MIEJSCOWY PLAN ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY JABŁONNA CZĘŚCI POŁUDNIOWEJ WSI SKIERDY. Zakres prac: PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO

Transkrypt

1 MIEJSCOWY PLAN ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY JABŁONNA CZĘŚCI POŁUDNIOWEJ WSI SKIERDY Zakres prac: PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO Opracowanie: mgr Piotr Łuciw specjalista ds. ochrony środowiska Pracownia urbanistyczno-architektoniczna w Jabłonnie Data wykonania: 2 grudnia 2012 r.

2 Spis treści 1. Cel i zakres prognozy ze wskazaniem powiązań z innymi dokumentami Informacje o metodach zastosowanych przy sporządzaniu prognozy Informacje o przewidywanych metodach analizy realizacji postanowień mpzp oraz częstotliwości jej przeprowadzania Informacje o możliwym transgranicznym oddziaływaniu na środowisko Analiza i ocena stanu środowiska z uwzględnieniem braku realizacji mpzp Rozwiązania mające na celu zapobieganie, ograniczanie lub kompensację przyrodniczą negatywnych oddziaływań na środowisko, mogących być rezultatem realizacji mpzp, w szczególności na cele i przedmiot obszaru Natura 2000 oraz integralność tego obszaru Rozwiązania alternatywne do rozwiązań zawartych w projekcie mpzp wraz z uzasadnieniem ich wyboru oraz opis metod dokonania oceny prowadzącej do tego wyboru, w tym także wskazania napotkanych trudności wynikających z niedostatków techniki lub luk we współczesnej wiedzy Streszczenie sporządzone w języku niespecjalistycznym

3 1. Cel i zakres prognozy ze wskazaniem powiązań z innymi dokumentami Niniejsze opracowanie wykonano w celu oceny skutków wpływu na środowisko sporządzenia miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego (mpzp) zgodnie z uchwałą Nr LII/455/2006 Rady Gminy Jabłonna z dnia 26 kwietnia 2006 r. w sprawie przystąpienia do sporządzenia miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego gminy Jabłonna części południowej wsi Skierdy. Obowiązek sporządzenia prognozy oddziaływania na środowisko mpzp wynika z art. 51 ust. 1 ustawy z dnia 3 października 2008 r. o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko (Dz. U. Nr 199, poz ze zm.) zwanej dalej ustawą o udostępnianiu informacji. Wymóg sporządzenia prognozy jest konsekwencją rozwiązania, zgodnie z którym sporządzenie lub zmiana przyjętego programu, planu, strategii wymaga przeprowadzenia strategicznej oceny oddziaływania na środowisko. Opracowanie miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego wymaga również postępowania w zakresie oceny oddziaływania na środowisko i sporządzenia prognozy oddziaływania na środowisko (art. 46, 47 ustawy o udostępnianiu informacji). Zgodnie z art. 51 ust. 2 ustawy o udostępnianiu informacji celem prognozy jest: analiza oraz ocena środowiska przyrodniczego ze wskazaniem istniejących problemów ochrony środowiska na obszarze planu, a także przewidywanych znaczących oddziaływań na środowisko, przedstawienie rozwiązań mających na celu zapobieganie, ograniczanie lub kompensację przyrodniczą negatywnych oddziaływań na obszar Natura 2000 a także na środowisko, mogących być rezultatem realizacji projektowanego dokumentu (projektu mpzp) oraz rozwiązań alternatywnych do rozwiązań zawartych w projektowanym dokumencie wraz z uzasadnieniem ich wyboru oraz opis metod dokonania oceny prowadzącej do tego wyboru, w tym także wskazania napotkanych trudności wynikających z niedostatków techniki lub luk we współczesnej wiedzy. Zatem, niniejsze opracowanie wykonano w celu wskazania możliwych rozwiązań planistycznych najkorzystniejszych dla środowiska obszaru opracowania mpzp, poprzez identyfikację oraz ocenę przewidywanych (prognozowanych) oddziaływań ustaleń planu na biotyczne i abiotyczne elementy środowiska oraz ludzi. Niniejszy dokument powiązany jest z: uchwałą Nr LII/455/2006 Rady Gminy Jabłonna z dnia 26 kwietnia 2006 r. w sprawie przystąpienia do sporządzenia miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego gminy Jabłonna części południowej wsi Skierdy studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego przyjętego w dniu 12 grudnia 2000 r. uchwałą nr XXV/260/2000 Rady Gminy Jabłonna. Zarówno projekt mpzp, jak i dołączona do niego prognoza zostały opracowane z uwzględnieniem stanowisk organów właściwych w sprawach opiniowania i uzgadniania w ramach strategicznych ocen oddziaływania, o których mowa w art. 57 i 58 ustawy o udostępnianiu informacji. Uwzględniając stanowisko Regionalnego Dyrektora Ochrony Środowiska w Warszawie (pismo WPN- I JK z dnia 9 lipca 2012 r.) zmniejszono powierzchnię terenów przeznaczonych w projekcie planu pod usługi sportu, rekreacji i turystyki (szerzej w dalszej części opracowania). 3

4 Niniejsza prognoza spełnia wymogi określone w art. 51 ust. 2 ustawy o udostępnianiu informacji. Załącznikiem graficznym jest rysunek prognozy w skali 1: Informacje o metodach zastosowanych przy sporządzaniu prognozy Prognozę sporządzono w oparciu o dostępne materiały źródłowe: Inwentaryzację Ptaków w granicach Obszaru Specjalnej Ochrony Natura 2000 Dolina Środkowej Wisły PLB (RDOŚ 2009), opracowania ekofizjograficzne, materiały planistyczne, informacje i dane zamieszczone na stronie internetowej: Ministerstwa Środowiska ( Generalnej Dyrekcji Ochrony Środowiska ( Regionalnej Dyrekcji Ochrony Środowiska ( Wojewódzkiego Inspektoratu Ochrony Środowiska w Warszawie ( Informacje i dane udostępnione przez właściwe organy ochrony przyrody, Literaturę. Przyjęta metoda składała się z następujących elementów: etapu wstępnego obejmującego rozpoznanie stanu środowiska przyrodniczego, analizy planowanych celów i kierunków w zakresie zagospodarowania przestrzennego terenu, określenia i oceny wpływu rozwiązań planistycznych zawartych w projekcie mpzp na środowisko (zastosowano metodę opisową), sformułowania lub korekty zaproponowanych rozwiązań zapobiegających, minimalizujących/ ograniczających wpływ skutków ustaleń planu na środowisko. Zasadniczą częścią niniejszego opracowania jest identyfikacja i ocena wpływu przeznaczenia terenu pod funkcje określone w projekcie planu, w wyniku których sformułowane zostały potencjalne oddziaływania na środowisko. Przy określaniu skutków realizacji mpzp kierowano się zasadą ostrożności, zakładając, że niektóre oddziaływania mogą być większe niż w rzeczywistości. Przy opracowywaniu projektu mpzp przyjęto szereg założeń, przede wszystkim podstawowe, że realizacja ustaleń planu nie może negatywnie oddziaływać na środowisko przyrodnicze i ludzi, a w razie, gdy nie jest możliwe wyeliminowanie skutków o charakterze negatywnym, określone zostały w projekcie mpzp rozwiązania mające na celu ich zminimalizowanie. Niniejsza prognoza dokonuje ich oceny. Do identyfikacji oraz oceny potencjalnych skutków realizacji mpzp zastosowano metodę analogii. 3. Informacje o przewidywanych metodach analizy realizacji postanowień mpzp oraz częstotliwości jej przeprowadzania Ogólne uwarunkowania prawne dotyczące analiz realizacji postanowień mpzp określone są w przepisach ustawy o udostępnianiu informacji oraz o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym. 4

5 W razie planowanej realizacji przedsięwzięcia mogącego znacząco oddziaływać na środowisko, określonego w przepisach szczególnych, organ właściwy do wydania decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach, czyli wójt, burmistrz, prezydent powinien dokonać analizy mpzp. Wniosek ten wynika z analizy art. 80 ust. 2 ustawy o udostępnianiu informacji o środowisku, który stanowi, że właściwy organ wydaję decyzję o środowiskowych uwarunkowaniach po stwierdzeniu zgodności lokalizacji przedsięwzięcia z ustaleniami miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego, jeżeli plan ten został uchwalony. Zgodnie z art. 32 ust. 1 ustawy z dnia 27 marca 2003 r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym (t. jedn. Dz. U. z 2012 r. poz. 647) w celu oceny aktualności studium i planów miejscowych wójt, burmistrz albo prezydent miasta dokonuje analizy zmian w zagospodarowaniu przestrzennym gminy, ocenia postępy w opracowywaniu planów miejscowych i opracowuje wieloletnie programy ich sporządzania w nawiązaniu do ustaleń studium, z uwzględnieniem decyzji zamieszczonych w rejestrach, o których mowa w art. 57 ust. 1-3 i art. 67, oraz wniosków w sprawie sporządzenia lub zmiany planu miejscowego. Ponadto, jak wynika, z dalszego ustępu (art. 32 ust. 2 ustawy) organ wykonawczy gminy przekazuje wyniki ww. analiz, po uzyskaniu opinii gminnej lub innej właściwej, w rozumieniu art. 8 ustawy, komisji urbanistyczno-architektonicznej, co najmniej raz w czasie kadencji rady. Rada gminy podejmuje uchwałę w sprawie aktualności studium i planów miejscowych, a w przypadku uznania ich za nieaktualne, w całości lub w części, podejmuje działania dotyczące zmiany studium lub planu miejscowego. Zasadniczo jednak, nadzór nad realizacją zapisów mpzp powinien dotyczyć stanu środowiska obszaru objętego jego opracowaniem i polegać na badaniach wykonywanych w ramach państwowego monitoringu środowiska. Podsumowując, nie jest konieczne wprowadzanie w odniesieniu do przedmiotowego planu indywidualnych rozwiązań w zakresie monitorowania, w szczególności określania jego zakresu i częstotliwości. 4. Informacje o możliwym transgranicznym oddziaływaniu na środowisko Analizując ustalenia miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego gminy Jabłonna części południowej wsi Skierdy, nie dostrzega się możliwości wystąpienia skutków o charakterze transgranicznym, ponieważ obszar opracowania znajduje się w centralnej części Polski, w znacznej odległości od strefy przygranicznej. Tak więc uchwalenie i realizacja przedmiotowego dokumentu nie wpłynie na środowisko przyrodnicze innych krajów. 5. Analiza i ocena stanu środowiska z uwzględnieniem braku realizacji mpzp Zgodnie z wymogami ustawy o udostępnianiu informacji przedstawione w dalszej części analizy i oceny obejmują następujące zagadnienia: istniejący stan środowiska oraz potencjalne zmiany tego stanu w przypadku braku realizacji projektowanego dokumentu, stan środowiska na obszarach objętych przewidywanym znaczącym oddziaływaniem, istniejące problemy ochrony środowiska istotne z punktu widzenia projektowanego dokumentu, w szczególności dotyczące obszarów podlegających ochronie na podstawie ustawy z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody, 5

6 cele ochrony środowiska ustanowione na szczeblu międzynarodowym, wspólnotowym i krajowym, istotne z punktu widzenia projektowanego dokumentu, oraz sposoby, w jakich te cele i inne problemy środowiska zostały uwzględnione podczas opracowywania dokumentu, przewidywane znaczące oddziaływania, w tym oddziaływania bezpośrednie, pośrednie, wtórne, skumulowane, krótkoterminowe, średnioterminowe i długoterminowe, stałe i chwilowe oraz pozytywne i negatywne, na cele i przedmiot ochrony obszaru Natura 2000 oraz integralność tego obszaru, a także na środowisko z uwzględnieniem zależności między tymi elementami środowiska i między oddziaływaniami na te elementy Analiza istniejącego stanu środowiska w tym na obszarach objętych przewidywanym znaczącym oddziaływaniem oraz wskazanie potencjalnych zmian tego stanu w przypadku braku realizacji projektowanego dokumentu Przedmiotowy obszar planu stanowią tereny położone w części zachodniej gminy Jabłonna. Zgodnie z podziałem fizyczno-geograficznym (według J. Kondrackiego, 1998) gmina Jabłonna położona jest na Nizinie Środkowomazowieckiej [318.7] w obrębie Nizin Środkowopolskich [318] na obszarze Niżu Środkowoeuropejskiego [31], a w świetle podziału administracyjnego kraju, stanowi jedną z pięciu gmin powiatu legionowskiego. Gmina Jabłonna usytuowana jest w centralnej części województwa mazowieckiego, na północ od Warszawy. Obszar objęty sporządzeniem mpzp zajmuje powierzchnię około 392 ha i zlokalizowany jest w zachodniej części gminy Jabłonna, w sąsiedztwie wsi Suchocin (od strony północno-zachodniej) oraz Rajszew (od strony południowo-wschodniej). Południowa granica planu jest jednocześnie granicą gminy. Obszar planu zajmuje rozległą powierzchnię stanowiącą fragment doliny Wisły, zróżnicowany pod względem przyrodniczym i zagospodarowania przestrzennego. Zróżnicowanie przyrodnicze jest wynikiem położenia tego obszaru w obrębie tarasu zalewowego obejmującego znaczną powierzchnię planu i nadzalewowego Wisły usytuowanego w jego północnej części. W zależności od położenia w obrębie danego tarasu, tereny planu charakteryzują się rzędnymi w przedziale od 73,4 do 77,9 m. Znaczną część obszaru planu (w tym również tereny przyległe) stanowią tereny niezabudowane charakteryzujące się dużą wartością przyrodniczą z uwagi na występowanie na nich chronionych gatunków roślin, zwierząt, siedlisk przyrodniczych oraz zróżnicowanego krajobrazu. Z tych powodów, niektóre tereny planu objęto ochroną prawną jako obszary: chronionego krajobrazu, europejskiej sieci ekologicznej Natura Obszary te usytuowane są na tarasie zalewowym Wisły, charakteryzującym się mozaiką ekosystemów: łąk, zakrzewień i zadrzewień oraz starorzeczy. Elementem antropogenicznym tego tarasu jest wał przeciwpowodziowy. Z uwagi jednak na swoje właściwości obiekt ten pełni pewne funkcje przyrodnicze. Natomiast na terenach położonych na tarasie nadzalewowym zlokalizowana jest zabudowa mieszkaniowa i usługowa. W granicach planu nie występują obiekty zabytkowe i obszary podlegające ochronie na podstawie ustawy o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami. 6

7 Na tarasie zalewowym, rzadziej na tarasie nadzalewowym w granicach opracowania, występują starorzecza oraz obszary okresowej stagnacji wód, w obrębie których możliwe jest występowanie gruntów organicznych lub spoistych uplastycznionych. Natomiast na tarasie nadzalewowym występują utwory piaszczyste, lokalnie pokrywy mad pyłów i glin. Do najbardziej rozpowszechnionych typów gleb na obszarze planu należy zaliczyć gleby pyłowe lekkie i średnie. Pod względem przydatności rolniczej, gleby tego obszaru należy zaliczyć do kompleksu użytków zielonych średnich, słabych i bardzo słabych. Na niewielkiej powierzchni znajdują się gleby kompleksu żytniego bardzo dobrego, dobrego i słabego. W części środkowej obszaru opracowania występują gleby pod lasami. Pozostałą część stanowią tereny zabudowane (w części północnej planu) i tereny wód powierzchniowych (na południu planu). Najważniejszym elementem sieci rzecznej obszaru jest rzeka Wisła. Na obszarze opracowania nie znajdują się udokumentowane złoża surowców naturalnych. Według regionalizacji klimatycznej Polski W. Okołowicza (1978), mezoregion Kotlina Warszawska, a tym samym również analizowany obszar gminy Jabłonna, objęty sporządzeniem planu miejscowego, należy do regionu klimatycznego Mazowiecko-Podlaskiego. Klimat w tym regionie ma cechy kontynentalne, co ujawnia się w postaci: występowania znacznych rocznych amplitud temperatury, niskiej sumy opadów atmosferycznych (średnio mm), średniej temperatury rocznej około 7,5 st. C, dominujących wiatrów zachodnich, okresu wegetacyjnego, który rozpoczyna się 1 kwietnia i trwa dni. Zróżnicowane ukształtowanie (taras zalewowy i nadzalewowy) i pokrycie terenu na obszarze opracowania wpływa na urozmaicenie klimatu lokalnego. Obszary dobrze przewietrzane w południowej i centralnej jego części charakteryzują się znacznymi amplitudami dobowymi temperatury, dużą wilgotnością powietrza, częstym występowaniem mgieł, rannych przymrozków oraz tworzeniem zastoisk zimnego powietrza, aż do wystąpienia inwersji termicznych. Korzystniejszymi warunkami mikroklimatycznymi charakteryzują się tereny w północnej części planu w obrębie tarasu nadzalewowego. W granicach planu znajdują się następujące obszary chronione: Obszar Specjalnej Ochrony Dolina Środkowej Wisły (PLB140004) wyznaczony na podstawie Dyrektywy Ptasiej, obejmujący dolinę Wisły pomiędzy Dęblinem a Płockiem, Specjalny Obszar Ochrony Siedlisk Kampinoska Dolina Wisły (PLH140029) pokrywający się częściowo z obszarem OSO Dolina Środkowej Wisły, obejmujący fragment naturalnej doliny dużej rzeki nizinnej wraz z charakterystycznym strefowym układem zbiorowisk roślinnych reprezentujących pełny zakres wilgotnościowy i siedliskowy w obrębie tarasów: zalewowego i nadzalewowego, Warszawski Obszar Chronionego Krajobrazu (WOCHK) utworzony rozporządzeniem Nr 3 Wojewody Mazowieckiego z dnia 13 lutego 2007 r. (Dz. Urz. Woj. Maz. z dnia 14 lutego 2007 r. 42, poz. 870) obejmujący tereny chronione ze względu na wyróżniający się krajobraz o zróżnicowanych ekosystemach, wartościowe ze względu na możliwość zaspokajania potrzeb związanych z turystyką i wypoczynkiem, a także pełnioną funkcją korytarzy ekologicznych. 7

8 Obszar Natura 2000 Dolina Środkowej Wisły obejmuje długi, zachowujący naturalny charakter rzeki roztokowej, odcinek Wisły pomiędzy Dęblinem a Płockiem, z licznymi wyspami. Największe z wysp pokryte są zaroślami wierzbowymi i topolowymi. W dolinie zachowały się również fragmenty dawnych lasów łęgowych i grądów. Analizowany obszar jest ostoją ptasią o randze europejskiej E 46. Jak wynika ze Standardowego Formularza Danych (SDF) występują w niej co najmniej 22 gatunki ptaków z Załącznika I Dyrektywy Ptasiej, 9 gatunków z Polskiej Czerwonej Księgi (PCK). Dolina Środkowej Wisły stanowi bardzo ważną ostoję ptaków wodno-błotnych gniazduje tu gatunków. W okresie lęgowym obszar zasiedla co najmniej 1% populacji krajowej (C3, C6) następujących gatunków ptaków: brodziec piskliwy, krwawodziób, mewa czarnogłowa, mewa pospolita, ostrygojad (PCK), płaskonos, podgorzałka (PCK), podróżniczek (PCK), rybitwa białoczelna (PCK), rybitwa rzeczna, sieweczka obrożna (PCK), sieweczka rzeczna (PCK), śmieszka i zimorodek. Ponadto w stosunkowo wysokim zagęszczeniu (C7) występuje tu bocian czarny, czajka i rycyk. W okresie wędrówek w stosunkowo wysokim zagęszczeniu (C7) pojawia się bocian czarny (do 245 osobników). Zimą występuje co najmniej 1% populacji szlaku wędrówkowego (C2 i C3) czapli siwej i krzyżówki; w stosunkowo wysokim zagęszczeniu (C7) zimuje gągoł i bielaczek. Spotykane ptaki wodno-błotne występują tu zimą w koncentracjach powyżej osobników (C4). Specjalny Obszar Ochrony Siedlisk Kampinoska Dolina Wisły (PLH140029) obejmuje dolinę Wisły pomiędzy Warszawą a Płockiem. Pod względem fizjograficznym położony jest w obrębie Kotliny Warszawskiej (318.73) i częściowo w Kotlinie Płockiej (315.36). Obszar ten w dużej części położony jest w obrębie OSO "Dolina Środkowej Wisły" oraz obszarów chronionego krajobrazu Nadwiślańskiego i Warszawskiego. Ponad połowa powierzchni obszaru objęta jest ochroną rezerwatową jako istniejące rezerwaty przyrody: Ławice Kiełpińskie, Zakole Zakroczymskie, Wikliny Wiślane, Wyspy Białobrzeskie, Ławice Troszyńskie, Wyspy Zakrzewskie oraz rezerwaty projektowane Wyspy Smoszewskie i Kępy Śladowskie. Przedmiotem ochrony tego obszaru są następujące siedlisk przyrodnicze: lasy łęgowe (*91E0) występujące jako łęgi wierzbowe Salicetum albo-fragilis (*91E0-1), topolowe Populetum albae (*91E0-2), łęgi olszowo-jesionowe Fraxino-Alnetum (*91E0-3), łęgi wiązowo-jesionowe Ficario ulmentum minoris typicum (91F0); grądy subkontynentalne Tilio carpinetum typicum (9170); starorzecza (3150); ziołorośla nadrzeczne (6430); muliste zalewane brzegi (3270); łąki rajgrasowe Arrhenatherion elatioris (6510-1); łąki wiechlinowo-kostrzewowe Poa-Festucetum rubrae (= zbiorowisko Festuca rubra i Poa pratensis) (6510-2); zmiennowilgotne łąki trzęślicowe ze związku Molinietalia (6410). Zgodnie z rozporządzeniem Wojewody, WOCHK zajmuje obszar o powierzchni blisko ha ( ,1 ha) podzielony na: 8

9 strefę szczególnej ochrony ekologicznej obejmującą tereny, które decydują o potencjale biotycznym obszarów oraz o istotnym znaczeniu dla migracji zwierząt, roślin i grzybów, strefę ochrony urbanistycznej obejmującej wybrane tereny miast i wsi oraz grunty o wzmożonym naporze urbanizacyjnym, posiadające szczególne wartości przyrodnicze, strefę zwykłą obejmującą pozostałe tereny. Z uwagi na charakter i usytuowanie obszaru planu, znaczna jego część położona jest w strefie szczególnej ochrony ekologicznej i ochrony urbanistycznej. W granicach planu znajduje się również pomnik przyrody dąb szypułkowy, stanowiący przykład indywidualnej formy ochrony przyrody (zgodnie z katalogiem form ochrony przyrody określonym w art. 6 ustawy o ochronie przyrody). Natomiast w sąsiedztwie obszaru planu znajdują się: rezerwat przyrody Kępy Kazuńskie utworzony w celu ochrony wysp, piaszczystych łach oraz wód płynących rzeki Wisły o łącznej powierzchni 544,28 ha położony w gminach: Czosnów, Jabłonna (116,93 ha) oraz Nowy Dwór Mazowiecki, rezerwat Ławice Kiełpińskie chroniący wyspy, piaszczyste łachy oraz wody płynące rzeki Wisły o łącznej powierzchni 803,00 ha położone w gminach: Łomianki, Warszawa-Białołęka oraz Jabłonna (387,67 ha). Brak realizacji planu miejscowego spowoduje określone skutki społeczne, gospodarcze i środowiskowe. Uwzględniając uwarunkowania obszaru objętego sporządzeniem mpzp, w szczególności dotyczące prawnych aspektów zmiany sposobu zabudowy i zagospodarowania terenu, nie przewiduje się, aby brak realizacji planu wpłynął w zasadniczy sposób na stan środowiska przyrodniczego tego obszaru. Do pozytywnych aspektów nierealizowania mpzp należy zaliczyć: zmniejszenie tempa urbanizacji terenów pełniących obecnie wyłącznie funkcje przyrodnicze (tereny otwarte) oraz wtórna sukcesja roślinności na terenach nieużytkowanych gospodarczo Określenie, analiza oraz ocena istniejących problemów ochrony środowiska istotnych z punktu widzenia projektowanego dokumentu, w szczególności dotyczące obszarów podlegających ochronie na podstawie ustawy z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody Częściowo w granicach obszaru objętego sporządzeniem mpzp usytuowane są następujące obszarowe i indywidualne formy ochrony przyrody: Specjalny Obszar Ochrony Kampinoska Dolina Wisły (PLH140029), Obszar Specjalnej Ochrony Dolina Środkowej Wisły (PLB140004), Warszawski Obszar Chronionego Krajobrazu (WOCHK), pomnik przyrody. Podstawowymi problemami dla środowiska przyrodniczego obszarów Natura 2000 zlokalizowanych częściowo w granicach opracowania są: regulacja i zabudowa hydrotechniczna Wisły, usuwanie z międzywala drzew i krzewów w ramach ochrony przeciwpowodziowej, 9

10 zanieczyszczenie wody i wzrost jej żyzności, nadmierne korzystanie z zasobów wodnych rzeki na potrzeby komunalne i przemysłowe, przekształcenia gospodarcze i ekonomiczne w sektorze rolniczym, powodujące stopniowy zanik tradycyjnej gospodarki łąkowo-pasterskiej, niekontrolowany ruch turystyczny i szeroko pojęta, niezorganizowana i spontaniczna rekreacja, kłusownictwo rybackie zarówno w obrębie samej rzeki jak i na starorzeczach. Tereny w północnej części są objęte ochroną jako Specjalny Obszar Ochrony Kampinoska Dolina Wisły (PLH140029). Są to tereny o łącznej powierzchni 14,506 ha (poniżej 4% obszaru planu). W świetle projektu mpzp zostaną one przeznaczone pod usługi związane ze sportem i rekreacją oraz turystyką. Biorąc pod uwagę fakt, że według założeń (projekt planu), minimalny udział powierzchni biologicznie czynnej w stosunku do powierzchni działki budowlanej wskazanych terenów wyniesie 70%, zmiany przestrzenne spowodowane realizacją planu nie powinny objąć więcej niż około 4ha ich powierzchni (około 1 % powierzchni terenów objętych opracowaniem mpzp). Nie tylko powierzchnia terenów, ale również ich przeznaczenie (charakter), wskazuje na niewielką skalę i intensywność oddziaływania na środowisko przyrodnicze, w tym również obszar Natura Ponadto w świetle projektu mpzp, funkcje usługowe w zakresie sportu, rekreacji i turystyki, przewidziane są na terenach najdalej na północ oddalonych (nie licząc terenów w bezpośrednim sąsiedztwie ul. Modlińskiej) od cennych przyrodniczo siedlisk (obszar planu obejmuje jedynie zewnętrzny fragment obszaru PLH140029). Są to tereny w części antropogenicznie przekształcone i usytuowane najbliżej istniejącej zabudowy. Wprowadzenie jedynie na części obszaru wskazanych funkcji usługowych w swoisty sposób reglamentuje możliwość rozwoju usług sportu, rekreacji i turystyki. Ocenia się, że wprowadzenie na części obszaru opracowania (o mniejszej wartości przyrodniczej) zorganizowanych form sportu, rekreacji i turystyki jest korzystniejsza z punktu widzenia celów i przedmiotu ochrony pozostałych terenów wchodzących w skład obszarów Natura 2000 niż niekontrolowany ruch turystyczny i niezorganizowana, spontaniczna rekreacja. Przedmiotem ochrony obszaru Natura 2000 Dolina Środkowej Wisły są związane z tą rzeką elementy środowiska przyrodniczego takie jak: koryto rzeczne, usytuowane w nim piaszczyste wyspy i łachy, zbiorowiska roślinne, w tym zadrzewienia i zakrzewienia nadrzeczne, rośliny i zwierzęta (przede wszystkim ptaki wodnobłotne), zbiorowiska leśne (łęgi występujące w dolinie Wisły) oraz krajobraz. Z uwagi na planowane zagospodarowanie terenów przylegających do obszaru OSO od strony północnej, niewielki zakres przewidywanej ingerencji w środowisko przyrodnicze oraz ochronę, zarówno określonych ekosystemów, jak również ich elementów, nie przewiduje się negatywnego wpływu skutków ustaleń planu na obszar Natura 2000 Dolina Środkowej Wisły. Podkreślić należy, że tereny w obrębie Obszaru Specjalnej Ochrony (OSO) Dolina Środkowej Wisły nie są planowane do zainwestowania. Tak więc w pełni zostaną zachowane cenne przyrodniczo elementy środowiska, jak: koryto rzeczne, namuliska, starorzecza oraz zbiorowiska roślinne, w tym zakrzewienia i zadrzewienia nadrzeczne. Ochrona siedlisk przyrodniczych i zarazem siedlisk określonych gatunków ptaków będących przedmiotem ochrony tego obszaru, przyczynia się do ich ochrony. Ewentualny wpływ zagospodarowania terenów położonych na północ od granicy obszaru chronionego na podlegające ochronie gatunki ptaków, będzie niewielki z uwagi na brak odpowiednich siedlisk. Poza obszarem zainwestowania 10

11 oraz negatywnego oddziaływania skutków realizacji postanowień planu są rezerwaty przyrody (oba obszary znajdują się poza granicami planu). Uwzględniając przedstawione wcześniej uwarunkowania funkcjonalno-przestrzenne, ocenia się, że realizacja mpzp nie spowoduje bezpośredniego zagrożenia dla siedlisk przyrodniczych występujących na obszarze Natura 2000 PLH140029, w szczególności niżowych świeżych łąk użytkowanych ekstensywnie (Arrhenatherion elatioris) oraz łęgów (Salicetum albo-fragilis, Populetum albae, Alnenion). Zagadnienia dot. wpływu na środowisko skutków ustaleń przedmiotowego planu na obszary Natura 2000 zostały szerzej przedstawione w dalszej części opracowania (pkt. 5.4) Określenie, analiza oraz ocena celów ochrony środowiska ustanowione na szczeblu międzynarodowym, wspólnotowym i krajowym, istotne z punktu widzenia opracowania mpzp, oraz sposoby, w jakich te cele i inne problemy środowiska zostały uwzględnione podczas opracowywania mpzp Analizując przepisy z zakresu ochrony środowiska zawarte w przepisach prawa międzynarodowego, wspólnotowego oraz krajowego, nie dostrzeżono celów, które odnosiłyby się bezpośrednio do obszaru objętego sporządzeniem miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego gminy Jabłonna. Istnieją jednak określone cele (zasady), nieodnoszące się wprost do określonego indywidualnie obszaru, ale istotne z punktu widzenia planowania przestrzennego i wymagające uwzględnienia na etapie sporządzania planu miejscowego. Cele ochrony środowiska osiągane są poprzez stosowanie norm określonych w przepisach powszechnie obowiązujących oraz przepisach prawa miejscowego. Normy prawne stanowią podstawę proponowanych w mpzp rozwiązań, wyznaczając jednocześnie ogólne ramy użytkowania terenu i korzystania ze środowiska. Do najważniejszych norm prawnych, uwzględnionych w projekcie planu, zawierających cele ochrony środowiska, ustanowionych na szczeblu krajowym należą: ustawa z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody (t. jedn. Dz. U. z 2009 r. Nr 151, poz ze zm.), ustawa z dnia 27 kwietnia 2001 r. o odpadach (Dz. U. z 2010 r. Nr 185, poz ze zm.), ustawa z dnia 27 kwietnia 2001 r. Prawo ochrony środowiska (Dz. U. z 2008 r. Nr 25, poz. 150 ze zm.), ustawa z dnia 18 lipca 2001 r. Prawo wodne (t. jedn. Dz. U. z 2012 poz. 145), ustawa z dnia 13 września 1995 r. o utrzymaniu czystości i porządku w gminach (t. jedn. Dz. U. z 2012 r. poz. 391). Zasady ochrony środowiska, przyrody i krajobrazu kulturowego, które w świetle art. 15 ust. 2 pkt 3 ustawy z dnia 27 marca 2003 r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym (t. jedn. Dz. U. z 2012 r. poz. 647) określa się obowiązkowo w mpzp, oparte są na normach prawa krajowego zgodnych z prawem wspólnotowym oraz międzynarodowym. Podkreślenia wymaga, że jednym z podstawowych celów wspólnotowych w zakresie udziału społeczeństwa w ochronie środowiska oraz oceny wpływu na środowisko planów i programów, jest przeprowadzenie postępowania w sprawie oceny oddziaływania na środowisko skutków realizacji projektowanego dokumentu w oparciu o przepisy rozdziału 1 działu IV ustawy o udostępnianiu informacji 11

12 o środowisku, uwzględniającej dyrektywę 2001/42/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 27 czerwca 2001 r. w sprawie oceny wpływu niektórych planów i programów na środowisko (Dz.U.UE.L ) Określenie, analiza oraz ocena przewidywanych znaczących oddziaływań, w tym oddziaływania bezpośredniego, pośredniego, wtórnego, skumulowanego, krótkoterminowego, średnioterminowego i długoterminowego, stałego i chwilowego oraz pozytywnego i negatywnego, na cele i przedmiot ochrony obszaru Natura 2000 oraz integralność obszaru, a także na środowisko, a w szczególności na różnorodność biologiczną, ludzi, zwierzęta, rośliny, wodę, powietrze, powierzchnię ziemi, krajobraz, klimat, zasoby naturalne, zabytki, dobra materialne, z uwzględnieniem zależności między tymi elementami środowiska i między oddziaływaniami na te elementy Przedmiotem poniższej analizy i oceny są przewidywane znaczące oddziaływania na środowisko skutków ustaleń projektowanego dokumentu, czyli miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego gminy Jabłonna części południowej wsi Skierdy. Oddziaływania wymienione i opisane w dalszej części opracowania są oddziaływaniami potencjalnymi lub inaczej mówiąc prognozowanymi, które mogą wystąpić w wyniku realizacji mpzp. W celu oceny wpływu kierunków zagospodarowania przestrzennego mpzp rozróżniono dwa stopnie skali: oddziaływanie negatywne, oddziaływanie pozytywne. Dla określenia intensywności negatywnego wpływu na środowisko przyjęto następujące stopnie skali: oddziaływanie minimalne, oddziaływanie przeciętne, oddziaływanie znaczące. Źródłem negatywnego oddziaływania jest przede wszystkim przeznaczenie danego terenu, wpływające na jego zagospodarowanie i użytkowanie. Zgodnie z projektem mpzp, obszar opracowania zostanie przeznaczony pod następujące funkcje: mieszkaniową (tereny: MN, MN/U), komunikacyjną (tereny: KDGP, KSO, KDL, KDD, KDW, KPJ), usługową (tereny: U/MN, UO/UK, U, US/UT, US, US1), przyrodniczą (tereny: ZL, RZ, ZU, WS, WH). Ustalenia szczegółowe planu dotyczące poszczególnych terenów określone zostały w rozdziale 3 ( 7 do 23) części tekstowej projektu mpzp. Wynika z nich, że dominującą funkcją planu będzie funkcja przyrodnicza, gdyż łączna powierzchnia terenów oznaczonych symbolami: ZL, RZ i WS wynosi ponad 300 ha (76,5 % łącznej powierzchni obszaru mpzp), z czego tereny łąk i pastwisk zajmują powierzchnię ponad 160 ha, tereny wody powierzchniowej śródlądowej niespełna 90 ha, a tereny lasu blisko 50 ha. Obszarami planowanymi do gospodarczego zagospodarowania będą przede wszystkim tereny zabudowy: mieszkaniowej jednorodzinnej, mieszkaniowej jednorodzinnej z towarzyszącą zabudową usługową, tereny zabudowy usługowej oraz usług sportu i rekreacji oraz turystyki. 12

13 Na podstawie przeprowadzonej analizy przyjęto, że skutki ustaleń planu będą zróżnicowane co do intensywności, zasięgu oraz wpływu na określony element środowiska. Na wstępie przeanalizowano możliwość wpływu realizacji planu na przedmiot i spójność obszarów Natura Dokonując analizy i oceny oddziaływań na obszary Natura 2000 uwzględniono dane dot. przedmiotu ochrony poszczególnych obszarów (zgodnie z formularzami SDF) oraz aktualny stan siedlisk przyrodniczych w granicach opracowania. Dolina Środkowej Wisły Obszar Natura 2000 Dolina Środkowej Wisły obejmuje długi, zachowujący naturalny charakter rzeki roztokowej, odcinek Wisły pomiędzy Dęblinem a Płockiem, z licznymi wyspami. Największe z wysp pokryte są zaroślami wierzbowymi i topolowymi. Brzegi rzeki wraz z terasą zalewową zajmują intensywnie eksploatowane zarośla wierzbowe, łąki i pastwiska, na których wypasane są duże stada bydła. W dolinie zachowały się również fragmenty dawnych lasów łęgowych. Analizowany obszar jest ostoją ptasią o randze europejskiej E 46. Jak wynika z SDF występują w niej co najmniej 22 gatunki ptaków z Załącznika I Dyrektywy Ptasiej, 9 gatunków z Polskiej Czerwonej Księgi (PCK). Dolina Środkowej Wisły stanowi bardzo ważną ostoję ptaków wodno-błotnych gniazduje tu gatunków. W okresie lęgowym obszar zasiedla co najmniej 1% populacji krajowej (C3, C6) następujących gatunków ptaków: brodziec piskliwy, krwawodziób, mewa czarnogłowa, mewa pospolita, ostrygojad (PCK), płaskonos, podgorzałka (PCK), podróżniczek (PCK), rybitwa białoczelna (PCK), rybitwa rzeczna, sieweczka obrożna (PCK), sieweczka rzeczna (PCK), śmieszka, zimorodek; w stosunkowo wysokim zagęszczeniu (C7) występuje bocian czarny, czajka i rycyk. W okresie wędrówek w stosunkowo wysokim zagęszczeniu (C7) występuje bocian czarny (do 245 osobników). Zimą występuje co najmniej 1% populacji szlaku wędrówkowego (C2 i C3) czapli siwej i krzyżówki; w stosunkowo wysokim zagęszczeniu (C7) zimuje gągoł i bielaczek. Spotykane ptaki wodno-błotne występują tu zimą w koncentracjach powyżej osobników (C4). Opisywany obszar jest zatem bardzo ważny dla ptaków zimujących i migrujących. W świetle SDF do największych zagrożeń tego obszaru należą: planowana regulacja koryta rzeki, a w szczególności realizacja długoterminowych planów jej kaskadyzacji, zanieczyszczenie wód, niszczenie lasów nadrzecznych, płoszenie ptaków w okresie lęgowym. Zagrożeniami lokalnymi są kłusownictwo rybackie, palenie ognisk i pożary łąk, penetracja (raczej rzadka) przez wędkarzy wysp w okresie lęgowym ptaków, wycinanie przez miejscową ludność drzew (głównie w międzywalu). Należy zwrócić uwagę również na prowadzone lub planowane działania w dolinie Wisły nie związane z ochroną obszaru Natura W granicach opisywanego obszaru realizowane są działania z zakresu ochrony przeciwpowodziowej dotyczące utrzymania istniejących obiektów i urządzeń ochrony przeciwpowodziowej oraz prace utrzymaniowe koryta. Ponadto będą prowadzone działania zapewniające swobodny spływ wód oraz lodu. Ocenia się, że realizacja wskazanych działań nie zagrozi dobremu stanowi ekologicznemu doliny. Wykonywane roboty obejmują różne fragmenty doliny rzecznej i nie mają istotnego wpływu na całość obszaru Natura Kampinoska Dolina Wisły Na podstawie danych zawartych w SDF szczegółowo scharakteryzowano obszar Natura 2000 Kampinoska Dolina Wisły oraz zagrożenia dla zasobów przyrody stanowiących przedmiot jego ochrony. Obszar obejmuje 13

14 odcinek doliny Wisły pomiędzy Warszawą a Płockiem. Pod względem fizjograficznym położony jest w obrębie Kotliny Warszawskiej (318.73) i częściowo w Kotlinie Płockiej (315.36). Obszar Kampinoskiej Doliny Wisły w dużej części położony jest w obrębie OSO "Dolina Środkowej Wisły" oraz obszarów chronionego krajobrazu Nadwiślańskiego i Warszawskiego. Ponad połowa powierzchni obszaru objęta jest ochroną rezerwatową jako istniejące rezerwaty przyrody: Ławice Kiełpińskie, Zakole Zakroczymskie, Wikliny Wiślane, Wyspy Białobrzeskie, Ławice Troszyńskie, Wyspy Zakrzewskie oraz rezerwaty projektowane Wyspy Smoszewskie i Kępy Śladowskie. Wisła na tym odcinku płynie swoim naturalnym korytem o charakterze roztokowym z licznymi łachami i namuliskami. Koryto kształtowane jest dynamicznymi procesami erozyjno-akumulacyjnymi, warunkującymi powstawanie naturalnych fitocenoz leśnych i nieleśnych. W dolinie zachowały się liczne starorzecza, otoczone mozaiką zarośli wierzbowych, lasów łęgowych oraz ekstensywnie użytkowanych łąk i pastwisk. Północna krawędź doliny jest wyraźnie zarysowana i osiąga wysokość względną dochodzącą do ok. 35 m. Od strony południowej rozciąga się szeroki taras zalewowy. Dolina charakteryzuje się strefowym układem zbiorowisk roślinnych reprezentujących pełny zakres wilgotnościowy i siedliskowy w obrębie obu tarasów. Jednocześnie obszar jest fragmentem jednego z najważniejszych europejskich korytarzy ekologicznych. Charakterystycznym elementem tutejszego krajobrazu i zarazem zbiorowisk roślinnych są lasy łęgowe (*91E0). Bezpośrednio z korytem Wisły związane są ginące w skali Europy nadrzeczne łęgi wierzbowe Salicetum albofragilis (*91E0-1) i topolowe Populetum albae (*91E0-2), występujące w obrębie międzywala i starszych wysp. Największe i najcenniejsze fragmenty tych lasów znajdują się w okolicy Zakroczymia w rezerwacie "Zakole Zakroczymskie" oraz na dużych wyspach w rezerwacie "Ławice Kiełpińskie" położonym w gminie Łomianki i dzielnicy Warszawa Białołęka. Pomiędzy Młodzieszynkiem a Dobrzykowem na odcinku około 40 km, tereny przyskarpowe wieńczące dolinę Wisły, porastają łęgi olszowo-jesionowe Fraxino-Alnetum (*91E0-3) o różnych fazach rozwojowych, od dojrzałych i reprezentatywnych płatów po stosunkowo młode fitocenozy z niedojrzałym drzewostanem, stanowiące początkową fazę regeneracyjną. W obrębie obszarów leśnych spotykane są łęgi wiązowo-jesionowe Ficario ulmentum minoris typicum (91F0) oraz grądy subkontynentalne Tilio carpinetum typicum (9170). Zajmują one bardzo niewielkie powierzchnie głównie w strefie przejściowej pomiędzy dnem doliny, a jej wysokimi, partiami krawędziowymi charakteryzującymi się mozaiką wąwozów erozyjnych i południową ekspozycją. Istotnym elementem hydrograficznym analizowanego obszaru są starorzecza (3150). Największe i najcenniejsze z nich to: Jeziorko Kiełpińskie będące jednocześnie rezerwatem przyrody, Jeziorko Secymińskie oraz starorzecza w okolicy Nowosiadła, Kępy Polskiej i Bód Borowickich. Do innych siedlisk przyrodniczych charakterystycznych dla dolin rzecznych należą ziołorośla nadrzeczne (6430) oraz muliste zalewane brzegi (3270). Pierwsze reprezentowane są przez zbiorowiska ze związku Convolvutetalia sepium: Cuscuto-Calystegietum sepium, Urtico-Calystegietum sepium oraz Calystegio-Eupatorietum. Drugie stanowią miejsca występowania roślinności namuliskowej ze związku Bidention tripartiti reprezentowane przez zbiorowiska Polygono brittingeri Chenopodietum rubri i Chenopodietum rubri. 14

15 Krajobraz Doliny Wisły tworzą również łąki reprezentujące wszystkie wyższe jednostki syntaksonomiczne w obrębie klasy Molinio-Arrhenatheretea. Do najcenniejszych należą ekstensywnie użytkowane łąki rajgrasowe Arrhenatherion elatioris (6510-1) zróżnicowane pod względem wilgotności i żyzności podłoża na kilka podzespołów, łąki wiechlinowo-kostrzewowe Poa-Festucetum rubrae (= zbiorowisko Festuca rubra i Poa pratensis) (6510-2) oraz bardzo rzadkie w obrębie tarasu zalewowego zmiennowilgotne łąki trzęślicowe ze związku Molinietalia (6410). Z kolei luźne piaski akumulacyjne naniesione przez rzekę w obrębie tarasy zalewowej, porastają ciepłolubne murawy napiaskowe z klasy Koelerio glaucae-corynephoretea canescentis (6120), reprezentowane m.in. przez murawy z lepnicą tatarską Corynephoro-Silenetum tataricae i lepnicą wąskopłatkową Sileno otitis-festucetum. Różnorodność siedlisk przyczynia się do zróżnicowania zwierząt i roślin, w tym gatunków chronionych i zagrożonych wymarciem. W obrębie obszaru występuje jedna z najliczniejszych w Polsce populacji bolenia Aspius aspius (1130). Ichtiofauna analizowanego obszaru chronionego utrzymuje się w stanie zdolnym do samoistnej regeneracji w przypadku zahamowania dalszego pogarszania się stanu siedlisk (wód). Występują tu również stabilne i silne liczebnie populacje bobra Castor fiber (1337) oraz wydry Lutra lutra (1355). Starorzecza są ostoją kumaka nizinnego Bombina bombina (1188) i traszki grzebieniastej Triturus cristatus (1166). Ponadto, Kampinoska Dolina Wisły pełni kluczową rolę dla ptaków zarówno w okresie lęgowym, jak również w czasie migracji. Znaczna część gatunków wymienionych jest w I Załączniku Dyrektywy Ptasiej. Jak w wynika z SDF podstawowym zagrożeniem dla środowiska przyrodniczego doliny Wisły jest plan udrożnienia szlaku wodnego Wschód-Zachód, który ma być dostępny docelowo dla ciężkiego sprzętu pływającego o ładowności przekraczającej 1000 t. Modernizacja szlaku wodnego Wisły oznacza regulację i pogłębienie koryta oraz zabudowę hydrotechniczną rzeki. Równie istotne z przyrodniczego punktu widzenia (z resztą nie tylko) dla nadrzecznych lasów łęgowych jest usuwanie z międzywala drzew i krzewów w ramach ochrony przeciwpowodziowej. Niekorzystne, zwłaszcza dla ichtiofauny rzeki jest zanieczyszczenie wody, zwłaszcza substancjami biogennymi. Bezpośrednio zagrożenie stwarza również nieracjonalne korzystanie z zasobów wodnych rzeki na potrzeby komunalne i przemysłowe Warszawy. Natomiast zagrożeniem dla siedlisk takich jak łąki oraz ciepłolubne murawy są przekształcenia gospodarcze i ekonomiczne w sektorze rolniczym, powodujące stopniowy zanik tradycyjnej gospodarki łąkowo-pasterskiej. Zaprzestanie wypasu i wykaszania przyspiesza sukcesję wtórną, z kolei wzrost roli dużych gospodarstw nastawionych na jeden rodzaj produkcji prowadzi do znacznych przekształceń w środowisku przyrodniczym i powoduje spadek różnorodności biologicznej na wszystkich jej poziomach. Ponadto, do czynników bezpośrednio zagrażających należy zaliczyć wzrastający, niekontrolowany ruch turystyczny i szeroko pojętą, niezorganizowaną i spontaniczną rekreację. Jest to efekt braku odpowiednich regulacji i kontroli administracyjnych w tym zakresie oraz niewielkiej liczby ścieżek dydaktycznych i turystycznych wraz z odpowiednią infrastrukturą. Ułatwiony dostęp do zasobów przyrodniczych doliny Wisły zwiększa natężenie kłusownictwa. Szczególnie eksploatowane są zasoby ryb, zarówno w samej rzece jak i starorzeczach. 15

16 Z uwagi na to, że obszar objęty opracowaniem znajduje się częściowo w granicach obszaru Natura 2000 Dolina Środkowej Wisły, projekt planu nie zmienia dotychczasowego przeznaczenia tych terenów. W świetle tego dokumentu przedmiotowy obszar stanowią: tereny łąk i pastwisk (RZ), tereny lasów (ZL), tereny wód powierzchniowych śródlądowych (WS), teren obiektów hydrotechnicznych (WH). W odniesieniu do wymienionych terenów obowiązują różnorodne ograniczenia w ich zagospodarowaniu, zwłaszcza w zakresie zabudowy ( 16, 17, 18, 19 i 20 tekstu planu). Zgodnie z 17 ust. 2 jedynie na terenie: 1.RZ dopuszcza się zachowanie istniejącej zabudowy do czasu utrzymania jej sprawności technicznej, ale jednocześnie zakazuje się jej modernizowania, rozbudowy i przebudowy. Spośród zagadnień dot. ochrony przyrody dostrzeżonych na etapie sporządzania prognozy, na plan pierwszy wysuwa się wpływ planowanego zagospodarowania przestrzennego na obszary Natura Analiza Standardowych Formularzy Danych (SDF) obszarów Natura 2000 zlokalizowanych częściowo w granicach opracowania, wskazuje na następujące zagrożenia dla tych form ochrony przyrody: regulacja i zabudowa hydrotechniczna Wisły, usuwanie z międzywala drzew i krzewów w ramach ochrony przeciwpowodziowej, zanieczyszczenie wody i wzrost jej żyzności, nadmierne korzystanie z zasobów wodnych rzeki na potrzeby komunalne i przemysłowe, przekształcenia gospodarcze i ekonomiczne w sektorze rolniczym, powodujące stopniowy zanik tradycyjnej gospodarki łąkowo-pasterskiej, niekontrolowany ruch turystyczny i szeroko pojęta, niezorganizowana i spontaniczna rekreacja, kłusownictwo rybackie zarówno w samej rzece jak i starorzeczach. Natomiast z inwentaryzacji przyrodniczej obszaru Dolina Środkowej Wisły, wynika, że ( ) do najważniejszych zagrożeń należy zaliczyć ewentualną rozbudowę budowli hydrotechnicznych, wydobywanie na skalę przemysłową i składowanie piasku, pożary niszczące runo, podszyt i warstwę drzew, składowania gruzu i odpadów przemysłowych, wycinanie lasów łęgowych oraz coraz bardziej modne poruszanie się po terenie quadami i motocyklami crossowymi. Tereny w północnej części opracowania są objęte ochroną jako Specjalny Obszar Ochrony Kampinoska Dolina Wisły (PLH140029). Są to tereny o łącznej powierzchni 14,506 ha (poniżej 4% obszaru planu) przeznaczone w mpzp pod usługi związane ze sportem i rekreacją oraz turystyką. Biorąc pod uwagę fakt, że według projektu planu, minimalny udział powierzchni biologicznie czynnej w stosunku do powierzchni działki budowlanej wskazanych terenów wyniesie 70%, zmiany przestrzenne spowodowane realizacją planu nie powinny objąć więcej niż około 4ha ich powierzchni (około 1 % powierzchni terenów objętych opracowaniem mpzp). Nie tylko powierzchnia terenów, ale również ich przeznaczenie (charakter), wskazuje na niewielką skalę i intensywność oddziaływania na środowisko przyrodnicze, w tym również obszar Natura Ponadto w świetle projektu mpzp, funkcje usługowe w zakresie sportu, rekreacji i turystyki, przewidziane są na terenach najdalej na północ 16

17 oddalonych (nie licząc terenów w bezpośrednim sąsiedztwie ul. Modlińskiej) od cennych przyrodniczo siedlisk (obszar planu obejmuje jedynie zewnętrzny fragment obszaru PLH140029). Są to tereny w części antropogenicznie przekształcone i usytuowane w pobliżu istniejącej zabudowy. Wprowadzenie jedynie na części obszaru wskazanych funkcji usługowych w swoisty sposób reglamentuje możliwość rozwoju usług sportu, rekreacji i turystyki. Zauważyć należy również, że w stosunku do pierwotnych założeń, wyłączony z zainwestowania został obszar o powierzchni około 10 ha. Obszar ten w świetle projektu nadal stanowić będzie teren łąk i pastwisk (zachowanie chronionych zbiorowisk łąkowych). Ocenia się, że wprowadzenie na części obszaru opracowania (o mniejszej wartości przyrodniczej) zorganizowanych form sportu, rekreacji i turystyki jest korzystniejsza z punktu widzenia celów i przedmiotu ochrony obszarów Natura 2000 niż niekontrolowany ruch turystyczny i niezorganizowana, spontaniczna rekreacja. Ocenia się, że zachowanie siedlisk przyrodniczych podlegających ochronie oraz wszystkich innych siedlisk występujących w granicach planu w obrębie obszaru Natura 2000 Dolina Środkowej Wisły, przy zachowaniu ograniczeń dot. zagospodarowania terenów określonych w projekcie planu w odniesieniu do obszaru Kampinoska Dolina Wisły, gwarantuje zachowanie siedlisk i gatunków stanowiących przedmiot ochrony tych obszarów. Należy zwrócić uwagę, że w odniesieniu do terenów planu usytuowanych poza granicą pierwszego z obszarów Natura 2000, ale w granicach drugiego z nich, opracowany miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego, wprowadza zapisy dot. ochrony zasobów przyrody (np. zakaz zmiany rzeźby terenu). Ponadto mpzp nie generuje czynników, które na etapie jego realizacji mogłyby znacząco negatywnie oddziaływać na przedmiot ochrony obszaru Dolina Środkowej Wisły i ich siedlisk, gdyż: w granicach terenów, których dotyczy zmiana sposobu zagospodarowania nie występują właściwe siedliska większości z gatunków ptaków mające znaczenie dla Wspólnoty. Dotyczy to między innymi: Ciconia nigra, Aythya nyroca, Mergus albellus, Haliaeetus albicilla, Circus aeruginosus, Burhinus oedicnemus, Phalaropus lobatus, Larus melanocephalus, Larus minutus, Hydroprogne caspia (Sterna caspia), Sterna hirundo, Sternula albifrons (Sterna albifrons), Alcedo atthis, Dendrocopos medius, Anthus campestris, Ficedula parva, Tadorna tadorna, Anas strepeta, Bucephala clangula, Mergus merganser, Haematopus ostralegus, Charadrius dubius, Charadrius hiaticula, Numenius arquata, Tringa totanus, Tringa nebularia, Actitis hypoleucos, Larus ridibundus, Larus canus, Larus fuscus, Larus argentatus, Larus marinus, Riparia riparia; przewidywane zmiany przestrzenne pozostaną bez wpływu na potencjalne siedliska (zbiorniki wodne, zadrzewienia) takich gatunków jak: Crex crex, Anas clypeata, Anas platyrhynchos, Cygnus olor, Lanius collurio, Dendrocopos syriacus, Luscinia svecica, Sylvia nisoria i Ixobrychus minutus; tereny planu rozciągające się na północ od wału przeciwpowodziowego pełnią niewielką rolę w okresie migracji i zimowania ptaków wymienionych gatunków (większość z tych gatunków w czasie migracji korzysta z siedlisk położonych w obrębie międzywala i koryta rzecznego, część z nich nie zimuje w Polsce, te zaś które zimują wykorzystują siedliska bezpośrednio związane z rzeką). Podsumowując, realizacja miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego: 17

18 1) nie wpłynie bezpośrednio na podlegające ochronie ptaki będące przedmiotem ochrony obszaru Natura 2000, potencjalnie poprzez zmianę zagospodarowania terenu może jedynie w niewielkim stopniu wpłynąć na przedmiot ochrony obszaru Dolina Środkowej Wisły; 2) przyczyni się do ochrony cennych przyrodniczo siedlisk, zwłaszcza niżowych świeżych łąk użytkowanych ekstensywnie (kod 6510), jak i łęgów wierzbowych, topolowych, olszowych i jesionowych (kod 91E0) będących przedmiotem ochrony obszaru Natura 2000 Kampinoska Dolina Wisły, 3) nie wpłynie na spójność obszarów Natura Następnie przeanalizowano potencjalny wpływ realizacji mpzp na następujące elementy środowiska przyrodniczego oraz inne dobra podlegające ochronie: różnorodności biologicznej, zwierząt, roślin, ludzi, wody, powietrza, powierzchni ziemi, krajobrazu, klimatu, zasobów naturalnych, zabytków, dóbr materialnych. Różnorodność biologiczna Rozwój zabudowy jako konsekwencja realizacji funkcji mieszkaniowej i usługowej może negatywnie wpłynąć na różnorodność biologiczną, proporcjonalnie do zróżnicowania i zagęszczenia gatunków roślin i zwierząt oraz powierzchni terenu, na której występują. Bezpośrednimi czynnikami powodującymi zmniejszenie różnorodności biologicznej są między innymi: roboty ziemne, zabudowa i grodzenie terenu, usuwanie roślinności. Są to zatem zmiany w danym ekosystemie, zachodzące zarówno w obrębie biotopu, jak i biocenozy. Wprawdzie czynnikiem o największym wpływie na bioróżnorodność jest zabudowa terenu, również inne czynniki mogą generować negatywne oddziaływania np. penetracja siedlisk zwierząt przez ludzi zamieszkałych lub prowadzących działalność na danym obszarze, powodująca ich płoszenie, co może prowadzić do niskiej efektywności rozrodu (np. strat w lęgach ptaków). Biorąc pod uwagę stan zagospodarowania obszaru planu i intensywność antropogenicznych zmian środowiska oraz zachowania jego naturalnych elementów, ocenia się, że potencjalne negatywne zmiany w zakresie różnorodności biologicznej będą mniej widoczne w części północnej planu. Ten rodzaj oddziaływania jest oddziaływaniem negatywnym, długotrwałym i pośrednim. Przy założeniu, że znaczną powierzchnię obszaru planu stanowią tereny pełniące funkcje przyrodnicze nieobjęte 18

19 zainwestowaniem, ocenia się, że oddziaływanie skutków ustaleń planu miejscowego na bioróżnorodność nie będzie znaczące. Zwierzęta i rośliny Występowanie określonych gatunków zwierząt i roślin oraz ich suma decydują o bioróżnorodności danego obszaru. Oddziaływanie realizacji mpzp na różnorodność biologiczną jest jednocześnie oddziaływaniem na zwierzęta i rośliny, dlatego można przyjąć, że wpływ realizacji mpzp na zwierzęta i rośliny jest zbliżony do oddziaływania na różnorodność biologiczną. Ludzie Wpływ realizacji mpzp na ludzi może być dwojakiego rodzaju: bezpośredni i pośredni. Przekształcenia krajobrazu, to bezpośredni skutek realizacji ustalonych w planie funkcji terenu, a jednocześnie czynnik wpływający na człowieka (pośrednie oddziaływanie). Należy jednak zwrócić uwagę na odmienne postrzeganie zmian zachodzących w środowisku przyrodniczym np. w krajobrazie, gdyż nawet negatywne zmiany w zakresie przeobrażenia naturalnych cech krajobrazu (np. wyrównywanie naturalnego ukształtowania terenu lub usuwanie drzew i krzewów) mogą być postrzegane przez ludzi jako pozytywne kształtowanie środowiska. Pośredni wpływ ustaleń planu to przede wszystkim: emisja hałasu komunikacyjnego (oddziaływanie zasadniczo długoterminowe, negatywne, zróżnicowane pod względem zasięgu oraz natężenia, zmienne w czasie), emisja pyłów i gazów związana z wykonywaniem robót budowlanych (oddziaływanie chwilowe i lokalne, ustąpi po wykonaniu robót) oraz użytkowaniem obiektów budowlanych (oddziaływanie stałe w długim okresie czasu, negatywne, lokalne). Zasadniczy wpływ na klimat akustyczny ma droga wojewódzka w ul. Modlińskiej (teren oznaczony symbolem: 1.KDGP) dlatego w projekcie planu wyznaczono strefę uciążliwości akustycznej, której granica obejmuje zabudowę usługową, oraz usługowo-mieszkaniową. Dla wskazanych terenów określone zostały zasady ochrony przed hałasem. Na podstawie pochodzenia (źródła) zanieczyszczeń, można wskazać substancje emitowane na obszarze planu. Do najbardziej rozpowszechnionych, a będących również efektem działalności człowieka należy zaliczyć: dwutlenek azotu (NO 2), dwutlenek siarki (SO 2), tlenek węgla (CO) oraz pył zawieszony (PM10). Niezależnie od realizacji planu miejscowego, na jego obszarze znajduje się szereg rozpowszechnionych (punktowych) źródeł emisji pochodzącej ze spalania paliw kopalnych, którymi są paleniska domowe. Dodatkowym czynnikiem sprzyjającym zanieczyszczeniu powietrza jest transport. Jednym z najważniejszych źródeł zanieczyszczenia powietrza jest droga wojewódzka nr 630. Opierając się na danych wynikających z państwowego monitoringu środowiska zakłada się, że w sprzyjających warunkach może dochodzić na terenach o zwartej zabudowie, do okresowego (chwilowego) pogorszenia warunków aerosanitarnych. Woda Prognozuje się, że główny wpływ realizacji mpzp na wodę rozumianą jako wody powierzchniowe i podziemne, polegać będzie na przyspieszeniu i zwiększeniu odpływu wód z obszarów objętych zabudową spowodowane 19

20 zmianą pokrycia (zmniejszenie współczynnika szorstkości) terenu i uszczelnieniem podłoża. Będzie to oddziaływanie stałe, lokalne o minimalnym wpływie na środowisko po skanalizowaniu obszaru mpzp i wykonaniu sieci kanalizacyjnej odprowadzającej wody opadowe i roztopowe w sposób zorganizowany. Potencjalne zagrożenie dla wód powierzchniowych i podziemnych stanowi założone w projekcie planu, dopuszczenie eksploatacji zbiorników bezodpływowych oraz powierzchniowego odprowadzania wód opadowych i roztopowych przez system rozsączający. Wskazane tymczasowe rozwiązania w zakresie odprowadzania wód oraz ścieków nie zapewniają ich właściwej kontroli i stwarzają ryzyko punktowego zanieczyszczenia środowiska. Powietrze Projekt mpzp zakłada ograniczenie emisji pyłów i gazów do powietrza poprzez stosowanie w granicach objętych jego sporządzeniem, ekologicznych źródeł zaopatrzenia w ciepło. W takim przypadku, jest mało prawdopodobny wzrost stężeń pyłów i gazów w powietrzu, nawet w przypadku zwiększenia ilości źródeł emisji, zarówno w granicach, jak i poza planem. Mimo to, realizacja planu może spowodować emisję pyłów i gazów związaną z wykonywaniem robót budowlanych (oddziaływanie chwilowe i lokalne, ustąpi po wykonaniu robót) oraz użytkowaniem obiektów budowlanych (oddziaływanie stałe w długim okresie czasu, negatywne, lokalne). Jak zauważono wcześniej, w określonych warunkach atmosferycznych i miejscach (np. w obrębie zwartej zabudowy) możliwy jest okresowy wzrost stężeń gazów i pyłów w powietrzu, niestanowiący zagrożenia dla ludzi. Powierzchnia ziemi Jednym ze skutków realizacji planu będzie zwiększenie powierzchni zabudowy terenu (zabudowa mieszkaniowa i usługowa). Z kolei lokalizacja zabudowy pociągnie za sobą ingerencję w środowisko przyrodnicze polegającą na wykonywaniu robót ziemnych, eksploatacji sprzętu oraz pojazdów mechanicznych. Tak więc, w wyniku realizacji ustaleń projektu mpzp mogą wystąpić następujące zmiany w środowisku: usunięcie gleby wraz z jej warstwą próchniczą na powierzchni przeznaczonej pod zabudowę, powstanie gruntów nasypowych, zagęszczenie podłoża, zmiana ukształtowania terenu (np. rzędnych powierzchni terenu), zanieczyszczenie gleby. Biorąc pod uwagę powierzchnię planowanej zabudowy, a także stosunek powierzchni terenów planowanych do zabudowy do powierzchni terenów, na których obowiązywać będzie zakaz zabudowy, prognozowane negatywne oddziaływania na powierzchnię ziemi będą miały charakter lokalny. Całość zabudowy mieszkaniowej jednorodzinnej i usługowej, z wyłączeniem zabudowy usług, sportu, rekreacji i turystyki zostanie zrealizowana jako uzupełnienie istniejącej zabudowy położonej na tarasie nadzalewowym w północnej części obszaru planu. Niektóre z prognozowanych zmian powierzchni ziemi, takie jak deformacja terenu, powstanie wykopów i nasypów, należy ocenić jako zmiany krótkotrwałe w środowisku, które ustąpią po zakończeniu robót i docelowym zagospodarowaniu terenu. Krajobraz Przekształcenia krajobrazu to zapewne jeden z bardziej widocznych prognozowanych skutków realizacji planu, wynikających ze zmiany funkcji terenu. Przewidywane zmiany krajobrazowe w północnej części planu dotyczyć 20