BEZPIECZENSTWO ZDROWOTNE WODY. Bogna Wichrowska Główny Inspektorat Sanitarny Warszawa, r.

Transkrypt

1 BEZPIECZENSTWO ZDROWOTNE WODY Bogna Wichrowska Główny Inspektorat Sanitarny Warszawa, r.

2 Przepisy prawne Celem Dyrektywy Rady 98/83/WE z dnia 3 listopada 1998 r. w sprawie jakości wody przeznaczonej do spożycia przez ludzi (Dz.U. UE L z dnia 5 grudnia 1998 r.) jest zapewnienie bezpiecznej wody do spożycia. W celu nadzorowania jakości wody, ustalono system monitoringu.

3 Przepisy prawne Począwszy od 2005 r. w Komisji Europejskiej trwały intensywne prace nad rewizją Dyrek-tywy 98/83/WE, idące w kierunku tworzenia Planów Bezpieczeństwa Zdrowotnego Wody Water Safety Plan (WSP), których zadaniem było włączenie w nadzór wszystkich podmiotów zaangażowanych w ochronę ujęć, pobieranie, uzdatnianie i przesyłanie wody do odbiorcy.

4 Przepisy prawne Pod naciskiem grup preferujących sprawy ekonomiczne Komisja ds. jakości wody do spożycia, postanowiła odejść od dalszych prac legislacyjnych i zdecydowała się na zintensyfikowanie działań wdrożeniowych w celu zagwarantowania odpowiedniego poziomu jakości wody przeznaczonej do spożycia przez ludzi pochodzącej z małych źródeł zaopatrzenia.

5 Przepisy prawne Komisja zaleca skoordynowanie działań wdrożeniowych wszystkich zainteresowanych stron nadzorujących jakość wody w celu maksymalnej ochrony zdrowia każdego konsumenta z jednoczesną minimalizacją zagrożeń zdrowotnych.

6 Dyrektywy 98/83/WE w sprawie jakości wody przeznaczonej do spożycia przez ludzi (OJ L 330, , p. 32) 89/106/EWG w sprawie zbliżenia przepisów ustawowych, wykonawczych i administracyjnych Państw Członkowskich odnoszących się do wyrobów budowlanych(oj L 40, )

7 Przepisy prawne 1. Ustawa o zbiorowym zaopatrzeniu w wodę i zbiorowym odprowadzaniu ścieków 7 czerca 2001 r. (Dz. U. 123, poz. 858 z 2005r.) 2. Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 29 marca 2007 r. w sprawie jakości wody przeznaczonej do spożycia przez ludzi (Dz. U. Nr 61, poz. 417) 3. Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 20 kwietnia 2010 r. w sprawie jakości wody przeznaczonej do spożycia przez ludzi (Dz. U. Nr 72, poz. 466) 4. Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 27 listopada 2002 r. w sprawie wymagań jakim powinny odpowiadać wody powierzchniowe wykorzystywane do zaopatrzenie ludności w wodę przeznaczoną do spożycia(dz. U.Nr 204 poz )

8 Przepisy prawne 4. Ustawa z dnia 4 lipca 1994 r. Prawo budowlane (t.j. Dz. U. z 2006 r. Nr 156, poz z późn. zm.) 5. Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 12 kwietnia 2002 r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie (Dz. U. Nr 75, poz. 690 z późn. zm.) 6. Rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 16 sierpnia 1999 r. w sprawie warunków technicznych użytkowania budynków mieszkalnych (Dz. U. Nr 74, poz. 836, zm. Dz. U. z 2009 r. Nr 205, poz. 1584) 7. Ustawa z dnia 18 lipca 2001 r. Prawo wodne (t.j. Dz. U. z 2005 r. Nr 239, poz z późn. zm.) 8. Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 23 lipca 2008 r. w sprawie kryteriów i sposobu oceny stanu wód podziemnych (Dz. U. Nr 143 poz.896)

9 Zadanie podmiotów, organów i inspekcji za dostarczaną wodę Podmioty odpowiedzialne Element zaopatrzenia w wodę Ujęcie Organy gminne pozwolenie wodnoprawne PWiK / podmiot produkujący wodę Inspekcje Odbiorca usług właściciel, zarządca, dyrektor, administrator badania kontrolne PIS, PIOŚ - Stacja uzdatniania Woda podawana do sieci obowiązek dostarczania odpowiedniej jakości wody konsumentom - kontrola wewnętrzna - kontrola wewnętrzna Sieć - kontrola wewnętrzna wód lub dysponenta sieci Instalacja wewnętrzna Nadzór nad materiałami i wyrobami kontaktujący mi się z wodą - - monitoring PIS - monitoring PIS monitoring PIS wyłącznie nadzór techniczny nad instalacją - Konieczność posiadania atestów higienicznych ocen PPiS - opiniowanie projektów budowlanych, - atestowanie stosowanych wyrobów, - pozyskiwanie ocen higienicznych, -

10 Na jakość wody do spożycia w punkcie jej pobierania wpływa wiele elementów. Najważniejsze są tu niewątpliwie: 1. jakość wody ujmowanej zależna od warunków środowiskowych, 2. sposób uzdatniania im bardziej skomplikowane technologie, stosujące różnego rodzaju środki chemiczne, tym większe ryzyko zanieczyszczenia wody produktami ubocznymi, 3. sposób dystrybucji wody przez przedsiębiorstwo wodociągowe, a zwłaszcza stan techniczny sieci wodociągowych, okres ich eksploatacji i rodzaj materiałów, z jakich zostały wykonane oraz sposób eksploatacji instalacji wodociągowych (płukanie sieci, planowe remonty i renowacje, a nie tylko usuwanie awarii), 4. jakość, stan sanitarno-techniczny i właściwa eksploatacja instalacji wodociągowych w budynkach, w tym armatury w punktach pobierania wody.

11 Ochrona zasobów ujęć wody: - wody powierzchniowe, - Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 27 listopada 2002 r. w sprawie wymagań, jakim powinny odpowiadać wody powierzchniowe wykorzystywane do zaopatrzenia ludności w wodę przeznaczoną do spożycia (Dz. U Nr 204, poz. 1728) - wody podziemne brak kryteriów dot. Jakości wód podziemnych do spożycia - Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 23 lipca 2008 r. w sprawie kryteriów i sposobu oceny stanu wód podziemnych (Dz. U. Nr 143, poz. 896)

12 Pozwolenie wodnoprawne (art. 128, ust. 1, pkt 9 a ustawy Prawo wodne) - sposób i zakres prowadzenia pomiarów ilości i jakości pobieranej wody W razie potrzeby: - prowadzenie pomiarów jakości wód podziemnych oraz wód płynących poniżej i powyżej zrzutu ścieków - brak kryteriów i wartości do oceny jakości wody - brak kryteriów do określenia charakterystyki wody - brak określenia, któ ma przygotowywać charakterystykę - czy należy aktualizować przy odnawianiu pozwolenia

13 Zagrożenia zdrowotne Zagrożenia zdrowotne wynikające z braku przepisów regulujących odpowiedzialność właściciela, zarządcy, administratora budynku: - brak kontroli wewnętrznej - brak nadzoru nad materiałami zastosowanymi w instalacjach wewnętrznych

14 Brak nadzoru nad prawidłowością instalacji - rodzaj materiału dla konkretnej wody - rodzaj połączeń i uszczelnień (Pb/pakuły/smoły/asfalty) - niewłaściwe izolacje lub ich brak w instalacji przesyłającej ciepłą i zimną wodę - montowanie różnego rodzaju urządzeń doczyszczających (filtry) lub uzdatniających (zmiękczacze wody) - niewłaściwy montaż elementów instalacji (brak zaworów zwrotnych) - niewłaściwe użytkowanie instalacji wewnętrznych i wody (użytkowanie wody bez spuszczania wody stagmującej zwłaszcza po nocnym zastoju i użytkowanie wody ciepłej) - praktyczny brak możliwości nadzoru nad połączeniami poziomymi w budynkach

15 Bezpieczeństwo zdrowotne wody jest niewątpliwie zagadnieniem interdyscyplinarnym, wymagającym działań i nadzoru kilku resortów, a w szczególności środowiska (ochrona ujęć wody), infrastruktury (stan i rodzaj instalacji służących zaopatrzeniu w wodę) i zdrowia (nad-zorowanie potencjalnego zagrożenia zdrowotnego). Dotyczy to także resortu spraw wewnętrznych i administracji, odpowiedzialnego za zarządzanie kryzysowe, oraz oświaty, które powinno przygotować właściwy system kształcenia zawodowego dla osób wykonujących za-wody takie jak hydraulik, instalator czy operator stacji uzdatniania wody.

16 Zarządzanie bezpieczeństwem zdrowotnym wody Indywidualne podejście do każdego systemu zaopatrzenia w wodę - znalezienie punktów krytycznych - oszacowanie ryzyka

17 Przestrzeganie zasady trzech barier minimalizujących ryzyko oraz gwarantujących, że konsumentowi dostarczona zostanie woda do spożycia najwyższej jakości czyli: właściwe projektowanie, budowa i eksploatacja systemu zaopatrzenia w wodę zgodnie z najwyższymi standardami, spójna ochrona zasobów wody, profesjonalne zaplanowanie, montaż i eksploatacja instalacji domowych zgodnie ze standardami technicznymi przez wykwalifikowanych hydraulików.

18 Decyzja o tym, jakie działania należy podjąć aby woda była bezpieczna. Decyzja powinna być podejmowana na podstawie oceny ryzyka i oszacowania zagrożeń, z uwzględnieniem warunków naturalnych (w przypadku wody podziemnej jej pierwotnego składu) oraz środowiskowych, rodzaju zanieczyszczeń, sposobu ujmowania, uzdatniania i dystrybucji wody.

19 Zarządzanie jakością wody interdyscyplinarna grupa - Naukowcy (inżynieria sanitarna) - Organy kontrolne - Organy samorządowe - Organy rządowe odpowiedzialne za ochronę zdrowia i środowiska - Podmioty odpowiedzialne za gospodarowanie wodami - Podmioty produkujące wodę - Dystrybutorzy wody - Organizacje konsumenckie

20 Informowanie konsumentów - Jakość wody - Właściwe użytkowanie urządzeń - Zagrożenia wynikające z zanieczyszczeń chemicznych, mikrobiologicznych (choroby wodopochodne)

21 Informowanie konsumentów - Brak jednego wspólnego stanowiska wypracowanego przez zainteresowane strony skutkuje trudnościami w zagwarantowaniu w każdym kranie u konsumenta bezpiecznej dla zdrowia, smacznej i chętnie spożywanej przez konsumentów wody

22 Informowanie konsumentów Na poprawę sytuacji z pewnością pozytywnie wpłynęłaby ściślejsza współpraca wszystkich zainteresowanych podmiotów oraz tworzenie tzw. planów bezpieczeństwa wodnego. Wieloletnie doświadczenia państw, które wprowadziły obowiązkowe systemy jakości w procesie zaopatrzenia w wodę wskazują, że jest to system bardzo skuteczny, nie tylko pozwalający na realną ocenę aktualnej sytuacji, oszacowanie ewentualnego ryzyka oraz zaplanowanie działań naprawczych i zapobiegających, ale także wpływający na minimalizację kosztów związanych z niewłaściwą eksploatacją wodociągu lub budynku, awariami i usterkami. Przede wszystkim jednak, właściwie wprowadzone i nadzorowane systemy jakości zdecydowanie minimalizują zagrożenia zdrowotne i poprawiają jakość dostarczanej wody.

23 Obecnie najistotniejszą sprawą w zarządzaniu bezpieczeństwem zdrowotnym wody jest ocena zagrożeń zdrowotnych. Stosunkowo mała wiedza i jedynie nieliczne prace naukowe na ten temat powodują, że powiatowe organy kontrolne, które są bezpośrednio odpowiedzialne za oszacowanie ryzyka mają niejednokrotnie poważne trudności w podejmowaniu decyzji.

24 O ile wiele opracowań w tej tematyce zrealizowano w odniesieniu do dużych wodociągów, to małe wodociągi praktycznie nie zostały uwzględnione w pracach naukowych.

25 W szkolnictwie zawodowym i wyższym niezbędne jest rozszerzenie programów nauczania o zagrożenie zdrowotne wynikające z zanieczyszczeń wody oraz wpływu prawidłowych instalacji na poprawę jakości wody

26 W Sejmie nie ma Komisji do spraw Bezpieczeństwa Zdrowotnego Wody. PAN nie ma wydziału, który zajmowałyby się tą tematyką. Istnieje potrzeba stworzenia grupy interdyscyplinarnej w celu opracowania krajowej strategii bezpieczeństwa zdrowotnego wody, uwzględniającego udział wszystkich zainteresowanych stron.

27 Istnieje pilna potrzeba opracowania wytycznych i poradników oraz podjęcia obejmujących szeroką tematykę z zakresu ryzyka zdrowotnego dla instalatorów, samorządów gminnych, konsumentów i administratorów budynków

28 Zbyt powolne rozwiązywanie problemów bezpieczeństwa zdrowotnego wody wynika z braku komunikacji międzyresortowej i z innymi zainteresowanymi bezpieczeństwem wody jednostkami. Dlatego istnieje pilna potrzeba utworzenia interdyscyplinarnej grupy wypracowującej wspólne krajowe stanowisko, jakie będzie przedstawione w Komisji Europejskiej oraz strategię zarządzania BZW, które będą respektowane przez zainteresowane strony

29 SYSTEM ZARZĄDZANIA BEZPIECZEŃSTWEM ZDROWOTNYM WODY międzynarodowa Monitoring, nadzór nad jakością wody KU, KW LEGISLACJA Komunikacja z konsumentem, dostępność informacji Nauka, wytyczne, zalecenia, poradniki Baza danych, administrwanie danymi, oceny i analizy, raportowanie GIS Koordynacyjna Grupa Ekspercka (przewodniczący podgrup) IGWP Koordynator Grupy Eksperckiej... Obsługa techniczna: 1/ IGWP / GIS Ewa Murawska Ochrona ujęć Mikrobiologia wody Substancje i materiały Kontaktujące się z wodą Technologia uzdatniania Chemia wody Szkolenia, certyfikacja Nadzór nad infrastrukturą (urządzenia do ujmowania, uzdatniania i dystrybucji) Ocena zagrożeń szacowanie ryzyka Zarządzanie kryzysowe

30 Kąpieliska

31 Akty prawne implementujące i wdrażające dyrektywę 2006/7/WE Ustawa z dnia 4 marca 2010 o zmianie ustawy Prawo wodne (Dz. U. Nr 44, poz. 253) Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 2 lutego 2011 r. w sprawie profilu wody w kąpielisku (Dz. U. Nr 36, poz. 191) Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 8 kwietnia 2011 r. w sprawie prowadzenia nadzoru nad jakością wody w kąpielisku i miejscu wykorzystywanym do kąpieli (Dz. U Nr 86, poz. 478) Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 28 kwietnia 2011 r. w sprawie ewidencji kąpielisk oraz sposobu oznakowania kąpielisk i miejsc wykorzystywanych do kąpieli (Dz. U. Nr 91, poz. 527)

32 Serwis kąpieliskowy - obecnie Wymiana danych do Serwisu kąpieliskowego odbywa się na podstawie 16 plików wojewódzkich gdzie są zawarte wykazy wszystkich kąpielisk znajdujących się na terenie danego województwa wraz z infrastrukturą znajdującą się na obszarze przyległym do kąpieliska. Raporty są publikowane na stronie

33 Liczba kąpielisk Liczba Liczba kąpielisk wszystkich kapielisk w Województwo 2010 r. w 2011 r. dolnośląskie 14 4 kujawsko-pomorskie lubelskie 3 5 lubuskie 9 3 łódzkie 4 8 małopolskie 5 0 mazowieckie 26 9 opolskie 3 4 podkarpackie 5 2 podlaskie 7 2 pomorskie śląskie 12 5 świętokrzyskie 5 7 warmińsko-mazurskie wielkopolskie zachodniopomorskie POLSKA

34

35 Serwis kąpieliskowy w przyszłości Zgodnie z zapisami art. 6 pkt 2 ustawy z dnia 4 marca 2010 r. o zmianie ustawy - Prawo wodne (Dz. U. z 2010 r. Nr 44, poz. 253) organy Państwowej Inspekcji Sanitarnej są obowiązane do prowadzenia Serwisu kąpieliskowego od sezonu kąpielowego w 2013 r. Główny Inspektorat Sanitarny rozpoczął już w 2009 r. prace mające na celu przygotowanie do pełnego wdrożenia Serwisu kąpieliskowego zgodnie z wymaganiami, jakie stawia Komisji Europejska.

36 Miejsca wykorzystywane do kąpieli

37 Zadania organów Państwowej Inspekcji Sanitarnej dotyczące miejsc wykorzystywanych do kąpieli Miejsca wykorzystywane do kąpieli są traktowane w podobny jak baseny kąpielowe czyli kontrolowane przez organy Państwowej Inspekcji Sanitarnej tylko pod kątem zagrożeń zdrowotnych wynikającego z nieodpowiedniej jakości wody w miejscu wykorzystywanym do kąpieli.

38 Zadania organów Państwowej Inspekcji Sanitarnej dotyczące miejsc wykorzystywanych do kąpieli Serwis kąpieliskowy nie będzie połączony z serwisem miejsc wykorzystywanych do kąpieli co było propozycją WSSE. Nie należy angażować się w zastępowanie nadzorem urzędowym kontroli wewnętrznej organizatorów. Zmiana podejścia organów PIS w nadzorze nad miejscami wykorzystywanymi do kąpieli ma mobilizować kąpiących się do wymuszenia na organach samorządowych zapewnienia europejskich standardów polskim kąpieliskom.

39 Dziękuję za uwagę.