SPIS TREŚCI. Wykaz skrótów Wstęp ROZDZIAŁ I. Teoria organów państwowych ROZDZIAŁ II. Konstytucyjne organy ochrony prawa...
|
|
- Agata Orzechowska
- 7 lat temu
- Przeglądów:
Transkrypt
1
2
3 SPIS TREŚCI Wykaz skrótów Wstęp ROZDZIAŁ I. Teoria organów państwowych Pojęcie organu Klasyfikacja organów Klasyfikacja organów ze względu na podstawy prawne powoływania Klasyfikacja organów ze względu na ich budowę, czas trwania i sposób powoływania Klasyfikacja organów ze względu na kryterium ich kompetencji Klasyfikacja organów ze względu na ich wzajemne relacje System organów ROZDZIAŁ II. Konstytucyjne organy ochrony prawa Pojęcie wymiaru sprawied liwości Geneza europejskiego modelu ustroju sądów Konstytucyjne zasady organizacji i funkcjonowania wymiaru sprawied liwości w Rzeczypospolitej Polskiej Prawo do obrony Europejskie standardy odnoszące się do wymiaru sprawied liwości Organy wymiaru sprawied liwości Elektronizacja wymiaru sprawied liwości w Polsce Sąd elektroniczny Elektroniczne księgi wieczyste Elektroniczny Krajowy Rejestr Sądowy Krajowa Rada Sądownictwa Geneza oraz podstawy prawne organizacji i funkcjonowania Krajowej Rady Sądownictwa
4 Spis treści 8.2. Organizacja Krajowej Rady Sądownictwa Kompetencje Krajowej Rady Sądownictwa Minister Sprawied liwości Sąd Najwyższy Geneza oraz podstawy prawne organizacji i funkcjonowania Sądu Najwyższego Kompetencje Sądu Najwyższego Organizacja Sądu Najwyższego Odpowiedzialność dyscyplinarna sędziów Sądy powszechne Geneza oraz podstawy prawne organizacji i funkcjonowania sądownictwa powszechnego Kompetencje i organizacja sądów powszechnych Status prawny sędziów Odpowiedzialność dyscyplinarna Aplikacja sędziowska Referendarze sądowi, kuratorzy, asystenci sędziów, ławnicy Sądy wojskowe Geneza oraz podstawy prawne organizacji i funkcjonowania sądów wojskowych Kompetencje i organizacja sądów wojskowych Status prawny sędziów sądów wojskowych Odpowiedzialność dyscyplinarna sędziów sądów wojskowych Ławnicy Dyskusja o przyszłości sądów wojskowych Sądy administracyjne Geneza oraz podstawy prawne organizacji i funkcjonowania sądownictwa administracyjnego Kompetencje sądów administracyjnych Organizacja sądów administracyjnych Trybunał Stanu Pojęcie, geneza i ewolucja odpowiedzialności konstytucyjnej Pozycja ustrojowa i organizacja Trybunału Stanu w Rzeczy pospolitej Polskiej Podmiotowy i przedmiotowy zakres odpowiedzialności przed Trybunałem Stanu Procedury związane z ponoszeniem odpowiedzialności przed Trybunałem Stanu Sankcje wymierzane przez Trybunał Stanu Trybunał Konstytucyjny
5 Spis treści Istota i cele ochrony konstytucji Geneza i przyczyny powołania trybunałów konstytucyjnych Modele kontroli konstytucyjności prawa Funkcje i organizacja Trybunału Konstytucyjnego w Rzeczypospolitej Polskiej Tryb postępowania przed Trybunałem Konstytucyjnym Skarga konstytucyjna Spory kompetencyjne oraz nadzór nad partiami politycznymi Refleksje nad nową ustawą o Trybunale Konstytucyjnym Najwyższa Izba Kontroli Pojęcie kontroli państwowej Geneza instytucji kontroli państwowej Pozycja ustrojowa Najwyższej Izby Kontroli Organizacja Najwyższej Izby Kontroli Kompetencje Najwyższej Izby Kontroli Rzecznik Praw Obywatelskich Pojęcie, geneza i ewolucja instytucji Tryb powoływania i odwoływania oraz pozycja ustrojowa Rzecznika Praw Obywatelskich Podmiotowy i przedmiotowy zakres kompetencji Rzecznika Praw Obywatelskich Organizacja urzędu i tryb działania Rzecznika Praw Obywatelskich Organizacja Biura Rzecznika Praw Obywatelskich Rzecznik Praw Dziecka Geneza instytucji ochrony praw dziecka Podstawy prawne organizacji i funkcjonowania oraz pozycja ustrojowa Rzecznika Praw Dziecka Kompetencje Rzecznika Praw Dziecka Organizacja Biura Rzecznika Praw Dziecka Generalny Inspektor Ochrony Danych Osobowych Geneza i przyczyny powołania Generalnego Inspektora Ochrony Danych Osobowych Pozycja ustrojowa Generalnego Inspektora Ochrony Danych Osobowych Kompetencje i organizacja urzędu Generalnego Inspektora Ochrony Danych Osobowych Krajowa Rada Radiofonii i Telewizji Pojęcie wolności słowa Pozycja ustrojowa Krajowej Rady Radiofonii i Telewizji
6 Spis treści Tryb powoływania, skład i organizacja Krajowej Rady Radiofonii i Telewizji Kompetencje i akty prawne Krajowej Rady Radiofonii i Telewizji ROZDZIAŁ III. Pozakonstytucyjne organy ochrony prawa Prokuratura Geneza i współczesne modele prokuratury Podstawy prawne oraz zasady organizacji i funkcjonowania prokuratury Funkcje i kompetencje prokuratury Organizacja prokuratury Status prawny prokuratorów Odpowiedzialność dyscyplinarna prokuratorów Asesorzy prokuratury i asystenci prokuratorów Aplikacja prokuratorska Refleksje nad zmianami modelu prokuratury w Polsce Prokuratoria Generalna Skarbu Państwa Geneza oraz podstawy prawne organizacji i funkcjonowania Prokuratorii Generalnej Skarbu Państwa Kompetencje Prokuratorii Generalnej Skarbu Państwa Organizacja Prokuratorii Generalnej Skarbu Państwa Organy policyjne i służby specjalne Pojęcie policja Modele policji Organy policyjne w Polsce Służby specjalne Podstawy prawne oraz kompetencje i organizacja służb specjalnych w Polsce Nadzór parlamentarny i kontrola nad służbami specjalnymi w Polsce Inne organy typu policyjnego (inspekcje, straże i straże gminne) Refleksje nad policjami i służbami specjalnymi w Polsce ROZDZIAŁ IV. Pozakrajowe organy ochrony prawa Europejski Trybunał Praw Człowieka Europejska Konwencja o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności Kompetencje, skład i organizacja Europejskiego Trybunału Praw Człowieka Postępowanie przed Europejskim Trybunałem Praw Człowieka Komisarz Praw Człowieka Rady Europy
7 Spis treści 3. Trybunał Sprawied liwości Unii Europejskiej Geneza oraz podstawy prawne organizacji i funkcjonowania Trybunału Sprawied liwości Unii Europejskiej Skład i organizacja Sądu i Trybunału Sprawied liwości Kompetencje sądów unijnych Postępowanie przed Trybunałem Sprawied liwości Unii Europejskiej Ombudsman Unii Europejskiej Geneza oraz podstawy prawne organizacji i funkcjonowania instytucji Ombudsmana Unii Europejskiej Tryb powoływania i odwoływania oraz pozycja Ombudsmana Kompetencje Ombudsmana UE Europejski Inspektor Ochrony Danych Podstawy prawne organizacji i funkcjonowania Europejskiego Inspektora Ochrony Danych Kompetencje Europejskiego Inspektora Ochrony Danych Międzynarodowy Trybunał Karny Geneza oraz podstawy prawne organizacji i funkcjonowania Międzynarodowego Trybunału Karnego Kompetencje Międzynarodowego Trybunału Karnego Skład i organizacja Międzynarodowego Trybunału Karnego Postępowanie przed Międzynarodowym Trybunałem Karnym ROZDZIAŁ V. Korporacje i pozapaństwowe rozstrzyganie sporów prawnych Adwokatura Geneza oraz podstawy prawne organizacji i funkcjonowania adwokatury Uprawnienia adwokatury Organizacja samorządu adwokatury Aplikacja adwokacka Wykonywanie zawodu adwokata Radcowie prawni Geneza oraz podstawy prawne działalności radców prawnych Uprawnienia radców prawnych Organizacja samorządu radców prawnych Aplikacja radcowska Wykonywanie zawodu radcy prawnego Notariat Geneza oraz podstawy prawne notariatu
8 Spis treści 3.2. Uprawnienia notariuszy Organizacja samorządu notariuszy Aplikacja notarialna oraz zastępcy notarialni Wykonywanie zawodu notariusza Komornicy sądowi Geneza oraz podstawy prawne organizacji i funkcjonowania komorników sądowych Kompetencje i uprawnienia komorników sądowych Organizacja samorządu komorniczego Aplikacja i asesura komornicza Wykonywanie zawodu komornika sądowego Sądy polubowne Geneza i podstawy prawne funkcjonowania sądownictwa polubownego Organizacja sądów polubownych Właś ciwość rzeczowa Postępowanie arbitrażowe Arbitrzy Kolegia arbitrażu społecznego Geneza i podstawy prawne rozstrzygania sporów zbiorowych Pojęcie i właś ciwość Kolegium Arbitrażu Społecznego Skład Kolegium Arbitrażu Społecznego Tryb postępowania przed Kolegiami Arbitrażu Społecznego Przyszłość arbitrażu społecznego Akty prawne Adresy internetowe Inskrypcje Bibliografia
9 WYKAZ SKRÓTÓW Dz.U. Dziennik Ustaw Dz.Urz. MS Dziennik Urzędowy Ministra Sprawiedliwości Dz.Urz. UE Dziennik Urzędowy Unii Europejskiej Dz.Urz. WE Dziennik Urzędowy Wspólnot Europejskich EKRS Elektroniczny Krajowy Rejestr Sądowy ETS Europejski Trybunał Sprawiedliwości (obecnie Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej) Konstytucja RP Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej z 2 kwietnia 1997 r. (Dz.U. Nr 78, poz. 483 ze zm.) Konwencja Konwencja o ochronie praw człowieka i podstawowych wolnoś ci z 4 listopada 1950 r. (Dz.U. z 1993 r. Nr 61, poz. 284 ze zm.) M.P. Monitor Polski MTK Międzynarodowy Trybunał Karny PCC Press Complaints Commission TS Trybunał Stanu UISE Union International de Secours aux Enfants 11
10 WSTĘP Zagadnienia związane z organami ochrony prawnej mają charakter multidyscyplinarny. Interesują zarówno konstytucjonalistów, jak i prawników zajmujących się prawem procesowym karnym i cywilnym. Wiele konstrukcji wiąże się także ściśle z prawem administracyjnym materialnym i formalnym. Wydaje się jednak, że wszystkie te normy spaja ustawa zasadnicza. Z jej postanowień wywodzą się bowiem zasady organizacji i funkcjonowania wymiaru sprawied liwości, a także podstawy prawne powoływania naczelnych organów ochrony prawnej (Najwyższej Izby Kontroli, Rzecznika Praw Obywatelskich, Rzecznika Praw Dziecka, Generalnego Inspektora Ochrony Danych Osobowych). Niniejsze opracowanie kierowane jest przede wszystkim do studentów prawa i administracji oraz zostało pomyślane jako podręcznik do przedmiotu: organy i korporacje ochrony prawa (czy też: ustrój organów ochrony prawnej). Tytuł przedmiotu organy ochrony prawnej (ustrój organów ochrony prawnej) nie koresponduje jednak z treściami wykładów akademickich, które obejmują także wiadomości o adwokaturze, notariacie, radcach prawnych czy komornikach. Te ostatnie nie są przecież organami państwa. Stąd pomysł zmodyfikowania nazwy przedmiotu o korporacje. Ostatnio także uzewnętrznia się trend wprowadzania nowych instytucji rozstrzygania sporów, które mają charakter pozapaństwowy, społeczny. Akademicki dyskurs nie może ich pomijać. Skomplikowanym zagadnieniem pozostaje natomiast to, jakie organy państwowe należy zaliczyć do grupy organów ochrony prawa. To raczej sprawa konwencji niż istnienia zobiektywizowanych kryteriów pozwalających te organy wyodrębnić spośród innych wchodzących w skład mechanizmu państwowego. Podstawowym kryterium pozostanie tu funkcja organu. 13
11 Wstęp Do organów ochrony prawa należą te, których funkcje wiążą się z rozstrzyganiem spraw oraz ustalaniem, czy norma prawna została naruszona i przez kogo, oraz ze stosowaniem sankcji przewidzianych w ustawie. W tym kręgu znajdują się także wspomniane już poprzednio nowe pozapaństwowe instytucje rozstrzygania sporów. Liczba organów ochrony prawa rośnie we wszystkich współczesnych państwach demokratycznych. Jest to związane z coraz szerszym zakresem ochrony praw podmiotowych jednostki. W latach pięćdziesiątych i sześćdziesiątych XX w. rozpoczął się proces powoływania instytucji rzeczników praw obywatelskich (ombudsmanów) w większości państw na świecie. Lata siedemdziesiąte zapoczątkowały proces instytucjonalizacji prawnej ochrony danych osobowych sfery prywatności jednostki wobec niezwykłego postępu w technologiach przetwarzania danych. Po drugiej wojnie światowej wystąpił także wyraźny trend rozbudowy i specjalizacji struktur wymiaru sprawied liwości zarówno inspirowanych przez uniwersalną organizację, jaką jest ONZ, jak i regionalne, jak Unia Europejska. Powszechną praktyką państw demokratycznych jest powoływanie sądów administracyjnych i powierzanie im kontroli legalności działań organów władz publicznych administracji rządowej i samorządowej. Standardem staje się także powoływanie trybunałów konstytucyjnych, których główną funkcją pozostaje ochrona konstytucji. Do zakresu ich kompetencji należy również nadzór nad wyborami, referendami, partiami politycznymi, a niekiedy rozstrzyganie sporów kompetencyjnych. Wyraźnym trendem jest także powoływanie międzynarodowych i ponadnarodowych organów oraz instytucji ochrony praw i wolności człowieka. Szczególnie Europa, wdrażając w 1953 r. europejską Konwencję o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności, powołała równolegle Europejski Trybunał Praw Człowieka z siedzibą w Strasburgu, który zainicjował ponadnarodową ochronę praw jednostki. Niezależnie od tego podobne procesy zachodzą w ramach uniwersalnej organizacji, jaką jest ONZ 1. Nowe, czwarte już, wydanie podręcznika zachowuje w pełni systematykę zaproponowaną w poprzednich wydaniach. Dodano jednak nowe wątki, 1 Ochrona praw człowieka w świecie, red. L. Wiśniewski, Bydgoszcz Poznań 2000, passim; także R. Kuźniar, Prawa człowieka. Prawo, instytucje, stosunki międzynarodowe, Warszawa 2000, passim. 14
12 Wstęp takie jak: sąd elektroniczny, dyskusja nad przyszłością sądów wojskowych, modele policji, nadzór nad służbami specjalnymi czy też rozważania nad przygotowywanymi nowymi ustawami o Trybunale Konstytucyjnym i Prawo o prokuraturze oraz społecznych instytucjach rozstrzygania sporów prawnych.
13 Rozdział I Teoria organów państwowych 1. Pojęcie organu Teoria organów państwowych, ich struktury i wzajemnych związków (prawnych i funkcjonalnych) to jedno z centralnych zagadnień teorii państwa i nauki o ustrojach państwowych. Podstawy prawne dotyczące struktur i funkcjonowania organów państwa stanowią materię konstytucyjną. Łączą się bowiem bezpośrednio ze sprawowaniem władzy politycznej w państwie. Z tego zatem powodu ustawy zasadnicze współczesnych państw demokratycznych starają się coraz szerzej, ściślej i konkretniej regulować tryb powoływania, struktury organizacyjne, zakres kompetencji oraz wzajemne stosunki między organami państwowymi. Podwaliny nowożytnej teorii organów państwa stworzył Otto Gierke, a następnie rozwinął ją Georg Jellinek. Źródeł nowożytnego myślenia o państwie jako osobie prawnej można się jednak doszukiwać już w wiekach średnich. Używany wówczas termin unio, którym posługiwali się przedstawiciele kierunków korporacjonistycznych, bliski był dziewiętnastowiecznym koncepcjom państwa osoby prawnej działającej poprzez swoje organy. Otto Gierke należał do tzw. szkoły organicystów. Teoria organiczna polegała na antropomorfizacji, tj. uznaniu osoby prawnej za byt realny, ukształtowany na podobieństwo organizmu biologicznego, z włas nymi organami i wolą, a w konsekwencji z pełną zdolnością do działań prawnych. Państwo w tej koncepcji jest osobą prawną, działającą poprzez swoje organy, które zdolne są do wyrażania woli zbiorowości
14 Rozdział I. Teoria organów państwowych Non ex regula ius sumatur, sed ex iure quod est regula fiat (D ) 3 U schyłku XIX w. naukę o osobowości prawnej państwa rozwinął Georg Jellinek, który pojmował państwo jako podmiot prawa. Jego koncepcji bliskie jest pojęcie korporacji terytorialnej 1. Samo pojęcie organu państwowego w literaturze przedmiotu nie jest ujmowane jednolicie. Nie jest to wynik rozbieżności merytorycznych, lecz raczej przyjęcia odmiennych koncepcji definicyjnych. Często ujęcia te są pozornie różne, ponieważ inna jest jedynie szata słowna, jaką przybierają definicje. Nie wchodząc w szczegółowe rozważania dotyczące tych różnic, można stwierdzić, że organ państwowy to jednostka lub zespół ludzi zorganizowany stosownie do powierzonych mu kompetencji, powoływany na podstawie prawa i wyposażony w uprawnienia władcze wynikające z charakteru władzy państwowej. Organy państwa są podstawowymi częściami składowymi jego organizacji. Charakteryzują się posiadaniem kompetencji na podstawie ustaw i są nośnikami części jego suwerenności. Pojęcie organizacja państwa niekiedy jest równoważne innemu używanemu pojęciu mechanizm państwa. W tym kontekście trzeba także odnieść się do pojęcia aparatu państwowego. W jego skład wchodzą tylko te organy, których byt opiera się na ustawie, która je kreuje oraz ustala zakres ich kompetencji. Aparat państwowy jest zatem tylko częścią organizacji państwa, w skład której wchodzą także inne instytucje niedysponujące uprawnieniami władczymi albo też będące organizacjami społecznymi, którym państwo zleca wykonywanie w jego imieniu okreś lonych zadań. W skład organizacji państwa wchodzą też organy samorządu terytorialnego, które odgrywają istotną rolę we współczesnych państwach demokratycznych, stanowiąc jedną z jego zasad ustrojowych. Organy samorządu terytorialnego pozostają w bliskiej symbiozie z aparatem państwa, nade wszystko poprzez zlecanie im przez państwo okreś lonych zadań. A co za 1 Szerzej A. Sylwestrzak, Historia doktryn politycznych i prawnych, wyd. 6, Warszawa 2007, s
15 1. Pojęcie organu tym idzie, organy samorządu muszą stosować takie procedury postępowania jak aparat państwowy, a ich działania podlegają ocenie, nadzorowi i kontroli ze strony państwa w przypadku, kiedy wykonują one w imieniu państwa powierzone im zadania. Organy państwa istnieją w rzeczywistości prawnej, organizacyjnej i personalnej. Prawna egzystencja organu opiera się na ustawie, która tworzy dany organ, ustala jego tryb powoływania (odwoływania lub kadencyjności), zakres kompetencji, skład (jednoosobowy lub kolegialny), a także procedury postępowania, odpowiedzialności oraz jego nazwę i siedzibę (zakres terytorialny jego kompetencji). Organizacyjna strona organu państwa dotyczy jego materialnego substratu, tj. konkretnych okoliczności jego funkcjonowania, wyposażenia w środki techniczno-materialne itp. Strona personalna organu państwowego dotyczy wymogów kwalifikacyjnych niezbędnych do wykonywania kompetencji, politycznych warunków obsady w organach państwa bądź też ich apolityczności. We współczesnym państwie respektującym zasadę demokratycznego państwa prawnego wszystkie organy państwowe powoływane są na podstawie prawa, tj. albo ich byt jest okreś lony w ustawie zasadniczej, albo też są powoływane na podstawie ustaw zwyk łych, ale nie mogą to być akty niższego rzędu, rangi podustawowej. Prawo okreś la sposób ich powoływania, zakres kompetencji, prawne formy działania oraz powiązania z innymi organami państwowymi. Stanowi to elementarny warunek praworządności. Wyraża to art. 7 Konstytucji RP: Organy władzy publicznej działają na podstawie i w granicach prawa. Aby organy państwa mogły należycie wykonywać swoje obowiązki, są w sposób specyficzny adekwatny do stawianych przed nimi zadań zorganizowane i wyposażone w środki materialno-techniczne. Inaczej zorganizowane i wyposażone są organy przedstawicielskie, inaczej organy ścigania, jeszcze inaczej organy kontroli itd. Ważnym elementem pozostaje tu poziom kwalifikacji osób zajmujących stanowiska i zatrudnionych w stosownych organach państwa. W końcu ważkim aspektem związanym z funkcjonowaniem organów państwa pozostaje możliwość stosowania przez te organy środków wynikających z władczych funkcji państwa, tj. przymusu państwowego
16 Rozdział I. Teoria organów państwowych 7 8 Jest to cecha charakterystyczna, właś ciwa jedynie organom państwa, która zarazem odróżnia je od instytucji społecznych. Nie znaczy to wcale, że organy te funkcjonują lub też mogą funkcjonować wyłącznie poprzez stosowanie środków władczych (przymusu), wręcz przeciwnie. Współczesne demokratyczne państwo prawne stosuje wszelkie formy działań organizatorskich, które nie noszą znamion i, co więcej, nie wymagają stosowania środków przymusu. Są to znane w teorii prawa administracyjnego tzw. niewładcze formy działania organów państwa 2, do których zaliczamy m.in. działania regulacyjne w systemie gospodarki, stymulujące w dziedzinach nauki i kultury czy organizacyjne w sferze ochrony zdrowia, oświaty. Z pojęciem organ państwa ściśle związane jest pojęcie aparat państwa, przez który najczęściej rozumie się zbiór organów państwa powiązanych ze sobą organizacyjnie i funkcjonalnie oraz obsługujące je urzędy. Urząd to struktura pomocnicza organu państwowego odpowiednio zorganizowana i wyposażona w środki techniczne umożliwiające przygotowanie i realizację decyzji organu. Przykładami urzędu są: Kancelaria Prezydenta RP, ministerstwo, które jest urzędem ministra, czy Komenda Główna Policji, która jest strukturą pomocniczą Komendanta Głównego Policji. Teoretyczne podstawy racjonalnego funkcjonowania aparatu państwowego stworzył Max Weber 3. Jednym z podstawowych warunków sprawnego działania administracji państwa pozostają należyte kwalifikacje urzędników tzw. biurokracji, w pozytywnym tego słowa znaczeniu. Ius est ars boni et aequi (D pr.) 2 Szczególne zasługi w dziedzinie teorii działań niewładczych położyli T. Kuta i J. Szreniawski. Wykaz publikacji J. Szreniawskiego znajduje się w opracowaniu: Administracja publiczna u progu XXI wieku, Przemyśl 2000, s , a T. Kuty w: Funkcje współczesnej administracji i sposoby ich realizacji, Wroc ław 1992, passim. 3 M. Orzechowski, Polityka, władza, panowanie w teorii Maxa Webera, Warszawa 1984, passim. 20
17 2. Klasyfikacja organów W nauce ustalono wzór dobrego aparatu urzędniczego, niekiedy określanego jako model biurokracji, charakteryzującego się następującymi cechami: 1) podział pracy w aparacie urzędniczym łączy się z wyspecjalizowaniem stanowisk pracy, co powoduje lepsze zrozumienie i rozwiązywanie problemów; 2) oddzielenie spraw stanowiska pracy od spraw osobistych co powoduje wyeliminowanie osobistych emocji, uprzedzeń i protekcji, prowadząc do racjonalnych decyzji; 3) dobór ludzi na stanowiska według kwalifikacji nie zaś dzięki pokrewieństwu czy protekcji; 4) hierarchiczna struktura biurokracji co powoduje zróżnicowanie uprawnień, płac, prestiżu, odpowiedzialności i co się z tym wiąże ustalenie zasad awansów oraz trybu odwoływania się do wyższej instancji; 5) ustalenie stałej procedury w sprawach podejmowania decyzji, a więc tzw. rutynowe decyzje pozwalają one przewidywać zainteresowanym zachowanie urzędników; obok tej rutynowej działalności okreś la się jednak sferę swobodnej decyzji urzędnika Klasyfikacja organów Współczesne państwo charakteryzuje się wielką różnorodnością organów składających się na aparat państwa. Próbując sklasyfikować organy, konstruuje się rozmaite kryteria. Do powszechnie stosowanych należą: 1) podstawy prawne powoływania; 2) budowa (morfologia) organów; 3) tryb powoływania i czas trwania; 4) kompetencje i związane z nimi ściśle formy prawne działania; 5) zakres kompetencji terytorialnej; 6) rodzaj ich działalności; 7) relacje względem siebie. Uwzględniając te kryteria, można przeprowadzić symulacyjną klasyfikację. 9 4 G.L. Seidler, H. Groszyk, J. Malarczyk, Wstęp do teorii państwa i prawa, Lublin 1978, s
18 Rozdział I. Teoria organów państwowych 2.1. Klasyfikacja organów ze względu na podstawy prawne powoływania 10 Biorąc pod uwagę podstawy prawne powoływania, organy można podzielić na konstytucyjne i ustawowe. Tu uwzględniamy źródło prawne powstania organu, tzn. czy organ opiera swą egzystencję na normie konstytucyjnej, czy też na normach ustawowych (rząd jest organem konstytucyjnym, natomiast policja ustawowym) Klasyfikacja organów ze względu na ich budowę, czas trwania i sposób powoływania 11 Uwzględniając budowę, czas trwania i sposób powoływania organów, możemy je podzielić na: 1) organy składające się z jednej osoby lub wieloosobowe mówimy wówczas o organach jednoosobowych lub kolegialnych (minister, Rada Ministrów); 2) organy dożywotnie i czasowe przy tym podziale uwzględniamy czas, na jaki zostały one powołane (typowym przykładem organów dożywotnich mogą być sędziowie Sądu Najwyższego w Stanach Zjednoczonych, powoływani przez prezydenta dożywotnio, inny przykład to monarchie dziedziczne); 3) organy stałe (permanentne) i periodyczne przy tym podziale uwzględniamy funkcjonowanie organu, które może odbywać się systemem sesyjnym lub ciąg łym (rady gmin obradują sesyjnie) Klasyfikacja organów ze względu na kryterium ich kompetencji 12 Biorąc pod uwagę kryterium kompetencji organów, dzielimy je następująco: 1) z uwagi na treściowy zakres działalności organu organy cywilne, wojskowe, administracyjne, sądowe itp.; 2) organy zwyczajne i specjalne o organach specjalnych mówimy wtedy, gdy dla powołania takiego organu muszą zaistnieć nadzwyczajne okoliczności. Wówczas organ jest wyposażony w specjalną kompeten- 22
19 2. Klasyfikacja organów cję (np. powołanie Naczelnego Dowódcy Sił Zbrojnych na wypadek wojny). Organami zwyczajnymi będziemy nazywali te organy, których istnienie i działalność są niezależne od nadzwyczajnych okoliczności; 3) organy decydujące i doradcze (opiniodawcze) o organach decydujących mówimy wtedy, gdy organ decyduje o dojściu do skutku danego aktu; organy doradcze zaś to takie, których wypowiedzi nie wiążą organów decydujących. Uwzględniając materialną kompetencję, możemy dzielić organy na: uchwalające, czyli te, które stanowią normy, i wykonujące, czyli te, które rozwijają swoją działalność w obrębie wydanych norm. Jeżeli prawo pozwala jednemu organowi przy wykonywaniu czynności posługiwać się innym organem, mówimy o organie z włas ną kompetencją i o organie zastępczym. Organ zastępczy może być stały lub powołany w razie potrzeby. Biorąc pod uwagę kryterium zakresu kompetencji terytorialnej, wyróżniamy organy centralne i lokalne. O pierwszych mówimy wtedy, kiedy zasięg ich kompetencji rozciąga się na całe państwo, natomiast drugie są w swej działalności związane granicami jednostek podziału terytorialnego Klasyfikacja organów ze względu na ich wzajemne relacje W zależności od wzajemnego stosunku organów podział przebiega nastę pująco: 1) przede wszystkim musimy ustalić pojęcie organu naczelnego (najwyższego) jeśli organ ma decydujący wpływ na całokształt życia państwowego, nadaje kierunek całej maszynie państwowej, przesądza o funkcjach państwa, to mówimy o organie naczelnym (zwyk le organ taki ma umocowanie w Konstytucji); 2) organy samodzielne i niesamodzielne o organach samodzielnych mówimy wtedy, gdy ich akty nie mogą być ani zniesione, ani zmienione przez inny organ. O organie niesamodzielnym mówimy wówczas, gdy jego decyzje mogą być zmienione lub uchylone przez inny organ albo jeśli jest związany szczegółowymi dyrektywami; 3) organy pierwotne i wtórne wtórnym organem nazywamy taki, przy którego obsadzaniu konieczne jest współdziałanie innego organu. Organem pierwotnym nazywamy natomiast taki organ, który konstytuuje 14 23
SPIS TREŚCI. Wykaz skrótów... 11 Wstęp... 13 ROZDZIAŁ I. Teoria organów państwowych... 17. ROZDZIAŁ II. Konstytucyjne organy ochrony prawa...
SPIS TREŚCI Wykaz skrótów... 11 Wstęp......................................................... 13 ROZDZIAŁ I. Teoria organów państwowych... 17 1. Pojęcie organu... 17 2. Klasyfikacja organów... 21 2.1.
Bardziej szczegółowoSpis treści. Str. Nb. Przedmowa... V Wykaz skrótów... XV
Spis treści Przedmowa... V Wykaz skrótów... XV Część I. Zagadnienia ogólne... 1 Rozdział I. Czym są organy ochrony prawnej?... 3 1 1. Ochrona prawna i jej rodzaje... 3 1 2. KlasyÞkacja organów państwowych...
Bardziej szczegółowoOrgany ochrony prawnej Autorzy: Sławomir Serafin, Bogumił Szmulik ISBN
Organy ochrony prawnej Autorzy: Sławomir Serafin, Bogumił Szmulik ISBN 978-83-7483-351-6 Spis treści Str. Nb. Wprowadzenie... V Wykaz skrótów... XV Część I. Zagadnienia ogólne... 1 1 Rozdział I. Czym są
Bardziej szczegółowoORGANY OCHRONY PRAWNEJ RP. Autorzy: Sławomir Serafin, Bogumił Szmulik
ORGANY OCHRONY PRAWNEJ RP Autorzy: Sławomir Serafin, Bogumił Szmulik Przedmowa Wykaz skrótów Część I. Zagadnienia ogólne Rozdział I. Czym są organy ochrony prawnej? ő 1. Ochrona prawna ijej rodzaje ő 2.
Bardziej szczegółowoUSTRÓJ ORGANÓW OCHRONY PRAWNEJ. CZĘŚĆ SZCZEGÓŁOWA. Autorzy: Joanna Bodio, Grzegorz Borkowski, Tomasz Demendecki
USTRÓJ ORGANÓW OCHRONY PRAWNEJ. CZĘŚĆ SZCZEGÓŁOWA Autorzy: Joanna Bodio, Grzegorz Borkowski, Tomasz Demendecki Część I ORGANY ROZSTRZYGAJĄCE Rozdział 1 Klasyfikacja organów ochrony prawnej 1.1. Organy
Bardziej szczegółowoKONSTYTUCYJNY SYSTEM ORGANÓW PAŃSTWOWYCH RED. EWA GDULEWICZ
KONSTYTUCYJNY SYSTEM ORGANÓW PAŃSTWOWYCH RED. EWA GDULEWICZ PRZEDMOWA ROZDZIAŁ I. ZMIANY USTROJU POLITYCZNEGO POLSKI W LATACH 1944-1997 1. Pojęcie ustroju politycznego i jego periodyzacja 2. Okres Krajowej
Bardziej szczegółowoJerzy Buczkowski (red.) Łukasz Buczkowski Krzysztof Eckhardt
Podręczniki uczelniane nr 125 Wyższa Szkoła Prawa i Administracji Rzeszów-Przemyśl Wydział Prawa i Administracji 105 (125) Jerzy Buczkowski (red.) Łukasz Buczkowski Krzysztof Eckhardt PRAWO KONSTYTUCYJNE
Bardziej szczegółowoSpis treści. Wprowadzenie. Część I. Prawoznawstwo 1
Wprowadzenie XI Część I. Prawoznawstwo 1 Tabl. 1. Pojęcie państwo 3 Tabl. 2. Cechy państwa 4 Tabl. 3. Teorie powstania państwa 5 Tabl. 4. Funkcje państwa 6 Tabl. 5. Typ i forma państwa 7 Tabl. 6. Aparat
Bardziej szczegółowoSpis treści. Część A. Pytania egzaminacyjne. Część B. Kazusy. Część C. Tablice. Wykaz skrótów. Pytanie
Wykaz skrótów XI Część A. Pytania egzaminacyjne Pytanie 1 150 1 Część B. Kazusy Kazus 1. Umowa międzynarodowa 109 Kazus 2. Immunitet, ułaskawienie 112 Kazus 3. Rozporządzenie z mocą ustawy, Trybunał Konstytucyjny
Bardziej szczegółowoSPIS TREŚCI. Rozdział I. Aksjologiczne fundamenty Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej Uwagi wprowadzające... 26
SPIS TREŚCI Wykaz skrótów... XI Wykaz podstawowej literatury... XV Przedmowa... XVII Rozdział I. Aksjologiczne fundamenty Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej... 1 1. Uwagi wprowadzające... 2 2. Zasada
Bardziej szczegółowoSpis treści. Spis treści. Spis treści
Spis treści Spis treści Spis treści Wykaz skrótów.................................................. 15 Od Autora...................................................... 19 ROZDZIAŁ I. Pojęcie i przedmiot
Bardziej szczegółowoSpis treści. Wykaz skrótów Wstęp... 13
Spis treści Wykaz skrótów........................................................... 11 Wstęp... 13 ROZDZIAŁ I. Rozwój nauki prawa administracyjnego w Polsce... 15 1. Początki nauki prawa administracyjnego...
Bardziej szczegółowoWŁADZA SĄDOWNICZA W RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ Organizacja wymiaru sprawiedliwości
W RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ Organizacja wymiaru sprawiedliwości Sądy są władzą odrębną i niezależną od innych władz. Sądy wydają wyroki w imieniu Rzeczypospolitej Polskiej. Wymiar sprawiedliwości w Rzeczypospolitej
Bardziej szczegółowoZakres materiału na egzamin z prawa konstytucyjnego
Poznań, 9 października 2018 r. Zakres materiału na egzamin z prawa konstytucyjnego I. Podstawowe pojęcia prawa konstytucyjnego 1. Pojęcia małej konstytucji, minimum konstytucyjnego, ustawy organicznej.
Bardziej szczegółowoPrawo administracyjne. Część ogólna wyd. 9
Prawo administracyjne. Część ogólna wyd. 9 Eugeniusz Ochendowski, 978-83-72856-89-0, TNOIK 2013 SPIS TREŚCI Wykaz skrótów... 15 DZIAŁ I ZAGADNIENIA OGÓLNE Administracja publiczna i prawo administracyjne...
Bardziej szczegółowoSpis treści Wykaz skrótów Wykaz literatury Wykaz orzeczeń Wstęp Rozdział I. Wprowadzenie Rozdział II. Geneza prawa dyscyplinarnego
Wykaz skrótów... Wykaz literatury... Wykaz orzeczeń... XI XV XXXI Wstęp... 1 Rozdział I. Wprowadzenie... 11 1. Rozważania ogólne... 11 2. Geneza inspiracji materią postępowań dyscyplinarnych... 12 3. Pole
Bardziej szczegółowoSpis treści. Rozdział czwarty Zasady ustroju politycznego Rzeczypospolitej Polskiej w świetle Konstytucji z 2 kwietnia 1997 r...
Spis treści Rozdział pierwszy Ustrój polityczny państwa pojęcie i istota... 11 1. Pojęcie ustroju politycznego... 12 2. Ewolucja ustroju politycznego Polski... 14 Rozdział drugi Konstytucyjne podstawy
Bardziej szczegółowoPytania na egzamin magisterski dla kierunku prawo
Pytania na egzamin magisterski dla kierunku prawo 1. Pojęcie zasady naczelnej konstytucji 2. Zasada zwierzchnictwa Narodu 3. Formy realizacji zasady zwierzchnictwa Narodu 4. Zasada demokratycznego państwa
Bardziej szczegółowoSĄDY I TRYBUNAŁY (Roz. VIII) (władza sądownicza) Sędziowie. Krajowa Rada Sądownictwa
SĄDY I TRYBUNAŁY (Roz. VIII) (władza sądownicza) Sądy i Trybunały są władzą odrębną i niezależną od innych władz. Wyroki wydawane w imieniu Rzeczypospolitej Polskiej, w postępowaniu co najmniej dwuinstancyjnym.
Bardziej szczegółowoWŁADZA SĄDOWNICZA. PRAWO KONSTYTUCYJNE SEMESTR LETNI 2014/2015 mgr Anna Kuchciak
WŁADZA SĄDOWNICZA PRAWO KONSTYTUCYJNE SEMESTR LETNI 2014/2015 mgr Anna Kuchciak Z A S A D A T R Ó J P O D Z I A Ł U W Ł A D Z??? . ( )Z zasady podziału władz wynika, iż władze ustawodawcza, wykonawcza
Bardziej szczegółowoSądy i Trybunały są władzą odrębną i niezależną od innych władz. [ ]
Art. 173 Sądy i Trybunały są władzą odrębną i niezależną od innych władz. [ ] Art. 175 1. Wymiar sprawiedliwości w Rzeczpospolitej Polskiej sprawują Sąd Najwyższy, sądy powszechne, sady administracyjne
Bardziej szczegółowoRozdział 1 Nazwa i przedmiot prawa konstytucyjnego 1.Nazwa 2.Przedmiot prawa konstytucyjnego i jego miejsce w systemie prawa
POLSKIE PRAWO KONSTYTUCYJNE Red.: Dariusz Górecki Wykaz skrótów Wstęp Rozdział 1 Nazwa i przedmiot prawa konstytucyjnego 1.Nazwa 2.Przedmiot prawa konstytucyjnego i jego miejsce w systemie prawa Rozdział
Bardziej szczegółowoUstawa o komornikach sądowych i egzekucji
Mariusz Bieżuński Paweł Bieżuński Ustawa o komornikach sądowych i egzekucji Komentarz 2. wydanie Warszawa 2011 Spis treści SPIS TREŚCI Wykaz skrótów...9 Wstęp...11 Ustawa z dnia 29 sierpnia 1997 r. o komornikach
Bardziej szczegółowoP R AWO KO N S T Y T U C Y J N E. SEMESTR LETNI 2018/2019 mgr Anna Kuchciak
P R AWO KO N S T Y T U C Y J N E SEMESTR LETNI 2018/2019 mgr Anna Kuchciak SĄD NAJWYŻSZY art. 183 Konstytucji RP 1. Sąd Najwyższy sprawuje nadzór nad działalnością sądów powszechnych i wojskowych w zakresie
Bardziej szczegółowoPOLSKIE PRAWO KONSTYTUCYJNE W ZARYSIE. PODRĘCZNIK DLA STUDENTÓW KIERUNKÓW NIEPRAWNICZYCH W
POLSKIE PRAWO KONSTYTUCYJNE W ZARYSIE. PODRĘCZNIK DLA STUDENTÓW KIERUNKÓW NIEPRAWNICZYCH W RED.: DARIUSZ GÓRECKI Wykaz skrótów Przedmowa Rozdział pierwszy Nazwa i przedmiot prawa konstytucyjnego 1. Nazwa
Bardziej szczegółowoSpis treści. Wykaz skrótów... XIX Przedmowa... XXV. Część I. Administracja w okresie II Rzeczypospolitej
Spis treści Wykaz skrótów... XIX Przedmowa... XXV Część I. Administracja w okresie II Rzeczypospolitej Rozdział I. Pojęcie oraz geneza II Rzeczypospolitej... 7 1 1. Problem tożsamości i ciągłości państwa
Bardziej szczegółowoWarszawa, dnia 19 grudnia 2016 r. Poz z dnia 13 grudnia 2016 r.
DZIENNIK USTAW RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ Warszawa, dnia 19 grudnia 2016 r. Poz. 2074 USTAWA z dnia 13 grudnia 2016 r. Przepisy wprowadzające ustawę o organizacji i trybie postępowania przed Trybunałem
Bardziej szczegółowoDruk nr 1226 Warszawa, 22 października 2008 r.
SEJM RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ VI kadencja Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej Druk nr 1226 Warszawa, 22 października 2008 r. Pan Bronisław Komorowski Marszałek Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej Na podstawie
Bardziej szczegółowoSPIS TREŚCI. Wykaz skrótów... Wykaz literatury... Przedmowa...
SPIS TREŚCI Wykaz skrótów... Wykaz literatury... Przedmowa... XI XIII XV Rozdział I. Zagadnienia ogólne... 1 1. Pojęcie administracji publicznej... 2 2. Cechy administracji i jej podziały... 5 3. Pojęcie
Bardziej szczegółowoPodaj na czym polega definicja negatywna administracji - 3. Podaj kto jest autorem definicji podmiotowej administracji - 1
Pytania z prawa administracyjnego Podaj jaka jest geneza pojęcia administracja 2 Podaj na czym polega definicja negatywna administracji - 3 Podaj kto jest twórcą definicji negatywnej administracji - 1
Bardziej szczegółowoPorównawcze prawo konstytucyjne współczesnych państw demokratycznych Autor: Bogusław Banaszak
Porównawcze prawo konstytucyjne współczesnych państw demokratycznych Autor: Bogusław Banaszak Wykaz skrótów Przedmowa do wydania trzeciego Wstęp do wydania drugiego Słowo wstępne Rozdział I Komparatystyka
Bardziej szczegółowoZakres rozszerzony - moduł 35 Obywatel wobec prawa. Janusz Korzeniowski
Zakres rozszerzony - moduł 35 Obywatel wobec prawa Opracowanie: Janusz Korzeniowski nauczyciel konsultant ds. edukacji obywatelskiej w Zachodniopomorskim Centrum Doskonalenia Nauczycieli 1 Spis slajdów
Bardziej szczegółowoOśrodek Badań, Studiów i Legislacji
Ważniejsze zmiany Dotyczące ustroju i funkcjonowania Sądu Najwyższego Ustawa o Sądzie Najwyższym z dnia 23 listopada 2002 r. (tj. z dnia 22 lipca 2016 r. (Dz.U. z 2016 r. poz. 1254)) Projekt ustawy o Sądzie
Bardziej szczegółowoOPINIA KRAJOWEJ RADY SĄDOWNICTWA z dnia 27 listopada 2017 r.
OPINIA KRAJOWEJ RADY SĄDOWNICTWA z dnia 27 listopada 2017 r. w przedmiocie projektu ustawy o europejskiej partii politycznej i europejskiej fundacji politycznej (nr z wykazu prac legislacyjnych: UC93)
Bardziej szczegółowoOPINIA KRAJOWEJ RADY SĄDOWNICTWA. z dnia 13 grudnia 2016 r. w przedmiocie poselskiego projektu ustawy Przepisy wprowadzające
OPINIA KRAJOWEJ RADY SĄDOWNICTWA z dnia 13 grudnia 2016 r. w przedmiocie poselskiego projektu ustawy Przepisy wprowadzające ustawę o organizacji i trybie postępowania przed Trybunałem Konstytucyjnym i
Bardziej szczegółowoSpis treści. 1. Zagadnienia wstępne Tworzenie i wewnętrzna struktura sądów powszechnych III. Sądownictwo administracyjne...
Przedmowa... XI Wykaz skrótów... XV Wykaz literatury... XIX Rozdział I. Zasady ustrojowe sądownictwa... 1 1. Rozumienie konstytucyjnych zasad prawnych... 1 2. Zasada demokratycznego państwa prawnego...
Bardziej szczegółowoSYLABUS. Opis poszczególnych przedmiotów Description of individual course units
KIERUNEK STUDIÓW administracja STOPIEŃ EDUKACJI studia stacjonarne pierwszego stopnia SYLABUS II.B. l Nazwa przedmiotu (course title) Konstytucyjny system organów państwowych Opis poszczególnych przedmiotów
Bardziej szczegółowoUSTAWA z dnia 2007 r. o zmianie ustawy Prawo o ustroju sądów powszechnych oraz niektórych innych ustaw
PROJEKT USTAWA z dnia 2007 r. o zmianie ustawy Prawo o ustroju sądów powszechnych oraz niektórych innych ustaw Art. 1. W ustawie z dnia 27 lipca 2001 r. Prawo o ustroju sądów powszechnych (Dz. U. Nr 98,
Bardziej szczegółowoAkademia Prawa. Zdzisław Muras. Podstawy prawa. 3. wydanie. C.H.Beck
Akademia Prawa Zdzisław Muras Podstawy prawa 3 wydanie CHBeck AKADEMIA PRAWA Podstawy prawa W sprzedaży: S Gurgul PRAWO UPADŁOŚCIOWE I NAPRAWCZE, wyd 9 Duże Komentarze Becka K Flaga-Gieruszyńska PRAWO
Bardziej szczegółowoUSTAWA. z dnia 23 grudnia 1994 r. o Najwyższej Izbie Kontroli
LexPolonica nr 672. Stan prawny 2012-11-29 Dz.U.2012.82 (U) Najwyższa Izba Kontroli zmiany: 2012-02-11 Dz.U.2011.240.1429 art. 3 2012-06-02 Dz.U.2010.227.1482 art. 1 USTAWA z dnia 23 grudnia 1994 r. o
Bardziej szczegółowoZastępca Szefa. Kancelarii Sejmu RP
Do druku nr 166 WICEPREZES NACZELNEJ RADY ADWOKACKIEJ Jacek Trela Warszawa, dnia 18 stycznia 2015 r. Pan Adam Podgórski Zastępca Szefa Kancelarii Sejmu RP Dot. GMS-WP-173-296115 NRA -12-SM -1.1.2016 W
Bardziej szczegółowoOpinia prawna nt. prezydenckiego projektu ustawy o Sądzie Najwyższym, z druku nr 496.
Warszawa, dnia 22 sierpnia 2002 r. Opinia prawna nt. prezydenckiego projektu ustawy o Sądzie Najwyższym, z druku nr 496. 1. Przedłożony do opinii projekt nie zmienia w istotny sposób funkcji, pozycji i
Bardziej szczegółowoPytania na powtórzenie wiadomości z zakresu ustroju Rzeczypospolitej Polskiej wiedza o społeczeństwie (nowa podstawa programowa)
Pytania na powtórzenie wiadomości z zakresu ustroju Rzeczypospolitej Polskiej wiedza o społeczeństwie (nowa podstawa programowa) 1) Kiedy odbyły się obrady Okrągłego Stołu? 2) Na czym polegały najważniejsze
Bardziej szczegółowoWykaz ważniejszych skrótów... 7 Wstęp... 9
Spis treści Wykaz ważniejszych skrótów.... 7 Wstęp.... 9 Rozdział I Usytuowanie Policji w systemie organów administracji publicznej. 13 1. Geneza Policji... 13 2. Źródła prawa dotyczące Policji... 16 3.
Bardziej szczegółowoSpis treści. Przedmowa... XI
Przedmowa...................................................... XI Wykaz skrótów................................................... XIII Rozdział I. Konstytucyjne zasady prawa i ich znaczenie dla interpretacji
Bardziej szczegółowoWYMAGANIA NA EGZAMIN POPRAWKOWY
WYMAGANIA NA EGZAMIN POPRAWKOWY 1. Obywatelstwo polskie i unijne - wyjaśnia znaczenie terminów: obywatelstwo, społeczeństwo obywatelskie, - wymienia dwa podstawowe sposoby nabywania obywatelstwa (prawo
Bardziej szczegółowoPojęcie administracji Administracja oznacza wydzielone w państwie struktury organizacyjne powołane specjalnie do realizacji określonych celów o charak
PRAWO ADMINISTRACYJNE *Pojęcie Administracji *Pojęcie Prawa Administracyjnego *Demokratyczne Państwo Prawa mgr Arkadiusz Łukaszów Zakład Prawa Administracyjnego Instytut Nauk Administracyjnych Pojęcie
Bardziej szczegółowoSpis treści. 4. Nieodpłatna pomoc prawna w postępowaniu przed Trybunałem Konstytucyjnym charakterystyka
Przedmowa... XIII Wykaz skrótów... XV Wykaz literatury... XIX Wykaz orzecznictwa... LI Wprowadzenie... 1. Założenia metodologiczne... I. Uzasadnienie wyboru tematu... II. Metody badawcze... III. Struktura...
Bardziej szczegółowoSTANOWISKO RZĄDU wobec poselskiego projektu ustawy o zmianie ustawy Prawo o ustroju sądów powszechnych (druk nr 3361)
Ó ł ę ę ę ę Ó ą Ó ś ś ę Ż Ó ł ą STANOWISKO RZĄDU wobec poselskiego projektu ustawy o zmianie ustawy Prawo o ustroju sądów powszechnych (druk nr 3361) W uzasadnieniu poselskiego projektu ustawy o zmianie
Bardziej szczegółowoAdministracja a prawo
Administracja a prawo Administracja a prawo PAOSTWO PRAWNE A PAOSTWO POLICYJNE Paostwo prawne a paostwo policyjne W paostwie policyjnym (wyewoluowało z monarchii absolutnej w XIX w.) administracja nie
Bardziej szczegółowoMODELE SĄDOWEJ KONTROLI ADMINISTRACJI
MODELE SĄDOWEJ KONTROLI ADMINISTRACJI MODELE SĄDOWEJ KONTROLI ADMINISTRACJI kontrola realizowana przez: 1. sądy powszechne 2. sądy administracyjne 3. sądy powszechne i sądy administracyjne Polska? model
Bardziej szczegółowoSYLABUS. Opis poszczególnych przedmiotów. Description of individual course units
SYLABUS KIERUNEK STUDIÓW: prawo, studia stacjonarne STOPIEŃ EDUKACJI: jednolite studia magisterskie Opis poszczególnych przedmiotów Description of individual course units II.B. l Nazwa przedmiotu (course
Bardziej szczegółowoUCHWAŁA Nr 216/2012 KRAJOWEJ RADY SĄDOWNICTWA. z dnia 19 lipca 2012 r.
UCHWAŁA Nr 216/2012 KRAJOWEJ RADY SĄDOWNICTWA z dnia 19 lipca 2012 r. w sprawie wniosku do Trybunału Konstytucyjnego o zbadanie zgodności z Konstytucją: 1) art. 20 pkt 1 ustawy z dnia 27 lipca 2001 r.
Bardziej szczegółowoPROJEKT. Ustawa z dnia o zmianie Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej
Ustawa z dnia o zmianie Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej PROJEKT Art. 1. W Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 r. (Dz. U. Nr 78, poz. 483, z 2001 r. Nr 28, poz. 319, z 2006
Bardziej szczegółowoPRAWO URZĘDNICZE. Wykład 1. Dr Dominika Cendrowicz Wydział Prawa, Administracji i Ekonomii Uniwersytet Wrocławski
PRAWO URZĘDNICZE Wykład 1 Dr Dominika Cendrowicz Wydział Prawa, Administracji i Ekonomii Uniwersytet Wrocławski Nie jest pojęciem ustawowym. Prawo urzędnicze Nie tworzy zwartego systemu norm z klarownym
Bardziej szczegółowoDz.U FRAGMENT KONSTYTUCJI RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ z dnia 2 kwietnia 1997 r. (Dz. U. z dnia 16 lipca 1997 r.) Rozdział VIII. Art. 173.
Dz.U.97.78.483 FRAGMENT KONSTYTUCJI RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ z dnia 2 kwietnia 1997 r. (Dz. U. z dnia 16 lipca 1997 r.) Rozdział VIII SĄDY I TRYBUNAŁY Art. 173. Sądy i Trybunały są władzą odrębną i niezaleŝną
Bardziej szczegółowoOgólnie - trybunały, władza sądownicza i prokuratura
Ogólnie - trybunały, władza sądownicza i prokuratura Prokuratura 1 / 8 SĄDY I TRYBUNAŁY (Roz. VIII) (władza sądownicza) Sądy i Trybunały są władzą odrębną i niezależną od innych władz. Wyroki wydawane
Bardziej szczegółowoobwieszczenie marszałka sejmu RzEczyPosPoliTEj PolskiEj z dnia 16 marca 2011 r.
Dziennik Ustaw Nr 79 4878 Poz. 430 430 obwieszczenie marszałka sejmu RzEczyPosPoliTEj PolskiEj z dnia 16 marca 2011 r. w sprawie ogłoszenia jednolitego tekstu ustawy o wynagrodzeniu osób zajmujących kierownicze
Bardziej szczegółowoPrawo administracyjne. Wprowadzenie do prawa administracyjnego
Prawo administracyjne Wprowadzenie do prawa administracyjnego ministro, ministrare służyć, wykonywać Stosowany przedrostek ad- wskazuje na celowość działania. Pojęcie Administracja w ujęciu statycznym/organizacyjnym
Bardziej szczegółowoSpis treści. Przedmowa do dziewiątego wydania... V Wykaz skrótów... XV Wykaz literatury... XIX
Spis treści Przedmowa do dziewiątego wydania... V Wykaz skrótów... XV Wykaz literatury... XIX Rozdział I. Przedmiot prawa konstytucyjnego... 1 Rozdział II. Polska w europejskim systemie konstytucyjnym...
Bardziej szczegółowoWolności i prawa jednostki w Konstytucji RP. Tom I. Idee i zasady przewodnie konstytucyjnej regulacji wolności i praw jednostki w RP
Wolności i prawa jednostki w. Tom I. Idee i zasady przewodnie konstytucyjnej regulacji wolności i praw jednostki w RP Red.: Mariusz Jabłoński Wprowadzenie Wykaz skrótów Część I. Koncepcja konstytucyjnego
Bardziej szczegółowoWładza sądownicza w Polsce. Sądy i trybunały
Władza sądownicza w Polsce Sądy i trybunały Charakterystyka władzy sądowniczej Władza sądownicza stanowi jeden z filarów władzy państwowej w ramach podziału władzy, lecz od pozostałych jest niezależna.
Bardziej szczegółowoSpis treści Rozdział I. Europeizacja prawa administracyjnego pojęcie i konteksty 1. Uwagi wstępne 2. Europeizacja prawa administracyjnego
Przedmowa... V Wykaz skrótów... XIII Rozdział I. Europeizacja prawa administracyjnego pojęcie i konteksty. 1 1. Uwagi wstępne... 10 I. Europeizacja............................................... 10 II.
Bardziej szczegółowoSpis treści. Wprowadzenie... V Wykaz skrótów... XIII. Część I. Koncepcja konstytucyjnego modelu regulacji wolności i praw jednostki
Spis treści Wprowadzenie... V Wykaz skrótów... XIII Część I. Koncepcja konstytucyjnego modelu regulacji wolności i praw jednostki Rozdział I. Idee przewodnie wolności i praw jednostki w procesie uchwalania
Bardziej szczegółowoWykaz skrótów... 9 Wstęp... 11
SPIS TREŚCI Wykaz skrótów... 9 Wstęp... 11 Rozdział 1 Organizacje pozarządowe i ich podstawy funkcjonowania... 23 1.1. Wolność zrzeszania się... 23 1.1.1. Pojęcie wolności i praw człowieka... 24 1.1.2.
Bardziej szczegółowoŹRÓDŁA PRAWA POWSZECHNIE OBOWIĄZUJĄCEGO W RP
ŹRÓDŁA PRAWA POWSZECHNIE OBOWIĄZUJĄCEGO W RP SYSTEM PRAWA Zbiór uporządkowanych i wzajemnie ze sobą powiązanych norm generalnych i abstrakcyjnych wysłowionych w tekstach aktów prawotwórczych i nieuchylonych
Bardziej szczegółowoUSTAWA. z dnia 25 lipca 2002 r. Prawo o ustroju sądów administracyjnych. (Dz. U. z dnia 20 września 2002 r.) Rozdział 1.
Dz.U.02.153.1269 2006.03.15 zm. Dz.U.05.169.1417 art. 81 USTAWA z dnia 25 lipca 2002 r. Prawo o ustroju sądów administracyjnych. (Dz. U. z dnia 20 września 2002 r.) Rozdział 1 Przepisy ogólne Art. 1. 1.
Bardziej szczegółowoKonstytucja Rzeczypospolitej Polskiej
Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej ze schematami Marta Derlatka Wydanie 3 Warszawa 2012 Tytuły do artykułów sporządziła: Marta Derlatka Opracowanie redakcyjne: Anna Popławska Opracowanie techniczne:
Bardziej szczegółowoInformatorium. Historia państwa i prawa. Prawo konstytucyjne. Prawo administracyjne
P I Informatorium P I / 1 Bibliografie, Encyklopedie, Słowniki, Skorowidze P I / 2 Ustawodawstwo. Wydawnictwa urzędowe. - Dzienniki Ustaw RP; - Monitor Polski- Dziennik Urzędowy RP; P I / 3 Zbiory orzecznictwa
Bardziej szczegółowoPrezydent RP uwarunkowania administracyjnoprawne. mgr Maciej M. Sokołowski WPiA UW
Prezydent RP uwarunkowania administracyjnoprawne mgr Maciej M. Sokołowski WPiA UW Prezydent RP głowa Państwa Władza wykonawcza Nie jest centralnym organem administracji Poza strukturą administracji głowa
Bardziej szczegółowoSpis treści. Wykaz skrótów... Wprowadzenie Prof. dr hab. Mirosław Granat, Prof. dr hab. Marek Zubik... Rozdział I. Rzeczpospolita
Wykaz skrótów..................................... Wprowadzenie Prof. dr hab. Mirosław Granat, Prof. dr hab. Marek Zubik.................................... XI XV Rozdział I. Rzeczpospolita 1. Konstytucja
Bardziej szczegółowoSYLABUS. Opis poszczególnych przedmiotów Description of individual course units
KIERUNEK STUDIÓW prawo STOPIEŃ EDUKACJI studia stacjonarne jednolite magisterskie SYLABUS II.B. l Nazwa przedmiotu (course title) Prawo konstytucyjne Opis poszczególnych przedmiotów Description of individual
Bardziej szczegółowo- o zmianie ustawy - Prawo zamówień publicznych oraz ustawy - Przepisy wprowadzające ustawę o finansach publicznych.
SEJM RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ VI kadencja Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej Druk nr 3158 Warszawa, 9 czerwca 2010 r. Marszałek Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej Na podstawie art. 118 ust. 1 w zw. z art.
Bardziej szczegółowoP R AWO KO N S T Y T U C Y J N E. SEMESTR LETNI 2018/2019 mgr Anna Kuchciak
P R AWO KO N S T Y T U C Y J N E SEMESTR LETNI 2018/2019 mgr Anna Kuchciak zob. np.: orzeczenie TK z 9 listopada 1993 r., sygn. K 11/93 Rozdział VIII Konstytucji RP SĄDY I TRYBUNAŁY art. 173 Konstytucji
Bardziej szczegółowoNauka administracji. Pytania, rok akademicki 2012/2013
Nauka administracji Pytania, rok akademicki 2012/2013 1. Pojęcie administracji publicznej 2. Nauki o administracji (dyscypliny naukowe) 3. Nauka administracji jako samoistna dyscyplina naukowa) 4. Metody
Bardziej szczegółowoSpis treści. Wstęp Rozdział III
Spis treści Wstęp... 9 Rozdział I Wiadomości ogólne o konstytucji jako najważniejszym w państwie akcie prawnym... 13 1. Pojęcie, geneza i funkcje konstytucji... 13 2. Konstytucja ustawą zasadniczą państwa...
Bardziej szczegółowoWniosek. Rzecznika Praw Obywatelskich. Na podstawie art. 191 ust. 1 pkt 1 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2
Wniosek Rzecznika Praw Obywatelskich Na podstawie art. 191 ust. 1 pkt 1 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 r. (Dz. U. Nr 78, poz. 483, ze zm.) oraz art. 16 ust. 2 pkt 2 ustawy
Bardziej szczegółowoCje. Polski proces karny - wprowadzenie. Postępowanie karne
Postępowanie karne Cje Dr Wojciech Jasiński Katedra Postępowania Karnego Wydział Prawa, Administracji i Ekonomii Uniwersytet Wrocławski Postępowanie karne to prawnie uregulowana działalność zmierzająca
Bardziej szczegółowoRozkład materiału nauczania Wiedza o Społeczeństwie
Paweł Włoczewski Rozkład materiału nauczania Wiedza o Społeczeństwie Zakres podstawowy w klasie I PROGRAM NOWA ERA Mariusz Menz W centrum uwagi Podręcznik: Arkadiusz Janicki, W centrum uwagi. Podręcznik
Bardziej szczegółowoPrawo o ustroju sądów powszechnych
Prawo o ustroju sądów powszechnych z dnia 27 lipca 2001 r. (Dz.U. Nr 98, poz. 1070) Tekst jednolity z dnia 16 stycznia 2015 r. (Dz.U. 2015, poz. 133) 1 (zm.: Dz.U. 2013, poz. 1247, poz. 1433; 2015, poz.
Bardziej szczegółowoPRAWO ADMINISTRACYJNE
UNIWERSYTET GDANŚKI KATEDRA PRAWA ADMINISTRACYJNEGO PRAWO ADMINISTRACYJNE (program wykładu) I. PROBLEMY POWSZECHNEGO (MATERIALNEGO) PRAWA ADMINISTRACYJNEGO 1. GENEZA I ROZWÓJ PRAWA ADMINISTRACYJNEGO ORAZ
Bardziej szczegółowo1. Władza sądownicza w Polsce
1. Władza sądownicza w Polsce Uczeń powinien: 1. 1. Cele lekcji 1. a) Wiadomości wyjaśnić pojęcia: wymiar sprawiedliwości, Sąd Najwyższy, Naczelny Sąd Administracyjny, Krajowa Rada Sądownicza, Trybunał
Bardziej szczegółowoSpis treści Rozdział I. Geneza, rozwój i model sądownictwa administracyjnego w Polsce
Przedmowa... V Wykaz skrótów... XIII Rozdział I. Geneza, rozwój i model sądownictwa administracyjnego w Polsce... 1 1. Początki sądowej kontroli administracji na ziemiach polskich... 6 2. Najwyższy Trybunał
Bardziej szczegółowoSpis treści. Wprowadzenie: Prawa i wolności przedmiotem ochrony prawnej... 9 Literatura wybrana... 18
Spis treści Od autorów......................................................... 7 Wprowadzenie: Prawa i wolności przedmiotem ochrony prawnej......................................................... 9 Literatura
Bardziej szczegółowoRZECZPOSPOLITA POLSKA Rzecznik Praw Obywatelskich Irena LIPOWICZ RPO II/08/MW. Pan Jarosław Gowin Minister Sprawiedliwości
RZECZPOSPOLITA POLSKA Rzecznik Praw Obywatelskich Irena LIPOWICZ RPO-603017-II/08/MW 00-090 Warszawa Tel. centr. 22 551 77 00 Al. Solidarności 77 Fax 22 827 64 53 Pan Jarosław Gowin Minister Sprawiedliwości
Bardziej szczegółowoSpis treści. Wstęp... Wykaz skrótów... DZIAŁ PIERWSZY. PODSTAWY PRAWA... 1
Wstęp... Wykaz skrótów... XI XIII DZIAŁ PIERWSZY. PODSTAWY PRAWA... 1 Część I. Konstytucja RP... 3 Rozdział 1. Pojęcie prawa konstytucyjnego... 3 Rozdział 2. Zasady oraz podstawowe pojęcia... 3 Rozdział
Bardziej szczegółowoSYLABUS. Opis poszczególnych przedmiotów. Description of individual course units
SYLABUS KIERUNEK STUDIÓW PRAWO, TRYB NIESTACJONARNY STOPIEŃ EDUKACJI STUDIA MAGISTERSKIE II.B. l Nazwa przedmiotu (course title) PRAWO KONSTYTUCYJNE II. B. 2 Typ przedmiotu (type of course) PODSTAWOWY
Bardziej szczegółowoTRYBUNAŁ KONSTYTUCYJNY
Konstytucja wk 10 TRYBUNAŁ KONSTYTUCYJNY Został ustanowiony nowelą konstytucyjną 26 marca 1982r Ustawa o TK została uchwalona 29 kwietnia 1985r TRYBUNAŁ KONSTYTUCYJNY jest organem władzy sądowniczej, choć
Bardziej szczegółowoWYKAZ AKTÓW PRAWNYCH Z PRAWA KONSTYTUCYJNEGO. 2. Ustawa z dnia 7 października 1999 r. o języku polskim (Dz.U. z 2011 r. Nr 43, poz. 224 ze zm.
WYKAZ AKTÓW PRAWNYCH Z PRAWA KONSTYTUCYJNEGO 1. Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 r. (Dz.U. Nr 78, poz. 483 ze 2. Ustawa z dnia 7 października 1999 r. o języku polskim (Dz.U.
Bardziej szczegółowoKONTROLA ADMINISTRACJI PUBLICZNEJ. mgr Arkadiusz Łukaszów Zakład Prawa Administracyjnego Uniwersytet Wrocławski
KONTROLA ADMINISTRACJI PUBLICZNEJ mgr Arkadiusz Łukaszów Zakład Prawa Administracyjnego Uniwersytet Wrocławski 1. Pojęcie i zasięg kontroli 2. Rodzaje kontroli 3. Kontrola parlamentarna 4. Kontrola państwowa
Bardziej szczegółowoSądowa kontrola konstytucyjności prawa we współczesnych demokracjach Kontrola konstytucyjności prawa przez sądy powszechne
Trybunał Konstytucyjny w polskich systemach politycznych Autor: Robert Alberski Wstęp Rozdział 1 Sądowa kontrola konstytucyjności prawa we współczesnych demokracjach 1. Konstytucja i zasada podziału władzy
Bardziej szczegółowoPRAWO KONSTYTUCYJNE semestr zimowy 2016/17
PRAWO KONSTYTUCYJNE semestr zimowy 2016/17 KWESTIE ORGANIZACYJNE Kontakt i konsultacje Przebieg dwiczeo Literatura podstawowa oraz akty prawne Zakres materiału Warunki zaliczenia Instota i pojęcie terminu
Bardziej szczegółowoTEORIA WYBORU PUBLICZNEGO
TEORIA WYBORU PUBLICZNEGO Wykład 11 Ekonomiczna teoria władzy Katarzyna Metelska-Szaniawska 14/05/2008 PLAN ZAJĘĆ I II III Zasada podziału władz Władza ustawodawcza Władza sądownicza I Zasada podziału
Bardziej szczegółowoUSTAWA z dnia 10 maja 1996 r.
Kancelaria Sejmu s. 1/5 Dz.U. 1996 Nr 77 poz. 367 USTAWA z dnia 10 maja 1996 r. o zmianie ustaw o prokuraturze, o Sądzie Najwyższym, o Trybunale Konstytucyjnym oraz ustawy - Prawo o ustroju sądów powszechnych
Bardziej szczegółowoPODMIOTY ADMINISTRACJI PUBLICZNEJ
PODMIOTY ADMINISTRACJI PUBLICZNEJ PODMIOTOWE UJĘCIE ADMINISTRACJI Administracja publiczna w ujęciu podmiotowym to ogół jednostek organizacyjnych wykonujących funkcje administracji. PODMIOTY ADMINISTRACJI
Bardziej szczegółowoTekst ustawy przekazany do Senatu zgodnie z art. 52 regulaminu Sejmu USTAWA. z dnia 12 lipca 2017 r.
Tekst ustawy przekazany do Senatu zgodnie z art. 52 regulaminu Sejmu USTAWA z dnia 12 lipca 2017 r. o zmianie ustawy o Krajowej Radzie Sądownictwa oraz niektórych innych ustaw 1) Art. 1. W ustawie z dnia
Bardziej szczegółowoOPIS EFEKTÓW KSZTAŁCENIA DLA KIERUNKU STUDIÓW A D M I N I S T R A C J A STUDIA PIERWSZEGO STOPNIA PROFIL OGÓLNOAKADEMICKI
OPIS EFEKTÓW KSZTAŁCENIA DLA KIERUNKU STUDIÓW A D M I N I S T R A C J A STUDIA PIERWSZEGO STOPNIA PROFIL OGÓLNOAKADEMICKI Umiejscowienie kierunku w obszarach kształcenia: kierunek administracja jest przypisany
Bardziej szczegółowoI. ZASADY WYKONYWANIA ZAWODU RADCY PRAWNEGO, ETYKI RADCY PRAWNEGOORAZ PODSTAWY FUNKCJONOWANIA SAMORZĄDU RADCÓW PRAWNYCH
WYKAZ ZAGADNIEŃ OMAWIANYCH W OBRĘBIE POSZCZEGÓLNYCH PRZEDMIOTÓW OBOWIĄZUJĄCYCH NA KOLOKWIUM ROCZNYM I R O K U A P L I K A C J I W ROKU SZKOLENIOWYM 2010 I. ZASADY WYKONYWANIA ZAWODU RADCY PRAWNEGO, ETYKI
Bardziej szczegółowoTrybunału odpowiednich do rangi zadań. Temu celowi powinny być podporządkowane wszelkie działania władzy ustawodawczej. Pozycja ustrojowa Trybunału,
Stanowisko Krajowej Rady Sądownictwa z dnia 22 czerwca 2016 r. o przedstawieniu wniosków związanych z pracami legislacyjnymi dotyczącymi projektów ustawy o Trybunale Konstytucyjnym Krajowa Rada Sądownictwa
Bardziej szczegółowoW centrum uwagi Roczny plan pracy. Liczb a godzi n lekcyj nych. Punkt z NPP
W centrum uwagi Roczny plan pracy Jednostka tematyczna 1. Życie zbiorowe i jego reguły 2. Socjalizacja i kontrola społeczna Zagadnienia Klasa II I. Społeczeństwo socjologia formy życia społecznego normy
Bardziej szczegółowo