Karolina Falkowska*, Tadeusz Filipek**
|
|
- Kinga Nowak
- 7 lat temu
- Przeglądów:
Transkrypt
1 Ochrona Środowiska i Zasobów Naturalnych nr 40, 2009 r. Karolina Falkowska*, Tadeusz Filipek** Dynamika zmian zawartości azotu mineralnego w wierzchniej warstwie gleb rejonu oddziaływania Zakładów Azotowych Puławy S.A. Dynamics changes of content of mineral nitrogen in top layer of soils in the zone affected by Nitrogen Fertilizer Plant Puławy S.A. Słowa kluczowe: azot mineralny, azot amonowy, azot azotanowy,emisja azotowa. Key words: mineral nitrogen, ammonium nitrogen, nitrate nitrogen, nitrogen emissions. Changes of mineral nitrogen forms content in soil were determined on the base of samples taken three times in (April, July and October) from 6 different distances from the source of emission. Soil samples were taken from 2 layers: 0 5 and 5 20 cm. Ammonium nitrogen, nitrate nitrogen, and ph were determined. The soil examined was strongly acidificated: ph decreased with the increase of the distance from the source of emission. The research indicated, that differences between contents of nitrogen depended on the depth, date of sampling, soil granulometric composition and leaching of mineral-n. The biggest dependence between the content of nitrogen and the distance from the Nitrogen Plant was found in the case of the fraction of ammonium nitrogen. Close to Nitrogen Plant contents of nitrogen were the highest, and they were falling down as the distance increased. Content the of N-NO 3 was higher than N- NH 4. * Mgr Karolina Falkowska Katedra Chemii Rolnej i Środowiskowej, Uniwersytet Przyrodniczy w Lublinie, ul Akademicka 15, Lublin; tel.: ; karolinafalkowska@up.lublin.pl; ** Prof. dr hab. Tadeusz Filipek Katedra Chemii Rolnej i Środowiskowej, Uniwersytet Przyrodniczy w Lublinie, ul Akademicka 15, Lublin; tel.: ; tadeusz.filipek@up.lublin.pl 96
2 Dynamika zmian zawartości azotu mineralnego w wierzchniej warstwie gleb WPROWADZENIE Zakłady Azotowe Puławy S.A. zostały wybudowane w latach sześćdziesiątych, na gruntach rozległego kompleksu leśnego, ok. 4 km na północ od miasta Puławy i jak większość wielkich inwestycji przemysłowych tamtych lat doprowadziły do dużej degradacji środowiska. Według Jakubczaka [1986] w latach do atmosfery w rejonie Zakładów Azotowych w Puławach zostało wyemitowane ok Mg związków azotu. Natomiast według danych Zakładów Azotowych w roku 1969 w miejscu największego stężenia zanieczyszczeń spadło kg czystego azotu na hektar. Najsilniejsze negatywne oddziaływanie na środowisko wokół Zakładów Azotowych przypadło na lata , po uruchomieniu Wytwórni Saletry Amonowej. W tym czasie uległo zniszczeniu ok. 600 ha lasu sosnowego, a ok ha uległo poważnemu uszkodzeniu [Siuta1987]. Do roku 1994 włącznie, nie licząc powierzchni wylesionej bezpośrednio pod budowę zakładu, usunięto drzewostan z 745 ha powierzchni lasów [Kowalkowski 2001]. W obrębie emitora powstała pustynia biologiczna potocznie nazywana pustynią Kallenbacha, zniszczeniu uległy bory świeże z monokulturami sosnowymi, a w ich miejscu powstały industriogenne trzciniczyska [Kopron 2007]. W glebach tych obszarów została zachwiania równowaga jonowa oraz nastąpiło pogorszenie ich właściwości fizykochemicznych i zdolności zatrzymywania wód opadowych [Kowalkowski i in.1999]. W ostatnich latach fabryka znacznie ograniczyła negatywne oddziaływanie na pobliskie ekosystemy, co owocuje wzrostem ich zdolności do samoregulacji oraz sukcesją wtórną pionierskich gatunków roślin. Jednak w zdegradowanych ekosystemach zaszły już daleko idące zmiany, depozyt związków azotu jest wciąż duży, a pobliskie gleby tych obszarów są już od ponad 40 lat pod ciągłą presją zanieczyszczeń azotowych. Celem pracy jest zbadanie jak lata wieloletniej degradacji środowiska przez Zakłady + Azotowe w Puławach wpływają na zawartości i przemiany azotu amonowego N-NH 4 i azotu azotanowego N-NO 3 - w wierzchniej warstwie gleb znajdujących się w strefie oddziaływania kombinatu nawozowego. 2. Materiały i metody Zakłady Azotowe Puławy S.A. i zdecydowana większość obszarów znajdujących się w zasięgu oddziaływania fabryki położone są na Wysoczyźnie Lubartowskiej, w VI Krainie Wyżyn Środkowo-Polskich, w 8 Dzielnicy Wyżyny Zachodnio-Lubelskiej w Nadleśnictwie Puławy [Kopron 2007]. Gleby objęte badaniami to głównie gleby bielicoziemne wytworzone z piasków eolicznych i fluwioglacyjnych oraz gleby semihydrogenne wytworzone z gliny zwałowej [Pranagal 2007]. Charakteryzuje je skład granulometryczny piasku luźnego, niska zawartość wody oraz silna przepuszczalność. Istotne jest to, że są to gleby bardzo wrażliwe na degradacje, powstały z utworów ubogich w kationy zasadowe i mają małe zdolności buforowe. 97
3 Karolina Falkowska, Tadeusz Filipek Próbki do badań pobrano w roku 2007, z 6 powierzchni badawczych wytypowanych w różnych odległościach od źródła emisji, umiejscowionych na północny wschód od zakładu zgodnie z dominującym kierunkiem róży wiatrów na tym obszarze. Szczegółowe rozmieszczenie powierzchni doświadczalnych przedstawiono na rysunku 1. Rys. 1. Rozmieszczenie obiektów badawczych w rejonie oddziaływania ZA Puławy S.A. Fig. 1. Distribution of study objects in the region affected by ZA Puławy S.A. 1. P1 ok. 160 m od ogrodzenia przedsiębiorstwa, na poletku doświadczalnym z nasadzeniami sosny zwyczajnej, czeremchy amerykańskiej i brzozy brodawkowej. 2. P2 ok. 260 m od ZA także na poletku doświadczalnym o takim samym składzie roślinności jak na poletku P1. Powierzchnie P1 i P2 znajdują się w strefie wylesionej, otoczone są roślinnością darniową wprowadzoną tu w latach 70-tych, po nieudanych próbach odtworzenia ekosystemu leśnego. 3. P3 ok. 400 m od zakładu na południowym stoku wydmy, gdzie znajdują się nasadzenia czeremchy amerykańskiej i pojedyncze egzemplarze sosny zwyczajnej i brzozy brodawkowej. 4. P4 ok. 800 m od ZA, na niewielkim wzniesieniu na poletku z nasadzeniami sosny zwyczajnej (granica pomiędzy strefą bezleśną a sukcesją brzozy brodawkowej). 5. P5 ok. 1,5 km od źródła emisji w lesie. 6. P6 ok. 2,5 km od źródła emisji, na poletku z sosną zwyczajną. Materiał do badań pobrano w trzech różnych terminach, na początku okresu wegetacji (kwiecień), w trakcie wegetacji (lipiec) i po zakończeniu okresu wegetacji (październik) z dwóch głębokości 0 5 cm i 5 20 cm. W próbkach oznaczono: ph potencjometrycznie w roztworze KCl 1 mol dm-3, azot mineralny ekstrakcja z gleby 1% K2SO4, a następnie oznaczenie ilościowe: azot amonowy metodą fotokolorymetryczną z odczynnikiem Nesslera, azot azotanowy metodą fotokolorymetryczną z salicylanem sodowym. 98
4 Dynamika zmian zawartości azotu mineralnego w wierzchniej warstwie gleb Wyniki i dyskusja Tabela 1. Odczyn gleby (ph w KCl) Table 1. Soil ph KCl Odległość od źródła emisji Głębokość poboru próbki 0 5 cm 5 20 cm Termin poboru IV VII IX IV VII IX 160 m (P1) 3,9 5,8 3,9 4,5 6,5 3,6 260 m (P2) 5,8 3,9 4,0 4,5 3,8 4,2 400 m (P3) 3,8 3,7 3,5 3,9 3,5 3,6 800 m (P4) 3,6 3,5 3,7 4,0 3,7 3, m (P5) 2,8 2,8 2,9 3,4 3,6 3, m (P6) 3,1 3,6 3,4 3,7 3,6 3,5 Gleby w rejonie oddziaływania zakładów charakteryzuje silne zakwaszenie, co jest związane z długoletnią i wysoką imisją związków o charakterze kwasotwórczym w formie opadu zarówno mokrego, jak i suchego. Największe wartości ph występowały na powierzchniach, które znajdowały się najbliżej emitora i malały wraz ze wzrostem odległości od źródła emisji. Najprawdopodobniej jest to związane z opadem pyłów alkalicznych i amoniaku na powierzchnie, które są zlokalizowane najbliżej fabryki. Podczas pobierania gleby w tych punktach dało się wyraźnie wyczuć zapach amoniaku, który początkowo alkalizuje odczyn gleby. Największą wartość ph 6,5 odnotowano w lipcu na powierzchni usytuowanej najbliżej zakładu w warstwie 5 20 cm przy jednocześnie wysokiej wartości ph 5,8 w warstwie 0 5 cm. Najmniejsze wartości ph (2,8 2,9) wystąpiły w warstwie 0 5 cm, we wszystkich terminach poboru materiału do badań w punkcie P5 jest to powierzchnia usytuowana w lesie i taka wartość ph najprawdopodobniej jest związana z obecnością kwaśnej ściółki oraz depozytem gazowych i pyłowych zanieczyszczeń przemysłowych. Tabela 2. Zawartość azotu amonowego (mg N/kg) w glebach strefy oddziaływania Zakładów Azotowych Puławy S.A. Table 2. Content of ammonium nitrogen (mg N/kg) in soils in the zone affected by Nitrogen Fertilizer Plant Puławy S.A. Głębokość poboru próbki Odległość od źródła 0 5 cm 5 20 cm emisji Termin poboru IV VII IX IV VII IX 160 m (P1) 15,4 8,8 4,6 4,3 0,8 2,7 260 m (P2) 20 5,3 9,3 4,3 2,6 0,2 400 m (P3) 3,8 8,7 2,5 1,2 1,4 1,4 800 m (P4) 5,9 8,3 10,1 1,7 0,4 1, m (P5) 8,6 3,5 3,4 2,3 0,4 0, m (P6) 7,2 2,4 4,5 2,5 1,8 2,2 99
5 Karolina Falkowska, Tadeusz Filipek Tabela 3. Zawartość azotu azotanowego w glebach (mg N/kg) strefy oddziaływania Zakładów Azotowych Puławy S.A. Table 3. Content of nitrate nitrogen (mg N/kg) in in the zone affected by Nitrogen Fertilizer Plant Puławy S.A. Odległość od źródła emisji Głębokość poboru próbki 0 5 cm 5 20 cm Termin poboru IV VII IX IV VII IX 160 m (P1) 11,8 54,1 45,6 4,6 11,2 21,2 260 m (P2) 33,8 28,7 65,1 65,6 15,1 33,9 400 m (P3) 5,6 14,2 17,2 0,1 3,5 2,2 800 m (P4) 5,6 7,2 27,5 1,5 5,6 17, m (P5) 34,8 17,1 44,2 4,8 3,1 7, m (P6) 16,0 30,0 42,5 0,2 9,8 24,75 Zawartość azotu amonowego i azotanowego w glebach strefy oddziaływania fabryki nawozowej była wyraźnie zróżnicowana pomiędzy poszczególnymi powierzchniami badawczymi. Związane jest to z tym, że zawartość mineralnych form azotu w glebie ulega dużym zmianom i to nie tylko w poszczególnych porach roku, ale także w okresach znacznie krótszych [Loginów i in. 1987; Bielińska, Domżał 1998]. Szczególnie dużej zmienności podlega azot azotanowy [Popławski, Filipiak 1981], dlatego mniejsze zróżnicowanie w zawartościach wystąpiło w przypadku formy N-NH 4 niż formy N-NO 3. Zawartość azotu amonowego była wyraźnie zależna od odległości i najwyższa była w punktach, które znajdowały się najbliżej emitora (P1 i P2) i malała wraz ze wzrostem odległości. Najwyższa zawartość formy amonowej azotu wystąpiła w kwietniu w punkcie P2, w lipcu w punkcie P1, natomiast w październiku ponownie w punkcie P2, rozbieżność ta jest związana z przenoszeniem przez wiatr zanieczyszczeń i opadaniem ich w różnych miejscach. Natomiast najniższa wartość wystąpiła w październiku w punkcie P2 w warstwie 5 20 cm, jednocześnie ten punkt charakteryzowała prawie najwyższa zawartość azotu azotanowego. Większe zawartości N-NH 4 w warstwie 0 5 cm niż w warstwie 5 20 cm, są spowodowane tym, że nie stwierdza się przemieszczania jonów amonowych w głąb profilu glebowego, pomimo stosowania nawet dużych dawek nawozów azotowych [Rutkowska i in. 2002]. Największą zawartość azotu amonowego w porównaniu do pozostałych terminów poboru próbek zaobserwowano wczesną wiosną, zarówno w warstwie 0 5 cm, jak i 5 20 cm, przy jednoczesnej najmniejszej zawartości w tym terminie formy azotanowej. Badania gleb + - klimatu umiarkowanego wskazują, że stosunek pomiędzy jonami NH 4 i NO 3 ulega dużym wahaniom. Udział jonu amonowego w azocie mineralnym wczesną jesienią wynosi od 20 40% i zwiększa się właśnie wiosną do ok % [Fotyma 1995]. Jeżeli chodzi o zawartość azotu N-NO 3 w glebie obserwowano bardzo duże zróżnicowanie pomiędzy poszczególnymi powierzchniami badawczymi bez jednoznacznego wpływu odległości od Zakładów Azotowych. Jest to związane z tym, że azotany są formą luźno 100
6 Dynamika zmian zawartości azotu mineralnego w wierzchniej warstwie gleb... związaną z fazą stałą gleby i łatwo, szczególnie w sprzyjających warunkach, są wymywane w głąb profilu glebowego. Problem ten szczególnie obserwowany jest na glebach lekkich, a więc na takich, które zostały objęte badaniami [Łoginow i in.1987]. Oprócz strat w postaci wymywania azot w formie azotanowej podlega w glebie także stratom gazowym (NO, N 2 O i N 2 ), jest bardziej ruchliwy i częściej jest pobierany przez rośliny [Domżał 2007]. W lipcu i październiku zawartość formy N-NO 3 była kilkakrotnie większa niż formy + - N-NH 4. Relacja między jonami NH 4 i NO 3 głównie jest regulowana przez mikroorganizmy. W sprzyjających warunkach nitryfikacji stężenie jonów amonowych może być bardzo niskie lub nawet zerowe, a poziom azotanów może osiągnąć nawet stężenie bardzo wysokie [Curtin i Smillie 1983]. Forma N-NH 4 nie jest stabilna, bowiem w wyniku nitryfikacji zostaje utleniona do azotanów. Proces nitryfikacji przebiega w dwóch etapach: w pierwszym bakterie -- z grupy Nitrosomonas utleniają NH 4 do NO 2, a w drugim bakterie z rodzaju Nitrobacter powodują utlenienie NO do NO 3 [Mazur 1996]. Największe zawartości formy azotanowej zaobserwowano w październiku. Nagromadzenie azotanów jesienią jest związane z amonifikacją i nitryfikacją azotu glebowego [Fotyma, Pietruch 2004]. Potwierdza to największa zawartość azotu w formie N-NO 3 - stwierdzona w punkcie P2 właśnie w październiku, w warstwie 5 20 cm. Najmniejszą zawartość azotu natomiast stwierdzono w warstwie 5 20 cm w kwietniu, w punkcie P3, jest to obiekt badawczy położony na południowym stoku wydmy, a więc tak mała zawartość najprawdopodobniej także była związana z wymyciem azotanów. Gleby, które objęto badaniami należą do kategorii lekkich, o luźnym składzie mechanicznym i bardzo ograniczonej zdolności sorpcyjnej. W takiej sytuacji należy przyjąć założenie, że cała pula azotu pozostała po zakończonym okresie wegetacyjnym przemieściła się w głąb gleby lub wód gruntowych i nie zostanie wykorzystana w przyszłym sezonie wegetacyjnym. 4. Wnioski 1. Odczyn gleby obiektów badawczych był silnie kwaśny, zarówno w warstwie 0 5 cm jak i 5 20 cm. Wartość ph gleby w warstwie 0 5 cm była z reguły mniejsza niż w warstwie 5 20 cm i zmniejszała się w miarę oddalania się od emitora zanieczyszczeń. 2. Największą zależność pomiędzy odległością od Zakładów Azotowych i zawartością azotu stwierdzono we frakcji azotu amonowego N-NH 4. W bezpośredniej odległości od zakładu zawartości były największe i zmniejszały się w miarę oddalania. 3. Zawartości mineralnych form azotu w badanych glebach były zróżnicowane, szczególnie azotu azotanowego i zmieniały się w zależności od pory roku i warstwy, z jakiej została pobrana próbka. 4. Zawartość formy azotanowej była na ogół kilkakrotnie większa niż amonowej. 101
7 Karolina Falkowska, Tadeusz Filipek PIŚMIENNICTWO Bielińska E. J., Domżał H Dynamika różnych form azotu w glebie użytkowanej sadowniczo. Rocz. Gleb. 49, 3/4, Curtin D., Smillie G Soil solution composition as affected by liming and incubation. Soil Sci. Soc. Am. J. 47: Domżał H., Bielińska E.J Ocena przeobrażeń środowiska glebowego i stabilności ekosystemów leśnych w obszarze oddziaływania Zakładów Azotowych Puławy S.A. Acta Agrophysica 2: Fotyma M., Pietruch C Zawartość azotu mineralnego w glebach gruntów ornych w Polsce. Nawozy i Nawożenie 3 (20): Fotyma E. 1990: Określanie potrzeb nawozowych roślin w stosunku do azotu na przykładzie jęczmienia jarego. Fragmenta Agronomia 4: Jakubczak Z Uszkodzenia drzewostanów leśnych w strefie podmiejskiej Puław, sesja naukowa, Studia Puławskie:Ochrona środowiska przyrodniczego, Puławy, Zesz. 1: Łoginow W., Janowiak J., Spychaj-Fabisiak E Zmienność ogólnej zawartości i poszczególnych form azotu w glebie. Zesz. Nauk. ATR w Bydgoszczy 141, 23: Mazur T Nawożenie organiczne a zawartość azotanów w glebie. Zesz. Probl. Post. Nauk Roln. 440: Kopron H Rewitalizacja Terenów Poleśnych w otoczeniu Zakładów Azotowych w Puławach. Towarzystwo Przyjaciół Puław, Puławy. Kowalewski A., Kopron H., Lewandowska J., Jedliczko S., Płecha R Możliwości przywracania funkcji leśnych w długotrwale niezrównoważonym ekosystemie leśnym Nadleśnictwa Puławy. W: Funkcjonowanie gleb leśnych na terenach zagrożonych i trendy jego zmian. Kom. Nauk Leśnych PAN, Puławy: Kowalkowski A., Kopron H Monitoring środowiska leśnego pod wpływem emisji przemysłowej w otoczeniu Zakładów Azotowych Puławy. Puławy-Kielce. Sprawozdanie z badań. Popławski Z., Filipiak K Kształtowanie się zawartości azotu związków nieorganicznych gleby na tle zmiennych opadów atmosferycznych i temperatur. Rocz. Gleb. 32: Pranagal J., Słowińska-Jurkiewicz A Ocena przeobrażeń środowiska glebowego i stabilności ekosystemów leśnych w obszarze oddziaływania Zakładów Azotowych Puławy S.A. Acta Agrophysica 2: Raport Środowiskowy Zakłady Azotowe Puławy S.A., Puławy. Rutkowska B., Łabętowicz J., Szulc W Zawartość azotu mineralnego w profilu glebowym w warunkach wieloletniego trwałego doświadczenia nawozowego. Nawozy i Nawożenie 1: Siuta J Ekologiczne Skutki Uprzemysłowienia Puław. Instytut Ochrony Środowiska, Warszawa. 102
EKSTENSYWNE UŻYTKOWANIE ŁĄKI A JAKOŚĆ WÓD GRUNTOWYCH
EKSTENSYWNE UŻYTKOWANIE ŁĄKI A JAKOŚĆ WÓD GRUNTOWYCH Dr hab Irena Burzyńska Instytut Technologiczno-Przyrodniczy Laboratorium Badawcze Chemii Środowiska e-mail iburzynska@itepedupl 1 WSTĘP Sposób użytkowania
Bardziej szczegółowoWYKRYWANIE ZANIECZYSZCZEŃ WODY POWIERZA I GLEBY
WYKRYWANIE ZANIECZYSZCZEŃ WODY POWIERZA I GLEBY Instrukcja przygotowana w Pracowni Dydaktyki Chemii Zakładu Fizykochemii Roztworów. 1. Zanieczyszczenie wody. Polska nie należy do krajów posiadających znaczne
Bardziej szczegółowoROZPORZĄDZENIE MINISTRA ŚRODOWISKA. z dnia 23 grudnia 2002 r.
ROZPORZĄDZENIE MINISTRA ŚRODOWISKA z dnia 23 grudnia 2002 r. w sprawie kryteriów wyznaczania wód wrażliwych na zanieczyszczenie związkami azotu ze źródeł rolniczych. (Dz. U. z dnia 31 grudnia 2002 r.)
Bardziej szczegółowoŁADUNEK SKŁADNIKÓW NAWOZOWYCH WNOSZONYCH Z OPADEM ATMOSFERYCZNYM NA POWIERZCHNIĘ ZIEMI NA PRZYKŁADZIE PÓL DOŚWIADCZALNYCH W FALENTACH
WODA-ŚRODOWISKO-OBSZARY WIEJSKIE 2006: t. 6 z. specj. (17) WATER-ENVIRONMENT-RURAL AREAS s. 23 27 www.imuz.edu.pl Instytut Melioracji i Użytków Zielonych w Falentach, 2006 ŁADUNEK SKŁADNIKÓW NAWOZOWYCH
Bardziej szczegółowoObieg materii w skali zlewni rzecznej
OBIEG MATERII W ZLEWNI RZECZNEJ UJĘCIE BILANSOWE Zestawienie wartości depozycji atmosferycznej, traktowanej jako wejście do systemu zlewni oraz ładunku odprowadzanego poprzez odpływ korytowy pozwala wyróżnić
Bardziej szczegółowoWPŁYW CZYNNIKÓW ANTROPOGENICZNYCH NA WYMYWANIE POTASU Z GLEBY
WPŁYW CZYNNIKÓW ANTROPOGENICZNYCH NA WYMYWANIE POTASU Z GLEBY Daniel Milczarek Koło Naukowe Chemii Rolnej Wydział Rolniczy, Akademia Techniczno Rolnicza w Bydgoszczy Opiekun naukowy dr inż. Barbara Murawska,
Bardziej szczegółowoOCHRONA BIORÓŻNORODNOŚCI DZIĘKI NAJLEPSZYM ROLNICZYM PRAKTYKOM ŚRODOWISKOWYM W ZAKRESIE NAWOŻENIA
OCHRONA BIORÓŻNORODNOŚCI DZIĘKI NAJLEPSZYM ROLNICZYM PRAKTYKOM ŚRODOWISKOWYM W ZAKRESIE NAWOŻENIA Lubań, 207 r. . Tak dużo nawozów jak jest to konieczne, tak mało jak to możliwe - nie ma innego racjonalnego
Bardziej szczegółowoZagrożenie eutrofizacją i zakwaszeniem ekosystemów leśnych w wyniku koncentracji zanieczyszczeń gazowych oraz depozytu mokrego
Zagrożenie eutrofizacją i zakwaszeniem ekosystemów leśnych w wyniku koncentracji zanieczyszczeń gazowych oraz depozytu mokrego Anna Kowalska Zakład Ekologii Lasu Instytut Badawczy Leśnictwa Sękocin Stary,
Bardziej szczegółowoRedaktor Naczelny Executive Editor Mariusz Fotyma Secretary Kazimierz Kęsik
Nr 38/2010 Redaktor Naczelny Executive Editor Mariusz Fotyma Secretary Kazimierz Kęsik Rada Konsultacyjna Advisory Board Tadeusz Filipek, Lublin, Poland Witold Grzebisz, Poznań, Poland Janusz Igras, Puławy,
Bardziej szczegółowoW PŁYW TECHNIK APLIKACJI NAW OZÓW N A ZAWARTOŚĆ M INERALNYCH ZW IĄZKÓW AZOTU W GLEBIE
ROCZNIKI GLEBOZNAW CZE TOM LIX NR 1 WARSZAWA 2008: 209-214 HELENA SZTUDER, STANISŁAW STRĄCZYŃSKI W PŁYW TECHNIK APLIKACJI NAW OZÓW N A ZAWARTOŚĆ M INERALNYCH ZW IĄZKÓW AZOTU W GLEBIE EFFECT OF FERTILIZER
Bardziej szczegółowoZawartość składników pokarmowych w roślinach
Zawartość składników pokarmowych w roślinach Poszczególne rośliny różnią się zawartością składników pokarmowych zarówno w organach wegetatywnych, jak i generatywnych. Wynika to z różnych funkcji, jakie
Bardziej szczegółowoNawożenie zbóż jarych i trwałych użytków zielonych azotem!
https://www. Nawożenie zbóż jarych i trwałych użytków zielonych azotem! Autor: mgr inż. Kamil Młynarczyk Data: 13 kwietnia 2018 Zwiększający się ciągle poziom intensywności uprawy zbóż prowadzi do stabilizacji
Bardziej szczegółowoAKTYWNOŚĆ FOSFATAZY I ZAWARTOŚĆ FOSFORU W GLEBIE SPOD WYBRANYCH ROŚLIN UPRAWNYCH NAWOŻONYCH GNOJOWICĄ
Proceedings of ECOpole DOI: 10.2429/proc.2012.6(1)032 2012;6(1) Joanna LEMANOWICZ 1 i Jan KOPER 1 AKTYWNOŚĆ FOSFATAZY I ZAWARTOŚĆ FOSFORU W GLEBIE SPOD WYBRANYCH ROŚLIN UPRAWNYCH NAWOŻONYCH GNOJOWICĄ ACTIVITY
Bardziej szczegółowoDLACZEGO NIE POWINNO SIĘ SPRZEDAWAĆ I SPALAĆ SŁOMY. Zagospodarowanie resztek pożniwnych i poprawienie struktury gleby
DLACZEGO NIE POWINNO SIĘ SPRZEDAWAĆ I SPALAĆ SŁOMY Zagospodarowanie resztek pożniwnych i poprawienie struktury gleby Substancja organiczna po wprowadzeniu do gleby ulega przetworzeniu i rozkładowi przez
Bardziej szczegółowoODDZIAŁYWANIE NAWOŻENIA AZOTOWEGO NA PLON I SKŁAD CHEMICZNY KALAREPY. Wstęp
Roczniki Akademii Rolniczej w Poznaniu CCCLXXXIII (2007) JÓZEF NURZYŃSKI, KATARZYNA DZIDA, LIDIA NOWAK ODDZIAŁYWANIE NAWOŻENIA AZOTOWEGO NA PLON I SKŁAD CHEMICZNY KALAREPY Z Katedry Uprawy i Nawożenia
Bardziej szczegółowoOcena jakości wód powierzchniowych rzeki transgranicznej Wisznia
VI KONFERENCJA NAUKOWA WODA - ŚRODOWISKO - OBSZARY WIEJSKIE- 2013 Ocena jakości wód powierzchniowych rzeki transgranicznej Wisznia A. Kuźniar, A. Kowalczyk, M. Kostuch Instytut Technologiczno - Przyrodniczy,
Bardziej szczegółowoZNACZENIE OBORNIKA JAKO ŹRÓDŁA S i Mg WE WSPÓŁCZESNYCH SYSTEMACH NAWOśENIA
ZESZYTY PROBLEMOWE POSTĘPÓW NAUK ROLNICZYCH 2009 z. 538: 201-206 ZNACZENIE OBORNIKA JAKO ŹRÓDŁA S i Mg WE WSPÓŁCZESNYCH SYSTEMACH NAWOśENIA Beata Rutkowska, Wiesław Szulc, Wojciech Stępień Zakład Chemii
Bardziej szczegółowoMałgorzata Rauba* 1. WPROWADZENIE
Ochrona Środowiska i Zasobów Naturalnych nr 40, 2009 r. Małgorzata Rauba* Zawartość związków azotu i fosforu w wodach gruntowych zlewni użytkowanej rolniczo na przykładzie zlewni rzeki Śliny The content
Bardziej szczegółowoZmiany składu chemicznego gleby w polu ziemniaka pod wpływem deszczowania i zróżnicowanego nawożenia mineralnego
Lech Nowak, Agnieszka Kruhlak, Elżbieta Chylińska, Zenobiusz Dmowski Katedra Rolniczych Podstaw Kształtowania Środowiska Akademia Rolnicza we Wrocławiu Zmiany składu chemicznego w polu ziemniaka pod wpływem
Bardziej szczegółowoNAWOZY STABILIZOWANE BADANIA W POLSCE
NAWOZY STABILIZOWANE BADANIA W POLSCE Jednym z palących zagadnień będących przedmiotem zainteresowania rolników i społeczeństwa jest zagadnienie jak produkować żywność po najniższych kosztach i minimalnym
Bardziej szczegółowoProdukcyjne i środowiskowe skutki nawożenia roślin w Polsce
Produkcyjne i środowiskowe skutki nawożenia roślin w Polsce JANUSZ IGRAS INSTYTUT NAWOZÓ W SZTUCZN YCH P U ŁAWY WOJCIE CH LIPIŃSKI KRAJOWA STACJA CHEMICZ NO - ROLNICZA WESOŁA Efektywność syntezy amoniaku
Bardziej szczegółowoBADANIE ZAWARTOŚCI ZWIĄZKÓW AZOTU. OZNACZANIE AZOTU AZOTANOWEGO(V) METODĄ KOLORYMETRYCZNĄ.
BADANIE ZAWARTOŚCI ZWIĄZKÓW AZOTU. OZNACZANIE AZOTU AZOTANOWEGO(V) METODĄ KOLORYMETRYCZNĄ. Wprowadzenie: Azot jest pierwiastkiem niezwykle ważnym dla organizmów ponieważ jest podstawowym składnikiem białek.
Bardziej szczegółowoDobre nawożenie rzepaku siarką na start!
.pl https://www..pl Dobre nawożenie rzepaku siarką na start! Autor: Małgorzata Srebro Data: 19 marca 2018 Nawożenie rzepaku siarką oraz magnezem ma wpływ zarówno na wielkość, jak i jakość plonów. Rolnicy
Bardziej szczegółowoWpływ niektórych czynników na skład chemiczny ziarna pszenicy jarej
NR 218/219 BIULETYN INSTYTUTU HODOWLI I AKLIMATYZACJI ROŚLIN 21 SZYMON DZIAMBA IZABELLA JACKOWSKA 1 Katedra Szczegółowej Uprawy Roślin 1 Katedra Chemii Akademia Rolnicza w Lublinie Wpływ niektórych czynników
Bardziej szczegółowoIrena Burzyńska* WPŁYW ODCZYNU GLEBY NA WSPÓŁZALEŻNOŚĆ MIĘDZY ZAWARTOŚCIĄ ROZPUSZCZALNYCH FORM CYNKU W UKŁADZIE: GLEBA ROŚLINNOŚĆ ŁĄKOWA
Ochrona Środowiska i Zasobów Naturalnych nr 40, 2009 r. Irena Burzyńska* WPŁYW ODCZYNU GLEBY NA WSPÓŁZALEŻNOŚĆ MIĘDZY ZAWARTOŚCIĄ ROZPUSZCZALNYCH FORM CYNKU W UKŁADZIE: GLEBA ROŚLINNOŚĆ ŁĄKOWA EFFECT OF
Bardziej szczegółowoH411 Działa toksycznie na organizmy wodne, powodując długotrwałe skutki
Dow AgroSciences Polska Sp z o.o. ul. Domaniewska 50 A, 02-672 Warszawa tel: +48 22 8540320 Fax: +48 22 8540329 Email: fwrpols@dow.com www.dowagro.pl N-Lock TM Stabilizator azotu Zawiera 200 g substancji
Bardziej szczegółowoZAWARTOŚĆ SIARKI W GLEBACH WYTWORZONYCH Z PIASKOWCÓW NA TERENIE PARKU NARODOWEGO GÓR STOŁOWYCH
OPER CORCONTIC 3: 120 126, 2000 ZWRTOŚĆ SIRKI W GLEBCH WYTWORZONYCH Z PISKOWCÓW N TERENIE PRKU NRODOWEGO GÓR STOŁOWYCH The content of total sulphur in soils developed from sandstones in the area of Stołowe
Bardziej szczegółowoCZYNNIKI KSZTAŁTUJĄCE STĘŻENIE SIARKI W ROZTWORZE GLEBOWYM FACTORS DETERMINING SULPHUR CONCENTRATION IN THE SOIL SOLUTION
ROCZNIKI GLEBOZNAWCZE TOM LV NR 3 WARSZAWA 2004: 207-212 WIESŁAW SZULC, BEATA RUTKOWSKA, JAN ŁABĘTOWICZ CZYNNIKI KSZTAŁTUJĄCE STĘŻENIE SIARKI W ROZTWORZE GLEBOWYM FACTORS DETERMINING SULPHUR CONCENTRATION
Bardziej szczegółowoJAKOŚĆ ŚRODOWISKA WODNEGO LESSOWYCH OBSZARÓW ROLNICZYCH W MAŁOPOLSCE NA PRZYKŁADZIE ZLEWNI SZRENIAWY
6. Konferencja Naukowa Woda-Środowisko-Obszary Wiejskie 27-28 listopada 2013 roku JAKOŚĆ ŚRODOWISKA WODNEGO LESSOWYCH OBSZARÓW ROLNICZYCH W MAŁOPOLSCE NA PRZYKŁADZIE ZLEWNI SZRENIAWY dr inż. Sylwester
Bardziej szczegółowoSpis treści - autorzy
Przedmowa Chemia rolna jest odrębną dyscypliną nauki utworzoną w połowie XIX w., która ukształtowała się wraz z opublikowaniem pierwszych podręczników z zakresu nawożenia oraz rozpoczęciem eksploatacji
Bardziej szczegółowoKSZTAŁTOWANIE SIĘ ILOŚCI AZOTU MINERALNEGO W MINERALNYCH GLEBACH ŁĄKOWYCH W POLSCE W LATACH
WODA-ŚRODOWISKO-OBSZARY WIEJSKIE 2014 (VII IX). T. 14. Z. 3 (47) WATER-ENVIRONMENT-RURAL AREAS ISSN 1642-8145 s. 113 124 pdf: www.itp.edu.pl/wydawnictwo Instytut Technologiczno-Przyrodniczy w Falentach,
Bardziej szczegółowoSTAN WŁAŚCIWOŚCI AGROCHEMICZNYCH GLEB I ZANIECZYSZCZEŃ METALAMI CIĘŻKIMI GRUNTÓW NA UŻYTKACH ROLNYCH STAROSTWA POWIATOWEGO RACIBÓRZ W GMINIE NĘDZA
STAN WŁAŚCIWOŚCI AGROCHEMICZNYCH GLEB I ZANIECZYSZCZEŃ METALAMI CIĘŻKIMI GRUNTÓW NA UŻYTKACH ROLNYCH STAROSTWA POWIATOWEGO RACIBÓRZ W GMINIE NĘDZA Opracowanie wyników i sprawozdania z wykonanych badań
Bardziej szczegółowoSKUTKI SUSZY W GLEBIE
SKUTKI SUSZY W GLEBIE Zakrzów, 20 lutego 2019 r. dr hab. inż. Marek Ryczek, prof. UR atmosferyczna glebowa (rolnicza) hydrologiczna rośliny wilgotność gleba zwięzłość struktura gruzełkowata zasolenie mikroorganizmy
Bardziej szczegółowoZMIANY CHEMICZNYCH WŁAŚCIWOŚCI GLEBY LEKKIEJ W WYNIKU WIELOLETNIEGO NAWADNIANIA BORÓWKI WYSOKIEJ
Acta Agrophysica, 2009, 14(1), 109-114 ZMIANY CHEMICZNYCH WŁAŚCIWOŚCI GLEBY LEKKIEJ W WYNIKU WIELOLETNIEGO NAWADNIANIA BORÓWKI WYSOKIEJ Zdzisław Koszański, Ewa Rumasz-Rudnicka, RóŜa Kowalewska Zakład Produkcji
Bardziej szczegółowoZbigniew Mazur*, Maja Radziemska*, Dorota Deptuła* WPŁYW ŚRODKÓW ZWALCZANIA ŚLISKOŚCI JEZDNI NA ZAWARTOŚĆ CHLORKÓW W GLEBACH WZDŁUŻ ULIC OLSZTYNA
Ochrona Środowiska i Zasobów Naturalnych nr 50, 2011 r. Zbigniew Mazur*, Maja Radziemska*, Dorota Deptuła* WPŁYW ŚRODKÓW ZWALCZANIA ŚLISKOŚCI JEZDNI NA ZAWARTOŚĆ CHLORKÓW W GLEBACH WZDŁUŻ ULIC OLSZTYNA
Bardziej szczegółowoSTĘŻENIE SKŁADNIKÓW MINERALNYCH W WODACH GRUNTOWYCH NA ŁĄKACH TORFOWYCH NAWOŻONYCH GNOJOWICĄ I OBORNIKIEM
WODA-ŚRODOWISKO-OBSZARY WIEJSKIE 2004: t. 4 z. 1 (10) WATER-ENVIRONMENT-RURAL AREAS s. 13945 www.imuz.edu.pl Instytut Melioracji i Użytków Zielonych w Falentach, 2004 STĘŻENIE SKŁADNIKÓW MINERALNYCH W
Bardziej szczegółowoANNALES. Wpływ wapnowania, nawożenia azotem i fosforem na wysycenie kompleksu sorpcyjnego gleby kationami wymiennymi
ANNALES UNIVERSITATIS VOL. LIX, Nr 4 MARIAE LUBLIN * CURIE- S K Ł O D O W S K A POLONIA SECTIO E 2004 1 Stacja Chemiczno-Rolnicza w Lublinie, ul. Sławinkowska 5, 20-810 Lublin, Poland 2 Katedra Chemii
Bardziej szczegółowoZadanie 2. (1 pkt) Uzupełnij tabelę, wpisując wzory sumaryczne tlenków w odpowiednie kolumny. CrO CO 2 Fe 2 O 3 BaO SO 3 NO Cu 2 O
Test maturalny Chemia ogólna i nieorganiczna Zadanie 1. (1 pkt) Uzupełnij zdania. Pierwiastek chemiczny o liczbie atomowej 16 znajduje się w.... grupie i. okresie układu okresowego pierwiastków chemicznych,
Bardziej szczegółowoAgroekologiczne i plonotwórcze działanie wapnowania gleb kwaśnych
Agroekologiczne i plonotwórcze działanie wapnowania gleb kwaśnych prof. dr hab. inż. Jan SIUTA Instytut Ochrony Środowiska Państwowy Instytut Badawczy Puławy 26.11.2014 Wprowadzenie Gleby bardzo kwaśne
Bardziej szczegółowoUBOŻENIE GLEB TORFOWO-MURSZOWYCH W SKŁADNIKI ZASADOWE CZYNNIKIEM WPŁYWAJĄCYM NA WZROST STĘŻENIA RWO W WODZIE GRUNTOWEJ
INSTYTUT TECHNOLOGICZNO-PRZYRODNICZY W FALENTACH Zakład Doświadczalny w Biebrzy UBOŻENIE GLEB TORFOWO-MURSZOWYCH W SKŁADNIKI ZASADOWE CZYNNIKIEM WPŁYWAJĄCYM NA WZROST STĘŻENIA RWO W WODZIE GRUNTOWEJ Jacek
Bardziej szczegółowoAKTUALIZACJA ZALECEŃ NAWOZOWYCH DLA SZKÓŁEK LEŚNYCH
Kraków jesień 2010r. Szanowni Panowie Nadleśniczowie Nadleśnictw terenu RDLP Katowice, Kraków, Lublin, Łódź, Radom Biuro Urządzania Lasu i Geodezji Leśnej Oddział w Krakowie przedstawia ofertę Pracowni
Bardziej szczegółowoKomunikat odnośnie wystąpienia warunków suszy w Polsce
Komunikat odnośnie wystąpienia warunków suszy w Polsce Raport III (21.IV - 20.VI.2015) Instytut Uprawy Nawożenia i Gleboznawstwa Państwowy Instytut Badawczy w Puławach, zgodnie z wymogami Obwieszczenia
Bardziej szczegółowoWpływ intensywności użytkowania łąki na glebie torfowo-murszowej na wielkość strumieni CO 2 i jego bilans w warunkach doświadczenia lizymetrycznego
Wpływ intensywności użytkowania łąki na glebie torfowo-murszowej na wielkość strumieni CO 2 i jego bilans w warunkach doświadczenia lizymetrycznego Dr inż. Janusz Turbiak Instytut Technologiczno-Przyrodniczy
Bardziej szczegółowoNawożenie borówka amerykańska
Nawożenie borówka amerykańska Borówka amerykańska Jeśli borykasz się z problemem nawożenia borówki jak i jagody kamczackiej napisz do nas. Przygotujemy odpowiednie zalecenia nawozowe na dowolny okres roku
Bardziej szczegółowoANNALES. Bogusław Karoń, Grzegorz Kulczycki, Antoni Bartmański. Wpływ składu kompleksu sorpcyjnego gleb na zawartość składników mineralnych w kupkówce
ANNALES UNIVERSITATIS VOL. LIX, Nr 2 MARIAE LUBLIN * CURIE- S Ł O D O W S A POLONIA SECTIO E 2004 atedra Żywienia Roślin, Akademia Rolnicza we Wrocławiu ul. Grunwaldzka 5, 50-75 Wrocław, Poland Bogusław
Bardziej szczegółoworola azotu i jego wykorzystanie w rolnictwie
rola azotu i jego wykorzystanie w rolnictwie Zdolność roślin do wykorzystania prostych form azotu mineralnego i przekształcania ich w białka złożone ma fundamentalne znaczenie dla życia zwierząt na Ziemi.
Bardziej szczegółowowapnowania regeneracyjnego gleb w Polsce
Instytut Uprawy Nawożenia i Gleboznawstwa Państwowy Instytut Badawczy w Puławach Zakład Żywienia Roślin i Nawożenia Ocena zapotrzebowania na środki wapnujące oraz kosztów wapnowania regeneracyjnego gleb
Bardziej szczegółowoRSM+S z Puław NAWÓZ XXI WIEKU
RSM+S z Puław NAWÓZ XXI WIEKU Puławy 2012 Zasobność gleb w siarkę Prawie 60% gleb w Polsce jest ubogich w siarkę. Niedobór siarki ogranicza zawartość i jakość białka i tłuszczu, ogranicza gromadzenie się
Bardziej szczegółowoOCENA WYNIKÓW BADAŃ W GMINIE KUŹNIA RACIBORSKA
OCENA WYNIKÓW BADAŃ W GMINIE KUŹNIA RACIBORSKA Wyniki badań odczynu gleby i zawartości makroelementów w próbkach gleby przedstawiono w tabelach zasobności gleby: Zestawienie zasobności gleby na obszarze
Bardziej szczegółowoSeminarium Instytutu Inżynierii i Gospodarki Wodnej mgr inż. Agnieszka Grela dr inż. Adam Jarząbek
Zastosowanie sorbentów w celu ograniczenia wybranych zanieczyszczeń obszarowych pochodzenia rolniczego ze szczególnym uwzględnieniem odpływów drenarskich - kontynuacja Seminarium Instytutu Inżynierii i
Bardziej szczegółowoEkologia. Biogeochemia: globalne obiegi pierwiastków. Biogeochemia. Przepływ energii a obieg materii
Ekologia Biogeochemia: globalne obiegi pierwiastków Ryszard Laskowski www.cyfronet.edu.pl/~uxlaskow 1/35 Biogeochemia Lata 1940. Hutchinson i współpracownicy. Biogeochemia bada drogi przepływu pierwiastków
Bardziej szczegółowoSTĘŻENIE SKŁADNIKÓW MINERALNYCH I ODCZYN WÓD GRUNTOWYCH SPOD DŁUGOLETNICH DOŚWIADCZEŃ ŁĄKOWYCH W REJONIE FALENT
WODA-ŚRODOWISKO-OBSZARY WIEJSKIE 2003: t. 3 z. specj. (6) WATER-ENVIRONMENT-RURAL AREAS s. 59 68 www.imuz.edu.pl Instytut Melioracji i Użytków Zielonych w Falentach, 2003 STĘŻENIE SKŁADNIKÓW MINERALNYCH
Bardziej szczegółowoBez fosforu w kukurydzy ani rusz!
.pl https://www..pl Bez fosforu w kukurydzy ani rusz! Autor: mgr inż. Kamil Młynarczyk Data: 18 kwietnia 2018 Kukurydza posiada jedne z największych potrzeb pokarmowych ze wszystkich zbóż. Największe zapotrzebowanie
Bardziej szczegółowoZAWARTOŚĆ GLINU WYMIENNEGO W GLEBIE W ŚWIETLE TRWAŁYCH DOŚWIADCZEŃ NAWOZOWYCH W SKIERNIEWICACH
ZESZYTY PROBLEMOWE POSTĘPÓW NAUK ROLNICZYCH 2009 z. 541: 67-72 ZAWARTOŚĆ GLINU WYMIENNEGO W GLEBIE W ŚWIETLE TRWAŁYCH DOŚWIADCZEŃ NAWOZOWYCH W SKIERNIEWICACH Mariusz Brzeziński 1, Tadeusz Barszczak 2 1
Bardziej szczegółowoZagospodarowanie pofermentu z biogazowni rolniczej
Zagospodarowanie pofermentu z biogazowni rolniczej ERANET: SE Bioemethane. Small but efficient Cost and Energy Efficient Biomethane Production. Biogazownie mogą być zarówno źródłem energii odnawialnej
Bardziej szczegółowoZANIECZYSZCZANIE ODCHODAMI GLEBY I WODY GRUNTOWEJ NA DRODZE DOPĘDOWEJ DO PASTWISKA
WODA-ŚRODOWISKO-OBSZARY WIEJSKIE 2006: t. 6 z. 2 (18) WATER-ENVIRONMENT-RURAL AREAS s. 7 16 www.imuz.edu.pl Instytut Melioracji i Użytków Zielonych w Falentach, 2006 ZANIECZYSZCZANIE ODCHODAMI GLEBY I
Bardziej szczegółowoEkologia. biogeochemia. Biogeochemia. Przepływ energii a obieg materii
biogeochemia Ryszard Laskowski 1 Biogeochemia Lata 1940. Hutchinson i współpracownicy. Biogeochemia bada drogi przepływu pierwiastków chemicznych pomiędzy poszczególnymi składnikami ekosystemu oraz wymiany
Bardziej szczegółowoĆWICZENIE NR 3 BADANIE MIKROBIOLOGICZNEGO UTLENIENIA AMONIAKU DO AZOTYNÓW ZA POMOCĄ BAKTERII NITROSOMONAS sp.
ĆWICZENIE NR 3 BADANIE MIKROBIOLOGICZNEGO UTLENIENIA AMONIAKU DO AZOTYNÓW ZA POMOCĄ BAKTERII NITROSOMONAS sp. Uwaga: Ze względu na laboratoryjny charakter zajęć oraz kontakt z materiałem biologicznym,
Bardziej szczegółowoŚrodowiskowe skutki zakwaszenia gleb uprawnych. Witold Grzebisz Uniwersytet Przyrodniczy w Poznaniu
Środowiskowe skutki zakwaszenia gleb uprawnych Witold Grzebisz Uniwersytet Przyrodniczy w Poznaniu Tematyka wykładu 1. Zakwaszenie gleb - podłoże zjawiska. 2. Zakwaszanie gleb istota zjawiska. 3. Pierwotne
Bardziej szczegółowo" WPŁYW ZRÓśNICOWANEJ UPRAWY PRZEDZIMOWEJ POD BURAKI CUKROWE NA RESPIRACJĘ GLEBY "
" WPŁYW ZRÓśNICOWANEJ UPRAWY PRZEDZIMOWEJ POD BURAKI CUKROWE NA RESPIRACJĘ GLEBY " Mgr inŝ. Tymoteusz Bolewski Dr hab. inŝ. Zygmunt Miatkowski Instytut Technologiczno-Przyrodniczy Kujawsko-Pomorski Ośrodek
Bardziej szczegółowoKSZTAŁTOWANIE SIĘ STANU ILOŚCIOWEGO AZOTU MINERALNEGO W GLEBACH ORGANICZNYCH POD UŻYTKAMI ZIELONYMI W POLSCE
WODA-ŚRODOWISKO-OBSZARY WIEJSKIE 2015 (IV VI). T. 15. Z. 2 (50) WATER-ENVIRONMENT-RURAL AREAS ISSN 1642-8145 s. 87 96 pdf: www.itp.edu.pl/wydawnictwo/woda Instytut Technologiczno-Przyrodniczy w Falentach,
Bardziej szczegółowoPROCESY BIOGEOCHEMICZNE NA LĄDACH
PROCESY BIOGEOCHEMICZNE NA LĄDACH Ekosystemy lądowe Ekosystemy wodne Ekosystemy lądowe Ekosystemy wilgotne Ekosystemy wodne Ekosystemy lądowe Ekosystemy wilgotne Ekosystemy wodne skała macierzysta Wietrzenie
Bardziej szczegółowoObieg materii w skali zlewni rzecznej
WODY PODZIEMNE Wody podziemne stanowią nie tylko formę retencji wody w zlewni, ale równocześnie uczestniczą w procesach przemieszczania rozpuszczonej materii w zlewni. W ramach ZMŚP na Stacjach Bazowych
Bardziej szczegółowoEkologia. biogeochemia. Biogeochemia. Przepływ energii a obieg materii
biogeochemia Ryszard Laskowski 1/31 Biogeochemia Lata 1940. Hutchinson i współpracownicy. Biogeochemia bada drogi przepływu pierwiastków chemicznych pomiędzy poszczególnymi składnikami ekosystemu oraz
Bardziej szczegółowoPOLITECHNIKA WROCŁAWSKA INSTYTUT TECHNOLOGII NIEORGANICZNEJ I NAWOZÓW MINERALNYCH. Ćwiczenie nr 6. Adam Pawełczyk
POLITECHNIKA WROCŁAWSKA INSTYTUT TECHNOLOGII NIEORGANICZNEJ I NAWOZÓW MINERALNYCH Ćwiczenie nr 6 Adam Pawełczyk Instrukcja do ćwiczeń laboratoryjnych USUWANIE SUBSTANCJI POŻYWKOWYCH ZE ŚCIEKÓW PRZEMYSŁOWYCH
Bardziej szczegółowoWARTOŚĆ PRÓCHNICOTWÓRCZA I ZAWARTOŚĆ MAKROSKŁADNIKÓW W OSADACH ŚCIEKOWYCH WOJEWÓDZTWA WARMIŃSKO-MAZURSKIEGO
Zbigniew Mazur, Olga Mokra 13 WARTOŚĆ PRÓCHNICOTWÓRCZA I ZAWARTOŚĆ MAKROSKŁADNIKÓW W OSADACH ŚCIEKOWYCH WOJEWÓDZTWA WARMIŃSKO-MAZURSKIEGO Streszczenie: W pracy podano wyniki fizykochemicznych badań komunalnych
Bardziej szczegółowoMikołajczak J. 1, Majtkowski W. 2,Topolińska P. 1, Marć- Pieńkowska J. 1
Mikołajczak J. 1, Majtkowski W. 2,Topolińska P. 1, Marć- Pieńkowska J. 1 1 Uniwersytet Technologiczno- Przyrodniczy w Bydgoszczy, Wydział Hodowli i Biologii Zwierząt, Katedra Żywienia i Gospodarki Paszowej
Bardziej szczegółowoOgólna charakterystyka zlewni górmej Zgłowiączki (Kanału Głuszyńskiego)
Ogólna charakterystyka zlewni górmej Zgłowiączki (Kanału Głuszyńskiego) Zygmunt Miatkowski Karolina Smarzyńska IMUZ Falenty Wielkopolsko-Pomorski Ośrodek Badawczy w Bydgoszczy Projekt finansowany przez
Bardziej szczegółowoWPŁYW NAWADNIANIA I NAWOśENIA MINERALNEGO
InŜynieria Rolnicza 3/63 Zdzisław Koszański, Ewa Rumasz Rudnicka., S. Karczmarczyk, P. Rychter * Zakład Produkcji Roślinnej i Nawadniania Akademia Rolnicza w Szczecinie *Zakład Biochemii WyŜsza Szkoła
Bardziej szczegółowoNawożenie kukurydzy. Adam Majewski Agroservice Kukurydza
Nawożenie kukurydzy Adam Majewski Agroservice Kukurydza Nawożenie startowe to podstawa powodzenia uprawy kukurydzy Jakie formy nawozu stosować? P2O5 i NH4 (+mikroelementy) plon zwykle wyższy o 0,5-1,5
Bardziej szczegółowoTestowanie nowych rozwiązań technicznych przy rekultywacji Jeziora Parnowskiego
Testowanie nowych rozwiązań technicznych przy rekultywacji Jeziora Parnowskiego Mgr inż. Katarzyna Pikuła 04.11.2011 r. Koszalin Teren badań Powierzchnia: 55,1 ha Objętość: 2395 tys. m 3 Głębokość max.:
Bardziej szczegółowoCONDIT. Środek poprawiający właściwości gleby. Plan oferty. Wyłączny dystrybutor na terenie POLSKI: BioConcept-Gardenia Sp. z o.o.
Środek poprawiający właściwości gleby Zakwalifikowany do stosowania w rolnictwie ekologicznym pod numerem NE/115/2009 Wyłączny dystrybutor na terenie POLSKI: BioConcept-Gardenia Sp. z o.o., ul. Fabryczna
Bardziej szczegółowoACTA UNIVERSITATIS LODZIENSIS KSZTAŁTOWANIE SIĘ WIELKOŚCI OPADÓW NA OBSZARZE WOJEWÓDZTWA MIEJSKIEGO KRAKOWSKIEGO
ACTA UNIVERSITATIS LODZIENSIS FOLIA GEOGRAPHICA PHYSICA 3, 1998 Elżbieta Cebulak KSZTAŁTOWANIE SIĘ WIELKOŚCI OPADÓW NA OBSZARZE WOJEWÓDZTWA MIEJSKIEGO KRAKOWSKIEGO THE PRECIPITATION ON THE AREA OF CRACOW
Bardziej szczegółowoPrzedmowa do wydania trzeciego 11 Wstęp Ogólna charakterystyka nawozów mineralnych Wprowadzenie Kryteria podziału nawozów
Przedmowa do wydania trzeciego 11 Wstęp 13 1. Ogólna charakterystyka nawozów mineralnych 14 1.1. Wprowadzenie 14 1.2. Kryteria podziału nawozów mineralnych 14 1.3. Cechy nawozów mineralnych 17 2. Nawozy
Bardziej szczegółowoOCENA WYNIKÓW BADAŃ W GMINIE KRZYŻANOWICE
STAN WŁAŚCIWOŚCI AGROCHEMICZNYCH GLEB I ZANIECZYSZCZEŃ METALAMI CIĘŻKIMI GRUNTÓW NA UŻYTKACH ROLNYCH STAROSTWA POWIATOWEGO RACIBÓRZ W GMINIE KRZYŻANOWICE Opracowanie wyników i sprawozdania z wykonanych
Bardziej szczegółowoWPŁYW NAWOśENIA W WARUNKACH UPRAWY śyta W MONOKULTURZE NA ZASOBNOŚĆ GLEBY W RÓśNE FORMY FOSFORU
ZESZYTY PROBLEMOWE POSTĘPÓW NAUK ROLNICZYCH 2009 z. 537: 299-304 WPŁYW NAWOśENIA W WARUNKACH UPRAWY śyta W MONOKULTURZE NA ZASOBNOŚĆ GLEBY W RÓśNE FORMY FOSFORU Beata Rutkowska, Wiesław Szulc, Wojciech
Bardziej szczegółowoPrawdziwy rozwój człowieka, zwierzęcia i roślin zależy od gleby Hipokrates
Okręgowa Stacja Chemiczno-Rolnicza w Rzeszowie Prawdziwy rozwój człowieka, zwierzęcia i roślin zależy od gleby Hipokrates Organizacja Stacji Obecnie funkcjonuje Krajowa Stacja w Warszawie podległa Ministrowi
Bardziej szczegółowoRelacje człowiek środowisko przyrodnicze
138 SPRAWDZIANY LEKCJI Sprawdzian z działu Relacje człowiek środowisko przyrodnicze Grupa I Zadanie 1 (0 4 p.) Każdemu terminowi przyporządkuj odpowiadającą mu definicję. 1. Zasoby przyrody A. Zasoby mające
Bardziej szczegółowoEFEKTY BIOLOGICZNEJ REKULTYWACJI BYŁEGO ZŁOŻA KRUSZYWA BUDOWLANEGO DOBROSZÓW WIELKI" W WOJEWÓDZTWIE LUBUSKIM
UNIWERSYTET ZIELONOGÓRSKI SZKOŁA NAUK TECHNICZNYCH MICHAŁ DRAB EFEKTY BIOLOGICZNEJ REKULTYWACJI BYŁEGO ZŁOŻA KRUSZYWA BUDOWLANEGO DOBROSZÓW WIELKI" W WOJEWÓDZTWIE LUBUSKIM MONOGRAFIA Redakcja Wydawnictw
Bardziej szczegółowoZanieczyszczenie atmosfery i terenu wpływa pośrednio na rozwój lasu. Naruszona bowiem zostaje równowaga chemiczna i zmieniony odczyn ph w środowisku
Ochrona lasów Zanieczyszczenie atmosfery i terenu wpływa pośrednio na rozwój lasu. Naruszona bowiem zostaje równowaga chemiczna i zmieniony odczyn ph w środowisku glebowym. Działanie bezpośrednie, jak
Bardziej szczegółowoSTAN WŁAŚCIWOŚCI AGROCHEMICZNYCH GLEB I ZANIECZYSZCZEŃ METALAMI CIĘŻKIMI GRUNTÓW NA UŻYTKACH ROLNYCH STAROSTWA POWIATOWEGO RACIBÓRZ
STAN WŁAŚCIWOŚCI AGROCHEMICZNYCH GLEB I ZANIECZYSZCZEŃ METALAMI CIĘŻKIMI GRUNTÓW NA UŻYTKACH ROLNYCH STAROSTWA POWIATOWEGO RACIBÓRZ W GMINIE PIETROWICE WIELKIE Opracowanie wyników i sprawozdania z wykonanych
Bardziej szczegółowoSTĘŻENIE SKŁADNIKÓW NAWOZOWYCH W WODZIE DO NAWODNIEŃ I DO PICIA W FALENTACH
WODA-ŚRODOWISKO-OBSZARY WIEJSKIE 2003: t. 3 z. specj. (6) WATER-ENVIRONMENT-RURAL AREAS s. 79 84 www.imuz.edu.pl Instytut Melioracji i Użytków Zielonych w Falentach, 2003 STĘŻENIE SKŁADNIKÓW NAWOZOWYCH
Bardziej szczegółowoOcena presji rolnictwa na zanieczyszczenia wód gruntowych azotanami w Polsce
Ocena presji rolnictwa na zanieczyszczenia wód gruntowych azotanami w Polsce Artur Łopatka Tamara Jadczyszyn Jan Jadczyszyn Instytut Uprawy Nawożenia i Gleboznawstwa Państwowy Instytut Badawczy Polska
Bardziej szczegółowoMONITORING AZOTANOWY NA OBSZARZE SZCZEGÓLNIE NARAŻONYM W WOJEWÓDZTWIE OPOLSKIM W 2006 ROKU
1. Podstawy prawne MONITORING AZOTANOWY NA OBSZARZE SZCZEGÓLNIE NARAŻONYM W WOJEWÓDZTWIE OPOLSKIM W 2006 ROKU Wyznaczenie w obrębie województwa opolskiego przez Dyrektora RZGW w Gliwicach tzw. Obszaru
Bardziej szczegółowoProblemy oznaczania pierwiastków w osadach i glebie Marcin Niemiec, Jacek Antonkiewicz, Małgorzata Koncewicz-Baran, Jerzy Wieczorek
Problemy oznaczania pierwiastków w osadach i glebie Marcin Niemiec, Jacek Antonkiewicz, Małgorzata Koncewicz-Baran, Jerzy Wieczorek Uniwersytet Rolniczy w Krakowie Katedra Chemii Rolnej i Środowiskowej
Bardziej szczegółowoANNALES. Joanna Puła, Teofil Łabza. Wpływ nawożenia organicznego na zawartość i skład frakcyjny związków próchnicznych gleby lekkiej
ANNALES UNIVERSITATIS VOL. LIX, Nr 4 MARIAE LUBLIN * CURIE S K Ł O D O W S K A POLONIA SECTIO E 2004 Katedra Ogólnej Uprawy Roli i Roślin, Akademia Rolnicza w Krakowie Al. Mickiewicza 21, 3120 Kraków,
Bardziej szczegółowoWPŁYW DAWEK AZOTU NA ZAWARTOŚĆ Ca, Mg, S i Na W BIOMASIE ŚLAZOWCA PENSYLWAŃSKIEGO (SIDA HERMAPHRODITA RUSBY) Stanisław Kalembasa, Beata Wiśniewska
Acta Agrophysica, 2008, 11(3), 667-675 WPŁYW DAWEK AZOTU NA ZAWARTOŚĆ Ca, Mg, S i Na W BIOMASIE ŚLAZOWCA PENSYLWAŃSKIEGO (SIDA HERMAPHRODITA RUSBY) Stanisław Kalembasa, Beata Wiśniewska Katedra Gleboznawstwa
Bardziej szczegółowoŚrodowiskowe skutki uprawy żyta po wierzbie
Środowiskowe skutki uprawy żyta po wierzbie Robert Borek, Antoni Faber - Paostwowy Instytut Badawczy Co oznacza zrównoważona produkcja biomasy? Dyrektywa w s. Odnawialnych Źródeł Energii 2009/28/EC : -
Bardziej szczegółowoKodeks Dobrej Praktyki Rolniczej - 2002 -
Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi Ministerstwo Środowiska Kodeks Dobrej Praktyki Rolniczej - 2002 - Zespół redakcyjny: Instytut Uprawy Nawożenia i Gleboznawstwa 1. Doc. dr hab. Irena Duer 2. Prof.
Bardziej szczegółowoZMIANY ZAWARTOŚCI AZOTU MINERALNEGO W GLEBIE ŁĄKOWEJ NA TLE ZRÓŻNICOWANEGO NAWOŻENIA AZOTEM
ROCZNIKI GLEBOZNAWCZE TOM LVIII NR 1 WARSZAWA 2007: 99-108 ANDRZEJ SAPEK, BARBARA SAPEK ZMIANY ZAWARTOŚCI AZOTU MINERALNEGO W GLEBIE ŁĄKOWEJ NA TLE ZRÓŻNICOWANEGO NAWOŻENIA AZOTEM CHANGES OF THE MINERAL
Bardziej szczegółowoBIOCHEMICZNE ZAPOTRZEBOWANIE TLENU
BIOCHEMICZNE ZAPOTRZEBOWANIE TLENU W procesach samooczyszczania wód zanieczyszczonych związkami organicznymi zachodzą procesy utleniania materii organicznej przy współudziale mikroorganizmów tlenowych.
Bardziej szczegółowoZAWARTOŚĆ AZOTANÓW I FOSFORANÓW W PŁYTKICH WODACH GRUNTOWYCH W POLSCE
Problemy Inżynierii Rolniczej nr 2/2008 Instytut Uprawy Nawożenia i Gleboznawstwa Państwowy Instytut Badawczy w Puławach ZAWARTOŚĆ AZOTANÓW I FOSFORANÓW W PŁYTKICH WODACH GRUNTOWYCH W POLSCE Streszczenie
Bardziej szczegółowoJak obliczyć skład pożywki w oparciu o analizę wody - zalecenia
Samodzielna Pracownia Analiz Chemicznych Laboratorium Analiz Gleby i Roślin Jak obliczyć skład pożywki w oparciu o analizę wody zalecenia Autorzy: dr Waldemar Kowalczyk, mgr Anna Felczyńska Opracowanie
Bardziej szczegółowoOCENA ODCZYNU GLEB LUBELSZCZYZNY. Przemysław Tkaczyk 1, Wiesław Bednarek 2
Acta Agrophysica, 2011, 18(1), 173-186 OCENA ODCZYNU GLEB LUBELSZCZYZNY Przemysław Tkaczyk 1, Wiesław Bednarek 2 1 Okręgowa Stacja Chemiczno-Rolnicza w Lublinie, ul. Sławinkowska 5, 20-810 Lublin e-mail:
Bardziej szczegółowoNawożenie warzyw w uprawie polowej. Dr Kazimierz Felczyński Instytut Ogrodnictwa Skierniewice
Nawożenie warzyw w uprawie polowej Dr Kazimierz Felczyński Instytut Ogrodnictwa Skierniewice Roślinom do prawidłowego wzrostu i rozwoju niezbędne są pierwiastki chemiczne pobrane z gleby i powietrza, nazywane
Bardziej szczegółowoBadanie Nmin w glebie i wykorzystanie tych wyników w nawożeniu roślin uprawnych. Dr inż. Rafał Lewandowski OSCHR Gorzów Wlkp.
Badanie Nmin w glebie i wykorzystanie tych wyników w nawożeniu roślin uprawnych Dr inż. Rafał Lewandowski OSCHR Gorzów Wlkp. Rola azotu w roślinach: materiał budulcowy białek i kwasów nukleinowych większy
Bardziej szczegółowoZAWARTOŚĆ SIARKI W GLEBACH I RUNI UŻYTKÓW ZIELONYCH OKOLIC WROCŁAWIA
Słowa kluczowe: siarka ogólna, siarka siarczanowa, zawartość, gleba, ruń, użytki zielone Grzegorz KULCZYCKI*, Barbara PATORCZYK-PYTLIK* ZAWARTOŚĆ SIARKI W GLEBACH I RUNI UŻYTKÓW ZIELONYCH OKOLIC WROCŁAWIA
Bardziej szczegółowoWykorzystanie azotu z nawozów przez nagoziarnistą i oplewioną formę owsa
NR 239 BIULETYN INSTYTUTU HODOWLI I AKLIMATYZACJI ROŚLIN 2006 ALEKSANDER SZMIGIEL Katedra Szczegółowej Uprawy Roślin Akademia Rolnicza w Krakowie Wykorzystanie azotu z nawozów przez nagoziarnistą i oplewioną
Bardziej szczegółowoZAKRES AKREDYTACJI LABORATORIUM BADAWCZEGO Nr AB 277
ZAKRES AKREDYTACJI LABORATORIUM BADAWCZEGO Nr AB 277 wydany przez POLSKIE CENTRUM AKREDYTACJI 01-382 Warszawa ul. Szczotkarska 42 Wydanie nr 4, Data wydania: 25 września 2009 r. Nazwa i adres organizacji
Bardziej szczegółowoOcena jakości wody górnej Zgłowiączki ze względu na zawartość związków azotu
Ocena jakości wody górnej Zgłowiączki ze względu na zawartość związków azotu Zygmunt Miatkowski Karolina Smarzyńska Jan Brzozowski IMUZ Falenty W-P OBw Bydgoszczy IBMER Warszawa Projekt finansowany przez
Bardziej szczegółowo