świadectwa tekstu nowego testamentu

Transkrypt

1 świadectwa tekstu nowego testamentu

2 Papirus p 52 (I poł. II w.) J 18,31-33 J 18,37

3 wzrost liczby świadectw nowego Testamentu papirusy majuskuły minuskuły lekcjonarze

4 Klasyfikacja rękopisów a. papirusy (skrót p z wykładnikiem potęgowym: P 52 p 32 p 46

5 papirus p 1 (ok. 250 r.) z fragmentem ewangelii mateusza

6 kilka wierszy z listu do filemona (ok. 125)

7 papirus p 66 (ok. 175 r.) cała ewangelia Jana

8 b. kodeksy majuskułowe (skróty literowe lub cyfry arabskie poprzedzone 0) 01 - a - kodeks synajski (IV w.) 02 - A - kodeks Aleksandryjski (V w.) 03 - b - kodeks watykański (Iv w.) 04 - c - kodeks/palimpsest efrema (v w.) 05 - d- kodeks Bezy (v w.)

9 kodeks synajski - iv w. (prawie cały stary i nowy testament)

10 kodeks synajski - fragment ewangelii łukasza

11 klasztor św. katarzyny na synaju

12 kodeks watykański - iv w. zawiera cały Nowy testament do hbr 9,14

13 kodeks aleksandryjski zawiera cały Nowy testament (z wyjątkiem mt 1-25; 2 kor 4-12)

14 kodeks Aleksandryjski (fragment ewangelii jana - j 1,1nn)

15 kodeks bezy - v w.

16 palimpsest efrema v w. (zawiera ok. 5/7 nt)

17 c. kodeksy minuskułowe 0d IX w. (skrót - liczba arabska bez poprzedzającej cyfry 0) d. lekcjonarze

18 e. przekłady syryjskie (od III/IV w.) łacińskie (od iv w. - starołacińskie; od vii w. - odpisy wulgaty) koptyjskie (od iv/v w.) armeńskie, gruzińskie, etiopskie, gockie f. cytaty w pismach ojców kościoła

19 historia przekazywania tekstu nt 1. papirusy i pergaminy (ii - iv w.) wczesny tekst od 125 r. do iii/iv w. poł. II w. p 52 ok. 200 r. p 32; p 46; p 64/67; p 66 ii/iii w. p 77; p 60; 0189 iii w. p 1; p4; p5; p6; p 15; 0212; 0220 iii/iv w. p 13; p16; p 18; p37; p38; p72; p ; 0171

20 2. rodziny tekstów (kształtowanie się od IV w. - przełom konstantyński) a. tekst aleksandryjski p 46; p66; 01; 02; 03; 33 (Dzieje i listy); 1739 B. tekst egipski (wygenerowany z aleksandryjskiego) p51; 04; 05 (bez Ewangelii) ; 0274; 33 (ewangelie); 81; 892; 1175; 1506; 1881; przekłady koptyjskie c. tekst bizantyjski (koine) - z antiochii i/lub konstantynopola: k; n; p; r; x; 063; większość minuskułów, wulgata, tłumaczenia syryjskie i greckie; późniejsi ojcowie łacińscy (np. Augustyn) D. tekst zachodni na podstawie p 29; p32; p48 mocno przekształcony: d(05 - ewangelie i dzieje); wcześni ojcowie łacińscy (tertulian, cyprian); przekłady starołacińskie e. tekst cezarejski - forma mieszana powstała pod wpływem tekstu aleksandryjskiego: 565; 700 rękopisy niezakwalifikowane, mieszane - np. A (02) - ewangelie - tekst bizantyjski; dzieje i cp - aleksandryjski

21 kopiści i kopie nt

22 Błędy przypadkowe scripttuo continua - podobieństwo liter 1 Kor 5,8: odprawiamy święto nasze nie przy użyciu starego kwasu, kwsau zepsucia i zła PONERIAS PORNEIAS odprawiamy święto nasze nie przy użyciu starego kwasy, kwasu zepsucia i rozpasania

23 ligatury - stosowanie specjalnych skrótów KAI K KURIOS KS PNEUMA PMA Rz 12,11: bądźcie płomiennego ducha! służcie panu! KURIW KW KAIRW bądźcie płomiennego ducha! służcie czasowi!

24 1 Kor 12,13: wszyscy bowiem w jednym duchu zostaliśmy ochrzczeni, PMATI Aby stanowić jedno ciało... wszyscy zostaliśmy napojeni jednym duchem PNEUMA PMA POMA wszyscy zostaliśmy napojeni jednym napojem

25 Błędy spowodowane przez tzw. periblepsis przeoczenie Homoioteleuton - opuszczenie wiersza, gdy dwie kolejne linijki mają to samo zakończenie Homoioarkton - opuszczenie wiersza, gdy dwie kolejne linijki mają ten sam początek

26 Łk 12,8-9 A powiadam wam: kto się przyzna do mniw wobec ludzi, przyzna się i syn Człowieczy do niego wobec aniołów a kto się mnie wyprze wobec ludzi, tego wyprę się i ja wobec aniołów J 17,15 nie proszę, abyś ich zabrał ze świata ale byś ich ustrzegł od złego nie proszę byś ich ustrzegł od złego

27 Podobne brzmienie: Ap 1,5 temu, który nas miłuje i który przez swoją krew uwolnił nas od grzechów naszych lu,santi lou,santi temu, który nas miłuje i który przez swoją krew obmył nas od grzechów naszych

28 J 5,39 badacie pisma (...) one dają o mnie świadectwo ai` marturou/sai a`martanou/sai badacie pisma (...) one przeciw mnie grzeszą

29 zmiany intencjonalne a. poprawa błędów ewangelistów mk 1,2: Jak jest napisane u proroka izajasza: oto ja posyłam anioła mego przed tobą cytay kompilowany z Wj 23,20 i Mal 3,1 jak jest napisane u proroków: oto ja posyłam anioła mego przed tobą...

30 b. poprawa błędów teologicznych mt 24,36 o dniu owym i godzinie nikt nie wie, ani aniołowie niebiescy, ani syn, tylko ojciec o dniu owym i godzinie nikt nie wie, ani nawet aniołowie niebiescy, tylko ojciec (tak np. Biblia Tysiąclecia) poprawki antyadopcjonistyczne np. łk 3,23 z dodatkiem: Jam dziś ciebie zrodził Antydoketystyczne np. łk 22,43-44 brak tych wierszy w a A, B, t, w, p 75, Antyseparacjonistyczne (Mk 15,34 niektóre łacińskie manuskrypty tłumaczą: Boże mój, czemuś mnie wyszydził?

31 c. eliminacja dwuznaczności/niejasności mt 17,12-13 powiadam wam: Eliasz już przyszedł, a nie poznali go i postąpili z nim tak, jak chcieli. tak i syn człowieczy będzie od nich cieprpiał. wtedy uczniowie zrozumieli, że mówił o janie chrzcicielu powiadam Wam: Eliasz już przyszedł, a nie poznali go i postąpili z nim tak jak chcieli. wtedy uczniowie zrozumieli, e mówił o janie chrzcicielu. tak i syn człowieczy bęzie od nich cierpiał.

32 d. wpływ nurtów pobożnościowych (np. ascetycznych) mk 9,29 ten rodzaj demona można wyrzucić tylko modlitwą. ten rodzaj demona można wyrzucić tylko modlitwą i postem.

33 e. dopowiedzenia z tradycji ustnej J 5, Wśród nich leżało mnóstwo chorych: niewidomych, kulawych, sparaliżowanych, którzy czekali na poruszenie się wody 4. Anioł bowiem zstępował w stosownym czasie i poruszał wodę. a kto pierwszy wchodził po poruszeniu się wody, doznawał uzdrowienia niezależnie od tego, na jaką cierpiał chorobę brak w tekscie greckim 5. znajdował się tam pewien człowiek, który już od trzydzidestu ośmiu lat cierpiał na swoją chorobę.

34 f. harmonizacje miejsc paralelnych - nadanie im podobnego/identycznego brzmienia

35 główne zasady krytyki tekstu a. kryteria zewnętrzne: 1. wielość manuskryptów 2. waga manuskryptów 3. różnorodność manuskryptów 4. wiek manuskryptów b. kryteria wewnętrzne 1. lectio dificilior potior faciliori wariant trudniejszy bardziej prawdopodobny niż łatwiejszy 2. lectio brevior potior longiori wariant krótszy bardziej prawdopodobny niż dłuższy 3. zgodność słownictwa, stylu, koncepcji teologicznej, spojność 4. brak paraleli

36 ustalenie brzmienia tekstu pierwotnego wersja A Mk 1,41 zdjęty litością splagcnisqei,j wyciągnął rękę, dotknął go i rzekł do niego: Chcę, bądź oczyszczony wersja potwierdzona przez większość manuskryptów: a A, B, C, K, L, W, 090; 28,33, 565, 700, 1009, 1241, 2176, Byz Lect it vg sy goth arm Diatessaron wersja B Mk 1,41 rozgniewany ovrgisqei,j wyciągnął rękę, dotknął go i rzekł do niego: chcę, bądź oczyszczony wersja potwierdzona przez niewiele świadectw: D, it a d

37 kontekst mk 1, i chodził po całej galilei nauczając w ich synagogach i wyrzucając złe duchy. 40. wtedy przyszedł do niego trędowaty i padając na kolana prosił go: jeśli chcesz, możesz mnie oczyścić. 41. zdjęty litością/rozgniewany wyciągnął rękę, dotknął go i rzekł do niego: chcę, bądź oczyszczony!. 42. natychmiast trąd go opuścił i został oczyszczony. 43. jezus surowo mu przykazał i zaraz go odprawił, 44. mówiąc mu: uważaj, nikomu nic nie mów, ale idz, pokaż się kapłanowi i złóż za swe oczyszczenie ofiarę, którą przepisał mojżesz, na świadectwo dla nich. 45. lecz on po wyjściu zaczął wiele opowiadać i rozgłaszać, co zaszło, tak że Jezus nie mógł już jawnie wejść do miasta.

38 teksty paralelne mt 8,1-4; łk 5, wtedy przyszedł do niego trędowaty i padając na kolana prosił go: jeśli chcesz, możesz mnie oczyścić. 2. zdjęty litością/rozgniewany wyciągnął rękę, dotknął go i rzekł do niego: chcę, bądź oczyszczony!. 3. natychmiast trąd go opuścił i został oczyszczony. 4. jezus surowo mu przykazał i zaraz go odprawił, 4. powiedział mu: uważaj, nikomu nic nie mów, ale idz, pokaż się kapłanowi i złóż za swe oczyszczenie ofiarę, którą przepisał mojżesz, na świadectwo dla nich.

39 Mk 6,34 Zlitował się nad nimi evsplagcni,sqh byli bowiem jak owce nie mające pasterza litość Jezusa Łk 9,12-17 brak wzmianek o litości Mt 14,14 Zlitował się nad nimi evsplagcni,sqh i uzdrawiał ich. Mt 9,36 (inny kontekst) Zlitował się nad nimi evsplagcni,sqh byli bowiem jak owce nie mające pasterza Mk 8,2 Żal mi tego ludu splagcni,zomai bo już trzy dni trwają przy mnie i nie mają co jeść brak paraleli u Łk Mt 15,32 Żal mi tego ludu splagcni,zomai bo już trzy dni trwają przy mnie i nie mają co jeść

40 Mk 3,5 Wtedy spojrzawszy na nich z gniewem met ovrgh/j Mk 10,14 Jezus (...) oburzył się/rozgniewał się hvgana,kthsen gniew jezusa Łk 6,10 I spojrzawszy na wszystkich (brak wzmianki o gniewie) Łk 18,16 (brak wzmianki o gniewie) Mt 12,13 Wtedy rzekł do tego człowieka (brak wzmianki o gniewie) Mt 19,14 (brak wzmianki o gniewie)

41 Jezus w epizodzie mk 1, wtedy przyszedł do niego trędowaty i padając na kolana prosił go: jeśli chcesz, możesz mnie oczyścić. 41. rozgniewany wyciągnął rękę, dotknął go i rzekł do niego: chcę, bądź oczyszczony! 42. natychmiast trąd go opuścił i został oczyszczony. 43. jezus surowo mu przykazał evmbrimhsa,menoj i zaraz go odprawił, evxe,balen

42

43

44

45

46