Metodyka wykonania kartogramu z podziałem na klasy wg punktów charakterystycznych wraz z opracowaniem kartogramicznej legendy.

Transkrypt

1 Metodyka wykonania kartogramu z podziałem na klasy wg punktów charakterystycznych wraz z opracowaniem kartogramicznej legendy. 1. Otwieramy warstwę powiaty.shp w programie Quantum GIS. Ikona służy do dodawania warstw wektorowych. W oknie dialogowym zaznaczamy opcje jak na rycinie. 2. Otwieramy tabele atrybutową z menu kontekstowego, ikoną rozpoczynamy tryb edycji, a następnie ikoną dodajemy nową kolumnę, w której będą znajdować się dane statystyczne dla powiatów. Należy wybrać odpowiedni format zapisu danych oraz szerokość pola i dokładność miejsc dziesiętnych. Zakańczając tryb edycji tą samą ikoną, zapisujemy dane. 3. Dane statystyczne wprowadzamy z wskazanego przez prowadzącego pliku PDF będącego wyciągiem z statystyk za 2008r opracowanych przez GUS w Rzeszowie dla województwa podkarpackiego. 4. Zmodyfikowany plik powiaty.dbf przynależny do pliku SHP otwieramy w programie Excel i zapisujemy do formatu XLS. Dane statystyczne dla powiatów sortujemy rosnąco dla cechy statystycznej i tworzymy wykres punktowy w formie zbliżonej do poniższej. 5. Staramy się, aby obrys obszaru kreślenia wykresu był zbliżony do kwadratu. Na podstawie wykresu oraz wartości cechy znajdujemy punkty charakterystyczne, nieciągłości, które posłużą nam do wyznaczenia granic klas. W powyższym przykładzie wyznaczono 5

2 klas, granice wyznaczone na podstawie wykresu przebiegać będę przybierały wartości: 54, 56, 59 i 61,5. Granice wszystkich klas będą zapisywane w formie skali zamkniętej dokładnej z określoną dokładnie górną i dolna granicą każdej klasy. 6. Tworzymy nowy arkusz w skoroszycie powiaty.xls i zapisujemy oraz obliczamy w nim następujące wartości dla każdej klasy - granicę górną i dolną - rozpiętość klasy - wartość średnią cechy w klasie Granice i rozpiętość obliczamy także dla każdego obszaru /przerwy pomiędzy klasami. Ostatecznie tabela powinna przyjąć formę zbliżoną do poniższej. 7. W Programie Quantum GIS po dwukrotnym kliknięciu na warstwie powiatów pojawia się okno właściwości warstwy. W pierwszym panelu widoczne są ustawienia dla Stylu wyświetlania warstwy. Wybieramy typ legendy: symbol stopniowy; za pole klasyfikacji wybieramy dodane przez nas pole z cechą statystyczną; typ: pusty; wybieramy liczbę klas i używamy przycisku klasyfikuj. 8. Po dwukrotnym kliknięciu na każdą z klas pojawia się nam okno dialogowe, w którym wpisujemy dokładne wartości granic klas.

3 9. W następnym kroku musimy dobrać skalę barwną dla wszystkich klas, gdyż zastosowana domyślnie jest nie do przyjęcia. W polu opcje wypełnienia klikamy na prostokąt o barwie klasy i przechodzimy do okna wyboru barwy. Program Quantum GIS oferuje możliwość ręcznego wpisania wartości składowych w dwóch formatach RGB i HSV czyli Hue Saturation Value. Drugi z formatów nawiązuję do sposobu, w jaki oko człowieka widzi barwę. Zmienna H oznacza barwę/kolor, zmienna S jego nasycenie, a zmienna V wartość światła białego w barwie. Kolejne klasy kartogramu będą posiadały barwę o tych samych wartościach H i V sterować będziemy tylko nasyceniem koloru. Wybieramy Barwę i Wartość dla klas. Przyjmujemy, że klasa o najmniejszych wartościach będzie miała nasycenie barwy 35, a największa 255. Wartości nasycenia dla pozostałych klas obliczamy na podstawie wartości średnich cechy dla klasy. Obliczenia wykonujemy w skoroszycie powiaty.xls jako kontynuację obliczeń z punktu Aby wykonać wydruk tak przygotowanego kartogramu z menu plik okna głównego programu wybieramy polecenie: nowy wydruk. 11. W oknie wydruku za pomocą ikony poprzez przeciągnięcie umieszczamy w obszarze wydruku mapę i w panelach po prawej stronie dla obiektu w zakładce mapa ustawiamy szerokość 175 i wysokość 205 mm oraz skalę 1: oraz w ustawieniach ogólnych dla obiektu wyłączamy rysowanie ramki. Za pomocą polecenia pod ikonką przesuwamy cały obiekt, a za pomocą narzędzia przesuwamy zawartością obiektu.

4 12. Za pomocą polecenia dodajemy do projektu wydruku legendę. W ustawieniach ogólnych dla obiektu legenda ustawiamy czcionką Arial, oraz pozostałe paramenty jak poniżej oraz wyłączamy rysowanie ramki. 13. Aby wyeksportować lub wydrukować daną kompozycję mapową z menu plik wybieramy adekwatne polecenie. W naszym przekładzie wybierzemy polecenie eksportuj jako SVG i pozostałą część kompozycji mapowej wykonujemy w programie Inkscape. 14. Po wyeksportowaniu zamykamy okno wydruku i zapisujemy projekt programu Quantum GIS. 15. Otwieramy wyeksportowany plik SVG poprzez dwukrotne kliknięcie. W programie Inkscape musimy w menu Plik/ Właściwości dokumentu zmienić orientację na poziomą, jednostki domyślne na mm i format strony na A4.

5 16. W głównym oknie programu włączamy blokadę proporcjonalności, zmieniamy jednostki na mm oraz wyłączamy opcję proporcjonalności skalowania krawędzi tak, aby okno programu przybrało następujący wygląd: 17. Za pomocą polecenia dopasowujemy widok do całości. Zaznaczamy naszą mapę poprzez kliknięcie i zmieniamy szerokość na 297 mm, czyli format A4. Po zmniejszeniu wybieramy dla elementu mapy współrzędne początkowe 0, Za pomocą polecenia rozgrupujemy elementy mapy i zaznaczając wyrzucamy niepotrzebne elementy tła. 19. W panelu bocznym, włączanym poleceniem, znajdują się opcje służące do zarządzania kształtem elementu graficznego, a ikona włącza panel, słurzący do zarządzania wyrównaniem obiektów wzglądem siebie. Za pomocą poleceń znajdujących się w tym panelu oraz sterując wielkością elementów z głównego menu należy przygotować poprawną legendę kartogramu. Wielkości poszczególnych elementów legendy, oraz odległość w mm pomiędzy klasami obliczamy na podstawie rozstępów policzonych w skoroszycie powiaty.xls. Wszystkie elementy legendy powinny zająć 90 mm. W wyniku przekształceń legenda powinna zmienić formę w zakresie podanym w przykładzie poniżej.

6 20. Tabela z obliczeniami dotyczącymi klas ostatecznie przybierze formę zbliżoną do poniższej: 21. Wykonujemy zrzut ekranowy wykresu wartości z programu Excel i poprzez operację Drag and Drop upuszczamy w oknie Inkscape. Na wykresie poziomymi liniami rysowanymi poleceniem zaznaczamy granice klas. Wykres wartości umieszczamy w taki sposób, aby granice klas umieszczone w legendzie optycznie pokryły się z granicami klas narysowanymi na wykresie. 22. Umieszczamy na mapie za pomocą narzędzi tekstowych niezbędne napisy. Tytuł mapy, skalę, wykonawcę i źródło pochodzenia danych statystycznych. 23. Przed zapisem do formatu PDF zapisujemy projekt w zwyczajowy sposób, następnie za pomocą polecenia zapisz jako zapisujemy do formatu PDF. 24. Ostatecznie kompozycja mapy wykonanej metodą kartogramu powinna przybrać formę zbliżoną do przedstawionej na ostatniej stronie niniejszego dokumentu. 25. Z ćwiczenia przygotowujemy Raport, w którym oprócz standardowych punktów powinny znaleźć się: - Wydruk PDF kartogramu z programu InkScape - Zwięzły opis przebiegu prac - Ostateczna tabela obliczeń dla klas - Podsumowanie z oceną ostatecznego efektu pod kątem czytelności i odbioru mapy

7