III. GRUPY PRZEDMIOTÓW I MINIMALNE OBCIĄŻENIA GODZINOWE

Transkrypt

1 Załącznik Nr 14 Standardy nauczania dla kierunku studiów: farmacja STUDIA MAGISTERSKIE I. WYMAGANIA OGÓLNE Studia magisterskie na kierunku farmacja trwają nie mniej niż 5 lat (10 semestrów). Łączna liczba godzin zajęć dydaktycznych wynosi nie mniej niż 4.000, w tym godzin określonych w standardach nauczania. II. SYLWETKA ABSOLWENTA Absolwent po ukończeniu studiów na kierunku farmacja uzyskuje tytuł zawodowy magistra. Kwalifikacje absolwenta kierunku farmacja obejmują wiedzę merytoryczną i umiejętności w zakresie: - sporządzania, wytwarzania i oceny jakości substancji leczniczych i preparatów farmaceutycznych, - wydawania oraz sprawowania nadzoru nad obrotem, przechowywaniem i wykorzystaniem produktów leczniczych i wyrobów medycznych, - udzielania informacji i porad dotyczących działania produktów leczniczych i stosowania wyrobów medycznych, - prowadzenia badań naukowych nad lekiem. Absolwenci tego kierunku mogą również podejmować pracę w laboratoriach analitycznych, a także w ochronie zdrowia, po spełnieniu dodatkowych wymagań określonych odrębnymi przepisami. III. GRUPY PRZEDMIOTÓW I MINIMALNE OBCIĄŻENIA GODZINOWE A. PRZEDMIOTY KSZTAŁCENIA OGÓLNEGO 345 B. PRZEDMIOTY PODSTAWOWE C. PRZEDMIOTY KIERUNKOWE Razem: IV. PRAKTYKI Program studiów obejmuje obowiązkowe praktyki w wymiarze: - 1 miesiąc w aptece ogólnodostępnej (po III roku studiów), - 1 miesiąc w aptece szpitalnej (po IV roku studiów), - 6 miesięcy w aptece ogólnodostępnej lub szpitalnej, po obronie pracy magisterskiej. V. PRZEDMIOTY W GRUPACH I MINIMALNE OBCIĄŻENIE GODZINOWE A. PRZEDMIOTY KSZTAŁCENIA OGÓLNEGO Historia farmacji Etyka zawodu Psychologia z socjologią Matematyka Statystyka Informatyka 30

2 7. Historia filozofii Język obcy Wychowanie fizyczne 60 B. PRZEDMIOTY PODSTAWOWE Chemia ogólna i nieorganiczna Chemia analityczna Chemia organiczna Chemia fizyczna Doraźna pomoc medyczna Biofizyka Biologia z genetyką Botanika farmaceutyczna Anatomia Fizjologia Patofizjologia Mikrobiologia Immunologia Biochemia Biologia molekularna Medycyna katastrof 30 C. PRZEDMIOTY KIERUNKOWE Farmakognozja Chemia leków Synteza i technologia środków leczniczych Farmakologia z farmakodynamiką Farmakokinetyka Farmakoterapia z naukową informacją o lekach Technologia postaci leku Biofarmacja Bromatologia Higiena i epidemiologia Toksykologia Prawo farmaceutyczne Farmakoekonomika Leki pochodzenia naturalnego Biotechnologia farmaceutyczna Farmacja praktyczna w aptece Ćwiczenia specjalistyczne z metodologią badań naukowych 375 VI. TREŚCI PROGRAMOWE PRZEDMIOTÓW A. PRZEDMIOTY KSZTAŁCENIA OGÓLNEGO 1. Historia farmacji Historia leków i lekoznawstwa. Dzieje aptek i aptekarstwa. Ewolucja wiedzy farmaceutycznej (nauczania farmaceutycznego). Rozwój nauk farmaceutycznych. Tradycja i kultura medycznofarmaceutyczna. 2. Etyka zawodu Podstawy bioetyki. Kształtowanie wrażliwości i postawy moralnej nieodzownej do etycznie słusznego rozstrzygnięcia dylematów moralnych związanych z wykonywaniem zawodu farmaceuty.

3 3. Psychologia z socjologią Przedmiot ma na celu wprowadzenie elementów pozwalających przyszłemu farmaceucie na lepsze nawiązanie kontaktu, zarówno z pracownikami opieki zdrowotnej, jak i z pacjentem. 4. Matematyka Potęgowanie. Logarytmowanie. Funkcje odwrotne. Pochodne funkcji jednej i wielu zmiennych. Rachunek błędów. Całki oznaczone i nieoznaczone. Równania różniczkowe pierwszego rzędu. 5. Statystyka Podstawowe pojęcia rachunku prawdopodobieństwa i statystyki matematycznej. Estymacja parametrów. Testowanie hipotez statystycznych. Korelacja i regresja. 6. Informatyka Poznanie systemu Windows oraz pakietu Microsoft Office (edytor tekstowy Microsoft Word, arkusz kalkulacyjny Excel, pakiet graficzny Power Point). Współdziałanie i powiązanie między poznanymi programami. Podstawy biostatyki w oparciu o dostępny program statystyczny. 7. Historia filozofii Poznanie podstawowych kierunków filozoficznych w celu poszerzenia wiedzy ogólnej studentów kierunku farmacja. B. PRZEDMIOTY PODSTAWOWE 1. Chemia ogólna i nieorganiczna Atomy i cząsteczki. Układ okresowy pierwiastków. Izotopy promieniotwórcze - wykorzystanie w diagnostyce i leczeniu. Mechanizmy tworzenia i rodzaje wiązań chemicznych. Związki kompleksowe. Stany skupienia materii. Właściwości fizykochemiczne roztworów. Procesy utlenienia i redukcji. Charakterystyka metali i niemetali. Identyfikacja substancji nieorganicznych. Zastosowanie substancji nieorganicznych w farmacji. 2. Chemia analityczna Klasyczne metody analizy ilościowej: analiza wagowa, objętościowa, alkacymetria, redoksymetria, argentometria, kompleksometria, analiza gazowa. 3. Chemia organiczna Podział związków węgla i ich nazewnictwo. Struktura związków organicznych z wykorzystaniem teorii orbitali atomowych i molekularnych. Efekty elektronowe: mezomeryczny i indukcyjny. Główne typy reakcji chemicznych (substytucja, addycja, eliminacja) i ich mechanizmy. Systematyka związków organicznych według grup funkcyjnych, najważniejsze właściwości węglowodorów, fluorowcowęglowodorów, związków metaloorganicznych, amin, nitrozwiązków, alkoholi, fenoli, eterów, aldehydów, ketonów, kwasów karboksylowych, funkcyjnych i szkieletowych pochodnych kwasów karboksylowych, pochodnych kwasu węglowego. Budowa i właściwości podstawowych związków heterocyklicznych (pięcio- i sześcioczłonowych z atomami N, O, S) oraz związków pochodzenia naturalnego (alkaloidów, węglowodanów, steroidów, terpenów, lipidów, peptydów i białek). Praktyczne zapoznanie się z zasadami preparatyki i podstawami analizy związków organicznych. 4. Chemia fizyczna Elementy mechaniki kwantowej. Podstawy termodynamiki chemicznej. Kinetyka reakcji chemicznych. Mechanizmy katalizy. Fizykochemia układów wielofazowych i zjawisk powierzchniowych. Elementy elektrochemii. Fizykochemiczne podstawy farmakokinetyki. 5. Doraźna pomoc medyczna Przyczyny stanów bezpośredniego zagrożenia życia oraz zasady udzielania pierwszej pomocy przedmedycznej. 6. Biofizyka Fizyczne podstawy procesów fizjologicznych: krążenia, przewodnictwa nerwowego, wymiany gazowej, ruchu, wymiany substancji. Wpływ czynników fizycznych środowiska na organizmy żywe. Metodyka pomiarów wielkości fizycznych. Fizyczne aspekty diagnostyki i terapii. 7. Biologia z genetyką Poziomy organizacji żywej materii i podstawy funkcjonowania organizmów. Wybrane zagadnienia

4 z ekologii. Podstawy parazytologii, ewolucja układu pasożyt-żywiciel. Cytofizjologia komórki. Podstawy genetyki klasycznej, populacyjnej i molekularnej, genetyczne aspekty różnicowania komórek, dziedziczenie monogenowe i poligenowe cech człowieka, genetyczny polimorfizm populacji ludzkiej. 8. Botanika farmaceutyczna Charakterystyka morfologiczna i anatomiczna ważniejszych jednostek systematycznych, organizmów prokariotycznych, grzybów i roślin, dostarczających surowców leczniczych i materiałów stosowanych w farmacji. Metody badawcze w systematyce. Rozpoznawanie składników komórek oraz tkanek, organów i gatunków o znaczeniu farmaceutycznym. Podstawy biotechnologii roślin wyższych: regulatory wzrostu, kultury in vivo, mikrorozmnażanie, zastosowanie w otrzymywaniu materiału leczniczego. Systemy ochrony roślin. Metody poszukiwania nowych gatunków leczniczych, etnobotanika. Poznawanie roślin leczniczych i chronionych w stanie naturalnym i uprawie. Sporządzanie zielnika roślin leczniczych. 9. Anatomia Podstawy anatomii prawidłowej organizmu ludzkiego. Elementy anatomii funkcjonalnej i rozwojowej. Współzależność między budową i funkcją organizmu w warunkach zdrowia i choroby. 10. Fizjologia Elementy cytofizjologii. Mechanizmy regulacji nerwowej i hormonalnej. Fizjologia układu ruchu. Krążenie. Funkcje fizjologiczne krwi. Mechanizmy oddychania. Trawienie i wchłanianie. Wydzielanie i termoregulacja. Fizjologia rozrodu. Wpływ leków na funkcje fizjologiczne organizmu. 11. Patofizjologia Elementy patofizjologii komórki. Zaburzenia funkcji adaptacyjnych organizmu. Patofizjologia krwi i układu odpornościowego. Zaburzenia regulacji organizmu. Podstawy patofizjologii poszczególnych układów. Mechanizmy rozwoju nowotworów. Zaburzenia przemiany materii. Elementy etiologii. 12. Mikrobiologia Bakteriologia ogólna i szczegółowa. Elementy wirusologii i mykologii. Charakterystyka bakterii, wirusów i grzybów chorobotwórczych. Wpływ chemioterapeutyków oraz środków dezynfekcyjnych i antyseptycznych na drobnoustroje. Elementy diagnostyki mikrobiologicznej. Podstawy mikrobiologii farmaceutycznej. 13. Immunologia Komórki immunologicznie kompetentne. Antygeny i przeciwciała. Mechanizmy odpowiedzi immunologicznej. Tolerancja immunologiczna. Odporność nieswoista: interferony, układ dopełniacza. Regulacja procesów odpornościowych. Podstawy immunopatologii. Nadwrażliwość i choroby alergiczne. Autoimmunizacja. Immunologia nowotworów. Elementy immunologii transplantacyjnej. Immunoprofilaktyka i immunoterapia. Podstawy diagnostyki immunologicznej. 14. Biochemia Struktura i funkcje biologiczne białek. Enzymologia. Struktura i funkcje błon biologicznych, mechanizmy transportu, molekularne aspekty transdukcji sygnałów. Utlenianie biologiczne i bioenergetyka. Metabolizm węglowodanów i lipidów, katabolizm białek i aminokwasów, aminy biogenne. Molekularne mechanizmy biosyntezy DNA, RNA i białek, mutageneza i systemy napraw DNA. Molekularne mechanizmy biotransformacji leków. Integracja i regulacja procesów metabolicznych. Leki jako modyfikatory procesów metabolicznych. 15. Biologia molekularna Podstawy biologii molekularnej. Rekombinacja i klonowanie DNA. Molekularne aspekty cyklu komórkowego, proliferacja, apoptoza, transformacja nowotworowa. Metody detekcji i oznaczania kwasów nukleinowych oraz białek. Metody badania genomu, hybrydyzacja. Reakcja łańcuchowa polimerazy (Polymerase Chain Reaction). Zastosowanie metod biologii molekularnej w biotechnologii leków, diagnostyce medycznej oraz terapii genowej. 16. Medycyna katastrof Wyróżniki medycyny katastrof. Fazy akcji ratunkowej. Organizowanie akcji ratunkowej.

5 Diagnostyka laboratoryjna akcji ratunkowej. Standardy postępowania przedszpitalnego w akcji ratunkowej. Swoiste zespoły chorobowe. Modele i zasady współpracy międzynarodowej. Prawa człowieka w sytuacjach nadzwyczajnych. C. PRZEDMIOTY KIERUNKOWE 1. Farmakognozja Otrzymywanie surowców leczniczych pochodzenia naturalnego, głównie roślinnego. Związki pochodzenia roślinnego biologicznie czynne, metabolity pierwotne, węglowodany, tłuszcze, białka, metabolity wtórne, glikozydy, terpenoidy, fenylopropionoidy, alkaloidy - ich struktura chemiczna, działanie i zastosowanie w lecznictwie. Zawierające te związki reprezentatywne surowce, przede wszystkim farmakopealne, ich działanie i zastosowanie w lecznictwie. Identyfikacja roślin surowców leczniczych, również w postaci proszków, jak i w mieszaninach, metodami makro- i mikroskopowymi oraz metodami analizy fitochemicznej - jakościowej i ilościowej. Ocena jakości surowców farmakognostycznych i ich standaryzacja. 2. Chemia leków Przegląd substancji leczniczych w układzie farmakologicznym, z uwzględnieniem nomenklatury międzynarodowej oraz nazw synonimowych podstaw preparatów stosowanych w farmakoterapii schorzeń ośrodkowego i obwodowego układu nerwowego, układu sercowo-naczyniowego, pokarmowego i wydalniczego, wykazujących aktywność przeciwinfekcyjną leków stosowanych w terapii hormonalnej, witamin i enzymów. Zależność struktura - działanie, z uwzględnieniem przydatności terapeutycznej leków, głównie w aspekcie biochemicznego mechanizmu ich działania, dróg podania, dystrybucji w ustroju, chemicznej biotransformacji, efektów niepożądanych i toksycznych. Kontrola jakości leków według Farmakopei Polskiej i Farmakopei Europejskiej. Metody klasyczne i instrumentalne w ocenie substancji leczniczych i postaci leków. 3. Synteza i technologia środków leczniczych Metody poszukiwania związków biologicznie aktywnych - substancje wiodące i ich optymalizacja, HTS, chemia kombinatoryjna. Wybrane metody ogólne otrzymywania produktów pośrednich i finalnych w syntezie środków leczniczych. Fizyczne i chemiczne procesy jednostkowe, ich ekonomia i ekologia. Izomeria optyczna, metody otrzymywania związków optycznie czynnych w wyniku rozdziału racematów i syntezy asymetrycznej. Polimorfizm. GMP. Przemysł farmaceutyczny w Polsce. Ochrona patentowa. Przykłady otrzymywania leków i grup leków. 4. Farmakologia z farmakodynamiką Farmakologia ogólna. Mechanizmy działania leków. Działanie farmakologiczne, działanie niepożądane i interakcje leków należących do różnych grup terapeutycznych (w szczególności leki działające na ośrodkowy i obwodowy układ nerwowy, układ krążenia, przewód pokarmowy, drogi oddechowe, czynność hormonalną, chemioterapeutyki). 5. Farmakokinetyka Losy leku w organizmie (wchłanianie, dystrybucja, eliminacja). Wyznaczanie parametrów farmakokinetycznych z zastosowaniem modeli komputerowych, fizjologicznych oraz techniką bezmodelową. Jednorazowe i wielokrotne podanie leku, stan stacjonarny. Wpływ stanów patologicznych oraz czynników genetycznych i środowiskowych na farmakokinetykę leków. Podstawy terapeutycznego monitorowania leków. 6. Farmakoterapia z naukową informacją o lekach Farmakoterapia wybranych schorzeń, ze szczególnym uwzględnieniem chorób cywilizacyjnych oraz chorób wymagających przewlekłego leczenia. Monoterapia i polipragmazja. Powikłania polekowe. Indywidualizacja farmakoterapii uwarunkowana wiekiem, stanami patologicznymi, czynnikami genetycznymi, czynnikami środowiskowymi. Monitorowanie niepożądanych działań leków. Źródła pozyskiwania danych, dokumentacja oraz formy przekazywania informacji. Współczesne aspekty współpracy lekarza i farmaceuty oraz farmaceuty i pacjenta. 7. Technologia postaci leku Charakterystyka i wymagania stawiane poszczególnym postaciom leku. Procesy jednostkowe, substancje pomocnicze, metody sporządzania płynnych, półstałych, stałych postaci leku. Poznanie

6 zasady dobrej praktyki wytwarzania leku. Zasady prawidłowego sporządzania leku recepturowego. Jakość i trwałość postaci leku. Biofarmaceutyczne aspekty formułowania postaci leku. 8. Biofarmacja Biofarmaceutyczne aspekty podawania leków. Dostępność farmaceutyczna i biologiczna substancji leczniczej z różnych postaci leku. Wpływ postaci leku, drogi podania, właściwości fizykochemicznych substancji leczniczych i pomocniczych oraz czynników fizjologicznych na dostępność biologiczną substancji leczniczych. 9. Bromatologia Teoretyczne i praktyczne wiadomości o wpływie żywności na zdrowie człowieka. Zalecenia żywieniowe dotyczące składu pożywienia i sposobu odżywiania się ludzi w prewencji chorób cywilizacyjnych: miażdżyca, cukrzyca, otyłość, osteoporoza i alergia pokarmowa. Dieta witaminami oraz makro- i mikroelementami. Preparaty farmaceutyczne zawierające składniki uzupełniające dietę: witaminy i mikroelementy, możliwości przedawkowania. Odżywki dla niemowląt i chorych dzieci, a także preparaty do żywienia enteralnego prenatalnego. Interakcje pomiędzy lekami a pożywieniem. 10. Higiena i epidemiologia Czynniki wpływające na dobry stan fizyczny człowieka, prewencja chorób. Znaczenie środowiska zewnętrznego oraz wewnętrznego, zasady bezpieczeństwa i higieny pracy w laboratoriach. Komputerowe bazy danych dotyczących zdrowia różnych populacji ludzi. Higiena psychiczna i profilaktyka uzależnień, podstawowe pojęcia i metody stosowane w badaniach epidemiologicznych. 11. Toksykologia Rola i zadania współczesnej toksykologii, trucizna, toksyczność, stopnie toksyczności, rodzaje zatruć. Losy ksenobiotyków w organizmie: wchłanianie, dystrybucja, biotransfomacja: reakcje I i II fazy, inhibicja i indukcja enzymów mikrosomalnych. Mechanizmy działania toksycznego, bioaktywacja. Odległe efekty toksyczne. Toksymetria. Badania i ocena toksyczności ostrej, podostrej i przewlekłej, działania rakotwórczego, mutagennego, tetratogennego. Wybrane zagadnienia toksykologii szczegółowej. Zagadnienia współczesnej analizy toksykologicznej, nowoczesne metody wykrywania i oznaczania ksenobiotyków w materiale biologicznym i elementach środowiska. Toksykomanie, toksykologia środowiskowa, bezpieczeństwo chemiczne i ocena narażenia. 12. Prawo farmaceutyczne Podstawy wiedzy z zakresu teorii organizacji i kierowania, prawa farmaceutycznego oraz kształtowanie umiejętności jej stosowania w dobrej praktyce farmaceutycznej. 13. Farmakoekonomika Podstawy ekonomiki farmacji, farmakoepidemiologii. 14. Leki pochodzenia naturalnego Charakterystyka leków pochodzenia mineralnego, wirusowego, bakteryjnego, grzybowego, roślinnego i zwierzęcego. Leki pochodzenia naturalnego w układzie farmakologicznym, skład, postać, działanie i zastosowanie, dawkowanie, preparaty rynkowe: wybrane preparaty pochodzenia mineralnego, bakteryjnego (preparaty enzymatyczne), zwierzęcego (enzymy, jady, inne białka), preparaty stosowane w apiterapii, specyfiki roślinne, jak: mieszanki surowców, preparaty galenowe i ich kompozycje, pochodzenia krajowego i zagranicznego. Miejsce fitoterapii we współczesnym lecznictwie. Metody oceny jakości leków roślinnych, zasady wprowadzania ich na rynek farmaceutyczny. 15. Biotechnologia farmaceutyczna Potencjał produkcyjny żywych komórek i organizmów, podstawy biochemiczne, możliwości regulacji metodami technologicznymi. Hodowla in vivo drobnoustrojów, komórek zwierzęcych i roślinnych, prowadzenie w nich procesów biosyntezy i biotransformacji, zastosowanie w produkcji farmaceutyków. Biokatalizatory unieruchomione: otrzymywanie i zastosowanie. Fuzja protoplastów, zastosowania. Biotechnologia molekularna: otrzymywanie i wprowadzanie genów do komórek drobnoustrojów roślinnych i zwierzęcych, regulacja ekspresji genów, sposoby produkcji farmaceutyków techniką rekombinowanego DNA. Koncepcja terapii genowej, metody

7 wprowadzania genów i hamowania ekspresji genów w organizmie. 16. Farmacja praktyczna w aptece Zasady dobrej praktyki aptecznej z uwzględnieniem opieki farmaceutycznej: zasady realizacji recept, ekspedycja leków w sprzedaży odręcznej, obsługa aptecznych programów komputerowych, informacja o leku, poradnictwo w zakresie samodzielnego stosowania leków, interakcje i niebezpieczeństwa związane z terapią wielolekową. Podstawy komunikacji interpersonalnej. Elementy marketingu i zarządzania. 17. Ćwiczenia specjalistyczne z metodologią badań naukowych Ćwiczenia specjalistyczne obejmują wykonanie eksperymentów stanowiących część doświadczalną o wybranej tematyce oraz eksperymentów związanych z praktycznym zapoznaniem się z metodami badań naukowych stosowanych w tych ćwiczeniach. W trakcie wykonywania części doświadczalnej niezbędne jest zapoznanie się z piśmiennictwem związanym z tematyką pracy, zaplanowanie eksperymentów, opracowanie wyników umożliwiających dyskusję i wyciągnięcie wniosków w części teoretycznej pracy. VII. ZALECENIA 1. W ramach przedmiotów do wyboru należy uwzględnić postępy nauk farmaceutycznych. 2. Preferowaną formą prowadzenia zajęć powinno być nauczanie problemowe w poszczególnych grupach przedmiotów, zwłaszcza kształcenia podstawowego i kierunkowego.