Renta a prowadzenie działalności gospodarczej Zmiany w przepisach ubezpieczeniowych od 1 stycznia 2008r.

Transkrypt

1 Renta a prowadzenie działalności gospodarczej Zmiany w przepisach ubezpieczeniowych od 1 stycznia 2008r. Osoby prowadzące pozarolniczą działalność gospodarczą na podstawie przepisów o działalności gospodarczej lub innych przepisów szczególnych, które mają ustalone prawo do renty z tytułu niezdolności do pracy od 1 stycznia 2008r. obowiązkowo podlegają ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym z tytułu tej działalności do czasu ustalenia prawa do emerytury (art. 9 ust. 4c ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz.U. z 2007r. nr 11, poz. 74 ze zm.). Obowiązek ubezpieczeń będzie dotyczył również ubezpieczenia wypadkowego (art. 12 ust. 1 ustawy). Natomiast ubezpieczenie chorobowe jest dobrowolne można do niego przystąpić na swój wniosek (art. 11 ust. 2 ustawy). Obowiązek ubezpieczeń będzie dotyczył jedynie osób mających ustalone decyzją ZUS prawo do renty z tytułu niezdolności do pracy z systemu powszechnego. Dotyczy to rent z tytułu niezdolności do pracy, o których mowa w: - ustawie z dnia 17 grudnia 1998r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz.U. z 2004r. nr 39, poz. 353 ze zm.), - ustawie z dnia 30 października 2002r. o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych (Dz.U. nr 199, poz ze zm.). Nie będzie dotyczyć natomiast osób pobierających renty rodzinne, a także rencistów spoza systemu powszechnego, mających ustalone prawo do np. - wojskowych czy policyjnych rent inwalidzkich przyznawanych z tytułu niezdolności do służby czy - rent rolniczych z tytułu niezdolności do pracy, o których mowa w ustawie z 20 grudnia 1990 r. o ubezpieczeniu społecznym rolników (Dz.U. z 1998 r. nr 7, poz. 25 ze zm.). Ustawa o systemie ubezpieczeń społecznych pod pojęciem osoby prowadzącej pozarolniczą działalność wymienia (art. 8 ust. 6 ustawy): osoby prowadzące pozarolniczą działalność gospodarczą na podstawie przepisów o działalności gospodarczej lub innych przepisów szczególnych, twórcę i artystę, osoby prowadzące działalność w zakresie wolnego zawodu: a/ w rozumieniu przepisów o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne, b/ z której przychody są przychodami z działalności gospodarczej w rozumieniu przepisów o podatku dochodowym od osób fizycznych, wspólnika jednoosobowej spółki z ograniczoną odpowiedzialnością oraz wspólników spółki jawnej, komandytowej lub partnerskiej. Powołana wyżej zmiana przepisów, od 1 stycznia 2008r. będzie dotyczyła tylko jednej z grup osób prowadzących pozarolniczą działalność tj. osób prowadzących Redaguje: Zakład Ubezpieczeń Społecznych, Departament Ubezpieczeń i Składek 1

2 pozarolniczą działalność gospodarczą na podstawie przepisów o działalności gospodarczej lub innych przepisów szczególnych. Zgodnie z obowiązującym od 21 sierpnia 2004r. art. 2 ustawy z dnia 2 lipca 2004r. o swobodzie działalności gospodarczej działalnością gospodarczą jest zarobkowa działalność wytwórcza, budowlana, handlowa, usługowa oraz poszukiwanie, rozpoznawanie i wydobywanie kopalin ze złóż, a także działalność zawodowa, wykonywana w sposób zorganizowany i ciągły. Potraktowanie działalności zawodowej jako działalności gospodarczej było zmianą w stosunku do stanu prawnego sprzed 21 sierpnia 2004r. Spowodowało to, że niektóre grupy osób, które były traktowane jako wykonujące wolny zawód, po dopełnieniu obowiązku uzyskania wpisu do ewidencji działalności gospodarczej, zgodnie z przepisami o działalności gospodarczej, zostały potraktowane jako osoby wykonujące działalność gospodarczą. W konsekwencji tego, do tych osób będzie miała również zastosowanie zmiana w ustawie o systemie ubezpieczeń społecznych, która wejdzie w życie od 1 stycznia 2008r. Natomiast powyższa zmiana od 1 stycznia 2008r. nie obejmie pozostałych grup osób prowadzących pozarolniczą działalność np. twórców, artystów, wspólnika jednoosobowej spółki z ograniczoną odpowiedzialnością. Osoby prowadzące pozarolniczą działalność, inną niż działalność gospodarcza na podstawie przepisów o działalności gospodarczej lub innych przepisów szczególnych, posiadające prawo do emerytury lub renty, które nie zostaną objęte wyżej powołanym przepisem art. 9 ust. 4c ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych w brzmieniu obowiązującym od 1 stycznia 2008r. - na podstawie art. 9 ust. 5 ustawy, będą podlegać ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym z tytułu prowadzenia pozarolniczej działalności dobrowolnie, na swój wniosek. Oznacza to, że jeżeli wyrażą wolę przystąpienia do ubezpieczeń emerytalnego i rentowych, zostaną objęte również ubezpieczeniem wypadkowym. Natomiast osoby te nie mają prawa przystąpienia do dobrowolnego ubezpieczenia chorobowego. Zmiany w przepisach ubezpieczeniowych od 1 stycznia 2008r. nie obejmą także osób współpracujących przy prowadzeniu pozarolniczej działalności. Zatem osoby te nadal będą podlegały dobrowolnie ubezpieczeniom społecznym z tytułu wykonywania współpracy. Podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne z tytułu prowadzenia pozarolniczej działalności gospodarczej na podstawie przepisów o działalności gospodarczej lub innych przepisów szczególnych stanowi (art. 18 ust. 8 i art. 18a ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych): zadeklarowana kwota, nie niższa jednak niż 60% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w poprzednim kwartale, lub zadeklarowana kwota, nie niższa jednak niż 30% kwoty minimalnego wynagrodzenia (przy czym prawo do opłacania składek na ubezpieczenia społeczne od tak ustalonej podstawy wymiaru mają osoby prowadzące pozarolniczą działalność gospodarczą, które spełniają warunki określone w art. 18a ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych. Redaguje: Zakład Ubezpieczeń Społecznych, Departament Ubezpieczeń i Składek 2

3 Osoby mające ustalone prawo do renty z tytułu niezdolności do pracy, które rozpoczęły prowadzenie działalności gospodarczej przed 1 stycznia 2008r. i będą ją kontynuowały po tym terminie, są zobowiązane: 1) złożyć wyrejestrowanie z ubezpieczeń z dotychczasowym kodem tytułu ubezpieczenia podając jako datę wyrejestrowania dzień 1 stycznia 2008r. oraz kod przyczyny wyrejestrowania 600, 2) złożyć zgłoszenie do ubezpieczeń społecznych i ubezpieczenia zdrowotnego na formularzu ZUS ZUA (o ile dana osoba po 31 grudnia 2007r. nadal podlega tym ubezpieczeniom) podając datę jako datę powstania obowiązku ubezpieczeń dzień 1 stycznia 2008r. z nowym kodem tytułu ubezpieczenia, odpowiednio: XX - osoba prowadząca pozarolniczą działalność gospodarczą mająca ustalone prawo do renty z tytułu niezdolności do pracy, dla której podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne stanowi zadeklarowana kwota nie niższa niż 60% kwoty przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia, XX osoba prowadząca pozarolniczą działalność gospodarczą mająca ustalone prawo do renty z tytułu niezdolności do pracy, dla której podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne stanowi zadeklarowana kwota nie niższa niż 30% kwoty minimalnego wynagrodzenia. Wyrejestrowania na formularzu ZUS ZWUA i ponownego zgłoszenia na formularzu ZUS ZUA należy dokonać nie później niż do 8 stycznia 2008r. działalności gospodarczej i ma prawo do renty rodzinnej po zmarłym mężu. Osoba ta dobrowolnie podlega ubezpieczeniom społecznym z tytułu prowadzenia działalności, również po 1 stycznia 2008r. Osoba ma prawo do renty z tytułu niezdolności do pracy. Jednocześnie prowadzi pozarolniczą działalność gospodarczą na podstawie przepisów o działalności gospodarczej. Osoba ta od 1 maja 2008r. ma ustalone prawo do emerytury. Osoba ta: do 31 grudnia 2007r. podlega dobrowolnie ubezpieczeniom społecznym z tytułu prowadzenia pozarolniczej działalności gospodarczej, od 1 stycznia 2008r. do 30 kwietnia 2008r. obowiązkowo podlega ubezpieczeniom społecznym z tytułu prowadzenia działalności gospodarczej, od 1 maja 2008r. tj. od dnia ustalenia prawa do emerytury, podlega dobrowolnie ubezpieczeniom społecznym z tytułu prowadzenia działalności. działalności gospodarczej jako wspólnik spółki cywilnej. Ma prawo do renty z tytułu niezdolności do pracy. Osoba ta: do 31 grudnia 2007r. podlega dobrowolnie ubezpieczeniom społecznym z tytułu prowadzenia działalności gospodarczej, Redaguje: Zakład Ubezpieczeń Społecznych, Departament Ubezpieczeń i Składek 3

4 od 1 stycznia 2008r. do dnia ustalenia prawa do emerytury obowiązkowo podlega ubezpieczeniom społecznym z tytułu prowadzenia działalności, od dnia ustalenia prawa do emerytury podlega dobrowolnie z tytułu prowadzenia działalności. Osoba prowadzi pozarolniczą działalność jako wspólnik spółki jawnej. Ma prawo do renty z tytułu niezdolności do pracy. Osoba ta podlega dobrowolnie ubezpieczeniom społecznym z tytułu prowadzenia pozarolniczej działalności, również po 1 stycznia 2008r. działalności gospodarczej. Ma prawo do policyjnej renty z tytułu niezdolności do służby. Osoba ta dobrowolnie podlega ubezpieczeniom społecznym z tytułu prowadzenia działalności gospodarczej, również po 1 stycznia 2008r. Osoba prowadzi pozarolniczą działalność na podstawie przepisów o działalności gospodarczej. Ma prawo do renty z tytułu niezdolności do pracy. Dodatkowo wykonuje pracę na podstawie umowy o pracę z wynagrodzeniem niższym od minimalnego wynagrodzenia. Osoba ta obowiązkowo podlega ubezpieczeniom społecznym z tytułu pracy w ramach stosunku pracy, a ponadto: do 31 grudnia 2007r. dobrowolnie podlega ubezpieczeniom społecznym z tytułu prowadzenia działalności gospodarczej, od 1 stycznia 2008r. do dnia ustalenia prawa do emerytury obowiązkowo podlega ubezpieczeniom społecznym z tytułu prowadzenia działalności, od dnia ustalenia prawa do emerytury podlega dobrowolnie z tytułu prowadzenia działalności. działalności gospodarczej. Ma prawo do renty z tytułu niezdolności do pracy. Dodatkowo wykonuje pracę na podstawie umowy o pracę z wynagrodzeniem równym minimalnemu wynagrodzeniu. Osoba ta obowiązkowo podlega ubezpieczeniom społecznym z tytułu wykonywania pracy w ramach stosunku pracy, a z tytułu prowadzenia działalności: do 31 grudnia 2007r. - podlega ubezpieczeniom społecznym dobrowolnie, od 1 stycznia 2008r. do dnia ustalenia prawa do emerytury podlega dobrowolnie, od dnia ustalenia prawa do emerytury podlega dobrowolnie. Osoba ma prawo do renty z tytułu niezdolności do pracy. Jednocześnie prowadzi pozarolniczą działalność gospodarczą na podstawie przepisów o działalności gospodarczej. Obowiązująca tę osobę najniższa podstawa wymiaru składek z tytułu prowadzenia działalności nie może być niższa niż 60% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w poprzednim kwartale (za styczeń i luty 2008r. kwota ta wynosi 1622,05zł). Redaguje: Zakład Ubezpieczeń Społecznych, Departament Ubezpieczeń i Składek 4

5 Dodatkowo osoba ta wykonuje pracę w ramach umowy zlecenia. Z tytułu tej umowy podstawa wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne wynosi 2500zł tj. więcej niż wynosi obowiązująca tę osobę najniższa podstawa wymiaru składek z tytułu prowadzenia pozarolniczej działalności. do 31 grudnia 2007r. osoba ta obowiązkowo podlega ubezpieczeniom społecznym z tytułu umowy zlecenia i dobrowolnie z tytułu działalności gospodarczej, od 1 stycznia 2008r. do dnia ustalenia prawa do emerytury obowiązkowo z jednego wybranego tytułu i dobrowolnie z drugiego tytułu, od dnia ustalenia prawa do emerytury obowiązkowo z tytułu umowy zlecenia i dobrowolnie z tytułu prowadzenia działalności. Osoba ma prawo do renty z tytułu niezdolności pracy. Od 1 maja 2007r. po raz pierwszy podjęła wykonywanie pozarolniczej działalności gospodarczej na podstawie przepisów o działalności gospodarczej. Obowiązująca tę osobę najniższa podstawa wymiaru składek z tytułu prowadzenia działalności wynosi 30% kwoty minimalnego wynagrodzenia (tj. w 2007r. nie mniej niż 280,80zł, a w 2008r. 337,80zł ). Dodatkowo wykonuje także pracę w ramach umowy zlecenia. Podstawa wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne z tytułu tej umowy wynosi 100zł tj. mniej niż obowiązująca tę osobę najniższa podstawa wymiaru składek z tytułu prowadzenia działalności. do 31 grudnia 2007r. osoba ta obowiązkowo podlega ubezpieczeniom społecznym z tytułu umowy zlecenia i dobrowolnie z tytułu prowadzenia działalności, od 1 stycznia 2008r. do dnia ustalenia prawa do emerytury - obowiązkowo podlega ubezpieczeniom społecznym z tytułu prowadzenia działalności gospodarczej i dobrowolnie z tytułu umowy zlecenia, od dnia ustalenia prawa do emerytury obowiązkowo z tytułu umowy zlecenia i dobrowolnie z tytułu prowadzenia działalności. Osoba ma ustalone prawo do renty z tytułu niezdolności do pracy. Dodatkowo, po uzyskaniu wpisu do ewidencji działalności gospodarczej, w ramach tego wpisu wykonuje działalność zawodową (jako adwokat). Osoba ta: do 31 grudnia 2007r. podlega dobrowolnie ubezpieczeniom społecznym z tytułu wykonywania działalności gospodarczej, od 1 stycznia 2008r. do dnia ustalenia prawa do emerytury obowiązkowo podlega ubezpieczeniom społecznym z tytułu prowadzenia działalności gospodarczej, od dnia ustalenia prawa do emerytury podlega dobrowolnie ubezpieczeniom społecznym z tytułu prowadzenia działalności. Osoba ma prawo do renty z tytułu niezdolności do pracy. Jako małżonka osoby prowadzącej pozarolniczą działalność gospodarczą na podstawie przepisów o działalności gospodarczej, współpracuje przy prowadzeniu tej działalności. Osoba ta podlega dobrowolnie ubezpieczeniom społecznym z tytułu współpracy przy prowadzeniu działalności gospodarczej, również po 1 stycznia 2008r. Redaguje: Zakład Ubezpieczeń Społecznych, Departament Ubezpieczeń i Składek 5

6 Osoba ma ustalone prawo do renty z tytułu niezdolności do pracy. Jednocześnie prowadzi pozarolniczą działalność gospodarczą na podstawie przepisów o działalności gospodarczej oraz jest wspólnikiem w spółce jawnej. Osoba ta z tytułu prowadzenia działalności: do 31 grudnia 2007r. podlega dobrowolnie ubezpieczeniom społecznym, od 1 stycznia 2008r. do dnia ustalenia prawa do emerytury podlega obowiązkowo ubezpieczeniom społecznym (z tytułu prowadzenia pozarolniczej działalności gospodarczej na podstawie przepisów o działalności gospodarczej), od dnia ustalenia prawa do emerytury podlega dobrowolnie ubezpieczeniom społecznym. Redaguje: Zakład Ubezpieczeń Społecznych, Departament Ubezpieczeń i Składek 6