Kandydatura patrona Gimnazjum w Gomulinie - Polscy Nobliści

Transkrypt

1 Kandydatura patrona Gimnazjum w Gomulinie - Polscy Nobliści r. Alfred Nobel był przemysłowcem i naukowcem szwedzkim, wynalazcą dynamitu. Jego ostatnią wolą było ulokowanie majątku o wartości około 31,5 mln koron szwedzkich w formie funduszu, z którego procenty każdego roku przeznaczane mają być na wypłacanie nagród jego imienia. Spadkobiercą i dysponentem jest Szwedzka Akademia Nauk. Co roku dochód ze spadku ma być dzielony na pięć równych części pomiędzy tych, którzy w poprzednim roku szczególnie zasłużyli się ludzkości. Pierwsza uroczystość wręczenia tej nagrody odbyła się w Królewskiej Akademii Muzycznej w Sztokholmie w 1901r. Od 1902r. nagrody są formalnie przyznawane przez króla Szwecji. 1

2 Nagrody Nobla przyznawane są w następujących dziedzinach: - fizyki, - chemii, - fizjologii lub medycyny, - literatury, - ekonomii, a także w kategorii: Pokojowa Nagroda Nobla. Nominacje do Nagrody Nobla oraz proces wyboru jest długi i rygorystyczny. Z tego powodu nagroda ta stała się najbardziej prestiżową na świecie. Polscy Nobliści: W 1903 r. Maria Skłodowska Curie wspólnie z mężem Piotrem otrzymała Nagrodę Nobla w dziedzinie fizyki. W 1905 r. Henryk Sienkiewicz otrzymał Nagrodę Nobla w dziedzinie literatury za całokształt twórczości. O przyznaniu zadecydowała światowa sława powieści Quo vadis. W 1911 r. Maria Skłodowska Curie (jako jedyna kobieta) po raz drugi otrzymała Nagrodę Nobla, tym razem w dziedzinie chemii. Za 4 tomową powieśc Chłopi w 1924 r. Władysław Reymont dostał Nagrodę Nobla w dziedzinie literatury. Po długiej przerwie, w 1980 r., Nagrodę Nobla w dziedzinie literatury za całokształt twórczości otrzymał Polak przybywający na emigracji, potępiony przez władze Polski Ludowej - Czesław Miłosz. W roku 1983 Pokojową Nagrodę Nobla przyznano Lechowi Wałęsie. W 1996 r. Nagrodę Nobla w dziedzinie literatury otrzymała Wisława Szymborska. 2

3 Maria Skłodowska Curie jako pierwsza kobieta na świecie uzyskała tytuł doktora nauk ścisłych, jako pierwsza dwukrotnie otrzymała Nagrodę Nobla w dziedzinie fizyki i w dziedzinie chemii. Była współtwórczynią nauki o promieniotwórczości. Upowszechniła termin radioaktywny, a swymi odkryciami zainicjowała przełom w leczeniu raka. Jest uznawana za symbol emancypacji kobiet. Jej wizerunek trafił na polskie i francuskie banknoty. Wspólnie z mężem odkryła 2 nowe pierwiastki: polon i rad. Odkryty rad posiadał nadzwyczajne właściwości: niszczył tkanki nowotworowe i wkrótce został ogłoszony lekarstwem na raka. Maria Skłodowska - Curie była inicjatorką budowy Instytutu Rakowego w Paryżu i w Warszawie. Zmarła w 1934 r. wskutek anemii złośliwej. Została pochowana w paryskim Panteonie. 3

4 Henryk Sienkiewicz Nagrodę Nobla otrzymał w 1905 r. za całokształt twórczości. Głównym argumentem dla przyznania nagrody stała się powieść Sienkiewicza z czasów Nerona Quo vadis, która odniosła międzynarodowy sukces i została przetłumaczona na 50 języków. W przemówieniu w Sztokholmie podkreślił, że będąc pierwszym nagrodzonym polskim pisarzem, traktuje to jako wyróżnienie dla całego narodu, który nigdy nie zrezygnuje z dążeń do niepodległości. Swoje życie poświęcił pisarstwu i podróżom. Utwory Henryka Sienkiewicza stale znajdują się wśród najchętniej ekranizowanych polskich powieści. W 1900 r. z okazji jubileuszu pracy pisarskiej społeczeństwo polskie ufundowało pisarzowi dworek w Oblęgorku koło Kielc. Dziś mieści się tam muzeum. 4

5 Ostatnie lata życia pisarz poświęcił działalności w komitecie pomocy ofiarom I wojny światowej w Vevey w Szwajcarii, gdzie zmarł w wieku 70 lat. Tam też został pochowany. W 1924 roku, już w wolnej Polsce, prochy pisarza uroczyście sprowadzono do Polski. Trumnę w sarkofagu złożono w Warszawie w podziemiach katedry św. Jana tuż obok prezydenta Gabriela Narutowicza. Władysław Reymont w młodości był czeladnikiem krawieckim, aktorem w wędrownym teatrze, pomocnikiem dróżnika na stacji kolejowej, nowicjuszem w klasztorze Paulinów na Jasnej Górze Nie zrażając się przeciwnościami losu, uparcie pisał. Za 4-tomową epopeję chłopską pt. Chłopi, nad którą pracował w sumie 12 lat, otrzymał w 1924 roku literacką Nagrodę Nobla. 5

6 Utwory Reymonta dają ogromną panoramę polskiego społeczeństwa końca XIX i początku XX wieku. Do najwybitniejszych zaliczamy Chłopów i Ziemię obiecaną. Oba dzieła zostały dwukrotnie zekranizowane. Władysław Reymont zmarł w Warszawie 5 grudnia 1925 r. Został pochowany w Alei Zasłużonych na Powązkach, a jego serce wmurowano w filarze kościoła pw. św. Krzyża. Sejm Rzeczypospolitej Polskiej ogłosił rok 2000 Rokiem Reymontowskim. Czesław Miłosz urodził się w Szetejniach koło Kowna na Litwie. Po zajęciu Litwy przez Armię Czerwoną wyjechał do Warszawy. Tam pod pseudonimem Jan Syruć aktywnie uczestniczył w podziemnym życiu literackim. W stolicy przebywał aż do upadku Powstania Warszawskiego. Następnie razem z poślubioną Janiną Dłuską wyjechał do Krakowa. Po wojnie otrzymał nagrodę Ministerstwa Kultury i Sztuki PRL za całokształt twórczości, a następnie wyjechał na placówkę dyplomatyczną do USA, później do Paryża. Podczas krótkiego pobytu w Polsce w 1950 r. uświadomił sobie zmiany, do jakich doprowadziło przejęcie władzy przez komunistów. Mając świadomość niszczącej siły komunizmu, zerwał na zawsze z władzami Polski Ludowej i wystąpił do władz Republiki Francuskiej z prośbą o azyl polityczny. Decyzja ta odbiła się w kraju szerokim echem odtąd w Polsce uważany był za zdrajcę i został uroczyście potępiony. W PRL-u istniał zapis cenzorski, zakazujący nie tylko drukować jego utwory, ale nawet wymieniać jego nazwisko w publikacjach. 6

7 Od 1960 r. przebywał w USA, gdzie otrzymał stanowisko wykładowcy na Wydziale Literatur i Języków Słowiańskich Uniwersytetu Kalifornijskiego w Berkley. Przez 20 lat łączył pracę uniwersytecką z twórczością literacką. Po przejściu na emeryturę, uhonorowany Międzynarodową Nagrodą Literacką Neustadta, rozpoczął cykl tłumaczeń biblijnych z hebrajskiego i greckiego. Owocem pracy stały się m.in. przekłady Księgi Psalmów oraz Księgi Hioba, a nieco później także Apokalipsy św. Jana. Oficjalny komunikat o przyznaniu Czesławowi Miłoszowi literackiej Nagrody Nobla w 1980 r. zmienił stosunek władz PRL, które pozwoliły mu w 1981 r. na pierwszą od 30 lat wizytę w ojczyźnie. Podczas jej trwania odebrał tytuł doktora honorowego Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego. W kraju 7

8 zaczęła ukazywać się część jego ocenzurowanych książek. Kolejne lata przyniosły poecie szereg wydań jego dzieł w językach obcych oraz deszcz międzynarodowych i krajowych nagród (m.in. Order Orła Białego, honorowe obywatelstwo Litwy). W 1993 r. Czesław Miłosz na stałe wrócił do Polski. Osiedlił się w Krakowie w mieszkaniu ufundowanym przez miasto. Zmarł 14 sierpnia 2004 r. przeżywszy 93 lata. Został pochowany w Krypcie Zasłużonych na Skałce. Lech Wałęsa- przywódca Solidarności, gorliwy katolik, mąż i ojciec wielodzietnej rodziny, elektryk. Drugi po Karolu Wojtyle najsławniejszy Polak na świecie. Współzałożyciel Wolnych Związków Zawodowych. Współorganizował strajk w Stoczni Gdańskiej. Jako przewodniczący Międzyzakładowego Komitetu Strajkowego podpisał porozumienie z komisją rządową. Na mocy porozumień sierpniowych z 1980 r. utworzono Niezależny Samorządny Związek Zawodowy Solidarność. Na jego czele w 1981 r. stanął Lech Wałęsa. Po wprowadzeniu stanu wojennego był internowany, wypuszczony na wolność w 1982 r. W 1983 r. został laureatem pokojowej Nagrody Nobla. Ponieważ władze PRL u odmówiły wydania paszportu Lechowi Wałęsie, Nagrodę Pokojową odebrała jego żona Danuta i syn Bogdan. 8

9 W 1988 r. współorganizował kolejny strajk w Stoczni Gdańskiej, poparł pomysł negocjacji z władzami przy tzw. Okrągłym Stole. Dzięki pierwszym wolnym wyborom do Sejmu i Senatu w 1989 r. Polska stała się pierwszym krajem bloku wschodniego, w którym komunizm obalono drogą pokojową. W 1990 r. Wałęsa został prezydentem RP, w tym czasie działał na rzecz wejścia Polski do NATO i UE. W 2005 r. IPN przyznał mu status osoby pokrzywdzonej przez służby bezpieczeństwa. W Polsce i na świecie pozostał symbolem Solidarności. 9

10 Poezja Wisławy Szymborskiej charakteryzuje się czystością i siłą poetyckiego spojrzenia. Jej wiersze to perfekcja słowa. Przetłumaczone na ponad 40 języków. Niektóre stały się tekstami piosenek, wykonywanymi przez Łucję Prus, Grzegorza Turnaua, Magdę Umer, zespoły Maanam, Pabiedę i innych. W sumie poetka wydała 13 tomików wierszy. Szymborska odznaczona została Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski, otrzymała Nagrodę im. Goethego, została laureatką Nagrody Herdera. Uniwersytet Poznański nadał jej tytuł doktora honoris causa. W 1996 r. Wisława Szymborska otrzymała literacką Nagrodę Nobla oraz nagrodę polskiego PEN Clubu, a tygodnik Wprost przyznał jej tytuł Człowieka Roku. Została również członkiem honorowym American Academy of Arts and Letters. W 2005 r. otrzymała złoty medal Zasłużony Kulturze Gloria Artis. Za pomoc dla świdnickich dzieci przekazanie części Nagrody Nobla na budowę Europejskiego Centrum Przyjaźni Dziecięcej - otrzymała Dziecięcą Nagrodę SERCE. W 2011 r. uhonorowano ją najwyższym odznaczeniem państwowym Orderem Orła Białego. 10

11 Wisława Szymborska za życia prowadziła w ukryciu działalność charytatywną, wspomagając zarówno swoich kolegów, jak i osoby nie związane z literaturą i mocą testamentu zobowiązała fundację do kontynuowania tej działalności. Zmarła 1 lutego 2012 r. w swoim domu w Krakowie w czasie snu. Zgodnie z jej wolą urna z prochami została złożona w rodzinnym grobowcu na Cmentarzu Rakowickim w Krakowie. Pomoc materialna dla literatów to jeden z zapisów testamentu poetki. Dwa razy w roku Fundacja Wisławy Szymborskiej przyznaje zapomogi pisarzom i tłumaczom w trudnej sytuacji życiowej. Szkoły im. Polskich Noblistów: - Gimnazjum nr 124 w Warszawie, - Zespół Szkół nr 2 w Częstochowie, - Gimnazjum w Nowych Skalmierzycach, - Szkoła Podstawowa w Chalinie, - Zespół Szkół w Kłoczewie, - Gimnazjum nr 12 w Łodzi, - Zespół Szkół z Oddziałami Integracyjnymi w Kruszynie, - Gimnazjum w Krzyżu Wielkopolskim, - Gimnazjum nr 3 w Kaliszu, - Zespół Szkół Ogólnokształcących Integracyjnych nr 4 w Krakowie, - Zespół Szkół w Wielichowie, - Gimnazjum w Rzgowie, - Gimnazjum w Olsztynku, - Gimnazjum w Gostyninie, - Publiczne Gimnazjum w Kamieniu Pomorskim i wiele innych 11

12 Uzasadnienie Tym, którzy uczynili ( ) najwięcej dla dobra ludzkości. Alfred B. Nobel Intencją fundatora nagrody było wsparcie finansowe osób, które szczególnie zasłużyły się ludzkości. Długotrwały i rygorystyczny proces wyboru laureatów dowodzi o ich wybitnych zasługach. Odkryty przez Marię Skłodowską - Curie pierwiastek promieniotwórczy rad, niszczący tkanki nowotworowe, stał się lekarstwem na raka. Swymi odkryciami noblistka zainicjowała przełom w leczeniu raka. Całokształt twórczości, światowa sława powieści Quo vadis, wspaniałe zasługi Henryka Sienkiewicza jako pisarza epickiego to główne argumenty przyznania Nagrody Nobla. Stworzone przez niego postaci nadal pełnią rolę bohaterów narodowych, a wciąż popularne powieści z przesłaniem patriotycznym, chętnie ekranizowane, pisane ku pokrzepieniu serc są dla młodych ludzi inspiracją do uczenia się patriotyzmu. Władysław Reymont w 4-tomowej powieści Chłopi zawarł realistyczny obraz społeczności wiejskiej końca XIX wieku. Dla młodzieży jest wzorem i dowodem na to, że upór i konsekwencja w dążeniu do celu może przyczynić się do powstania dzieła, będącego wybitnym eposem narodowym. Zawarta w twórczości literackiej Czesława Miłosza bezkompromisowa wnikliwość w ujmowaniu zagrożenia człowieka w świecie gwałtownych konfliktów była argumentem przyznania mu Nagrody Nobla. Dzięki utworzeniu Niezależnego Samorządnego Związku Zawodowego Solidarność oraz działalności Lecha Wałęsy Polska stała się pierwszym krajem bloku wschodniego, w którym pokojową drogą obalono komunizm. W uzasadnieniu przyznania literackiej Nagrody Nobla Wisławie Szymborskiej czytamy: za poezję, która z ironiczną precyzją odsłania prawa biologii i działania historii we fragmentach ludzkiej rzeczywistości. Polscy nobliści to wybitne indywidualności. Prestiż, jaki osiągnęli w prezentowanych przez siebie dziedzinach, stawia ich w gronie największych osobistości świata nauki, kultury i polityki. Różnorodność działań tych Wielkich Polaków stanowi dla społeczności uczniowskiej bogatą bazę do pogłębiania swojej wiedzy i doskonalenia rozwoju intelektualnego. Przyjęcie polskich noblistów za patrona gimnazjum nie tylko otworzy nowy rozdział w jego historii, ale nade wszystko stanie się ważnym filarem pracy wychowawczej i dydaktycznej. Wzmocni działania szkoły w promowaniu i kształtowaniu w uczniach ważnych wartości reprezentowanych przez noblistów. Są nimi: pomnażanie daru talentu, pasja, ciekawość i otwartość na świat, praca, cierpliwość i wytrwałość w osiąganiu celów, erudycja oraz odwaga w głoszeniu myśli. Irena Kasztelan, Joanna Murat, Anna Siekańska 12