WPROW ADZENIE DO KRYTYKI TEKSTU STAREGO I NOWEGO TESTAMENTU

Transkrypt

1 Ks. KAZIMIERZ ROMANIUK WPROW ADZENIE DO KRYTYKI TEKSTU STAREGO I NOWEGO TESTAMENTU S'I. rrcr.tjsi o <.. \: ;,,:.I Eho D ) i\: S : 1\ ; V S TRI C A 1< >.J I Z : J! C A KSIĘGA RNIA ŚW. WOJCIECHA POZNAŃ - WARSZA WA - LUBLIN

2 PRZEDMOWA Praca niniejsza powstawała stopniowo stanowiąc, wzbogacaną z każdym rokiem, podstawę dla wykładów prowadzonych przez NIHIL OB STAT Poznań,_ dnia 23 stycznia 1975 r. Ks. dr Michał P,eter, cenzor IMPRIMATUR Poznań, dnia 25 stycznia 1975 r. _ L. dz. 570/75 +A ntoni Baraniak Arcybiskup Poznański - Metropolita Ks. Tadeusz Jabłoński Kanclerz Kurii Metropol!italnej dwanaście lat w Szkole Biblijnej przy Katolickim Uniwersytecie Lubelskim. Jest to pierwsza w biblijnej literaturze polskiej, względnie całościowo potraktowana, publikacja tego typu. Podręcznikowy charakter opracowania, aczkolwiek ulegał pewnym przekształceniom, świadomie został zachowany do końca. Dość szczupłe ramy czasu przewidzianego na uniwersytecki wykład pewnego całokształtu krytyki tekstu biblijnego nie pozwoliły zatrzymywać się dłużej przy wielu zagadnieniach, które z samej natury ł"zeczy mogły na to zasługiwać. Ten mankament kompensują - może choć w części - prawie kompletne dane bibliograficzne, umożliwiające zebranie materiałów niezbędnych do ewentualnych rozwinięć i pogłębień problemów potraktowanych zbyt skrótowo. Mimo wszystko sam tytuł pracy - Wprowadzenie do krytyki tekstu, a nie po prostu: Krytyka tekstu - świadczy o raczej skromnych aspiracjach jej autora, pragnącego przyjść z pomocą po części wykładowcom, a głównie słuchaczom krytyki tekstu w seminariach duchownych i na wydziałach teologicznych w Polsce. Ze względu na pewne trudności typograficzne terminy hebrajskie zostały przetranskrybowane (według zasad przyjętych w Komentarzach Katol. Uniw. Lubelskiego), lecz do ich hebrajskiej pisowni, znajdującej się na stronach , odsyłają cyferki odnośnikowe zaopatrzone w małe nawiasy (w odróżnieniu od zwykłych odnośników, przy których nie ma nawiasów). Autor

3 SPIS RZECZY Przedmowa Wykaz skrótów WSTĘP 1. Potrzeba i znaczenie krytyki tekstu 2. Cel krytyki tekstu 3. Próba zdefiniowania krytyki tekstu 4. Podział krytyki tekstu. 5. Krytyka tekstu a dyscypliny p kr wn' J 6. Historia krytyki tekstu Część pierwsza ŚWIADKOWIE TEKSTU Rozdział pierwszy: PODSWIADOME ZNIEKSZTAŁCENIA TEKSTU L A. Tekst hebrajski masorecki Rabbi Ben Aqiba Tekst hebrajski Starego Testamentu z epok>i Tanaaitów Tekst hebrajski Starego Testamentu w okresie VII-XII w Ważniejsze rękopisy tekstu hebrajskiego 28 B. Tekst hebrajski pozamasorecki Księga Jubileuszów. 2. Papirus Nash 3. Rękopisy qumrańskie Pentateuch samarytański 32 C. Przekłady starożytne jako świadectwa oryginalnego tekstu Starego Testamentu Tłumaczenia greckie 33 a. Septuaginta 33 b. Przekłady greckie pozmejsze 42 (Teksty qumrań'skie - Aqui'la - Symmach - Teadocjon - p() zostałe tłumaczenia greckie) 2. Tłumaczenia łacińskie. a. Przekłady staro łacińskie b. Wulgata św. Hieronima 3. Przekłady syryjskie a. Pesitta

4 4. b. Tłumaczenia syro-palestynskiie 54 c. Przekład filokseniański 55 d. Przekład syro-heksaplarny 55 Inne przekłady starożytne 56 a. Targumy, czyli przekłady aramajskie 56 (Targumy do Pentateuchu - Targumy do proroków - Targumy do pisarzy) b. Prz ekłady koptyjskie.. 61 (Koptyjsko-sahidyckie - koptyjsko-bohairyckie pozostałe \ dialekty koptyjskie) c. Tłumaczenie ormial1slme,. 62 d. Tłumaczenie georgijskie 62 e. Przekład etiopski. 63 f. Pzzekład arabski 63 g. Pr2iekład gocki 63 h. Przekład starosłowiański 64 D. Lekcjonarze liturgiczne. Rozdział drugi: ŚWIADECTWA TEKSTU NOWOTESTAMENTALNEGO A. T,ekst grecki Nowego Testamentu. 1. Papirusy nowotestamentalne Kodeksy tekstu ' nowotestamentalnego greckliego a. Kodeksy majuskułowe b. Kodeksy )ninuskuło;we. 71 B. Przekłady staroż:)'tne Nowego Testamentu jako pośrednie świadectwa tekstu oryginalnego Tłuma z nia starołacir\skie Wulgata św. Hieronima. 3. Przekłady syryjskie. 76 a. Pesitta 77 b. Przekład staro syryjski 78 c. Przekład filokseniański. 79 d. Versio syro-harqlensis. 79 e. Przekład syro-palestyński 4. Pr;zekłady.k9ptyjskie PozostaIe tłumaczenia starożytne 80 C. Lekcjonarze jako świadectwa tekstu N owego Testamentu 81 D. Cytaty biblijne w pismach Ojców Kościoła. 81 Rozdział trzeci: NOMENKLATURA ALBO SYSTEMY ZNAKOWANIA RĘKOPISOW 1. J. J. Wettstein. ; H. v. Soden C. R. Gregory - E. 'v. Dobschtitz A. B. C. D: E. A. B. C. D. E. Część drqga PRZYCZYNY ZEPSUCIA TEKSTU R02Jdział,'pierwszy: PODŚWIADOME ZNIEKSZTAŁCENIA TEKSTU Podo b ień;two litel, sylab lub całych wyrazów 1. Podobieństwo graficzne.' 2. Podobieńst- wb f ot i etyczr i e Haplografia i dittografia Homojote1euton i homojoarkton 105' Wpływ kontekstu Przestawienie ko1ejności. liter 107 Rozdział drugi: ŚWIADOME ZNIEKSZTAŁCENIA TEKSTU Błędne odczytywanie lub nieodczytywanie skrótów. 109 Niewłaściwy podział pisma ciągłego na poszczególne wyrazy 111 Wokalizacja i pełna pisownia niektórych samogłosek, 112 Harmonizowanie tekstów paralelnych lecz niejednobrzmiących 113 Glosy marginalne Glosy wyjaśniające Glosy korygujące Glossa cum lemmate 117 Część trzecia KRYTERIA POPRAWNOŚCI ALBO REGULY KRYTYKI Rozdział pierwszy: KRYTERIA WEWNĘTRZNE ' TEKSTU A. Lekcja trudniejsza 121 B. Lekcja krótsza, 122 C. Teksty paralelne 123 D. Koniektury 123 Rozdział drugi: KRYTERIA ZEWNĘTRZNE A. Uczba rękopisów 128 B. Wiek rękopisów. 129 C, Staranność zapisu 130 Część czwarta KRYTYCZNE WYDANIA PISMA ŚW. I OBECNY STAN BADAŃ W ZAKRESIE KRYTYKI TEKSTU OBYDWU TESTAMENTOW A. Stary Testament Rozdział pierwszy: KRYTYCZNE WYDANIA PISMA ŚW. 1. Tekst masorecki 2, Septuaginta B. Nowy Testament i06' , l'. ' Rozdział. ' czwarty': KLASYFIKACJA CZYLI GRUPOWANIE KODEKSOW GRECKICH NOWEGO TESTAMENTU. A. Uwagi ogólne B. Klasyfil{acja kodeksów w ostatnim wydaniu A. Mer!{a Rozdział drugi: OBECNY STAN BADAN W ZAKRESIE KRYTYKI TEKSTU OBYDWU TESTAMENTOW A. Vetus Latina Institut 147 B. Institut fur Neutestamentliche Textforschung 148 HHl

5 C. International Greek N. T. Project. 149 D. Peshitta Institute 150 E. Novi Testam - enti graeoi editio maior critica F. International Organisation for Septuagint and Cognate Studies 151 Zakończenie. 153 (Hebrajska pisownia terminów hebrajskich transkrybowanych w niniejszej pracy) Skorowidz bibl!ijny Skorowidz autorów