Dr Wojciech Walat. Technika lub Technika i technologie informacyjne. Projekt podstawy programowej

Transkrypt

1 Projekt podstawy programowej Dr Wojciech Walat Technika lub Technika i technologie informacyjne Nowelizowana podstawa programowa w zakresie techniki wprowadza nowy jej model, którego istotą jest stopniowe odchodzenie od upraktycznienia uczenia się szkolnego uczniów, które wykorzystywało slojd, utylitaryzm bądź kształcenie politechniczne. W nowym modelu przyjmuje się, że uczyć się techniki to uczyć się działań technicznych, których ważnym komponentem są technologie informacyjne. Działania te rozumiane są bardzo szeroko jako metody z zakresu: rozpoznawania środowiska technicznego, projektowania, konstruowania, programowania działań, wytwarzania, eksploatacji i likwidacji ujemnych skutków działań technicznych. Ważnym założeniem jest również to, że podmiotem działań technicznych jest człowiek i wszystkie opracowane i opracowywane przez niego metody działań (technologie w tym technologie informacyjne) mają służyć jego dobru. Wyróżnione charakterystyczne fazy działalności technicznej wskazują na przyjęcie spiralnego układu treści. Podejmowane przez działania techniczne na poszczególnych etapach edukacyjnych są stopniowo wzbogacane, rozszerzane i prowadzą do rozwoju kompetencji technicznych uczniów. 1

2 Technika w kształceniu zintegrowanym Szkoła podstawowa klasy I-III Uczeń kończący trzecią klasę szkoły podstawowej powinien osiągnąć poziom orientacji ogólnotechnicznej, co wyraża się między innymi opanowaniem przez niego elementarnych pojęć technicznych i ich znaczeń w takim zakresie, że może on opisywać otaczające go środowisko techniczne, opracowywać pomysły wprowadzania zmian w tym środowisku, rozwiązywać proste problemy konstrukcyjne, planować działania, naśladować proste operacje technologiczne, użytkować urządzenia z najbliższego otoczenia oraz przewidywać (dobre i negatywne) skutki swoich działań. Celem nauczania techniki na poziomie klas 1 3 jest wspomaganie wielostronnego rozwoju psychiki wychowanków poprzez organizowanie różnorodnych form działań technicznoinformatycznych, w zakresie: wzbogacania słownictwa w zakresie opisu elementarnych zjawisk i procesów technicznych i oraz pojęć z zakresu informatyki; rozwijania podstawowych technicznych zdolności poznawczych, a szczególnie obserwacji, wyobraźni technicznej, myślenia technicznego; opisywania podstawowych (własnych) form aktywności technicznej; zrozumienia potrzeby zorganizowanego działania technicznego; poznania podstawowych zjawisk otaczającej ich techniki, w tym wyodrębniania narzędzi, maszyn i urządzeń; rozwijania elementarnych umiejętności praktycznych działań technicznych. 2

3 Szkoła podstawowa klasy IV-VI Technika lub Technika i Technologie Informacyjne) (proponuję 3 godziny) Wstęp Współczesna technika może skutecznie służyć człowiekowi, wówczas gdy człowiek choćby w elementarnym zakresie pozna i zrozumie podstawowe prawidłowości, jakie nimi rządzą, pozna jej związki z wynikami badań naukowych. Wymaga to rozwinięcia u uczniów umiejętności oceny i wartościowania otaczających ich zjawisk technicznych. Współcześnie technologii materiałów i technologii energetycznych dynamicznie rozwinęły się i jednocześnie przeniknęły wszelkie dziedziny aktywności człowieka technologie informacyjne TI. Ukończenie klasy szóstej oznacza, że uczeń powinien osiągnąć poziom umiejętności obserwacji i interpretacji zjawisk techniki. Potrafi w tym celu wykorzystać technologie informacyjne. Dokładniej osiągnie poziom interpretacji zjawisk techniki na podstawie obserwacji. Edukacja na etapie szkoły podstawowej charakteryzuje się rozbudzaniem aktywności uczniów, dodajmy, wielostronnej i kompleksowo ujmowanej. Środowisko techniczne rozciąga się już znacznie dalej poza najbliższe otoczenie ucznia. Interpretacja przejawia się w zewnętrznych (obserwowalnych) działaniach ucznia przebiegających według charakterystycznych cech wytworów techniki, pozwalających wyróżnić te przedmioty z tła, a dalej budować całe kategorie przedmiotów i zjawisk. Nadrzędnym celem nauczania techniki i technologii informacyjnych na tym etapie edukacji jest osiągnięcie poziomu aktywności pozwalającej interpretować otaczające ucznia środowisko techniczne z punktu widzenia różnych kryteriów (wartości). Kryteria te muszą odpowiadać podstawowym założeniom aksjologicznym: prawdy (dochodzenie do istoty prawdziwości zachodzących wokół zmian), dobra (przyjazności dla człowieka i środowiska podejmowanych działań), piękna (stosowania takich rozwiązań estetycznych, które są zgodne z uniwersalnym kanonem sztuki). Cele kształcenia 0) opisywanie i wartościowanie otoczenia technicznego, nazywania spotkanych w środowisku życia wytworów techniki; w tym urządzeń TI, (m. in. komputera i urządzeń peryferyjnych) opracowanie tekstów technicznych za pomocą programów komputerowych; zdobywanie informacji z różnorodnych źródeł i komunikowanie się; 1) projektowanie (obmyślanie i przewidywanie) zmian w środowisku technicznoinformatycznym; 2) konstruowanie - opracowania rozwiązań szczegółowych na podstawie analizy istniejących rozwiązań konstrukcyjnych; opracowanie rysunków za pomocą komputerowych programów graficznych; 3) planowanie własnych działań technicznych; organizowanie miejsca pracy; 4) świadome stosowanie określonych metod technologicznych i narzędzi w podejmowanych działaniach wytwórczych; bezpieczna praca z komputerem i innymi urządzeniami TI; 5) racjonalne wykorzystywanie urządzeń i maszyn oraz technologii informacyjnych do wspomagania człowieka w podejmowanych działaniach technicznych; 6) rozwijanie wrażliwości na problemy ekologiczne środowiska technicznego; uwrażliwienie na zagrożenia związane z niewłaściwym korzystaniem z komputera. 3

4 Treści kształcenia 0) otoczenie techniczne ucznia od najbliższego do najdalszego; technika jako zjawisko współczesnej kultury i cywilizacji; teksty techniczne prezentujące elementy środowiska technicznego: zjawiska zawiązane z wytwarzaniem i przetwarzaniem materiałów konstrukcyjnych w wytwory użytkowe; wydawnictwa multimedialne jako źródło wiedzy, edytory tekstowe; 1) funkcje i wartości przedmiotów z otoczenia uczniów (np. stosowanie tworzyw sztucznych w budownictwie, gospodarstwie domowym, przemyśle maszynowym; rolnictwie itd.); normy techniczne, standardy jakości na przykładach wytworów codziennego użytku; metody zapisywania wyników projektowania z wykorzystaniem rysunku technicznego (głównie szkicowanie techniczne); schematy blokowe urządzeń technicznych; edytory graficzne; zastosowanie komputera i TI w życiu codziennym lub poznawanie zastosowań komputerów i urządzeń opartych na technice komputerowej; 2) zasady doboru materiałów w zależności od przeznaczenia; metody badania właściwości materiałów stosowanych na wytwory codziennego użytku (w tym różnych nośników danych); kryteria oceny wartości materiałów ze względu na zdrowie, skutki ich stosowania dla środowiska; dokumentacja techniczna (proste rysunki wykonawcze i złożeniowe; rzutowanie prostokątne); technologie informacyjne wspomagające konstruowanie; edytory graficzne i programy symulacyjne wspomagające modelowanie techniczne; 3) metody i zasady programowania działań indywidualnych i zespołowych; zasady dobierania narzędzi i urządzeń do operacji technologicznych i warunków w jakich one przebiegają; ustalania czasu operacji technologicznych; graficzne sposoby przedstawiania planów pracy w formie sieci zależności i harmonogramów (uwzględnianie zależności czasowej pomiędzy poszczególnymi operacjami); zasady komunikacji w sieci lokalnej, sposoby pozyskiwania informacji z różnych źródeł; 4) metody kształtowania materiałów w wyroby użytkowe na przykładach wyrobów z różnych materiałów: papieru, drewna, tworzyw sztucznych, metali; istota najczęściej stosowanych operacji technologicznych (piłowanie, wiercenie, szlifowanie); metody wykonywania połączeń rozłącznych (gwintowych, ) i nierozłącznych (zgrzewanych i sklejanych); 5) metody określania zdatności wytworów techniki (np. maszyny do szycia, narzędzi); proces diagnozowania prostych zjawisk techniki na podstawie wyżej wymienionych urządzeń; wykorzystywania wszystkich funkcji i możliwości wytworów, w tym urządzeń TI, rodzaje kryteriów jakości wyrobów z punktu widzenia konsumenta i bezpiecznego korzystania z wytworów techniki, zasady bezpiecznego posługiwania się komputerem oraz zasady bezpiecznego poruszanie się po drogach; 6) potrzeba segregowania odpadów z różnych materiałów (papieru, drewna, metali szkła i tworzyw sztucznych); gospodarka materiałami w najbliższym środowisku (domu, osiedlu); diagnoza stanu środowiska własnego, gminy, regionu; wtórne wykorzystanie odpadów (recykling); rozwiązywanie problemów ekologicznych Polski; 4

5 Wzory wymagań uczeń potrafi realizować działania techniczne w zakresie: 0) rozpoznawania środowiska technicznego: rozpoznawanie materiałów konstrukcyjnych, w tym sztucznie wytworzonych przez człowieka; przeprowadzanie analizy wartości w odniesieniu do właściwości różnych materiałów; przygotowanie dokumentów tekstowych (edytory tekstu) dotyczących wartościowanie i ocena otoczenia wraz z jego elementami z uwzględnieniem różnych kryteriów (ekonomicznych, ergonomicznych, konstrukcyjnych i etycznych); 1) projektowanie zmian w środowisku technicznym: opracowywanie zestawu założeń projektowych uwzględniających oceny i analizy przeprowadzone w fazie rozpoznawania sytuacji technicznych; przygotowanie koncepcji rozwiązań problemów technicznych z wykorzystaniem edytorów graficznych; 2) konstruowanie techniczne: badanie i opisywanie podstawowych właściwości materiałów na przykładzie tworzyw sztucznych, porównywanie ich z innymi materiałami (np. drzewnymi, metalami); czytanie i zapisywanie konstrukcji w formie graficznej (rzutowanie prostokątne, wymiarowanie i opis rysunku), również z wykorzystaniem edytorów graficznych; analiza zapisu konstrukcji stosowana w katalogach i instrukcjach obsługi; 3) programowanie działań technicznych: analiza wytworów z punktu widzenia konieczności realizacji złożonych działań technicznych z wyodrębnianiem operacji technologicznych i czynności planowania ich układu oraz szacowanie czasu trwania; zapis planów technologicznych z wykorzystaniem programów komputerowych do planowania różnych działań; 4) realizacji elementarnych działań technicznych: posługiwanie się podstawowymi narzędziami i przyrządami pomiarowymi stosowanymi do obróbki tworzyw sztucznych, łączenie materiałów (wykonywanie połączeń nierozłącznych i rozłącznych; wykonywanie pomiarów różnych wielkości związanych z właściwościami materiałów (długości przy pomocy liniału i suwmiarki, objętości, ciężaru właściwego (gęstości), nasiąkliwości); analiza technologiczna wytworów technicznych (jak to wykonano?); 5) eksploatacji wytworów techniki: sprawne stosowanie technologii informacyjnych w diagnozowaniu prostych sytuacji technicznych (np. odszukiwanie i zestawianie niezbędnych informacji za pomocą odpowiednich programów komputerowych); wyróżnianie, wartościowanie i ocena metod wytwarzania, przetwarzania i przesyłania energii elektrycznej i informacji; 7) zapobiegania i likwidowania ujemnych skutków własnych działań technicznych: rozpoznawanie i opisywanie zagrożeń występujących w środowisku, składowanie (krótkotrwałe i długotrwałe) i neutralizacja odpadów pochodzących z różnych źródeł; zmniejszanie zanieczyszczeń środowiska poprzez segregowanie i wtórne wykorzystanie materiałów. 5

6 Gimnazjum Technika lub Technika i Technologie Informacyjne (proponuję 3 godziny) Nauczanie techniki na etapie gimnazjum cechuje rozwijanie samodzielności uczniów, dlatego na koniec tego etapu uczniowie powinni być w stanie porównywać wytwory i zjawiska techniki wyróżniając w nich elementy różne, takie same, spełniające podobne funkcje. Analogie powinny być dokonywane w oparciu o umiejętność wartościowania poszczególnych rozwiązań technicznych. Kończąc edukację ogólną na etapie gimnazjum uczeń osiąga poziom wskazywania analogii ogólnotechnicznych, czyli umie porównywać pod pewnymi określonymi względami charakterystyczne zjawiska techniki nie tylko ze swojego najbliższego otoczenia. Cele kształcenia 1) rozpoznanie i zrozumienie zjawisk techniki w bliskim i dalekim otoczeniu ucznia; poznanie siebie i swoich możliwości indywidualnych umożliwiających wielostronny i optymalny rozwój prowadzący do wyboru dalszego kierunku kształcenia i przyszłej pracy zawodowej; 2) rozwiązywanie typowych problemów technicznych pojawiających się w różnych etapach działalności technicznej z wykorzystaniem technologii informacyjnych; 3) opracowywanie szczegółowych rozwiązań konstrukcyjnych, w tym dobieranie materiałów na podstawie danych katalogowych oraz wykonywanie dokumentacji technicznych z wykorzystaniem edytorów graficznych; 4) planowanie działań technicznych o różnym stopniu złożoności i różnych formach organizacyjnych pracy z wykorzystaniem programów komputerowych; 5) dobieranie i stosowanie technologii proekologicznych; bezpieczne posługiwanie się prostymi i złożonymi narzędziami technologicznymi i przyrządami pomiarowymi; 6) eksploatacja wytworów techniki z pełnym wykorzystaniem ich możliwości przy zachowaniu zasad bezpieczeństwa; diagnozowanie najczęściej występujących niesprawności strukturalnych i funkcjonalnych maszyn; 7) krytyczne spostrzeganie i opisywanie działalności technicznej; dostrzeganie jej walorów i zagrożeń dla bytu człowieka. 6

7 Treści kształcenia 2) świat techniki w tekstach technicznych; różne znaczenie pojęcia technika; technika składnikiem i czynnikiem rozwoju kultury; technika a technologie wytwarzania przedmiotów; technika jako system specyficznych dziedzin wiedzy; wybrane zjawiska techniki współczesnej; technika w służbie człowieka (pomaga, przyspiesza, udostępnia, zabezpiecza itd.); elementy historii techniki związane z pozyskiwaniem i przetwarzaniem materiałów, energii i informacji; 3) metody rozwiązywania złożonych problemów technicznych: analogii, algorytmów; założenia projektowe, ich znaczenie dla działań technicznych; metody oceny wytworów i procesów ze względu na wielość kryteriów, w tym etycznych; maszyny technologiczne (wyróżnianie rozwiązań realizujących określone funkcje); multimedia i technologie informacyjne (np. słowniki, encyklopedie multimedialne); prognozy rozwoju techniki na wybranym przykładzie (np. inżynierii materiałowej oraz konstrukcji maszyn); 4) zasady optymalnego dobierania materiałów do konkretnych zastosowań (na przykładach otrzymywania stopów metali dawniej i współcześnie); badania i próby technologiczne oraz doświadczenia laboratoryjne jako metody pomocnicze w konstruowaniu; metody optymalnego dobierania wielkości i kształtu wytworów przez modelowanie graficzne płaskie (siatka modularna) i przestrzenne; metody badania modeli wykonanych z różnych materiałów: papieru, gipsu, gliny, drewna, metali, tworzyw sztucznych; schematy elektryczne (układy szeregowe i równoległe); technologie informacyjne stosowane do przygotowania dokumentacji technicznych; 5) przykłady złożonych działań technicznych, wyróżnianie operacji technologicznych na podstawie dokumentacji konstrukcyjnej wytworów; procesy produkcyjne: produkcji jednostkowej, seryjnej, ciągłej; sposoby zapisywania planów technologiczno-organizacyjnych z wykorzystaniem technologii informacyjnych (terminator elektroniczny, osobisty elektroniczny asystent); zalety i zagrożenia wynikające ze stosowania zasad organizacji pracy: podziału pracy, koncentracji produkcji, harmonizacji działań; 6) formy i metody realizacji procesów wytwórczych: przygotowanie półwyrobów, trasowanie na płaszczyźnie, dzielenie materiałów (obróbka bezwiórowa, np. cięcie nożycami i obróbka wiórowa, np. piłowanie); obróbka plastyczna (gięcie na zimno), łączenie materiałów (połączenia rozłączne i nierozłączne); operacje montażu na podstawie dokumentacji konstrukcyjnej wyrobów oraz optymalizacja procesów montażu (normalizacja, typizacja i unifikacja); fazy rozwojowe technologii przemysłowych (od rzemiosła do automatów przemysłowych); 7) metody oceny przydatności różnych wytworów i systemów technicznych w życiu człowieka; kulturowe i cywilizacyjne znaczenie rozwoju różnych wytworów (rower, maszyna do szycia, maszyna do pisania, komputer); problemy energetyczne występujące w środowisku domowym, lokalnym i krajowym; alternatywne źródła energii; maszyny elektryczne (prądnice i silniki); problemy diagnostyczne w powiązaniu z działaniami demontażowymi i montażowymi; zasady konserwacji i regulacji urządzeń; 8) problemy ekologiczne w środowisku lokalnym, ogólnokrajowym i globalnym (zanieczyszczenia: wody, gleby i powietrza); segregowanie i czasowe składowanie oraz przetwarzanie opakowań z: metali, tworzyw sztucznych, szkła, drewna, papieru); koszty wykorzystania surowców wtórnych pochodzących z opakowań recykling; zalety i wady wykorzystania opakowań jedno i wielorazowych. 7

8 Wzory wymagań uczeń potrafi realizować działania techniczne w zakresie: 0) rozpoznawania środowiska technicznego w skali mikro i makro: czytanie ze zrozumieniem tekstów technicznych, w tym odpowiedzialne wykorzystywanie technologii informacyjnych do zdobywania i przechowywania potrzebnych informacji; budowanie własnego planu życiowego na podstawie rozpoznawania i oceny własnych preferencji i predyspozycji zawodowych; obserwacja i analiza środowiska technicznego; 0) projektowania zmian w środowisku technicznym: wskazywanie i porównywanie funkcji maszyn; rysowanie schematów blokowych (funkcjonalnych) na przykładach maszyn; posługiwanie się graficznymi metodami projektowania, a także z wykorzystaniem technologii informacyjnych; 1) konstruowania technicznego: konstruowanie maszyn z wykorzystaniem poznanych praw przyrody i zasad techniki dla założonych funkcji podstawowych i różnych funkcji dodatkowych (z wykorzystaniem modeli); zasady sporządzania dokumentacji technicznych przy zastosowaniu różnych metod zapisu konstrukcji (rzutowanie prostokątne, aksonometryczne, przekroje oraz opis i wymiarowanie rysunków); 2) programowania działań technicznych: zapisywanie planów pracy w dowolnej postaci graficznej; wykorzystywanie programów komputerowych do planowania działań; planowanie pracy w różnych formach: jednostkowej, zespołowej seryjnej, ciągłej; porównywanie działań w różnych formach organizacyjnych; 3) realizacji działań technicznych: opracowywanie reguł prawidłowego i bezpiecznego posługiwania się prostymi i złożonymi narzędziami; dobieranie i ocena procesów technologicznych w zależności od właściwości materiałów oraz spodziewanych cech użytkowych wytworów; 4) eksploatacji wytworów techniki: rozpoznawanie i ocena przydatności danego wytworu w różnych sytuacjach; pełne wykorzystanie możliwości komputerów; formułowanie hipotez diagnostycznych, weryfikowanie hipotez diagnostycznych oraz zestawianie typowych objawów niesprawności maszyn i sposobów ich usuwania; 5) zapobiegania i likwidowania ujemnych skutków działań technicznych: poprawne katalogowanie źródeł zanieczyszczenia środowiska lokalnego, np. w zakresie racjonalnego gospodarowania opakowaniami; ocenianie zwyczajów społecznych związanych z niewłaściwym stosowaniem techniki, np. w zakresie pozyskiwania surowców wtórnych. 8

9 Liceum przedmiot do wyboru Technika / Technologie Informacyjne / Informatyka Technika Kończąc liceum uczeń zdaje maturę. Podejmowane przez ucznia działania techniczne powinny charakteryzować się przemyślaną strukturą. Uczeń potrafi łączyć wiedzę z różnych dziedzin techniki i innych dyscyplin naukowych (fizyka, chemia), wskazywać prawa przyrody i zasady techniki wykorzystane w konstruowanych i wykonywanych wytworów techniki. Etap edukacji ponadgimnazjalnej jest etapem przygotowującym ucznia do wyboru zawodu jest etapem kształcenia przedzawodowego. Dlatego ważne jest osiągnięcie takiego poziomu działań systemowych podejmowanych przez ucznia, aby był on w stanie świadomie wybrać drogę dalszego kształcenia przygotowującego do pracy w wybranym zawodzie. Dostrzeganie systemowości w otaczającym ucznia środowisku technicznym jest podstawą przygotowania do świadomego wyboru i realizacji swoich planów życiowych. W dynamicznie zmiennym i rozwijającym się środowisku technicznych będzie to również podstawą jego ustawicznego rozwoju. Cele kształcenia 0) krytyczne spostrzeganie i opisywanie rzeczywistości technicznej umożliwiającej wielostronny i optymalny rozwój każdego ucznia prowadzący do racjonalnego wyboru dalszego kierunku kształcenia oraz poznanie siebie jako przyszłego pracownika w wybranych grupach zawodów; 1) posługiwanie się metodami i zasadami stosowanymi w projektowaniu działań technicznych z zachowaniem wielości kryteriów, w tym etycznych; 2) posługiwanie się metodami i zasadami konstruowania technicznego w odniesieniu do urządzeń umożliwiających przesyłanie, odbiór, przetwarzanie, przechowywanie materiałów, energii i informacji; 3) organizowaniem działań technicznych jako wynik dostrzegania i rozumienia złożonych procesów pracy (i zmian kulturowych jakie one wywołują); 4) dobieranie i stosowanie elementów, urządzeń oraz zespołów urządzeń technicznych służących do przetwarzania materiałów, energii i informacji; 5) posługiwanie się metodami i zasadami eksploatacji urządzeń technicznych, na przykładzie sprzętu komputerowego; 6) wartościowanie otoczenia technicznego i własnych osiągnięć w różnych działaniach technicznych, poprzez wskazywanie humanistycznych wymiarów techniki współczesnej. 9

10 Treści kształcenia 0) świat techniki odbioru przesyłania i przetwarzania materiałów, energii i informacji; teksty popularnonaukowe i techniczne; rodzaje sygnałów odbieranych przez człowieka; parametry fizyczne i psychologiczne; parametry dostępnego sprzętu audiowizualnego i komputerowego; 1) metody rozwiązywania złożonych problemów technicznych: stosowanie: analogii, algorytmów, heurystyk; metody modelowania technicznego (graficzne - szkice, rysunki techniczne, harmonogramy, wykresy; modele fizyczne - modele płaskie, trójwymiarowe; metody modelowania wyrobów i procesów; modelowanie matematyczne - modele problemowe, optymalizujące, logiczne); metody analizowania wartości: funkcji i danych sytuacji problemowych; metody badania kosztów realizacji funkcji; wykorzystanie programów komputerowych w procesach modelowania i symulacji przyjętych rozwiązań technicznych; 2) zasady optymalnego dobierania elementów i podzespołów konstrukcyjnych (np. stosowania analizy morfologicznej); metody badań właściwości materiałów; reguły optymalnego dobierania wielkości i kształtu urządzeń; podstawowe zasady ergonomii; modelowanie komputerowe (2D, 3D); symulacja komputerowa funkcjonowania urządzeń; dokumentacja techniczna; budowa i zasada działania analogowych i cyfrowych elementów i przyrządów elektronicznych; mikromaszyny elektryczne; metody zapisu informacji technicznej (w postaci graficznej oraz na innych nośnikach danych); schematy blokowe struktur elektrycznych i mechanicznych; 3) zasady planowania działań technicznych o różnym charakterze i różnym stopniu złożoności (np. organizacja pracy redakcji gazety szkolnej, studia radiowego itp.); urządzenia technologii informacyjnych: komputer, terminator elektroniczny, osobisty elektroniczny asystent; projektowanie baz danych w zależności od potrzeb (baza hierarchiczna, relacyjna); zastosowanie baz danych (np. katalogowanie zbiorów książek, płyt, adresów, materiałów, wyrobów, kolekcji itp.); 4) fazy rozwojowe technologii przemysłowych (od rzemiosła do robotów); metody analizy technologicznej procesów i kosztów wytwarzania przedmiotów codziennego użytku (np. urządzeń do odbioru, przesyłania i przechowywania informacji); zalety i zagrożenia podziału pracy: zawody, specjalności i specjalizacje; modelowanie procesów i zjawisk technologicznych na przykładzie wykonywania prostych czujników elektronicznych; zasady budowania komputerowych sieci lokalnych (tzw. LAN); 5) metody oceny przydatności różnych wytworów i systemów technicznych w życiu człowieka; kulturowe i cywilizacyjne znaczenie rozwoju różnych urządzeń wykorzystywanych w technologiach informacyjnych: telefon, faks, radio, telewizor, komputer, pager; wysyłanie listów pocztą elektroniczną; Internet jako sieć globalna; zasady stosowania różnych metod zapisu informacji (różnice pomiędzy zapisem analogowym a cyfrowym), powstawanie zapisu optycznego (aparaty fotograficzne), magnetycznego (magnetofony, magnetowidy, stacje dysków); zasady użytkowania różnych rodzajów drukarek komputerowych; 6) metody rozwiązywania problemów związanych z pojawieniem się tzw. szumu informacyjnego selekcjonowanie odbieranych informacji z punktu widzenia istotności ich przydatności dla człowieka; zasady wykorzystywania narzędzi systemowych usprawniających pracę komputera, np. poszukiwanie błędów dyskowych; zasady oszczędnego gospodarowania materiałami eksploatacyjnymi i sprzętem komputerowym. 10

11 Wzory wymagań uczeń potrafi realizować działania techniczne w zakresie: 0) rozpoznawania środowiska technicznego: sformułowania własnych oczekiwań co do przyszłej pracy zawodowej; rozpoznawanie własnych preferencji i predyspozycji zawodowych; gromadzenie informacji na temat drogi edukacyjnej najkorzystniejszej dla siebie; korzystanie z komputerowych baz informacyjnych (w tym również z encyklopedii multimedialnych) zlokalizowanych w dowolnym miejscu globalnej sieci komputerowej (np. za pomocą Internetu); 1) projektowania zmian w środowisku technicznym: opracowywanie założeń projektowych z uwzględnieniem kryteriów ekonomicznych, ekologicznych, ergonomicznych itp.; posługiwanie się graficznymi metodami projektowania, a także edytorem tekstów i grafiki komputerowej; 2) konstruowania technicznego: sporządzanie dokumentacji technicznych przy zastosowaniu różnych metod zapisu konstrukcji; rysowanie schematów blokowych i strukturalnych urządzeń elektronicznych; stosowanie podstawowych metod badania właściwości materiałów; porównywania właściwości; wykorzystanie arkusza kalkulacyjnego; 3) programowania działań technicznych: planowanie pracy w różnych formach, od indywidualnej do ciągłej; wykorzystywanie programów komputerowych do planowania działań; 4) realizacji działań technicznych: dobieranie i ocena procesów technologicznych w zależności od właściwości materiałów oraz spodziewanych cech użytkowych wytworów, np. opis wybranego procesu technologicznego; przykładowo przedstawienie technologii wykonania dowolnego elementu lub układu elektronicznego (np. tranzystora, układu scalonego); bezpieczne posługiwanie się prostymi i złożonymi narzędziami oraz przyrządami pomiarowymi; 5) eksploatacji wytworów techniki: rozpoznawanie i ocena przydatności danego wytworu w różnych sytuacjach technicznych, np. urządzeń do przesyłania i przechowywania informacji, np. analiza energochłonności wybranej struktury technicznej z najbliższego otoczenia (np. obliczenie ile kosztuje godzina pracy komputera); rozumienie problemów surowcowych, energetycznych i informatycznych Polski; 6) zapobiegania i likwidowania ujemnych skutków działań technicznych: ocenianie zwyczajów społecznych związanych z niewłaściwym stosowaniem techniki, np. do przesyłania i przechowywania informacji; podejmowanie działań mających na celu ochronę środowiska naturalnego przed ujemnymi wpływami techniki. 11