PROGRAM ZWALCZANIA W CIEKLIZNY (RABIES)

Transkrypt

1 PROGRAM ZWALCZANIA W CIEKLIZNY (RABIES) 1. Identyfikacja programu Pa stwo cz onkowskie: Rzeczpospolita Polska Choroba: W cieklizna (Rabies) Wniosek o wspó finansowanie wspólnotowe na rok 2010 Nr referencyjny niniejszego dokumentu: GIWz.400/W-4/09 Kontakt: Pawe Makowski, pawel.makowski@wetgiw.gov.pl Data wys ania do Komisji: 30 kwietnia Dane historyczne dotycz ce sytuacji epizootycznej w zakresie w cieklizny W okresie mi dzywojennym i w pierwszych latach po II wojnie wiatowej, g ównym nosicielem w cieklizny na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej by y psy. Wprowadzenie w 1949 r. obowi zkowego szczepienia psów przeciwko w ciekli nie, pozwoli o na opanowanie problemu wyst powania choroby w Polsce. przypadków w cieklizny w ród zwierz t obni y a si z ponad 3600 w 1946 r. do 73 przypadków w 1956 r. Problem w cieklizny ponownie pojawi si, kiedy zacz to rejestrowa coraz wi cej przypadków tej choroby w rodowisku zwierz t wolno yj cych. W latach zg aszano rocznie od 1 do 6 przypadków w cieklizny w ród zwierz t dzikich. W 1956 i 1957 r. nie zanotowano adnego przypadku w cieklizny u zwierz t dzikich. W latach nast pnych zauwa alny by wzrost zachorowa w ród zwierz t dzikich, a w szczególno ci u lisów. Pod koniec lat siedemdziesi tych zachorowania u zwierz t dzikich przekracza y liczb zachorowa u zwierz t domowych. W 1990 r. w Rzeczypospolitej Polskiej stwierdzono 2045 przypadków w cieklizny, w tym 1668 przypadków w ród zwierz t dzikich (1374 przypadki u lisów). Najwi cej przypadków w cieklizny zanotowano w woj. pozna skim (157), opolskim (139), koszali skim (133), szczeci skim (130), bydgoskim (123), s upskim (103). Nie notowano ich w woj. bielsko podlaskim, a pojedyncze przypadki odnotowano w woj. lubelskim, om y skim, ódzkim, przemyskim. W 1991 r. stwierdzono 2287 przypadków w cieklizny, w tym 1864 u zwierz t dzikich, z czego 1513 przypadków u lisów. W cieklizny nie odnotowano w woj. 1

2 lubelskim, a pojedyncze przypadki wyst pi y w woj. przemyskim, ódzkim, om y skim, kro nie skim. W 1992 r. stwierdzono 3084 przypadki w cieklizny, w tym u zwierz t dzikich 2549, z czego 2079 u lisów. Z uwagi na rozprzestrzenianie si w cieklizny, w 1993 r. rozpocz to akcj doustnych szczepie lisów wolno yj cych przeciwko w ciekli nie. W 1993 r. stwierdzono 2648 przypadków w cieklizny u zwierz t, w tym 2166 u zwierz t dzikich, z czego 1803 u lisów. W 1994 r. stwierdzono 2238 przypadków w cieklizny u zwierz t, w tym u zwierz t dzikich 1788, z czego 1506 u lisów. W 1995 r. stwierdzono 1973 przypadki u zwierz t, w tym 1528 u zwierz t dzikich, z czego 1280 u lisów. W 1996 r. stwierdzono 2527 przypadków u zwierz t, w tym 2064 u zwierz t dzikich, z czego 1779 u lisów. W 1997 r. stwierdzono 1494 przypadki u zwierz t, w tym 1239 u zwierz t dzikich, z czego 1091 u lisów. Efektem nieustaj cego przeprowadzania szczepie w zachodniej cz ci Polski by spadek ilo ci przypadków w cieklizny, a zw aszcza bardziej zadawalaj cy fakt braku jej wyst powania od d u szego czasu w województwach: zachodniopomorskim, lubuskim i dolno l skim. W 1998 r. stwierdzono 1329 przypadków u zwierz t, w tym 1120 u zwierz t dzikich, z czego 927 u lisów. W 1999 r. stwierdzono 1148 przypadków u zwierz t, w tym 721 u lisów. W 2000 r. stwierdzono 2224 przypadki u zwierz t, w tym u lisów 1583, a w 2001 r. stwierdzono 2964 przypadki u zwierz t, w tym u lisów W trakcie przeprowadzanych akcji szczepie zaobserwowano przemieszczanie si w cieklizny na obszary wschodniej Polski, czyli obszary nie obj te do tej pory szczepieniami oraz wyst powanie pojedynczych przypadków w cieklizny na terenach przygranicznych z Republik Czesk. 2

3 W 2002 r. liczba przypadków w cieklizny u zwierz t na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej wynios a 1119, z czego 1038 przypadków zanotowano u zwierz t dzikich, w tym 884 u lisów. W ci gu roku 2002 najwi ksz liczb przypadków w cieklizny zanotowano w województwie wielkopolskim 339 przypadków, jednak, jak wykazuj dane za lata , liczba przypadków w cieklizny na terytorium kraju uleg a znacznemu zmniejszeniu (za czniki nr 1-6 do programu). Obecnie najwi kszym problemem zwi zanym z wyst powaniem w cieklizny jest granica pó nocno-wschodnia i wschodnia Rzeczypospolitej Polskiej, gdzie zauwa ono przechodzenie w cieklizny z terenów Ukrainy oraz Federacji Rosyjskiej (Obwód kaliningradzki). W zwi zku z tak gwa townie narastaj cym problemem w cieklizny w ród zwierz t dzikich, na prze omie 1991/1992 r. opracowano za o enia do programu zwalczania w cieklizny w Rzeczypospolitej Polskiej. W pierwszym etapie wyk adanie szczepionki mia o obj teren w pasie przygranicznym z Niemcami (Szczecin, Gorzów Wlkp., Zielona Góra, Jelenia Góra, Wa brzych, Legnica, Opole, Wroc aw, Pozna, Pi a, Leszno, Koszalin), gdzie w cieklizna u lisów wyst pi a endemicznie i stwierdzano najcz ciej przypadki tej choroby. Zaproponowano wyk adanie szczepionki 2 razy w roku - wiosn i jesieni - po 16 dawek (przyn t) na km 2. Wyk adanie szczepionki mia o by przeprowadzane r cznie. Stopniowo akcja mia a by rozszerzana o kolejne województwa w kierunku wschodnim. Wraz z wyk adaniem szczepionki mia a by prowadzona kontrola szczepie okre laj ca wska nik przyj cia szczepionki przez lisy oraz wska nik nabytej odporno ci. Jednak w 1992 r. zmieniono sposób rozrzucania szczepionki z r cznego na wyrzucanie z samolotów, a liczb województw obj tych szczepieniem zmieniono z 12 do 6. Zrezygnowano z nast puj cych województw: opolskiego, wroc awskiego, leszczy skiego, pilskiego, pozna skiego, koszali skiego. Ostatecznie Rzeczpospolita Polska rozpocz a program szczepie lisów przeciwko w ciekli nie w 1993 r. W 1994 r. obszar szczepie zosta powi kszony o 6 województw (koszali skie, s upskie, pilskie, katowickie, bielsko-bialskie, skierniewickie). 3

4 W 1995 r. obszar szczepie zosta powi kszony o 10 województw (gda skie, bydgoskie, koni skie, leszczy skie, pozna skie, kaliskie, wroc awskie, opolskie, cz stochowskie, warszawskie). W 1996 r. obszar szczepie zosta powi kszony o 4 województwa (kro nie skie, nowos deckie, elbl skie, piotrkowskie). W 1997 r. obszar szczepie zosta powi kszony o 1 województwo (krakowskie). W 1998 r. obszar szczepie zosta powi kszony o 5 województw (tarnowskie, sieradzkie, radomskie, ódzkie, lubelskie -1 gmina). W 1999 r. zmieniony zosta podzia administracyjny kraju z 49 województw na 16 województw i wówczas szczepieniami obj to ca kowicie województwa: dolno l skie, lubuskie, zachodniopomorskie, wielkopolskie, l skie, pomorskie, opolskie, ma opolskie, natomiast cz ciowo woj.: kujawsko-pomorskie, lubelskie, ódzkie, warmi sko-mazurskie, mazowieckie, podkarpackie. Natomiast w woj. podlaskim i wi tokrzyskim nie prowadzano szczepie. W 2000 r. obszar szczepie nie uleg zmianie. W wyniku gwa townego wzrostu zachorowa zwierz t na w cieklizn na terenach, gdzie nie prowadzono szczepie lisów przeciwko w ciekli nie oraz na granicy obszaru szczepionego z obszarem nieszczepionym w 2001 r. wprowadzono zmodernizowany program szczepie lisów wolno yj cych przeciwko w ciekli nie, w którym zrezygnowano w akcji wiosennej, ze szczepie na terenie zachodniej Polski, gdzie od d u szego czasu nie odnotowywano przypadków w cieklizny u zwierz t. Obszar obj ty szczepieniami to: 1) powiat wa ecki w woj. zachodniopomorskim; 2) powiat dzier oniowski, z bkowicki i k odzki w woj. dolno l skim; 3) woj. pomorskie, z wyj tkiem powiatów: s upskiego, l borskiego i bytowskiego; 4) woj. warmi sko-mazurskie, kujawsko-pomorskie, wielkopolskie, ma opolskie, opolskie, l skie, ódzkie, wi tokrzyskie; 5) powiaty: warszawski zachodni, gosty ski, sochaczewski, yrardowski, grodziski, pruszkowski, piaseczy ski, grójecki, bia obrzeski, przysucki, radomski, szyd owiecki, zwole ski, lipski, kozienicki, sierpecki, p o ski, nowodworski, ciechanowski, m awski, uromi ski, przasnyski, ostro cki, makowski, legionowski i pu tuski w woj. mazowieckim; 4

5 6) gmina Janowiec i cz gminy Pu awy w woj. lubelskim; 7) powiaty: bieszczadzki, brzozowski, d bicki, jasielski, kolbuszowski, kro nie ski, a cucki, mielecki, ropczycki, rzeszowski, sanocki, strzy owski i tarnobrzeski w ca o ci oraz powiat jaros awski, le ajski, ni a ski, przemyski, przeworski i stalowowolski w cz ci na po udnie od linii rzeki San w woj. podkarpackim. Natomiast w akcji jesiennej 2001 r. szczepieniami obj to wi kszo terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, poza województwem podlaskim, cz ci województw lubelskiego i podkarpackiego. Od 2002 r. akcja szczepie obejmuje ca e terytorium Rzeczypospolitej Polskiej. Wyniki bada monitoringowych akcji szczepie Akcje szczepie Obecno TC (%) RFFIT (%) Ró nicowanie szczepów wirusa jesie 1998 r wiosna 1999 r jesie 1999 r wiosna 2000 r jesie 2000 r wiosna i jesie 2001 r wiosna i jesie 2002 r wiosna i jesie 2003 r wiosna i jesie 2004 r wiosna i jesie 2005 r. 85,56 83,6 0 wiosna i jesie 2006 r ,12 43 wiosna i jesie 2007 r. 83,17 80,21 42 wiosna i jesie 2008 r.* 81,16 80,12 19 * na podstawie wst pnych wyników bada 3. Opis przed o onego programu: Zgodnie z ustaw z dnia 11 marca 2004 r. o ochronie zdrowia zwierz t oraz zwalczaniu chorób zaka nych zwierz t (Dz. U. z 2008 r. Nr 213, poz. 1342), w cieklizna nale y do chorób zaka nych zwierz t podlegaj cych obowi zkowi 5

6 zg aszania i zwalczania na terenie Rzeczypospolitej Polskiej (za cznik nr 2 do ustawy). Lisy wolno yj ce na obszarach okre lonych przez ministra w a ciwego do spraw rolnictwa, zgodnie z art. 56 tej ustawy, podlegaj obowi zkowemu szczepieniu ochronnemu przeciwko w ciekli nie. Na podstawie rozporz dzenia Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 2 czerwca 2004 r. w sprawie szczegó owych warunków i sposobu przeprowadzania ochronnych szczepie lisów wolno yj cych przeciwko w ciekli nie (Dz. U. Nr 142, poz. 1509), szczepienia ochronne lisów wolno yj cych przeprowadza wojewódzki lekarz weterynarii. Zgodnie z ww. rozporz dzeniem szczepionka jest rozrzucana z samolotu lub wyk adana r cznie dwa razy w roku kalendarzowym na obszarach lasów oraz we wszystkich miejscach bytowania lisów wolno yjacych. Szczepionka mo e by podana raz w roku, je eli na terenie województwa i na terenach województw granicz cych z tym województwem nie stwierdzono przypadków wyst pienia w cieklizny w okresie dwóch kolejnych lat. Natomiast, szczepie ochronnych nie przeprowadza si, je eli na terenie województwa i na terenach województw granicz cych z tym województwem nie stwierdzono w cieklizny w okresie trzech kolejnych lat. dawek szczepionki zale y od stopnia zalesienia i ukszta towania terenu, populacji zwierz t dzikich oraz przyj tego sposobu podania szczepionki, ale nie powinna by mniejsza ni 20 dawek na 1 km 2 powierzchni. Badania monitoringowe (RFFIT, TC), wykonywane w celu okre lenia efektywno ci doustnych szczepie lisów wolno yj cych przeciwko w ciekli nie, przeprowadza si na podstawie rozporz dzenia Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 17 grudnia 2004 r. w sprawie okre lenia jednostek chorobowych, sposobu prowadzenia kontroli oraz zakresu bada kontrolnych zaka e zwierz t (Dz. U. Nr 282, poz. 2813, z pó n. zm.). Zgodnie z tym rozporz dzeniem, w celu kontroli w cieklizny pobiera si do bada tkank mózgow, surowic i uchw od 8 lisów odstrzelonych na ka dych 100 km 2 obszaru, na którym lisy wolno yj ce zosta y obj te szczepieniem ochronnym przeciwko w ciekli nie. Natomiast, w celu izolacji i okre lenia szczepu wirusa w cieklizny do bada przesy a si tkank mózgow lisów wolno yj cych, u których w badaniu laboratoryjnym potwierdzono w cieklizn. 6

7 Zgodnie z 2 ust. 1 rozporz dzenia Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 2 czerwca 2004 r. w sprawie szczegó owych warunków i sposobu przeprowadzania ochronnych szczepie lisów wolno yj cych przeciwko w ciekli nie, szczepienia ochronne lisów wolno yj cych przeprowadzaj wojewódzcy lekarze weterynarii. Rutynowa diagnostyka w cieklizny jest przeprowadzona przez 16 zak adów higieny weterynaryjnej (ZHW), tzn.: we Wroc awiu, w Bydgoszczy, w Lublinie, w Gorzowie Wlkp., w odzi, w Krakowie, w Warszawie, w Opolu, w Kro nie, w Bia ymstoku, w Gda sku, w Katowicach, w Kielcach, w Olsztynie, w Poznaniu i w Szczecinie oraz w Krajowym Laboratorium Referencyjnym Pa stwowego Instytutu Weterynaryjnego Pa stwowego Instytutu Badawczego (PIW-PIB) w Pu awach, przy u yciu nast pujacych rodzajów bada : - immunofluorescencja odcisków mózgowych z monowalentnym koniugatem antynukleokapsydowym; - izolacja wirusa na myszach; - izolacja wirusa na kulturach komórkowych neuroblastomy; - genotypizacja izolatów wirusa w cieklizny (tylko w Krajowym Laboratorium Referencyjnym); - serologicznych test seroneutralizacji - (rapid fluorescent focus inhibition test RFFIT). Natomiast badania monitoringowe w celu sprawdzenia skuteczno ci szczepienia lisów wolno yj cych wykonuj 3 ZHW w Bydgoszczy, Ostro ce i Opolu) przy zastosowaniu: immunofluorescencji odcisków mózgowych badanie w kierunku w cieklizny; szlifów kostnych uchwy badania na obecno markera (TC tetracyklin); testu seroneutralizacji (rapid fluorescent focus inhibition test RFFIT) okre lenie miana przeciwcia wirusa w cieklizny w surowicy (skrzep z serca lub p yn z klatki piersiowej); zbierania i analizowania danych epidemiologicznych na temat zdiagnozowanych przypadków w cieklizny na obszarze obj tym szczepieniem. 4. rodki przewidziane w przed o onym programie 4.1. Skrócony opis rodków przewidzianych w programie 7

8 Pierwszy rok: 2010 Ostatni rok: 2010 kontrola zwalczanie badania badania szczepienia monitorowanie 4.2. Organizacja, nadzór i rola wszystkich zainteresowanych stron bior cych udzia w programie Zgodnie z art. 57 ust. 8 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o ochronie zdrowia zwierz t oraz zwalczaniu chorób zaka nych zwierz t G ówny Lekarz Weterynarii nadzoruje realizacj programu zwalczania chorób zaka nych zwierz t, a w przypadku programu wspó finansowanego ze rodków Unii Europejskiej, informuje Komisj Europejsk o post pach w jego realizacji zgodnie z przepisami obowi zuj cymi w Unii Europejskiej. Organem odpowiedzialnym za nadzór i koordynacj dzia a zapewniaj cych realizacj programu monitoringu i zwalczania w cieklizny jest na poziomie krajowym, G ówny Lekarz Weterynarii. Odpowiedzialno terenowych organów Inspekcji Weterynaryjnej za realizacj programów zosta a okre lona w ustawie z dnia 29 stycznia 2004 r. o Inspekcji Weterynaryjnej (Dz. U. z 2007 r. Nr 121, poz. 842 z pó n. zm.) oraz w ustawie z dnia 11 marca 2004 r. o ochronie zdrowia zwierz t oraz zwalczaniu chorób zaka nych zwierz t. Rozporz dzenie Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 21 pa dziernika 2004 r. w sprawie wykazu laboratoriów referencyjnych w a ciwych dla poszczególnych rodzajów i kierunków bada (Dz. U. Nr 251, poz. 2513), wyznaczy o jako Krajowe Laboratorium Referencyjne dla w cieklizny Zak ad Wirusologii PIW-PIB w Pu awach. Zgodnie z 2 ust. 1 rozporz dzenia Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 2 czerwca 2004 r. w sprawie szczegó owych warunków i sposobu przeprowadzania ochronnych szczepie lisów wolno yj cych przeciwko w ciekli nie, szczepienia ochronne lisów wolno yj cych przeprowadzaj wojewódzcy lekarze weterynarii. Rutynowa diagnostyka w cieklizny jest przeprowadzona przez 16 zak adów higieny weterynaryjnej (ZHW), tzn.: we Wroc awiu, w Bydgoszczy, w Lublinie, w Gorzowie 8

9 Wlkp., w odzi, w Krakowie, w Warszawie, w Opolu, w Kro nie, w Bia ymstoku, w Gda sku, w Katowicach, w Kielcach, w Olsztynie, w Poznaniu i w Szczecinie oraz w Krajowym Laboratorium Referencyjnym Pa stwowego Instytutu Weterynaryjnego Pa stwowego Instytutu Badawczego (PIW-PIB) w Pu awach, przy u yciu nast pujacych rodzajów bada : - immunofluorescencja odcisków mózgowych z monowalentnym koniugatem antynukleokapsydowym; - izolacja wirusa na myszach; - izolacja wirusa na kulturach komórkowych neuroblastomy; - genotypizacja izolatów wirusa w cieklizny (tylko w Krajowym Laboratorium Referencyjnym); - serologicznych test seroneutralizacji - (rapid fluorescent focus inhibition test RFFIT). Natomiast badania monitoringowe w celu sprawdzenia skuteczno ci szczepienia lisów wolno yj cych wykonuj 3 ZHW w Bydgoszczy, Ostro ce i Opolu) przy zastosowaniu: immunofluorescencji odcisków mózgowych badanie w kierunku w cieklizny; szlifów kostnych uchwy badania na obecno markera (TC tetracyklin); testu seroneutralizacji (rapid fluorescent focus inhibition test RFFIT) okre lenie miana przeciwcia wirusa w cieklizny w surowicy (skrzep z serca lub p yn z klatki piersiowej); zbierania i analizowania danych epidemiologicznych na temat zdiagnozowanych przypadków w cieklizny na obszarze obj tym szczepieniem. 9

10 4.3. Opis i okre lenie obszarów geograficznych i administracyjnych, na których program ma by wdro ony Terytorium Rzeczypospolitej Polskiej Powierzchnia obj ta doustnym szczepieniem lisów Województwo Ca kowita powierzchnia województwa - km 2 wolno yj cych przeciwko w ciekli nie - km 2 dolno l skie , ,00 kujawsko -pomorskie , ,40 lubelskie , ,00 lubuskie , ,00 ódzkie , ,00 ma opolskie , ,00 mazowieckie , ,00 opolskie 9 412, ,00 podkarpackie , ,00 podlaskie , ,00 pomorskie , ,00 l skie , ,50 wi tokrzyskie , ,00 warmi sko-mazurskie , ,00 wielkopolskie , ,00 zachodniopomorskie , ,00 Razem , ,90 10

11 4.4. Opis rodków przewidzianych w programie Powiadomienie o chorobie Zgodnie z ustaw z dnia 11 marca 2004 r. o ochronie zdrowia zwierz t oraz zwalczaniu chorób zaka nych zwierz t, w cieklizna nale y do chorób zaka nych zwierz t podlegaj cych obowi zkowi zg aszania i zwalczania na terytorium Rzeczpospolitej Polskiej (za cznik nr 2 do ustawy). Zgodnie z art. 42 ww. ustawy w przypadku podejrzenia wyst pienia choroby obowi zek niezw ocznego zawiadomienia organu Inspekcji Weterynaryjnej albo najbli szego podmiotu wiadcz cego us ugi z zakresu medycyny weterynaryjnej albo wójta (burmistrza, prezydenta miasta) dotyczy wszystkich osób maj cych kontakt ze zwierz tami w zwi zku z wykonywaniem obowi zków s u bowych lub zawodowych. Wójt (burmistrz, prezydent miasta) niezw ocznie informuje organ Inspekcji Weterynaryjnej o otrzymaniu wspomnianego zawiadomienia. Podmiot wiadcz cy us ugi z zakresu medycyny weterynaryjnej niezw ocznie informuje organ Inspekcji Weterynaryjnej, je eli na podstawie otrzymanego zawiadomienia, podejrzewa wyst pienie choroby zaka nej zwierz t podlegaj cej obowi zkowi zwalczania Zwierz ta i populacja zwierz t obj te programem Programem obj ta jest populacja lisów wolno yj cych na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej. Metoda obliczania populacji (a) : statystyki my liwskie, wska nik nocnego liczenia, liczenie lisich jam 11

12 Region Szacunki liczebno ci populacji lisów wolno yj cych 2005 rok 2006 rok 2007 rok 2008 rok Terytorium Rzeczypospolitej Polskiej Razem (a) Za standardow metod szacowania uwa a si ubit zwierzyn. Je li zastosowano inna metod, nale y j opisa Identyfikacja zwierz t i rejestracja gospodarstw Nie dotyczy Kwalifikacja zwierz t i stad Nie dotyczy Zasady przemieszczania zwierz t Nie dotyczy Zastosowane badania i plany pobierania próbek Badania i analizy u ywane do diagnostyki w cieklizny i nadzoru nad programem szczepie : 1) badania serologiczne: test seroneutralizacji (rapid fluorescent focus inhibition test - RFFIT) zgodnie z Podr cznikiem OIE (Rozdzia B.2.b) wykonywany przez ZHW w Opolu, Ostro ce i Bydgoszczy, wyznaczone do przeprowadzania bada monitoringowych okre laj cych efektywno szczepie doustnych lisów wolno yj cych przeciwko w ciekli nie oraz Krajowe Laboratorium Referencyjne dla w cieklizny PIW-PIB w Pu awach, zgodnie z: 12

13 a) instrukcj G ównego Lekarza Weterynarii Nr GIWz.II.400/W-77/2004 z dnia 24 listopada 2004r. w sprawie okre lania poziomu przeciwcia metod RFFIT, b) instrukcj G ównego Lekarza Weterynarii Nr GIWz.II.400/W-75/2004 z dnia 24 listopada 2004r. w sprawie pobierania materia u do bada monitoringowych okre laj cych efektywno szczepie doustnych lisów wolno yj cych; 2) badania wirusologiczne i immunochemiczne: a) immunofluorescencja odcisków mózgowych z monowalentnym koniugatem antynukleokapsydowym (FAT fluorescent antibody test) zgodnie z Podr cznikiem OIE (Rozdzia B.1.c.i) rutynowy test w kierunku w cieklizny wykonywany przez 16 ZHW, b) ró nicowanie szczepów wirusa w cieklizny badanie wykonywane jedynie przez Krajowe Laboratorium Referencyjne PIW-PIB w Pu awach zgodnie z instrukcj G ównego Lekarza Weterynarii Nr GIWz.II.400/W- 76/2004 z dnia 24 listopada 2004 r. w sprawie ró nicowania szczepów wirusa w cieklizny, c) izolacja wirusa: - izolacja wirusa na myszach - zgodnie z Podr cznikiem OIE (Rozdzia B.1.c.i) wykonywany przez 16 ZHW zgodnie z instrukcj G ównego Lekarza Weterynarii Nr GIWz.II.400/W-74/2004 z dnia 24 listopada 2004 r. w sprawie izolacji wirusa w cieklizny w hodowli komórek mysiej neuroblastomy, - izolacja wirusa w cieklizny w hodowli komórek mysiej neuroblastomy zgodnie z Podr cznikiem OIE (Rozdzia B.1.c.ii) wykonywana jedynie przez Krajowe Laboratorium Referencyjne PIW-PIB w Pu awach; 3) inne stosowane badania: szlify kostne uchwy badanie na obecno markera (TC tetracyklin) wykonywane przez 5 ZHW w Opolu, Ostro ce, Bydgoszczy, Kro nie i Poznaniu wyznaczonych do przeprowadzania testów monitoringowych w celu okre lenia poziomu podj cia szczepionki przez lisy wolno yj ce oraz Krajowe Laboratorium Referencyjne 13

14 PIW-PIB w Pu awach w oparciu o instrukcj G ównego Lekarza Weterynarii Nr GIWz.II.400/W-78/2004 z dnia 24 listopada 2004 r. w sprawie wykrywania tetracykliny w szlifach kostnych;. 4) monitoring szczepie w Rzeczypospolitej Polskiej obejmuje przeprowadzenie nast puj cych bada : a) badanie na obecno markera (TC tetracyklin w celu okre lenia poziomu podj cia szczepionki przez lisy wolno yj ce wykonywane przez 3 wyznaczone zak ady higieny weterynaryjnej (Bydgoszcz, Ostro ka i Opole), b) test seroneutralizacji (rapid fluorescent focus inhibition test RFFIT) w celu okre lenia poziomu uodpornienia lisów wolno yj cych, a tym samym efektywno ci szczepie doustnych; wykonywany przez 5 wyznaczonych zak adów higieny weterynaryjnej (w Kro nie, Poznaniu, Bydgoszczy, Ostro ece i Opolu), c) ró nicowanie szczepów wirusa w cieklizny w celu rozró nienia terenowych szczepów wirusa od szczepów szczepionkowych, wykonywane przez Krajowe Laboratorium Referencyjne PIW-PIB w Pu awach. Badania monitoringowe (RFFIT, TC) wykonywane w celu okre lenia efektywno ci doustnych szczepie lisów wolno yj cych przeciwko w ciekli nie, przeprowadza si w oparciu o rozporz dzenia Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 17 grudnia 2004 r. w sprawie okre lenia jednostek chorobowych sposobu prowadzenia kontroli oraz zakresu bada kontrolnych zaka e zwierz t. Zgodnie z tym rozporz dzeniem w celu kontroli w cieklizny pobiera si do bada tkank mózgow, surowic i uchw od 8 lisów odstrzelonych na ka ych 100 km 2 obszaru, na którym lisy zosta y obj te szczepieniem ochronnym przeciwko w ciekli nie. Natomiast, w celu izolacji i okre lenia szczepu wirusa w cieklizny do bada przesy a si tkank mózgow lisów wolno yj cych, u których badaniem laboratoryjnym potwierdzono w cieklizn. 14

15 Ca kowita Województwo powierzchnia województwa km 2 Powierzchnia obj ta programem szczepie km 2 Ca kowita powierzchnia bytowania lisów wolno yj cych na terenie województwa, z którego lisy powinny zosta odstrzelone i dostarczone do bada monitoringowych Ilo lisów, która powinna zosta odstrzelona w ramach programu monitoringu, w ci gu roku 8 lisów /100km = (4 x 8/100) dolno l skie , , , kujawsko-pomorskie , , , lubelskie , , , lubuskie , , , ódzkie , , , ma opolskie , , , mazowieckie , , , opolskie 9 412, , , podkarpackie , , , podlaskie , , , pomorskie , , , l skie , , , wi tokrzyskie , , , warmi sko-mazurskie , , , wielkopolskie , , , zachodniopomorskie , , , RAZEM , , , Choroba: W cieklizna Gatunek zwierz t: Lisy wolno yj ce 15

16 Region Rodzaj badania (a) Populacja docelowa (b) Rodzaj próbki (c) Cel (d) planowanych bada Terytorium Rzeczypospolitej RFFIT Lisy wolno yj ce surowica Kontrola szczepie, monitoring akcji Polskiej Terytorium Rzeczypospolitej Polskiej Test na obecno Lisy wolno yj ce uchwa Kontrola szczepie, monitoring akcji markera (TC) Razem (a) Opis u ytego badania ( SN-test, AB-Elisa, RBT) (b) Okre lenie gatunków docelowych oraz kategorii docelowych zwierz t (p e, wiek, zwierz hodowlane, zwierz rze ne). (c) Opis próbki ( krew, surowica, mleko). (d) Opis celu ( kwalifikacja, nadzór, potwierdzenie podejrzanych przypadków, monitoring akcji, serokonwersja, kontrola wykre lonych szczepionek, testy szczepionek, kontrola szczepie ) Zastosowane szczepionki i programy szczepie Stosowane szczepionki: zgodne z wytycznymi OIE, WHO oraz standardami UE (Raport Komitetu Naukowego ds. Zdrowia Zwierz t i Ochrony Zwierz t przyj ty w dniu 23 pa dziernika 2002 r.) dopuszczone do stosowania w Polsce zgodnie z odr bnymi przepisami krajowymi. Szczepionkami obecnie zarejestrowanymi w Polsce s Fuchoral (SAD B19) i Lysvulpen (SAD Bern). Dost pna jest tak e szczepionka Rabigen SAG2 (SAG2) zarejestrowana w EMEA. Szczepionki 16

17 u ywane w akcji szczepie s wybierane co roku przy zastosowaniu przetargu publicznego. Oferty na zakup szczepionki do wy o enia sk adane s na pocz tku roku w ka dym województwie. W celu kontroli jako ci szczepionki poddawana jest ona badaniu w kierunku okre lenia miana wirusa. Na podstawie rozporz dzenia Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 2 czerwca 2004 r. w sprawie szczegó owych warunków i sposobu przeprowadzania szczepie ochronnych lisów wolno yj cych przeciwko w ciekli nie, szczepienia ochronne lisów wolno yj cych przeprowadza wojewódzki lekarz weterynarii. Zgodnie z ww. rozporz dzeniem szczepionka jest rozrzucana z samolotu lub wyk adana r cznie dwa razy w ci gu roku kalendarzowego na obszarach lasów oraz we wszystkich miejscach bytowania lisów wolno yjacych. Szczepionka mo e by podana raz w roku, je eli na terenie województwa i na terenach województw granicz cych z tym województwem nie stwierdzono przypadków wyst pienia w cieklizny w okresie dwóch kolejnych lat. Natomiast, szczepie ochronnych nie przeprowadza si, je eli na terenie województwa i na terenach województw granicz cych z tym województwem nie stwierdzono w cieklizny w okresie trzech kolejnych lat. dawek szczepionki zale y od stopnia zalesienia i ukszta towania terenu, populacji zwierz t dzikich oraz przyj tego sposobu podania szczepionki, ale nie powinna by mniejsza ni 20 dawek na 1 km 2 powierzchni Informacje i ocena dotycz ca rodków bezpiecze stwa biologicznego (zarz dzanie i infrastruktura) obowi zuj cych w zaanga owanych gospodarstwach Nie dotyczy 17

18 4.4.9 rodki w przypadku wyniku dodatniego Zgodnie z ustaw z dnia 11 marca 2004 r. o ochronie zdrowia zwierz t oraz zwalczaniu chorób zaka nych zwierz t oraz rozporz dzeniem Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 7 stycznia 2005 r. w sprawie zwalczania w cieklizny w przypadku stwierdzenia choroby powiatowy lekarz weterynarii wyznacza ognisko choroby oraz obejmuje je nadzorem, niezw ocznie powiadamia pa stwowego powiatowego inspektora sanitarnego o wyznaczeniu ogniska choroby oraz wyznacza obszar zagro ony wokó ogniska choroby. Powiatowy lekarz weterynarii podejmuje równie inne czynno ci, zgodnie z przepisami rozporz dzenia z dnia 7 stycznia 2005 r. w sprawie zwalczania w cieklizny System odszkodowa dla w a cicieli zwierz t poddanych ubojowi i zabitych Nie dotyczy Kontrola wdra ania programu i sprawozdawczo Zgodnie z art. 57 ust. 8 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o ochronie zdrowia zwierz t oraz zwalczaniu chorób zaka nych zwierz t G ówny Lekarz Weterynarii nadzoruje realizacj programu zwalczania chorób zaka nych zwierz t, a w przypadku programu wspó finansowanego ze rodków Unii Europejskiej, informuje Komisj Europejsk o post pach w jego realizacji zgodnie z przepisami obowi zuj cymi w Unii Europejskiej. 18

19 5. Korzy ci programu Celem programu jest spadek liczby przypadków w cieklizny u zwierz t dzikich. 6. Dane epidemiologiczne dotycz ce rozwoju choroby w ci gu ostatnich pi ciu lat 6.1. Rozwój choroby: Dane dotycz ce stad (oddzielna tabela na ka dy rok i na chorob /gatunek): nie dotyczy Dane dotycz ce zwierz t (oddzielna tabela na ka dy rok i na chorob /gatunek): nie dotyczy Dane rozwarstwione dotycz ce bada w ramach nadzoru i bada laboratoryjnych: Dane rozwarstwione dotycz ce bada w ramach nadzoru i bada laboratoryjnych (oddzielna tabela na ka dy rok i na chorob /gatunek) Rok: 2004 Choroba: W cieklizna Gatunek zwierz t/kategoria: Lisy wolno yj ce Opis zastosowanych bada serologicznych: badanie serologiczne test seroneutralizacji - RFFIT [okre lenie miana przeciwcia wirusa w cieklizny w surowicy (skrzep krwi z serca lub p yn z klatki piersiowej)]. Opis zastosowanych bada mikrobiologicznych lub wirusologicznych: immunofluorescencja odcisków mózgowych rutynowe badanie w kierunku w cieklizny. Opis innych zastosowanych bada :, szlify ko ci uchwy badanie na obecno markera (tetracyklin). 19

20 Badania mikrobiologiczne lub Badania serologiczne Inne testy: TC wirusologiczne Region próbek (a) próbek z dodatnim wynikiem (b) próbek (a) próbek z dodatnim wynikiem (b) próbek (a) próbek z dodatnim wynikiem (b) Terytorium Rzeczypospolitej Polskiej * 93,99 % * 82,50 % Razem * 93,99 % * 82,50 % * liczba próbek przes anych do bada (a) próbek, wszystkie zakwestionowane. (b) próbek z dodatnim wynikiem, wszystkie zakwestionowane Rok: 2005 Choroba: W cieklizna Gatunek zwierz t/kategoria: Lisy wolno yj ce Opis zastosowanych bada serologicznych: badanie serologiczne test seroneutralizacji - RFFIT [okre lenie miana przeciwcia wirusa w cieklizny w surowicy (skrzep krwi z serca lub p yn z klatki piersiowej)]. Opis zastosowanych bada mikrobiologicznych lub wirusologicznych: immunofluorescencja odcisków mózgowych rutynowe badanie w kierunku w cieklizny. Opis innych zastosowanych bada :, szlify ko ci uchwy badanie na obecno markera (tetracyklin). 20

21 Badania mikrobiologiczne lub Badania serologiczne: RFFIT Inne testy: TC wirusologiczne Region próbek (a) próbek z dodatnim wynikiem (b) próbek (a) próbek z dodatnim wynikiem (b) próbek (d) próbek z dodatnim wynikiem (a) Terytorium Rzeczypospolitej Polskiej ,60 % ,56 % Razem ,60 % ,56 % (a) próbek, wszystkie zakwestionowane. (b) próbek z dodatnim wynikiem, wszystkie zakwestionowane Rok: 2006 Choroba: W cieklizna Gatunek zwierz t/kategoria: Lisy wolno yj ce Opis zastosowanych bada serologicznych: badanie serologiczne test seroneutralizacji - RFFIT [okre lenie miana przeciwcia wirusa w cieklizny w surowicy (skrzep krwi z serca lub p yn z klatki piersiowej)]. Opis zastosowanych bada mikrobiologicznych lub wirusologicznych: immunofluorescencja odcisków mózgowych rutynowe badanie w kierunku w cieklizny. Opis innych zastosowanych bada : szlify ko ci uchwy badanie na obecno markera (tetracyklin). 21

22 Badania mikrobiologiczne lub Badania serologiczne: RFFIT Inne testy: TC wirusologiczne Region próbek (a) próbek z dodatnim wynikiem (b) próbek (a) próbek z dodatnim wynikiem (b) próbek (a) próbek z dodatnim wynikiem (b) Terytorium Rzeczypospolitej Polskiej ,12% ,17% Razem ,12% ,17% * na postawie wst pnych wyników bada (a) próbek, wszystkie zakwestionowane. (b) próbek z dodatnim wynikiem, wszystkie zakwestionowane Rok: 2007 Choroba: W cieklizna Gatunek zwierz t/kategoria: Lisy wolno yj ce Opis zastosowanych bada serologicznych: badanie serologiczne test seroneutralizacji - RFFIT [okre lenie miana przeciwcia wirusa w cieklizny w surowicy (skrzep krwi z serca lub p yn z klatki piersiowej) ]. Opis zastosowanych bada mikrobiologicznych lub wirusologicznych: immunofluorescencja odcisków mózgowych rutynowe badanie w kierunku w cieklizny. Opis innych zastosowanych bada : szlify ko ci uchwy badanie na obecno markera (tetracyklin). 22

23 Badania mikrobiologiczne lub Badania serologiczne: RFFIT Inne testy: TC wirusologiczne Region próbek (a) próbek z dodatnim wynikiem (b) próbek (a) próbek z dodatnim wynikiem (b) próbek (a) próbek z dodatnim wynikiem (b) Terytorium Rzeczypospolitej Polskiej ,21% ,17% Razem ,21% ,17% * na postawie wst pnych wyników bada (a) próbek, wszystkie zakwestionowane. (b) próbek z dodatnim wynikiem, wszystkie zakwestionowane Rok: 2008 Choroba: W cieklizna Gatunek zwierz t/kategoria: Lisy wolno yj ce Opis zastosowanych bada serologicznych: badanie serologiczne test seroneutralizacji - RFFIT [okre lenie miana przeciwcia wirusa w cieklizny w surowicy (skrzep krwi z serca lub p yn z klatki piersiowej)]. Opis zastosowanych bada mikrobiologicznych lub wirusologicznych: immunofluorescencja odcisków mózgowych rutynowe badanie w kierunku w cieklizny. Opis innych zastosowanych bada : szlify ko ci uchwy badanie na obecno markera (tetracyklin). 23

24 Badania mikrobiologiczne lub Badania serologiczne: RFFIT Inne testy: TC wirusologiczne Region próbek (a) próbek z dodatnim wynikiem (b) próbek (a) próbek z dodatnim wynikiem (b) próbek (a) próbek z dodatnim wynikiem (b) Terytorium Rzeczypospolitej Polskiej 13451* 80,12% 20098* * 81,16% Razem 13451* 80,12% 20098* * 81,16% * na postawie wst pnych wyników bada (a) próbek, wszystkie zakwestionowane. (b) próbek z dodatnim wynikiem, wszystkie zakwestionowane 6.3. Dane dotycz ce zaka enia (oddzielna tabela na ka dy rok i na chorob /gatunek):. Rok: 2004 Choroba: W cieklizna Gatunek zwierz t: Lisy wolno yj ce Region zaka onych stad (a) zaka onych zwierz t Terytorium Rzeczypospolitej Polskiej - 86 Razem - 86 (a) Stado lub gospodarstwo, odpowiednio. Rok: 2004 Choroba: W cieklizna Gatunek zwierz t: Inne gatunki wra liwe 24

25 Region zaka onych stad (a) zaka onych zwierz t Terytorium Rzeczypospolitej Polskiej - 50 Razem - 50 (a) Stado lub gospodarstwo, odpowiednio. Rok: 2005 Choroba: W cieklizna Gatunek zwierz t: Lisy wolno yj ce Region zaka onych stad (a) zaka onych zwierz t Terytorium Rzeczypospolitej Polskiej - 84 Razem - 84 (b) Stado lub gospodarstwo, odpowiednio. Rok: 2005 Choroba: W cieklizna Gatunek zwierz t: Inne gatunki wra liwe Region zaka onych stad (a) zaka onych zwierz t Terytorium Rzeczypospolitej Polskiej - 54 Razem - 54 (a) Stado lub gospodarstwo, odpowiednio. Rok: 2006 Choroba: W cieklizna Gatunek zwierz t: Lisy wolno yj ce 25

26 Region zaka onych stad (a) zaka onych zwierz t Terytorium Rzeczypospolitej Polskiej - 43 Razem - 43 (a) Stado lub gospodarstwo, odpowiednio. Rok: 2006 Choroba: W cieklizna Gatunek zwierz t: Inne gatunki wra liwe Region zaka onych stad (a) zaka onych zwierz t Terytorium Rzeczypospolitej Polskiej - 39 Razem - 39 (a) Stado lub gospodarstwo, odpowiednio. Rok: 2007 Choroba: W cieklizna Gatunek zwierz t: Lisy wolno yj ce Region zaka onych stad (a) zaka onych zwierz t Terytorium Rzeczypospolitej Polskiej - 42 Razem - 42 (a) Stado lub gospodarstwo, odpowiednio. Rok: 2007 Choroba: W cieklizna Gatunek zwierz t: Inne gatunki wra liwe 26

27 Region zaka onych stad (a) zaka onych zwierz t Terytorium Rzeczypospolitej Polskiej - 28 Razem - 28 (a) Stado lub gospodarstwo, odpowiednio. Rok: 2008 Choroba: W cieklizna Gatunek zwierz t: Lisy wolno yj ce Region zaka onych stad (a) zaka onych zwierz t Terytorium Rzeczypospolitej Polskiej - 19 Razem - 19 (a) Stado lub gospodarstwo, odpowiednio. Rok: 2008 Choroba: W cieklizna Gatunek zwierz t: Inne gatunki wra liwe Region zaka onych stad (a) zaka onych zwierz t Terytorium Rzeczypospolitej Polskiej - 10 Razem - 10 (a) Stado lub gospodarstwo, odpowiednio Dane dotycz ce statusu stad pod koniec ka dego roku: nie dotyczy. 27

28 6.5 Dane dotycz ce programów szczepie lub leczenia Rok: 2003 Choroba: W cieklizna Gatunek zwierz t: Lisy wolno yj ce Informacja o programach szczepie lub leczenia Ca kowita Region liczba stad (a) Ca kowita liczba zwierz t stad (a) obj tych programem szczepie lub leczenia stad (a) lub poddanych leczeniu zwierz t lub poddanych leczeniu wy o onych dawek szczepionki lub zastosowanych dawek leku doros ych zwierz t m odych zwierz t Terytorium Rzeczypospolitej Polskiej Razem (a) Stado lub gospodarstwo, odpowiednio. Rok: 2004 Choroba: W cieklizna Gatunek zwierz t: Lisy wolno yj ce 28

29 Informacja o programach szczepie lub leczenia Ca kowita Region liczba stad (a) Ca kowita liczba zwierz t stad (a) obj tych programem szczepie lub leczenia stad (a) lub poddanych leczeniu zwierz t lub poddanych leczeniu wy o onych dawek szczepionki lub zastosowanych dawek leku Terytorium Rzeczypospolitej Polskiej Razem (a) Stado lub gospodarstwo, odpowiednio. Rok: 2005 Choroba: W cieklizna Gatunek zwierz t: Lisy wolno yj ce Informacja o programach szczepie lub leczenia Ca kowita Region liczba stad (a) Ca kowita liczba zwierz t stad (a) obj tych programem szczepie lub leczenia doros ych zwierz t m odych zwierz t stad (a) lub poddanych leczeniu zwierz t lub poddanych leczeniu wy o onych dawek szczepionki lub zastosowanych dawek leku doros ych zwierz t m odych zwierz t Terytorium Rzeczypospolitej Polskiej Razem (a) Stado lub gospodarstwo, odpowiednio. 29

30 Rok: 2006 Choroba: W cieklizna Gatunek zwierz t: Lisy wolno yj ce Informacja o programach szczepie lub leczenia Ca kowita Region liczba stad (a) Ca kowita liczba zwierz t stad (a) obj tych programem szczepie lub leczenia stad (a) lub poddanych leczeniu zwierz t lub poddanych leczeniu wy o onych dawek szczepionki lub zastosowanych dawek leku doros ych zwierz t m odych zwierz t Terytorium Rzeczypospolitej Polskiej Razem (a) Stado lub gospodarstwo, odpowiednio. Rok: 2007 Choroba: W cieklizna Gatunek zwierz t: Lisy wolno yj ce 30

31 Informacja o programach szczepie lub leczenia Ca kowita Region liczba stad (a) Ca kowita liczba zwierz t stad (a) obj tych programem szczepie lub leczenia stad (a) lub poddanych leczeniu zwierz t lub poddanych leczeniu wy o onych dawek szczepionki lub zastosowanych dawek leku Terytorium Rzeczypospolitej Polskiej Razem (a) Stado lub gospodarstwo, odpowiednio. Rok: 2008 Choroba: W cieklizna Gatunek zwierz t: Lisy wolno yj ce Informacja o programach szczepie lub leczenia Ca kowita Region liczba stad (a) Ca kowita liczba zwierz t stad (a) obj tych programem szczepie lub leczenia doros ych zwierz t m odych zwierz t stad (a) lub poddanych leczeniu zwierz t lub poddanych leczeniu wy o onych dawek szczepionki lub zastosowanych dawek leku doros ych zwierz t m odych zwierz t Terytorium Rzeczypospolitej Polskiej Razem (a) Stado lub gospodarstwo, odpowiednio 31

32 Rok: 2010 Choroba: W cieklizna Gatunek zwierz t: Lisy wolno yj ce Opis stosowanych szczepie, dzia a terapeutycznych lub innych: Wiosenna i jesienna akcja szczepie w 2010 r. obejmie terytorium Rzeczypospolitej Polskiej na obszarze km 2. Obie akcje b d prowadzone na tych samych zasadach, co w latach poprzednich. Planuje si wy o enie, co najmniej 20 dawek szczepionki/ km 2. W sumie zostanie rozdystrybuowane dawek szczepionki. Informacja o programach szczepie lub leczenia Ca kowita Region liczba stad (a) Ca kowita liczba zwierz t stad (a) obj tych programem szczepie lub leczenia stad (a) lub poddanych leczeniu zwierz t lub poddanych leczeniu wy o onych dawek szczepionki lub zastosowanych dawek leku doros ych zwierz t m odych zwierz t Terytorium Rzeczypospolitej Polskiej Razem (a) Stado lub gospodarstwo, odpowiednio Dane dotycz ce dzikiej zwierzyny Oszacowanie liczebno ci populacji dzikiej zwierzyny 32

33 Rok: 2004 Metody szacowania (a) : statystyki my liwskie, wska nik nocnego liczenia, liczenie lisich jam Region Szacunki liczebno ci populacji danego gatunku zwierz t wolno yj cych Gatunek: Lis wolno yj cy Gatunek: Sarna Gatunek: Jele Gatunek: Dzik Terytorium Rzeczypospolitej Polskiej Razem (a) Za standardow metod szacowania uwa a si ubit zwierzyn. Je li zastosowano inna metod, nale y j opisa. Rok: 2005 Metody szacowania (a) : statystyki my liwskie, wska nik nocnego liczenia, liczenie lisich jam Region Szacunki liczebno ci populacji danego gatunku zwierz t wolno yj cych Gatunek: Lis wolno yj cy Gatunek: Sarna Gatunek: Jele Gatunek: Dzik Terytorium Rzeczypospolitej Polskiej Razem (a) Za standardow metod szacowania uwa a si ubit zwierzyn. Je li zastosowano inna metod, nale y j opisa. 33

34 Rok: 2006 Metody szacowania (a) : statystyki my liwskie, wska nik nocnego liczenia, liczenie lisich jam Region Szacunki liczebno ci populacji danego gatunku zwierz t wolno yj cych Gatunek: Lis wolno yj cy Gatunek: Sarna Gatunek: Jele Gatunek: Dzik Terytorium Rzeczypospolitej Polskiej Razem (a) Za standardow metod szacowania uwa a si ubit zwierzyn. Je li zastosowano inna metod, nale y j opisa. Rok: 2007 Metody szacowania (a) : statystyki my liwskie, wska nik nocnego liczenia, liczenie lisich jam Region Szacunki liczebno ci populacji danego gatunku zwierz t wolno yj cych Gatunek: Lis wolno yj cy Gatunek: Sarna Gatunek: Jele Gatunek: Dzik Terytorium Rzeczypospolitej Polskiej Razem (a) Za standardow metod szacowania uwa a si ubit zwierzyn. Je li zastosowano inna metod, nale y j opisa. 34

35 Rok: 2008 Metody szacowania (a) : statystyki my liwskie, wska nik nocnego liczenia, liczenie lisich jam Region Szacunki liczebno ci populacji danego gatunku zwierz t wolno yj cych Gatunek: Lis wolno yj cy Gatunek: Sarna Gatunek: Jele Gatunek: Dzik Terytorium Rzeczypospolitej Polskiej Razem (a) Za standardow metod szacowania uwa a si ubit zwierzyn. Je li zastosowano inna metod, nale y j opisa Monitorowanie dzikiej zwierzyny (oddzielna tabela na ka dy rok i na chorob /gatunek) Rok: 2004 Choroba: W cieklizna Gatunek zwierz t: Lisy wolno yj ce Opis zastosowanych bada serologicznych: badanie serologiczne test RFFIT [okre lenie miana przeciwcia wirusa w cieklizny w surowicy (skrzep krwi z serca lub p yn z klatki piersiowej)]. Opis zastosowanych bada mikrobiologicznych lub wirusologicznych: immunofluorescencja odcisków mózgowych rutynowe badanie w kierunku w cieklizny. Opis innych zastosowanych bada : szlify ko ci uchwy badanie na obecno markera (TC tetracykliny). 35

36 Badania mikrobiologiczne lub Badania serologiczne Inne testy: TC (%) wirusologiczne Region próbek próbek z dodatnim wynikiem badania próbek próbek z dodatnim wynikiem badania próbek próbek z dodatnim wynikiem badania Terytorium Rzeczypospolitej Polskiej * 93,99 % * 82,50 % Razem * 93,99 % * 82,50 % * liczba próbek wys anych do bada Rok: 2005 Choroba: W cieklizna Gatunek zwierz t: Lisy wolno yj ce Opis zastosowanych bada serologicznych: badanie serologiczne test RFFIT [okre lenie miana przeciwcia wirusa w cieklizny w surowicy (skrzep krwi z serca lub p yn z klatki piersiowej)]. Opis zastosowanych bada mikrobiologicznych lub wirusologicznych: immunofluorescencja odcisków mózgowych rutynowe badanie w kierunku w cieklizny. Opis innych zastosowanych bada : szlify ko ci uchwy badanie na obecno markera (TC tetracykliny). 36

37 Badania mikrobiologiczne lub Badania serologiczne - RFFIT Inne testy: TC (%) wirusologiczne Region próbek próbek z dodatnim wynikiem badania próbek próbek z dodatnim wynikiem badania próbek próbek z dodatnim wynikiem badania Terytorium Rzeczypospolitej Polskiej ,60 % ,56 % Razem ,60 % ,56 % * na postawie wst pnych wyników bada Rok: 2006 Choroba: W cieklizna Gatunek zwierz t: Lisy wolno yj ce Opis zastosowanych bada serologicznych: badanie serologiczne test RFFIT [okre lenie miana przeciwcia wirusa w cieklizny w surowicy (skrzep krwi z serca lub p yn z klatki piersiowej)]. Opis zastosowanych bada mikrobiologicznych lub wirusologicznych: immunofluorescencja odcisków mózgowych rutynowe badanie w kierunku w cieklizny. Opis innych zastosowanych bada : szlify ko ci uchwy badanie na obecno markera (TC tetracykliny). 37

38 Badania mikrobiologiczne lub Badania serologiczne - RFFIT Inne testy: TC (%) wirusologiczne Region próbek próbek z dodatnim wynikiem badania próbek próbek z dodatnim wynikiem badania próbek próbek z dodatnim wynikiem badania Terytorium Rzeczypospolitej Polskiej ,12% ,17% Razem ,12% ,17% * na postawie wst pnych wyników bada Rok: 2007 Choroba: W cieklizna Gatunek zwierz t: Lisy wolno yj ce Opis zastosowanych bada serologicznych: badanie serologiczne test RFFIT [okre lenie miana przeciwcia wirusa w cieklizny w surowicy (skrzep krwi z serca lub p yn z klatki piersiowej)]. Opis zastosowanych bada mikrobiologicznych lub wirusologicznych: immunofluorescencja odcisków mózgowych rutynowe badanie w kierunku w cieklizny. Opis innych zastosowanych bada : szlify ko ci uchwy badanie na obecno markera (TC tetracykliny). 38

39 Badania mikrobiologiczne lub Badania serologiczne - RFFIT Inne testy: TC (%) wirusologiczne Region próbek próbek z dodatnim wynikiem próbek próbek z dodatnim wynikiem badania próbek próbek z dodatnim wynikiem badania Terytorium Rzeczypospolitej Polskiej ,21% ,17% Razem ,21% ,17% * na postawie wst pnych wyników bada Rok: 2008 Choroba: W cieklizna Gatunek zwierz t: Lisy wolno yj ce Opis zastosowanych bada serologicznych: badanie serologiczne test RFFIT [okre lenie miana przeciwcia wirusa w cieklizny w surowicy (skrzep krwi z serca lub p yn z klatki piersiowej)]. Opis zastosowanych bada mikrobiologicznych lub wirusologicznych: immunofluorescencja odcisków mózgowych rutynowe badanie w kierunku w cieklizny. Opis innych zastosowanych bada : szlify ko ci uchwy badanie na obecno markera (TC tetracykliny). 39

40 Badania mikrobiologiczne lub Badania serologiczne - RFFIT Inne testy: TC (%) wirusologiczne Region próbek próbek z dodatnim wynikiem próbek próbek z dodatnim wynikiem badania próbek próbek z dodatnim wynikiem badania Terytorium Rzeczypospolitej Polskiej 13451* 80,12% 20098* * 81,16% Razem 13451* 80,12% 20098* * 81,16% * na postawie wst pnych wyników bada Dane dotycz ce szczepie lub leczenia dzikiej zwierzyny Rok: 2009 Choroba: W cieklizna Gatunek zwierz t: Lisy wolno yj ce Opis zastosowanego programu szczepie, terapeutycznego lub innego Na podstawie rozporz dzenia Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 2 czerwca 2004 r. w sprawie szczegó owych warunków i sposobu przeprowadzania szczepie ochronnych lisów wolno yj cych przeciwko w ciekli nie, szczepienia ochronne lisów wolno yj cych przeprowadza wojewódzki lekarz weterynarii. Zgodnie z ww. rozporz dzeniem szczepionka jest rozrzucana z samolotu lub wyk adana r cznie dwa razy w ci gu roku kalendarzowego na obszarach lasów oraz we wszystkich miejscach bytowania lisów wolno yjacych. Szczepionka mo e by podana raz w roku, je eli na terenie województwa i na terenach województw granicz cych z tym województwem nie stwierdzono przypadków wyst pienia w cieklizny w okresie dwóch kolejnych lat. Natomiast, szczepie ochronnych nie przeprowadza si, je eli na terenie województwa i na terenach województw granicz cych z tym województwem nie stwierdzono w cieklizny w okresie trzech kolejnych lat. 40

41 dawek szczepionki zale y od stopnia zalesienia i ukszta towania terenu, populacji zwierz t dzikich oraz przyj tego sposobu podania szczepionki, ale nie powinna by mniejsza ni 20 dawek na 1 km 2 powierzchni. Program szczepienia lub leczenia 2 Region km dawek szczepionki lub leku, która zostanie akcji wy o ona/podana Ca kowita liczba dawek szczepionki lub leku, która zostanie wy o ona/podana * Terytorium Rzeczypospolitej Polskiej ( )** (wiosenna i jesienna) * ca kowita powierzchnia Rzeczypospolitej Polskiej ** powierzchnia obj ta szczepieniem 7. Za o enia programu 7.1. Za o enia zwi zane z badaniami (oddzielna tabela na ka dy rok wdra ania) Za o enia w zakresie bada diagnostycznych Choroba: W cieklizna Gatunek zwierz t: Lisy wolno yj ce 41

42 Region Rodzaj badania (a) Populacja docelowa (b) Rodzaj próbki (c) Cel (d) planowanych bada Terytorium Rzeczypospolitej RFFIT Lisy wolno yj ce surowica Kontrola szczepie, monitoring akcji Polskiej Terytorium Rzeczypospolitej Polskiej Test na obecno Lisy wolno yj ce uchwa Kontrola szczepie, monitoring akcji markera (TC) Razem (a) Opis u ytego badania ( SN-test, AB-Elisa, RBT) (b) Okre lenie gatunków docelowych oraz kategorii docelowych zwierz t (p e, wiek, zwierz hodowlane, zwierz rze ne). (e) Opis próbki ( krew, surowica, mleko). (f) Opis celu ( kwalifikacja, nadzór, potwierdzenie podejrzanych przypadków, monitoring akcji, serokonwersja, kontrola wykre lonych szczepionek, testy szczepionek, kontrola szczepie ) Za o enia w zakresie badania stad i zwierz t Za o enia w zakresie badania stad: nie dotyczy Za o enia w zakresie bada zwierz t: nie dotyczy Za o enia w zakresie kwalifikacji stad i zwierz t (oddzielna tabela na ka dy rok wdra ania): Nie dotyczy 7.3. Za o enia w zakresie szczepie lub leczenia (oddzielna tabela na ka dy rok wdra ania) 42