WYDZIAŁ EKONOMICZNY Informatyka w badaniach naukowych

Transkrypt

1 WYDZIAŁ EKONOMICZNY Informatyka w badaniach naukowych Niestacjonarne Studia Doktoranckie z Ekonomii, I rok prof. UG dr hab. Monika Bąk SOPOT 2009

2 Spis treści: 1. Internet jako potencjalne źródło wiedzy z zakresu nauk ekonomicznych Serwisy e-czasopism dostępne w Bibliotece Głównej Uniwersytetu Gdańskiego Techniczne i formalne wymagania opracowania naukowego Prezentacja pracy naukowej

3 1. Internet jako potencjalne źródło wiedzy z zakresu nauk ekonomicznych Wykaz waŝniejszych strony internetowych przydatnych w poszukiwaniu informacji i danych źródłowych z zakresu ekonomii omówiony został na wykładzie dla doktorantów Metodologia badań naukowych, a równieŝ praktycznie zweryfikowany na zajęciach w laboratorium komputerowym Informatyka w badaniach naukowych. PoniŜej przedstawiono syntetyczne zestawienie opracowane przez prof. J.Burnewicza i prof. M.Bąk: Wiadomości encyklopedyczne: 1. Encyclopaedia Britannica, subscribe - wymagany płatny abonament: 2. Encyklopedia PWN Wolna Encyklopedia Wikipedia Encyklopedia WIEM Słownik wyrazów obcych i zwrotów obcojęzycznych Władysława Kopalińskiego. Polska dane, informacje: 6. Polska - witryna ogólna (podstawowe informacje o wszystkich aspektach ustrojowych, gospodarczych, prawnych, kulturowych i innych) Kancelaria Prezesa Rady Ministrów (linki do wszystkich ministerstw, informacje dotyczące prac rządu) Sejm RP Główny Urząd Statystyczny Ministerstwo Nauki i Informatyzacji NajwyŜsza Izba Kontroli Narodowy Bank Polski Ośrodek Przetwarzania Informacji Komitet Integracji Europejskiej - Unia Europejska : 15. Informacje w skrócie: Komisja Europejska - dyrekcje generalne i polityki sektorowe: Rada Unii Europejskiej (m.in. konkluzje Szczytów Europejskich): Białe Księgi: Zielone Księgi: Polityka regionalna: Polityka transportowa: Handel zagraniczny: Polityka wobec przedsiębiorstw: 3

4 24. Polityka rolna: EUROSTAT: Przedstawicielstwo Komisji Europejskiej w Polsce Baza tekstów wszystkich regulacji prawnych UE: EUR-LEX: Synteza regulacji prawnych UE w poszczególnych sektorach (mało znana, znakomita baza danych i opis uwarunkowań ekonomiczno-społecznych!, nieodpłatna): Wyniki projektów badawczych UE: 29. CORDIS Wspólnotowy Serwis Informacyjny Badań i Rozwoju ERANET (Inicjatywa w ramach tworzenia Europejskiej Przestrzeni Badawczej) 31. RESEARCH INFORMATION CENTRE (tematyczne zestawienie informacji nt. waŝniejszych wydarzeń w poszczególnych obszarach badawczych, np. konferencjach, seminariach, programach badawczych itp.) Instytucje międzynarodowe, raporty, statystyka 32. OECD (raporty badawcze, statystyki, informacje bieŝące), ONZ Economic and Social Development: Statistics: Economic survey of Europe Economic Commission for Europe. UN Grupa Banku Światowego Międzynarodowy Fundusz Walutowy Europejski Bank Inwestycyjny Europejski Bank Odbudowy i Rozwoju The World Factbook (CIA) Światowa Organizacja Turystyki United Nations World Tourism Organization (WTO) Światowa Organizacja Handlu - The World Trade Organization (WTO), IMO - Międzynarodowa Organizacja Morska: Słowniki: Aktualizacja stron internetowych w materiałach dla studentów prof. J.Burnewicza 4

5 2. Serwisy e-czasopism dostępne w Bibliotece Głównej Uniwersytetu Gdańskiego Rozwój technologii informatycznych i Internetu umoŝliwił wykorzystanie tych narzędzi jako źródła prowadzonych badań naukowych poprzez bezpośredni dostęp do publikacji w ksiąŝkach i czasopismach najbardziej renomowanych wydawców na świecie. Wyjazdy zagraniczne na typowe kwerendy biblioteczne czy w celu uzyskania dostępu do źródeł czy publikacji światowych stają się powoli nieuŝyteczne w sytuacji, gdy z komputera z dostępem do Internetu moŝna uzyskać dostęp do publikacji zapisanych w wersji elektronicznej na potęŝnych serwisach elektronicznych czasopism. Tylko częściowo dostęp do baz danych czy publikacji jest nieograniczony i bezpłatny. Najczęściej w przypadku duŝych serwisów konieczne jest wykupienie licencji. Naukowcy, pracownicy dydaktyczni, doktoranci i studenci Uniwersytetu Gdańskiego mogą korzystać z oferty Biblioteki Głównej, która zakupiła dostęp do wielu światowych serwisów. Dodatkowo, od 2007 r. moŝliwe jest korzystanie z serwisów bezpośrednio z komputerów domowych, a nie jedynie poprzez sieć UG. W tym celu naleŝy złoŝyć wypełnić i złoŝyć kartę rejestracyjną w BG UG (dostęp do usługi VPN). Osobą odpowiedzialną za prowadzenie baz w BG UG jest Pani dr Beata Bartczak, Stanowisko ds. Zarządzania i Udostępniania Baz Danych Biblioteka UG - Oliwa tel.: wew lub (58) bbartczak@bg.univ.gda.pl Według stanu na marzec 2008 r. dostępne serwisy e-czasopism to: A-to-Z Service American Chemical Society BIOSIS - Biological Abstracts* EIFL EBSCO INSPEC* JSTOR Kluwer Academic Publishing PROLA - Physical Review Online Archive Royal Society of Chemistry Science Direct Scitation (APS/AIP + PROLA) 5

6 SPRINGER LINK Wiley InterScience * bazy bibliograficzno abstraktowe Nie wszystkie z wymienionych baz mają zastosowanie w badaniach ekonomicznych. PoniŜej przedstawiono krótką charakterystykę źródeł istotnych dla ekonomistów. A-to-Z Service Serwis A-to-Z jest narzędziem zarządzającym czasopismami dostępnymi online w sieci UG. Serwis zawiera informację o lokalizacji poszczególnych tytułów i umoŝliwia dostęp bezpośrednio ze stron A-to-Z do poszukiwanych czasopism i pełnych tekstów. Zakres dziedzinowy bazy: nauki humanistyczne, społeczne, ścisłe i przyrodnicze Science Direct Science Direct jest źródłem informacji, które oferuje dostęp do 1869 czasopism wydawnictwa Elsevier Science. Zakres dziedzinowy bazy: chemia i inŝynieria chemiczna, medycyna kliniczna, informatyka, nauki o ziemi, ekonomia, biznes i zarządzanie, energetyka, ochrona środowiska, nauki biologiczne, matematyka, fizyka i astronomia, nauki społeczne. Kluwer Academic Publishing Baza zawiera 700 tytułów czasopism wydawnictwa Kluwer Academic Publishing. Zakres dziedzinowy baz: rolnictwo, inŝynieria, psychologia, filozofia i religia, medycyna, nauki o ziemi, ekonomia i biznes, historia i nauki polityczne. EIFL EBSCO EIFL EBSCO to skrót nazwy Electronic Information for Libraries Direct. Jest wspólnym projektem Open Society Institute oraz wydawnictwa EBSCO Publishing. Zakres dziedzinowy bazy: EBSCOhost: 6

7 Academic Search Premier: artykuły pełnotekstowe z licznych dziedzin wiedzy w tym nauk społecznych i humanistyki, informatyki, inŝynierii, literatury i językoznawstwa oraz medycyny. Baza została opracowana z myślą o instytucjach akademickich. Business Source Premier: pełnotekstowe artykuły z zakresu szeroko pojętej ekonomii, w tym bankowości i finansów, zarządzania, marketingu, handlu międzynarodowego, administracji, pracy. EconLit: baza wydawana przez American Economic Association, zawiera tysiące rekordów bibliograficznych i abstraktów z zakresu światowej literatury ekonomicznej - rachunkowość, finanse i bankowość, ekonometria, prognozy ekonomiczne, gospodarka światowa, rynki kapitałowe, marketing. Springer LINK Baza zawierającej ponad 400 pełnotekstowych czasopism elektronicznych wydawnictwa Springer Verl. Zakres dziedzinowy bazy: nauki chemiczne, informatyka, ekonomia,, inŝynieria, ochrona środowiska, nauki o ziemi, prawo, nauki biologiczne, matematyka, medycyna, fizyka i astronomia. Ponadto w UniwersytecieGdańskim (tylko w intranecie) moŝliwe jest korzystanie z systemu informacji prawnej LEX. System Informacji Prawnej LEX Wydawnictwo Prawnicze Lex od kilkunastu lat jest liderem na rynku elektronicznej informacji prawnej. Pierwsze programy prawnicze publikowane przez Wydawnictwo pojawiły się juŝ na początku lat 90-tych. Od tego czasu, głównym celem działań firmy jest ciągły wzrost zawartości oraz funkcjonalności oferowanych programów. Efektem wieloletniej pracy jest System Informacji Prawnej LEX - obecnie największa na rynku baza informacji prawnej. We wrześniu 2004 roku liczba dokumentów zawartych w systemie przekroczyła , a na początku 2006 roku osiągnęła Na polskim rynku nie ma innej publikacji elektronicznej, która zawierałaby ponad tekstów aktów prawnych, czy ponad orzeczeń. Istotny jest takŝe fakt, Ŝe System Informacji Prawnej LEX zawiera dokumenty, których nie oferuje większość konkurencyjnych programów, między innymi: prawo miejscowe, projekty ustaw, cytaty z publikacji prawniczych, ogłoszenia publikowane w Monitorze Polskim B oraz Monitorze Sądowym i Gospodarczym. 7

8 3. Techniczne i formalne wymagania opracowania naukowego Temat zajęć realizowany jest poprzez praktyczne opracowanie przykładowego dokumentu w edytorze tekstów. Celem zajęć jest opanowanie przez doktoranta następujących umiejętności: opracowanie automatycznego spisu treści, automatyczna numeracja oraz spis tabel / tablic i rysunków, podział dokumentu na sekcje (zmiana formatu dokumentu w róŝnych sekcjach, np. zmiana ustawienia orientacji strony czy marginesów, nagłówków czy stopki), wstawianie obiektów z innych programów (tabele z arkusza kalkulacyjnego, rysunki, mapy), opracowanie przypisów wymagania formalne, odnośniki do tabel i rysunków w tekście pracy (wstawianie odnośników), opracowanie bibliografii (jak przygotować sprawnie zestawienie przypisów występujących w pracy), inne wymagania formalne pracy doktorskiej: strona tytułowa, numeracja stron, akapity wcięcia, odstępy, zastosowanie jednolitego formatu wyliczania i numerowania. Wątpliwości budzi zazwyczaj opis bibliograficzny źródeł wykorzystywanych w pracy naukowej. W Polsce obowiązują obecnie dwie normy: Normą PN-ISO 690: 2002 Dokumentacja. Przypisy bibliograficzne. Zawartość, forma i struktura (Norma ta jest przeznaczona do stosowania przy sporządzaniu przypisów w celu włączenia ich do bibliografii i przy formułowaniu powołań w tekście odpowiadających pozycjom w tej bibliografii) oraz Norma PN-ISO 690-2: 1999 Informacja i dokumentacja. Przypisy bibliograficzne. Dokumenty elektroniczne i ich części (W przypadku wykorzystania w pracy naukowej dokumentu elektronicznego). Normy te zastąpiły wcześniejszą Normę PN -79/N regulującą sposób sporządzania opisów bibliograficznych. Odesłania do prac cytowanych lub powoływanych mogą być róŝnie wykonane: Przy przytaczaniu czyjegoś zdania w sposób dosłowny, naleŝy odnośny fragment tekstu oddzielić od reszty opracowania cudzysłowem. W przypadku, gdy cytat jest skracany, nie przytaczany w całości, miejsce opuszczone zaznacza się wielokropkiem w nawiasie. Dane w przypisie bibliograficznym naleŝy przejmować w formie występującej w źródle. Nie jest konieczne przejmowanie takich szczegółów pisowni jak: wielkie litery, interpunkcja, itp. Jeśli autor pracy odwołuje się kolejny raz do tej samej pozycji, moŝe, zamiast przytaczać cały opis bibliograficzny publikacji, uŝyć następujących zwrotów: ibidem= tamŝe, op. cit. = opus citatum, dz.cyt. = dzieło cytowane 8

9 Gdy autor powołuje się na dane źródło informacji najczęściej opis bibliograficzny zamieszczany jest w przypisie na dole strony z odpowiednim numerem. Przypis na dole strony moŝe równieŝ słuŝyć udzieleniu dodatkowych informacji dotyczących pisanego przez siebie tekstu. Trzeba podkreślić, Ŝe normy te pozostawiają duŝą dowolność opisu źródła bibliograficznego wskazując jedynie na elementy, które powinny się w takim opisie znaleźć. Natomiast pamiętać naleŝy o naczelnej zasadzie sporządzania opisów bibliograficznych, jaką jest konsekwencja. Po dokonaniu wyboru danego systemu opisu (czy skorzystania z zaleceń promotora), naleŝy więc bezwzględnie przestrzegać przyjętych zasad interpunkcji, kolejności podania danych itp. W wykazie literatury najczęściej pojawiają się róŝnego rodzaju dokumenty, począwszy od ksiąŝek, poprzez rozdziały, artykuły, akty prawne, a skończywszy ha róŝnego rodzaju źródłach internetowych. Trzeba zwrócić uwagę na specyfikę opisu poszczególnych typów źródeł. Poszczególne elementy opisu bibliograficznego przedziela się wybranym znakiem interpunkcyjnym: kropką, dwukropkiem, przecinkiem, pauzą. Norma nie precyzuje znaków umownych, nakazuje tylko konsekwencję w ich stosowaniu. MoŜna redukować imiona autora, redaktora, itp., do inicjału, jeśli nie utrudnia to jego identyfikacji. Dopuszcza się stosowanie róŝnych odmian stylu czcionki lub podkreśleń w celu rozróŝnienia elementów opisu bibliograficznego (najczęściej stosowana jest kursywa zaznaczająca tytuł opracowania). Wydawnictwo zwarte (ksiąŝka) według normy PN-ISO 690:2002 Autor/Autorzy Tytuł Oznaczenie wydania Numer tomu i jego tytuł (w opisie wydawnictwa jednotomowego) Miejsce wydania i wydawca Rok wydania Liczba tomów (w opisie wydawnictwa wielotomowego) Objętość Nazwa serii i numer tomu w serii Uwagi ISBN Pełny opis: Nazwa autora, Tytuł. Dodatek do tytułu. Odpowiedzialność drugorzędna, wydanie. Miejsce wydania: Wydawca rok wydania, objętość (liczba stronic lub tomów), seria (nazwa; numer serii), uwagi, numer znormalizowany ISBN. Podkreśleniem wskazano obowiązkowe zapisy (praktyka ostatnich lat i doświadczenia wydawnictw wskazują na odchodzenie od obowiązkowego włączania numerów ISBN do opisu bibliograficznego). Artykuł / rozdział w wydawnictwie zwartym (ksiąŝka) według normy PN-ISO 690:2002 Autor/Autorzy Tytuł artykułu Autor/Autorzy ksiąŝki 9

10 Tytuł ksiąŝki Oznaczenie wydania Miejsce wydania i wydawca Rok wydania Lokalizacja w obrębie dokumentu macierzystego (ksiąŝki) oznaczenie woluminu, strony Nazwa autora, Tytuł, Autor ksiąŝki, tytuł ksiąŝki. Miejsce wydania: Wydawca rok wydania, objętość (liczba stronic lub tomów), seria (nazwa; numer serii), strony Artykuł w wydawnictwie ciągłym (czasopiśmie) według normy PN-ISO 690:2002 Autor/Autorzy artykułu Tytuł artykułu Tytuł wydawnictwa ciągłego Odpowiedzialność drugorzędna (redaktor, tłumacz, autor ilustracji) Wydanie Lokalizacja w obrębie dokumentu macierzystego (rok, oznaczenie zeszytu, strony) Pełny opis: Nazwa autora, Tytuł, Tytuł czasopisma, rocznik, numer, strony Dokument elektroniczny (ksiąŝka, baza danych, program) według normy PN-ISO 690-2:1999 Autor/Autorzy Tytuł Nośnik Wydanie Miejsce wydania Wydawca Data wydania Data aktualizacji Data dostępu tylko dla dokumentów on-line Warunki dostępu tylko dla dokumentów on-line ISBN/ISSN Przykłady opisów: WIEM 2002 [on-line]. Edycja 2002: Onet.pl S.A. [dostęp 16 lipca 2003]. Dostępny w Internecie: Skórka S., Wirtualna historia ksiąŝki i bibliotek [online]. Kraków: Akademia Pedagogiczna. Instytut Informacji Naukowej [dostęp 04 lutego 2005]. Dostępny w Internecie: PoniŜej przedstawiono przykłady opisów bibliograficznych z zastosowaniem róŝnych zasad interpunkcji, dopuszczalnych przez obie normy (w przypadku pracy doktorskiej warto uzgodnić zasady z promotorem, bowiem Wydział / Uniwersytet moŝe stosować tradycyjnie przyjęte normy): Bąk M. Europa Środkowa i Wschodnia wobec wyzwania transformacyjnego Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego Gdańsk 2006 (pauza) Bąk M., Europa Środkowa i Wschodnia wobec wyzwania transformacyjnego, Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego, Gdańsk 2006 (przecinek) 10

11 Bąk M.: Europa Środkowa i Wschodnia wobec wyzwania transformacyjnego. Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego, Gdańsk 2006 (dwukropek) Bąk M. Europa Środkowa i Wschodnia wobec wyzwania transformacyjnego. Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego. Gdańsk 2006 (kropka) W czasopismach i publikacjach zagranicznych, szczególnie anglojęzycznych, spotkać się moŝna najczęściej z harwardzkim systemem opisu bibliograficznego. W tekście odwołujemy się wówczas do autora i daty publikacji, zaś w bibliografii opis ma następujący kształt: Opis wydawnictwa zwartego (ksiąŝki) według systemu harwardzkiego Nazwisko autora Pierwsza litera imienia lub całe imię Rok wydania Tytuł ksiąŝki Miejsce wydania Wydawca Przykładowy opis: Bąk, M. (2006) Europa Środkowa i Wschodnia wobec wyzwania transformacyjnego, Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego, Gdańsk Rozdział w pracy zbiorowej według systemu harwardzkiego Nazwisko autora Pierwsza litera imienia lub całe imię Rok wydania Tytuł rozdziału Pierwsza litera imienia lub całe imię redaktora ksiąŝki Nazwisko redaktora ksiąŝki (red.) Tytuł ksiąŝki (kursywą) Miejsce wydania Wydawca Przykładowy opis: Bąk, M. (2003) Środki finansowe Unii Europejskiej jako czynnik przyspieszający zakończenie procesów transformacji gospodarczej w Europie Środkowo-Wschodniej. W Kawecka-Wyrzykowska, E. (red.), Fundusze Unii Europejskiej a rozwój gospodarczy Polski, Szkoła Główna Handlowa w Warszawie, Warszawa Artykuł w czasopiśmie według systemu harwardzkiego Nazwisko autora Pierwsza litera imienia lub całe imię Rok wydania Tytuł artykułu Tytuł czasopisma Numer tomu czasopisma Numery stron Przykładowy opis: Bąk, M. (2004) Nowe rozwiązania w zakresie opłat drogowych w Europie i warunki ich wprowadzania w Polsce, Przegląd Komunikacyjny, nr 6, s

12 Bibliografię załącznikową naleŝy umieszczać po tekście głównym i uzupełniających go materiałach (spotkać się moŝna z bibliografią załącznikową umieszczaną po tekstach poszczególnych rozdziałów, szczególnie w ksiąŝkach będących pracami zbiorowymi, jednak takiego rozwiązania nie poleca się w odniesieniu do prac doktorskich). Pozycje bibliografii załącznikowej są porządkowane w kolejności alfabetycznej, w duŝych dokumentach (np. w pracach doktorskich) zalecane jest teŝ podzielenie tematyczne źródeł, np. według następujących kategorii: Podręczniki i monografie, Artykuły naukowe, Referaty na konferencjach naukowych, Inne publikacje, Opracowania niepublikowane (np. raporty projektów badawczych), Źródła internetowe, Akty prawne. Lista ksiąŝek nt. wymagań formalnych z zakresu pisania prac dyplomowych, magisterskich i doktorskich: Bielec, E.: Podręcznik pisania prac albo technika pisania po polsku.wydawn. EJB, Kraków Borcz, L.: Vademecum pracy dyplomowej. SEiA, Bytom Gambarelli, G.: Jak przygotować pracę dyplomową lub doktorską? TAiWPN Universitas, Kraków Kamiński, T.: Poradnik dla prowadzącego i piszącego prace dyplomowe. Wydawn. WyŜ. Szkoły Ekon-Informat., Warszawa Kaszuba, K.: Zasady pisania prac dyplomowych licencjackich i magisterskich. WyŜsza Szkoła Zarządzania, Rzeszów Kolman, R.: Poradnik dla doktorantów i habilitantów. Oficyna Wydaw. Ośr. Postępu Organ., Bydgoszcz Krajewski, M.: Praca dyplomowa z elementami edytorstwa. WSH-E, Włocławek Pabian, A.: Pisanie i redagowanie prac dyplomowych. Wydaw. Politechniki Częstochowskiej, Częstochowa Pułło, A.: Prace magisterskie i licencjackie. Wydaw. Prawn. PWN, Warszawa Rozpondek, M.: Poradnik dyplomanta i absolwenta. Wydawn. Polit. Ślaskiej, Gliwice Urban, S.; Ładoński, W.: Jak napisać dobrą pracę magisterską. Wydawn. Akad. Ekon., Wrocław Wójcik, K.: Piszę akademicką pracę promocyjną - licencjacką, magisterską, doktorską. Wydawn. Placet, Warszawa

13 4. Prezentacja pracy naukowej Zajęcia mają charakter praktyczny polegający na przygotowaniu przez doktoranta prezentacji wyników pracy naukowej (obszar tematyczny zbieŝny z tematyką rozprawy doktorskiej). Po odbytych zajęciach student powinien być przygotowany do opracowania prezentacji autoreferatu swojej pracy doktorskiej. Szczegółowe problemy: Zasady przygotowania dobrej prezentacji opracowania naukowego: 1. nie czytamy, 2. w sposób czytelny i syntetyczny przedstawiamy problem badawczy, cel i wyniki, 3. zwracamy uwagę na metody badawcze zastosowane w swojej pracy, 4. dostosowujemy się do ram czasowych prezentacji skupiając się na najistotniejszych zagadnieniach, nie wchodząc w szczegóły w kwestiach pobocznych (dostosowujemy liczbę slajdów do planowanego czasu prezentacji), 5. zarządzamy prezentacją (nie przesadzać z efektami animacji), 6. wskazane są schematy, wykresy przedstawiające wyniki itp. urozmaicające prezentację, 7. w przypadku slajdów tekstowych stosujemy czytelną i dostatecznie duŝą czcionkę, nie wprowadzamy pełnych zdań w prezentacji, ale posługujemy się hasłami (w przypadkach szczególnych dozwolone są cytaty definicji itp.), 8. nie wprowadzamy agresywnych elementów graficznych w prezentacji. Specyfika prezentacji autoreferatu rozprawy doktorskiej (ramy czasowe prezentacji, autoreferat w formie wydruku i jego prezentacja podobieństwa i róŝnice), Standardowa struktura prezentacji autoreferatu rozprawy doktorskiej: 1. slajd tytułowy (prezentacja doktoranta, promotora, tematu pracy) 2. cel pracy 3. hipotezy badawcze 4. metody badawcze 5. wyniki badań 6. podsumowanie 13