaj¹ do koñca 2007 roku, bêd¹ finansowane w 80% ze œrodków Unii Europejskiej. Pozosta³e 20% bezpoœrednich kosztów mo na rozliczyæ jako wynagrodzenie pracowników za czas wydelegowania na szkolenie lub w formie p³atnoœci gotówkowej. Projekt uzyska³ dofinansowanie ze œrodków Europejskiego Funduszu Spo³ecznego w ramach Sektorowego Programu Operacyjnego Rozwój Zasobów Ludzkich, Dzia³anie 2.3 Rozwój kadr nowoczesnej gospodarki, Schemat a Doskonalenie umiejêtnoœci i kwalifikacji kadr. Projekt E-Pracownik zak³ada przeszkolenie w latach ponad osób na terenie ca³ego kraju. Jest to najwiêkszy projekt szkoleniowy w Polsce. Szkolenia oferowane przedsiêbiorcom w ramach projektu dziel¹ siê na dwie podstawowe kategorie: szkolenia z zakresu zaawansowanej informatyki i teleinformatyki realizowane w ramach Cisco Networking Academy oraz tzw. szkolenia ogólne z zakresu podstawowej obs³ugi komputera. Kategoria kursów Akademii Cisco obejmuje szkolenia z zakresu systemów operacyjnych i programowania oraz cykl szkoleñ poœwiêconych sieciom komputerowym. Kursy Akademii Cisco s¹ realizowane przez trenerów Akademii Informatycznych Cisco zlokalizowanych na terenie ca³ego kraju. Akademia Informatyczna w Bielsku-Bia³êj dzia³aj¹ca przy Akademii Techniczno-Humanistycznej realizuje szkolenia Cisco takie jak CCNA1-4, NS1-2, FWL, IT Essentials 1 i 2, Unix oraz szkolenia ogólne z obs³ugi komputera, pakietów biurowych i programowania. Kursy te s¹ przeznaczone dla osób pragn¹cych uzyskaæ wiedzê potrzebn¹ administratorom, projektantom, serwisantom i u ytkownikom systemów i sieci komputerowych (szczegó³owe informacje na temat kursów znajduj¹ siê na stronie Uczestnikami szkoleñ mog¹ byæ pracodawcy i pracownicy dzia- ³aj¹cy w obrêbie sektora MŒP. Oferta dotyczy tak e osób fizycznych prowadz¹cych indywidualn¹ dzia³alnoœæ gospodarcz¹. Przedsiêbiorca chc¹cy zapisaæ siebie lub swoich pracowników na szkolenie, winien skorzystaæ z formularza zg³oszeniowego na stronie projektu a nastêpnie podpisaæ umowê szkoleniow¹ z Fundacj¹ Edukacji Ekonomicznej i przedstawiæ komplet wymaganych za³¹czników. Przed szkoleniem, na konto wskazane w umowie nale y wp³aciæ kaucjê bêd¹c¹ zabezpieczeniem udzia³u w szkoleniu. Po ukoñczeniu szkolenia kaucja zwracana jest w czêœci lub w ca³oœci, w zale - noœci od wybranego przed przedsiêbiorcê wariantu rozliczenia wk³adu w³asnego (na poziomie 20% kosztów szkolenia). Wystarczy, e przedsiêbiorca wyka e, e kwota wynagrodzenia przys³uguj¹ca pracownikowi lub pracodawcy za czas przebywania na szkoleniu jest równa lub wy sza kwocie wymaganego wk³adu w³asnego. W takim wypadku ca³a wp³acona kwota zostanie zwrócona. Wiêcej informacji na temat projektu dostêpnych jest na stronie Informacji nt. szkoleñ oferowanych przez Akademiê Informatyczn¹ w Bielsku-Bia³ej udziela Akademickie Centrum Informatyki ATH, tel , cna@ath.bielsko.pl (ACI) STUDIUM WYCHOWANIA FIZYCZNEGO I SPORTU PrzyjdŸ pop³ywaæ! Studium Wychowania Fizycznego i Sportu zaprasza studentów ATH naukê i doskonalenie p³ywania. Zajêcia prowadzone przez mgra Janusza Cyrana odbywaj¹ siê we wtorki w godzinach od do na basenie przy ulicy Lompy. Wstêp wolny. Czepki obowi¹zkowe. Serdecznie zapraszamy! Na nartach w Bia³ce Tatrzañskiej Od 12 do 18 lutego 2006 r. trwa³ obóz zimowy w Bia³ce Tatrzañskiej dla studentów naszej uczelni. Na obozie studenci mieli mo liwoœæ nauki jazdy na nartach pod okiem instruktorów. 11

12 Nowe w³adze ATH mówi prof. dr hab. EMIL TOKARZ prorektor ds. nauki i spraw ogólnych Nie traktowa³bym tak tego. Na krakowskiej slawistyce pracowa³o wielu wybitnych filologów, od których mo na siê by³o bardzo du o nauczyæ. Wielu rzeczy, które dzia- ³y siê wówczas w kraju, œrodowisko naukowe UJ nie akceptowa³o. W takiej atmosfe- Uczelnia jest szans¹ dla miasta AKADEMIA: Jaki ma Pan plan na tê kadencjê, jako nowo wybrany prorektor? 12 Prof. dr hab. Emil Tokarz: Na pewno bêdê wspiera³ pana rektora Marka Trombskiego w jego wizji uczelni otwartej i dynamicznie rozwijaj¹cej siê. Musimy wykorzystaæ fakt, i jesteœmy w dobrym miejscu, w mieœcie o piêknych tradycjach, na skrzy owaniu kultur. Jest Pan pierwszym humanist¹ we w³adzach Akademii Techniczno-Humanistycznej. Proszê zauwa yæ, e humaniœci odgrywaj¹ coraz wa niejsz¹ rolê w zarz¹dzaniu. We wszystkich konsorcjach znaczna czêœæ spoœród zarz¹dzaj¹cych to humaniœci. Uwa am, e utworzenie Wydzia³u Humanistyczno- Spo³ecznego to dla tej uczelni wielka szansa. Z pewnoœci¹ brakuje w tym regionie filologów znaj¹cych jêzyki obce oraz kulturê narodów mówi¹cych tymi jêzykami. Musimy umieæ wspó³ yæ, wspó³pracowaæ i konkurowaæ z innymi. S¹dzê, e nowopowsta³a humanistyka bielska jest znacz¹cym uzupe³nieniem studiów technicznych i interesuj¹c¹ propozycj¹ dla studentów. Czy jest coœ, co mo na by okreœliæ, jako Pana pomys³ na tê kadencjê? Tak. Chcia³bym, eby podczas tej kadencji uczelnia nadal siê rozwija³a, eby stanowi- ³a wa ne zaplecze technologiczne i intelektualne dla tego regionu. Chcia³bym, aby powsta³a baza lokalowa na odpowiednim poziomie. Jak zamierza Pan to realizowaæ? Jako prorektor chcia³bym, aby Akademia Techniczno-Humanistyczna uczestniczy³a w wieloaspektowych programach badawczych finansowanych przez Uniê Europejsk¹. Polska jest na jednym z ostatnich miejsc w Unii Europejskiej, jeœli chodzi o finansowanie nauki i uwa am, e to nic dobrego nie wró y naszej przysz³oœci. To oczywiste, e nauka ma bezpoœredni wp³yw na rozwój przemys³u i wszystkich innych dziedzin ycia spo³ecznego. Mamy w Bielsku-Bia³ej m³od¹, dobrze wykszta³con¹ kadrê i powinniœmy to dobrze wykorzystaæ. Proszê opowiedzieæ coœ o sobie. Co Pana doprowadzi³o na tê uczelniê? Powinienem zacz¹æ od tego, e pochodzê z kresów. Urodzi³em siê w Chodorowie, w województwie lwowskim, w 1944 roku. W 1945 wysiedlono nasz¹ rodzinê na Œl¹sk Opolski. W Brzegu skoñczy³em w 1962 r. szko³ê œredni¹. Nastêpnie przez rok pracowa³em jako nauczyciel w szkole podstawowej. Czego Pan uczy³? Prawie wszystkiego. Tak to wtedy by³o w wiejskich podstawówkach. Potem zacz¹- ³em studia slawistyczne na Uniwersytecie Jagielloñskim. Dlaczego wybra³ Pan slawistykê? Interesowa³y mnie jêzyki s³owiañskie. By- ³em wychowany w œrodowisku wielokulturowym i wielojêzycznym. To by³a tradycja wschodniego pogranicza, a potem na ziemiach zachodnich. Kiedy podj¹³ Pan decyzjê o karierze naukowej? Nie nazwa³bym tego karier¹ naukow¹. To jest mój sposób na ycie. Slawistyka? Tak. Dawniej by³y to studia wy³¹cznie teoretyczne. Potem, specjalizuj¹c siê, odkry- ³em po³udnie S³owiañszczyzny, kulturowo, wyznaniowo i jêzykowo mocno zró nicowane. Czy ju na studiach Pan to wiedzia³? e to bêdzie sposób na ycie? Ma³o kto przychodz¹c na studia wie tak naprawdê, czego chce. Ale swoje studia wspominam bardzo dobrze, mimo i filologia s³owiañska to by³y wówczas studia nieco elitarne. Na tym kierunku studiowa- ³o niewielu studentów. Dlaczego? Przecie królowa³y has³a o przyjaÿni z bratnimi narodami. Ale eksponowano rusycystykê. To ona by³a masowa i najwa niejsza. Sztucznie wydzielono j¹ spoœród innych jêzyków s³owiañskich i na ni¹ stawiano, zreszt¹ masowo uczono tego jêzyka w szko³ach. Czyli wybór filologii s³owiañskiej by³ takim pójœciem pod pr¹d.

13 Nowe w³adze ATH rze kwit³o tzw. ycie studenckie. Wa n¹ czêœci¹ naszej edukacji by³y teatry studenckie, które mia³y wtedy dla nas ogromne znaczenie. Wielu studentów zaanga owa- ³o siê w nie. Skoñczy³ Pan studia i...? Zacz¹³em pracowaæ na Uniwersytecie M. Kopernika w Toruniu. Doktorat uzyska- ³em w Toruniu, u wybitnego mediewisty Leszka Moszyñskiego, który przed kilkoma dniami zmar³. Zaj¹³em siê jêzykoznawstwem po³udniowos³owiañskim i ma³ymi jêzykami œrodkowoeuropejskimi. Ale nie zosta³ Pan w Toruniu. Spêdzi³em tam cztery lata i po doktoracie powróci³em na Œl¹sk, poniewa profesor Kazimierz Polañski zaproponowa³ mi zorganizowanie slawistyki na Uniwersytecie Œl¹skim. Organizowano w tym czasie neofilologiê. Zdecydowano siê na utworzenie nowego Wydzia³u Filologicznego. I uda³o siê. To by³o takie trudne? Organizowanie od podstaw zawsze jest trudne. Wtedy by³y w Polsce tylko dwie slawistyki, w Krakowie i w Warszawie. Na Œl¹sku utworzono trzeci¹, na której powsta- ³a te dydaktyka wielu jêzyków s³owiañskich. Slawistyka i germanistyka w³aœciwie by³y na Œl¹sku tematem tabu. Obie uda³o nam siê utworzyæ. Germanistyka, rozumiem, ale slawistyka? Nadal pokutowa³ pogl¹d, e Curriculum vitae jedynie rusycystyka jest warta rozwijania? Tak, to siê powoli zmienia³o. Dopiero w latach osiemdziesi¹tych zaczê³y powstawaæ slawistyki z dydaktyk¹ prawie na ka dej uczelni. W takim razie, jak to siê sta³o, e uda- ³o siê utworzyæ slawistykê na Uniwersytecie Œl¹skim? Bo sprzyja³y wtedy pomyœlne uwarunkowania polityczne. Œl¹zacy wykorzystali ten moment i b³yskawicznie rozwinêli kierunki filologiczne. Dziêki temu na Œl¹sku powsta³a kompletna humanistyka. Zatrudniono wielu m³odych ludzi. Obecnie Uniwersytet Œl¹ski jest renomowan¹, du ¹ uczelni¹. Dla mnie to by³o du e wyzwanie. Dostaliœmy szansê, któr¹ wykorzystaliœmy. I uda³o siê. Przez kilkadziesi¹t lat kierowa³em slawistyk¹ w Katowicach. I muszê powiedzieæ, e kiedy odchodzi³em w 2002 roku, to by³a jedna z najlepszych slawistyk w Polsce. Piêtnastu samodzielnych pracowników, w tym kilku profesorów tytularnych, oko³o czterdziestu pracowników... To naprawdê wa ne, eby stworzyæ dobre warunki, mo - liwoœæ realizowania siebie, mo liwoœæ awansu, mo liwoœæ pracy w dobrym zespole, bo tylko wtedy mo na siê rozwijaæ. Jak polityka wp³ynê³a na Pana ycie w latach 80.? W latach 80. na uczelni powsta³a Solidarnoœæ, od pocz¹tku by³em jej cz³onkiem, ale dzia³alnoœæ polityczna zawsze by³a dla mnie gdzieœ na marginesie. Nie robi³em nic wa - nego. Dotkn¹³ Pana stan wojenny? W³aœciwie nie, zaraz po stanie wojennym wyjecha³em do Francji i nie by³o mnie w kraju cztery lata. Studiowa³em jêzyk francuski i informatykê w Uniwersytecie Blaise Pascal w Clermont-Ferrand. Informatykê? Pracowa³em w zespole, który zajmowa³ siê problematyk¹ sztucznej inteligencji. To by³ projekt o zasiêgu miêdzynarodowym, w którym brali udzia³ m.in. tak e filolodzy. Po dwudziestu latach na Uniwersytecie Œl¹skim przenosi siê na Pan do Akademii Techniczno-Humanistycznej, gdzie znów tworzy Pan coœ od podstaw. Tak. By³o to w 2002 roku. Przyjecha³em na zaproszenie JM Rektora prof. dra hab. Marka Trombskiego organizowaæ studia œrodkowoeuropejskie i wspó³tworzyæ Wydzia³ Humanistyczno-Spo³eczny. Nie by³o Panu al zostawiaæ Uniwersytetu Œl¹skiego? Doskonale czujê siê w ka dym miejscu na œwiecie. Mieszkam w Wiœle, niedaleko Bielska i czujê siê zwi¹zany z Podbeski- ci¹g dalszy na str. 14 i 15 Prof. zw. dr hab. Emil Tokarz urodzi³ siê w Chodorowie w 1944 r. W roku szkolnym 1962/63 pracowa³ jako nauczyciel w Szkole Podstawowej w Jankowicach Wielkich. W roku 1968 obroni³ pracê magistersk¹ na Wydziale Filologicznym Uniwersytetu Jagielloñskiego pod kierunkiem prof. dra hab. S. Urbañczyka i w tym samym roku zosta³ zatrudniony jako asystent na Uniwersytecie Miko³aja Kopernika w Toruniu, w Katedrze Filologii S³owiañskiej, od r do 1973 jako adiunkt. W roku 1970 ukoñczy³ studia podyplomowe filologiê s³oweñsk¹ na Uniwersytecie w Lublanie (mentor: prof. dr Jože Toporišiè). Pracê doktorsk¹ pt. Konstrukcje parataktyczne w jêzyku s³oweñskim obroni³ na Wydziale Humanistycznym Uniwersytetu Miko³aja Kopernika w Toruniu w 1973 roku (promotor: prof. dr hab. Leszek Moszyñski). W roku 1973 rozpocz¹³ pracê w Katedrze Filologii S³owiañskiej i Katedrze Jêzykoznawstwa Ogólnego na Uniwersytecie Œl¹skim w Katowicach. Habilitacjê uzyska³ w 1987 r. w Wy- szej Szkole Pedagogicznej w Opolu. Temat brzmia³: Nomina actionis we wspó³czesnym jêzyku s³oweñskim. W latach studiowa³ jêzykoznawstwo ogólne i informatykê oraz jêzykoznawstwo romañskie na Uniwersytecie Pascala w Clermont-Ferrand we Francji. W 1998 roku otrzyma³ tytu³ profesora, a w 2000 r. profesora zwyczajnego. W Katedrze Filologii S³owiañskiej, a potem w Instytucie Filologii S³owiañskiej UŒ pracowa³ do 2002 roku. W 2002 roku przeniós³ siê do Akademii Techniczno-Humanistycznej, gdzie stworzy³ Katedrê Studów Œrodkowoeuropejskich. W roku 2006 zosta³ wybrany prorektorem ds. nauki i spraw ogólnych ATH. 13

14 Nowe w³adze ATH Uczelnia jest szans¹ dla miasta ci¹g dalszy ze str dziem. Uwa a³em, e w Bielsku-Bia³ej brakuje studiów humanistycznych, a jest tu du o zdolnej m³odzie y, która chce siê doskonaliæ w tym kierunku. Bielsko-Bia³a ma znakomite warunki, aby w piêknym otoczeniu miasta i regionu ugruntowaæ kultywowane od lat tradycje akademickie i kulturowe. Wa ne, eby miasto by³o przyjazne, eby w³odarze miasta stworzyli warunki do rozwoju uczelni, tak jak to zrobiono na Œl¹sku. Nic nie powstaje z niczego. A w tej chwili miasto nie stwarza warunków? eby coœ budowaæ, trzeba mieæ wizjê. Tak¹ wizjê ma œrodowisko naukowe. Pan rektor Marek Trombski jest takim wizjonerem, który wbrew wielu przeciwnoœciom doprowadzi³ do utworzenia Akademii Techniczno-Humanistycznej. Rozumie nas i jest nam przyjazny ks. biskup Tadeusz Rakoczy, ks. prof. dr hab. Tadeusz Borutka, a tak e ks. biskup Pawe³ Anweiler. Wspieraj¹ nas tak- e niektórzy politycy, eurodeputowani. Dostaliœmy w dzier awê od miasta willê Sixta z przeznaczeniem na rektorat. Doceniamy to, e otrzymaliœmy w dzier awê bardzo piêkn¹ willê w centrum Bielska- Bia³ej na siedzibê rektoratu, ale aby mieæ mo liwoœci dynamicznego rozwoju musimy mieæ nowoczesne pomieszczenia dydaktyczne i naukowe. Chcê podkreœliæ, e pañstwowa uczelnia jest znacz¹c¹ szans¹ dla tego miasta, dla jego rozwoju. Miasto mo e siê identyfikowaæ z Akademi¹ i uwa aæ j¹ za swoj¹ wizytówkê. Bo jest siê czym szczyciæ. Mamy piêæ wydzia³ów, w tym dwa nowopowsta³e. Co miasto mog³oby, Pana zdaniem zrobiæ? Mog³oby pomóc uczelni choæby w sprawach lokalowych. Odczuwamy znacz¹ce braki w tym zakresie. Czêœæ wydzia³ów wynajmuje budynki w mieœcie. Nie staæ nas na wygórowane czynsze. Œrodowisko akademickie, studenckie, liczne kontakty zagraniczne nobilituj¹ to miasto. Bielsko- Bia³a wiele straci³o wskutek tego, i przesta³o byæ stolic¹ województwa, s¹dzê, e szans¹ dla niego jest pañstwowa uczelnia wy sza. A m³odzie y, która chce studiowaæ Bielsko-Bia³a ma znakomite warunki, aby w piêknym otoczeniu miasta i regionu ugruntowaæ kultywowane od lat tradycje akademickie i kulturowe. To oczywiste, e nauka ma bezpoœredni wp³yw na rozwój przemys³u i wszystkich innych dziedzin ycia spo³ecznego. Mamy w Bielsku-Bia³ej m³od¹, dobrze wykszta³con¹ kadrê i powinniœmy to dobrze wykorzystaæ. M³odzie y, która chce studiowaæ i o ywiaæ to miasto, jest mnóstwo. Nale y im tylko stworzyæ odpowiednie warunki. Chcê podkreœliæ, e pañstwowa uczelnia jest znacz¹c¹ szans¹ dla tego miasta, dla jego rozwoju. Miasto mo e siê identyfikowaæ z Akademi¹ i uwa aæ j¹ za swoj¹ wizytówkê. Bo jest siê czym szczyciæ. i o ywiaæ to miasto jest mnóstwo. Nale y im tylko stworzyæ odpowiednie warunki. Wiele w tej sprawie ju zrobiono, np. Politechnika ódzka yczliwie potraktowa³a usamodzielnienie siê Akademii, odda³a nam bezinteresownie wszystko, co posiada³a w Bielsku-Bia³ej i do dziœ nas wspiera. Jednostka wojskowa przekaza³a nam teren na B³oniach. Rozwój uczelni wymaga wielorakiego wsparcia i niekiedy pomocy, to ju procentuje i stwarza perspektywê na przysz³oœæ. Czy jest coœ na co, Pana zdaniem, powinniœmy szczególnie uwa aæ? Rezygnacja z rozwoju. Nie mo na sobie pozwoliæ na stagnacjê i inercjê. Zastraszaj¹ca liczba ludzi wyje d a z Polski. Kiedy mieszka³em za granic¹, obserwowa³em diaspory i wiem, e wyje d aj¹ ci, którzy posiadaj¹ inicjatywê, ci najbardziej otwarci, a sk³ania ich do tego brak mo liwoœci rozwoju i godnego ycia w miejscu zamieszkania. A my jesteœmy najwiêksz¹ uczelni¹ na Podbeskidziu, posiadamy du y potencja³ naukowy i dydaktyczny. Nasze propozycje dla m³odzie y s¹ interesuj¹ce i konkurencyjne. To tak e inwestycja dla tych m³odych ludzi, którzy tu przychodz¹ na studia. Oczywiœcie! Ale te studia musz¹ im zapewniæ naukê na dobrym poziomie, tak, aby mogli wiedzê swoj¹ spo ytkowaæ w przysz³oœci. Bardzo wa ne jest, eby nasi studenci mieli mo liwoœæ konfrontowania swoich umiejêtnoœci na sta ach i praktykach zagranicznych w ramach wspó³pracy z europejskimi uczelniami. Pozwalaj¹ na to rozmaite programy, w których aktywnie uczestniczymy. Takie pobyty zagraniczne stwarzaj¹ skale porównawcz¹. Jak wypadaj¹ takie porównania? Nasza uczelnia daje du e szanse m³odym ludziom i to jest nasz priorytet i, jeœli o to chodzi, nie bojê siê porównañ. Mamy dobre tradycje i ustalone miejsce wœród uczelni technicznych, a w humanistyce je zdobywamy. Aktywnie wspó³pracujemy tak z krajowymi, jak i zagranicznymi œrodowiskami naukowymi. ATH to przyjazne miejsce dla wszystkich. Wiele siê tu dzieje tak w sferze nauki, jak i kultury. S¹dzê, i dobrze wpisujemy siê w krajobraz bielski. Rozmawia³ Artur Pa³yga

15 Nowe w³adze ATH / Humaniœci SPIS PUBLIKACJI PROF. ZW. DRA HAB. EMILA TOKARZA Druki zwarte (ksi¹ ki, monografie): 1. Sk³adnia zdañ z³o onych wspó³rzêdnie w jêzyku s³oweñskim. Prace naukowe Uniwersytetu Œl¹skiego w Katowicach nr 152. Wyd. UŒ Katowice ss Budowa s³owotwórcza przys³ówków serbsko-chorwackich na podstawie S³ownika Vuka Stefanoviæa Karadziæa. Zeszyty Naukowe UMK. z. 38. Filologia Polska. Toruñ 1970, s Nomina actionis we wspó³czesnym jêzyku s³oweñskim. Prace naukowe Uniwersytetu Œl¹skiego w Katowicach nr 864. Wyd. UŒ. Katowice 1987, ss Pu³apki leksykalne. S³ownik aproksymatów polsko-bu³garskich. Red. nauk. E. Tokarz. (jednoczeœnie wspó³autorstwo z M. Karpaczew¹ i Ch. Symeonow¹). Wyd. Œl¹sk. Katowice ss.708. rec. I. Èongarova: M. Karpaczewa, Chr. Simeonova, E. Tokarz: S³ownik aproksymatów polsko-bu³garskich. Red. nauk. E. Tokarz. Wyd. Œl¹sk. Katowice ss. 708 str. Súpostavitelno ezikoznanie 1, Sofia 1997, s rec: R. Boñkowski: M. Karpaczewa, Chr. Simeonova, E. Tokarz: S³ownik aproksymatów polsko-bu³garskich. Red. nauk. E. Tokarz. Wyd. Œl¹sk. Katowice ss. 708 str. Jêzyk Polski LXXVII. z Kraków s Pu³apki leksykalne. S³ownik aproksymatów polsko-chorwackich. Wyd. Œl¹sk. Katowice 1998, ss Utopia w jêzykach, literaturach i kulturach S³owian. T. I. Ze œwiadomoœci utopijnej w refleksji jêzykowej. Red. E. Tokarz. Wyd. UŒ. Katowice 1997, ss Jêzyk wobec przemian kultury. Red. E. Tokarz. Wyd. UŒ. Katowice 1997, ss Gramatyka konfrontatywna jêzyków s³owiañskich. T. I. Red. E. Tokarz. Wyd. Œl¹sk. Katowice 2000, ss.306. (wspó³autorstwo ca³oœci z W. Piank¹, T. I. autorstwa W. Pianki) 9. Pu³apki leksykalne. S³ownik aproksymatów polsko-s³oweñskich. Wyd. Œl¹sk. Katowice 1999, ss Ma³y s³ownik polsko-macedoñski i macedoñsko-polski. Wyd. Œl¹sk. Katowice ss (wspó³autorstwo z D. Stefanij¹). 11. S³ownik chorwacko-polski. Cz. I. (A - O). Wyd. Œl¹sk. Katowice ss W krêgu Kultury S³owian. Ksiêga pami¹tkowa poœwiêcona 45-leciu pracy naukowo-dydaktycznej Pani Profesor dr hab. Henryki Czajki. Red. E. Tokarz, Wyd.UŒ, Katowice 1999, ss S³owiañszczyzna w kontekœcie przemian Europy koñca XX wieku (jêzyk - tradycja- kultura). Red. E. Tokarz. Wyd. Œl¹sk. Wyd. Œl¹sk. Katowice ss rec.: M. Bobrownicka: S³owiañszczyzna w kontekœcie przemian Europy koñca XX wieku (jêzyk tradycja kultura). Red. E. Tokarz. Wyd. Œl¹sk. Wyd. Œl¹sk. Katowice ss Pamiêtnik S³owiañski LII. 2002, s Jêzyk i tradycje S³owian. Red. E. Tokarz. Wyd. UŒ. Katowice 2003, ss Podrêczniki, skrypty: Slovenšèina za Poljake. Kurs podstawowy jêzyka s³oweñskiego. Wyd. UŒ. Katowice (wspó³autor: Tone Pretnar), ss Ponadto liczne studia, rozprawy, artyku³y, recenzje, prace popularne i in. oraz redakcja prac zbiorowych. Gazeta Beskidzka o bielskich humanistach Wychodz¹ca od niedawna Gazeta Beskidzka stale pisze o Akademii Techniczno-Humanistycznej. W rozpowszechnianiu informacji o naszej uczelni specjalizuje siê Piotr Strzelecki, redaktor naczelny Gazety Beskidzkiej. W jednym z ostatnich numerów ukaza³ siê tekst pod znacz¹cym tytu³em: Humaniœci maj¹ siê dobrze. Oto jego fragmenty: W zdominowanym przez œcis³e umys³y œwiecie bielskiej nauki humaniœci pojawili siê niedawno. Jak podkreœla prof. dr hab. Iwona Nowakowska-Kempna, dziekan Wydzia³u Humanistyczno-Spo³ecznego ATH, humaniœci maj¹ siê w stolicy Podbeskidzia bardzo dobrze. Z czego Pani tak wnioskuje? Wystarczy spojrzeæ na liczbê chêtnych do studiowania na naszym wydziale. Tylko w roku akademickim 2005 nap³ynê³o 1030 podañ, a mogliœmy przyj¹æ jedynie 389 osób. Trzy kierunki, które mamy na naszym wydziale: filologia, filologia polska oraz pedagogika nale ¹ do najpopularniejszych w regionie. (...) Co, wed³ug Pani, wyró nia Wydzia³ Humanistyczno-Spo³eczny ATH? Na pewno zwróci³abym uwagê na bardzo nowoczesne prowadzenie dydaktyki uwzglêdniaj¹ce m.in. specjalistyczny jêzyk biznesu i turystyki. Przygotowujemy naszych absolwentów do pracy w gospodarce, administracji oraz turystyce. (...) Jestem przekonana, e nie produkujemy bezrobotnych. Angielski, czeski, chorwacki, s³oweñski, s³owacki, rosyjski, hiszpañski dlaczego akurat na te jêzyki k³adziecie nacisk? Chcia³abym podkreœliæ, e studiuj¹cy na specjalizacjach s³owiañskich znaj¹ równie angielski lub niemiecki. I to równie dobrze, jak jêzyk wiod¹cy. Dziêki temu bêd¹ bardzo sprawnie mogli wype³niaæ zadania powierzane im w yciu zawodowym. A co do wyboru jêzyków, to takie by³o zapotrzebowanie na rynku. Planujemy od nowego roku uruchomienie jêzyka serbskiego. Ale nie ruszymy z t¹ specjalizacj¹, jeœli nie bêdzie odpowiedniej liczby chêtnych do studiowania serbskiego. (...) Podobnie jest z jêzykiem s³owackim. (...) Wiele mówimy o jêzykach obcych, ale przecie na wydziale jest równie filologia polska... Myœlê, e studiuj¹cy nasz jêzyk ojczysty maj¹ siê u nas dobrze. M³odzie wydaje w³asne czasopismo literackie pt. Jama. (...) Na tym kierunku jest specjalnoœæ medialna, któr¹ wybiera wiele osób chc¹cych spróbowaæ swoich si³ w pracy dziennikarskiej, instytucjach kultury. (...) Gazeta Beskidzka, nr 9 (14), 12 maja 2006 r., str

16 16 Socjologia Piêæ lat Ko³a Naukowego Socjologów KONFERENCJE I BADANIA Pi¹ty rok dzia³alnoœci Ko³a Naukowego Socjologów ATH sk³ania do krótkiej refleksji nad jego przesz³ymi i przysz³ymi dokonaniami. Najwa niejsze - z punktu widzenia rozwoju KNS okaza³y siê coroczne ogólnopolskie konferencje naukowe. Dziêki nim uda³o nam siê nie tylko wpisaæ w szeroki dyskurs miêdzy studentami i naukowcami z ca³ego kraju, ale równie zdobyæ cenne doœwiadczenia. Dotychczas odby³y siê cztery tego rodzaju konferencje: I. Regiony pogranicza w perspektywie socjologicznej II. Europa okiem wspó³czesnego cz³owieka III. Wszystko na sprzeda? Oblicza mediów w spo³eczeñstwie informacyjnym IV. Obywatel czy konsument? Kierunki rozwoju wspó³czesnych spo³eczeñstw Goœciliœmy przedstawicieli niemal wszystkich czo³owych socjologicznych placówek naukowych w kraju, miêdzy innymi: Instytutu Filozofii i Socjologii Polskiej Akademii Nauk, Uniwersytetu Warszawskiego, Uniwersytetu Jagielloñskiego, Uniwersytetu Adama Mickiewicza w Poznaniu, Uniwersytetu Wroc³awskiego, Uniwersytetu Œl¹skiego Uniwersytetu Miko³aja Kopernika w Toruniu czy Uniwersytetu Marii Curie-Sk³odowskiej w Lublinie. Podczas jednej z naszych konferencji pojawi³a siê idea utworzenia centrum koordynuj¹cego dzia³ania socjologicznych kó³ naukowych na terenie ca³ego kraju. Obecnie KNS jest cz³onkiem dzia³aj¹cej od ponad roku Sekcji Kó³ Naukowych Polskiego Towarzystwa Socjologicznego. Jej dzia- ³ania koncentruj¹ siê na wymianie informacji miêdzy oœrodkami akademickimi. Powstaj¹ i s¹ realizowane pierwsze projekty. Jednym z nich jest Szko³a M³odych Liderów Socjologii, czyli cykl szkoleñ pozwalaj¹cych usprawniæ umiejêtnoœci kierowania ko³em naukowym. Dotychczas odby³y siê dwie edycje Szko³y w obu uczestniczyli przedstawiciele KNS ATH. Na dzia³alnoœæ Ko³a sk³ada siê równie uczestnictwo w konferencjach, seminariach (nie tylko stricte socjologicznych) o zasiêgu regionalnym i ogólnopolskim oraz dyskusje we w³asnym gronie. Zrealizowaliœmy tak e autorskie badania aktywnoœci obywatelskiej i konsumenckiej mieszkañców Bielska-Bia³ej, których wyniki by³y czêœciowo relacjonowane w poprzednim numerze Akademii. W najbli szych czerwcowych planach Ko³a jest krótka konferencja naukowa o zasiêgu lokalnym. Celem jej bêdzie przedstawienie wyników prowadzonego obecnie projektu badawczego na temat potencjalnych migracji uczniów bielskich liceów, techników i studentów bielskich uczelni. Inicjatywa ta obejmuje przebadanie piêciuset osób, a g³ównym tematem naszych zainteresowañ jest migracja zarobkowa m³odych ludzi oraz ich sk³onnoœæ do osiedlenia siê na sta³e za granic¹. Konstytuuje siê tak e idea badañ dotycz¹cych relacji polsko-ukraiñskich, podobieñstw i ró nic kulturowych miêdzy przedstawicielami obu narodów. Zamiarem KNS jest uzyskanie informacji od kilkuset studentów w Polsce i na Ukrainie. Projekt ma zatem charakter miêdzynarodowy, a skala jego realizacji zale y od iloœci pozyskanych œrodków. Na listopad bie ¹cego roku planujemy zorganizowanie pi¹tej z kolei Ogólnopolskiej Konferencji Naukowej pt. Inny, inna, inne w spluralizowanym œwiecie. Stereotypy a rzeczywistoœæ spo³eczna. Liczymy na uczestnictwo studentów dzia³aj¹cych w ko³ach na terenie ca³ego kraju, jak równie na przedstawicieli ATH, niekoniecznie studiuj¹cych socjologiê. Temat konferencji pozwala bowiem na szeroko pojêt¹ humanistyczn¹ dyskusjê. Ko³o Naukowe Socjologów to nie tylko projekty, to równie ludzie. Osoby, które tworzy³y KNS koñcz¹ w³aœnie studia magisterskie w Uniwersytecie Jagielloñskim b¹dÿ w Uniwersytecie Œl¹skim. Obecnie zarz¹d ko³a tworz¹ studenci pierwszego i drugiego roku. W grudniu ubieg³ego roku Przewodnicz¹c¹ KNS zosta³a wybrana Katarzyna Gruszczyk. Stanowiska wiceprzewodnicz¹cych piastuj¹ Anita Kramarczyk i Kinga Bryja. Sekretarzem KNS jest Marcela Bucior, a skarbnikiem Jaros³aw Iwaniec. Funkcjê opiekuna ko³a od pocz¹tku jego istnienia pe³ni dr Patrycja Ba³dys, adiunkt w Katedrze Socjologii ATH. Marcin Goliasz Anita Kramarczyk Ko³o Naukowe Socjologów. Socjologia i kultura 9 marca 2006 roku rozpoczê³a dzia³alnoœæ sekcja socjologii kultury Ko³a Naukowego Socjologów. Sekcja powsta³a z inicjatywy studentów II roku socjologii, których zainteresowania koncentruj¹ siê bardziej wokó³ cz³owieka jako twórcy kultury, a nie jako kolejnego numeru w statystykach. Sekcja funkcjonuje w ramach cotygodniowych spotkañ poœwiêconych szeroko rozumianej problematyce kulturowej. W krêgu szczególnych zainteresowañ cz³onków znajduj¹ siê spo³eczno-kulturowe w¹tki ambitniejszego kina wspó³czesnego. A ponadto œledzimy i czynnie uczestniczymy w aktualnych wydarzeniach kulturalnych (kulturowych), jakie maj¹ miejsce w Bielsku- -Bia³ej. Natomiast w najbli szej przysz³oœci planujemy rozpoczêcie seminariów poœwiêconych co bardziej kontrowersyjnym w¹tkom kultury wspó³czesnej, a prowadzonych w konwencji debaty oksfordzkiej. Spotkania sekcji, której opiekunem jest dr Marcin Korzewski, odbywaj¹ siê w bardzo mi³ej atmosferze w czwartki o godzinie w siedzibie Katedry Socjologii na ul. Piastowskiej.

17 WSTÊP Dynamiczne zmiany procesów spo³eczno - ekonomicznych, jakie dokonuj¹ siê w naszym kraju, przynosz¹ nowe zagro enia zwi¹zane z postawami moralnymi m³odzie y, ulega zmianie mentalnoœæ m³odego cz³owieka i jego hierarchia wartoœci. Sytuacje szkolne, które jeszcze 5 lat temu by³yby wstrz¹sem dla œrodowiska nauczycielskiego, dziœ ju nie szokuj¹, i traktowane s¹ jako nowe wyzwanie dla psychologów i pedagogów szkolnych. Proponuje siê reformy systemu edukacyjnego, wymianê kadry nauczycielskiej itp., a mo e warto by³oby wnikn¹æ w wewnêtrzny œwiat prze yæ dzisiejszej m³odzie y, spojrzeæ na system wartoœci jaki prezentuje? Bo przecie, sposób ycia cz³owieka jest wyk³adnikiem wolnego wyboru wartoœci, którym ho³duje. System wartoœci jest hierarchiczn¹ organizacj¹ przekonañ na temat preferowanych sposobów postêpowania i osta- ci¹g dalszy na str mgr A. Ga³uszka dr J. Zalewska-Pucha³a mgr J. Kolonko WARTOŒCI I D ENIA YCIOWE STUDENTÓW PIELÊGNIARSTWA A MOTYWY WYBORU ZAWODU I WYOBRA ENIA O NIM STRESZCZENIE Wstêp: Dynamiczne zmiany procesów spo³eczno - ekonomicznych, jakie dokonuj¹ siê w naszym kraju, przynosz¹ nowe zagro enia zwi¹zane z postawami moralnymi m³odzie y, przynosz¹ zmiany mentalnoœci m³odego cz³owieka i hierarchii wartoœci. Hierarchia wyznawanych wartoœci stanowi ogólne kryterium wyznaczaj¹ce preferencje, dziêki którym cz³owiek mo e siê ustosunkowaæ do rzeczywistoœci. Wyra a siê to miêdzy innymi w dzia³aniach skierowanych na innych ludzi, na ich potrzeby, na pomaganie. Pielêgniarstwo, stwarza nieograniczone mo liwoœci takich w³aœnie dzia³añ. W pielêgniarstwie XXI wieku obok sprawnoœci technicznej i rzetelnej wiedzy specjalistycznej musz¹ znaleÿæ miejsce m.in. troskliwoœæ, yczliwoœæ, wra liwoœæ, otwartoœæ, uczciwoœæ, chêæ bycia z drugim cz³owiekiem. Pojawia siê jednak pytanie na ile wartoœci te s¹ bliskie m³odzie y XXI w. Cel: Celem badañ by³o poznanie wartoœci yciowych i ostatecznych preferowanych przez studentów pielêgniarstwa oraz ustalenie, czy system wartoœci jest œciœle zwi¹zany z ich motywacj¹ do zawodu, a jednoczeœnie poznanie wyobra eñ zawodowych studentów. Metoda i materia³: W ramach badañ prowadzonych metod¹ sonda u diagnostycznego, zastosowano technikê ankietow¹ z narzêdziem badawczym w postaci skróconej wersji kwestionariusza u ytego w badaniach I. Wroñskiej i J. Mariañskiego (1999) na temat wartoœci yciowych m³odzie y. Badanie przeprowadzono w grudniu 2005 roku, wœród 61 studentów dziennych studiów licencjackich kierunku pielêgniarstwo. Wyniki: Uzyskane w badaniach empirycznych rezultaty pozwalaj¹ stwierdziæ, i wybór kierunku studiów przez studentów by³ w wiêkszoœci przypadków decyzj¹ œwiadom¹, Ÿród³ami informacji o zawodzie w wiêkszoœci przypadków by³a rodzina i znajomi. Hierarchia wartoœci preferowanych przez badan¹ m³odzie ró ni siê w zale noœci od motywów jakimi kierowali siê respondenci wybieraj¹c zawód pielêgniarki. Uzyskane wyniki sugeruj¹, e naczelne wartoœci lokuj¹ badani wokó³ ycia rodzinnego i osobistego, natomiast wartoœci prospo³eczne nie zyskuj¹ du ej aprobaty w ich wartoœciowaniu. Wyobra enia studentów o zawodzie pielêgniarki s¹ w du ej czêœci badanych wyidealizowane. The values and life aspirations of students of nursing versus their motivation for choosing the profession and their vision of themselves in the nursing profession SUMMARY Introduction: The dynamic changes of social-economic processes which are taking place in our country result in new dangers to moral attitudes of young people and in the changes of mentality and the hierarchy of values of young man. The hierarchy of values is a general criterion which determines the values which help man to face reality. This is expressed, among others, in the activities towards other people, their needs and helping them. Nursing creates unlimited opportunities for such actions. Care, benevolence, sensitivity, openness, honesty and the willingness to be with another person must find their place in the 21st century nursing next to technical efficiency and broad specialist knowledge. A question arises here how close those values are for young people in the 21st century. Aim. The aims of the study were to get to know the ultimate life values preferred by the students of nursing, to determine if the system of values is closely related to their motivation for the profession as well as to get to know the students vision of the profession. Method and material: The study was conducted with the method of a diagnostic survey and a questionnaire technique was adopted with the instrument in the form of a shortened version of the questionnaire on the life values of young people used in the study by Wroñska and Mariañski (1999). The research was conducted among 61 students enrolled in bachelor of nursing programme in December Results: The results of the empirical study allow to claim that the choice of programme was a conscious decision for most of the students and the source of information about the profession was family and friends in most cases. The hierarchy of values preferred by the respondents differs depending on their motives for choosing the nursing profession. The results suggest that the main values revolve around family and personal life, whereas the pro-social values do not meet great acceptance in their hierarchy. The students vision of the nursing profession is idealized in a great number of cases. S³owa kluczowe: wartoœci yciowe, motywy, wyobra enia zawodowe Artes liberales 17

18 WARTOŒCI I D ENIA YCIOWE STUDENTÓW PIELÊGNIARSTWA CD. Artes liberales 18 tecznych celów egzystencji [1]. W takim definiowaniu wartoœæ stanowi ogólne kryterium wyznaczaj¹ce preferencje, dziêki którym cz³owiek mo e siê ustosunkowaæ do rzeczywistoœci. Osoba posiadaj¹ca wartoœci jest w stanie przejawiaæ je w formalnych s¹dach oraz zachowaniach [1,2,3,4]. Wyra a siê to miêdzy innymi w dzia³aniach skierowanych na innych ludzi, na ich potrzeby, na pomaganie. Pielêgniarstwo, jak aden inny zawód, stwarza nieograniczone mo - liwoœci takich w³aœnie dzia³añ. W pielêgniarstwie XXI wieku obok sprawnoœci technicznej i rzetelnej wiedzy specjalistycznej musz¹ znaleÿæ miejsce m.in. troskliwoœæ, yczliwoœæ, wra liwoœæ, otwartoœæ, uczciwoœæ, chêæ bycia z drugim cz³owiekiem [5]. Pojawia siê jednak pytanie na ile wartoœci te s¹ bliskie m³odzie y XXI w. Istotne wydaje siê tak- e szukanie odpowiedzi na pytanie w jakim stopniu preferowane wartoœci i cele yciowe ukierunkowuj¹ d¹ enia m³odych ludzi do zdobycia zawodu pielêgniarki. CEL PRACY Celem prezentowanych badañ by³o poznanie wartoœci yciowych preferowanych przez studentów kierunku pielêgniarstwo oraz ustalenie czy system wartoœci jest œciœle zwi¹zany z motywacj¹ do zawodu. Celem badañ by³o tak- e poznanie wyobra eñ zawodowych studentów. MATERIA I METODA W ramach badañ prowadzonych metod¹ sonda u diagnostycznego, zastosowano technikê ankietow¹ z narzêdziem badawczym w postaci skróconej wersji kwestionariusza u ytego w badaniach Wroñskiej i Mariañskiego (1999) [6] na temat wartoœci yciowych m³odzie y. Wiêkszoœæ pytañ kwestionariusza ankiety mia³a charakter pytañ zamkniêtych, w których zastosowano jakoœciow¹ kategoryzacjê odpowiedzi z kilkoma stopniami wyra anej jakoœci. Kwestionariusz zawiera³ równie pytania otwarte, w którym respondenci mieli mo liwoœæ szerszej wypowiedzi dotycz¹cej badanego zjawiska. Pytania kierowane do badanych pogrupowano tak, by pozwoli³y udzieliæ odpowiedzi na nastêpuj¹ce pytania badawcze: 1. Jakie by³y motywy wyboru przysz³ego zawodu i jakie by³y Ÿród³a informacji o zawodzie? 2. Jak wygl¹da hierarchia wartoœci badanej m³odzie y? 3. Jak wyobra aj¹ sobie zawód pielêgniarki i swoj¹ w nim rolê? Badanie przeprowadzono w grudniu 2005 roku, wœród studentów dziennych studiów licencjackich kierunku pielêgniarstwo ATH w Bielsku-Bia³ej. W badaniu uczestniczy³o 61 osób, z czego ostatecznie w analizach statystycznych uwzglêdniono wyniki zebrane od 55 osób (wyniki badañ pozosta³ych osób odrzucono, poniewa by³y niekompletne) w tym 94% dziewcz¹t i 6% ch³opców. Wiek respondentów oscylowa³ w granicach od 20 do 30 (œrednio 21), w wiêkszoœci by³y to osoby zamieszka³e we wsi, pochodz¹ce ze œrodowisk - robotniczych 48%, rolniczych 12%, inteligenckich 40%. WYNIKI BADAÑ Badanie motywacji stanowi jedno ze Ÿróde³ poznania wa nych mechanizmów spo³ecznych i psychospo³ecznych reguluj¹cych ludzkie d¹ enia. W odniesieniu do problematyki kszta³cenia w szko³ach wy szych, badanie motywacji jest nie tylko dzia³aniem zmierzaj¹cym do wyjaœnienia selekcji do szkó³ wy szych, lecz równie motywacyjnej sfery wyboru drogi yciowej przez m³odzie. [7] Motywy, które sk³oni³y studentów do podjêcia nauki pielêgniarstwa mo na podzieliæ na dwie grupy. W wiêkszoœci (69%) studenci deklaruj¹, e od kiedy pamiêtaj¹ zawsze chcieli pracowaæ w tym zawodzie. Dla pozosta³ych studentów wybór by³ mniej lub bardziej przypadkowy (co uznano za brak pozytywnej motywacji wyboru zawodu). Wybór drogi yciowej (kszta³cenia, zawodu, miejsca pracy) to bardzo trudna i wa na decyzja w yciu ka dego cz³owieka. Dobra, powolna i przemyœlana decyzja wp³ywa pozytywnie na ca³e ycie jednostki, nie przemyœlany zaœ i przypadkowy wybór ma niekorzystne skutki, przejawiaj¹ce siê w niskiej motywacji do teoretycznej i praktycznej nauki zawodu, w zani onej ocenie w³asnych umiejêtnoœci i mo liwoœci, negatywnej postawie w stosunku do wyuczonego zawodu. [8] Z tak¹, jak siê wydaje, sytuacj¹ bêdziemy mieæ do czynienia w przypadku 31% badanych. Rycina 1. Motywy wyboru przysz³ego zawodu przez badanych studentów 31% Motywacja wyboru zawodu silna pozytywna motywacja 69% brak pozytywnej motywacji Aby m³ody cz³owiek móg³ dokonaæ prawid³owego wyboru swojej drogi zawodowej, namys³ nad decyzj¹ musi byæ indywidualny, czyli pozostawiony osobie, która w przysz³oœci ma wykonywaæ dany zawód oraz œwiadomy, czyli dokonany po gruntownej analizie w³asnych pragnieñ, mo liwoœci i umiejêtnoœci. [9] Rycina 2. Lista motywów wyboru zawodu wartosci ogólnoludz. akceptacja spo³. stabilna praca przydatnoœæ w yciu presti zawodu zdobycie zawodu praca z ludÿmi chêæ niesienia pomocy wzór osobowy pewnoœæ zatrudnienia brak perspektyw namowa rodziny 3,2 3,2 Motywacje wyboru zawodu 8,3 16,6 12,9 29,1 22,5 22, ,1 35,5 25,8 29,1 45,8 45, osoby z siln¹ motywacj¹ osoby ze s³ab¹ motywacj¹ Zachowuj¹c umowny podzia³ na osoby o silnej i s³abej motywacji do zawodu przeœledzono jakie czynniki konkretnie sk³oni³y obie grupy do podjêcia decyzji o swoim yciu zawodowym. Jak pokazuj¹ wyniki w obu wyodrêbnionych grupach na plan pierwszy wysuwa siê chêæ niesienia pomocy i pra- 79, ,3

19 WARTOŒCI I D ENIA YCIOWE STUDENTÓW PIELÊGNIARSTWA CD. ca z ludÿmi. Jednak e taki sam odsetek osób z s³ab¹ motywacj¹, wskazuje na czynnik praca z ludÿmi, co pewnoœæ zatrudnienia. Wysokie wskaÿniki uzyskuj¹ oni tak e w czynniku brak innych perspektyw, namowa rodziny czego nie obserwujemy u osób z siln¹ motywacj¹. Niepokoj¹cym jest fakt, i adna z badanych osób w ca³ej grupie nie wskaza³a na presti zawodu, co mo e wskazywaæ na tendencjê spadkow¹ presti u zawodu pielêgniarki w stosunku do roku 1999 w którym, jak wynika z badañ CBOS pielêgniarka zajmowa- ³a 6 miejsce w hierarchii presti u w spo³eczeñstwie lub nale y mieæ nadziejê, e jest to zwi¹zane z wzrostem presti u innych zawodów. Tak e bardzo nisko presti zawodu ocenili badani studenci w badaniach K. Zdzieb³o (2005) [8]. Podobnie sytuacja wygl¹da w czynniku stabilna praca, pielêgniarstwo w opinii m³odzie y nie daje poczucia stabilnoœci, a tym samym bezpieczeñstwa. Czy przyczyn¹ takiego stanu mog¹ byæ Ÿród³a informacji o zawodzie. Na pewno w niektórych wypadkach tak, skoro dla 16% badanych Ÿród³em informacji by³y media, w tym filmy telewizyjne typu Na dobre i na z³e, Ostry dy ur, czy Chirurdzy. Dla 40% informacje o zawodzie pochodzi³y od rodziny (a trudno wyrokowaæ sk¹d rodzina czerpa³a informacje). Najrzetelniejsz¹ wiedzê o zawodzie, jak siê wydaje prezentuje 28% badanych, którzy za Ÿród³o podaj¹ znajome pielêgniarki. Literaturê fachowa wskazuje jedynie 6% respondentów, a w³asne doœwiadczenia zdobyte w trakcie pobytu w placówkach s³u by zdrowia 10%. Rycina 3. ród³a informacji o zawodzie pielêgniarki 28% ród³a informacji o zawodzie 10% 6% 16% 40% media rodzina i znajomi pielêgniarki pobyt w szpitalu literatura Zawody medyczne (w tym pielêgniarstwo) s¹ profesjami, w realizacji których niezmiernie istotn¹ rolê odgrywaj¹ wartoœci, jakimi w yciu kieruj¹ siê osoby je uprawiaj¹cy. Wœród wielu czynników warunkuj¹cych ludzkie funkcjonowanie szczególn¹ rolê odrywaj¹ uznawane wartoœci. Wyznaczaj¹ one kierunek dzia³ania, decyduj¹ o aktywnoœci i postêpowaniu cz³owieka. Maj¹ tak e wp³yw na wype³nianie obowi¹zków zawodowych. [9] Badani okreœlili preferencje poszczególnych wartoœci w trzech kategoriach; wartoœci nadaj¹cych sens ludzkiemu yciu, wartoœci stanowi¹cych ostateczny cel istnienia i wartoœci codziennych. W ocenie wartoœci yciowych funkcjonuj¹cych w œwiadomoœci badanych studentów, uwzglêdniono to co ceni¹ oni w ogóle i to ceni¹ szczególnie wysoko. Zaskakuj¹ce wyniki uzyskano w pytaniu o sens ludzkiego ycia. Najczêœciej wybieran¹ odpowiedzi¹ by³a tu praca, któr¹ siê lubi (75%). Jest to wynik nie znajduj¹cy odzwierciedlenia w innych badaniach studentów pielêgniarstwa. W nastêpnej kolejnoœci znalaz³y siê mi³oœæ i wielkie uczucie (73%), szczêœcie rodzinne (69%), znalezienie w³asnego miejsca w spo³eczeñstwie oraz poczucie, e jest siê w nim przydatnym i potrzebnym (66%). Najrzadziej wybieran¹ wartoœci¹ Rycina 4. Wartoœci nadaj¹ce sens yciu w opinii badanych studentów spokojne ycie pozostawienie œladu d¹ enie do wybranego celu g³êboka wiara religijna wiara w jak¹œ wielk¹ ideê zdobycie indywidualnoœci bogactwo wra eñ praca któr¹ siê lubi wykszta³cenie pieni¹dze, dobrobyt szczêœcie rodzinne poczucie przynale noœci mi³oœæ, wielkie uczucie Wartoœci nadaj¹ce sens ludzkiemu yciu nadaj¹c¹ sens yciu by³o spokojne ycie bez niespodzianek (0,05%), wiara w jak¹œ wielk¹ ideê (0,1%),: bogactwo wra eñ, zakosztowanie wszystkiego choæby za cenê przykroœci (0,01%). Natomiast najczêœciej na pierwszym miejscu zaznaczano w kolejnoœci mi³oœæ i wielkie uczucie, znalezienie w³asnego miejsca w spo³eczeñstwie oraz poczucie, e jest siê w nim przydatnym i potrzebnym, szczêœcie rodzinne. Osoby o silnej motywacji zawodowej na pierwszym miejscu najczêœciej stawiaj¹ mi³oœæ i wielkie uczucie oraz szczêœcie rodzinne, natomiast osoby trafiaj¹ce do zawodu z przypadku - znalezienie w³asnego miejsca w spo³eczeñstwie oraz poczucie, e jest siê w nim przydatnym i potrzebnym (wynik nieistotny statystycznie). W badaniu nie zaobserwowano korelacji wyboru poszczególnych wartoœci nadaj¹cych sens yciu w zale noœci od wieku, miejsca zamieszkania i motywacji wyboru zawodu. Deklaracje badanych dotycz¹ce wartoœci stanowi¹cych ostateczny cel ycia ró ni¹ siê istotnie (p<0,05) w obu wyodrêbnionych grupach. Najczêœciej z podanej kafeterii wartoœci stanowi¹cych ostateczny cel ycia badani z siln¹ motywacj¹ zawodow¹ wybieraj¹: poszanowanie godnoœci i praw cz³owieka (74,1%), zlikwidowanie nêdzy i g³odu na œwiecie (51,6%), uwolnienie ludzi od przes¹dów religijnych (45,1%), ofiarna praca dla spo³eczeñstwa (41,9%), braterstwo miêdzy narodami (35,4%). Najrzadziej wybieranymi wartoœciami by³y: poœwiêcenie dla swoich dzieci (3,2%), sprawiedliwoœæ i równoœæ na œwiecie (3,2%), zyskanie s³awy (6,4%). adna z badanych osób nie zaznaczy³a wartoœci jak¹ jest: m¹droœæ, prze yæ jak najwiêcej, pozostawienie czegoœ po sobie. Badani z s³ab¹ motywacj¹ zawodow¹ najczêœciej z podanej kafeterii wartoœci stanowi¹cych ostateczny cel ycia wybieraj¹: szczêœcie rodzinne (70,8%), umiejêtnoœæ nadawania sensu w³asnemu yciu (62,5%), poszanowanie godnoœci i praw cz³owieka (54,1%), sprawiedliwoœæ i równoœæ na œwiecie (41,6%), osi¹gniêcie zbawienia wiecznego (41,6%),, pozostawienie czegoœ po sobie (37,5%). Najrzadziej natomiast: braterstwo miêdzy narodami (4,1%), osi¹gniecie dobrobytu (4,1%). adna z badanych osób nie zaznaczy³a wartoœci jak¹ jest zyskanie s³awy, uwolnienie ludzi od przes¹dów religijnych, poœwiêcenie dla ojczyzny. ci¹g dalszy na str Artes liberales 19

20 WARTOŒCI I D ENIA YCIOWE STUDENTÓW PIELÊGNIARSTWA CD. Artes liberales 20 Rycina 5. Ostateczny cel ycia w opinii badanych studentów pielêgniarstwa m¹droœæ prze yæ jak najwiêcej pozostawienie œladu zyskanie s³awy szczêœcie rodzinne osi¹gniêcie dobrobytu poœwiêcenie dla ojczyzny poœwiêcenie dla dzieci poszanowanie godnoœci nadanie sensu yciu sprawiedliwoœæ braterstwo zlikwidowanie nêdzy uwolnienie od przes¹dów praca dla spo³. pokój na œwiecie zbawienie wieczne Wartoœci stanowi¹ce ostateczny cel ycia 4,1 3,2 6,4 3,2 4,1 9,6 12,5 8,3 9,6 16,1 16, , ,3 33,3 32,2 35,4 37,5 41,6 51,6 45,1 41, osoby z siln¹ motywacj¹ 41,6 54,1 osoby z s³ab¹ motywacj¹ Ró nicê zaobserwowano te w deklarowanej najwa niejszej wartoœci stanowi¹cej ostateczny cel ycia w badanych grupach. Respondenci z siln¹ motywacj¹ zawodow¹ za najwa niejsze uwa aj¹, w kolejnoœci: osi¹gniêcie zbawienia wiecznego, umiejêtnoœæ nadawania sensu w³asnemu yciu, szczêœcie rodzinne. Badani z s³ab¹ motywacj¹ wymieniaj¹ te same wartoœci ale w odwrotne kolejnoœci tj: szczêœcie rodzinne, umiejêtnoœæ nadawania sensu w³asnemu yciu, osi¹gniêcie zbawienia wiecznego. Rycina 6. Najwa niejsza wartoœæ stanowi¹ca ostateczny cel ycia w opinii badanych studentów 62,5 Najwa niejsza wartoœæ stanowi¹ca ostateczny cel ycia osi¹gniêcie dobrobytu zyskanie s³awy szczêœcie rodzinne poœwiêcenie dla dzieci poszanowanie godnoœci i praw cz³owieka nadanie sensu w³asnemu yciu sprawiedliwoœæ i równoœæ na œwiecie braterstwo miêdzy narodami ofiarna praca osi¹gniêcie zbawienia wicznego osoby z siln¹ motywacj¹ ,8 74, osoby z s³ab¹ motywacj¹ Badanym przedstawiono tak e kafeteriê wartoœci codziennych takich jak: praca, mi³oœæ, rodzina, przyjaciele i znajomi, wykszta³cenie, zdrowie rodziny, czas wolny, dobra materialne, polityka i religia. Znaczenie jakie przywi¹zuj¹ badani w swoim yciu do tych wartoœci, oceniali wg nastêpuj¹cej skali: bardzo wa ne, raczej wa ne, niezbyt wa - ne, w ogóle niewa ne, trudno powiedzieæ. Bior¹c pod uwagê najwy sze oceny ( bardzo wa ne ) i umiarkowane ( raczej wa ne ) zauwa a siê, ze du e znaczenie przypisuje siê do nastêpuj¹cych wartoœci: rodzina, 9 szczêœcie rodzinne; zdrowie rodziny; przyjaciele, znajomi; wielka, odwzajemniona mi³oœæ; religia, wiara. Dokonywane wybory wartoœci koncentruj¹ siê w obszarze dwóch ocen bardzo wa ne i raczej wa ne. Najmniej wysokich ocen przypisano wartoœciom: w³asne gospodarstwo, ziemia; dobra materialne, dobrobyt. Zaprezentowane oceny s¹ bardzo zbli one w obu badanych grupach, dlatego zdecydowano o ich ³¹cznym przedstawieniu. Uzyskane wyniki s¹ zbie ne z wynikami otrzymanymi przez I. Wroñsk¹ i J. Mariañskiego, [6] którzy badali m³odzie szkó³ pielêgniarskich oraz badaniami s³uchaczy Studium Medycznego prowadzonymi przez J. Zalewsk¹-Pucha³a. [10] Jak wynika w zaprezentowanych wyników przeprowadzonych badañ, wartoœci codzienne s¹ tymi wartoœciami, które na przestrzeni 6 lat nie uleg³y zmianom. S¹ one tak samo cenione przez m³odzie w 1999 roku jak i Natomiast w wiêkszym b¹dÿ mniejszym stopniu odmienne wyniki uzyskano w zakresie wartoœci nadaj¹cych sens yciu jak i wartoœci ostatecznych w porównaniu z ww. badaniami. Tabela1. Hierarchia wa noœci wartoœci codziennych Bardzo wa ne Raczej wa ne Wielka, odwzajemniona mi³oœæ 82,1% 17,9% Rodzina, szczêœcie rodzinne 92,8% 7,2% Niezbyt wa ne W ogóle niewa ne Trudno powiedzieæ Przyjaciele, znajomi 85,9% 5,3% 1,8% Wykszta³cenie 53,6% 42,8% 3,6% Zdrowie rodziny 92,8% 7,2% Czas wolny, mo liwoœæ odpoczynku 25,0% 60,7% 10,7% 3,6% Praca, mo liwoœæ pracy 64,3% 33,9% 1,8% W³asne gospodarstwo, ziemia 5,3% 25,0% 42,8% 14,3% 12,5% Dobra materialne, dobrobyt 5,3% 62,5% 25,0% 3,6% 3,6% Religia, wiara 64,3% 23,2% 5,3% 1,8% 5,3% Na pytanie Czy poœwiêci³byœ zdrowie w imiê którejœ z wymienionych wartoœci? 75% badanych deklaruje tak, najczêœciej podaj¹c, e by³aby to rodzina, szczêœcie rodzinne (64,3%), wielka odwzajemniona mi³oœæ (26,2%), zdrowie rodziny (7,1%), religia, wiara (2,3%) bez wzglêdu na motywacje zawodowe, p³eæ, wiek i miejsce zamieszkania. Na pytanie Czy poœwiêci³byœ ycie w imiê którejœ z wymienionych wartoœci? 64% badanych deklaruje TAK, najczêœciej podaj¹c, e by³aby to rodzina, szczêœcie rodzinne (58,3%), wielka odwzajemniona mi³oœæ (27,7%), zdrowie rodziny (8,3%), religia, wiara (5,5%). Ciekawym dla autorów prezentowanego badania by³o tak- e, jak studenci wyobra aj¹ sobie zawód pielêgniarki i swoj¹ w nim rolê. Przyjmuj¹c, e motywy wyboru studiów/zawodu s¹ w wiêkszoœci przypadków wynikiem przemyœlanej decyzji, mo na przypuszczaæ, e studenci maj¹ ukszta³towane pogl¹dy na temat pielêgniarstwa. To samoœæ zawodowa jest mo liwa, gdy wiemy i rozumiemy, co jest sensem istnienia tego zawodu, do czego d¹ y, aspiruje ta profesja, jakie jest pielêgniarskie credo. [11] Zdaniem respondentów cechy charakteru szczególnie przydatne w zawodzie pielêgniarki to w kolejnoœci: opiekuñczoœæ, cierpliwoœæ, umiejêtnoœæ wspó³pracy w zespole, odpowiedzialnoœæ, umiejêtnoœæ podejmowania szybkich decyzji, tolerancja. Ale najwa niejszymi cechami pozwalaj¹cymi wykonywaæ ten zawód jest opiekuñczoœæ i odpowiedzialnoœæ, posiadanie takich cech równoczeœnie badani deklaruj¹ u siebie, co jak siê wy-