Referat zaliczeniowy z ćwiczeń temat : INSTALACJE ELEKTRYCZNE W OBIEKTACH BUDOWLANYCH PREZENTACJA NORM POLSKIEGO KOMITETU NORMALIZACYJNEGO

Transkrypt

1 Warszawa dnia Referat zaliczeniowy z ćwiczeń temat : INSTALACJE ELEKTRYCZNE W OBIEKTACH BUDOWLANYCH PREZENTACJA NORM POLSKIEGO KOMITETU NORMALIZACYJNEGO Wykonawca: Robert Pacelt, nr indeksu 24036

2 Referat poniższy obejmuje teorię związaną z normalizacjami obszaru instalacji elektrycznej w budynkach poprzez Polski Komitet Organizacyjny i Organizacje Europejskie zajmujące się normalizacją tego zagadnienia. Na początek chciałbym zdefiniować pojęcie normy i wskazać genezę ich powstania i użytkowania. 1. Co to jest norma? Norma jest dokumentem normatywnym stosowanym na zasadzie dobrowolności, powszechnie dostępnym i zaakceptowanym przez uznaną jednostkę normalizacyjną. Norma ustala zasady, wytyczne lub charakterystyki dotyczące różnej działalności i jej wyników. Zatwierdzana jest na zasadzie konsensu a następnie przeznaczona do powszechnego i wielokrotnego stosowania, zaakceptowana przez wszystkie zainteresowane strony jako korzyść dla wszystkich, wprowadza kodeks dobrej praktyki i zasady racjonalnego postępowania przy aktualnym poziomie techniki. Postanowienia normy powinny: * być oparte na podstawach naukowych oraz danych sprawdzonych pod względem słuszności technicznej, ekonomicznej i użytkowej; * uwzględniać aktualny stan wiedzy oraz poziom techniki osiągnięty lub możliwy do osiągnięcia w najbliższym czasie; * być możliwe do realizacji oraz absolutnie sprawdzalne.

3 2. Jak opracowuje się normę? Na proces opracowania normy składają się: * ocena i przyjęcie propozycji tematu opisanej w karcie nowego tematu, * opracowanie projektu normy, * ankieta adresowana i powszechna, * przegląd uwag i akceptacja normy, * publikacja normy. 3. Co jest celem normy? Celem normy jest ułatwienie realizacji zadań wynikających z potrzeb społecznych i gospodarczych poprzez tworzenie wzorcowych rozwiązań w zakresie: * bezpieczeństwa ludzi, środowiska i mienia, * likwidowania barier w handlu, * utrwalania osiągnięć techniki, * upowszechniania postępu technicznego, * zwiększenia efektywności w gospodarce, * tworzenia podstawy do rozstrzygania sporów między dostawcą a odbiorcą, * tworzenia podstawy odniesienia przy zawieraniu umów cywilno-prawnych. Jak widać z definicji powyższych normy mimo tego, że są dobrowolne z pewnością ułatwiają życie ludziom a bardzo często dzięki nim możemy jako użytkownicy oceniać wartość urządzeń powszechnego użytku. W związku z tym, że normy określają pewne podstawowe cechy jakie powinny posiadać urządzenia, aby były bezpieczne i funkcjonalne, działają w interesie ludzi. W referacie chcę zająć się normami w obszarze instalacji elektrycznych.

4 Podstawy prawne norm Wszelkie normy powstałe w Polsce obowiązują na mocy Ustawy z dnia 12 września 2002 r. o normalizacji (Dz. U. Nr 169 poz.1386), która weszła w życie z dniem 1 stycznia 2003 r. Jak wybierać normy i skąd wziąć ich treść W Polsce normy będące krajowymi wdrożeniami norm europejskich są oznaczone symbolem "PN-EN", "PN-ETS", "PN-ETSI EN", "PN-HD", "PN-ENV" i "PN-CR". Można je kupić w Wydziale Marketingu i Sprzedaży PKN i we wszystkich punktach dystrybucji PN. (szczegółów o dystrybutorach należy szukać na stronie Polskiego Komitetu Normalizacyjnego Dlaczego normy dla instalacji elektrycznych w budynkach? Od instalacji elektrycznych wymaga się, aby były funkcjonalne, trwałe, estetyczne i bezpieczne w użytkowaniu. Bezpieczeństwo użytkowania instalacji elektrycznych sprowadza się do zapewnienia ochrony przed następującymi zagrożeniami: * porażeniem prądem elektrycznym, * prądami przeciążeniowymi i zwarciowymi, * przepięciami łączeniowymi i pochodzącymi od wyładowań atmosferycznych, * skutkami cieplnymi. Skuteczność ochrony przed wyżej wymienionymi zagrożeniami zależy od zastosowanych w instalacjach elektrycznych rozwiązań i środków technicznych. Miarą skuteczności tej ochrony jest liczba śmiertelnych wypadków porażeń prądem elektrycznym oraz liczba pożarów będących następstwem wad lub nieprawidłowej eksploatacji instalacji elektrycznych.

5 Z czego powinien się składać projekt instalacji w budynku? Projekt instalacji w budynku powinien zawierać : - lokalizację budynku z podaniem lokalizacji przyłącza - schemat ideowy instalacji - plany instalacji wewnątrz budynku - obliczenia W zasadzie wszystkie dane i informacje techniczne powinny znajdować się na rysunkach. W przypadkach niezbędnych dokumentacja powinna zawierać opis techniczny, objaśniający szczegóły wykonywania robót, jak również uzasadnienie przyjętych rozwiązań. Uzupełnianiem projektu, ułatwiającym dokonania zamówień jest zestawienie materiałów oraz tzw. Przedmiar robót, zawierający dane do wykonania kosztorysu. Obliczenia powinny obejmować następujące elementy: - przewidywany pobór mocy z sieci elektroenergetycznej, będący podstawą do złożenia wniosku o uzyskanie warunków technicznych przyłączenia; - obciążenie poszczególnych obwodów i wewnętrznych linii zasilających; - spadki napięć w powyższych obwodach; - dobór przekrojów przewodów i zabezpieczeń; - skuteczność działania środków ochrony; Schematy ideowe sporządza się jako jednoliniowe, przedstawiające połączenia między poszczególnymi elementami instalacji. Na schematach podaje się również niezbędne dane techniczne tych elementów. Dla obiektów prostszych sporządza się jeden schemat ogólny całej instalacji. Dla obiektów większych sporządza się schemat ogólny oraz schematy każdej rozdzielnicy. Na schematach i planach instalacji podaje się oznaczenia przewodów oraz sposób ich ułożenia. 1 Poza schematem ideowym rozwiązanie instalacji przedstawnia się na planie instalacji. 1 Antoni Wolski, Kazimierz Pazdro Instalacje elektryczne w budynkach mieszkalnych, WNT

6 Plany instalacji sporządza się na podkładzie budowlanym. Podkłady budowlane są to rysunki z projektów architektoniczno-budowlanych, na których pominięto szczegóły rozwiązań oraz opisy i wymiarowania. Plany wykonuje się w skali 1:100, a w szczególnych przypadkach przy dużych zagęszczeniach instalacji w skali 1:50. Na podkładach budowlanych zaznacza się rozmieszczenie odbiorników, przede wszystkim opraw oświetleniowych i gniazd wtyczkowych oraz elementów instalacji: łączników, przewodów, puszek rozgałęźnych, rozdzielnic itp. Normy z zakresu INSTALACJE ELEKTRYCZNE W OBIEKTACH BUDOWLANYCH 1. PN-IEC :2000 Międzynarodowy słownik terminologiczny elektryki. Instalacje elektryczne w obiektach budowlanych 2. PN-IEC :2000/Ap1:2000 Międzynarodowy słownik terminologiczny elektryki. Instalacje elektryczne w obiektach budowlanych 3. PN-IEC :1994 Instalacje elektryczne w obiektach budowlanych. Ochrona zapewniająca bezpieczeństwo. Dobór środków ochrony w zależności od wpływów zewnętrznych. Wybór środków ochrony przeciwporażeniowej w zależności od wpływów zewnętrznych 4. PN-IEC :1993 Instalacje elektryczne w obiektach budowlanych. Wymagania dotyczące specjalnych instalacji lub lokalizacji. Pomieszczenia wyposażone w ogrzewacze do sauny 5. PN-IEC :2000 Instalacje elektryczne w obiektach budowlanych. Zakres, przedmiot i wymagania podstawowe 6. PN-IEC :2000 Instalacje elektryczne w obiektach budowlanych. Ustalanie ogólnych charakterystyk 1. Strona internetowa portalu Normy

7 7. PN-IEC :2000 Instalacje elektryczne w obiektach budowlanych. Ochrona dla zapewnienia bezpieczeństwa. Ochrona przeciwporażeniowa 8. PN-IEC :1999 Instalacje elektryczne w obiektach budowlanych. Ochrona dla zapewnienia bezpieczeństwa. Ochrona przed skutkami oddziaływania cieplnego 9. PN-IEC :1999 Instalacje elektryczne w obiektach budowlanych. Ochrona dla zapewnienia bezpieczeństwa. Ochrona przed prądem przetężeniowym 10. PN-IEC :1999 Instalacje elektryczne w obiektach budowlanych. Ochrona dla zapewnienia bezpieczeństwa. Ochrona przed obniżeniem napięcia 11. PN-IEC :1999 Instalacje elektryczne w obiektach budowlanych. Ochrona dla zapewnienia bezpieczeństwa. Odłączanie izolacyjne i łączenie 12. PN-IEC :2001 Instalacje elektryczne w obiektach budowlanych. Ochrona dla zapewnienia bezpieczeństwa. Stosowanie środków ochrony dla zapewnienia bezpieczeństwa. Postanowienia ogólne. Środki ochrony przed porażeniem prądem elektrycznym 13. PN-IEC :1999 Instalacje elektryczne w obiektach budowlanych. Ochrona dla zapewnienia bezpieczeństwa. Ochrona przed przepięciami. Ochrona instalacji niskiego napięcia przed przejściowymi przepięciami i uszkodzeniami przy doziemieniach w sieciach wysokiego napięcia 14. PN-IEC :1999 Instalacje elektryczne w obiektach budowlanych. Ochrona dla zapewnienia bezpieczeństwa. Ochrona przed przepięciami. Ochrona przed przepięciami atmosferycznymi lub łączeniowymi 15. PN-IEC :2001 Instalacje elektryczne w obiektach budowlanych. Ochrona dla zapewnienia bezpieczeństwa. Ochrona przed przepięciami. Ochrona przed zakłóceniami elektromagnetycznymi (EMI) w instalacjach obiektów budowlanych 16. PN-IEC :1999 Instalacje elektryczne w obiektach budowlanych. Ochrona dla zapewnienia bezpieczeństwa. Stosowanie środków ochrony zapewniających bezpieczeństwo. Środki ochrony przed prądem przetężeniowym

8 17. PN-IEC :1999 Instalacje elektryczne w obiektach budowlanych. Ochrona dla zapewnienia bezpieczeństwa. Dobór środków ochrony w zależności od wpływów zewnętrznych. Ochrona przeciwpożarowa 18. PN-IEC :2000 Instalacje elektryczne w obiektach budowlanych. Dobór i montaż wyposażenia elektrycznego. Postanowienia ogólne 19. PN-IEC :2002 Instalacje elektryczne w obiektach budowlanych. Dobór i montaż wyposażenia elektrycznego. Oprzewodowanie 20. PN-IEC :2000 Instalacje elektryczne w obiektach budowlanych. Dobór i montaż wyposażenia elektrycznego. Aparatura rozdzielcza i sterownicza 21. PN-IEC :1999 Instalacje elektryczne w obiektach budowlanych. Dobór i montaż wyposażenia elektrycznego. Uziemienia i przewody ochronne 22. PN-IEC :1999 Instalacje elektryczne w obiektach budowlanych. Dobór i montaż wyposażenia elektrycznego. Instalacje bezpieczeństwa 23. PN-IEC :2001 Instalacje elektryczne w obiektach budowlanych. Dobór i montaż wyposażenia elektrycznego. Obciążalność prądowa długotrwała przewodów 24. PN-IEC :2003 Instalacje elektryczne w obiektach budowlanych. Dobór i montaż wyposażenia elektrycznego. Urządzenia do ochrony przed przepięciami 25. PN-IEC :1999 Instalacje elektryczne w obiektach budowlanych. Dobór i montaż wyposażenia elektrycznego. Aparatura rozdzielcza i sterownicza. Urządzenia do odłączania izolacyjnego i łączenia 26. PN-IEC :2001 Instalacje elektryczne w obiektach budowlanych. Dobór i montaż wyposażenia elektrycznego. Układy uziemiające i połączenia wyrównawcze instalacji informatycznych 27. PN-IEC :2003 Instalacje elektryczne w obiektach budowlanych. Dobór i montaż wyposażenia elektrycznego. Inne wyposażenie. Niskonapięciowe zespoły prądotwórcze 28. PN-IEC :2003 Instalacje elektryczne w obiektach budowlanych. Dobór i montaż wyposażenia elektrycznego. Inne wyposażenie. Oprawy oświetleniowe i instalacje oświetleniowe

9 29. PN-IEC :2000 Instalacje elektryczne w obiektach budowlanych. Sprawdzanie. Sprawdzanie odbiorcze 30. PN-IEC :1999 Instalacje elektryczne w obiektach budowlanych. Wymagania dotyczące specjalnych instalacji lub lokalizacji. Pomieszczenia wyposażone w wannę lub/i basen natryskowy 31. PN-IEC :1999 Instalacje elektryczne w obiektach budowlanych. Wymagania dotyczące specjalnych instalacji lub lokalizacji. Baseny pływackie i inne 32. PN-IEC :1999/Ap1:2002 Instalacje elektryczne w obiektach budowlanych. Wymagania dotyczące specjalnych instalacji lub lokalizacji. Baseny pływackie i inne 33. PN-IEC :1999 Instalacje elektryczne w obiektach budowlanych. Wymagania dotyczące specjalnych instalacji lub lokalizacji. Instalacje na terenie budowy i rozbiórki 34. PN-IEC :1999 Instalacje elektryczne w obiektach budowlanych. Wymagania dotyczące specjalnych instalacji lub lokalizacji. Instalacje elektryczne w gospodarstwach rolniczych i ogrodniczych 35. PN-IEC :2000 Instalacje elektryczne w obiektach budowlanych. Wymagania dotyczące specjalnych instalacji lub lokalizacji. Przestrzenie ograniczone powierzchniami przewodzącymi 36. PN-IEC :1999 Instalacje elektryczne w obiektach budowlanych. Wymagania dotyczące specjalnych instalacji lub lokalizacji. Wymagania dotyczące uziemień instalacji urządzeń przetwarzania danych 37. PN-IEC :1999 Instalacje elektryczne w obiektach budowlanych. Wymagania dotyczące specjalnych instalacji lub lokalizacji. Kempingi i pojazdy wypoczynkowe 38. PN-IEC :2003 Instalacje elektryczne w obiektach budowlanych. Wymagania dotyczące specjalnych instalacji lub lokalizacji. Instalacje oświetlenia zewnętrznego 39. PN-IEC :2004 Instalacje elektryczne w obiektach budowlanych. Część 7-717: Wymagania dotyczące specjalnych instalacji lub lokalizacji

10 Poniżej dodatkowo przedstawiam normy w zakresie symboli graficznych w instalacjach elektrycznych 1. PN-EN :2003 Symbole graficzne stosowane w schematach. Część 2: Elementy symboli, symbole rozróżniające i inne symbole ogólnego zastosowania 2. PN-EN :2003 Symbole graficzne stosowane w schematach. Część 3: Przewody i osprzęt łączeniowy 3. PN-EN :2003 Symbole graficzne stosowane w schematach. Część 4: Podstawowe podzespoły bierne 4. PN-EN :2004 Symbole graficzne stosowane w schematach. Część 5: Przyrządy półprzewodnikowe i lampy elektronowe 5. PN-EN :2004 Symbole graficzne stosowane w schematach. Część 6: Wytwarzanie i przekształcanie energii elektrycznej 6. PN-EN :2004 Symbole graficzne stosowane w schematach. Część 7: Aparatura łączeniowa, sterownicza i zabezpieczeniowa PN-EN :2004 Symbole graficzne stosowane w schematach. Część 8: Przyrządy pomiarowe, lampy i urządzenia sygnalizacyjne PN-EN :2004 Symbole graficzne stosowane w schematach. Część 11: Architektoniczne i topograficzne plany i schematy instalacji elektrycznych

11 Treść wybranych norm Poniżej przedstawiam przykładową treść jednej z norm, aby czytelnik mógł zorientować się jakiego rodzaju informacje można znaleźć w Polskich Normach. Tekst poniżej cytowany niestety nie pochodzi z najnowszej normy z tego zakresu, jednakże z pewnością odda pewien sposób formułowania treści norm. Polska norma Elektroenergetyczne i sygnalizacyjne linie kablowe projektowanie i budowa PN76, E Przedmiot normy przedmiotem normy jest projektowanie i budowa elektroenergetycznych linii kablowych prądu stałego i przemiennego na napięcie znamionowe nie przekraczające 110 kv oraz linii kablowych sygnalizacyjnych. Zakres stosowania normy normę należy stosować przy projektowaniu, budowie i przebudowie linii kablowych wykonanych kablami elektroenergetycznymi i sygnalizacyjnymi. Rozdział 6 układanie kabli w budynkach 6.1 Postanowienia ogólne. W budynkach należy układać kable bez osłony ochronnej włóknistej. Przy wprowadzaniu do budynku kabli o powłoce ołowianej i o osłonie ochronnej włóknistej należy tę osłonę usunąć, a w przypadku kabli opancerzonych pancerz należy zabezpieczyć przed korozją. 6.2 Sposoby układania kabli. Kable w budynku można układać: a) bezpośrednio przy ścianach i pod sufitami b) na odpowiednio przygotowanych konstrukcjach nośnych umocowanych do ścian, stropów lub konstrukcji stalowej, c) w kanałach pod poziomem podłogi lub w kanałach ściennych, d) w rurach lub blokach kablowych, ułożonych pod poziomem podłogi, e) w bruzdach wykonanych w posadzce, w stropie lub ścianie; po ułożeniu kabla bruzdę należy przykryć zaprawą cementową o takiej wytrzymałości aby możliwe było łatwe odkrycie bruzdy (w celu wymiany kabla).

12 Trwałe murowanie kabli w ściany, posadzki lub stropy jest niedozwolone. 6.3 Wprowadzenie kabli do budynków. Kabel przy wprowadzeniu do budynku powinien być zabezpieczony przed uszkodzeniami mechanicznymi osłona otaczającą w postaci rury betonowej, kamionkowej lub stalowej. Rury te powinny być wbudowane w fundament lub ścianę budynku i powinny przechodzić przez całą ich grubość tak, aby kabel można było łatwo wyciągnąć. Osłona w postaci rury powinna mieć wewnętrzną średnicę równą co najmniej 1,5 krotnej średnicy zewnętrznej kabla i powinna być ułożona ze spadkiem na zewnątrz budynku. Po wciągnięciu kabla przez rurę do wnętrza pomieszczenia oba końce rury należy uszczelnić w celu zapobieżenia przedostawaniu się wody do wnętrza budynku. Uszczelnienie powinno być wykonane na długości po 10 cm z obu końców lub na całej długości rury, jeżeli jest ona krótsza niż 20 cm. 6.4 Przejście kabli przez ściany i stropy. Przejście kabli przez wewnętrzne ściany pomieszczeń przegrody i stropy należy wykonywać w rurach, blokach itp. Osłonach otaczających. Przejścia kabli przez ściany i stropy powinny być uszczelnione materiałem niepalnym, np. zaprawą cementową z wełną żużlową itp. Na długości co najmniej 10 cm przy przejściach przez ściany i 8 cm przy przejściach przez stropy. W przypadku przejścia kabli przez ściany lub stropy oddzielające pomieszczenia wilgotne, niebezpieczne pod względem wybuchowym lub takie w których istnieją pary i gazy żrące, rury należy uszczelnić materiałem odpornym na niszczące działanie środowiska. Przejścia kabli przez ściany lub stropy do pomieszczeń zagrożonych wybuchem lub pożarem należy wykonać oddzielnie dla każdego kabla. 6.5 Skrzyżowanie kabli z innymi kablami i przewodami. Odległość miedzy krzyżującymi się przewodami izolowanymi, np. przewodami w rurkach, powinna wynosić co najmniej: 5 cm w przypadku kabli o napięciu do 1 kv. 15 cm - w przypadku kabli o napięciu wyższym niż 1 kv 6.6 Odległość kabli od rurociągów. Najmniejsze dopuszczalne odległości kabli elektroenergetycznych i sygnalizacyjnych od rurociągów w budynkach wg tabl. 4. Tablica 4. Odległość kabli od rurociągów w budynkach

13 Lp. Najmniejsza dopuszczalna odległość od Rodzaj rurociągu rurociągów, cm Nie wymagających wymagających okresowej konserwacji okresowej konserwacji Rurociągi powietrza sprężonego, wentylacyjne, wodociągowe, gazów palnych o ciśnieniu do 0,5 at 2 Rurociągi cieplne izolowane wodne i parowe 3 Rurociągi cieplne nieizolowane wodne i parowe 4 Rurociągi z cieczami palnymi Inne urządzenia technologiczne ) Odcinki rurociągów z zaworami, zasuwami itp. Armaturą należy uważać za wymagające okresowej konserwacji

14 Symbole graficzne i oznaczenia stosowane w planach instalacji Tabela 2. Symbole graficzne i oznaczenia stosowane w planach instalacji oraz niektóre ważniejsze symbole stosowane w elektryce.

15

16

17

18

19

20

21 Bibliografia 1. Strona internetowa Polskiego Komitetu Normalizacyjnego 2. Strona internetowa portalu Normy 3. Książka Instalacje Elektryczne wydawnictwa COBO-PROFIL, wydanie III rozszerzone i uaktualnione. Stan prawny na styczeń 2000 r. 4. Antoni Wolski, Kazimierz Pazdro Instalacje elektryczne w budynkach mieszkalnych, WNT