KONSULTACJE PUBLICZNE ORAZ OPINIOWANIE PRZEZ ZWIĄZKI ZAWODOWE I ORGANIZACJE PRACODAWCÓW

Transkrypt

1 Załącznik do raportu z konsultacji Projekt rozporządzenia Ministra Infrastruktury i Rozwoju w sprawie wzorów protokołów z kontroli systemu ogrzewania lub systemu klimatyzacji KONSULTACJE PUBLICZNE ORAZ OPINIOWANIE PRZEZ ZWIĄZKI ZAWODOWE I ORGANIZACJE PRACODAWCÓW L.p. Podmiot Uwaga Odniesienie się do uwag 1 Stowarzyszenie Naukowo - Techniczne Chłodnictwa i Klimatyzacji ( data wpływu: r. i r.) 2 Izba Projektowania Budowlanego ( data wpływu r.) Nie po raz pierwszy Ministerstwo Infrastruktury i Rozwoju pomija nasze Stowarzyszenie w procesie konsultacji projektowanych aktów prawnych. Z dotychczasowych doświadczeń wypływa, że to podczas procedowania właściwej ustawy my byliśmy bardziej aktywnym środowiskiem i zgłaszaliśmy uwagi w związku z licznymi niedociągnięciami projektów. Teraz podobnie, adresujecie Państwo tekst projektu rozporządzeń do organizacji, które nie są właściwe merytorycznie lub zwyczajowo nic nie wnoszą, natomiast nasze Stowarzyszenie jest systemowo pomijane. Jeśli taki jest faktycznie zamiar, by wprowadzić niezręcznie sformułowane przepisy, więc nie będziemy się wypowiadać. Pragniemy tytułem wstępu zauważyć, że projekt rozporządzenia ws. protokołu z kontroli systemu klimatyzacji nie odpowiada swą treścią zapisom ustawy. Jest to uregulowanie właściwe unormowaniom projektowi ustawy przed zmianami, które zresztą przyjęto zgodnie z naszymi postulatami. Ponadto projekt posługuje się słownictwem określanym jako żargon, co jest niepoważne. W związku z bardzo krótkim terminem na konsultacje proszę o wersję edytowalną tekstów projektów, szczególnie fragment związany z protokołem z klimatyzacji jest pożądany. Chciałbym od razu zaznaczyć, że w obecnej formie rozporządzenie nie powinno się ukazać. Powstało jakieś potężne nieporozumienie. Ponadto istotna zmiana zapisu - w projekcie art.30 ust. 1 pkt. 3 a w ustawie art. 29 ust. pkt. 3 - nie została naniesiona na protokół. Jest teraz węższy zakres obowiązków i jest to ewidentne wykroczenie poza delegację ustawową. I jeszcze jedna ważna uwaga: zarządca zleca: Art Właściciel lub zarządca budynku jest obowiązany poddać budynki w czasie ich użytkowania kontroli: [ ] 2) okresowej, co najmniej raz na 5 lat, polegającej na ocenie efektywności energetycznej zastosowanych urządzeń chłodniczych o mocy chłodniczej nominalnej większej niż 12 kw. i za to odpowiada, więc dalsze czynności kontrolujący dokonuje niejako z własnej inicjatywy i na własny koszt. Wskazuję na dużą niezgodność koncepcji projektowanego protokołu z obowiązkami zarządcy budynku. W odpowiedzi na pismo DB-3mm (2)14, NK:267079/1k z dnia r., w sprawie projektów rozporządzeń Ministra Infrastruktury i Rozwoju Izba Projektowania Budowlanego przekazuje następujące UWAGI dotyczące: - wzorów protokołów z kontroli systemu ogrzewania lub systemu klimatyzacji, - metodologii wyznaczania charakterystyki energetycznej budynku lub części budynku, sposobu sporządzania oraz wzorów świadectw charakterystyki energetycznej, - sposobu dokonywania i szczegółowego zakresu weryfikacji świadectw charakterystyki energetycznej oraz protokołów z kontroli systemu opracowania lub systemu klimatyzacji. Izba zgłasza refleksję ogólną, czy tak szczegółowa problematyka, a właściwie wiedza techniczna, powinna być regulowana rozporządzaniem właściwego Ministra. Naszym zdaniem byłoby korzystniej gdyby tak szczegółowa problematyka była zawarta w Wytycznych, które już funkcjonują w Resorcie, w odniesieniu do wdrażania programów Unii Europejskiej. Wytyczne te powinna opracować odpowiednia jednostka naukowo-badawcza, właściwa dla tej problematyki, być zobowiązana do opracowania i upublicznienia odpowiedniego jednolitego oprogramowania informatycznego i bieżącego pilotowania jego wdrożenia, organizowania szkoleń osób zainteresowanych oraz upoważniona i zobowiązana do wprowadzania odpowiednich korekt merytorycznych, np. w odstępach czasowych co 3-5 lat. Według naszych ocen, w zaproponowanej postaci i bez wspomagania merytorycznego, dyspozycje powyższych regulacji będą realizowane w niewielkim zakresie lub z wadliwościami. Uwagi szczegółowe do projektów w/w rozporządzeń zawiera Załącznik Nr 1. Komentarz i Uwagi do przesłanych przez IPB projektów rozporządzeń z dnia 1 października 2014: Ad.1) W sprawie wzorów protokołów z kontroli systemu ogrzewania lub systemu klimatyzacji Co do zasadności i celu wprowadzenia wzorów w/w protokołów nie wnosimy uwag. Wątpliwością jest natomiast zapis pojawiający się na końcu przedmiotowych wzorów protokołów, w dziale Informacja o kontrolerze. Jest tam mianowicie zapis: "Nr wpisu do wykazu osób uprawnionych do kontroli systemu ogrzewania lub systemu klimatyzacji." W całym projekcie nie ma żadnej wzmianki kto miałby takie uprawnienia oraz gdzie i przez kogo byłby prowadzony taki wykaz. Naszym zdaniem w ustawie powinno być to jasno Uwaga ogólna częściowo uwzględniona Protokoły zostaną dostosowane do art. 23 i art. 29 ust. 1 ustawy o charakterystyce energetycznej budynków. Należy zauważyć, że w art. 23 ust. 2 ustawy wskazane jest, że kontrola systemu obejmuje ocenę sprawności systemu (więc nie tylko urządzeń chłodniczych) oraz ocenę dostosowania systemu do potrzeb użytkowych budynku. W związku z tym niezbędne są informacje nt. np. stanu rurociągów rozprowadzających chłód, mocy właściwej wentylatorów, gdyż służą do oceny sprawności całego systemu i dostosowania systemu do potrzeb użytkowych. Uwaga nieuwzględniona Postanowienia dyrektywy 2010/31/UE w sprawie charakterystyki energetycznej budynków w zakresie objętym rozpatrywanymi projektami należy wdrożyć w drodze aktu prawnego. Uwaga nieuwzględniona odnosi się do przepisów ustawy o charakterystyce energetycznej budynków W art. 24 ust. 1 ustawy o charakterystyce energetycznej budynków wprowadzono wymagania dla osób dokonujących kontroli systemu ogrzewania lub systemu klimatyzacji.

2 3 Główny Inspektor Nadzoru Budowlanego (pismo znak DPR/INN/023/204/ 20014, z dn r., data nadania: r.) 4 Stowarzyszenie Nowoczesne Budynki (pismo znak: SNB- 3-6/13/2014, z dn r., data wpływu r.) sprecyzowane. A ponadto po co wprowadzać jakieś dodatkowe uprawnienia do tego celu. Naszym zdaniem uprawnienia do projektowania bez ograniczeń w specjalności instalacyjnej oraz uprawnienia wykonawcze w tej samej dyscyplinie, powinny być całkowicie wystarczające do wykonywania przedmiotowych protokołów kontrolnych. W odpowiedzi na pismo Pana Ministra z dnia 6 października 2014 r., znak: DB-3mm (2)/14, NK: /14, przy którym przesłano: 1) projekt rozporządzenia Ministra Infrastruktury i Rozwoju w sprawie wzorów protokołów z kontroli systemu ogrzewania lub systemu klimatyzacji, 2) projekt rozporządzenia Ministra Infrastruktury i Rozwoju w sprawie metodologii wyznaczania charakterystyki energetycznej budynku lub części budynku, sposobu sporządzania oraz wzorów świadectw charakterystyki energetycznej, 3) projekt rozporządzenia Ministra Infrastruktury i Rozwoju w sprawie sposobu dokonywania i szczegółowego zakresu weryfikacji świadectw charakterystyki energetycznej oraz protokołów kontroli, systemu ogrzewania lub systemu klimatyzacji, nie zgłaszam uwag do projektów rozporządzeń. W nawiązaniu do otrzymanych, w ramach konsultacji społecznych, przy piśmie z dnia 6 października 2014 r. znak DB-3mm (2)/14 NK:267079/14, projektów rozporządzeń Ministra Infrastruktury i Rozwoju w sprawie: - metodologii wyznaczania charakterystyki energetycznej budynku lub części budynku, sposobu sporządzania oraz wzorów świadectw charakterystyki energetycznej [1], - wzorów protokołów z kontroli systemu ogrzewania lub systemu klimatyzacji [2] - sposobu dokonywania i szczegółowego zakresu weryfikacji świadectw charakterystyki energetycznej oraz protokołów z kontroli systemu ogrzewania lub systemu klimatyzacji [3], Stowarzyszenie Nowoczesne Budynki pragnie ustosunkować się do propozycji zawartych w przedmiotowych projektach. Prezentowane stanowisko jest wynikiem dyskusji eksperckiej przeprowadzonej w grup roboczych, koordynowanych przez SNB, GR2 Wyposażenie techniczne budynków i GR6 Racjonalizacja użytkowania energii, przy pełnym uwzględnieniu problematyki, mającej zapewniać wdrożenie ustaleń Dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2010/31/UE z dnia 19 maja 2010 r. w sprawie charakterystyki energetycznej budynków. Zgłaszane w niniejszym piśmie propozycje eksperckie zmian lub uzupełnień regulacji, zawartych w projektach rozporządzeń, w przeważającej większości są wyrazem niejednolitego podejścia ekspertów do problemu, tam gdzie udało się wypracować wspólne stanowisko, zostało ono przedstawione. Uwaga ogólna Należy powrócić do sposobu jednoznacznego przywoływania Polskich Norm tj. co do pełnego tytułu, numeru i datowania. Ponadto proponuje się także, wzorem rozporządzenia w sprawie warunków technicznych dla budynków, rozważenie możliwości opracowania na potrzeby projektu kolejnego załącznika, w postaci Wykazu norm przywoływanych. Propozycja doprecyzowania sposobu odwoływania się do Polskich Norm ma na celu wyeliminowanie problemów interpretacyjnych, związanych ze stosowaniem wymagań oraz umożliwienie pracy sędziom orzekającym. Taki sposób przywołania wykorzystano w rozporządzeniu w sprawie szczegółowego zakresu i formy projektu budowlanego, uznając je za prawnie dopuszczalny. Uwagi szczegółowe do projektu [2] 1) proponuje się: Wariant 1 przywołać PN-EN 15378:2009 Systemy ogrzewcze w budynkach. Inspekcje kotłów i systemów ogrzewczych oraz PN- EN 15240:2009 Wentylacja budynków. Charakterystyka energetyczna budynków. Wytyczne inspekcji systemów klimatyzacji. Z kolei w art. 28 ust. 1 i 2 ustawy wskazano, że protokół jest sporządzany z wykorzystaniem systemu teleinformatycznego, w którym prowadzony jest centralny rejestr charakterystyki energetycznej budynków. Oznacza to, że aby sporządzić protokół z kontroli należy być wpisanym do wykazu osób uprawnionych do kontroli systemu ogrzewania lub systemu klimatyzacji (dopiero wówczas uzyskuje się dostęp do systemu teleinformatycznego), o którym mowa w art. 31 ust. 1 pk 2 ustawy. - W art. 30 ustawy o charakterystyce energetycznej budynków sformułowano upoważnienie do określenia wyłącznie wzoru protokołu z kontroli. Upoważnienie to nie zawiera dodatkowych wytycznych, zatem nie możliwe jest dodane dodatkowego załącznika z wykazem norm. Przy protokole z kontroli systemu ogrzewania zostanie dodana informacja, że pomiar sprawności kotła odbywa się zgodnie z załącznikiem C do Polskiej Normy dotyczącej systemów ogrzewczych w budynkach inspekcje kotłów i systemów ogrzewczych. Polska Norma została przywołana z tytułu, bez podawania numeru i daty. Podanie roku wydania normy wiąże się z koniecznością nowelizacji rozporządzenia w każdym przypadku uchylenia lub nowelizacji normy. Należy zaznaczyć, że brak przywołania Polskiej Normy nie wyklucza możliwości przeprowadzenia kontroli systemu na podstawie wskazań norm. 2

3 bezpośrednio w tekście rozporządzenia, zamieszczając pełny tytuł normy, jej numer oraz datowanie. Propozycja ma na celu ustalenie wspólnej podstawy formalnej dla sporządzania protokołów z kontroli oraz ich weryfikacji. Rozwiązanie to wyeliminuje problemy interpretacyjne, umożliwi przestrzeganie zasad weryfikacji w zakresie sprawdzenia kompletności i rzetelności kalkulacji oraz prawidłowości wydawanych zaleceń. Wariant 2 - odwołać się do PN-EN 15378:2009 Systemy ogrzewcze w budynkach. Inspekcje kotłów i systemów ogrzewczych oraz PN-EN 15240:2009 Wentylacja budynków. Charakterystyka energetyczna budynków. Wytyczne inspekcji systemów klimatyzacji. z jednoczesnym dodaniem Załącznika nr 3, stanowiącym Wykaz norm przywołanych Alternatywna propozycja ma na celu ustalenie wspólnej podstawy formalnej dla sporządzania protokołów z kontroli oraz ich weryfikacji. Rozwiązanie to wyeliminuje problemy interpretacyjne, umożliwi przestrzeganie zasad weryfikacji w zakresie sprawdzenia kompletności i rzetelności kalkulacji i prawidłowości wydawanych zaleceń. 2) proponuje się zrezygnowanie z ocen na rzecz wprowadzenia Tablicy A.1. z normy PN-EN Kategoria Stan cieplny ciała ludzkiego traktowanego jako całość PPD% Przewidywana średnia ocena I < 6-0,2<PMV<+0,2 II <10-0,5<PMV<+0,5 III <15-0,7<PMV<+0,7 IV >15 PMV<-0,7 lub +0,7<PMV Tablica zawarta w normie PN-EN wprowadza kategorie środowiska wewnętrznego ustalone z uwzględnieniem odzieży, aktywności itp. na potrzeby projektowania i ma znikomy związek z oceną sprawności systemów. Do protokołu z kontroli systemu klimatyzacji zostanie dodany wiersz dotyczący sprawności urządzenia chłodniczego (SEER). Wielkość emisji CO 2 nie zostanie uwzględniona w protokole z kontroli, gdyż należałoby ją dodatkowo wyznaczać, co mogłoby dodatkowo skomplikować kontrolę. 5 Ogólnokrajowe Stowarzyszenie Wspierania Budownictwa Zrównoważonego ( data wpływu r.), a w odniesieniu do oceny Efektywności energetycznej podanie wartości np. SEER, wielkości emisji CO 2, zgodnie z rozporządzeniem w sprawie metodologii. Propozycja ma na celu uwzględnienie faktu bezpośredniej relacji obu aktów prawnych. Skala ocen mogłaby się wówczas odnosić do wskaźnika PPD oraz do wartości ustalonych w projekcie metodologii. Uwagi szczegółowej: Rozporządzenie Ministra Infrastruktury i Rozwoju w sprawie wzorów protokołów z kontroli systemu ogrzewania lub systemu klimatyzacji (nr 473 w wykazie prac legislacyjnych MIiR): 1. Str. 6 - W tabeli Analiza źródła chłodu w punkcie dotyczącym sposobu dostarczania chłodu do pomieszczenia wymieniono system VRV (Variable Refrigerant Volume). Z uwagi na możliwe zastrzeżenie niniejszego skrótu jako znak handlowy firmy Daikin Proponujemy zmianę na VRF (Variable Refrigerant Flow). 2. Str. 8 - W tabeli "Rodzaj systemu klimatyzacji" proponujemy zamienić na " Rodzaj systemu wentylacji" 3. Str. 8 - W tabeli "Rodzaj systemu klimatyzacji" przedstawiono dostępne rozwiązania systemów wentylacji. Proponujemy: a) usunąć "mechaniczna zbilansowana" b) dodać "mechaniczna nawiewna" c) dać "mechaniczna nawiewno - wywiewna" 4. Str. 8 - W tabeli " Sumaryczna ilość powietrza wentylacyjnego w warunkach obliczeniowych [m3/h]". Proponujemy uściślić i dopasować nazewnictwo zgodnie z PN-EN jako np. "Strumień objętości powietrza nawiewanego [m3/h]" (str 27 normy) lub "Strumień objętości powietrza zewnętrznego [m3/h]" (str. 50 normy) 5. Str. 8 - W tabeli " Ilość powietrza zewnętrznego na osobę [m3/(h os)]" - analogicznie do uwagi 4. "Strumień objętości powietrza zewnętrznego [m3/h]" 6. Str. 8 - W tabeli "Okres czasu od..." proponujemy zmianę na "Czas od " zgodnie z Zgodnie z PN-EN 13790:2009 nazwano ten wiersz strumień powietrza wentylacyjnego. Uwaga nieuwzględniona Usunięto wiersz dotyczący strumienia powietrza zewnętrznego na osobę. Uwaga nieuwzględniona Wiersze dotyczące konserwacji zmieniono w 3

4 6 Polska Izba Inżynierów Budownictwa (pismo znak: P (2)/14, P/9103/14, data wpływu: ) 7. Str. 9 - W tabeli "Rodzaj urządzenia do odzysku ciepła" proponujemy dodać jako rozwiązane ważne ze względów merytorycznych niniejszego rozporządzenia "wymiennik z czynnikiem pośredniczącym". Może ono bowiem sugerować konieczność kontroli niniejszego układu jako elementu systemów klimatyzacji w budynku. 8. Str W tabeli "Rodzaj ochrony przed zyskami słonecznymi" proponujemy uszczegółowić pojęcie żaluzji i wyróżnić "Żaluzje, markizy i zacienienia zewnętrzne" oraz "Żaluzje, rolety, verticale wewnętrzne" lub użyć zamiast kontrowersyjnego "verticale" - "elementy wewnętrzne" W odpowiedzi na pismo znak: DB-3mm-020-l 1(2)/14, NK /14 z dnia 6 października 2014 r. Polska Izba Inżynierów Budownictwa uprzejmie informuje, iż zgłasza niżej opisane uwagi do procedowanych przez Ministra Infrastruktury i Rozwoju projektów rozporządzeń, udostępnionych w związku z procesem konsultacji społecznych. W odniesieniu do rozporządzenia w sprawie wzorów protokołów z kontroli systemu ogrzewania lub systemu klimatyzacji, proponuje się aby: - w załączniku nr 1 Wzór protokołu z kontroli systemu ogrzewania w części - Strefy temperaturowe - wykreślić z przykładów - klatki schodowe, gdyż autor wzoru miał zapewne na myśli klatki schodowe zamknięte, a takie zgodnie z 134 ust. 2 rozporządzeniem w sprawie warunków technicznych jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie mają temperatury obliczeniowe 8 C, a nie 16; - w załączniku nr 1 Wzór protokołu z kontroli systemu ogrzewania część danych w kolumnie pierwszej opatrzyć komentarzem zgodnie z informacją uzyskana od osoby zlecającej kontrolę", nie można obarczać odpowiedzialnością kontrolującego za prawidłowe sporządzenie protokołu w odniesieniu do danych i informacji, które kontrolujący może pozyskać wyłącznie w oparciu o informacje uzyskane od osób trzecich, uwaga dotyczy takich danych jak: rok oddania do użytkowania, rok zainstalowania systemu ogrzewania, powierzchnia całkowita budynku, kubatura budynku, powierzchnia o regulowanej temperaturze (ogrzewana), kubatura o regulowanej temperaturze (ogrzewana), sposób użytkowania budynku, strefy temperaturowe, osłabienie nocne, data i zakres wykonania prac termomodernizacyjnych, ogólna ocena pracy systemu ogrzewania, częstotliwość przeglądów i konserwacji, całkowite zużycie paliwa, zużycie paliwa na cele ogrzewania, zużycie paliwa na przygotowanie ciepłej wody, zabezpieczenie przed rozwojem bakterii Legionella; - w załączniku nr 2 Wzór protokołu z kontroli systemu klimatyzacji część danych w kolumnie pierwszej opatrzyć komentarzem zgodnie z informacją uzyskana od osoby zlecającej kontrolę", gdyż nie można obarczać odpowiedzialnością kontrolującego za prawidłowe sporządzenie protokołu w odniesieniu do danych i informacji, które kontrolujący może pozyskać wyłącznie w oparciu o informacje uzyskane od osób trzecich, uwaga dotyczy takich danych jak: rok oddania do użytkowania, rok zainstalowania systemu klimatyzacji, powierzchnia użytkowa obsługiwana przez system podlegający kontroli, ilość użytkowników obsługiwanych przez system podlegający inspekcji, rodzaj czynnika chłodniczego; ten sposób, że wybiera się jedną z opcji: regularna, wg potrzeb, brak, bez wpisywania konkretnych okresów. poprzez wykreślenie wiersza dotyczącego podziału budynku na strefy. Uwaga nieuwzględniona Część ze wskazanych informacji związana jest z obowiązkiem przewidzianym w art. 63 ust. 1 oraz art. 64 ustawy Prawo budowlane, tzn. z obowiązkiem przechowywania dokumentacji budynku przez jego właściciela. Zatem nie powinno być problemu z uzyskaniem tych informacji. W przypadku braku dokumentacji technicznej należy uzyskać wymagane informacje od właściciela lub zarządcy budynku, którego dotyczy obowiązek zlecenia kontroli systemu. Część danych związana jest z wiedzą techniczną osoby uprawnionej do przeprowadzenia kontroli. - zweryfikować kwestię zakresu delegacji ustawowej w odniesieniu do informacji zawartych w załączniku nr 2, Ustawa z dnia 29 sierpnia 2014 r. o charakterystyce energetycznej budynków w art. 23 ust. 1 pkt 2 określa, iż właściciel lub zarządca budynku jest obowiązany poddać budynki w czasie ich użytkowania kontroli okresowej, polegającej na ocenie efektywności energetycznej zastosowanych urządzeń chłodniczych, zgodnie z powyższym wyłącznie urządzenia chłodnicze powinny podlegać kontroli, na co wskazuje również różnica w stosunku do art. 23 ust. 1 pkt 1, w którym kontroli poddane mają zostać systemy ogrzewania (a nie tylko urządzenia), a zatem takie określenia jak: masa czynnika chłodniczego w instalacji, okres czasu od ostatniego sprawdzenia szczelności instalacji chłodniczej, stan instalacji freonowej, okres czasu od ostatniej kontroli czystości kanałów wentylacyjnych, stan kanałów wentylacyjnych wydają się wykraczać poza delegację ustawową. Protokoły zostaną dostosowane do art. 23 i art. 29 ust. 1 ustawy o charakterystyce energetycznej budynków. Należy zauważyć, że w art. 23 ust. 2 ustawy wskazane jest, że kontrola systemu obejmuje ocenę sprawności systemu (więc nie tylko urządzeń chłodniczych) oraz ocenę dostosowania systemu do potrzeb użytkowych budynku. W związku z tym niezbędne są informacje nt. np. stanu rurociągów rozprowadzających chłód, mocy właściwej wentylatorów, gdyż służą do oceny sprawności całego systemu i dostosowania systemu do potrzeb użytkowych. 4

5 7 Stowarzyszenie Polska Wentylacja ( data wpływu: r.) Dotyczy: Projektów rozporządzeń Ministra Infrastruktury i Rozwoju z dnia 1 października 2014 r. w sprawie: 1 - metodologii wyznaczania charakterystyki energetycznej budynku lub części budynku, sposobu sporządzania oraz wzorów świadectw charakterystyki energetycznej, 2 - wzorów protokołów z kontroli systemu ogrzewania lub systemu klimatyzacji, 3 - sposobu dokonywania i szczegółowego zakresu weryfikacji świadectw charakterystyki energetycznej oraz protokołów z kontroli systemu ogrzewania lub systemu klimatyzacji. Ad Stworzenie jednego uproszczonego wzoru protokołu inspekcji systemów klimatyzacji (załącznik nr 2) jest zadaniem bardzo trudnym ze względu na złożoność tego rodzaju instalacji. Uproszczony protokół inspekcji może nie dawać pełnego obrazu właściwości instalacji i jej stanu technicznego. Protokół nie powinien odnosić się do budynku czy instalacji jako całości. Protokół powinien uwzględniać ocenę poszczególnych części instalacji, ponieważ na pełną instalację klimatyzacyjną w bardzo wielu wypadkach składa się wiele mniejszych części np. w budynku jest zainstalowanych kilka central klimatyzacyjnych obsługujących poszczególne części budynku poprzez wydzielone instalacje, ponadto każda z instalacji może być wykonana w innym okresie, a użyte urządzenia mogą mieć różne właściwości techniczne. Uogólnianie informacji w protokole nie da w takim wypadku rzetelnej informacji o poszczególnych elementach systemu, a tym samym nie spełni oczekiwanej funkcji informacyjnej. Drugim elementem, który należy brać pod uwagę jest system wentylacyjny budynku, ponieważ w wielu obiektach to właśnie system wentylacji jest podstawowym systemem wymiany powietrza i zapewnienia warunków higienicznych i komfortu, a system ten jest jedynie uzupełniany o pojedyncze urządzenia służące schładzaniu powietrza, co nie stanowi pełnego systemu klimatyzacji. Biorąc powyższe pod uwagę wskazane byłoby określenie, że załącznik stanowi jedynie podpowiedź jak ma wyglądać protokół z inspekcji, a właściwszym rozwiązaniem byłoby stworzenie rozbudowanego protokołu, który zawierałby pełne dane przeglądu systemu klimatyzacji. Stowarzyszenie Polska Wentylacja może się podjąć opracowania takiego uniwersalnego wzoru protokołu inspekcji systemów klimatyzacji i wentylacji. 2.2 Ze względu na różnorodność systemów wentylacji i klimatyzacji proponujemy wskazać w załączniku poniższe normy, jako dokumenty wyjściowe do przeprowadzania inspekcji systemów klimatyzacji i wentylacji: PN-EN 15239:2010 Wentylacja budynków. Charakterystyka energetyczna budynków. Wytyczne inspekcji systemów wentylacji. PN-EN 15240:2009 Wentylacja budynków. Charakterystyka energetyczna budynków. Wytyczne inspekcji systemów klimatyzacji. PN-EN 13779:2008 Wentylacja budynków niemieszkalnych - Wymagania dotyczące właściwości instalacji wentylacji i klimatyzacji, z jednoczesnym dodaniem Załącznika nr 3, stanowiącym Wykaz norm przywołanych. 2.3 W związku z uwagami z punktu 2.1 proponuje się dodanie w sekcji tabeli protokołu dodatkowych rubryk opisujących liczbę i rodzaj instalacji wentylacyjnych i klimatyzacyjnych poddawanych inspekcji. Dalsze części tabeli winny być wypełniane dla każdego systemu osobno. W tabeli Dane identyfikacyjne Rok oddania do użytkowania Rok zainstalowania systemu klimatyzacji Powierzchnia użytkowa obsługiwana przez system podlegający kontroli [nr] Protokoły zostaną dostosowane do art. 23 i art. 29 ust. 1 ustawy o charakterystyce energetycznej budynków. Należy zauważyć, że w art. 23 ust. 2 ustawy wskazane jest, że kontrola systemu obejmuje ocenę sprawności systemu (więc nie tylko urządzeń chłodniczych) oraz ocenę dostosowania systemu do potrzeb użytkowych budynku. W związku z tym niezbędne są informacje nt. np. stanu rurociągów rozprowadzających chłód, mocy właściwej wentylatorów, gdyż służą do oceny sprawności całego systemu i dostosowania systemu do potrzeb użytkowych. Uwaga nieuwzględniona W art. 30 ustawy o charakterystyce energetycznej budynków sformułowano upoważnienie do określenia wyłącznie wzoru protokołu z kontroli. Upoważnienie to nie zawiera dodatkowych wytycznych, zatem nie możliwe jest dodane dodatkowego załącznika z wykazem norm. Należy zaznaczyć, że brak przywołania Polskiej Normy nie wyklucza możliwości przeprowadzenia kontroli systemu na podstawie wskazań norm. We wzorze protokołu dodano informację, że w przypadku występowania w budynku kilku niezależnych systemów klimatyzacji (tzn. posiadających więcej niż jeden rodzaj źródła chłodu lub zasilanych z oddzielnego źródła chłodu), tabelę dotyczącą danych identyfikacyjnych systemu i jego oceny należy wypełnić dla każdego systemu oddzielnie. 5

6 Ilość użytkowników obsługiwanych przez system podlegający inspekcji proponuje się dodać rubryki: Liczba systemów wentylacji mechanicznej Liczba systemów klimatyzacji typu scentralizowanego Liczba systemów chłodzenia Powyższe składowe tabeli pozwolą określić liczbę i rodzaj poszczególnych elementów instalacji poddawanych inspekcji i będą podstawą do przygotowania ocen cząstkowych w dalszej części tabeli. 2.4 W wypadku odrzucenia propozycji opracowania przez Stowarzyszenie Polska Wentylacja uniwersalnego wzoru protokołu inspekcji systemów klimatyzacji i wentylacji (propozycja z pkt 2.1), proponujemy wprowadzenie poniższych poprawek we wzorze protokołu z inspekcji systemów klimatyzacji: Sekcję tabeli Analiza źródła chłodu Efektywność Komfort użytkowania Tabelę dotyczącą danych identyfikacyjnych systemu klimatyzacji zmodyfikowano tak, że podzielono ją m. in. na: źródło chłodu, rozprowadzenie chłodu, przekazywanie chłodu do pomieszczeń. energetyczna * ** Proponuje się nazwać Analiza źródła chłodu i systemu dostarczenia chłodu do Efektywność Komfort pomieszczeń energetyczna * użytkowania ** Pozycje: - Sposób dostarczenia chłodu do pomieszczenia" - Rodzaj czynnika chłodniczego" - Masa czynnika chłodniczego w instalacji [kg]" - Stan instalacji freonowej" umieszczona w obecnej wersji protokołu odnoszą się do części instalacji odpowiadającej za dostarczanie chłodu do pomieszczenia, a nie są źródłem chłodu. Zmiana tytułu sekcji tabeli odda w pełni jej zawartość W sekcji tabeli Analiza źródła chłodu" proponuje się usunąć poniższe elementy i przenieść je do kolejnej sekcji tabeli - obecnie nazwanej Klimatyzacja". 6

7 Rodzaj systemu klimatyzacji naturalna hybrydowa mechaniczna wywiewna mechaniczna zbilansowana - - Sumaryczna ilość powietrza wentylacyjnego w warunkach obliczeniowych [m 3 /h] < > Nominalna moc elektryczna silników do napędu wentylatorów w systemie podlegającym kontroli [kw] <0,5 0,5-1,0 1,0-2,5 2,5-5,0 5,0-10,0 >10 Powyższe dane charakteryzują system wentylacji a nie źródło chłodu", z tego względu bardziej czytelne i adekwatne do tytułu sekcji będzie przeniesienie tych zapisów Proponuje się nazwę sekcji tabeli zamienić na Systemy wentylacji i klimatyzacji Efektywność Komfort energetyczna * ** użytkowania Dane podawane w tabeli są faktycznie danymi opisującymi zarówno cechy systemu wentylacji jak i klimatyzacji. Systemy te mogą być w budynku osobne lub mogą się przenikać. Dla przykładu system wentylacji mechanicznej wywiewnej lub zbilansowanej może być dodatkowo wyposażony w elementy chłodzące zlokalizowane w poszczególnych pomieszczeniach lub może zawierać chłodnicę 7

8 powietrza w centrali wentylacyjnej, a jednocześnie ze względu na brak możliwości kształtowania parametrów powietrza w poszczególnych pomieszczeniach nie można go będzie nazwać systemem klimatyzacji Proponuje się zmianę pozycji naturalna hybrydowa Rodzaj systemu klimatyzacji mechaniczna wywiewna mechaniczna zbilansowana - - na pozycję Rodzaj systemu wentylacji - naturalna hybrydowa - mechaniczna wywiewna - mechaniczna zbilansowana Wymienione systemy są systemami wentylacji a nie klimatyzacji W miejsce pozycji <5000 Sumaryczna ilość powietrza wentylacyjnego w warunkach obliczeniowych m'vh > proponuje się podawanie faktycznych ilości powietrza wentylacyjnego dla każdego z ocenianych systemów Sumaryczna ilość powietrza... liczba wentylacyjnego w warunkach obliczeniowych [m3/h] ponieważ zarówno wielkość instalacji jak i obliczenia energetyczne prowadzi się na podstawie konkretnych wartości a nie przedziałów wartości. 8

9 2.4.6 W miejsce pozycji Sprawdzenie mocy właściwej wentylatora odbędzie się w stosunku do całego budynku lub jego części. Wiersze nazwano: moc właściwa wentylatora średnia dla budynku oraz łączna moc elektryczna silników do napędu wentylatorów w budynku. Proponuje się podawać moc silników dla poszczególnych wentylatorów zastosowanych w systemie wentylacji według wzoru jak poniżej: Charakterystyka silników do napędu wentylatorów w systemie podlegającym kontroli Numer / opis wentylatora Nominalna moc wentylatora [kw] Wskaźnik SFP wentylatora [kw/(m 3 /s)] Klasa wentylatora SFP wentylator nr 1 - opis wentylatora wentylator nr 2 - opis wentylatora Wentylator nr... Podanie nominalnej mocy oraz Wskaźnika SFP wentylatora i Klasy SFP wentylatora pozwoli opisać i ocenić zastosowane wentylatory w odniesieniu do wymogów zapisanych w Rozporządzeniu w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie W pozycji wymiennik obrotowy wymiennik krzyżowy Rodzaj urządzenia do odzysku ciepła pompa ciepła recyrkulacja brak inny Proponuje się dopisać dodatkowy rodzaj odzysku ciepła - przeciwprądowy Rodzaj urządzenia do odzysku ciepła - wymiennik obrotowy - wymiennik 9

10 Krzyżowy - wymiennik przeciwprądowy - pompa ciepła - recyrkulacja - brak - inny Wymiennik przeciwprądowy jest jednym z często stosowanych typów wymiennika Proponuje się doprecyzowanie pojęć Efektywność energetyczna *", Komfort użytkowania **" i zmianę zaproponowanej obecnie skali ocen. Oceny nie mogą być przyznawane uznaniowo ponieważ każda z osób wykonujących inspekcję będzie mogła oceniać instalację subiektywnie. Proponuje się zrezygnowanie z oceny Komfortu użytkowania" na rzecz wprowadzenia Tablicy A.1. z normy PN-EN 15251:2012 Parametry wejściowe środowiska wewnętrznego dotyczące projektowania i oceny charakterystyki energetycznej budynków, obejmujące jakość powietrza wewnętrznego, środowisko cieplne, oświetlenie i akustykę. Kategoria Stan cieplny ciała ludzkiego traktowanego jako całość PPD% Przewidywana średnia ocena I < 6-0,2<PMV<+0,2 Tablica zawarta w normie PN-EN wprowadza kategorie środowiska wewnętrznego ustalone z uwzględnieniem odzieży, aktywności itp. na potrzeby projektowania i ma znikomy związek z oceną sprawności systemów. Do protokołu z kontroli systemu klimatyzacji zostanie dodany wiersz dotyczący sprawności systemu (SEER). Wielkość emisji CO 2 nie zostanie uwzględniona w protokole z kontroli, gdyż należałoby ją dodatkowo wyznaczać, co mogłoby dodatkowo skomplikować kontrolę. II <10-0,5<PMV<+0,5 III <15-0,7<PMV<+0,7 IV >15 PMV<-0,7 lub +0,7<PMV 8 Krajowa Izba Gospodarcza Chłodnictwa i Klimatyzacji ( data wpływu: r.) W odniesieniu do oceny Efektywności energetycznej" proponuje się podanie wartości np. SEER, wielkości emisji CO 2, zgodnie z rozporządzeniem w sprawie metodologii. W związku z konsultacjami projektów 3 rozporządzeń odnoszących się do ustawy o charakterystyce energetycznej budynków mam kilka uwag wstępnych: 1. aktualny zapis art. 23 ust. 1 pkt 2 w brzmieniu "okresowej, co najmniej raz na 5 lat, polegającej na ocenie efektywności energetycznej zastosowanych urządzeń chłodniczych o mocy chłodniczej nominalnej większej niż 12 kw." sugeruje, że efektywność energetyczną należy określać dla wszystkich urządzeń chłodniczych, o ile są usytuowane w budynkach (poza urzadzeniami mobilnymi) - jest to rezultat błędnie zredagowanej przez posła wnioskodawcę poprawki, którą ja zresztą proponowałem. Także jest to jedyny obowiązek zarządcy/ właściciela. Nie ma w prawie obowiązku spoczywającego na zarządcy/właścicielu w zakresie oceny systemu klimatyzacji. 1. aktualny zapis Art Protokoły z kontroli systemu ogrzewania lub systemu klimatyzacji zawierają: 1) dane identyfikacyjne budynku; 2) dane identyfikacyjne systemu; Uwaga ogólna częściowo uwzględniona Protokoły zostaną dostosowane do art. 23 i art. 29 ust. 1 ustawy o charakterystyce energetycznej budynków. Należy zauważyć, że w art. 23 ust. 2 ustawy wskazane jest, że kontrola systemu obejmuje ocenę sprawności systemu (więc nie tylko urządzeń chłodniczych) oraz ocenę dostosowania systemu do potrzeb użytkowych budynku. W związku z tym niezbędne są informacje nt. np. stanu rurociągów rozprowadzających chłód, mocy właściwej 10

11 9 Instytut Techniki Budowlanej (pismo znak: NF R:03/KK/14 z dn r., data wpływu: r.) 3) ocenę sprawności systemu; 4) zalecenia określające zakres i rodzaj robót budowlano-instalacyjnych, które poprawią efektywność energetyczną systemu. ogranicza ocenę wyłącznie do oceny sprawności systemu a nie do oceny pracy systemu, jak to było w pierwotnym projekcie. Do przedłożenia rządowego dołączony został także projekt rozporządzenia dot. wzoru protokołu i mimo że zmienił się zapis w ustawie mówiący o zupełnie innym zadaniu, to pozostajecie Państwo przy wersji niezmienionej. W załączeniu przesyłam Panu materiał dający pogląd, jak powinna wyglądać profesjonalna ocena efektywności energetycznej. Bez pomiaru parametrów, każda ocena zrobiona metodą "na oko" jest mało poważna, a taką sugestią jest projektowany wzór protokołu.. Dodam także, że posługiwanie się terminem "chłód" jest również nieprawidłowe. Jest to okreslenie żargonowe, którym posługują się osoby o ograniczonych kompetencjach z zakresu układów chłodniczych. Ono nie występuje w systemie jednostek miar. Powinno zniknąć z aktu prawnego. Tyle tytułem wstępu. Brak uwag w odniesieniu do projektu rozporządzenia Ministra Infrastruktury i Rozwoju w sprawie wzorów protokółów z kontroli systemu ogrzewania lub systemu klimatyzacji. Uwagi ogólne do załącznika Nr 1 projektu rozporządzenia Ministra Infrastruktury i Rozwoju w sprawie wzorów protokółów z kontroli systemu ogrzewania lub systemu klimatyzacji: Wzór protokółu z kontroli systemu ogrzewania: 1. Wymagania artykułu 14 Dyrektywy 2010/31/UE dotyczą jedynie przeglądów systemów ogrzewania. W artykule 8 ww. Dyrektywy dokonano rozróżnienia miedzy systemem ogrzewania, a systemem ciepłej wody użytkowej, w związku z czym oba te systemy należy traktować oddzielnie. W artykule 14 nigdzie nie wspomniano o systemie ciepłej wody użytkowej. W artykule 23 ust. 1 pkt. 1 ustawy o charakterystyce energetycznej budynków również nie ma mowy o systemach ciepłej wody, w związku z tym dyskusyjne wydaje się objęcie kontrolą również instalacji ciepłej wody, ponieważ nie wynika to ani z Dyrektywy, ani z ustawy. 2. Zastrzeżenia budzi sposób redakcji protokółu. Wiele informacji podanych w drugiej części zatytułowanej Dane identyfikacyjne systemu ogrzewania, dotyczy budynku, np.: powierzchnia całkowita i kubatura budynku, jego sposób użytkowania, projekt budowlany, świadectwo charakterystyki energetycznej, prace termomodernizacyjne. Tak samo niektóre dane z części Instalacja centralnego ogrzewania lepiej byłoby zamieścić w części Dane identyfikacyjne systemu ogrzewania, tj. temperatury projektowe, rozdział, system odpowietrzania itp. Jako rozwiązanie alternatywne należy rozważyć usunięcie części Dane identyfikacyjne systemu ogrzewania i zamieszczenie niezbędnych danych w części Instalacja centralnego ogrzewania. Wątpliwości budzi zamienne stosowanie nazw system ogrzewania" i instalacja centralnego ogrzewania". Uwagi szczegółowe do załącznika nr 1: 1. W pierwszym wierszu zamiast Adres budynku" powinno być Dane identyfikacyjne budynku" lub Budynek". 2. W części Dane identyfikacyjne systemu ogrzewania" zamiast wprowadzania nowego pojęcia strefy temperaturowe, należałoby napisać projektowa temperatura wewnętrzna w pomieszczeniach, wątpliwość budzi potrzeba zamieszczania tego typu danych, bo zagadnienie to regulują przepisy techniczne. Błędnie podano temperaturę klatek schodowych - według rozporządzenia w sprawie warunków technicznych należy przyjmować 8 C. 3. Kotłownia to jest pomieszczenie, w którym zlokalizowane są kotły, zatem należy napisać sposób regulacji wydajności kotłów", a nie kotłowni. wentylatorów, gdyż służą do oceny sprawności całego systemu i dostosowania systemu do potrzeb użytkowych. - Z projektu zostaną usunięte kwestie związane z systemem przygotowania ciepłej wody użytkowej. poprzez wykreślenie wiersza dotyczącego podziału budynku na strefy. Wiersz nazwano sposób regulacji w źródle ciepła. 4. Zamiast Ilość" powinno być Liczba kotłów rezerwowych". 5. Zużycie paliwa" powinno być określone w jakim okresie. Uwaga nieuwzględniona usunięto ten wiersz 6. Co oznacza wydajność kotła" mierzona w kg/h? Uwaga nieuwzględniona usunięto ten wiersz 7. Jeżeli przeprowadza się pomiary to chyba należałoby sprecyzować w jakich warunkach, przy jakiej temperaturze zewnętrznej. 8. Określenie sprawności eksploatacyjnej kotłów, a nie kotłowni. Uwaga nieuwzględniona usunięto tę tabelkę 9. Nie przewidziano miejsca na ocenę stanu technicznego kotła, a przecież np. stan izolacji cieplnej kotła w istotny sposób wpływa na straty ciepła kotła. 10. Jaką temperaturę zasilania należy wpisać w przypadku regulacji dwustawnej pracy kotła - temperatura zasilania c.o. nie jest stała i zmienia się w cyklu pracy kotła. 11. Wskazana w części Określenie sprawności eksploatacyjnej kotłowni (powinno być kotłów) 3- cia metoda określenia sprawności nie charakteryzuje średniej sprawności kotła lecz jej wartość chwilową, która nie powinna być przyjmowana jako kryterium oceny energetycznej kotła, ponieważ jak to napisano w drugim wierszu chodzi o sprawność eksploatacyjną w sezonie ogrzewczym. 12. Dokonuje się przeglądu systemu ogrzewania, a zatem ustalanie sprawności poza sezonem ogrzewczym, kiedy system ten nie działa nie ma sensu. Pole do wpisania temperatury zasilania jest dowolne. poprzez usunięcie tabeli dotyczącej określenia sprawności eksploatacyjnej kotłowni. 13. Zamiast Określanie obliczeniowego zapotrzebowania na ciepło, zgodnie ze stosowaną obecnie terminologią, powinno być Uwaga nieuwzględniona usunięto tę tabelę 11

12 Określenie projektowego obciążenia cieplnego. 14. W części Instalacja centralnego ogrzewania nie znalazła się informacja, czy armatura usytuowana w nieogrzewanej przestrzeni budynku jest zaizolowana. 15. Na jakiej podstawie może być podane zalecenie dotyczące płukania rurociągów i grzejników skoro żaden punkt przeglądu nie odnosi się do tego zagadnienia? Brak uwag w odniesieniu do załącznika nr 2. - Uwagi, które wpłynęły po terminie 1 Stowarzyszenie do spraw Rozliczania Energii ( data wpływu: r.) III. R o z p o r z ą d z e n i e M i n i s t r a I n f r a s t r u k t u r y i R o z w o j u z dnia r. w sprawie wzorów protokołów z kontroli systemu ogrzewania lub systemu klimatyzacji Projekt z dnia 1 października 2014r. Uwagi : Ustawa z dnia 29 sierpnia 2014r. o charakterystyce energetycznej budynków [Dz. U., poz. 1200], w Art. 24 ust.1, upoważnia do kontroli systemu ogrzewania i systemu klimatyzacji w budynku osoby, które posiadają: 1) uprawnienia budowlane w specjalności instalacyjnej lub 2) kwalifikacje wymagane przy wykonywaniu dozoru nad eksploatacją urządzeń wytwarzających, przetwarzających, przesyłających i zużywających ciepło oraz innych urządzeń energetycznych. Z punktu widzenia wiedzy, jaka jest potrzebna do oceny systemu ogrzewania jako całości i odrębnie kotłów pracujących w tym systemie, kwalifikacje tych dwóch kategorii osób nie są równoważne. Do oceny systemu jako całości predestynowane są osoby z uprawnieniami budowlanymi w specjalności instalacyjnej, natomiast osoby z uprawnieniami do dozoru nad eksploatacją urządzeń mają niewątpliwe kwalifikacje do oceny stanu technicznego i sprawności kotłów. Aby umożliwić poprawność kontroli, obydwu kategoriom osób uprawnionych z mocy ustawy do ich przeprowadzania, należy zaopatrzyć poszczególne punkty protokółu kontroli w bardziej szczegółowe objaśnienia i przypisy. Poniżej, podano niektóre, przykładowe punkty z Załącznika 1 do projektu Rozporządzenia, które wymagają szczegółowego opisu lub wyjaśnienia. 1. Grupa punktów: Kotłownia dane identyfikacyjne - Całkowite zużycie paliwa: Za jaki okres; rok, sezon ogrzewczy, a może średnie z kilku poprzednich lat (sezonów)? - Referencyjna sprawność kotła: Co to za sprawność? Deklarowana przez producenta kotła przy wydajności nominalnej czy wymagana dla danego typu i mocy kotła i określona w przepisach wykonawczych do ustawy Prawo energetyczne dotyczących wprowadzania urządzeń energetycznych do obrotu i stosowania na terenie R.P? 2. Grupa punktów: - Kocioł nr.. - Paliwo, wartość opałowa: Jaki dokument ma uwiarygodnić tą informację? A może wymagane jest badanie laboratoryjne paliwa? 3. Grupa punktów: - Nastawy kotła - Co oznacza wyraz Sugerowane w trzeciej kolumnie? Sugerowane przez kogo; osobę przeprowadzającą kontrolę czy przez kogoś innego? 4. Grupa punktów: - Pomiar - Co oznacza Wartość referencyjna w trzeciej kolumnie tej grupy punktów i na jakiej podstawie ma być przyjmowana? Pomiar w trakcie kontroli okresowej systemu ogrzewania, dokonywany jest w przypadkowych warunkach obciążenia cieplnego kotła, wynikającego z warunków zewnętrznych i tylko w rzadkich przypadkach może pokrywać się z nominalnym obciążeniem kotła. Wartości referencyjne, na ogół, podawane są dla znamionowej mocy kotła. Według jakich zasad wartości uzyskane przy pomiarze w warunkach przypadkowych, mają być przeliczane na wartości referencyjne i jakie wnioski powinny z takiego przeliczenia wynikać? Podobne do wymienionych wyżej, przykładowych wątpliwości i zastrzeżeń, można postawić w stosunku do większości pozycji (punktów), które, kontrolujący system ogrzewania jest zobowiązany wypełnić w protokóle. Projekt protokółu, wg Załącznika 1 do projektu Rozporządzenia, w obecnej postaci nie nadaje się do dalszego procedowania, nie zapewnia bowiem osobie uprawnionej przeprowadzenia kontroli warunków do poprawnego sporządzenia takiego protokółu. W świetle przepisów ustawy z dnia 29 sierpnia 2014r, o charakterystyce energetycznej budynków ( Art. 36 i 37, dotyczące weryfikacji protokółów kontroli oraz Art.26, dotyczącego możliwości pozbawienia osoby uprawnionej do przeprowadzania kontroli tych uprawnień) wzór protokółu, w przedstawionej do konsultacji formie, narusza bezpieczeństwo prawne osób upoważnionych do przeprowadzania Uwaga nieuwzględniona We wzorze protokołu znajduje się informacja nt. izolacji termicznej przewodów w strefach nieogrzewanych. Zalecenia będą formułowane przez przeprowadzającego kontrolę systemu. 12

13 2 Stowarzyszenie Certyfikatorów i Audytorów Energetycznych ( data wpływu: r.) kontroli. Przesyłamy nasze uwagi do w/w dokumentów Ad1) Uwagi do wzorów protokołów z kontroli systemu ogrzewania lub systemu klimatyzacji (nr 473 w wykazie prac legislacyjnych MIiR); 1) Proponujemy rozszerzenie informacji w protokole z kontroli klimatyzacji o daty ostatniego czyszczenia kanałów wentylacyjnych i urządzeń oraz daty ostatniej wymiany filtrów. Niestety tego typu informacje są często pomijane lub lakonicznie opisywane w raportach. 13