Ogólna charakterystyka Województwa Warmińsko- Mazurskiego

Transkrypt

1 Biuletyn Informacji Publicznej Urzędu Marszałkowskiego Województwa Warmińsko-Mazurskiego w Olsztynie Kategoria: Województwo Ogłoszono :56:40 przez Grzegorz Usczyk Ogólna charakterystyka Województwa Warmińsko- Mazurskiego Województwo warmińsko-mazurskie leży w północno-wschodniej części Polski. Składa się z historycznych krain Warmii, Mazur i Powiśla. Z uwagi na swoje walory przyrodnicze uważane jest za jeden z najpiękniejszych regionów Polski. Województwo warmińsko-mazurskie jest czwartym co do wielkości regionem Polski o powierzchni ponad 24 tys. km kwadratowych. Podział administracyjny: 116 gmin, 19 powiatów. Stolica regionu: Olsztyn (ponad 170 tys. mieszkańców), inne miasta: Elbląg (130 tys. mieszkańców), Ełk (60 tys.). 29,9 % powierzchni województwa zajmują lasy, 6% wody, 46,3 % użytki rolne. Ludność Województwo warmińsko-mazurskie zamieszkuje ponad 1,4 miliona osób. Najwięcej mieszka w powiecie olsztyńskim ( osób), ostródzkim ( ) i iławskim (89.908). Najmniej w powiecie węgorzewskim ( osób), gołdapskim (27.062) i nidzickim (33.971). Gęstość zaludnienia jest najniższa w Polsce 59 osób na km kwadratowy (Polska 122). Najbardziej zróżnicowany etnicznie region Polski, liczne mniejszości narodowe: Ukraińcy (ok osób), Niemcy (20.000), Romowie, Białorusini i in. Społeczeństwo województwa jest stosunkowo młode: 23,2 % mieszkańców w wieku przedprodukcyjnym, 63,5% w wieku produkcyjnym, 13,3% w wieku poprodukcyjnym. Województwo charakteryzuje się jednym z najwyższych w kraju wskaźnikiem przyrostu naturalnego: 1,6 (Polska: 0,2). Gospodarka W województwie warmińsko-mazurskim zarejestrowano w systemie REGON podmiotów gospodarczych. Wśród nich dominuje sektor prywatny 94%. Produkcja sprzedana przemysłu w regionie miała wartość 15,8 mld zł, co daje 11 miejsce wśród 16 województw. Udział sektora prywatnego w produkcji sprzedanej przemysłu to 86%. Wśród ogólnej liczby podmiotów gospodarczych 76,3% zakładów prowadzą osoby fizyczne, 0,7% spółdzielnie, 10,9% spółki prawa handlowego. Zaledwie 0,056% ogółu przedsiębiorstw to przedsiębiorstwa państwowe. Przemysł Województwo warmińsko-mazurskie, jako jedno z najmniej zanieczyszczonych regionów kraju, objęte jest programem Zielonych Płuc Polski. Główne działy gospodarki to produkcja zdrowej żywności, 1 / 5

2 przemysł drzewny, proekologiczna gospodarka leśna, ekoturystyka, produkcja opon, maszyn i urządzeń gdzie stosuje się czyste technologie przemysłowe i korzysta z odnawialnych źródeł energii. Dominuje produkcja artykułów spożywczych i napojów (ok. 32,2% produkcji sprzedanej w przemyśle), produkcja mebli (ok. 14,3%), produkcja maszyn i aparatury elektrycznej (ok. 4,3%), produkcja odzieży i wyrobów futrzarskich (ok. 1,6%). 42,5 % produkcji krajowej wyrobów gumowych pochodzi z Olsztyna, gdzie zlokalizowana jest fabryka opon. Produkt krajowy brutto na jednego mieszkańca województwa warmińsko-mazurskiego wynoszący zł jest niższy niż średnio w Polsce ( zł) i kształtował się na koniec 2002 roku na poziomie 77% średniej dla Polski. Surowce naturalne Kopaliny budowlane kruszywo naturalne, piaski kwarcowe do produkcji cegły wapienno-piaskowej i betonów komórkowych, surowce ilaste do produkcji ceramiki budowlanej i kruszywa lekkiego. Kopaliny znajdujące zastosowanie w rolnictwie kreda jeziorna i torf. Kopaliny przydatne w lecznictwie borowina (okolice Górowa Iławeckiego, Barcian i Gołdapii). Rolnictwo Użytki rolne stanowią 46,3% powierzchni województwa (w tym grunty orne 33,4%, łąki 7,5%, pastwiska 7,5%, sady 0,1%). Lasy zajmują 29,9% powierzchni. Warunki przyrodnicze (krótki okres wegetacji, konfiguracja terenu i zróżnicowanie gleb) stawiają przed rolnictwem województwa wymóg wysokiego poziomu uzbrojenia technicznego i powodują, że jednostkowe koszty produkcji rolniczej są wyższe, dochodowość natomiast mniejsza niż w innych regionach kraju. Prawie wszystkie gospodarstwa rolne są we władaniu prywatnym. Obszar przeciętnego gospodarstwa indywidualnego jest dośc duży i wynosi 14 ha. Odsetek gospodarstwa o powierzchni ponad 20 ha (14,5%) zdecydowanie przewyższa średnią krajową. Wody w województwie zajmują 6,0% powierzchni, co stanowi 18,2% ogólnej powierzchni wód w kraju. Gospodarka rybacka odgrywa w województwie dużą rolę i rozwija się w trzech kierunkach: gospodarki jeziorowej, gospodarki stawowej i rzecznej. Rybactwo morskie prowadzone jest na wodach Zalewu Wiślanego. Rolnictwo w regionie produkuje i przetwarza na skalę rynkową głównie zboża (79,4% powierzchni zasiewów) i ziemniaki (3,8%). Hoduje się głównie drób, trzodę chlewną, bydło, konie i w niewielkim procencie owce. Kierunki rozwoju Przyjęta przez Sejmik Województwa Warminsko-Mazurskiego strategia rozwoju społecznogospodarczego zakłada, że zasobność regionu będzie zależała od postępu w trzech podstawowych dziedzinach gospodarczych: rolnictwie, gospodarce turystycznej i przemyśle o technologiach przyjaznych środowisku. Rozwojowi tych dziedzin służą liczne fundusze Unii Europejskiej wykorzystywane przez województwo. Tylko w ramach funduszy strukturalnych na Warmię i Mazury trafi w najbliższych latach 182 miliony euro. Turystyka Warmia i Mazury to region o wybitnych walorach turystycznych i rekreacyjnych. Nazywany jest krainą tysiąca jezior, choć jest ich ponad dwukrotnie więcej. Największe jeziora to Śniadrwy (113,8 km2) i Mamry (104,4 km2). Najgłębsze to Wukśniki (68m), Babięta Wielkie (65m), Piłakno (56,6m) i Ełckie (55,8m). Część tych jezior, spięta kanałami i rzekami, tworzy wielokilometrowe szlaki wodne. 2 / 5

3 Najbardziej znany to Kanał Elbląski z systemem pochylni umożliwiających podróż statkiem po... lądzie. Bogactwem województwa są lasy i puszcze zajmujące prawie 30% jego powierzchni z licznymi parkami krajobrazowymi i rezerwatami przyrody. Piękno naturalnego krajobrazu dopełniają dzieła rąk ludzkich: świetnie zachowane zamki gotyckie, kościoły i pałace. Z listy 100 niezwykłych zabytków Polski, jaką przygotował dziennik Rzeczpospolita, 16 znajduje się na Warmii i Mazurach. Atrakcje turystyczne sprawiają, że region odwiedza rocznie średnio 5 milionów turystów, a co piąty turysta przybywa z zagranicy. Do ich dyspozycji jest ponad 34 tys. miejsc noclegowych. Rzesze turystów przyciągają Pola Grunwaldzkie, na których w 1410 r. sprzymierzone wojska polskolitewskie rozbiły potęgę krzyżacką. W kolejne rocznice tego wydarzenia odbywają się tu pokazy przybliżające ducha tamtych lat i rycerską kulturę. Dużym zainteresowaniem cieszą się ruiny dawnej kwatery Hitlera w Gierłoży k. Kętrzyna, a także Muzeum Budownictwa Ludowego w Olsztynku. Infrastruktura Sieć dróg województwa zapewnia dobrą komunikację wewnętrzną. Szczególne znaczenie mają drogi krajowe nr 7 relacji Gdańsk - Olsztynek - Nidzica - Warszawa, nr 16 relacji Iława - Olsztyn - Augustów oraz nr 51 relacji Olsztynek - Olsztyn - Bezledy. Wskaźnik dróg publicznych o twardej nawierzchni na 100 km kwadratowych wynosi w województwie 53,5 (Polska - 80). Sieć linii kolejowych zapewnia dobre połączenia między największymi miastami regionu i obwodem kaliningradzkim. Wskaźnik gęstości linii kolejowych w województwie wynosi 5,5 na 100 km kwadratowych (Polska - 6,7). W Szymanach koło Szczytna funkcjonuje międzynarodowy Port Lotniczy Mazury, obsługujący głównie mały ruch lotniczy i przewozy czarterowe. Jedyny w województwie port morski znajduje się w Elblągu nad Zalewem Wiślanym. W 1997 roku przeładowano w nim 641 tys. tom towarów i obsłużono ponad 16 tys. pasażerów. Port elbląski posiada 2,5 km nabrzeży. Na jego terenie znajdują się elewatory zbożowe, bocznice kolejowe, stocznie remontowe, liczne bazy żeglarskie. Województwo warmińsko- mazurskie sąsiaduje z obwodem kaliningradzkim Federacji Rosyjskiej. Ten ponad 200 km odcinek polsko-rosyjskiej granicy jest zewnętrzną granicą Unii Europejskiej. Znajduje się na niej sześć przejść granicznych kolejowych i drogowych. Projektowana jest budowa trzech kolejnych. Infrastruktura telekomunikacyjna zapewnia dobrą łączność regionu ze światem. Na mieszkańców przypada 301,2 linii telefonicznych (Polska 321), łącz cyfrowych ISDN funkcjonuje prawie 50 tys., placówek pocztowych 389. Wiosna i jesienią organizowane są w Olsztynie liczne imprezy targowe. Największe i najchętniej odwiedzane targi odbywają się w centrum miasta w hali URANIA. Organizatorzy targów oferuje wystawcom powierzchnie wystawowe wewnątrz i na zewnątrz hali oraz w pawilonach wystawowych. Wystawcy to producenci i dystrybutorzy technologii i materiałów budowlanych, wyposażenia mieszkań i biur, techniki sanitarnej i grzewczej, producenci rolni, artykułów dla rolnictwa i in. Inwestycje zagraniczne Kapitał zagraniczny w województwie to tylko ok. 0,8% kapitału zagranicznego w Polsce. Ok. 43% tego kapitału jest ulokowana w spółkach. Istnieją spółki handlowe, w tym 779 spółek z udziałem kapitału zagranicznego. Według danych Państwowej Agencji Inwestycji Zagranicznych w połowie 2002 r. z 920 zagranicznych inwestorów sklasyfikowanych na tzw. liście PAIZ (obejmujących inwestorów, z których każdy zainwestował w Polsce co najmniej 1 mln USD) 52 przypadało na Warmię i Mazury. Warmińsko-Mazurskie znajdowało się zatem na 14 miejscu na liście województw według liczby dużych projektów inwestycyjnych. 3 / 5

4 Wśród największych zagranicznych inwestorów na Warmii i Mazurach wymienić należy: Michelin (Francja, produkcja opon w Olsztynie), Safilin (Francja, przetwórstwo lnu w Miłakowie i Szczytnie), Philips Lighting (Holandia, przemysł elektromaszynowy w Kętrzynie), Heineken (Holandia, browar w Elblągu), Schieder (Niemcy, meblarstwo), Ikea, (Szwecja, zakłady meblarskie w Lubawie), Alstom Power (producent turbin w Elblągu), Smithfield Food (USA, udziałowiec w Zakładach Mięsnych w Ełku, Morlinach i Ekodrobie w Iławie). Rynek pracy Zgodnie z prognozami demograficznymi GUS w okresie do 2010 roku należy spodziewać się w województwie warmińsko-mazurskim dość znacznych przyrostów liczby ludności w wieku produkcyjnym. Prognozowany przyrost ludności w wieku produkcyjnym stworzy dodatkową presję na regionalny rynek pracy, co oznacza konieczność utworzenia nowych miejsc pracy. W województwie warmińsko-mazurskim pracuje prawie 435 tys. osób. Struktury pracujących w województwie warmińsko-mazurskim i w Polsce niewiele się różnią między sobą. Udział pracujących w rolnictwie i przemyśle w województwie jest porównywalny do udziału w Polsce. Większy jest natomiast udział zatrudnionych w usługach. Od kilku lat województwo warmińsko-mazurskie charakteryzuje się najwyższym w kraju natężeniem bezrobocia. Wskaźnik stopy bezrobocia, mierzony stosunkiem liczby bezrobotnych do czynnych zawodowo mieszkańców regionu, na koniec sierpnia 2006 roku wynosił 24,4%. Nauka Olsztyn, stolica regionu, jest liczącym się w Europie ośrodkiem rozwoju przemysłu mleczarskiego. Znajdują się tu uniwersytecki Instytuty Rozwoju Mleczarstwa, Instytut Rozrodu Zwierząt i Badań Żywności PAN Oddział Nauki o Żywności, Centrala Polskiego Komitetu Międzynarodowej Federacji Mleczarskiej FIL/IDF. Uniwersytecki Wydział Ochrony Środowiska i Rybactwa, stacja badawcza PAN i ośrodki zarybieniowe to również liczący się potencjał badawczy rybactwa śródlądowego. W regionie funkcjonuje 9 szkół wyższych, na których w roku akademickim 2004/2005 studiowało (łącznie z cudzoziemcami) studentów. Największą uczelnią regionu jest Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie, który kształci ponad 30 tys. studentów. Pracuje tu około 1720 nauczycieli akademickich, z których 213 posiada tytuł naukowy profesora, a kolejnych 215 stopień naukowy doktora habilitowanego. Z 14 wydziałów uczelni 7 ma pełne prawa akademickie, czyli uprawnienia do nadawania stopni naukowych doktora habilitowanego w 16 dyscyplinach naukowych. W skali kraju UWM ma największe po Politechnice Warszawskiej osiągnięcia we wdrażaniu wynalazków i osiągnięć prac badawczo-rozwojowych. Ponad 8% mieszkańców województwa legitymuje się wyższym wykształceniem. Kultura Wśród cyklicznych imprez kulturalnych odbywających się na terenie województwa na szczególną uwagę zasługują: Międzynarodowy Piknik Country w Mrągowie, Międzynarodowy Festiwal Jazzu Tradycyjnego Złota Tarka w Iławie, Międzynarodowy Festiwal Piosenki Żeglarskiej i Morskiej Szanty w Giżycku, Międzynarodowe Spotkania Rodzin Muzykujących w Dobrym Mieście oraz Ogólnopolskie Spotkania Zamkowe Śpiewajmy poezję. Znaczenie ponadregionalne posiadają też odbywające się w najpiękniejszych katedrach i kościołach regionu (m.in. we Fromborku, Giżycku, Morągu, Olsztynie, Św. Lipce) imprezy pod wspólnym hasłem Niedzielne Koncerty Organowe. Polska młodzież dorocznie w lipcu bawi się na Festiwalu Muzyki Rockowej w Węgorzewie oraz podczas Przystanku Olecko, na który składają się spektakle teatralne, happeningi oraz koncerty piosenki poetyckiej. W ostatnich latach coraz większą popularność zdobywa także mrągowski Festiwal Kultury Kresowej. W województwie funkcjonują dwa teatry: im. Stefana Jaracza w Olsztynie i Teatr Dramatyczny w Elblągu. Filharmonia w Olsztynie nosi miano znanego, urodzonego na Warmii 4 / 5

5 kompozytora Feliksa Nowowiejskiego. 5 / 5