Magazyn. Ostatnie strony. Magazyn. Festiwalu Robotów CybAiRBot. ASTOR sponsorem zmagań Robotów Sumo. 14 kwietnia 2007 r. w centrum

Transkrypt

1 Informacja przede wszystkim strona 10 Historia automatyki przemysłowej cz. II strona 27 Serwonapędy PACMotion strona 16 Opisy wdrożeń strona 20

2

3 Aktualności Szanowni Państwo, Magazyn na początek zagadka: po czym można rozpoznać, że nadeszło lato i rozpoczęły się wakacje, sezon urlopowy, czas wypoczynku, relaksu i chłodnego czegoś do picia? Wystarczy przejrzeć tak zwaną gazetę z programem. Ani słoneczna pogoda, ani wysoka temperatura nie są tak dobrym wyznacznikiem lata, jak wakacyjne ramówki stacji TV. Na wszystkich kanałach królują powtórki wszelkich możliwych seriali, programów rozrywkowych oraz rozrywkowych. Czasem można mieć obawy, czy wieczorny dziennik też nie będzie powtórką na przykład sprzed pół roku. Swoją drogą nawet jakby był, to nie wiem, czy łatwo byłoby to spostrzec. Wśród nielicznych audycji aktualnych królują transmisje z letnich wydarzeń muzycznych, najlepiej plażowych. Ale i tam na ogół jesteśmy uraczeni mocno odgrzewanym repertuarem rodzimych gwiazd estrady. Słowem, nuda jak w polskim filmie. Tym bardziej cieszę się, że znaleźli Państwo czas by sięgnąć po kolejny numer Biuletynu Automatyki. U nas nie ma miejsca na żadne powtórki. W tym numerze szczególnie polecam Państwa uwadze artykuł o Wonderware Information System, jednym z elementów platformy systemowej Wonderware. Ponadto na stronie 8 publikujemy interesujący artykuł na temat pozyskiwania funduszy europejskich. Wszyscy zainteresowani historią automatyki przemysłowej powinni przeczytać drugą część wywiadu ze Stefanem Życzkowskim, prezesem ASTORA, przeprowadzonego z okazji 20-lecia firmy. Tradycyjnie zamieszczamy również kilka opisów bardzo ciekawych wdrożeń automatyki w Polsce i na świecie. Kończąc życzę miłej lektury, udanego wypoczynku i jak najlepszej pogody przez całe lato. Mateusz Pierzchała Festiwal Robotów CybAiRbot ASTOR sponsorem zmagań Robotów Sumo... 6 Nagrody firmy ASTOR dla młodych... 7 Pierwszy krok zrób już teraz, a wyprzedzisz konkurencję Technologie, produkty, zastosowania Wonderware Information Server Informacja przede wszystkim (część 1) Kontrakt Serwisowy ASTOR dla oprogramowania Wonderware Komputery przemysłowe dla InTouch Serwonapędy PACMotion dla serii RX3i Pod lupą PACSystems RX3i / RX7i Obliczenia matematyczne szybko i łatwo Programowanie komunikacji Modbus Master bez użycia bloków COMREQ Instalacje automatyki Vattenfall Distribution Poland System zdalnej transmisji sygnałów Górnośląskie Przedsiębiorstwo Wodociągów Jak rzeczywistość dogania wyobraźnię Identyfikacja wyrobów w HUCIE POKÓJ S.A Redaktor naczelny: Mateusz Pierzchała mateusz.pierzchala@astor.com.pl Roboty FANUC w zrobotyzowanej fabryce Suzuki na Węgrzech Redaktor techniczny: Tomasz Merwart tomasz.merwart@astor.com.pl Ostatnie strony Prenumerata: Wojciech Lelito wojciech.lelito@astor.com.pl Ratujmy góry lodowe Historia automatyki przemysłowej w Polsce Ludzie ASTORA Strona WWW: biuletyn.astor.com.pl Magazyn Adresy do pracowników firmy ASTOR mają postać: imie.nazwisko@astor.com.pl Technologie, produkty, zastosowania Festiwalu Robotów CybAiRBot Wonderware Information Server ASTOR sponsorem zmagań Robotów Sumo Informacja przede wszystkim Magazyn 14 kwietnia 2007 r. w centrum W obecnych czasach jednym z podstawowych składników sukcesu i powodzenia przedsiębiorstwa jako organizacji jest możliwość otwartego i szybkiego dostępu jego pracowników do pewnej i kompleksowej informacji o bieżącym lub historycznym przebiegu różnorodnych procesów zachodzących w przedsiębiorstwie, informacji, umożliwiającej Kupując nowy samochód żaden kierowca nie pozwoli sobie na to, podjęcie optymalnej dla firmy decyzji. Grzegorz Fijałka aby go nie ubezpieczać. Mimo, że Auto-Casco jest ubezpieczeniem wet konstruktorzy przeciwnika Mor- ści absorbowania czasu dłuższego niż fena, nie miał wątpliwości, kto wygra włączenie robota samosprzątającego. to starcie. zawodów Sumo Robotów w ramach Natomiast dla bardziej wtajemniczo- II miejsce w Sumo Robotów zajął Festiwalu Robotów CybAiRBot. Jak nych prezentowane były konstrukcje robot AP(ATOR)EK zespołu Apator co roku walkom robotów towarzyszy- wszelkiej maści. Był również obecny, ła wystawa i prezentacje tego rodzaju robot policyjny, wykorzystywany do nie należy do łatwych starać się o tę formę dofinansowania, gdyż sowania robotyką, każdy mógł znaleźć Pośród wielu stoisk różnych firm, realizując wszystkie założenia programu unijnego możemy coś dla siebie. obecna była również firma ASTOR. otrzymać zwrot nawet 70% poniesionych kosztów. Nowe Ze względu na swoje zaangażowanie maszyny, nowa siedziba firmy, nowe innowacyjne technowe wspieranie rozwoju edukacji, nie ograniczyła się ona tylkoza do30% prezen-ich wartości? Brzmi kusząco! logie i to wszystko Kontrakt Serwisowy ASTOR dla oprogramowania Wonderware że pozyskanie konstrukcji. Nie zależnie od wieku od-pomimo, działań w obszarach zagrożonych funduszy wywiedzających, czy ich stopnia zaintere-zadań, buchem.warto Wydawca: ASTOR Sp. z o.o. ul. Smoleńsk 29, Kraków tel fax biuletyn@astor.com.pl; Druk: Drukarnia Know-How, Kraków tel Nakład: egz. Numer zamknięto: tacji swoich produktów na stoisku. glądarek internetowych. Won- tegoraczy jest ona duża czy mała nigdy jak Mariusz i wszystkich tych,przemysław które możliwe są ne korzyści dla firmy. robota-zwycięzcy. Barczak, Ostrownie należy do zadań prostych. zrealizowania w terminie późniejpierwszym etapem realizacji ini miejsce zajął robot Trzeba Morfen do ski, Tomasz Ocetkiewicz. zbudowany, podobnie jak reszta o nim mowa (do niedawna znany jako SuiteVoyager), to portal jest oprogramowania przemysłowego firmy Wonderware, w oparciu o III miejsce przypadło robotowi technologię Żelazko zespołu Black Team z Poli- STAN FINANSÐW FIRMY wnikliwie analizować potrzeby i moż-poskonstruowany przez studenta liwości firmy, napoznańskiej bieżąco śledzićstanisława rynek, litechniki a przede wszystkim uwagąbyło Gardeckiego. Jakz należytą nie trudno ArchestrA, umoż- techniki Wrocławskiej w składzie: Ma- liwiającą dostęp do szerokiego siępo działaniom Dla najmłodszych zorganizowa-przyglądać stwierdzić natężeniukonkurenbraw wygrał Nieodzownym elementemwehikuł rozwoju nie ny był konkurs plastyczny oraz robotycji. ulubieniec publiczności. jest systematyczne zabawki na wystawach, które możnafirmy dawał żadnych szansrealizowanie przeciwnikom. riusz Zalewski, Sławomir Śledź, Piotr PRZYCHODY Z INWESTYCJI EFEKTY spektrum danych pochodzących i rozbudowa już i istniejąbyło obejrzeć zapoznać się z zasadą ichinwestycji Po prostu parł do przodu eliminował infrastruktury. inwestycja działania, a nawet kupić. Dla gospodyńcej ich kolejno jedenkażda po drugim. Nim do- DOTACJA nagród przedstawiciel firmy ASTOR, się do rozwoju firmy, domowych ciekawy mógł wydać sięprzyczynia szło do walk półfinałowych nikt,a naniektóre z nich są wręcz dla niej nie- wet od wielu lat. Jeśli postaramy się o dofinansowanie sumo prowadzone były prezentacje wszelkiego rodzaju tworów ama- nie będzie ona stanowiła zbyt dużego torskich o różnych, mniej lub bardziej obciążenia finansowego dla firmy a praktycznych zastosowaniach. Opracowanie strategii rozwoju su i dużego nakładu pracy. Producent musi bowiem nie tylko wczuć się w sy- pewnia jeszcze szybszy i wydajniejszy dostęp do informacji. zaawansowania lub szczegółowych ware (KSA) i jest przeznaczona dla zlecenia derwareprodukcyjnego (m.in. Industrial Application jest priorytetowe wsparcie techniczzastosowanie portalu do celów dystrybucji zarządzania dotyczących dostarczanych nowychi systemów jako idanych, systemów już Server, Wonderwareelementów, Historian)wszystko a nie ne. Mam pewność, że gdy dzwonię to przez bezpieczne, zaszyfrowane łącza internetowe. pracujących w przedsiębiorstwie na- zaprojektowane aplikacje, których do ASTORA, jestem obsługiwany w URUCHOMIEIE W przerwach pomiędzy walkami ZAKUP INWESTYCJA inwestycji z dotacji Unii Europejskiej dla firmy produkcyjnej wymaga cza- CZAS W ODSTÇPACH PÐ ROCZNYCH użytkownika tabelach. Prezentowane w oknach, pogrupo- Ważnym atutem posiadania Kon- oprogramowania. Usługa KSA obejdo ASTORA, jestem obsługiwany w pierwszej kolejności. w widoku tabeli mogą nas przenieść od tabeli do konkret-muje zawsze całe przedsiębiorstwo, nego trendu, wykresu w dowolnie Wojciech Woźniak zdefiniowanym układzie,czyli wszystkie wykorzystywane licenkierownik ds. Informatyki w Elektrociepłowni Rzeszów. pola opisującego szczegóły i właściwości danego parame-cje oprogramowania firmy Wonderwa- kawszą Konstrukcję Robota Amatorskiego zajął robot PromoBot drużyny szym; tworzone szczegółowe planydu-westycji jest planowanie. Zakładając, TTG (Łukaszsą Dzianach, Karol inwestycyjne. zinkiewicz, Paweł Jarzewicz, Damianże wzrost firmy w porównaniu do Ponieważ, przed realizacją in- minionych lat będzie trwały, można Derebecki). westycji konieczne jest wcześniejsze przygotowywać długoterminowy plan Adam Linkowski złożenie wniosku, stąd zwykle nie inwestycyjny. Koło Naukowe CybAiR możliwe jest sporządzenie aplikacji na Plany te są jednak tylko progno- zidentyfikować potrzeby odbiorców, bieżące inwestycje. Na takie projekty Wszystkie informacje produkcyjne i biznesowe trafia-pierwszej kolejności mówi Wojciech serwisowaniem i rozwojem zajmują jące do baz danych systemu nadrzędnego mogą być prezen-woźniak, Kierownik ds. Informatyki towane w stworzonych według określonych potrzeb i wizjiw Elektrociepłowni Rzeszów. waneprzedłużania i sklasyfikowane według odpowiedniego klucza danetraktu Serwisowego ASTOR jest sub Dla mnie podstawowym kryterium KSA przez mogą być następnie efektywnie kolejne lata, poza bezpłatnymi aktualizacjami oprogramowania jestdrążone dzięki wzajemnemuskrypcja na bezpłatne aktualizacje priorytetowe wsparcie techniczne. Mam pewność, gdy dzwonię powiązaniu pól w że widokach. Połączenia zaimplementowane I miejsce w Konkursie na Najcie- tuację panującą na rynku, właściwie zami, dlatego też powinny posiadać opracować strategię cenową oraz sta- należało starać się o dofinansowanie wiele wariantów. Każdy z nich powi- le dbać o wysoką jakość oferowanych znacznie wcześniej. Plany inwestycyj- nien spełniać następujące kryteria: produktów. 8 PLANOWANIE Z O ENIE lepszego robota Voucher uprawniający do bezpłatnego udziału w szkoleniu z botów przemysłowych. Marcin Woźniczka (WebParts, Web services) oraz techniki wspierające współstwa z ASTOR jego głównymi w łańcuchu nazwę Kontrakt Serwisowy czyli kontrahentami oprogramowanie InTouch dostaw, oraz KSA przez kolejne lata, poza bezpłatdzielenie danych (SharePoint Services, Weaver) za- przykładowo poprzez udostępnienie informacji Wono stanienymi aktualizacjami oprogramowania w Table zakresie oprogramowania Wonderelementy Platformyim Systemowej Adam Jednoróg, wręczył twórcy najwniosku zakresu programowania PRODUKCJIi obsługi ro- Dotacja na inwestycję w branży produkcyjnej 6 W trakcie ceremonii rozdania zbędne. Szybki rozwój technologiczny, I ponentem pakietu Wonderware System Platfirmy danych biznesowych, jest form. Dostępny jest także w standardowym pamocnym atutem serwera inforastor bazy posiada w swojej kieciefirma przemysłowej danych Wonderware Korzyści, jakie płyną z posiadania trakt Serwisowy ASTOR w zakresie macji. Przypomnieć należy, żeoprogramowania Wonderware. Warto ofercie usługę, którą można porównać z aktualnego Kontraktu Serwisowego Historian. W ofercie firmy ASTOR, Information tu innymi zarówno o analiziepamiętać, że jedynym sposobem przeserver występuje także jako osobny pakiet oprorozszerzonym pakietem ubezpieczenia ASTOR mówimy to między zapewniegramowania, w możliwy do systemów połączenianadz zakładobieżącej zmieniających się pa-dłużenia ważności karty ASTOR SWT Auto-Casco zakresie nie priorytetowego wsparcia techniczwym serwerem danych, poszerzając tym samym i zgromadzonych rzędnych HMI / SCADA / Production nego dlarametrów, wszystkichjak produktów firmy dla oferowanego przez firmę ASTOR znacząco możliwości dostępu i analizy danych. w bazach danych kontraktem. historycznych.oprogramowania Wonderware jest & Performance Managment (P&PM Wonderware objętych konfiguracja - systemy zarządzania produkcją i wy- OznaczaElastyczna to, że wsparciu podlegająportalu na- posiadanie aktualnego Kontraktu z różnorodnych systemów. Dostępnadajnością) obecnie wersja 3.0,na zoprogramowamożliwością mocnej personalizacji dostępu systemy do danychserwisowego ASTOR. Dla mnie podopartych rzędzia, za pomocą których wzbogacona o najnowsze technologie niu i usługi przysłużyć się do/ silniejszego związku przedsiębior-stawowym kryterium przedłużania firmyinternetowe Wonderware. może Usługa ta nosi HMI SCADA / P&PM są budowane, Konopacki, Arkadiusz Materek. nowe rozwiązania i unikalne produkty klasy HMI poprzez rozbudowane aplikacje SCADA po pieczna. A dlaczego nie zapewnić sobie podobnego zabezpieczenia zaawansowane systemy klasy MES w których portal może dla nowych inwestycji związanych z instalacjami przemysłowymi, być skonfigurowany w sposób pozwalający na podgląd daktóre w większości wypadków wielokrotnie przewyższają nych nie tylko procesowych,wartość ale nformation w Server jestsamochód? integralnym kominwestycji nowy również jakże istotnych dla za pomocą sieci intranet lub internet do zagregowanych róż- norakich danych, poprzez powszechnie dostępnych przederware Information Server, bo stanie się motorem rozwoju. Redakcja zastrzega sobie prawo do adiustacji i skracania tekstów, oraz do zmiany tytułów. Wszelkie prawa autorskie zastrzeżone. Przedruk tekstów oraz udostępnianie ich w mediach elektronicznych wymaga zgody redakcji. dobrowolnym i nierzadko drogim, prawie każde auto wyjeżdża z informacją właściciela, pochodzącą zarówno z mniejszych aplikacji Gwarancję dostarczenia takiej informacji zapewnia nim z salonu upewniając że jego inwestycja jest bezprzemysłowy serwer informacyjny, umożliwiający dostęp Dorota Czech A1 Europe Sp. z o.o Została również jednym z głównych Od czego zacząć? do zrealizowasponsorów festiwalu, poprzez ufundo-żących UMK 2koniecznych z Uniwersytetu Mikołaja Ko-da się z wielu etapów i wymaga dużej Zarządzanie niezależnie od nia pernika najpóźniej w ciągu dwóch wanie jednej z firmą nagród dla konstruktow składzie: Borys miesięcy Cieszyński,ilości czasu zanim przyniesie wymier- otwierają przed firmą nowe horyzonty. część 1 Technologie, produkty, zastosowania pomysł na odkurzanie bez konieczno- Pierwszy krok zrób już teraz, a wyprzedzisz konkurencję wykładowo-konferencyjnym Politechniki Poznańskiej odbyła się IV edycja tru, lub po prostu do kolejnej tabeli, zestawienia, raportu.re. Dzięki takiej subskrypcji, w motakie to zagnieżdżenie pozwala np. przejśćlub z zestawienia Czas trwania kontraktu jeden się firmy integratorskie sami użyt- omencie pojawienia się na rynku nowej Rys.1. Główne okno portalu z panelem nawigacyjnym w formieprzedłużenia średniej dobowej wydajności urządzeń znajdujących się nawersji oprogramowania Wonderware rok z możliwością go na kownicy aplikacji. drzewa menu (po lewej) hali produkcyjnej, bezpośrednio do szczegółowych danychnp. InTouch lub Platformy Systemowej kolejne lata. W coraz większej liczbie Firma ASTOR zapewnia pomoc 10 firm rośnie świadomość korzyści pły- techniczną dla oferowanych przez sie- Wonderware użytkownik otrzymuje nących z tej usługi dla pracujących bie produktów na podstawie aktualnej bezpłatnie nowe licencje wraz z nośni- tam systemów automatyki, wykorzy- karty Systemu Wsparcia Technicznego kami instalacyjnymi. Warto pamiętać, stujących oprogramowanie Wonder- ASTOR SWT, która dostarczana jest że każda nowa wersja dostarcza no- ware. Firmy te, już kolejne lata z rzędu przy każdym nowym zakupie w firmie wych opcji, a przez to większą funk- ne przedsiębiorcy powinny obejmować 1. zakres inwestycji powinien być Po dokonaniu oceny potrzeb in- okres co najmniej 5 lat. Dlaczego tak realny tzn. możliwy do zrealizo- decydują się na przedłużanie Kontrak- ASTOR. Kartę ASTOR SWT otrzy- cjonalność, oraz zapewnia zgodność z westycyjnych firmy, zarówno tych bie- jest? Ponieważ każda inwestycja skła- wania, zarówno pod względem tu Serwisowego ASTOR. mują również firmy posiadające Kon- najnowszymi systemami operacyjnymi 12 3

4 Aktualności Wonderware Firmą Roku w rankingu Frost & Sullivan Firma Wonderware po raz czwarty z rzędu została wybrana przez Frost & Sullivan Firmą Roku za innowacyjne rozwiązania informatyczne. Tegoroczna nagroda została przyznana w kategorii Wytwarzanie Adaptacyjne i Systemy Nadrzędne, za spełnianie unikalnych potrzeb klientów, wdrażających interfejsy operatorskie (ang. HMI) i technologie dla produkcji. Premierę Platformy Systemowej Wonderware uznano za ważne wydarzenie na rynku. Jest ona odpowiedzą firmy Wonderware na wymagania, dotyczące redukcji kosztów funkcjonowania aplikacji. Frost & Sullivan podkreśla, że nowe moduły funkcjonalne dla Platformy oferują wyjątkowe możliwości kontroli i przepływu informacji, spełniające wymagania działów produkcji, IT i utrzymania ruchu, dotyczące zarządzania produkcją i wydajnością. Nowa wersja Cscape Najnowsza wersja oprogramowania narzędziowego Cscape została wzbogacona o szereg przydatnych funkcji. Należą do nich: obsługa komunikacji przy pomocy SMS (wysyłanie i odbieranie wiadomości przez kontrolery NX i XLe, dzięki czemu możliwe jest otrzymywanie informacji alarmowych oraz sterowanie za pomocą SMS o odpowiedniej treści), funkcja Data Logger (okresowe zapisywanie - w plikach na zewnętrznym nośniku - danych niezbędnych do generowania różnego rodzaju raportów i statystyk), a także Remote Terminal (przy pomocy którego możliwy jest zdalny podgląd tego, co aktualnie znajduje się na panelu sterownika). Poprawiono również interfejs do konfiguracji połączeń Ethernet oraz rozbudowano obsługę polskich czcionek. Oprogramowanie można bezpłatnie pobrać ze strony NAJLEPSZE PRAKTYKI ZARZĄDZANIA PRODUKCJĄ dniach marca 2007 r. w Hotelu Mercure w Warszawie odbyła się W konferencja Najlepsze praktyki zarządzania produkcją, dedykowana dla firm produkcyjnych. Institute for International Research, będący organizatorem konferencji, pozyskał cennych prelegentów, którzy podzielili się z uczestnikami swoją wiedzą i doświadczeniem w zakresie najlepszych praktyk zarządzania produkcją. Tematem, który wzbudził duże zainteresowanie, była sesja najlepszych praktyk zarządzania pracownikami, z naciskiem na podnoszenie ich zaangażowania we wzrost efektywności pracy w zakładzie produkcyjnym. Ponadto omówione zostały procesy zarządzania produkcją, wdrażanie nowoczesnych technik zarządzania kontrolą kosztów produkcji, optymalizacji przepływu informacji w firmie, a także zaprezentowany został proces tworzenia optymalnych strumieni wartości do specyfiki produkcji danego zakładu produkcyjnego oraz systemów informatycznych optymalizujących proces planowania produkcji. Firma ASTOR podczas ekspozycji dostawców rozwiązań dla firm produkcyjnych zaprezentowała na swoim stoisku robota przemysłowego firmy Fanuc Robotics oraz ofertę oprogramowania Wonderware do zarządzania produkcją i wydajnością. Biuletyn Automatyki objął patronat medialny nad konferencją. ASTOR ŚWIĘTUJE KOLEJNY SUKCES I ODBIERA NAGRODY W PALM SPRINGS Jubileuszowy, 20 rok działalności krakowskiej firmy ASTOR, przynosi firmie kolejne nagrody i sukcesy. Podczas ogólnoświatowego spotkania dystrybutorów firmy Wonderware w Palm Springs (USA), podczas Wielkiej Gali Nagród, ASTOR uhonorowany został dwiema nagrodami. Spośród 160 dystrybutorów Wonderware na świecie ASTORA wyróżniono nagrodą Outstanding Regional Performance FY2007 za wyjątkowe osiągnięcia w dystrybucji produktów Wonderware. W roku fiskalnym 2007 (liczonym od 1 kwietnia 2006 do 31 marca 2007) ASTOR uzyskał wzrost sprzedaży oprogramowania Wonderware o ponad 90 procent, co daje firmie pozycję drugiego dystrybutora na świecie. Na uroczystej gali przyznano także nagrody personalne. Z obszaru EMEA, obejmującego Europę, Afrykę i Środkowy Wschód wyróżniono dyrektora marketingu i PR ASTORA Wojciecha Kmiecika. Za działania marketingowe firmy ASTOR otrzymał on nagrodę Distributor Marketing Excellence Award FY2007. Nagrody wręczał m.in. Prezes Wonderware - Mike Bradley. 4

5 Aktualności NAGRODY NA SPOTKANIU PARTNERÓW FIRMY ASTOR dniach kwietnia 2007 roku odbyło się ogólnopolskie spotkanie Partnerów firmy ASTOR w Mszczonowie pod Warszawą. Spotkanie to było W okazją do wymiany doświadczeń, przedstawienia nowych rozwiązań w zakresie zarządzania produkcją i nowatorskich narzędzi programistycznych. Podczas sesji technicznej specjaliści firmy ASTOR zaprezentowali w jaki sposób należy konfigurować, programować i obsługiwać produkty z oferty firmy. Podczas sesji biznesowej ASTOR podzielił się swoimi praktykami w zakresie sprzedaży i marketingu. Konsultanci firmy ASTOR byli do dyspozycji uczestników spotkania przez cały czas dzieląc się swoją wiedzą, służąc pomocą i poradą. W czasie spotkania zaprezentowano też nowe rozwiązania w zakresie internetowego Systemu Wsparcia Technicznego dla Integratorów - ASTOR SWT. Ważnym punktem całego spotkania była dla uczestników możliwość rozmowy z doradcą ds. pozyskiwania funduszy unijnych oraz specjalne szkolenie z negocjacji handlowych. Na spotkaniu zostały wręczone Nagrody Specjalne oraz statuetki ZŁOTY WZROST za rok Nagrody specjalne dla Partnerów, którzy współpracują w tej roli z firmą ASTOR nieprzerwanie od 2002 roku otrzymały firmy: ABIS s.c., AF SEKO Sp. z o.o., MERCOMP SZCZECIN Sp. z o.o., Przedsiębiorstwo Serwisu Automatyki i Urządzeń Elektrycznych EL PAK Sp. z o.o., P.P.H.W. PRO- LOC Sp. z o.o., Zakład Pomiarów i Automatyki AUTOMATYKA Sp. z o.o. Spośród 115 certyfikowanych Partnerów firmy ASTOR, nagrodę ZŁOTY WZROST otrzymało 16 firm. Nagroda ta przyznana została po raz pierwszy i od tej pory będzie wręczana corocznie. Kryteria są proste i sprawiedliwe. Wystarczy, aby firma była przez ostatnie 3 lata certyfikowanym Partnerem firmy ASTOR oraz w zakończonym ostatnio roku kalendarzowym zanotowała rekordowe obroty w transakcjach z firmą ASTOR, licząc od 2002 roku, czyli od momentu rozpoczęcia programu certyfikacji Partnerów firmy ASTOR. Firmy nie rywalizują między sobą, lecz walczą niejako ze swoimi własnymi ograniczeniami. Nagroda ta jest bardzo prorozwojowa, zachęcając firmy do nieustannego wzrostu. Lista firm, które otrzymały nagrodę ZŁOTY WZROST: Atempol Sp. z o.o., AU- TOMATIKA Usługi Kontrolno-Pomiarowe Sp. z o.o., CONTROL PROCESS IT Sp. z o.o., HK Zakład Automatyzacji Sp. z o.o., Komster Sp. z o.o,, Manex Sp. z o.o., MARKON Sp. z o.o., MERCOMP SZCZECIN Sp. z o.o., OBR Mechanizacji Pakowania EMPAK, P.H.U.P. PROMAR, PKiMSA Carboautomatyka S.A., Przedsiębiorstwo Usług Elektroenergetycznych ENERGOTEST-ENERGOPO- MIAR Sp. z o.o., RAFIZ Strygner i Dyczkowscy Sp. J., Satchwell Polska Toruń Sp. z o.o., SECO-WARWICK S.A. i VISUAL CONTROL. Nowe produkty Korenix W ofercie firmy ASTOR pojawiły się nowe produkty Korenix. JETNet 3010G to 10-portowy switch Ethernet, obsługujący sieć w standardzie 1000TX (1 Gigabit). Jest on wyposażony w trzy złącza standardu SFP, umożliwiające zastosowanie wybranego typu transcieverów światłowodowych. Możliwość podłączenia aż trzech złącz światłowodowych ułatwia i przyspiesza tworzenie struktury komunikacji ethernetowej w instalacjach przemysłowych. JETCon 2401 to konwerter łącza RS 232/ 422 / 485 na łącze światłowodowe, umożliwiający budowę sieci szeregowej, w której jako medium transmisji wykorzystano kabel światłowodowy. Konwertery pozwalają na zwiększenie odległości pomiędzy fragmentami sieci nawet do 40 km. JETPort 5604 to serwer portów szeregowych, wyposażony w 4 porty szeregowe, pozwalające na podłączenie do sieci Ethernet 4 urządzeń z łączem szeregowym. ActiveFactory 9.2 po polsku Firma ASTOR wprowadza na rynek nową wersję pakietu narzędzi klienckich ActiveFactory 9.2 w języku polskim. Oprogramowanie to, przeznaczone do współpracy z przemysłową bazą danych Wonderware Historian, umożliwia dokonywanie analizy danych historycznych pochodzących z procesów produkcyjnych, a także umożliwia udostępnienie analiz wszystkim zainteresowanym. Bez głębokiej znajomości zagadnień związanych z bazami danych i języka SQL użytkownicy mogą samodzielnie przygotować raporty, wyświetlać przebiegi trendów, odczytywać dane tabelaryczne. Więcej informacji na temat nowej wersji ActiveFactory będzie można przeczytać w kolejnym numerze Biuletynu Automatyki. 5

6 Magazyn Festiwalu Robotów CybAiRBot ASTOR sponsorem zmagań Robotów Sumo 14 kwietnia 2007 r. w centrum wykładowo-konferencyjnym Politechniki Poznańskiej odbyła się IV edycja zawodów Sumo Robotów w ramach Festiwalu Robotów CybAiRBot. Jak co roku walkom robotów towarzyszyła wystawa i prezentacje tego rodzaju konstrukcji. Nie zależnie od wieku odwiedzających, czy ich stopnia zainteresowania robotyką, każdy mógł znaleźć coś dla siebie. Dla najmłodszych zorganizowany był konkurs plastyczny oraz roboty zabawki na wystawach, które można było obejrzeć zapoznać się z zasadą ich działania, a nawet kupić. Dla gospodyń domowych ciekawy mógł wydać się pomysł na odkurzanie bez konieczności absorbowania czasu dłuższego niż włączenie robota samosprzątającego. Natomiast dla bardziej wtajemniczonych prezentowane były konstrukcje wszelkiej maści. Był również obecny, robot policyjny, wykorzystywany do działań w obszarach zagrożonych wybuchem. Pośród wielu stoisk różnych firm, obecna była również firma ASTOR. Ze względu na swoje zaangażowanie we wspieranie rozwoju edukacji, nie ograniczyła się ona tylko do prezentacji swoich produktów na stoisku. Została również jednym z głównych sponsorów festiwalu, poprzez ufundowanie jednej z nagród dla konstruktora robota-zwycięzcy. I miejsce zajął robot Morfen skonstruowany przez studenta Politechniki Poznańskiej Stanisława Gardeckiego. Jak nie trudno było stwierdzić po natężeniu braw wygrał ulubieniec publiczności. Wehikuł nie dawał żadnych szans przeciwnikom. Po prostu parł do przodu i eliminował ich kolejno jeden po drugim. Nim doszło do walk półfinałowych nikt, nawet konstruktorzy przeciwnika Morfena, nie miał wątpliwości, kto wygra to starcie. II miejsce w Sumo Robotów zajął robot AP(ATOR)EK zespołu Apator UMK 2 z Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w składzie: Borys Cieszyński, Mariusz Barczak, Przemysław Ostrowski, Tomasz Ocetkiewicz. III miejsce przypadło robotowi Żelazko zespołu Black Team z Politechniki Wrocławskiej w składzie: Mariusz Zalewski, Sławomir Śledź, Piotr Konopacki, Arkadiusz Materek. W trakcie ceremonii rozdania nagród przedstawiciel firmy ASTOR, Adam Jednoróg, wręczył twórcy najlepszego robota Voucher uprawniający do bezpłatnego udziału w szkoleniu z zakresu programowania i obsługi robotów przemysłowych. W przerwach pomiędzy walkami sumo prowadzone były prezentacje wszelkiego rodzaju tworów amatorskich o różnych, mniej lub bardziej praktycznych zastosowaniach. I miejsce w Konkursie na Najciekawszą Konstrukcję Robota Amatorskiego zajął robot PromoBot drużyny TTG (Łukasz Dzianach, Karol Duzinkiewicz, Paweł Jarzewicz, Damian Derebecki). Adam Linkowski Koło Naukowe CybAiR Politechnika Poznańska 6

7 Magazyn Nagrody dla młodych naukowców 10 maja 2007 roku w Krakowie w murach Akademii Górniczo-Hutniczej odbyła się XLIV Sesja Studenckich Kół Naukowych Pionu Hutniczego, której patronował Rektor AGH. Sesje studenckich kół naukowych organizowane w AGH są jednym z największych tego typu przedsięwzięć w środowisku szkół wyższych w kraju. W tegorocznej Sesji zaprezentowano ponad 330 referatów, przygotowanych przez ponad 420 autorów - studentów, członków studenckich kół naukowych z 9 uczelni krajowych i zagranicznych. Firma ASTOR ufundowała nagrody dla najlepszych referatów w Sekcjach Automatyki, Elektrotechniki, Biocybernetyki i Telekomunikacji oraz Automatyzacji Procesów. Spośród wystąpień jury w każdej sekcji przyznało nagrody za trzy najlepsze referaty w każdej sesji. Sekcja Automatyzacji Procesów podzielona została na dwie sesje. Pierwsze miejsca w poszczególnych sesjach otrzymali autorzy referatów: Monitorowanie nieinwazyjne Pulsoksymetr, Koło Naukowe ECART Interfejs wizyjny robota przemysłowego na przykładzie gry w kółko i krzyżyk, Koło Naukowe SENSOR Projekt i wykonanie robota SUMO, Koło Naukowe SENSOR. Zdobywcy pierwszego miejsca w Sekcji Automatyki, Elektrotechniki, Biocybernetyki i Telekomunikacji zaprezentowali urządzenie, służące do nieinwazyjnego pomiaru saturacji, czyli stopnia natlenienia krwi. Działanie pulsoksymetru opiera się na pomiarze pochłaniania przez hemoglobinę zawartą w czerwonych krwinkach, promieniowania o dwóch różnych długościach fali - czerwonego i podczerwonego. Na podstawie pomiaru oblicza się stopień nasycenia hemoglobiny tlenem. Urządzenie służy równocześnie do pomiaru tętna. Przyrząd jest cały czas udoskonalany i rozwijany. Na sesji zaprezentowany został działający prototyp urządzenia oraz omówiona została zasada jego działania z jednoczesną prezentacją przebiegów sygnałów wizualizujących tętno. W oparciu o eksperymenty z wizyjnym sprzężeniem zwrotnym procesrobot autorzy, nagrodzonego w Sekcji Automatyzacja Procesów, referatu zbudowali stanowisko badawcze, które poza określeniem działania robota od wizyjnie rozpoznanego stanu procesu, może rozpoznawać informację pochodzącą z analizy rysunku odręcznego. Ze względu na konieczność uruchomienia stanowiska w różnych, mocno zakłóconych, warunkach oświetleniowych ograniczono liczbę rozpoznawanych, odręcznie narysowanych kształtów do dwóch O i X. W taki sposób powstało stanowisko, które pozwala na rozegranie z robotem partii gry w kółko i krzyżyk na planszy 5x5. Trzecia z przyznanych nagród za I miejsce powędrowała do autora referatu prezentującego ogólny zarys zawodów SUMO na świecie, ich rozwój, zasady, przykłady rozwiązań oraz robota SUMO wykonanego przez autora. W referacie opisane zostały wszystkie etapy konstrukcji z uwzględnieniem doboru odpowiednich komponentów, w tym: komponentów szkieletu, silników, stopni mocy, przekazu napędu, sensoryki (czujników ultradźwiękowych, optycznych, enkoderów), jak i głównych problemów, na jakie natknięto się podczas budowy. Porównane zostały także strategie walki i ogólne wzorce budowy. Wojciech Kmiecik ASTOR Sp. z o.o. 7

8 Magazyn Pierwszy krok zrób już teraz, a wyprzedzisz konkurencję Pomimo, że pozyskanie funduszy nie należy do łatwych zadań, warto starać się o tę formę dofinansowania, gdyż realizując wszystkie założenia programu unijnego możemy otrzymać zwrot nawet 70% poniesionych kosztów. Nowe maszyny, nowa siedziba firmy, nowe innowacyjne technologie i to wszystko za 30% ich wartości? Brzmi kusząco! Dorota Czech A1 Europe Sp. z o.o Od czego zacząć? Zarządzanie firmą niezależnie od tego czy jest ona duża czy mała nigdy nie należy do zadań prostych. Trzeba wnikliwie analizować potrzeby i możliwości firmy, na bieżąco śledzić rynek, a przede wszystkim z należytą uwagą przyglądać się działaniom konkurencji. Nieodzownym elementem rozwoju firmy jest systematyczne realizowanie inwestycji i rozbudowa już istniejącej infrastruktury. Każda inwestycja przyczynia się do rozwoju firmy, a niektóre z nich są wręcz dla niej niezbędne. Szybki rozwój technologiczny, nowe rozwiązania i unikalne produkty otwierają przed firmą nowe horyzonty. Jeśli postaramy się o dofinansowanie inwestycji z dotacji Unii Europejskiej nie będzie ona stanowiła zbyt dużego obciążenia finansowego dla firmy a stanie się motorem rozwoju. Opracowanie strategii rozwoju dla firmy produkcyjnej wymaga czasu i dużego nakładu pracy. Producent musi bowiem nie tylko wczuć się w sytuację panującą na rynku, właściwie zidentyfikować potrzeby odbiorców, opracować strategię cenową oraz stale dbać o wysoką jakość oferowanych produktów. Po dokonaniu oceny potrzeb inwestycyjnych firmy, zarówno tych bieżących koniecznych do zrealizowania najpóźniej w ciągu dwóch miesięcy jak i wszystkich tych, które możliwe są do zrealizowania w terminie później- da się z wielu etapów i wymaga dużej ilości czasu zanim przyniesie wymierne korzyści dla firmy. Pierwszym etapem realizacji in- Dotacja na inwestycję w branży produkcyjnej szym; tworzone są szczegółowe plany inwestycyjne. Ponieważ, przed realizacją inwestycji konieczne jest wcześniejsze złożenie wniosku, stąd zwykle nie możliwe jest sporządzenie aplikacji na bieżące inwestycje. Na takie projekty należało starać się o dofinansowanie znacznie wcześniej. Plany inwestycyjne przedsiębiorcy powinny obejmować okres co najmniej 5 lat. Dlaczego tak jest? Ponieważ każda inwestycja skła- westycji jest planowanie. Zakładając, że wzrost firmy w porównaniu do minionych lat będzie trwały, można przygotowywać długoterminowy plan inwestycyjny. Plany te są jednak tylko prognozami, dlatego też powinny posiadać wiele wariantów. Każdy z nich powinien spełniać następujące kryteria: 1. zakres inwestycji powinien być realny tzn. możliwy do zrealizowania, zarówno pod względem 8

9 Magazyn uzyskania odpowiednich pozwoleń, patentów i zaświadczeń jak i wykorzystania posiadanych zasobów firmy, 2. kondycja finansowa firmy powinna być na tyle dobra, by wydatek poniesiony na zrealizowanie inwestycji nie doprowadził do zapaści finansowej przedsiębiorstwa, tym bardziej, gdy brany jest pod uwagę kredyt, należy pamiętać o konieczności posiadania zdolności kredytowej, 3. inwestycja powinna być bardzo dokładnie przemyślana każdy wydatek należy dokładnie rozważyć pod kątem jego przydatności dla rozwoju firmy. Nierzadko bowiem, okazuje się, iż do zrealizowania inwestycji konieczne jest poniesienie kosztów wcześniej nie branych pod uwagę natomiast część zaplanowanego kosztorysu okazuje się zbędna, 4. zrealizowanie inwestycji powinno przynieść firmie choćby minimalny zysk. Dobrze jest przeprowadzić wcześniej symulację przyszłych dochodów, przy czym wszelkie prognozy powinny być realne i obliczane w oparciu o rzetelnie zebrane dane. Opracowanie planu inwestycyjnego nierzadko wymaga wcześniejszych konsultacji szczególnie wtedy, gdy inwestycja będzie refinansowana poprzez dotacje unijne. Podajmy przykład Przedsiębiorca producent elementów wykorzystywanych w branży obuwniczej chce zmodernizować park maszynowy i zakupić centrum numeryczne umożliwiające produkcję wysokiej jakości spodów do obuwia. Maszyna ta stanowi najwyższej klasy urządzenie pozwalające zwiększyć produkcję o ok. 80% w stosunku do dotychczasowych możliwości firmy. Aby możliwe było uruchomienie produkcji na tej maszynie, konieczne jest:»»»»»»» określenie sposobu finansowania i refinansowania inwestycji czyli uzyskania kredytu oraz dotacji unijnej, dokonanie wyboru dostawcy i rodzaju kupowanej maszyn i urządzeń, przygotowanie zakładu pracy do modernizacji, wprowadzenie klimatyzacji w pomieszczeniu produkcyjnym, niezbędnej dla wysokiej wydajności maszyny, reorganizacja pracy całego działu, gdyż zakup nowej maszyny zmienia cykl produkcyjny (zwiększenie powierzchni magazynowej, wprowadzenie dodatkowej zmiany pracowników), przeprowadzenie szkoleń pracowników, którzy będą obsługiwać nowo zakupioną maszynę, przeprowadzenie szkoleń pracowników działu sprzedaży w związku ze zmianą jakości oferowanych produktów. Tak sprecyzowaną inwestycję należy teraz porównać z obowiązującymi wytycznymi programu pomocowego. Nie wszystkie wydatki mogą być uznane za kwalifikujące się do wsparcia. We wstępnych planach większość z wymienionych wcześniej wydatków podlega refinansowaniu. Pojawiają się jednak koszty, takie jak np. delegacja zagraniczna do kraju dostawcy, w celu uzgodnienia i dokonania osobistego wyboru maszyny, które z pewnością nie należą do grupy kosztów kwalifikowanych. A przecież i na taki wydatek należy mieć finanse! Mam jednak dla Państwa dobrą wiadomość. Zarówno na etapie sporządzania planów jak i na etapie wstępnego przygotowania (pozyskiwanie kredytu, analiza programów pomocowych, opiniowanie innowacyjności stosowanych rozwiązań) dobra firma doradcza jest w stanie Państwu pomóc. Dla firmy inwestycja zawsze, bowiem jest ogromnym wyzwaniem, a przygotowanie całości projektu może zdezorganizować bieżącą działalność przedsiębiorcy. Współpraca z doświadczonym doradcą pozwoli Państwu uniknąć wielu komplikacji oraz oszczędzić czas i nerwy. Po konsultacjach z firmą doradczą zakres inwestycji może ulec nawet znacznemu przemodelowaniu, tak by był zgodny nie tylko z potrzebami inwestycyjnymi przedsiębiorcy ale także z wytycznymi programu. Planowanie inwestycji wymaga również opracowania szczegółowego harmonogramu wykonania konkretnych prac. Nawet jeśli niektóre z działań nie są wydatkami kwalifikowanymi należy pamiętać, iż ich poniesienie jest konieczne. Bardzo istotnym elementem jest tutaj czas. Bez względu na branżę czy to produkcyjna czy usługowa aby bez problemów i nie na ostatnią chwilę przygotować się do planowanych programów wiele z działań koniecznych dla uzyskania dotacji można zrobić już dziś! 9

10 Technologie, produkty, zastosowania Wonderware Information Server Informacja przede wszystkim W obecnych czasach jednym z podstawowych składników sukcesu i powodzenia przedsiębiorstwa jako organizacji jest możliwość otwartego i szybkiego dostępu jego pracowników do pewnej i kompleksowej informacji o bieżącym lub historycznym przebiegu różnorodnych procesów zachodzących w przedsiębiorstwie, informacji, umożliwiającej podjęcie optymalnej dla firmy decyzji. część 1 Grzegorz Fijałka Gwarancję dostarczenia takiej informacji zapewnia przemysłowy serwer informacyjny, umożliwiający dostęp za pomocą sieci intranet lub internet do zagregowanych różnorakich danych, poprzez powszechnie dostępnych przeglądarek informacją pochodzącą zarówno z mniejszych aplikacji klasy HMI poprzez rozbudowane aplikacje SCADA po zaawansowane systemy klasy MES w których portal może być skonfigurowany w sposób pozwalający na podgląd da- internetowych. Wonnych nie tylko procesowych, ale I derware Information Server, bo nformation Server jest integralnym komponentem pakietu Wonderware System Plat- również jakże istotnych dla o nim mowa (do niedawna znany firmy danych biznesowych, jest form. Dostępny jest także w standardowym pakiecie przemysłowej bazy danych Wonderware jako SuiteVoyager), to portal jest mocnym atutem serwera informacji. zbudowany, podobnie jak reszta Historian. W ofercie firmy ASTOR, Information Przypomnieć należy, że oprogramowania przemysłowego Server występuje także jako osobny pakiet oprogramowania, mówimy tu zarówno o analizie firmy Wonderware, w oparciu o technologię ArchestrA, umożliwiającą dostęp do szerokiego spektrum danych pochodzących możliwy do połączenia z zakłado- wym serwerem danych, poszerzając tym samym znacząco możliwości dostępu i analizy danych. bieżącej zmieniających się parametrów, jak i zgromadzonych w bazach danych historycznych. Elastyczna konfiguracja portalu z różnorodnych systemów. Dostępna obecnie wersja 3.0, wzbogacona o najnowsze technologie i usługi internetowe (WebParts, Web services) oraz techniki wspierające współdzielenie danych (SharePoint Services, Table Weaver) zapewnia jeszcze szybszy i wydajniejszy dostęp do informacji. Zastosowanie portalu do celów dystrybucji i zarządzania z możliwością mocnej personalizacji dostępu do danych może przysłużyć się do silniejszego związku przedsiębiorstwa z jego głównymi kontrahentami w łańcuchu dostaw, przykładowo poprzez udostępnienie im informacji o stanie zaawansowania zlecenia produkcyjnego lub szczegółowych danych, dotyczących dostarczanych elementów, wszystko to przez bezpieczne, zaszyfrowane łącza internetowe. Wszystkie informacje produkcyjne i biznesowe trafiające do baz danych systemu nadrzędnego mogą być prezentowane w stworzonych według określonych potrzeb i wizji użytkownika tabelach. Prezentowane w oknach, pogrupowane i sklasyfikowane według odpowiedniego klucza dane mogą być następnie efektywnie drążone dzięki wzajemnemu powiązaniu pól w widokach. Połączenia zaimplementowane w widoku tabeli mogą nas przenieść od tabeli do konkretnego trendu, wykresu w dowolnie zdefiniowanym układzie, pola opisującego szczegóły i właściwości danego parametru, lub po prostu do kolejnej tabeli, zestawienia, raportu. Takie zagnieżdżenie pozwala np. przejść z zestawienia Rys.1. Główne okno portalu z panelem nawigacyjnym w formie drzewa menu (po lewej) o średniej dobowej wydajności urządzeń znajdujących się na hali produkcyjnej, bezpośrednio do szczegółowych 10

11 Technologie, produkty, zastosowania danych historycznych dotyczących urządzenia o najniższej wydajności. Kolejne etapy dokładnej analizy alarmów i składowych przestoju tej maszyny, pomogą szybko zlokalizować przyczynę niższej wydajności i podjęcie przez służby utrzymania ruchu określonej akcji. Szybkie wykrycie spadku wydajności lub wystąpienia awarii, pociągające odpowiednie działania zapobiegawcze oparte o wnikliwą analizę przyczyn tego zdarzenia, w przyszłości mogą się przyczynić do dużej oszczędności środków zainwestowanych w materiały produkcyjne, polepszenia terminowości dostaw i zapewnienia produkcji lepszej jakości. W produkcji dyskretnej bardzo często występują potrzeby śledzenia zdarzeń produkcyjnych i odtworzenia Rys. 3. Kolejne przejścia od zestawienia dostępnych urządzeń przez podsumowanie czasu pracy, szczegółowe parametry maszyny, aż do wydajności konkretnych jej elementów przedstawionych na wykresach. Rys. 2. Pogrupowane alarmy mogą być przedstawione na przejrzystych wykresach typu Pareto kompleksowej genealogii konkretnego wyrobu (od zlokalizowania dostawcy poprzez identyfikatory komponentów, aż do gotowej do wysyłki partii produkcyjnej). Nawigując w prosty sposób po oknach przeglądarki, prezentujących zestawienia z kolejnych segmentów procesu, możemy w każdej chwili dostać się do szczegółowych informacji o parametrach produkcyjnych skojarzonych z danym wyrobem lub partią produkcyjną. Odpowiednia konfiguracja systemu umożliwia proste dotarcie do zestawionych parametrów, dotyczących nawet pojedynczego detalu. Wbudowana w portal wyszukiwarka dodatkowo przyśpiesza proces celnego wyławiania potrzebnych informacji. Portal umożliwia także dostęp do alarmów bieżących i historycznych oraz ich filtrowanie i sortowanie np. po ilości wystąpień, długości trwania alarmu lub czasie, który upłynął od chwili wystąpienia alarmu do jego zatwierdzenia przez operatora. Gdy mamy do czynienia z procesami wsadowymi, portal umożliwia przeglądanie listy aktualnych oraz planowanych zleceń wraz z bezpośrednim powiązaniem ze szczegółową charakterystyką wybranego wsadu oraz odpowiadającej mu receptury; kolejne odniesienie prowadzi do widoku kumulującego informacje o statusie poszczególnych urządzeń wchodzących w skład linii w formie prostych i czytelnych wykresów tortowych. Wszystkie te zestawienia, jak i wiele innych krytycznych dla firmy raportów, dzięki zastosowanej funkcjonalności Table Weaver oraz Microsoft Reporting Services dostępne są dla kadry zarządzającej, technologów, analityków procesów, itp. osób z poziomu przeglądarki internetowej. Wszystkie zestawienia i podsumowania tworzone są na bieżąco, więc analiza prowadzona jest zawsze na aktualnych danych 11

12 Technologie, produkty, zastosowania Kontrakt Serwisowy ASTOR dla oprogramowania Wonderware Kupując nowy samochód żaden kierowca nie pozwoli sobie na to, aby go nie ubezpieczać. Mimo, że Auto-Casco jest ubezpieczeniem dobrowolnym i nierzadko drogim, prawie każde auto wyjeżdża z nim z salonu upewniając właściciela, że jego inwestycja jest bezpieczna. A dlaczego nie zapewnić sobie podobnego zabezpieczenia dla nowych inwestycji związanych z instalacjami przemysłowymi, które w większości wypadków wielokrotnie przewyższają wartość inwestycji w nowy samochód? Marcin Woźniczka Firma ASTOR posiada w swojej ofercie usługę, którą można porównać z rozszerzonym pakietem ubezpieczenia Auto-Casco w zakresie systemów nadrzędnych HMI / SCADA / Production & Performance Managment (P&PM - systemy zarządzania produkcją i wydajnością) opartych na oprogramowaniu firmy Wonderware. Usługa ta nosi nazwę Kontrakt Serwisowy ASTOR w zakresie oprogramowania Wonderware (KSA) i jest przeznaczona dla nowych systemów jako i systemów już pracujących w przedsiębiorstwie nawet od wielu lat. Dla mnie podstawowym kryterium przedłużania KSA przez kolejne lata, poza bezpłatnymi aktualizacjami oprogramowania jest priorytetowe wsparcie techniczne. Mam pewność, że gdy dzwonię do ASTORA, jestem obsługiwany w pierwszej kolejności. Wojciech Woźniak Kierownik ds. Informatyki w Elektrociepłowni Rzeszów. Czas trwania kontraktu to jeden rok z możliwością przedłużenia go na kolejne lata. W coraz większej liczbie firm rośnie świadomość korzyści płynących z tej usługi dla pracujących tam systemów automatyki, wykorzystujących oprogramowanie Wonderware. Firmy te, już kolejne lata z rzędu decydują się na przedłużanie Kontraktu Serwisowego ASTOR. Korzyści, jakie płyną z posiadania aktualnego Kontraktu Serwisowego ASTOR to między innymi zapewnienie priorytetowego wsparcia technicznego dla wszystkich produktów firmy Wonderware objętych kontraktem. Oznacza to, że wsparciu podlegają narzędzia, za pomocą których systemy HMI / SCADA / P&PM są budowane, czyli oprogramowanie InTouch oraz elementy Platformy Systemowej Wonderware (m.in. Industrial Application Server, Wonderware Historian) a nie zaprojektowane aplikacje, których serwisowaniem i rozwojem zajmują się firmy integratorskie lub sami użytkownicy aplikacji. Firma ASTOR zapewnia pomoc techniczną dla oferowanych przez siebie produktów na podstawie aktualnej karty Systemu Wsparcia Technicznego ASTOR SWT, która dostarczana jest przy każdym nowym zakupie w firmie ASTOR. Kartę ASTOR SWT otrzymują również firmy posiadające Kontrakt Serwisowy ASTOR w zakresie oprogramowania Wonderware. Warto pamiętać, że jedynym sposobem przedłużenia ważności karty ASTOR SWT dla oferowanego przez firmę ASTOR oprogramowania Wonderware jest posiadanie aktualnego Kontraktu Serwisowego ASTOR. Dla mnie podstawowym kryterium przedłużania KSA przez kolejne lata, poza bezpłatnymi aktualizacjami oprogramowania jest priorytetowe wsparcie techniczne. Mam pewność, że gdy dzwonię do ASTORA, jestem obsługiwany w pierwszej kolejności mówi Wojciech Woźniak, Kierownik ds. Informatyki w Elektrociepłowni Rzeszów. Ważnym atutem posiadania Kontraktu Serwisowego ASTOR jest subskrypcja na bezpłatne aktualizacje oprogramowania. Usługa KSA obejmuje zawsze całe przedsiębiorstwo, czyli wszystkie wykorzystywane licencje oprogramowania firmy Wonderware. Dzięki takiej subskrypcji, w momencie pojawienia się na rynku nowej wersji oprogramowania Wonderware np. InTouch lub Platformy Systemowej Wonderware użytkownik otrzymuje bezpłatnie nowe licencje wraz z nośnikami instalacyjnymi. Warto pamiętać, że każda nowa wersja dostarcza nowych opcji, a przez to większą funkcjonalność, oraz zapewnia zgodność z najnowszymi systemami operacyj- 12

13 Technologie, produkty, zastosowania Symulacja sumarycznych kosztów aktualizacji na przestrzeni 10 lat w ramach Kontraktu Serwisowego ASTOR oraz poza kontraktem Kontrakt Serwisowy ASTOR (co 1 rok) Aktualizacja co 3 lata nymi Windows, ich uaktualnieniami oraz najnowszymi serwerami bazodanowymi Microsoft SQL Server. Dzięki posiadaniu przez nas od dwóch lat Kontraktu Serwisowego ASTOR, dużo łatwiej jest stosować zasady bezpieczeństwa IT. Subskrypcja na bezpłatne aktualizacje oprogramowania zapewnia wsparcie dla aktualnych systemów operacyjnych i ich uaktualnień, co ma znaczący wpływ na bezpieczeństwo naszych systemów informatycznych. Daje nam to pewność, że kolejne aktualizacje Microsoft nie zaburzą pracy systemu przemysłowego mówi Paweł Szymański, inżynier ds. automatyki w LAFARGE Gips. Przytoczone korzyści można porównać z rozszerzeniem pakietu Auto- Casco w postaci zapewnienia przez producenta, że jeżeli wprowadzi on na rynek kolejną generację swojego modelu samochodu, użytkownik obecnej jego wersji otrzyma go bezpłatnie. Firma Wonderware od zawsze bardzo blisko współpracowała z producentem systemów operacyjnych, bazodanowych oraz oprogramowania biurowego, firmą Microsoft. Konsultowane były także plany i specyfikacje dotyczące najnowszego dziecka firmy z Redmond systemu operacyjnego Windows Vista oraz pakietu biurowego Microsoft Office Dzięki temu planowane na rok 2007 aktualizacje takich produktów jak InTouch do wersji 10, ActiveFactory do wersji 9.2, Industrial Application (poza kontraktem) Aktualizacja co 5 lat (poza kontraktem) Server do wersji 3.0 czy Wonderware Information Server (SuiteVoyager) do wersji 3.0 będą zapewniały współpracę z najnowszą platformą Microsoft Windows Vista oraz Microsoft Office Firmy posiadające wykupiony Kontrakt Serwisowy ASTOR, poza uaktualnieniami posiadanego oprogramowania, otrzymują kilka razy w roku m.in. nowe funkcje, które można wykorzystywać w ramach własnych projektów oraz aktualne informacje techniczne i handlowe. Dodatkowo, aby użytkownik był zawsze na bieżąco z nową funkcjonalnością i w pełni mógł wykorzystywać korzyści płynące z posiadania kontraktu, może on liczyć na stały 25% rabat na wszystkie szkolenia z zakresu Wonderware, organizowane w centrach szkoleniowych ASTOR w całej Polsce. Aby przystąpić do Kontraktu Serwisowego ASTOR w zakresie oprogramowania Wonderware należy wcześniej zaktualizować posiadane licencje. Aktualizacje w ramach KSA podlegają 70% rabatowi. Przystąpienie do Kontraktu Serwisowego ASTOR jest zatem bardzo dobrym sposobem na odświeżenie wykorzystywanego w przedsiębiorstwie oprogramowania Wonderware. Symulacja kosztów uaktualnień na przestrzeni 10 lat w przypadku posiadania Kontraktu Serwisowego ASTOR przedłużanego co roku, w porównaniu do aktualizacji licencji co 3 lata lub co 5 lat poza kontraktem, pokazuje opłacalność posiadania Kontraktu. Symulacja ta uwzględnia posiadanie licencji na przemysłową bazę danych Wonderware Historian oraz 10 stacji wizualizacyjnych InTouch. W przedsiębiorstwach, w których systemy automatyki wciąż się rozwijają, posiadanie aktualnych wersji oprogramowania jest bardzo ważne z punktu widzenia kosztów utrzymania oraz modernizacji. Kontrakt Serwisowy ASTOR w zakresie oprogramowania Wonderware, zapewniając dostęp do aktulanych wersji, umożliwia swobodną rozbudowę, a tym samym wzrost jakości oraz wartości wykorzystywanych aplikacji. Dzięki posiadaniu przez nas od dwóch lat Kontraktu Serwisowego ASTOR, dużo łatwiej jest stosować zasady bezpieczeństwa IT. Subskrypcja na bezpłatne aktualizacje oprogramowania zapewnia wsparcie dla aktualnych systemów operacyjnych i ich uaktualnień, co ma znaczący wpływ na bezpieczeństwo naszych systemów informatycznych. Daje nam to pewność, że kolejne aktualizacje Microsoft nie zaburzą pracy systemu przemysłowego Paweł Szymański inżynier ds. automatyki w LAFARGE Gips. W 2007 roku firma Wonderware zamierza wprowadzić na rynek wiele nowych wersji oprogramowania m.in. InTouch 10 oraz Platformy Systemowej Wonderware w wersji 3.0, dostarczając nowe opcje, a tym samym rozszerzając ich funkcjonalność. Z tego powodu jest to najlepszy moment, aby w ramach Kontraktu Serwisowego ASTOR otrzymać bezpłatnie nowe wersje oprogramowania Wonderware. 13

14 Technologie, produkty, zastosowania Komputery przemysłowe dla InTouch Wizualizacja, operatorzy, logowanie, alarmy, komunikacja to hasła niezmiennie kojarzone z Wonderware InTouch. Do tego zestawu skojarzeń warto dodać jeszcze Komputer Przemysłowy. Jeśli zastanowić się nad praktyką przemysłowych instalacji wizualizacyjnych, to faktycznie coraz częściej leciwe kadłubki, miditower y i inne stojące bądź leżące obudowy standardowych komputerów zastępowane są konstrukcjami bardziej dostosowanymi do warunków hal produkcyjnych. W tej sytuacji inwestorzy i integratorzy mają do wyboru dwa scenariusze: szukanie stosownego komputera przemysłowego, na którym będzie pracowała aplikacja InTouch (wybór jest duży, ale też nierzadko ryzykowny), lub też uproszczenie procesu projektowania, przetargu lub zamawiania poprzez użycie zestawu InTouch - komputer od jednego producenta, firmy Wonderware. ASTOR proponuje gotowe rozwiązanie w postaci komputerów Wonderware, składających się z komputera przemysłowego, zainstalowanego systemu operacyjnego oraz gotowej do pracy wersji Runtime InTouch. Połączenie to gwarantuje wzajemną kompatybilność wszystkich komponentów, skrócenie czasu instalacji i inne zyski płynące z użycia ustandaryzowanych rozwiązań. Instalacje przemysłowe różnią się od siebie i różne są też wymagania dotyczące użytych komputerów, stąd też oferta Wonderware nie zamyka się do jednego modelu. Wojciech Pawełczyk Z pewnością najbardziej znana jest konstrukcja komputera połączonego z wyświetlaczem LCD oraz ekranem dotykowym. I faktycznie popularność modelu TPC (Touch Panel Computer) świadczy o docenieniu jego zalet, a w szczególności rozmiarów, które pozwalają na montaż pełnego zestawu komputerowego (komputer, wyświetlacz i ekran dotykowy) z wizualizacją w przestrzeni o rozmiarach 350x280x150 mm (z wyświetlaczem 10 ). Najczęściej stosowany jest zestaw z wyświetlaczem 15 głównie z powodu najlepszego stosunku ceny do wielkości ekranu chociaż istnieje także wersja z dużym i jasnym ekranem 17, nadającym się do aplikacji z większą ilością prezentowanych detali. W aplikacjach często stosowane są specjalizowane karty komunikacyjne, a ich montaż umożliwiają dwa wolne sloty PCI umieszczone w obudowie komputerów TPC Jednym z parametrów decydujących o zakupie jest cena. Okazuje się, że w tej kategorii wyjątkowo dobrze czuje się zestaw Wonderware BoxPC. W niewielkiej obudowie wykonanej z aluminium (300x100x200 mm) mieści się wydajny komputer z - podobnie jak w TPC - preinstalowanym zestawem oprogramowania. Szybki procesor (Pentium M 1.6 GHz) oraz spora ilość pamięci (1 GB RAM) to więcej niż trzeba do wydajnego działania aplikacji wizualizacyjnej InTouch. Z komputerem tym może współpracować każdy monitor komputerowy, ale możliwe jest także zastosowanie wyświetlaczy przemysłowych, które również dostarcza Wonderware. W przypadku BoxPC istnieje możliwość poszerzenia jego funkcjonalności o jedną kartę PCI. Po odjęciu wartości zainstalowanej licencji InTouch cena tego komputera wraz z systemem operacyjnym lekko przekracza 3 tys. PLN co, w wypadku komputera przemysłowego jest kwotą atrakcyjną. Dla instalacji wykorzystujących technologię Terminal Sevices Wonderware proponuje komputery typu ThinClient, które także posiadają komplet oprogramowania, pozwalający na szybkie uruchomienie aplikacji, nie tylko wizualizacyjnych. To wyjątkowo prosta i solidna konstruk- 14

15 Technologie, produkty, zastosowania cja (jeszcze bardziej uproszczona niż w BoxPC) dla ekonomicznych i stabilnych terminali z wykorzystaniem InTouch. Budowa systemu z użyciem serwera i stacji terminalowych ułatwia administrację całego systemu oraz poszczególnych aplikacji, zwiększa także bezpieczeństwo ich używania. Ostatni przedstawiciel rodziny Komputerów Przemysłowych dla In- Touch jest chyba najbardziej wszechstronny. Wyjątkowo wytrzymały (przejechany przez samochód nadal pracuje), lekki (ok. 3kg), wodoodporny (IP67), wydajny (Pentium M 1.1 GHz, 512 MB RAM), przenośny (komunikacja WiFi) i wciąż wyposażony w InTouch a komputer typu TabletPC to wyjątkowe możliwości dla wyjątkowych aplikacji. Stosowanie wizualizacji bywa ograniczone do urządzeń stacjonarnych, na stałe połączonych z siecią. O ile bardziej produktywny może być operator posiadający stały wgląd w sytuację na linii produkcyjnej, jednocześnie poruszając się po całej hali i mogąc na bieżąco reagować na zaistniałe zdarzenia? Podobnie będzie z uruchamianiem nowych instalacji, kiedy to integrator będzie mógł badać wpływ zmiany jednego elementu systemu na pracę całości i równie szybko reagować, dostrajać parametry - w ten sposób efektywnie przyspieszając oddanie całości robót. Komputery Wonderware TabletPC współpracują z kilkoma typami stacji dokujących, które potrafią zamienić mobilne stanowisko w stacjonarny komputer panelowy (odłączany jeśli zajdzie taka potrzeba), lub przy pomocy samochodowej stacji dokującej w interfejs komunikacyjny operatora wózka widłowego, co zwiększy jego wydajność pracy. Wszystkie opisane powyżej Komputery Przemysłowe wykonane są w technologii bezwiatrakowej (fanless), co znacząco podwyższa poziom bezawaryjności systemów. Nie bez znaczenia także jest fakt użycia tej samej platformy oprogramowania InTouch, co gwarantuje łatwość komunikacji pomiędzy systemami i obniża koszty ich użytkowania. InTouch stosowany w ponad lokalizacji na całym świecie gwarantuje szybki zwrot z inwestycji. Sposobem na wzmocnienie tego efektu jest stosowanie kompletnych zestawów Komputer Przemysłowy InTouch przyspieszających realizację projektów i obniżających całkowity koszt ich używania. panelowy (15, 17 ) panelowy (10, 12 ) BOX PC Tablet PC Thin Client Wyświetlacz Typ rezystancyjny ekran dotykowy - Transfl ective (czytelny w świetle słonecznym) Rozmiar /rozdzielczość Parametry komputera 15 / 1024 x / 1280 x / 800 x / 800 x 600 na zewnętrznym monitorze do 1920 x / 1024 x 768 na zewnętrznym monitorze do 1920 x 1200 Obudowa aluminiowa (czarna) lub stal nierdzewna aluminiowa (czarna) aluminiowa (czarna) aluminiowa (czarna) Oprogramowanie InTouch Runtime 2000 zmiennych InTouch Runtime 2000 z I/O InTouch Development lub Runtime (bez I/O) System operacyjny Microsoft Windows XP Microsoft Windows XP Tablet Edition - sesja terminalowa z InTouch Microsoft Windows CE Procesor Intel Pentium M, 1.1 GHz Intel Celeron M, 600 MHz Intel Pentium M, 1.6 GHz Intel Pentium M, 1.1 GHz VIA Eden, 667 MHz Pamięć 512 MB 1 GB 512 MB 128 MB Dysk twardy 40 GB 40 GB 20 GB brak Wyposażenie Wymiary (S, W, G) Środowisko użytkowania System chłodzenia 2 x Ethernet (10/100 Base T); 3 USB; PS/2; 2 x RS232; 1 x RS422/485; LPT; 2 x PCI 15 : 450 x 354 x 117 mm 17 : 461 x 399 x 122 mm 10 : 348 x 217 x 152 mm 12 : 380 x 312 x 157 mm 1 x Ethernet (10/100/1000); 1 x CF II; 2 x RS232, 1 x LPT; 6 x USB 2.0; 2 x PS/2; LAN a bezprzewodowy Ethernet 1 x Ethernet (10/100 Base T) 294 x 100 x 203 mm 270 x 210 x 40 mm 192 x 81 x 140 mm Chłodzenie pasywne, bez wentylatora 15

16 Technologie, produkty, zastosowania Serwonapędy PACMotion dla serii RX3i Warto pamiętać, że zastosowania kontrolerów PACSystems RX3i nie ograniczają się jedynie do sterowania procesami automatyki w klasycznym rozumieniu, tzn. do regulacji ciśnień, temperatur, poziomów itp. Kontrolery te mogą zostać wyposażone w moduły do sterowania serwonapędami i w ten sposób posłużyć do pozycjonowania osi. Rozwiązania takie funkcjonują pod nazwą PACMotion. Grzegorz Faracik Dobierając serwonapęd należy zastanowić się nad stopniem skomplikowania zadania, jakie ma on realizować. Generalnie, większe możliwości zapewnia zastosowanie do serwonapędu sterownika CNC, jednak w wielu przypadkach wystarczające jest wykorzystanie kontrolera PACSystems RX3i z układem serwonapędów, a jednocześnie jest to rozwiązanie tańsze niż sterowanie CNC. Serwonapęd umożliwia pracę w różnych trybach, jak np. niezależna praca osi lub praca nadążna osi (w sprzężeniu follower), realizacja złożonego profilu ruchu wg tzw. krzywki elektronicznej (profili CAM), możliwość uruchomienia programu w PLC jak również dodatkowego, szybkiego programu logicznego, realizowanego w samym module sterującym napędami, korzystającym z szybkich wejść i wyjść tego modułu. Zyskiem płynącym z zastosowania modułu sterującego napędami wbudowanego w kontroler RX3i jest uzyskanie dwóch funkcjonalności z jednego produktu: sterowania procesami, a więc obsługi sygnałów dwustanowych, analogowych, regulacji PID, itp., a także sterowania pracą osi serwonapędu. Przy tym zarówno jedna, jak i druga funkcjonalność posiada cechę skalowalności, czyli takiego doboru ilości wejść, wyjść, czy też ilości i typu osi, jaka jest aktualnie potrzebna pod kątem zrealizowania konkretnej maszyny. Niezwykle ważnym czynnikiem, który wpływa na jakość, a więc przede wszystkim dokładność i szybkość pozycjonowania osi, jest niewrażliwość serwonapędu na zakłócenia. W praktyce większość maszyn pracuje w środowisku mocno narażonym na przeróżne zakłócenia i w związku z tym konieczna jest skuteczna obrona serwonapędu przed ich wpływem na pracę maszyny. Ważniejsze sposoby ograniczania wpływu zakłóceń - oprócz stosowania filtrów - to: 1. Rozdzielenie jednostki sterującej pracą serwonapędu (głównych procesorów sygnałowych) od części silnoprądowej, czyli przetwornicy częstotliwości, będącej źródłem sporych zakłóceń. Uzyskuje się to przez umieszczenie ich w osobnych obudowach i oddalenie od siebie. 2. Stosowanie cyfrowego, a nie analogowego łącza komunikacyjnego pomiędzy jednostką sterującą a wykonawczą częścią silnoprądową. 3. Wykorzystanie kabli światłowodowych, zamiast miedzianych, do realizacji łącza pomiędzy jednostką sterującą a przetwornicą częstotliwości - co daje jego całkowitą niewrażliwość na zakłócenia elektromagnetyczne, przy czym system sterowania serwonapędami można w ten sposób rozproszyć na sporym obszarze (np. na linii produkcyjnej o długości 400 m). Praktyczną cechą serwonapędów posiadających rozdzieloną część sterującą od przetwornicy częstotliwości, jest brak konieczności programowania i konfigurowania osobno części sterującej i osobno przetwornicy częstotliwości, gdyż w momencie załączenia zasilania, dane konfiguracyjne są automatycznie przesyłane do przetwornicy. W układach napędowych jednym z kluczowych elementów jest sam silnik. Szczególnie jego wysoka trwałość i parametry mechaniczne mają wpływ na niską awaryjność maszyn. O trwałości może świadczyć fakt, że przeszło silników zastosowano w różnego typu układach napędowych zrealizowanych na bazie PLC, jak również systemach CNC i robotach firmy FANUC. Serwonapędy znajdują zastosowanie w realizacji sterowania maszynami do cięcia, pakowania, w giętarkach, etykieciarkach, zgrzewarkach do torebek, stołach obrotowych, itp. Mamy nadzieję, iż wśród wielu z Państwa rozwiązania te znajdą również uznanie. 16

17 Technologie, produkty, zastosowania 17

18 Pod lupą PACSystems RX3i / RX7i Obliczenia matematyczne szybko i łatwo Serie kontrolerów RX3i oraz RX7i, wchodzące w skład rodziny PACSystems, umożliwiają pisanie programu sterującego w językach: drabinkowym, C, tekście strukturalnym (Structural Text) oraz diagramie bloków funkcyjnych (FBD). Jeżeli zamierzamy napisać blok funkcyjny, realizujący obliczenia matematyczne, warto skorzystać z tekstu strukturalnego, ponieważ zapis wyrażeń matematycznych w tym języku jest bardzo zwięzły i wymaga niewielkich nakładów edycyjnych. Grzegorz Faracik Przyjrzyjmy się temu na konkretnym przykładzie: należy utworzyć blok funkcyjny realizujący liczenie objętości cieczy w zbiorniku kulistym wg wzoru: Tak przygotowany blok funkcyjny można z powodzeniem wykorzystywać w podprogramach napisanych również w innych językach, np. nic nie stoi na przeszkodzie V = π * h 2 * ( R - h / 3.0 ) (Rys. 1) gdzie: V - liczona objętość cieczy R promień zbiornika kulistego h zmierzony poziom cieczy w zbiorniku Gdybyśmy chcieli zrealizować to zadanie przy użyciu języka drabinkowego, należałoby zastanowić się nad kolejnością operacji, wstawić i połączyć kilka bloków matematycznych (Rys. 2). Lecz zdefiniowanie tego obliczenia przy użyciu tekstu strukturalnego jest znacznie szybsze: H h r R V := * h^2 * ( R - r / 3.0); Zwróćmy uwagę na bardzo zwięzły zapis; wprowadzenie dość skomplikowanego wyrażenia jako tekst strukturalny nie trwa dłużej niż minutę. W tym języku rozpoznawana jest właściwa kolejność obliczeń (np. dzielenie przed odejmowaniem), poza tym mamy do dyspozycji nawiasy, operacje potęgowania, itp. Zauważmy też, że do realizacji operacji matematycznych w tekście strukturalnym nie musieliśmy się uczyć składni tego języka! Po prostu wpisaliśmy w edytorze wyrażenie i zadanie wykonane. Wycinek kuli aby blok funkcyjny utworzony w języku strukturalnym wywołać w podprogramie pisanym w języku drabinkowym lub FBD. DIV REAL SUB REAL MUL REAL MUL REAL MUL REAL h IN1 Q B IN1 Q IN1 Q IN1 Q IN1 Q V 3.0 IN2 IN IN2 h IN2 h IN2 18

19 Pod lupą Programowanie komunikacji Modbus Master bez użycia bloków COMREQ Programowanie w sterowniku GE Fanuc obsługi komunikacji z urządzeniami w protokole Modbus RTU polega na wykorzystaniu specjalnych bloków funkcyjnych o nazwie COMREQ, dla których definiuje się niezbędne parametry dotyczące realizowanej funkcji tego protokołu. A jak to zrobić bez stosowania tych bloków funkcyjnych? Grzegorz Faracik Przy wykorzystaniu modułu komunikacyjnego IC695CMM002 lub IC695CMM004 serii RX3i jest to możliwe. Pierwszy z nich posiada dwa, a drugi cztery niezależne, izolowane porty, mogące pracować w trybie Modbus Master. Z reguły, czynności, jakie przeprowadza programista kontrolera RX3i, w związku z implementacją obsługi protokołu Modbus Master za pomocą modułu IC695CMM002 lub IC695CMM004, sprowadzają się zaledwie do wypełnienia odpowiedniej tabeli. Nie trzeba pisać żadnego programu do obsługi komunikacji, nie trzeba również martwić się o obsługę ewentualnych błędów komunikacji (np. restartu komunikacji). Wspomniane moduły pozwalają na cykliczną bezwarunkową, cykliczną warunkową lub jednokrotną zdarzeniową wymianę danych. W sumie można zdefiniować 64 różne wymiany danych dla jednego portu. Jeżeli wymiana danych ma się odbywać inaczej niż cyklicznie bezwarunkowo, należy zdefiniować okoliczności wymiany; robi się to po prostu poprzez uaktywnienie odpowiednich bitów sterujących (warunkowych), przypisywanych do modułu komunikacyjnego w momencie jego konfigurowania. Moduł stanie działania za pomocą rejestrów statusowych. Znajdują się w nich informacje o numerze aktualnie realizowanej wymiany danych, o czasie potrzebnym na zrealizowanie wszystkich aktywnych wymian danych oraz ewentualnych błędach w transmisji. Taki sposób podejścia do realizacji komunikacji w systemach sterowania wpływa na wielokrotne skrócenie czasu i zmniejszenie nakładu pracy programisty. komunikacyjny informuje o swoim Konfigurowanie komunikacji Modbus Master w module IC695CMM002 19

20 Instalacje automatyki Vattenfall Distribution Poland System zdalnej transmisji sygnałów W poniższym opracowaniu zostanie przedstawiony system zdalnej transmisji sygnałów telemechaniki obiektowej w firmie Vattenfall Distribution Poland (GZE S.A.) Firma Vattenfall Distribution Poland (VDP) jest jednym z prywatnych dystrybutorów energii elektrycznej w naszym kraju. Działa na obszarze Górnego Śląska i zasila ponad milion Klientów. Do firmy należy blisko km linii energetycznych WN, SN i nn rozmieszczonych na obszarze 4221 km 2. Dystrybutor przesyłając energię elektryczną do odbiorców komercyjnych bądź prywatnych musi mieć pełną kontrolę i znać parametry pracy sieci WN, SN jak i nn. W związku z tym potrzebuje specjalizowanego systemu, który będzie dostarczał mu te dane i dawał możliwość pełnej kontroli nad całym systemem. Głównym systemem służącym do zdalnego sterowania elementami sieci elektroenergetycznej jest system EX polskiej firmy Elkomtech. Jedną z istotniejszych części tego systemu jest system wspomagania pracy dyspozytora WindEx. WindEx jest wieloplatformowym systemem czasu rzeczywistego, posiadającym rozproszoną architekturę klient-serwer. System ten przeznaczony jest do zarządzania i nadzoru wszystkiego od instalacji przemysłowej aż po rozległe sieci energetyczne. Transmisja danych z obiektów do systemu nadrzędnego jest prowadzona łączami światłowodowymi, oraz łączami miedzianymi (linie telefoniczne). Jednak z powodu często powtarzających się przypadków kradzieży kabli miedzianych i kilkukrotne podwyższanych przez Telekomunikację Polską opłat za dzierżawę otworów kanalizacji kablowej zaczęto myśleć nad innymi metodami przesyłu danych. Dlatego też na odcinkach, na których opłaty były najwyższe postanowiono zastosować alternatywne rozwiązanie do łączy telefonicznych, czyli transmisję radiową. Do realizacji zadania telemetrii wybrano radiomodemy firmy SATEL serii Satelline-3AS Epic pracujące w paśmie 400 MHz. Po pozytywnie przeprowadzonych testach radiowego przesyłania danych z wykorzystywanych na obiektach sterowników telemechaniki, do węzłów systemu nadzoru od drugiej połowy 2004 r. rozpoczęła się budowa systemu transmisji na te potrzeby. Realizacją projektu radiowego przesyłania danych zajęła się firma Eltel Networks z Gliwic. Całe przedsięwzięcie polegało na zastąpieniu kabla miedzianego w kilkunastu wytypowanych relacjach radiomodemami. W niektórych punktach drogi radiowe pełnią funkcję rezerwowego źródła transmisji, w innych są podstawowym. Radiomodemy SATEL z powodzeniem przejęły rolę medium transmisyjnego dla wytypowanych stacji, zapewniając transmisję drogą radiową. Dzięki temu firma Vattenfall ma możliwość zdalnego odwzorowania obiektów, telesterowania, czyli załączania / wyłączania urządzeń energetycznych, pomiaru obciążeń, pełnego odczytu liczników elektrycznych, dostęp do sygnałów z zabezpieczeń. Wszystkie operacje prowadzone są Rys. 1. Teletransmisja danych z urządzeń telemechaniki bezpośrednio do systemu SCADA w trybie on-line. Dane ze stacji elektroenergetycznych przesyłane są do najbliższego koncentratora telemechaniki umieszczonego w siedzibie danego rejonu Rys. 2. Transmisja danych z układów telemechaniki z zastosowaniem różnych mediów transmisji 20