Propozycja treści projektu załoŝeń dotyczących gospodarki finansowej i sprawozdawczości

Transkrypt

1 Załącznik nr 2 do pisma z dnia r. Propozycja treści projektu załoŝeń dotyczących gospodarki finansowej i sprawozdawczości Proponujemy podzielić treść załoŝeń na dwa rozdziały: Rozdział 9 Gospodarka finansowa zakładów ubezpieczeń i zakładów reasekuracji Rozdział 9 Zasady wypłacalności Rezerwy techniczno-ubezpieczeniowe tworzone dla celów wypłacalności Środki własne dla celów wypłacalności Wyznaczanie wysokości środków własnych dla celów wypłacalności Klasyfikacja środków własnych dla celów wypłacalności Kapitałowy wymóg wypłacalności dla celów wypłacalności Przepisy ogólne dotyczące kapitałowego wymogu wypłacalności przy... 9 zastosowaniu formuły standardowej lub modelu wewnętrznego Obliczanie kapitałowego wymogu wypłacalności według formuły standardowej Obliczanie kapitałowego wymogu wypłacalności przy zastosowaniu modelu...12 wewnętrznego Test uŝyteczności Standardy statystyczne Standardy kalibracji Przypisanie zysków i strat Standardy walidacji Standardy dokumentacji Narzut kapitałowy Minimalny wymóg kapitałowy Aktywa dla celów wypłacalności...21 Rozdział 10 Rachunkowość i sprawozdawczość statutowa Wprowadzenie Rezerwy techniczno-ubezpieczeniowe dla celów rachunkowości...22 (sprawozdawczości statutowej) Pozostałe przepisy odnoszące się do rachunkowości zakładów ubezpieczeń Sprawozdawczość finansowa..23 Rozdział 9 Zasady wypłacalności 9.1. Rezerwy techniczno-ubezpieczeniowe tworzone dla celów wypłacalności Zakład ubezpieczeń powinien tworzyć rezerwy techniczno-ubezpieczeniowe dla celów wypłacalności przeznaczone na pokrycie bieŝących i przyszłych zobowiązań, jakie mogą wyniknąć z zawartych umów ubezpieczenia i umów reasekuracji. 1

2 Zakład reasekuracji powinien tworzyć rezerwy techniczno-ubezpieczeniowe dla celów wypłacalności przeznaczone na pokrycie bieŝących i przyszłych zobowiązań, jakie mogą wyniknąć z zawartych umów reasekuracji. Wartość rezerw techniczno-ubezpieczeniowych dla celów wypłacalności powinna być równa bieŝącej kwocie, którą zakład ubezpieczeń lub zakład reasekuracji powinien zapłacić przy natychmiastowym przeniesieniu swoich praw i zobowiązań z tytułu zawartych umów ubezpieczenia lub umów reasekuracji na inny zakład ubezpieczeń lub inny zakład reasekuracji. Wartość rezerw techniczno-ubezpieczeniowych dla celów wypłacalności powinna być ustalana w sposób ostroŝny, wiarygodny i obiektywny. Obliczenia powinny być zgodne z danymi dostępnymi na rynkach finansowych oraz ogólnodostępnymi danymi na temat ryzyk ubezpieczeniowych. Wartość rezerw techniczno-ubezpieczeniowych dla celów wypłacalności powinna być równa sumie: 1) najlepszego oszacowania; 2) marginesu ryzyka. Najlepsze oszacowanie powinno być równe oczekiwanej obecnej wartości przyszłych przepływów pienięŝnych, obliczonej przy zastosowaniu odpowiedniej struktury terminowej stopy procentowej wolnej od ryzyka. Obliczenia najlepszego oszacowania powinny być dokonywane na podstawie aktualnych i wiarygodnych informacji i realistycznych załoŝeń. Prognozy przepływów pienięŝnych stosowane w obliczeniu najlepszego oszacowania powinny uwzględniać wszystkie wpływy i wypływy pienięŝne wymagane do rozliczenia zobowiązań z tytułu zawartych umów ubezpieczenia lub umów reasekuracji w okresie trwania tych zobowiązań. Najlepsze oszacowanie powinno być obliczane w wysokości brutto, bez pomniejszania o kwoty naleŝne z umów reasekuracji i od spółek celowych (podmiotów specjalnego przeznaczenia). Margines ryzyka powinien mieć wysokość zapewniającą, aby wartość rezerw technicznoubezpieczeniowych dla celów wypłacalności odpowiadała kwocie, której zakład ubezpieczeń lub zakład reasekuracji zaŝądałyby za przejęcie zobowiązań z tytułu zawartych umów ubezpieczenia lub umów reasekuracji i wywiązanie się z zobowiązań. Zakład ubezpieczeń i zakład reasekuracji powinny obliczać najlepsze oszacowanie i margines ryzyka oddzielnie, z zastrzeŝeniem zdania poniŝej. JeŜeli przyszłe przepływy pienięŝne, związane z zobowiązaniami z tytułu zawartych umów ubezpieczenia lub umów reasekuracji, mogą być zreplikowane przy wykorzystaniu dostępnych instrumentów finansowych, których wartość rynkową moŝna wiarygodnie określić, zakład ubezpieczeń i zakład reasekuracji powinny mieć moŝliwość wyceny rezerw techniczno-ubezpieczeniowych łącznie, w oparciu o wartość rynkową tych instrumentów finansowych. JeŜeli zakład ubezpieczeń lub zakład reasekuracji oblicza najlepsze oszacowanie i margines ryzyka oddzielnie, margines ryzyka powinien być obliczany przy uŝyciu metody kosztu 2

3 kapitału. Stosowana stopa kosztu kapitału powinna być równa stopie wyŝszej od odpowiedniej stopy procentowej wolnej od ryzyka, którą powinien zapłacić zakład ubezpieczeń lub zakład reasekuracji posiadający kwotę dopuszczonych środków własnych w wysokości kapitałowego wymogu wypłacalności niezbędną do pokrycia zobowiązań z tytułu zawartych umów ubezpieczenia lub umów reasekuracji przez okres trwania tych zobowiązań. Stopa kosztu kapitału stosowana do obliczania marginesu ryzyka powinna być równa dla wszystkich zakładów ubezpieczeń i zakładów reasekuracji i powinna być poddawana okresowemu przeglądowi. Przy ustalaniu wartości rezerw techniczno-ubezpieczeniowych dla celów wypłacalności zakład ubezpieczeń i zakład reasekuracji powinny uwzględniać: 1) koszty, jakie zostaną poniesione w związku z obsługą zobowiązań z tytułu zawartych umów ubezpieczenia i umów reasekuracji; 2) oczekiwany wzrost kosztów oraz niepewność co do wysokości roszczeń związaną z inflacją; 3) płatności na rzecz ubezpieczających, ubezpieczonych, uposaŝonych lub uprawnionych z umów ubezpieczenia oraz cedentów z umów reasekuracji, w tym przyszłe premie uznaniowe, których zakład ubezpieczeń lub zakład reasekuracji zamierzają dokonywać niezaleŝnie od tego czy płatności te są zagwarantowane umownie; 4) wartość gwarancji finansowych i opcji umownych wbudowanych w umowach ubezpieczenia i umowach reasekuracji. Przyjęte przez zakłady ubezpieczeń załoŝenia dotyczące prawdopodobieństwa skorzystania przez ubezpieczających z opcji umownych, w tym rezygnacji z umów ubezpieczenia i wykupów umów ubezpieczenia powinny być realistyczne i oparte na aktualnych i wiarygodnych informacjach. Przyjęte przez zakład ubezpieczeń i zakład reasekuracji załoŝenia dotyczące prawdopodobieństwa skorzystania przez cedentów z opcji umownych, w tym wypowiedzeń umów reasekuracji powinny być realistyczne i oparte na aktualnych i wiarygodnych informacjach. ZałoŜenia powyŝsze powinny uwzględniać wpływ przyszłych zmian warunków finansowych i niefinansowych na skorzystanie przez ubezpieczających lub cedentów z opcji umownych. Przy ustalaniu wartości rezerw techniczno-ubezpieczeniowych dla celów wypłacalności zakład ubezpieczeń i zakład reasekuracji powinny być obowiązane grupować swoje zobowiązania z tytułu zawartych umów ubezpieczenia lub z tytułu zawartych umów reasekuracji według jednorodnych grup ryzyka, co najmniej według linii biznesowych. Zakład ubezpieczeń i zakład reasekuracji powinny ustalać wartość rezerw technicznoubezpieczeniowych dla celów wypłacalności na udziale reasekuratorów oraz spółek celowych (podmiotów specjalnego przeznaczenia) zgodnie z proponowanymi wyŝej zasadami. Przy wyznaczaniu kwot naleŝnych z umów reasekuracji i od spółek celowych (podmiotów specjalnego przeznaczenia) zakład ubezpieczeń i zakład reasekuracji powinny uwzględniać róŝnicę w czasie między otrzymaniem kwoty naleŝnej od reasekuratora lub spółki celowej (podmiotu specjalnego przeznaczenia) a dokonaniem bezpośredniej wypłaty. Wyniki tych obliczeń powinny być dostosowane w celu uwzględnienia oczekiwanych strat w związku z niewykonaniem zobowiązania przez kontrahenta poprzez oszacowanie 3

4 prawdopodobieństwa niewykonania zobowiązania przez kontrahenta oraz oszacowanie średniej straty z tytułu niewykonania zobowiązania przez kontrahenta. W przypadku umów ubezpieczenia na Ŝycie, w których ryzyko lokaty ponosi ubezpieczający, w tym umów ubezpieczenia na Ŝycie, w których świadczenie zakładu ubezpieczeń jest ustalane w oparciu o określone indeksy, rezerwy techniczno-ubezpieczeniowe dla celów wypłacalności powinny być tworzone w wysokości lokaty dokonanej zgodnie z postanowieniami zawartej umowy ubezpieczenia na Ŝycie. Zakład ubezpieczeń i zakład reasekuracji powinny posiadać wewnętrzne procesy i procedury zapewniające odpowiedniość, kompletność i dokładność danych wykorzystywanych przy ustalaniu wartości rezerw techniczno-ubezpieczeniowych w celach wypłacalności. JeŜeli w szczególnych okolicznościach zakład ubezpieczeń lub zakład reasekuracji nie posiada odpowiedniej jakości danych umoŝliwiających zastosowanie wiarygodnej metody aktuarialnej dla zbioru lub podzbioru zobowiązań z tytułu zawartych umów ubezpieczenia lub z tytułu zawartych umów reasekuracji lub kwot naleŝnych na podstawie umów reasekuracji lub od spółek celowych podmiotów specjalnego przeznaczenia), zakład ubezpieczeń lub zakład reasekuracji powinien mieć moŝliwość w celu obliczenia najlepszego oszacowania zastosować odpowiednie przybliŝenia, w tym podejście indywidualne. Zakład ubezpieczeń i zakład reasekuracji powinny posiadać wewnętrzne procesy i procedury w celu zapewnienia regularnego porównywania wartości najlepszego oszacowania oraz załoŝeń leŝących u podstaw obliczeń najlepszego oszacowania z danymi wynikającymi ze zgromadzonych doświadczeń. JeŜeli takie porównanie wykaŝe systematyczne odchylenie między danymi wynikającymi ze zgromadzonych doświadczeń a obliczeniami najlepszego oszacowania, zakład ubezpieczeń i zakład reasekuracji powinny dokonywać odpowiednich dostosowań stosowanych metod aktuarialnych lub przyjmowanych załoŝeń. Zakład ubezpieczeń i zakład reasekuracji na Ŝądanie organu nadzoru powinny wykazywać, Ŝe rezerwy techniczno-ubezpieczeniowe dla celów wypłacalności utworzone przez zakład mają odpowiednią wartość, stosowane metody ustalania wartości rezerw technicznoubezpieczeniowych są właściwe i faktycznie stosowane, a dane statystyczne leŝące u podstaw tych metod są odpowiednie. JeŜeli ustalanie wartości rezerw techniczno-ubezpieczeniowych dla celów wypłacalności w zakładzie ubezpieczeń lub zakładzie reasekuracji jest niezgodne z wymogami określonymi w niniejszym punkcie załoŝeń, organ nadzoru powinien mieć prawo do Ŝądania od zakładu ubezpieczeń lub zakładu reasekuracji, w drodze decyzji, zwiększenia wysokości rezerw techniczno-ubezpieczeniowych tak, aby odpowiadały one wysokości określanej zgodnie z tymi wymogami. Decyzji organu nadzoru powinien być nadany rygor natychmiastowej wykonalności Środki własne dla celów wypłacalności Wyznaczanie wysokości środków własnych dla celów wypłacalności Środki własne dla celów wypłacalności zakładu ubezpieczeń lub zakładu reasekuracji są to aktywa dla celów wypłacalności wolne od wszelkich przewidywalnych zobowiązań, dostępne 4

5 na pokrycie strat wynikających z niesprzyjających wahań w obszarze wykonywanej działalności, zarówno przy załoŝeniu kontynuacji działalności jak i w przypadku likwidacji. Środki własne dla celów wypłacalności zakładu ubezpieczeń lub zakładu reasekuracji powinny stanowić sumę: 1) podstawowych środków własnych dla celów wypłacalności; 2) uzupełniających środków własnych dla celów wypłacalności. Zakład ubezpieczeń i zakład reasekuracji powinny być obowiązane do posiadania dopuszczonych środków własnych dla celów wypłacalności stanowiących pokrycie kapitałowego wymogu wypłacalności. Zakład ubezpieczeń i zakład reasekuracji powinny być obowiązane do posiadania dopuszczonych podstawowych środków własnych dla celów wypłacalności stanowiących pokrycie minimalnego wymogu kapitałowego. Zakład ubezpieczeń i zakład reasekuracji powinny obliczać kapitałowy wymóg wypłacalności: 1) przy zastosowaniu formuły standardowej, lub 2) przy zastosowaniu pełnych lub częściowych modeli wewnętrznych. Zakład ubezpieczeń i zakład reasekuracji powinny obliczać minimalny wymóg kapitałowy zgodnie z wymogami określonymi w ustawie. Podstawowe środki własne dla celów wypłacalności zakładu ubezpieczeń lub zakładu reasekuracji powinny obejmować: 1) nadwyŝkę aktywów nad zobowiązaniami oraz 2) zobowiązania podporządkowane. Zakłady ubezpieczeń i zakłady reasekuracji powinny wyceniać aktywa dla celów wypłacalności i pozostałe zobowiązania dla celów wypłacalności w wartości godziwej. Zakład ubezpieczeń i zakład reasekuracji powinny dokonywać wyceny rezerw technicznoubezpieczeniowych dla celów wypłacalności zgodnie z wymogami określonymi w ustawie. Przy wycenie zobowiązań dla celów wypłacalności zakład ubezpieczeń i zakład reasekuracji nie powinny dokonywać dostosowań w celu uwzględnienia zdolności kredytowej zakładu ubezpieczeń lub zakładu reasekuracji. Kwota nadwyŝki aktywów dla celów wypłacalności nad zobowiązaniami dla celów wypłacalności powinna być pomniejszana o wartość akcji własnych lub udziałów własnych będących w posiadaniu zakładu ubezpieczeń lub zakładu reasekuracji. Uzupełniające środki własne powinny obejmować pozycje inne niŝ podstawowe środki własne, które mogą zostać przeznaczone do pokrycia strat. Uzupełniające środki własne dla celów wypłacalności mogą obejmować następujące pozycje, o ile nie stanowią one pozycji podstawowych środków własnych dla celów wypłacalności: 1) nieopłacony kapitał zakładowy, do którego opłacenia nie wezwano; 2) akredytywy i gwarancje; 3) inne prawnie wiąŝące zobowiązania otrzymane przez zakład ubezpieczeń lub zakład reasekuracji. W przypadku towarzystwa ubezpieczeń wzajemnych lub towarzystwa reasekuracji wzajemnej do uzupełniających środków własnych powinny być zaliczane przyszłe naleŝności 5

6 towarzystwa od jego członków wynikające z moŝliwości wezwania do wniesienia dopłat w ciągu kolejnych 12 miesięcy. W przypadku gdy pozycja uzupełniających środków własnych dla celów wypłacalności została opłacona lub wezwano do jej opłacenia, powinna być ona traktowana jako składnik aktywów i przestać stanowić część uzupełniających środków własnych. Kwoty pozycji uzupełniających środków własnych dla celów wypłacalności uwzględniane przy określaniu środków własnych dla celów wypłacalności danego zakładu ubezpieczeń lub zakładu reasekuracji powinny podlegać uprzedniemu zatwierdzeniu, w drodze decyzji, przez organ nadzoru. Kwota przypisana do kaŝdej pozycji uzupełniających środków własnych dla celów wypłacalności powinna odzwierciedlać zdolność do pokrycia strat w ramach danej pozycji. JeŜeli dana pozycja uzupełniających środków własnych dla celów wypłacalności posiada stałą wartość nominalną, kwota tej pozycji powinna odpowiadać jej wartości nominalnej pod warunkiem posiadania pełnej zdolności do pokrycia strat. JeŜeli dana pozycja nie posiada pełnej zdolności do pokrycia strat, kwota przypisana do tej pozycji powinna być ustalana w oparciu o ostroŝne i realistyczne załoŝenia. Organ nadzoru powinien być obowiązany do zatwierdzania dla poszczególnych pozycji uzupełniających środków własnych: 1) kwoty pienięŝnej albo 2) metody słuŝącej do wyznaczania kwoty pienięŝnej; w tym przypadku organ nadzoru powinien równieŝ zatwierdzać na czas określony kwotę pienięŝną wyznaczoną zgodnie z tą metodą dla danej pozycji uzupełniających środków własnych dla celów wypłacalności. Przy zatwierdzaniu pozycji uzupełniających środków własnych dla celów wypłacalności organ nadzoru powinien opierać się na ocenie następujących elementów: 1) statusu danych kontrahentów pod względem ich moŝliwości płatności i gotowości do płatności; 2) moŝliwości odzyskania środków, przy uwzględnieniu formy prawnej danej pozycji, oraz warunków, które stanowią przeszkodę dla skuteczności opłacenia lub wezwania do opłacenia danej pozycji; 3) informacji o wynikach wcześniejszych wezwań, których zakład ubezpieczeń lub zakład reasekuracji dokonał w odniesieniu do tego rodzaju uzupełniających środków własnych dla celów wypłacalności, w zakresie, w jakim informacje te mogą zostać wiarygodnie wykorzystane w celu oceny spodziewanych rezultatów przyszłych wezwań. Organ nadzoru powinien mieć moŝliwość uchylenia decyzji zatwierdzającej dla poszczególnych pozycji uzupełniających środków własnych dla celów wypłacalności kwoty pienięŝnej albo metody słuŝącej do określenia kwoty pienięŝnej (wraz z kwotą pienięŝną wyznaczoną na czas określony) w przypadku zmian okoliczności faktycznych skutkujących niezasadnością uznawania danej kwoty lub metody. Postępowanie administracyjne w tej sprawie powinno być wszczynane z urzędu. Za nadwyŝki środków dla celów wypłacalności powinny być uznawane: 1) w przypadku zakładu ubezpieczeń skumulowane zyski zakładu ubezpieczeń, które nie 6

7 zostały przeznaczone do podziału pomiędzy ubezpieczających, ubezpieczonych, uposaŝonych i uprawnionych z umów ubezpieczenia oraz cedentów z umów reasekuracji; 2) w przypadku zakładu reasekuracji skumulowane zyski zakładu reasekuracji, które nie zostały przeznaczone do podziału pomiędzy cedentów z umów reasekuracji Klasyfikacja środków własnych dla celów wypłacalności Pozycje środków własnych dla celów wypłacalności powinny być klasyfikowane do jednej z trzech kategorii. Klasyfikacja pozycji środków własnych dla celów wypłacalności do poszczególnych kategorii powinna zaleŝeć od tego, czy naleŝą one do podstawowych środków własnych czy do uzupełniających środków własnych, a takŝe od tego, w jakim zakresie posiadają one cechy jakościowe określone jako: 1) stała dostępność (dostępność lub moŝliwość wezwania do opłacenia pozycji w celu pełnego pokrycia strat w przypadku kontynuacji działalności oraz w przypadku likwidacji zakładu ubezpieczeń lub zakładu reasekuracji) oraz 2) podporządkowanie (w przypadku likwidacji zakładu ubezpieczeń lub zakładu reasekuracji posiadacz nie będzie uprawniony do odzyskania długu wynikającego z danej pozycji tak długo, jak nie zostaną wypełnione wszystkie inne zobowiązania, łącznie z zobowiązaniami wobec ubezpieczających, ubezpieczonych, uposaŝonych i uprawnionych z tytułu zawartych umów ubezpieczenia oraz zobowiązaniami wobec cedentów z tytułu zawartych umów reasekuracji). Przy ocenie stopnia, w jakim pozycje środków własnych posiadają cechy jakościowe określone jako stała dostępność oraz podporządkowanie, zakład ubezpieczeń i zakład reasekuracji powinny brać pod uwagę równieŝ czynniki określone jako: 1) wystarczający czas trwania (jeŝeli pozycja posiada termin wymagalności, zakład ubezpieczeń i zakład reasekuracji powinny wziąć pod uwagę dopasowanie okresu trwania pozycji do okresu trwania zobowiązań z tytułu zawartych umów ubezpieczenia lub umów reasekuracji); 2) brak bodźców do wykupu (tzn., czy pozycja jest wolna od wymogów lub bodźców do wykupu kwoty nominalnej); 3) brak obowiązkowych kosztów obsługi (tzn., czy pozycja jest wolna od obowiązkowych stałych opłat); oraz 4) brak obciąŝeń (tzn. czy pozycja jest wolna od obciąŝeń). Pozycje podstawowych środków własnych dla celów wypłacalności powinny być klasyfikowane do kategorii 1, jeŝeli posiadają w znacznym stopniu cechy jakościowe określone jako stała dostępność oraz podporządkowanie, z uwzględnieniem czynników określonych jako wystarczający czas trwania, brak bodźców do wykupu, brak obowiązkowych kosztów obsługi oraz brak obciąŝeń. Pozycje podstawowych środków własnych dla celów wypłacalności powinny być klasyfikowane do kategorii 2, jeŝeli posiadają w znacznym stopniu cechę jakościową określoną jako podporządkowanie, z uwzględnieniem czynników określonych jako 7

8 wystarczający czas trwania, brak bodźców do wykupu, brak obowiązkowych kosztów obsługi oraz brak obciąŝeń. Pozycje uzupełniających środków własnych dla celów wypłacalności powinny być klasyfikowane do kategorii 2, jeŝeli posiadają w znacznym stopniu cechy jakościowe określane jako stała dostępność oraz podporządkowanie, z uwzględnieniem czynników określonych jako wystarczający czas trwania, brak bodźców do wykupu, brak obowiązkowych kosztów obsługi oraz brak obciąŝeń. Pozostałe pozycje podstawowych i uzupełniających środków własnych dla celów wypłacalności powinny być klasyfikowane do kategorii 3. NadwyŜki środków dla celów wypłacalności powinny być klasyfikowane do kategorii 1. Akredytywy i gwarancje zarządzane powierniczo na zlecenie wierzycieli ubezpieczeniowych przez niezaleŝnego powiernika i wystawione przez instytucje kredytowe z siedzibą na terytorium Unii Europejskiej powinny być klasyfikowane do kategorii 2. W przypadku towarzystwa ubezpieczeń wzajemnych lub towarzystwa reasekuracji wzajemnej, przyszłe naleŝności towarzystwa od jego członków wynikające z wezwania do wniesienia dopłat, których zakład moŝe zaŝądać na podstawie statutu w ciągu kolejnych 12 miesięcy, powinny być klasyfikowane do kategorii 2, jeŝeli posiadają w znacznym stopniu cechy jakościowe, określone jako stała dostępność oraz podporządkowanie, przy uwzględnieniu czynników określonych jako wystarczający czas trwania, brak bodźców do wykupu, brak obowiązkowych kosztów obsługi oraz brak obciąŝeń. Kwota dopuszczonych środków własnych dla celów wypłacalności zakładu ubezpieczeń lub zakładu reasekuracji powinna stanowić sumę: 1) kwoty środków własnych zakwalifikowanymi do kategorii 1; 2) kwoty dopuszczonych środków własnych zakwalifikowanych do kategorii 2; 3) kwoty dopuszczonych środków własnych zakwalifikowanych do kategorii 3. Dopuszczone środki własne dla celów wypłacalności powinny podlegać następującym wymogom ilościowym: 1) kwota pozycji środków własnych zakwalifikowanych do kategorii 1 powinna stanowić więcej niŝ jedną trzecią łącznej kwoty dopuszczonych środków własnych dla celów wypłacalności; 2) kwota pozycji dopuszczonych środków własnych zakwalifikowanych do kategorii 3 powinna stanowić mniej niŝ jedną trzecią łącznej kwoty dopuszczonych środków własnych dla celów wypłacalności. Kwota dopuszczonych podstawowych środków własnych dla celów wypłacalności powinna stanowić sumę: 1) kwoty podstawowych środków własnych dla celów wypłacalności zakwalifikowanych do kategorii 1; 2) kwoty dopuszczonych podstawowych środków własnych dla celów wypłacalności zakwalifikowanych do kategorii 2. Kwota pozycji podstawowych środków własnych dla celów wypłacalności zakwalifikowanych do kategorii 1 powinna stanowić więcej niŝ 50% łącznej kwoty dopuszczonych podstawowych środków własnych dla celów wypłacalności. 8

9 9.3. Kapitałowy wymóg wypłacalności dla celów wypłacalności Przepisy ogólne dotyczące kapitałowego wymogu wypłacalności przy zastosowaniu formuły standardowej lub modelu wewnętrznego Kapitałowy wymóg wypłacalności powinien być obliczany przez zakład ubezpieczeń i zakład reasekuracji przy załoŝeniu, Ŝe zakład ubezpieczeń lub zakład reasekuracji będzie kontynuował wykonywaną działalność. Kapitałowy wymóg wypłacalności powinien być kalibrowany tak, aby zapewniał uwzględnienie wszystkich mierzalnych rodzajów ryzyka, na które naraŝony jest zakład ubezpieczeń lub zakład reasekuracji. Kapitałowy wymóg wypłacalności powinien obejmować zawarte umowy ubezpieczenia lub umowy reasekuracji oraz umowy ubezpieczenia lub umowy reasekuracji, które zakład planuje zawrzeć w okresie najbliŝszych dwunastu miesięcy. W odniesieniu do zawartych umów ubezpieczenia lub umów reasekuracji kapitałowy wymóg wypłacalności powinien pokrywać wyłącznie nieoczekiwane straty. Kapitałowy wymóg wypłacalności powinien odpowiadać wartości naraŝonej na ryzyko podstawowych środków własnych zakładu ubezpieczeń lub zakładu reasekuracji na poziomie ufności 99,5% w okresie jednego roku. Kapitałowy wymóg wypłacalności powinien pokrywać co najmniej następujące ryzyka: 1) ryzyko ubezpieczeniowe w pozostałych ubezpieczeniach osobowych oraz ubezpieczeniach majątkowych; 2) ryzyko ubezpieczeniowe w ubezpieczeniach na Ŝycie; 3) ryzyko ubezpieczeniowe w ubezpieczeniach zdrowotnych; 4) ryzyko rynkowe; 5) ryzyko kredytowe; 6) ryzyko operacyjne, obejmujące ryzyko prawne i nieobejmujące ryzyka wynikającego z decyzji strategicznych oraz ryzyka reputacji. Przy obliczaniu kapitałowego wymogu wypłacalności zakład ubezpieczeń i zakład reasekuracji powinny uwzględniać wpływ technik ograniczania ryzyka pod warunkiem, Ŝe ryzyko kredytowe i inne ryzyka wynikające ze stosowania takich technik zostaną właściwie uwzględnione w kapitałowym wymogu wypłacalności. Zakład ubezpieczeń i zakład reasekuracji powinny obliczać kapitałowy wymóg wypłacalności co najmniej raz w roku i informować organ nadzoru o wyniku obliczeń. Zakład ubezpieczeń i zakład reasekuracji powinny być obowiązane posiadać dopuszczone środki własne dla celów wypłacalności na pokrycie ostatnio zgłoszonego kapitałowego wymogu wypłacalności. JeŜeli zachodzą przesłanki wskazujące, Ŝe profil ryzyka zakładu ubezpieczeń lub zakładu reasekuracji uległ znacznej zmianie od ostatniego zgłoszenia kapitałowego wymogu wypłacalności, organ nadzoru powinien mieć moŝliwość wydać zalecenie dla danego zakładu ubezpieczeń lub zakładu reasekuracji ponownego obliczenia kapitałowego wymogu wypłacalności. 9

10 Obliczanie kapitałowego wymogu wypłacalności według formuły standardowej Kapitałowy wymóg wypłacalności obliczany według formuły standardowej powinien stanowić sumę następujących składników: 1) podstawowego kapitałowego wymogu wypłacalności; 2) wymogu kapitałowego dla ryzyka operacyjnego; 3) dostosowania z tytułu zdolności rezerw techniczno-ubezpieczeniowych i odroczonego podatku dochodowego do pokrywania strat. Podstawowy kapitałowy wymóg wypłacalności powinien składać się co najmniej z następujących modułów ryzyka: 1) ryzyka ubezpieczeniowego w pozostałych ubezpieczeniach osobowych oraz ubezpieczeniach majątkowych; 2) ryzyka ubezpieczeniowego w ubezpieczeniach na Ŝycie; 3) ryzyka ubezpieczeniowego w ubezpieczeniach zdrowotnych; 4) ryzyka rynkowego; 5) ryzyka niewykonania zobowiązania przez kontrahenta. Czynności ubezpieczeniowe lub reasekuracyjne powinny być przypisywane do modułu ryzyka ubezpieczeniowego, o których mowa w pkt 1-3, który najlepiej odpowiada technicznemu charakterowi ryzyk bazowych. KaŜdy z modułów ryzyka powinien być kalibrowany przy uwzględnieniu miary wartości naraŝonej na ryzyko przy współczynniku ufności 99,5% w okresie jednego roku. W uzasadnionych przypadkach przy konstruowaniu kaŝdego modułu ryzyka powinny być uwzględniane efekty dywersyfikacji. W odniesieniu do ryzyk wynikających z katastrof, w stosownych przypadkach zakład ubezpieczeń i zakład reasekuracji powinny mieć moŝliwość wykorzystania specyfikacji geograficznych do obliczeń modułów ryzyka ubezpieczeniowego, o których mowa wyŝej w pkt 1-3. Pod warunkiem zatwierdzenia przez organ nadzoru, zakład ubezpieczeń lub zakład reasekuracji powinien mieć moŝliwość przy obliczaniu modułów ryzyka ubezpieczeniowego w ubezpieczeniach na Ŝycie, ryzyka ubezpieczeniowego w pozostałych ubezpieczeniach osobowych oraz ubezpieczeniach majątkowych, a takŝe ryzyka ubezpieczeniowego w ubezpieczeniach zdrowotnych, przy zachowaniu konstrukcji formuły standardowej, zastąpić część stosowanych parametrów, parametrami specyficznymi dla danego zakładu ubezpieczeń lub zakładu reasekuracji. Parametry te powinny być kalibrowane w oparciu o wewnętrzne dane zakładu ubezpieczeń lub zakładu reasekuracji lub dane, które są bezpośrednio związane z operacjami przeprowadzanymi przez ten zakład przy zastosowaniu metod standardowych. Dokonując zatwierdzenia, organ nadzoru powinien weryfikować kompletność, dokładność i odpowiedniość stosowanych danych. 10

11 Wymóg kapitałowy dla ryzyka operacyjnego powinien odzwierciedlać ryzyko operacyjne w zakresie, w jakim nie zostało ono uwzględnione w modułach ryzyka. W odniesieniu do umów ubezpieczenia na Ŝycie, w których ryzyko ponoszą ubezpieczający, przy obliczaniu wymogu kapitałowego dla ryzyka operacyjnego zakład ubezpieczeń powinien uwzględniać kwotę rocznych kosztów poniesionych w związku z zobowiązaniami z tytułu zawartych umów ubezpieczenia. W odniesieniu do czynności ubezpieczeniowych i reasekuracyjnych, innych niŝ czynności, o których mowa wyŝej, przy obliczaniu wymogu kapitałowego dla ryzyka operacyjnego zakład ubezpieczeń i zakład reasekuracji powinny uwzględniać wielkość składki zarobionej i rezerw techniczno-ubezpieczeniowych dla celów wypłacalności. Wymóg kapitałowy dla ryzyka operacyjnego nie powinien przekraczać 30 % podstawowego kapitałowego wymogu wypłacalności związanego z tymi czynnościami ubezpieczeniowymi i reasekuracyjnymi. Dostosowanie z tytułu zdolności rezerw techniczno-ubezpieczeniowych dla celów wypłacalności i odroczonego podatku dochodowego do pokrywania strat powinno odzwierciedlać moŝliwe wyrównanie nieoczekiwanych strat przez równoczesne zmniejszenie rezerw techniczno-ubezpieczeniowych dla celów wypłacalności lub odroczonego podatku dochodowego lub przez połączenie obu tych metod. Dostosowanie tego rodzaju powinno uwzględniać ograniczający ryzyko efekt przyszłych świadczeń uznaniowych z umów ubezpieczenia i umów reasekuracji w zakresie, w jakim zakład ubezpieczeń i zakład reasekuracji mają moŝliwość ustalić, Ŝe zmniejszenie takich świadczeń moŝe zostać wykorzystane do pokrycia nieoczekiwanych strat w momencie ich wystąpienia. Ograniczający ryzyko efekt przyszłych świadczeń uznaniowych nie powinien przekraczać sumy rezerw techniczno-ubezpieczeniowych dla celów wypłacalności i odroczonego podatku dochodowego, związanych z tymi przyszłymi świadczeniami uznaniowymi. Wartość przyszłych świadczeń uznaniowych w niekorzystnych warunkach powinna być porównana z wartością przyszłych świadczeń uznaniowych, obliczoną zgodnie z załoŝeniami leŝącymi u podstaw obliczenia najlepszego oszacowania. Zakład ubezpieczeń i zakład reasekuracji powinny mieć moŝliwość stosowania uproszczonych obliczeń dla danego podmodułu lub modułu ryzyka, jeŝeli uzasadniają to charakter, skala i złoŝoność ryzyk oraz jeŝeli wymaganie od zakładu ubezpieczeń lub zakładu reasekuracji stosowania standardowych obliczeń byłoby niewspółmierne. JeŜeli obliczanie kapitałowego wymogu wypłacalności zgodne z formułą standardową nie jest właściwe, poniewaŝ profil ryzyka danego zakładu ubezpieczeń lub zakładu reasekuracji znacząco odbiega od załoŝeń leŝących u podstaw obliczeń według formuły standardowej, organ nadzoru powinien mieć moŝliwość, w drodze decyzji, wymagać od tego zakładu zastąpienia części parametrów stosowanych w obliczeniach według formuły standardowej parametrami właściwymi dla tego zakładu przy obliczaniu modułów: 1) ryzyka ubezpieczeniowego w ubezpieczeniach na Ŝycie; 2) ryzyka ubezpieczeniowego w pozostałych ubezpieczeniach osobowych oraz 11

12 ubezpieczeniach majątkowych; 3) ryzyka ubezpieczeniowego w ubezpieczeniach zdrowotnych. Decyzja powinna posiadać uzasadnienie. Parametry te powinny być kalibrowane w oparciu o wewnętrzne dane zakładu ubezpieczeń lub zakładu reasekuracji lub dane, które są bezpośrednio związane z operacjami przeprowadzanymi przez ten zakład przy zastosowaniu metod standardowych. Dokonując zatwierdzenia stosowanych parametrów, organ nadzoru powinien weryfikować kompletność, dokładność i odpowiedniość stosowanych danych. W przypadku, gdy obliczanie kapitałowego wymogu wypłacalności według formuły standardowej nie jest właściwe, poniewaŝ profil ryzyka danego zakładu ubezpieczeń lub zakładu reasekuracji znacząco odbiega od załoŝeń leŝących u podstaw obliczeń według formuły standardowej, organ nadzoru powinien mieć moŝliwość, w drodze decyzji, nałoŝenia na ten zakład obowiązku stosowania modelu wewnętrznego przy obliczaniu kapitałowego wymogu wypłacalności lub odpowiednich modułów ryzyka kapitałowego wymogu wypłacalności. Proponowane regulacje, o których mowa w trzech akapitach powyŝej, nie powinny mieć zastosowania do towarzystw ubezpieczeń wzajemnych uznanych za małe Obliczanie kapitałowego wymogu wypłacalności przy zastosowaniu modelu wewnętrznego Zakład ubezpieczeń i zakład reasekuracji powinny mieć moŝliwość obliczania kapitałowego wymogu wypłacalności przy zastosowaniu pełnego lub częściowego modelu wewnętrznego zatwierdzonego przez organ nadzoru. Zakład ubezpieczeń i zakład reasekuracji powinny mieć moŝliwość stosowania częściowego modelu wewnętrznego w celu obliczenia: 1) jednego lub kilku modułów ryzyka lub podmodułów podstawowego kapitałowego wymogu wypłacalności; 2) wymogu kapitałowego dla ryzyka operacyjnego; 3) dostosowania z tytułu zdolności rezerw techniczno-ubezpieczeniowych i odroczonego podatku dochodowego do pokrywania strat. Zakład ubezpieczeń i zakład reasekuracji powinny mieć moŝliwość stosowania częściowego modelu wewnętrznego w odniesieniu do całej działalności zakładu lub w odniesieniu do jednego lub kilku głównych obszarów działalności zakładu. Model wewnętrzny powinien podlegać zatwierdzeniu przez organ nadzoru w terminie sześciu miesięcy od otrzymania kompletnego wniosku. W przypadku zakładów ubezpieczeń będących częścią grup kapitałowych proces akceptacji modeli wewnętrznych zakładów podlega nadzorcy grupowemu z innego kraju UE (tj. kraju, w którym zarejestrowana jest działalność centrali grupy), a nadzór krajowy będzie brał udział w jego zatwierdzaniu poprzez uczestnictwo w kolegiach nadzorczych organizowanych przez właściwy organ nadzoru. 12

13 Wraz z wnioskiem o zatwierdzenie modelu wewnętrznego zakład ubezpieczeń i zakład reasekuracji powinny być obowiązane przedłoŝyć co najmniej dokumentację potwierdzającą zgodność modelu wewnętrznego z wymaganiami dotyczącymi: 1) testów uŝyteczności; 2) standardów statystycznych; 3) standardów kalibracji; 4) przypisania zysków i strat; 5) standardów walidacji; 6) standardów dokumentacji. W przypadku, gdy wniosek o zatwierdzenie modelu wewnętrznego dotyczy częściowego modelu wewnętrznego, wymagania powyŝsze powinny uwzględniać ograniczony zakres zastosowania modelu. Organ nadzoru powinien zatwierdzać wniosek, jeŝeli systemy identyfikowania, pomiaru, monitorowania ryzyka, zarządzania ryzykiem i raportowania na temat ryzyka stosowane przez zakład ubezpieczeń lub zakład reasekuracji są odpowiednie, a w szczególności model wewnętrzny jest zgodny z ww. wymaganiami. Organ nadzoru po zatwierdzeniu modelu wewnętrznego powinien mieć moŝliwość wymagania od zakładu ubezpieczeń lub zakładu reasekuracji, w drodze decyzji, przedstawienia oszacowania kapitałowego wymogu wypłacalności dokonanego według formuły standardowej. Organ nadzoru powinien zatwierdzać, w drodze decyzji, częściowy model wewnętrzny, jeŝeli model ten spełnia wymagania określone powyŝej oraz: 1) ograniczony zakres stosowania modelu częściowego jest odpowiednio uzasadniony; 2) kapitałowy wymóg wypłacalności obliczony przy zastosowaniu modelu wewnętrznego bardziej odpowiednio odzwierciedla profil ryzyka zakładu ubezpieczeń lub zakładu reasekuracji; 3) konstrukcja częściowego modelu wewnętrznego powoduje, Ŝe częściowy model wewnętrzny moŝe zostać w pełni zintegrowany z formułą standardową kapitałowego wymogu wypłacalności. Dokonując oceny wniosku o zatwierdzenie stosowania częściowego modelu wewnętrznego obejmującego: 1) niektóre podmoduły określonego modułu ryzyka lub; 2) niektóre obszary działalności zakładu ubezpieczeń lub zakładu reasekuracji w odniesieniu do określonego modułu ryzyka, lub 3) niektóre podmoduły określonego modułu ryzyka i niektóre obszary działalności w odniesieniu do określonego modułu ryzyka organ nadzoru powinien mieć moŝliwość wymagać od zakładu ubezpieczeń lub zakładu reasekuracji przedłoŝenia realistycznego planu przejściowego w celu rozszerzenia zakresu stosowanego modelu wewnętrznego. Plan przejściowy powinien określać planowany sposób rozszerzenia przez zakład ubezpieczeń lub zakład reasekuracji zakresu modelu wewnętrznego na inne podmoduły 13

14 ryzyka lub inne obszary działalności tak, aby zapewnić objęcie przez model wewnętrzny przewaŝającej części działalności ubezpieczeniowej lub działalności reasekuracyjnej w odniesieniu do określonego modułu ryzyka. Organ nadzoru powinien zatwierdzać, w drodze decyzji, politykę zatwierdzania zmian w stosowanym modelu wewnętrznym zakładu ubezpieczeń lub zakładu reasekuracji. Zakład ubezpieczeń i zakład reasekuracji powinny mieć moŝliwość wprowadzać zmiany w stosowanym modelu wewnętrznym zgodnie z tą polityką. Polityka wprowadzania zmian w modelu wewnętrznym powinna zawierać specyfikację głównych i drugorzędnych zmian modelu wewnętrznego. Główne zmiany modelu wewnętrznego oraz zmiany polityki zatwierdzania zmian w stosowanym modelu wewnętrznym powinny podlegać uprzedniemu zatwierdzeniu przez organ nadzoru. Drugorzędne zmiany modelu wewnętrznego nie powinny podlegać uprzedniemu zatwierdzeniu przez organ nadzoru pod warunkiem, Ŝe zostały opracowane zgodnie z polityką zatwierdzania zmian w stosowanym modelu wewnętrznym. Zakład ubezpieczeń i zakład reasekuracji powinny przedkładać organowi nadzoru wniosek o zatwierdzenie modelu wewnętrznego oraz wniosek o zatwierdzenie kaŝdej głównej zmiany modelu wewnętrznego. Zakład ubezpieczeń i zakład reasekuracji powinny być odpowiedzialne za wprowadzenie systemów zapewniających ciągłe i właściwe funkcjonowanie modelu wewnętrznego. Po zatwierdzeniu pełnego lub częściowego modelu wewnętrznego przez organ nadzoru, zakład ubezpieczeń i zakład reasekuracji nie powinny mieć moŝliwości powrotu do obliczeń całości lub części kapitałowego wymogu wypłacalności według formuły standardowej, z wyjątkiem naleŝycie uzasadnionych okoliczności i pod warunkiem wyraŝenia zgody przez organ nadzoru. JeŜeli po zatwierdzeniu modelu wewnętrznego przez organ nadzoru model wewnętrzny przestanie spełniać wymagania dotyczące: 1) testów uŝyteczności; 2) standardów statystycznych; 3) standardów kalibracji; 4) przypisania zysków i strat; 5) standardów walidacji; 6) standardów dokumentacji zakład ubezpieczeń i zakład reasekuracji powinny niezwłocznie przedstawić organowi nadzoru plan przywrócenia zgodności modelu z powyŝszymi wymaganiami lub dowód, Ŝe skutki niezgodności są nieistotne. JeŜeli zakład ubezpieczeń lub zakład reasekuracji nie zrealizuje przedstawionego organowi nadzoru planu, o którym mowa w zdaniu powyŝej, organ nadzoru powinien wymagać od danego zakładu, w drodze decyzji, powrotu do obliczania kapitałowego wymogu wypłacalności według formuły standardowej; decyzji tej powinien być nadany rygor natychmiastowej wykonalności. 14

15 9.4. Test uŝyteczności Model wewnętrzny powinien być powszechnie stosowany i odgrywać istotną rolę w systemie zarządzania, a w szczególności w: 1) systemie zarządzania ryzykiem i procesach decyzyjnych; 2) procesach oceny i alokacji kapitału ekonomicznego oraz kapitału zabezpieczającego wypłacalność, w tym własnej oceny ryzyka i wypłacalności. Częstotliwość obliczania kapitałowego wymogu wypłacalności przy zastosowaniu modelu wewnętrznego powinna być zgodna z częstotliwością, z którą zakład ubezpieczeń i zakład reasekuracji wykorzystują swój model wewnętrzny do celów, o których mowa w zdaniu powyŝej. Zakład ubezpieczeń i zakład reasekuracji powinny zapewnić odpowiednią konstrukcję i sposób funkcjonowania modelu wewnętrznego oraz właściwe odzwierciedlenie przez model wewnętrzny profilu ryzyka zakładu Standardy statystyczne Model wewnętrzny, a w szczególności wyznaczanie prognozy funkcji rozkładu prawdopodobieństwa leŝącej u podstaw modelu wewnętrznego, powinien spełniać poniŝsze kryteria. Metody stosowane do wyznaczania prognozy rozkładu prawdopodobieństwa powinny opierać się na odpowiednich, mających zastosowanie i właściwych metodach aktuarialnych i technikach statystycznych i być zgodne z metodami stosowanymi przy ustalaniu wartości rezerw techniczno-ubezpieczeniowych dla celów wypłacalności. Metody stosowane do wyznaczania prognozy rozkładu prawdopodobieństwa powinny być oparte na aktualnych i wiarygodnych informacjach i realistycznych załoŝeniach. Zakład ubezpieczeń i zakład reasekuracji powinny być w stanie uzasadnić wobec organu nadzoru załoŝenia leŝące u podstaw stosowanego modelu wewnętrznego. Dane stosowane w modelu wewnętrznym powinny być dokładne, kompletne i adekwatne. Zakład ubezpieczeń i zakład reasekuracji powinny aktualizować bazy danych stosowane przy wyznaczaniu prognozy rozkładu prawdopodobieństwa co najmniej raz w roku. NiezaleŜnie od wybranej metody obliczeń prognozy rozkładu prawdopodobieństwa, model wewnętrzny powinien wykazać zdolność określania wagi ryzyka w sposób wystarczający, aby zapewnić jego powszechne stosowanie i istotną rolę w systemie zarządzania zakładu ubezpieczeń lub zakładu reasekuracji, w szczególności w systemie zarządzania ryzykiem, procesach decyzyjnych i przy alokacji kapitału. Model wewnętrzny powinien obejmować wszystkie istotne ryzyka, na które naraŝone są zakład ubezpieczeń i zakład reasekuracji. Zakład ubezpieczeń i zakład reasekuracji powinny mieć moŝliwość uwzględniania w stosowanym modelu wewnętrznym efektów dywersyfikacji 15

16 w ramach poszczególnych kategorii ryzyka i pomiędzy kategoriami ryzyka, jeŝeli system stosowany do pomiaru tych efektów dywersyfikacji jest odpowiedni. Zakład ubezpieczeń i zakład reasekuracji powinny mieć moŝliwość w pełni uwzględniać w stosowanym modelu wewnętrznym wpływ zastosowania technik ograniczania ryzyka, pod warunkiem, Ŝe ryzyko kredytowe i inne ryzyka wynikające z zastosowania technik ograniczania ryzyka są odpowiednio odzwierciedlone w modelu wewnętrznym. Zakład ubezpieczeń i zakład reasekuracji powinny dokonywać w modelu wewnętrznym dokładnej oceny ryzyk związanych z gwarancjami finansowymi i opcjami umownymi zawartymi w umowach ubezpieczenia lub umowach reasekuracji, jeŝeli ryzyka są istotne. Zakład ubezpieczeń i zakład reasekuracji powinny dokonywać dokładnej oceny ryzyk związanych z opcjami przysługującymi ubezpieczającym i ubezpieczonym oraz opcjami umownymi zakładów ubezpieczeń i zakładów reasekuracji. W tym celu zakład ubezpieczeń i zakład reasekuracji powinny uwzględniać moŝliwy wpływ przyszłych zmian warunków finansowych i niefinansowych na zrealizowanie się tych opcji. Zakład ubezpieczeń i zakład reasekuracji powinny mieć moŝliwość uwzględniania w stosowanym modelu wewnętrznym przyszłych działań zarządu, które zgodnie z rozsądnymi oczekiwaniami zostałyby przeprowadzone w określonych okolicznościach. Zakład ubezpieczeń lub zakład reasekuracji powinien brać pod uwagę czas konieczny do realizacji takich działań. Zakład ubezpieczeń powinien uwzględniać w stosowanym modelu wewnętrznym płatności na rzecz ubezpieczających, ubezpieczonych, uposaŝonych i uprawnionych z umów ubezpieczenia oraz płatności na rzecz cedentów z umów reasekuracji, które planuje dokonać niezaleŝnie od zagwarantowania tych płatności w umowach ubezpieczenia i umowach reasekuracji. Zakład reasekuracji powinien uwzględniać w stosowanym modelu wewnętrznym płatności na rzecz cedentów z umów reasekuracji, które planuje dokonać niezaleŝnie od zagwarantowania tych płatności w umowach reasekuracji Standardy kalibracji Zakład ubezpieczeń i zakład reasekuracji powinny mieć moŝliwość stosowania innego horyzontu czasowego lub innej miary ryzyka niŝ określone w przepisach, jeŝeli wyniki uzyskane przy uŝyciu modelu wewnętrznego będą wykorzystane przez zakład ubezpieczeń lub zakład reasekuracji do obliczenia kapitałowego wymogu wypłacalności w sposób zapewniający ubezpieczającym, ubezpieczonym, uposaŝonym i uprawnionym z umów ubezpieczenia oraz cedentom z umów reasekuracji poziom ochrony równowaŝny z poziomem określonym w pkt Zakład ubezpieczeń lub zakład reasekuracji powinien obliczać kapitałowy wymóg wypłacalności bezpośrednio z prognozy rozkładu prawdopodobieństwa wygenerowanej przez model wewnętrzny tego zakładu, przy zastosowaniu miary wartości naraŝonej na ryzyko podstawowych środków własnych dla celów wypłacalności zakładu ubezpieczeń lub zakładu reasekuracji na poziomie ufności 99,5% w okresie jednego roku. 16

17 JeŜeli zakład ubezpieczeń lub zakład reasekuracji nie ma moŝliwości obliczania kapitałowego wymogu wypłacalności bezpośrednio z prognozy rozkładu prawdopodobieństwa wygenerowanej przez model wewnętrzny, organ nadzoru powinien mieć moŝliwość zezwolić na zastosowanie przybliŝeń przy obliczaniu kapitałowego wymogu wypłacalności, pod warunkiem, Ŝe zakład ubezpieczeń lub zakład reasekuracji jest w stanie wykazać organowi nadzoru, iŝ poziom ochrony ubezpieczających, ubezpieczonych, uposaŝonych i uprawnionych z umów ubezpieczenia oraz cedentów z umów reasekuracji jest równowaŝny z poziomem określonym w pkt Organ nadzoru powinien mieć moŝliwość wydawania zaleceń zakładowi ubezpieczeń lub zakładowi reasekuracji mających na celu weryfikację stosowanego modelu wewnętrznego na odpowiednich wzorcowych portfelach umów i przy zastosowaniu załoŝeń opartych w większym stopniu na danych zewnętrznych niŝ na danych wewnętrznych, celem zweryfikowania kalibracji modelu wewnętrznego oraz skontrolowania, czy specyfikacja modelu jest zgodna z ogólnie przyjętą praktyką rynkową Przypisanie zysków i strat Zakład ubezpieczeń i zakład reasekuracji stosujący model wewnętrzny do wyliczeń kapitałowego wymogu wypłacalności powinny co najmniej raz w roku dokonywać przeglądu przyczyn powstania zysków i strat kaŝdego głównego obszaru działalności zakładu. Zakład ubezpieczeń i zakład reasekuracji powinny wykazywać, w jaki sposób wybrana w modelu wewnętrznym kategoryzacja ryzyka wyjaśnia przyczyny powstania zysków i strat. Kategoryzacja ryzyka oraz przypisanie zysków i strat powinny odzwierciedlać profil ryzyka zakładu Standardy walidacji Zakład ubezpieczeń i zakład reasekuracji powinny posiadać regularny cykl walidacji modelu wewnętrznego, obejmujący monitorowanie skuteczności wyników modelu wewnętrznego, dokonywanie przeglądu ciągłej adekwatności specyfikacji modelu oraz porównywanie wyników uzyskiwanych w wyniku stosowania modelu z danymi wynikającymi ze zgromadzonych doświadczeń. Proces walidacji modelu wewnętrznego powinien obejmować efektywne metody statystyczne walidacji modelu wewnętrznego, który powinien umoŝliwiać zakładowi ubezpieczeń lub zakładowi reasekuracji wykazanie organowi nadzoru, Ŝe wymogi kapitałowe wynikające z zastosowania modelu są odpowiednie. Stosowane metody statystyczne powinny słuŝyć weryfikacji adekwatności prognozy rozkładu prawdopodobieństwa w porównaniu z poniesionymi stratami oraz w porównaniu ze wszystkimi istotnymi nowymi danymi i informacjami z nimi związanymi. Proces walidacji modelu wewnętrznego powinien obejmować analizę stabilności modelu wewnętrznego, w szczególności analizę wraŝliwości wyników uzyskanych z modelu wewnętrznego na zmiany w podstawowych załoŝeniach leŝących u podstaw stosowanego 17

18 modelu wewnętrznego. Proces walidacji modelu wewnętrznego powinien obejmować ocenę dokładności, kompletności i adekwatności danych stosowanych w modelu wewnętrznym Standardy dokumentacji Zakład ubezpieczeń i zakład reasekuracji powinny być obowiązane do sporządzania dokumentacji zawierającej opis konstrukcji stosowanego modelu wewnętrznego oraz szczegółowe informacje dotyczące działania modelu wewnętrznego. Dokumentacja powinna wykazać, Ŝe stosowany model wewnętrzny spełnia wymagania dotyczące: 1) testów uŝyteczności; 2) standardów statystycznych; 3) standardów kalibracji; 4) przypisania zysków i strat; 5) standardów walidacji. Dokumentacja powinna zawierać szczegółowy opis teorii, załoŝeń matematycznych i empirycznych oraz pozostałych załoŝeń leŝących u podstaw stosowanego modelu wewnętrznego. W dokumentacji powinny zostać określone przypadki, w których model wewnętrzny nie działa prawidłowo. Zakład ubezpieczeń lub zakład reasekuracji powinien dokumentować wszystkie główne zmiany modelu wewnętrznego w zakresie sposobu postępowania w przypadku wprowadzania zamian w pełnych i częściowych modelach wewnętrznych. Stosowanie przez zakład ubezpieczeń lub zakład reasekuracji modelu lub danych zewnętrznych nie powinno zwalniać stosowanego przez zakład modelu z obowiązku spełnienia wymagań dotyczących: 1) testów uŝyteczności; 2) standardów statystycznych; 3) standardów kalibracji; 4) przypisania zysków i strat; 5) standardów walidacji; 6) standardów dokumentacji Narzut kapitałowy Organ nadzoru powinien mieć moŝliwość, w drodze decyzji, ustanowić narzut kapitałowy dla zakładu ubezpieczeń lub zakładu reasekuracji, w przypadkach gdy: 1) profil ryzyka zakładu ubezpieczeń lub zakładu reasekuracji znacząco odbiega od załoŝeń leŝących u podstaw obliczeń kapitałowego wymogu wypłacalności przy zastosowaniu formuły standardowej oraz: a) wymóg stosowania modelu wewnętrznego zgodnie z ostatnim akapitem pkt

19 Obliczanie kapitałowego wymogu wypłacalności według formuły standardowej jest nieodpowiedni lub okazał się nieskuteczny lub b) odbiega od załoŝeń przyjętych podczas opracowywania częściowego lub pełnego modelu wewnętrznego zgodnie z ostatnim akapitem pkt Obliczanie kapitałowego wymogu wypłacalności według formuły standardowej ; 2) profil ryzyka zakładu ubezpieczeń lub zakładu reasekuracji znacząco odbiega od załoŝeń leŝących u podstaw obliczeń kapitałowego wymogu wypłacalności przy zastosowaniu pełnego modelu wewnętrznego lub częściowego modelu wewnętrznego, poniewaŝ niektóre mierzalne rodzaje ryzyka nie zostały uwzględnione w sposób wystarczający i dostosowanie modelu w celu bardziej odpowiedniego odzwierciedlenia danego profilu ryzyka w odpowiednim terminie nie odniosło poŝądanego skutku lub 3) system zarządzania zakładu ubezpieczeń lub zakładu reasekuracji znacząco odbiega od zasad określonych w ustawie i rozbieŝności te uniemoŝliwiają zakładowi ubezpieczeń lub zakładowi reasekuracji odpowiednie określenie, pomiar i monitorowanie ryzyk, na które zakład jest lub moŝe być naraŝony, odpowiednie zarządzanie ryzykiem i raportowanie na temat ryzyka, oraz jest mało prawdopodobne, aby zastosowanie innych środków doprowadziło do wystarczającej poprawy niedociągnięć w odpowiednim terminie. Kapitałowy wymóg wypłacalności z uwzględnieniem ustanowionego narzutu kapitałowego powinien zastępować nieadekwatny kapitałowy wymóg wypłacalności, określonym w pkt W przypadkach, o których mowa w pkt 1 i 2, kapitałowy wymóg wypłacalności z uwzględnieniem narzutu kapitałowego powinien być skalibrowany zgodnie z przepisami określonymi w pkt W przypadku, o którym mowa w pkt 3, narzut kapitałowy powinien być współmierny do istotnych ryzyk wynikających z niezgodności, które są powodem ustanowienia narzutu. W przypadkach określonych w pkt 2 i 3, zakład ubezpieczeń lub zakład reasekuracji powinien usunąć niezgodności, które doprowadziły do ustanowienia narzutu kapitałowego. Organ nadzoru, co najmniej raz w roku, powinien dokonywać przeglądu narzutu kapitałowego i znieść go, jeŝeli zakład ubezpieczeń lub zakład reasekuracji usunął niezgodności, które doprowadziły do ustanowienia narzutu kapitałowego Minimalny wymóg kapitałowy Minimalny wymóg kapitałowy powinien być obliczany w sposób zrozumiały, prosty i zapewniający moŝliwość dokonania kontroli obliczeń. Minimalny wymóg kapitałowy powinien odpowiadać kwocie dopuszczonych podstawowych środków własnych dla celów wypłacalności, poniŝej której przy załoŝeniu kontynuacji wykonywania działalności przez dany zakład ubezpieczeń albo zakład reasekuracji ubezpieczający, ubezpieczeni, uposaŝeni lub uprawnieni z umów ubezpieczenia oraz cedenci z umów reasekuracji mogliby być naraŝeni na niedopuszczalny poziom ryzyka. 19

20 Minimalny wymóg kapitałowy zakładu ubezpieczeń lub zakładu reasekuracji powinien być wyznaczany jako matematyczna funkcja liniowa następujących zmiennych: 1) rezerw techniczno-ubezpieczeniowych; 2) składki przypisanej; 3) sumy na ryzyku; 4) odroczonego podatku dochodowego; 5) kosztów administracyjnych. Stosowane zmienne powinny być mierzone w wysokości brutto, bez uwzględnienia udziału reasekuratorów. Matematyczna funkcja liniowa powinna być kalibrowana według wartości naraŝonej na ryzyko podstawowych środków własnych zakładu ubezpieczeń lub zakładu reasekuracji, na poziomie ufności wynoszącym 85% w okresie jednego roku. Nieprzekraczalny dolny próg minimalnego wymogu kapitałowego powinien być równy: 1) euro dla zakładów ubezpieczeń innych niŝ na Ŝycie, jeŝeli zakład ubezpieczeń wykonuje działalność wyłącznie w zakresie ryzyk klasyfikowanych w dziale II w grupach 1-9 oraz załącznika do ustawy; 2) euro dla zakładów ubezpieczeń innych niŝ na Ŝycie, jeŝeli zakład ubezpieczeń wykonuje działalność w zakresie ryzyk, z których przynajmniej jedno ryzyko jest klasyfikowane w dziale II w grupach załącznika do ustawy; 3) euro dla zakładów ubezpieczeń na Ŝycie i dla zakładów reasekuracji. Obowiązujące wartości kwot bazowych powinny być weryfikowane co pięć lat, z uwzględnieniem zmian zharmonizowanego europejskiego indeksu cen konsumpcyjnych, publikowanego przez Urząd Statystyczny Unii Europejskiej. JeŜeli procentowy wzrost zharmonizowanego europejskiego indeksu cen konsumpcyjnych w okresie od dnia ostatniej zmiany obowiązujących do dnia 31 października danego roku: 1) wynosi co najmniej 5% - nowe obowiązujące wartości tych kwot powinny być ustalane przez zwiększenie bazowych wartości kwot o procentową wielkość zmiany zharmonizowanego europejskiego indeksu cen konsumpcyjnych wszystkich państw członkowskich Unii Europejskiej w okresie od dnia 31 października 2012 r. do dnia 31 października danego roku, z zaokrągleniem w górę do wielokrotności euro; 2) jest mniejszy niŝ 5% - obowiązujące wartości tych kwot nie ulegają zmianie. Obowiązujące wartości kwot bazowych powinien ogłaszać co pięć lat organ nadzoru w Dzienniku Urzędowym Komisji Nadzoru Finansowego, w terminie 12 miesięcy od dnia ich opublikowania przez Komisję Europejską w Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej. JeŜeli wielkość obowiązujących kwot bazowych ulega zmianie w danym roku obrotowym, powinny mieć one zastosowanie od początku następnego roku obrotowego. Do wyliczenia równowartości w złotych kwot bazowych wyraŝonych w euro obowiązujących w danym roku kalendarzowym naleŝy przyjmować średni kurs walut obcych Narodowego Banku Polskiego według tabeli kursów średnich na dzień 31 października poprzedniego roku kalendarzowego. Minimalny wymóg kapitałowy nie powinien być niŝszy niŝ 25% kapitałowego wymogu wypłacalności i nie powinien przekraczać 45% kapitałowego wymogu wypłacalności. JeŜeli został ustanowiony przez organ nadzoru narzut kapitałowy, minimalny wymóg kapitałowy 20