Adobe InDesign lab. 4 Jacek Wiślicki, Paweł Kośla

Transkrypt

1 Spis treści 1 Interaktywny PDF Podstawowe informacje Projekt dokumentu Wzorzec strony Strona tytułowa Spis treści Ilustracje Hiperłącza Klipy wideo strona 1 z 13

2 1 Interaktywny PDF Do tej pory spotykaliśmy się za statycznymi dokumentami w formacie PDF. Przeznaczone były głównie do druku lub statycznego wyświetlania na ekranie (bez interakcji z użytkownikiem). Jednak format ten zawiera cechy pozwalające zawrzeć w nim sporo dynamiki i interakcji z użytkownikiem, oczywiście tylko podczas wyświetlania na ekranie. 1.1 Podstawowe informacje Projektowanie dokumentu dla medium jakim jest ekran rządzi się nieco innymi prawami niż dokumenty drukowane. Poniżej znajduje się kilka dość istotnych wstępnych informacji bardzo proszę się z nimi najpierw zapoznać, a potem najlepiej pobieżnie przetestować przed przystąpieniem do rzeczywistej pracy. 1. Jak zwykle rozpoczynamy od utworzenia nowego dokumentu. z założenia będzie on przede wszystkim wyświetlany na ekranie, lepiej więc będzie prezentował się format poziomy (landscape) niż pionowy (portrait). 2. Kolejną cechą dokumentu wartą rozważenia jest wielkość strony. A4 jest bardzo wygodny do druku, ale kiedy standardowe strony są skalowane, aby pasować do ekranu, małe napisy mogą stać się nieczytelne. Dlatego A5 lub B5 wydają się dla tego zastosowania lepsze. Pamiętajmy, że PDF opiera się na wektorach, więc nawet jeżeli użytkownik będzie pracował w wysokiej rozdzielczości i powiększy nasz dokument do czytelnych rozmiarów, nie utraci nic z jego jakości. 3. Podczas przygotowania dokumentu do druku zazwyczaj pracowaliśmy w jednostkach długości (milimetry, centymetry, cale, itp.). Na ekranie bardziej naturalne będą punkty (piksele). Aby zmienić wyświetlane jednostki wybierzmy menu Edycja Preferencje Jednostki i skoki. 4. W przeciwieństwie do prac drukowanych, rozdzielczość ekranu nie pozwala na efektywne wyświetlanie małych czcionek. Ogólnie mówiąc, dla głównego tekstu nie powinniśmy używać czcionek w stopniu mniejszym niż 9 punktów (oczywiście, zależnie od kroju i stylu). 5. Podobna zasada dotyczy grafiki. Mniej istotne są obrazy o charakterze dekoracyjnym (tła, ramki), jednak obrazy główne (diagramy, schematy, mapy, zdjęcia) muszą być czytelne bez konieczności powiększania obszarów dokumentu. 6. Podczas pracy nad dokumentem ustawmy najlepszą jakość widoku poprzez Widok Wydajność wyświetlania Wysoka jakość. Pracujmy kiedy tylko będzie to możliwe przy powiększeniu 100%, żebyśmy widzieli efekt pracy tak, jak zobaczą go potencjalni odbiorcy. 7. InDesign automatycznie tworzy w eksportowanych PDFach hiperłącza do adresów /stron WWW, jednak nie zaznacza ich w żaden szczególny sposób na stronie. Jeżeli chcemy, aby były od razy widoczne, powinniśmy nadać im odpowiedni styl. Zwyczajowo, możemy użyć podkreśleń, ale także jakiejkolwiek innej cechy odróżniającej je od zwykłego tekstu. 8. Aby otworzyć związaną z hiperłączami paletę użyjmy Okno Interaktywne Hiperłącza. Hiperłącza do lokalizacji (stron) innych niż bieżący dokument PDF określamy jako URL, lokalne jako Strona (numer strony w bieżącym dokumencie) lub Zakotwiczenie tekstu (konkretne miejsce w tekście, jak kotwice w HTML). Ważną cechą łącza jest także strona 2 z 13

3 ustawienie powiększenia może bardzo ułatwić odbiorcy płynne przejście do innego dokumentu (dokumentu PDF, oczywiście). 9. Aby utworzyć nowe łącze, zaznaczmy obiekt który ma się nim stać (np. fragment tekstu, obraz) i naciśnijmy ikonkę nowy w palecie. Ustawmy cel linku oraz jego wygląd. Najlepiej sprawdzić, jak działają poszczególne opcje i ustawienia na rzeczywistym dokumencie wyeksportowanym do PDF będziemy się tym zajmować później. Inną opcją jest podgląd SWF (paleta Interaktywne Podgląd SWF). 10. Z eksportem do PDF już się spotkaliśmy (tylko na potrzeby wydruku) wybieramy Plik Eksportuj. Pojawia się wtedy okno dialogowe: w przypadku publikacji na ekranie najefektywniej będzie w zakładce Kompresja ograniczyć rozdzielczość (próbkowanie) do 72 ppi (pikseli na cal) monitory raczej nie potrafią wyświetlić więcej. Jeżeli zakładamy, że powiększanie dokumentu przez użytkownika będzie jednak konieczne, ustawmy najwyższe 144 ppi, jeżeli chodzi o standard kompresji (będziemy mówić o tym szerzej przy okazji kursu Adobe Photoshop), JPEG ze średnimi ustawieniami będzie odpowiedni, zakładka Wyjście konwersja kolorów powinna być ustawiona na konwertuj na docelowy i srgb, zakładka Zabezpieczenia pozwala ograniczyć prawa do drukowania i kopiowania z dokumentu (tzw. DRM, digital rights management zabezpieczenia te są bardzo łatwe do obejścia), umożliwienie działania hiperłączom wymaga zaznaczenia opcji w polu Dołącz zakładki Ogólne, przycisk Zapisz ustawienia pozwala na zapis dokonanych ustawień, abyśmy mogli z nich skorzystać przy eksporcie innych dokumentów. Dostęp do ustawień eksportu do PDF możliwy jest także z Plik Predefiniowane ustawienia Adobe PDF. 1.2 Projekt dokumentu 1 Spodziewany przykładowy efekt ćwiczenia jest do pobrania na stronie WWW. Wiele kroków opisanych poniżej dotyczy ogólnie publikacji wykonywanych w InDesign, nie tylko przeznaczonych do eksportu do interaktywnych PDFów. Rozpoczynamy od utworzenia nowego dokumentu w formacie optymalnym do wyświetlania na ekranie, np. B5 poziomym. Ustawmy marginesy jeżeli zakładamy, że dokument nie będzie w ogóle drukowany, teoretycznie mogą być bardzo małe (nawet zerowe), jednak nawet ze względów estetycznych tekst nie powinien wypełniać kartki w 100% powierzchni. Nie musimy się natomiast przejmować dodatkowym marginesem na oprawę, który często bywa stosowany w publikacjach przeznaczonych do druku.nie używany opcji Stron widzących wyświetlania na ekranie będzie zachodziło strona po stronie, bardzo pomocne będzie natomiast użycie głównej ramki tekstowej. Załóżmy, że umieścimy tekst w 2 kolumnach. Czysta strona może wyglądać jak na Rys Obrazy pochodza ze strony strona 3 z 13

4 Podczas pracy co jakiś czas zalecane jest wykonanie eksportu do PDF w celu sprawdzenia, czy nasze działania odnoszą zamierzony skutek. Inną opcją jest podgląd SWF dostępny z menu Okno Interaktywne Podgląd SWF Wzorzec strony Używając wzorca strony ustawmy obraz tła, nagłówek i/lub stopkę strony będą wyświetlały tytuł dokumentu, informacje o autorze i numer bieżącej strony. W przykładzie pokazanym na Rys. 2 użyłem pól tekstowych dla nagłówka i stopki oraz pionowego elementu tekstowego biegnącego wzdłuż lewej krawędzi strony (do obrócenia ramki tekstowej użyłem narzędzie obrotu ). Dodałem też gradientowe linie wyznaczające obszar strony za pomocą wypełnienia prostokątów. Państwo macie pełną dowolność. Rys. 1: Układ strony Rys. 2: Stałe elementy wzorca Umieśćmy w dokumencie przykładowy tekst powinien rozpłynąć się na kilka stron (nie pracujemy już na wzorcu, lecz na stronie). Jeżeli nie używamy w dokumencie wzorcowej ramki tekstu, musimy ręcznie dodawać nowe strony i ramki tekstowe. Zauważmy, że nowe strony (dodawane za pomocą ikonki na dole palety Strony) automatycznie przyjmują zdefiniowany przez nas wzorzec. strona 4 z 13

5 Sformatujmy odpowiednio akapity i znaki zalecane jest zdefiniowanie odpowiednich stylów. Przykładowa strona z tekstem widoczna jest na Rys. 3. Rys. 3: Strona ze sformatowanym tekstem głównym Strona tytułowa Wstawmy na początku jeszcze jedną dodatkową stronę. Strona ta będzie pełniła funkcje strony tytułowej, w związku z czym powinna posiadać własny wzorzec. Przykład strony tytułowej został umieszczony na Rys. 4. Przypominam, że wzorzec strony stosujemy na stronie przeciągając jego ikonę na ikonę strony w palecie Strony. Kolejność stron ustala się metoda drag&drop w palecie Strony. Rys. 4: Strona tytułowa oparta o inny wzorzec Zauważmy, że numeracja stron w prawidłowy sposób przesunęła się o 1 numer, kiedy wstawiliśmy pierwszą stronę tytułową, pomimo że ta nie wyświetla numeracji stron. strona 5 z 13

6 1.2.3 Spis treści Zajmiemy się teraz dodaniem do publikacji spisu treści. Aby InDesign utworzył go w prawidłowy sposób, powinniśmy mieć w tekście głównym zastosowane style, które zostaną przez nas wskazane jako nagłówki rozdziałów (sekcji) lub tytuły artykułów (zależnie od charakteru publikacji). Utwórzmy nowy styl akapitowy i nazwijmy go nagłówek. Będzie on służył właśnie do formatowania tytułów, dlatego powinien różnic się od głównego tekstu. Jeżeli styl głównego tekstu opiera się o czcionkę szeryfową, do stylu nagłówek użyjmy większej o 1-2 punkty czcionki bezszeryfowej. Nagłówki powinny posiadać także wyróżniający je odstęp przez i po. Rys. 5: Dokument z dodanymi nagłówkami Wykorzystując styl akapitowy nagłówek umieśćmy w tekście głównym kilka tytułów, co kilka akapitów, np. tak jak na Rys. 5. Ze względu na rozsunięcie tekstu przez nagłówki może zaistnieć konieczność dodania nowych stron. W analogiczny sposób jak stronę tytułową dodajmy jeszcze jedną pusta stroną, tym razem opartą na pierwszym wzorcu ( zwykłą ). Będzie to druga strona publikacji służąca jako spis treści. Teraz musimy poinformować InDesign, aby przy tworzeniu spisu treści użył stylu nagłówek do rozpoznawania, czy dany akapit potraktować jako tekst główny, czy tytuł (do umieszczenia w spisie treści). Pracując na drugiej (nowo dodanej) stronie dokumentu wchodzimy w Układ Spis treści. w otwartym oknie dialogowym przesuwamy styl nagłówek do ramki Dołącz style akapitowe. Jak widać, istnieje możliwość określenia większej liczby stylów, które będą rozpoznawane jako składowe spisu treści. Dla każdego stylu możemy niezależnie określić Poziom oznacza on zależność nagłówków, np. tytuł rozdziału, tytuł podrozdziału, tytuł podpodrozdziału, itd., które będą odpowiednio wcięte względem siebie. Ustawiamy pozostałe opcje (można wypróbować ich działanie) i style służące do wyświetlenia spisu treści. Jeżeli chcemy, aby numery stron były wyświetlane na końcu linii, jako znak miedzy nazwą a numerem użyjmy znak tabulator wcięcia z prawej. strona 6 z 13

7 Dość istotną opcją jest Utwórz zakładki PDF pozwoli ona na dołączenie do dokumentu zakładek (wyświetlanych np. w programie Adobe Acrobat Reader) tożsamych z pozycjami spisu treści. Bardzo ułatwi to odbiorcy nawigację w dokumencie będzie mógł przeskoczyć do pożądanego rozdziału bez konieczności powracania do spisu treści (zakładki, czyli niejako spis treści) są dostępne z dowolnego miejsca dokumentu, zazwyczaj jako element GUI aplikacji wyświetlającej PDF. Także podczas eksportu do PDF powinniśmy zaznaczyć opcje dołączania zakładek PDF. Przykład zakładek w gotowym dokumencie PDF (program Acrobat Reader) pokazany jest na Rys. 6. Rys. 6: Zakładki w dokumencie PDF Przykład formatowania spisu treści znajduje się na Rys. 7. Po zatwierdzeniu spisu treści poprawki w jego formacie można wprowadzić przez Układ Style spisu treści lub, jak poprzednio, Układ Spis treści (jeżeli mamy jeden spis treści i aktualnie w nim się znajdujemy). W przypadku wielu spisów treści, co jest planowane w tym ćwiczeniu, warto zapisać styl spisu treści. Jeżeli wprowadzimy w dokumencie zmiany, które mogą spowodować poprzesuwanie się poszczególnych nagłówków na inne strony, użyjmy Układ Uaktualnij spis treści. strona 7 z 13

8 Rys. 7: Przykład spisu treści Jeżeli chcemy, aby w naszym interaktywnym dokumencie PDF spis treści działał jako hiperłącza jest to zazwyczaj pożądana funkcjonalność (poza niestandardowymi, chociaż wygodnymi, zakładkami) podczas eksportu do PDF powinniśmy zaznaczyć opcje dołączania hiperłączy Ilustracje Pomimo, że w naszym dokumencie pojawiły się już hiperłącza (spis treści), zostały one dodane do niego w sposób automatyczny. Teraz przyszła kolej, abyśmy dodali kilka takich elementów ręcznie. Podobnie do HTML, w dokumentach PDF jako hiperłącza mogą działać zarówno teksty, jak i grafiki. Na początek dodajmy do dokumentu kilka przykładowych ilustracji, każdej ustawiając odpowiednie oblewanie tekstem i dodając podpis. Podpisy pod ilustracjami powinny być wykonane specjalnie do tego celu stworzonym stylem akapitowym, nazwanym np. podpis obrazka, nieużywanym nigdzie w dokumencie do innych celów. Zazwyczaj nie jest to wymóg, ale na potrzeby ćwiczenia zakładamy, że chcemy wygenerować dla dokumentu dodatkowy element spis ilustracji. Przykładowa strona z ilustracjami i ich podpisami widoczna jest na Rys. 8. Wygodne będzie zgrupowanie obrazka z ramka tekstową jego podpisu. Dla poprawienia czytelności publikacji, wskazane jest ustawienie przy oblewaniu tekstem odstępów (kilka punktów) między obiektem, a tekstem. Spis ilustracji tworzymy w sposób analogiczny do spisu treści, jedyna różnica jest, że jako styl akapitowy wyróżniający pożądane pozycje posłuży podpis obrazka. Warte przypomnienia jest, żeby posłużyć się stylami spisu treści, jeżeli chcemy mieć więcej niż jeden spis w publikacji. Jeżeli nie chcemy, aby spis ilustracji został włączony do zakładek dokumentu PDF, powinniśmy odznaczyć odpowiednią opcję w definicji stylu spisu ilustracji. Po dodaniu ilustracji nastąpi przesunięcie tekstu głównego, włącznie z możliwą koniecznością dodania nowej strony (stron), aby całość tekstu mieściła się w dokumencie. Dlatego powinniśmy na koniec zaktualizować spis treści. Przykładowy spis ilustracji znajduje się na Rys. 9. Rys. 8: Ilustracje z podpisami na jednej ze stron strona 8 z 13

9 Rys. 9: Spis ilustracji ze zaktualizowanym spisem treści Hiperłącza Obecnie dysponujemy hiperłączami, które są generowane automatycznie przez InDesign w spisach treści. Teraz zdefiniujemy własne hiperłącza. Podobnie jak w HTMLu, w dokumentach PDF hiperłącza mogą stanowić zarówno napisy, jak i ilustracje. Dodatkowo, możemy podpiąć hiperłącze pod dowolny obiekt, np. pod ramkę. w naszym przypadku łącza będą stanowić napisy i grupy obrazów (faktycznie chodzi o ramki tych bitmap) z podpisami. Wstawienie łącza polega na zaznaczeniu odpowiedniego fragmentu tekstu lub obiektu i kliknięciu w palecie Hiperłącza ikonki nowy lub z menu kontekstowego Interaktywne Nowe hiperłącze. Okno dialogowe edycji hiperłącza pokazane jest na Rys. 10. Edycja istniejącego łącza wymaga wybrania jego nazwy z listy na palecie. Rys. 10: Edycja hiperłącza Wyróżnienie hiperłącza przez InDesign może być realizowane za pomocą Prostokąta widocznego (można określić jego kolor, styl i grubość linii). Wygląd takiego linku przedstawiony jest na Rys. 11. Rys. 11: Wyróżnienie hiperłącza w InDesign strona 9 z 13

10 Ten sposób jest bez wątpienia widoczny, jednak niezbyt standardowy i intuicyjny dla odbiorcy. Dodatkowo (niezależnie od widoczności i wyglądu prostokąta) możemy formatować tekst hiperłączy za pomocą specjalnie do tego celu stworzonego stylu znakowego. W tym celu warto przygotować wcześniej odpowiedni styl znakowy. Wykorzystując ten sposób nie będziemy używać już prostokątów wyróżniających. Styl znakowy zdefiniowany dla linków w przykładowym dokumencie jest zaprezentowany na Rys. 12. Rys. 12: Styl znakowy zdefiniowany dla wyróżniania hiperłączy Wstawmy do dokumentu kilka hiperłączy tekstowych o celu URL niech wskazują np. na czy jakiś inny adres WWW. Ich wyróżnienie po kliknięciu jest zupełnie dowolne. Aby hiperłącza zostały włączone do dokumentu PDF, powinniśmy odznaczyć odpowiednią opcję podczas eksportu do PDF. Przykładowa strona z łączami tekstowymi przedstawiona jest na Rys. 13. Rys. 13: Przykładowa strona z hiperłączami Dodajmy teraz w analogiczny sposób kilka łącz do stron WWW do obiektów (np. grup związanych z ilustracjami). Tym razem ramka wyróżniająca łącze może stać się pomocna dla odbiorcy (zależnie, czy łącze reprezentowane przez obiekt ma istotny charakter). w dokumencie PDF stanowiącym przykładowy rezultat ćwiczenia obiekty-hiperłącza nie posiadają prostokątów wyróżniających. W jednakowo prosty sposób możemy utworzyć łącza to stron w bieżącym dokumencie kliknięcia na nich spowoduje przeniesienie użytkownika na stronę wskazaną jako cel łącza. w przykładowym dokumencie takie linki (tylko dla odróżnienia od linków URL) posiadają czerwony kolor. Wszystkie wskazują na stronę drugą ze spisem treści (Rys. 14). strona 10 z 13

11 Rys. 14: Przykładowa strona z hiperłączami URL i do stron w dokumencie Dość ciekawym typem hiperłączy są linki do miejsc zakotwiczenia. Aby jakiś fragment dokumentu mógł stanowić taki cel, musimy go w ten sposób zdefiniować, np. przez opcje z menu kontekstowego: Interaktywne Miejsce docelowe nowego hiperłącza. Określamy typ jako Zakotwiczenie tekstu i podajemy jego nazwę. w przykładowym dokumencie takie łącza mają kolor zielony (tylko dla odróżnienia od innych łączy) i wszystkie wskazują na rozdział zatytułowany Wstęp. Pozostają jeszcze łącza do innych dokumentów ich wprowadzanie także jest proste i schematyczne, wymaga tylko wskazanie dokumentu docelowego Klipy wideo Mniej standardową i rzadziej wykorzystywaną funkcjonalnością dokumentów PDF jest zagnieżdżanie w nich klipów filmowych. Poniższa procedura pokazuje, jak umieścić i obsłużyć w dokumencie taki klip. Na początku postępujemy jak zawsze przy imporcie plików do dokumentów InDesign (Plik Umieść). Zaznaczamy w dokumencie miejsce, gdzie chcielibyśmy odtwarzać klip. Najwygodniej jest dobrać wielkość ramki dokładnie taką samą jak rozmiar klipu, jak na przykład na Rys. 15. Klikamy na umieszczonym klipie (narzędziem zaznaczania) i przechodzimy do palety Multimedia (Okno Interaktywne Multimedia) w celu edycji ustawień klipu (Rys. 16). Opcje odtwarzania klipów wideo w dokumentach PDF nie są dostępne w starszych standardach PDF i opartych na nich czytnikach PDF, np. Adobe Acrobat i Adobe Acrobat Reader 5 i poniżej. Pamiętajmy o tym podczas ustawiania opcji eksportu do PDF. W polu Afisz możemy wybrać obraz, który będzie wyświetlany w miejscu klipu w dokumencie zanim zostanie odtworzony. Polecam wybrać jakaś klatkę klipu. strona 11 z 13

12 Rys. 15: Umiejscowienie w dokumencie klipu filmowego Rys. 16: Okno dialogowe klipów filmowych Dokument PDF możemy wyposażyć w kontrolę klipu przyciski odtwarzania, zatrzymywania, itp. W dokumencie PDF klip filmowy będzie się odtwarzała automatycznie po kliknięciu, więc nie ma jawnej konieczności tworzenia przycisku play. Jednak standardowe przycisku play (odtwarzania), pause (pauza), resume (wróć do odtwarzania) i stop (zatrzymaj) stworzą przyjazny interfejs graficzny dla mniej doświadczonych odbiorców. Aby stworzyć przycisk sterujący tworzymy najpierw dowolny obiekt, na przykład odpowiednio sformatowane pole tekstowe, a następnie konwertujemy ten obiekt na przycisk (Obiekt Interaktywne Konwertuj na przycisk). Pojawia się okno z opcjami przycisku jak na Rys. 17. Paleta Przyciski i formularze jest dostępna także z menu Okno Interaktywne. strona 12 z 13

13 Rys. 17: Opcje przycisku W polu Zdarzenie pozostawiamy Po zwolnieniu lub dotknięciu. Następnie dodajemy Operację (z listy wybieramy Film). Wybieramy z listy dostępnych klipów ten, którym chcemy sterować (aktualnie mamy tylko jeden). Jako Opcje wybieramy Odtwórz (przycisk będzie uruchamiał odtwarzanie klipu). Również w tym momencie możemy zająć się wyglądem przycisku. Za pomocą narzędzia tekstu dodajemy do przycisku odpowiedni do jego funkcji napis, dopasowujemy czcionkę (jeżeli będziemy mieli więcej przycisków, jak w tym ćwiczeniu, wygodnie posłużyć się stylem), pozycjonujemy napis w poziomie (opcje akapitu) i pionie (opcje ramki tekstowej). Można także dodać do ramki przycisku obraz (standardowe umieszczenie ) oraz zmienić jej tło. w przykładzie wykorzystane zostało narzędzie kroplomierza do nadania przyciskom koloru bohatera z klipu. W analogiczny sposób dodajmy do dokumentu pozostałe przyciski. Dużym ułatwieniem będzie kopiowanie gotowego przycisku i zmiana jego właściwości (wystarczy napis i zachowanie). Efekt pracy nad przyciskami pokazany został na Rys. 18. Rys. 18: Końcowy wygląd przycisków przycisków Aby klip i przyciski pojawiły się w dokumencie PDF, także w opcjach eksportu wybrać PDF interaktywny. Możemy wtedy także podjąć decyzję dotyczącą osadzania multimediów w dokumencie PDF. strona 13 z 13