Temat ćwiczenia. Pomiary gwintów

Transkrypt

1 POLITECHNIKA ŚLĄSKA W YDZIAŁ TRANSPORTU Temat ćwiczenia Pomiary gwintów

2 I. Cel ćwiczenia Zapoznanie się studentów z metodami pomiarów gwintów II. Wprowadzenie Pojęcia ogólne dotyczące gwintów metrycznych przedstawione są w normach: PN-85/M Terminologia, PN-78/M Wymiary, PN-83/M Tolerancje. Zarys nominalnego złącza gwintowego przedstawiony jest na rysunku nr 1. Rys. 1. Zarys nominalny złącza gwintowego.

3 Podstawowe wymiary gwintów są następujące: Średnica zewnętrzna: Gwintu zewnętrznego, np. śruby: - d Gwintu wewnętrznego, np. nakrętki D Średnica podziałowa: Gwintu zewnętrznego, np. śruby: - d 2 Gwintu wewnętrznego, np. nakrętki D 2 Średnica wewnętrzna: Rdzenia, np. śruby d 1 Otworu, np. nakrętki D 1 Skok gwintu: - P (gdy gwint jest wielozwojowy, literą P oznacza się podziałkę określoną jako odległość między sąsiednimi, jednoimiennymi bokami zarysu mierzoną równolegle do osi gwintu) Kąt nachylenia boku - α kąt zawarty między bokiem zarysu i prostopadłą do osi gwintu gwintu W gwintach zewnętrznych (śrubach) tolerowana jest średnica podziałowa d 2 i średnica zewnętrzna d, a w gwintach wewnętrznych (nakrętkach) średnica podziałowa D 2 i średnica otworu D 1. Kąt zarysu i skok gwintu nie są tolerowane, ich błędy uwzględniane są w tolerancjach średnic podziałowych. W szczególnych przypadkach mogą być one tolerowane, np. w gwintach narzędzi pomiarowych lub skrawających. Oznaczenie gwintu składa się: - z symbolu określającego gwint metryczny M, - średnicy znamionowej d lub D, - skoku (jeśli gwint jest drobnozwojowy) - symboli określających szeregi tolerancji i połoŝenia pól poszczególnych tolerowanych średnic oraz wartości długości skręcania (jeśli jest ona inna niŝ średnia) III Zadanie pomiarowe W ćwiczeniu naleŝy zmierzyć następujące parametry trzpienia gwintowanego o zarysie gwintu metrycznego: 1. krotność gwintu, ilość zwojów lub długość gwintu oraz określić czy gwint jest prawozwojowy czy lewozwojowy. 2. średnicę zewnętrzną d za pomocą mikrometru cięŝkiego. 3. średnicę wewnętrzną za pomocą mikrometru cięŝkiego i nakładki pryzmatycznej. 4. skok gwintu (przy pomocy wzorców zarysu gwintu). 5. średnicę podziałową d 2 przy pomocy mikrometru do gwintów. Ad.2. Pomiaru dokonujemy mikrometrem cięŝkim MMZc w przynajmniej trzech przekrojach na długości trzpienia w róŝnych ustawieniach kątowych trzpienia. Niedokładność pomiaru: d = ± ( W + R ) Gdzie: W błąd wskazań mikrometru, R błąd odczytu (0,1 działki elementarnej)

4 Ad. 3. Schemat pomiaru przedstawiony jest na rys. 2. NaleŜy zmierzyć mikrometrem: średnicę zewnętrzną gwintu d, wysokość nakładki stoŝkowej p oraz wymiar obejmujący M 1. Średnicę wewnętrzną obliczamy z zaleŝności: p + 0,5d 1 + 0,5d = M 1 stąd d 1 = 2M 1-2p d rys. 2. Schemat pomiaru średnicy wewnętrznej. Ad. 4. Pomiar polega na porównaniu skoku gwintu z wzorcem zarysu gwintu MMGa (rys. 3.) przeznaczonym do rozpoznawania gwintów metrycznych o skokach od 0,4 do 6 mm. rys. 3. Wzorce zarysu gwintu Ad. 5. Pomiaru dokonujemy przy pomocy mikrometru do pomiaru średnic podziałowych gwintów zewnętrznych. (rys.4. )

5 rys. 4. Mikrometr do gwintów Mikrometr ten wyposaŝony jest w wymienne końcówki stoŝkowe 2 i pryzmatyczne 1 Pomiaru średnicy podziałowej dokonujemy po wyzerowania mikrometru z załoŝonymi końcówkami pomiarowymi. Sposób pomiaru przedstawia rys. 5. Rys. 5. Pomiar średnicy podziałowej d 2 mikrometrem do gwintów. Po określeniu rodzaju gwintu naleŝy wybrać odpowiednie końcówki pomiarowe. Następnie po zamocowaniu ich w mikrometrze naleŝy ustalić wskazanie zerowe przyrządu. Pomiaru średnicy podziałowej naleŝy dokonać trzykrotnie na całej długości mierzonego trzpienia gwintowego. IV. Wytyczne do sprawozdania 1. Wykonać szkic mierzonej części 2. Przedstawić tabelarycznie uzyskane wyniki. 3. Określić klasę dokładności gwintu oraz pełny symbol gwintu. 4. Wnioski na temat wykonanych pomiarów.