Olsztyn, dnia LOL /08 S/08/002. Pan Andrzej Sufranek Dyrektor PKP S.A. Oddział Gospodarowania Nieruchomościami w Olsztynie

Transkrypt

1 1 NAJWYśSZA IZBA KONTROLI DELEGATURA w OLSZTYNIE ul. Artyleryjska 3e OLSZTYN tel/fax (0-89) , Olsztyn, dnia LOL /08 S/08/002 Pan Andrzej Sufranek Dyrektor PKP S.A. Oddział Gospodarowania Nieruchomościami w Olsztynie Wystąpienie pokontrolne Na podstawie art. 2 ust. 1 ustawy z dnia 23 grudnia 1994 r. o NajwyŜszej Izbie Kontroli (Dz. U. z 2007 r. Nr 231, poz. 1701), zwanej dalej ustawą o NIK, NajwyŜsza Izba Kontroli Delegatura w Olsztynie przeprowadziła w PKP S.A. Oddział Gospodarowania Nieruchomościami w Olsztynie (OGN), kontrolę gospodarowania przez OGN wybranymi obiektami PKP S.A. W związku z kontrolą, której wyniki przedstawione zostały w protokole kontroli podpisanym w dniu 6 maja 2008 r., NajwyŜsza Izba Kontroli Delegatura w Olsztynie, stosownie do art. 60 ustawy o NIK, przekazuje Panu Dyrektorowi niniejsze wystąpienie pokontrolne. 1. NIK negatywnie ocenia działania OGN w zakresie uregulowania stanu prawnego budynku wielorodzinnego przy ul. Kochanowskiego 3 w Iłowie, niezbędnego dla realizacji uprawnień najemców do nabycia mieszkań. Ustalono, Ŝe ww. budynek został wzniesiony w latach , przez ówczesne przedsiębiorstwo państwowe Polskie Koleje Państwowe, na działce będącej własnością osoby prywatnej. Z uwagi na to, Ŝe właściciel gruntu zmarł w roku 1986, uregulowanie stanu prawnego tej nieruchomości, wobec braku inicjatywy ze strony rodziny zmarłego, wymagało przeprowadzenia postępowania spadkowego, a następnie

2 2 zawarcia porozumienia z ustalonymi spadkobiercami, co do przeniesienia własności gruntu na PKP S.A. Pomimo tego, Ŝe w dniu 21 lutego 2002 r. lokatorzy wspomnianego budynku wyrazili wolę nabycia zajmowanych mieszkań i sygnalizowali potrzebę uregulowania stanu prawnego, jednak OGN dopiero w 2006 r. rozpoczął działania zmierzające do przeprowadzenia wyŝej opisanej procedury. NaleŜy zaznaczyć, Ŝe Wójt Gminy Iłowo-Osada, do którego o interwencję zwrócili się mieszkańcy, juŝ w kwietniu 2002 r. podkreślał, Ŝe to PKP S.A. ma prawo i moŝliwość wszczęcia postępowania spadkowego. W ocenie NIK, wpływ na taką opieszałość w załatwianiu sprawy miało przyjęcie na początkowym jej etapie (pismo z dnia r.) stanowiska, Ŝe powyŝsze rozwiązanie jest nieopłacalne z przyczyn ekonomicznych, bowiem spodziewane wpływy ze sprzedaŝy lokali będą niŝsze od kosztów wykupu gruntu i kosztów postępowania sądowego. Stanowisko to jednak nie uwzględniało faktu, iŝ do podstawowych zadań OGN i jednostek organizacyjnych PKP S.A. będących jego poprzednikami, naleŝało regulowanie stanu prawnego budynków i lokali mieszkalnych. Nie uwzględniało ono teŝ treści przepisu art. 2 ust. 3 pkt 2 ustawy z dnia 8 września 2000 r. o komercjalizacji, restrukturyzacji i prywatyzacji przedsiębiorstwa państwowego Polskie Koleje Państwowe 1, który stanowi, Ŝe restrukturyzacja PKP S.A. polega na zbywaniu mienia niepotrzebnego spółce, w tym zasobów mieszkaniowych. Do innych czynników, które miały wpływ na przewlekłość omawianych działań naleŝy zaliczyć: - usiłowanie doprowadzenia do przekazania budynku gminie Iłowo-Osada w czerwcu 2003 r. i styczniu 2004 r. pomimo, Ŝe PKP S.A. Centrala Biuro Gospodarowania Nieruchomościami w Warszawie, do którego skierowano odpowiednie wnioski, stanowczo odmówił zgody na takie rozwiązanie, z uwagi na to, Ŝe nieuregulowanie stanu prawnego nieruchomości wykluczało 1 Dz.U. nr 84, poz. 948 ze zm.

3 3 zastosowanie art. 81 ww. ustawy, regulującego tryb przekazywania gminom niesprzedanych budynków mieszkalnych, - uznanie, Ŝe PKP S.A., w III kwartale 2005 r., będą miały moŝliwość ubiegania się przed sądem o stwierdzenie zasiedzenia własności przedmiotowej działki pomimo tego, Ŝe OGN nie dysponował dokumentami potwierdzającymi, iŝ Spółka była samoistnym posiadaczem gruntu w dobrej wierze oraz nie odnaleziono dokumentacji prawnej, technicznej i finansowej inwestycji związanej ze wzniesieniem budynku. Zdaniem NIK, powyŝsze okoliczności wskazują na brak naleŝytego zaangaŝowania w załatwienie sprawy ze strony OGN oraz jednostek organizacyjnych PKP S.A. będących jego poprzednikami w zakresie zarządzania budynkami mieszkalnymi, a kierowanych równieŝ przez Pana Dyrektora. NaleŜy zaznaczyć, iŝ pomimo tego, Ŝe w listopadzie 2006 r., Sąd wydał postanowienie o stwierdzeniu nabycia spadku po właścicielu przedmiotowej działki, to jednak na dzień zakończenia kontroli, nie zostały zakończone postępowania sądowe pomiędzy Ŝyjącymi spadkobiercami. Przy czym, pomimo podjętych przez OGN działań, osoby te nie złoŝyły deklaracji w zakresie sprzedaŝy gruntu, ani nie wskazały osoby upowaŝnionej do negocjacji. 2. Stosowana przez OGN praktyka przyznawania lokali mieszkalnych nie zawsze była zgodna z uregulowaniami wewnętrznymi dotyczącymi najmu mieszkań w PKP S.A. Ocenę taką uzasadnia m.in. sposób postępowania OGN w sprawie Szymona R. pracownika PKP Cargo S.A. Regulamin najmu lokali mieszkalnych w spółce Polskie Koleje Państwowe Spółka Akcyjna z dnia 26 marca 2003 r. oraz porozumienie z dnia 17 kwietnia 2003 r. w sprawie zasad ubiegania się o najem lokali stanowiących własność PKP S.A. (zawarte z 18 spółkami kolejowymi) stanowiły, Ŝe najpilniejsze potrzeby mieszkaniowe pracowników PKP S.A. i spółek z Grupy PKP S.A., będą realizowane

4 4 w oparciu o roczne listy najmu, tworzone na podstawie wniosków mieszkaniowych składanych w poszczególnych zakładach pracy i zaopiniowanych przez komisję mieszkaniową działającą przy OGN, zaakceptowane przez dyrektora Biura Gospodarowania Nieruchomościami PKP S.A. W toku kontroli ustalono, Ŝe w latach , Szymon R. 5-krotnie zwracał się na piśmie do OGN o przydzielenie mu lokalu w Iłowie w celu poprawy jego sytuacji mieszkaniowej. Ww. wskazywał przy tym mieszkania, które według jego wiedzy były lokalami wolnymi lub mogły podlegać zamianie. Podania ww. zostały rozpatrzone przez OGN negatywnie, poniewaŝ wskazywane mieszkania nie były w rzeczywistości lokalami wolnymi, bądź komisja mieszkaniowa działająca przy OGN wytypowała innych kandydatów do najmu lub sam zainteresowany nie wyraził zgody na zamianę na lokal obciąŝony zadłuŝeniem. Stwierdzono przy tym, Ŝe podania Szymona R. były przez OGN załatwiane w sposób uznaniowy, bez zachowania trybu ustalonego we wspomnianych regulacjach, bowiem: Dwa spośród pięciu podań skierowano, na podstawie 7 ust. 2 wspomnianego regulaminu, umoŝliwiającego tworzenie dodatkowych, poza rocznymi, list najmu, do zaopiniowania przez komisję mieszkaniową OGN (dnia: 12 sierpnia 2005 r. i 22 maja 2007 r.) pomimo tego, Ŝe nie były one zaopiniowane przez właściwą komisję socjalną PKP Cargo S.A. oraz nie zawierały danych w zakresie staŝu pracy, będącego podstawowym kryterium przydziału najmu, a takŝe innych elementów, np. protokołu lustracji warunków mieszkaniowych i opinii przełoŝonego. Naruszało to postanowienia Porozumienia z dnia 17 kwietnia 2003 r. oraz ww. Regulaminu z dnia 26 marca 2003 r. Pomimo tego, Ŝe OGN zakwalifikował Szymona R. jako osobę uprawnioną do ubiegania się o najem wolnego lokalu przy ul. Lipowej 10/2-2A w Iłowie o powierzchni uŝytkowej 80 m², to komisja mieszkaniowa rozpatrując w dniu 12 sierpnia 2005 r. jego kandydaturę, nie poddała jej pod głosowanie, lecz zadecydowała o ponownym umieszczeniu tego lokalu w wykazie lokali wolnych, przekazanym jednostkom organizacyjnym spółek z Grupy PKP S.A., znajdującym

5 5 się na terenie OGN. Jak wyjaśnił Pan Dyrektor powodem ww. decyzji była chęć przyznania lokalu osobie posiadającej liczniejszą rodzinę. Ustalono jednak, Ŝe lokal ten przydzielono rodzinie 3-osobowej, tj. tak samo licznej jak rodzina Szymona R. Z ustaleń kontroli wynika równieŝ, Ŝe informacje przekazywane Szymonowi R., co do trybu obowiązującego przy przydziale mieszkań, nie były kompletne. Wskazuje na to fakt, iŝ dopiero w dniu 25 kwietnia 2007 r. dyrektor Biura Nieruchomości PKP S.A., w odpowiedzi na interwencję Rzecznika Praw Obywatelskich wskazał, Ŝe najpewniejszym sposobem uzyskania lokalu przez ww. jest ubieganie się o umieszczenie w wykazie potrzeb w macierzystym zakładzie pracy, a następnie na liście rocznej najmu. W rezultacie tego, w październiku 2007 r. PKP Cargo S.A. Zakład Taboru w Warszawie, przekazał OGN wykaz potrzeb mieszkaniowych zawierający jedynie kandydaturę Szymona R. wraz z kompletnym wnioskiem mieszkaniowym. Po jego rozpatrzeniu, Szymon R. został ujęty na liście najmu na rok 2008, na ostatniej pozycji, jako jedyny kandydat na terenie Działdowa. Dokonane na podstawie analizy 13 spraw, w których w oparciu o listy dodatkowe, przydzielono lokale na terenie Iłowa i Działdowa, ustalenia kontroli potwierdziły, Ŝe określony w przepisach wewnętrznych tryb ich rozpatrywania nie zawsze był przestrzegany, gdyŝ: - w 3 przypadkach kandydaci złoŝyli wnioski mieszkaniowe na wymaganym formularzu, dopiero po zatwierdzeniu ich kandydatur przez komisję mieszkaniową OGN, - w 8 przypadkach zatwierdzeni kandydaci uzupełniali wnioski o wymagane protokoły lustracji warunków mieszkaniowych i zaświadczenia o nieposiadaniu nieruchomości na terenie gminy, w której byli zameldowani, - pomimo tego, Ŝe na ogół umoŝliwiano kandydatom uzupełnienie wniosków, to w 2005 r. komisja mieszkaniowa nie rozpatrzyła 2 kandydatur z uwagi na brak aktualnych danych, w tym 1 osoby, która znajdowała się juŝ na liście rocznej najmu.

6 6 3. NIK ocenia pozytywnie, pomimo stwierdzenia nieprawidłowości w zakresie sprawności postępowania, działania OGN dotyczące zagospodarowania, nieuŝytkowanego od 2001 r., budynku noclegowni druŝyn konduktorskich w Działdowie przy ul. Polnej 6. W kwietniu 2002 r. doprowadzono do zatwierdzenia podziału działki, na której znajdował się ww. obiekt, a w czerwcu 2003 r. uzyskano potwierdzenie prawa PKP S.A. do uŝytkowania wieczystego tej nieruchomości. Następnie Zakład Gospodarowania Nieruchomościami w Olsztynie, tj. poprzednik OGN, podjął negocjacje z Miastem Działdowo zmierzające do przekazania nieruchomości w zamian za zaległości podatkowe. W wyniku tych działań, w kwietniu 2004 r. ustalono, Ŝe nieruchomość ta będzie przedmiotem zamiany na 2 działki gminne (zabudowane budynkiem mieszkalnym PKP S.A.), a róŝnica w wartości nieruchomości zaliczona zostanie na wygaszenie części zaległości podatkowych PKP. Ustalono, Ŝe transakcja nie została sfinalizowana, gdyŝ nie uzyskano na to wymaganej zgody Zarządu PKP S.A. z uwagi na to, Ŝe analiza opłacalności kosztów tej transakcji (sporządzona przez ZGN) nie uwzględniała kosztów związanych z przejęciem budynku mieszkalnego usytuowanego na gruntach, które miała otrzymać PKP S.A. Przy czym, ZGN aŝ do listopada 2004 r. podejmował działania w celu przekazania Miastu Działdowo nieruchomości przy ul. Polnej 6, proponując m.in. zaliczenie całej jej wartości na poczet zaległości podatkowych, lecz bez powodzenia. OGN dopiero po upływie 1 roku, tj. w listopadzie 2005 r. przystąpił do przygotowywania przedmiotowej nieruchomości do zbycia, a w dniu 28 lutego 2006 r. ogłosił przetarg ustny nieograniczony na jej sprzedaŝ. W dniu 15 marca 2006 r. wyłoniony został nabywca tego obiektu, który zaoferował kwotę 250 tys. zł, a akt notarialny sprzedaŝy zawarto w dniu 19 lipca 2006 r., po uzyskaniu zgody Zarządu PKP S.A.

7 7 4. NIK ocenia pozytywnie działania podjęte w celu zagospodarowania terenu po byłej przychodni lekarskiej w Iłowie przy ul. Jagiellońskiej 7, pomimo stwierdzenia uchybień dotyczących sposobu realizacji fizycznej likwidacji tego obiektu. W listopadzie 1999 r., po zaprzestaniu funkcjonowania przychodni, 8 najemców lokali mieszkalnych znajdujących się w tym obiekcie, zakwalifikowano do wysiedlenia, a budynek (wzniesiony w 1908 r.) przewidziano do likwidacji, z uwagi na zły stan techniczny. Planowany czas opróŝnienia budynku wynosił 3 4 lata. Proces ten wydłuŝył się i zakończył w grudniu 2004 r. z powodu niewielkiej ilości wolnych lokali pozyskiwanych na terenie Iłowa, w tym zwłaszcza odpowiednich dla rodzin wieloosobowych. Wprawdzie, dopiero w lutym 2005 r., zostały z budynku wymeldowane 2 ostatnie rodziny, to jednak juŝ w 2004 r. miały one przydzielone lokale socjalne. Wykonawcę rozbiórki wyłoniono, po bezskutecznych próbach znalezienia odpowiedniej firmy lokalnej, dopiero w listopadzie 2005 r. Prace rozbiórkowe, po ich zgłoszeniu Wojewodzie Warmińsko-Mazurskiemu, zakończono dnia 20 grudnia 2005 r., a zostały wykonane w ramach realizowanego wówczas programu estetyzacji głównych szlaków kolejowych. NaleŜy zauwaŝyć, Ŝe proces wysiedlania budynku byłej przychodni, a następnie jego rozbiórki trwał aŝ 5 lat pomimo, Ŝe na skutek dewastacji, stan techniczny budynku stanowił zagroŝenie dla korzystających z niego osób. Potwierdzeniem tego jest wydanie przez Powiatowego Inspektora Nadzoru Budowlanego w Działdowie, juŝ w dniu 18 czerwca 2003 r., nakazu natychmiastowego opróŝnienia budynku oraz zabezpieczenia obiektu przed dostępem osób trzecich. Nakaz ten został zrealizowany w zakresie prac zabezpieczających. Działka nr 842/8, na której znajdował się budynek przychodni, została w dniu 6 grudnia 2006 r. przekazana Gminie Iłowo-Osada w zamian za wygaszenie zaległości podatkowych.

8 8 Przedstawiając powyŝsze oceny i uwagi, NajwyŜsza Izba Kontroli Delegatura w Olsztynie wnosi o: 1. Podjęcie działań koniecznych dla uregulowania stanu prawnego działki zabudowanej budynkiem mieszkalnym przy ul. Jagiellońskiej 3 w Iłowie, w celu umoŝliwienia nabycia lokali uprawnionym najemcom. 2. Zapewnienie jednolitego stosowania zasad wynikających z przepisów wewnętrznych, przy wyłanianiu kandydatów do najmu lokali mieszkalnych z zasobu PKP S.A. 3. Podjęcie działań organizacyjnych mających na celu intensyfikację działań związanych z zagospodarowaniem obiektów przeznaczonych do zbycia. NajwyŜsza Izba Kontroli Delegatura w Olsztynie, na podstawie art. 62 ust. 1 ustawy o NIK, oczekuje przedstawienia przez Pana Dyrektora w terminie 14 dni od daty otrzymania niniejszego wystąpienia, informacji o sposobie wykorzystania uwag i wykonania wniosków, bądź o podjętych działaniach w celu jego realizacji lub przyczynach niepodjęcia takich działań. Zgodnie z treścią art. 61 ust. 1 ustawy o NIK, w terminie 7 dni od dnia otrzymania niniejszego wystąpienia pokontrolnego, przysługuje Panu Dyrektorowi prawo zgłoszenia na piśmie do dyrektora Delegatury NajwyŜszej Izby Kontroli w Olsztynie umotywowanych zastrzeŝeń w sprawie ocen, uwag i wniosków zawartych w tym wystąpieniu. W razie zgłoszenia zastrzeŝeń, zgodnie z art. 62 ust. 2 ustawy o NIK, termin nadesłania informacji o której mowa wyŝej, liczy się od dnia otrzymania ostatecznej uchwały właściwej komisji NIK. Z powaŝaniem