RAPORT Z MONITORINGU PROGRAMÓW INFORMACYJNYCH TVP W OKRESIE

Transkrypt

1 RAPORT Z MONITORINGU PROGRAMÓW INFORMACYJNYCH TVP W OKRESIE W raporcie przedstawiana jest analiza wybranych programów informacyjnych telewizji publicznej. Analiza obejmuje główne wydania 17 serwisów lokalnych 1 (godz ) i Panoramy TVP2 (godz ). Raport dotyczy okresu od 15 listopada do 19 listopada 2010 roku. 1

2 Spis treści WSTĘP... 3 NOTA METODOLOGICZNA... 3 PODSUMOWANIE TYGODNIA Zainteresowanie wyborami w poszczególnych ośrodkach TVP... 4 Najczęściej i najdłużej prezentowane komitety wyborcze... 4 Urzędujący kandydaci... 5 Analiza jakościowa... 6 Województwo dolnośląskie Fakty Wrocław, godz Województwo kujawsko-pomorskie Zbliżenia Bydgoszcz, godz Województwo lubelskie Panorama Lublin, godz Województwo lubuskie Informacje Lubuskie, godz Województwo łódzkie Łódzkie Wiadomości Dnia, godz Województwo małopolskie Kronika Kraków, godz Województwo mazowieckie Kurier Mazowiecki, godz Województwo mazowieckie Kurier Warszawski, godz Województwo opolskie Kurier Opolski, godz Województwo podkarpackie Aktualności Rzeszów, godz Województwo podlaskie Obiektyw Białystok, godz Województwo pomorskie Panorama Gdańsk, godz Województwo śląskie Aktualności Katowice, godz Województwo świętokrzyskie Informacje Kielce, godz Województwo warmińsko-mazurskie Informacje Olsztyn, godz Województwo wielkopolskie Teleskop Poznań, godz Województwo zachodniopomorskie Kronika Obraz Dnia, godz Wiadomości, TVP1, godz Panorama, TVP2, godz RAPORTY CZĄSTKOWE skie Fakty Wrocław Województwo kujawsko-pomorskie Zbliżenia Bydgoszcz Województwo lubelskie Panorama Lublin Województwo lubuskie Informacje Lubuskie Województwo łódzkie Łódzkie Wiadomości Dnia Województwo małopolskie Kronika Kraków Województwo mazowieckie Kurier Mazowiecki Województwo mazowieckie Kurier Warszawski Województwo opolskie Kurier Opolski Województwo podlaskie Obiektyw Białystok Województwo podkarpackie Aktualności Rzeszów Województwo pomorskie Panorama Gdańsk Województwo śląskie Aktualności Katowice Województwo świętokrzyskie Informacje Kielce Województwo warmińsko-mazurskie Informacje Olsztyn Województwo wielkopolskie Teleskop Poznań Województwo zachodniopomorskie Kronika Obraz Dnia Wiadomości Panorama

3 WSTĘP Monitoring przeprowadzany jest na zlecenie Fundacji im. Batorego w okresie bezpośrednio poprzedzającym wybory samorządowe od do Od prowadzony był pilotaż monitoringu, w trakcie którego testowano rzetelność i trafność przyjętej metodologii. Celem badań jest zmierzenie czasu poświęconego prezentacji poszczególnych komitetów wyborczych i kandydatów w wybranych programach informacyjnych telewizji publicznej oraz określenie sposobu, w jaki są oni prezentowani. Analizę wykonuje zespół socjologów pod kierunkiem Grażyny Szymańskiej-Matusiewicz i Małgorzaty Głowani, doktorantek Instytutu Socjologii Uniwersytetu Warszawskiego. Badania zostały oparte na metodologii wypracowanej w oparciu o podręcznik National Democratic Institute w konsultacji z prof. Mirosławą Grabowską. Metodologia w swoich zasadniczych zarysach podobna jest do metodologii stosowanej podczas monitoringu kampanii przed wyborami prezydenckimi Niezbędne modyfikacje wprowadzone zostały w związku z koniecznością uwzględnienia specyfiki wyborów samorządowych (wielość kandydatów startujących do władz lokalnych różnych szczebli) oraz rozszerzonego zakresu badania (włączenie ośrodków regionalnych TVP). Monitoring składa się z dwóch części: ilościowej i jakościowej. Dane ilościowe czasu na antenie poszczególnych komitetów wyborczych audytowane są przez firmę Nielsen Audience Measurement. W części jakościowej grupa socjologów bada kontekst, w jakim przedstawiani są poszczególni kandydaci, oceniając go w kategoriach: negatywny, pozytywny, neutralny. Rezultatem badania jest ranking komitetów wyborczych pod względem długości prezentowania ich na antenie w poszczególnych programach wraz z oceną sposobu prezentacji (negatywna, pozytywna, neutralna). W trakcie monitoringu ogłaszane są raporty tygodniowe, a po zakończeniu wyborów zostanie opracowany raport końcowy. W niniejszym raporcie opublikowano wyniki z tygodnia od 8 do 14 listopada Raport rozpoczyna podsumowanie tygodnia w serwisach informacyjnych, po którym następują szczegółowe raporty z każdego ośrodka TVP, ułożone w kolejności alfabetycznej według nazw miast wojewódzkich. NOTA METODOLOGICZNA Analizie poddano następujące zmienne: łączny czas prezentacji komitetów wyborczych: wprowadzono rozróżnienie na czas netto (czas prezentacji komitetu poprzez wypowiedzi i obrazy bez głosu kandydatów oraz osób kojarzonych z komitetem) oraz czas brutto (czas netto oraz czas prezentacji komitetu poprzez wypowiedzi o komitecie formułowane przez innych), sposób przedstawienia komitetu (neutralny, pozytywny bądź negatywny). 3

4 PODSUMOWANIE TYGODNIA Zainteresowanie wyborami w poszczególnych ośrodkach TVP W badanym okresie, w ostatnich dniach poprzedzających I turę wyborów samorządowych, programy informacyjne lokalnych ośrodków TVP nadały zdecydowanie więcej materiałów związanych z wyborami niż w poprzednim tygodniu. 40% i więcej całkowitego czasu antenowego poświęciły materiałom wyborczym programy informacyjne TVP w województwach: wielkopolskim (42,7%), warmińsko-mazurskim (40,4%) i podlaskim (40%). Niewiele mniej w opolskim 37,4%. Ponad 30% przeznaczyły na materiały wyborcze ośrodki TVP w województwach: kujawskopomorskim (34,1%), małopolskim (32,8%), pomorskim (31,5%) i mazowieckim (Kurier Mazowiecki - 30%). Niewiele mniej w dolnośląskim 29,2%. Ponad 20% czasu zajęły materiały wyborcze w województwach: lubuskim (22,9%), śląskim (22,3%), świętokrzyskim (20,2%) oraz w Warszawie (Kurier Warszawski -24,3%). Kilkanaście procent czasu poświęciły wyborom lokalne programy informacyjne w województwach: podkarpackim (19,7%), łódzkim (18,6%), lubelskim (18,3%) i zachodniopomorskim (13,4%). W ogólnopolskich serwisach informacyjnych Wiadomościach i Panoramie materiały wyborcze zajęły odpowiednio 20% (w poprzednim tygodniu 16,9%) i 17% (w poprzednim tygodniu zaledwie 6,8%) czasu antenowego. Najczęściej i najdłużej prezentowane komitety wyborcze Wszędzie bez wyjątku najczęściej i najdłużej prezentowanymi komitetami wyborczymi były komitety partyjne. KW Platforma Obywatelska RP osiągnął najdłuższy czas prezentacji w województwach: dolnośląskim, lubuskim, opolskim, wielkopolskim, pomorskim, zachodniopomorskim, kujawskopomorskim, warmińsko-mazurskim, podlaskim, lubelskim i łódzkim oraz w głównym wydaniu Panoramy. KW Prawo i Sprawiedliwość najdłużej pokazywano w województwach: podkarpackim, świętokrzyskim i lubuskim oraz w głównym wydaniu Wiadomości. KW PSL odnotował najdłuższy czas prezentacji w województwach mazowieckim (Kurier Mazowiecki) i lubelskim. KW Sojusz Lewicy Demokratycznej najdłużej gościł na wizji jedynie w Warszawie (Kurier Warszawski). Tylko w kilku województwach w serwisach informacyjnych TVP w pierwszej trójce najdłużej pokazywanych komitetów pojawiały się komitety niepartyjne. W dolnośląskim na drugim miejscu znalazł się Komitet Wyborczy Wyborców Rafała Dutkiewicza. Pojawił się w 32 wystąpieniach o łącznym czasie prezentacji netto wynoszącym 2 min 10 s oraz brutto równym 4 min 43 s (11,5% i 16,1%). Duże różnice między czasem netto i brutto oznaczają, że KWW Rafała Dutkiewicza przez ponad połowę czasu prezentacji był przedstawiany za pośrednictwem wypowiedzi biernych. W 6 województwach komitety niepartyjne zajęły trzecie miejsce pod względem długości czasu prezentacji. W kujawsko-pomorskim KWW Dombrowicz Miasto dla Pokoleń odnotował 55 wystąpień z łącznym czasem 2 min 58 s netto i 5 min 5 s brutto, co stanowiło 11,6% czasu netto i 12,8% czasu brutto całkowitej prezentacji wszystkich komitetów. W lubuskim KWW Jędrzejczak Gorzów XXI w. został przedstawiony przez 1 min 1 s czasu netto i 1 min 49 s czasu brutto, czyli 16,1% netto i 15,4% brutto całkowitego czasu prezentacji komitetów. W śląskim odnotowano 19 wystąpień komitetu KWW Forum Samorządowe i Piotr Uszok przez łącznie 3 min 10 s brutto i 59 s netto (odpowiednio 15% i 8,5% czasu prezentacji). Należy podkreślić w tym przypadku dużą 4

5 przewagę czasu brutto nad czasem netto, co oznacza, że komitet był prezentowany w dużej części poprzez wypowiedzi bierne. W małopolskim KWW Jacka Majchrowskiego występował przez 3 min 33 s, co daje 21,8% czasu prezentacji brutto wszystkich komitetów. W opolskim Komitet Wyborczy Mniejszości Niemieckiej występował przez 3 min 11 s (netto) oraz 4 min 2 s (brutto), co stanowiło odpowiednio 20,7% i 22,8% całkowitego czasu prezentacji wszystkich komitetów. W podkarpackim trzecie miejsce pod względem czasu prezentacji brutto zajął KWW Tadeusza Ferenca Rozwój Rzeszowa, co jednak istotne, komitet ten uzyskał najdłuższy czas prezentacji netto o 13 s dłuższy niż plasujący się na drugiej pozycji KW PO RP i o blisko minutę dłuższy od lidera, czyli KW PiS. Ciekawostką jest przypadek KWW Nowe Mysłowice, który zajął czwarte miejsce pod względem czasu prezentacji w województwie śląskim. Komitet ten pojawił się w Aktualnościach Katowice 18 razy przez łącznie 1 min 52 s brutto i 1 min 3 s netto, co stanowi odpowiednio 8,8% i 9,9%. Stosunkowo długi czas prezentacji tego niepartyjnego komitetu z niewielkiego miasta wiąże się prawdopodobnie z aferą wokół KWW Nowe Mysłowice : jego członkowie są oskarżani o grożenie kontrkandydatom i kradzież ich mienia. Poza tym komitet zyskał wątpliwą popularność, ponieważ jeden z kandydatów umieścił na swoim plakacie twarze znanych osób, nie uzyskawszy ich zgody. Urzędujący kandydaci W większości programów informacyjnych TVP nie przedstawiała kandydatów w kontekście sprawowanych przez nich urzędów. W badanym okresie odnotowano jednak kilka przypadków prezentacji kandydatów w roli piastujących urząd. W Zbliżeniach Bydgoszcz urzędującego prezydenta Bydgoszczy Konstantego Dombrowicza (KWW Dombrowicz Miasto dla Pokoleń) pokazywano przez łączny czas 2 min 30 s, z czego przez blisko 1/3 czasu prezentacji (44 s) przedstawiano go w roli sprawującego urząd. W przypadku wojewody kujawsko-pomorskiego Rafała Bruskiego (KW Platforma Obywatelska RP) sytuacja wyglądała podobnie. Występował w sumie przez 1 min 45 s, z czego jako urzędujący wojewoda ukazywany był tylko przez 24 s. W Informacjach Lubuskich w kontekście sprawowanych urzędów zaprezentowano dwóch kandydatów: Tadeusza Jędrzejczaka z KWW Jędrzejczak Gorzów XXI w. oraz Janusza Kubickiego z KW SLD. Jędrzejczak występował w roli urzędującego prezydenta Gorzowa łącznie przez 1 min 1 s, a Kubicki w roli prezydenta Zielonej Góry łącznie przez 17 s. W Kronice Kraków dwóch kandydatów na prezydentów pokazano w analizowanym tygodniu w rolach urzędowych wojewodę małopolskiego Stanisława Kracika (KW PO RP) i prezydenta Krakowa Jacka Majchrowskiego (KWW Jacka Majchrowskiego). Stanisław Kracik był prezentowany w roli urzędowej przez 38 s czasu netto i przez 1 min 12 s czasu brutto, a Jacek Majchrowski przez 19 s netto i 1 minutę 19 s brutto. W programie Kronika Obraz Dnia urzędujący prezydent Szczecina Piotr Krzystek (KWW Krzystka Piotra Szczecin dla Pokoleń ) prezentowany był przez łączny czas 2 min 8 s, z czego przez 1 min 11 s występował jako sprawujący urząd. W Kurierze Warszawskim Hanna Gronkiewicz-Waltz (KW PO RP) została przedstawiona przez 45 s, z czego przez 10 s pokazano ją w roli urzędującej prezydent. Prezydent Wrocławia Rafał Dutkiewicz w analizowanym okresie w Faktach Wrocław, w przeciwieństwie do poprzednich tygodni, został przedstawiony wyłącznie w roli kandydata. 5

6 Analiza jakościowa Województwo dolnośląskie Fakty Wrocław, godz W analizowanym okresie ( ) odsetek materiałów wyborczych na antenie Faktów Wrocław wyniósł 29,2%. W programie zaprezentowano rekordową w przypadku tej stacji liczbę 15 komitetów wyborczych. Należy przy tym zaznaczyć, że czas prezentacji brutto jedynie 5 spośród nich przekroczył 2 min, a w przypadku innych 5 wyniósł około 30 s lub mniej. Najczęściej pokazywano Komitet Wyborczy Platformy Obywatelskiej RP (37,1% czasu netto i 35,1% brutto całkowitego czasu prezentacji). Komitet pojawił się w aż 68 wystąpieniach, a czas jego prezentacji wynosił 6 min 59 s netto oraz 10 min 17 s brutto. Najczęściej prezentowanym kandydatem był Rafał Dutkiewicz. 2 min 4 s czasu jego prezentacji stanowiło 13,9% prezentacji wszystkich kandydatów. W analizowanym okresie możemy mówić o zróżnicowanym sposobie prezentacji komitetów na antenie Faktów Wrocław. Jedynie 5 spośród nich zaprezentowano jedynie w sposób neutralny i były to komitety z niskimi czasami prezentacji. Ciekawy wydaje się przypadek KW PO RP, który jako komitet prezentowany najczęściej, był również pokazywany w najbardziej zróżnicowany sposób: neutralnie przez 50,6% czasu, 25,9% negatywnie oraz przez 23,5% pozytywnie. W raporcie znalazły się także dwa ciekawe przypadki jeden dotyczący agresywnej kampanii w Bogatyni, drugi poświęcony walce o fotel prezydenta Wrocławia. Województwo kujawsko-pomorskie Zbliżenia Bydgoszcz, godz W okresie główne wydanie Zbliżeń Bydgoszcz poświęciło kampanii samorządowej 34,1% ogólnego czasu emisji. Zaprezentowano 13 komitetów wyborczych. Najdłuższy czas prezentacji miał KW Platforma Obywatelska RP (5 min 30 s netto i 10 min 25 s brutto, co stanowiło 21,5% czasu netto i 26,2% czasu brutto całkowitej prezentacji wszystkich komitetów w badanym okresie). KW PO RP pokazano 108 razy. Najczęściej prezentowanym kandydatem był Konstanty Dombrowicz z KWW Dombrowicz Miasto dla Pokoleń. Pokazywano go przez 1 min 46 s, co stanowiło 8,9% czasu prezentacji wszystkich kandydatów. Przez większość czasu prezentacji (77,6%) komitety przedstawiono w sposób neutralny. Ocen pozytywnych odnotowano 17,2%, a negatywnych 5,2%. W zróżnicowany sposób zostało zaprezentowanych 5 komitetów: KW PO RP (jako jedyny zebrał trzy rodzaje ocen: neutralne, pozytywne i negatywne), KW PiS, KKW Lewica, Komitet Wyborczy SLD, i KWW Michała Zaleskiego Czas Gospodarzy. Województwo lubelskie Panorama Lublin, godz W okresie materiały o tematyce wyborczej stanowiły 18,3% wszystkich materiałów w analizowanym programie informacyjnym. Najczęściej przedstawianym komitetem był KW Polskie Stronnictwo Ludowe z łącznym czasem prezentacji netto 2 min 46 s oraz brutto 3 min 21 s, co stanowiło 26,9% czasu netto oraz 24,7% czasu brutto wszystkich prezentowanych komitetów. W Panoramie Lublin w zdecydowanej mierze przeważały materiały neutralne (75,5%). Odnotowano również materiały pozytywne (24,5%). Ani razu nie pokazano komitetów negatywnie. Województwo lubuskie Informacje Lubuskie, godz W okresie Informacje Lubuskie poświęciły materiałom wyborczym 22,9% całkowitego czasu emisji głównego wydania. Zaprezentowano 8 komitetów wyborczych. Najczęściej pokazywano KW Prawo i Sprawiedliwość. Poświęcono mu 32,8% czasu netto i 30,6% czasu brutto całkowitego czasu prezentacji wszystkich komitetów. Prezentowany był w 41 wystąpieniach, a łączny czas jego prezentacji wyniósł 2 min 4 s czasu netto i 3 min 37 s czasu 6

7 brutto. Najczęściej prezentowanym kandydatem był Robert Surowiec z KW Platforma Obywatelska RP. Pokazano go 8 razy przez 46 s, co stanowi 16% czasu poświęconego prezentacji kandydatów. Komitety w przeważającej większości prezentowane były neutralnie (w ok. 92,5% czasu brutto). Prezentacje pozytywne stanowiły 3,7% całkowitego czasu brutto prezentacji, a negatywne 3,8% całkowitego czasu brutto prezentacji. Województwo łódzkie Łódzkie Wiadomości Dnia, godz W tygodniu w głównym wydaniu Łódzkich Wiadomości Dnia materiały wyborcze zajęły 18,6% czasu. Zaprezentowano 12 komitetów. Najczęściej pokazywano KW Platforma Obywatelska RP. Poświęcono mu 31% czasu netto i 26% czasu brutto całkowitego czasu prezentacji wszystkich komitetów, prezentując w 28 wystąpieniach z łącznym czasem prezentacji wynoszącym 2 min 13 s czasu netto i 2 min 39 s czasu brutto. Najczęściej prezentowanym kandydatem był Włodzimierz Tomaszewski z KWW Łódzkie Porozumienie Obywatelskie. Przedstawiano go w 14 prezentacjach przez 1 min 4 s co stanowi 16% czasu poświęconego prezentacji wszystkich kandydatów. Komitety w przeważającej większości pokazano neutralnie (aż w 92%), pozytywnie zaprezentowano jedynie dwa z nich (KW Platforma Obywatelska RP i KW Polskie Stronnictwo Ludowe). Województwo małopolskie Kronika Kraków, godz W analizowanym okresie materiały wyborcze w Kronice Kraków zajęły 32,8% całkowitego czasu emisji programu. Daje się zauważyć wzrost długości czasów materiałów wyborczych w Kronice w stosunku do zeszłego tygodnia. Zaprezentowano 11 komitetów wyborczych. Najdłuższy czas prezentacji zarówno netto, jak i brutto odnotował KW PO RP, który pokazywany był przez 4 min 54 s, co stanowi 30,1% czasu prezentacji brutto wszystkich komitetów, i 3 min 25 s (33,9% czasu prezentacji netto wszystkich komitetów). Uwagę zwraca duża przewaga pod względem czasu prezentacji (netto i brutto) KW PO RP, KW PiS i KWW Jacka Majchrowskiego nad pozostałymi komitetami. Spośród kandydatów najdłużej pokazywano wojewodę małopolskiego Stanisława Kracika (38 s czasu netto i 1 min 12 s czasu brutto) i prezydenta Krakowa Jacka Majchrowskiego (9 s netto i 1 min 19 s brutto). Zauważalny jest zróżnicowany sposób prezentacji komitetów wyborczych. Inaczej niż neutralnie zostały przedstawione: KW PiS, KW PO RP, KW SLD i KWW Jacka Majchrowskiego. Negatywny sposób prezentacji pojawił się tylko w przypadku KW PiS. Wyłącznie w sposób pozytywny został zaprezentowany KW PSL. Województwo mazowieckie Kurier Mazowiecki, godz Po raz pierwszy od momentu podjęcia badań Kurier Mazowiecki zawierał treści dotyczące komitetów wyborczych. W tygodniu prezentacja komitetów wyborczych zajęła 30% czasu emisji programu. Zaprezentowano 11 komitetów wyborczych. 3 komitety zdominowały materiały wyborcze: KW PSL, KW PO RP, KW PiS. Łączny czas ich prezentacji stanowił ponad 3/4 całkowitego czasu prezentacji wszystkich komitetów. Odnotowały one taką samą liczbę wystąpień (25). Najdłużej pokazywano KW PSL (czas prezentacji: 2 min 7 s netto, 2 min 14 s brutto). W przeważającej mierze komitety były prezentowane neutralnie, z wyjątkiem KW PO RP, który zaprezentowano również pozytywnie. Województwo mazowieckie Kurier Warszawski, godz W badanym tygodniu materiały wyborcze stanowiły 24,3% całkowitego czasu emisji głównego wydania Kuriera Warszawskiego. Zaprezentowano 12 komitetów wyborczych. Pomiędzy trzema 7

8 najczęściej prezentowanymi komitetami nie ma wielkich różnic w czasie prezentacji. Zarówno KW SLD (2 min 15 s czasu netto i 2 min 15 s brutto), KW Prawo i Sprawiedliwość (2 min 2 s netto i 2 min 6 s brutto), jak i KW Platforma Obywatelska RP (1 min 42 s netto i 2 min 12 s brutto ) przypadła około 1/5 czasu antenowego poświęconego prezentacjom wszystkich komitetów. Spośród kandydatów najdłużej pokazywano Wojciecha Olejniczaka (KW SLD), którego czas jego prezentacji stanowił 19,8% prezentacji wszystkich kandydatów Hanna Gronkiewicz-Waltz (KW PO RP) zajęła w tej klasyfikacji dopiero szóste miejsce. W analizowanym tygodniu przeważały oceny neutralne: na 79 wystąpień 70 stanowiły wystąpienia w materiałach ocenionych jako neutralne, 7 w ocenionych negatywnie i tylko 2 w ocenionych pozytywnie. Województwo opolskie Kurier Opolski, godz W omawianym okresie ( ) odsetek materiałów wyborczych na antenie Kuriera Opolskiego wyniósł 37,4%. W programie zaprezentowano 7 komitetów wyborczych. Jest to duży spadek w porównaniu z poprzednim tygodniem (13). Najczęściej pokazywano Komitet Wyborczy Platformy Obywatelskiej RP (35 wystąpień, 4 min 10 s netto i 5 min 9 s brutto, co stanowiło 29,1% całkowitego czasu prezentacji brutto wszystkich komitetów). Najczęściej prezentowaną postacią był marszałek sejmiku wojewódzkiego Józef Sebesta, który pojawił się w 14 wystąpieniach o łącznej długości 1 min 58 s. Komitety były prezentowane przeważnie w sposób neutralny (81,8% czasu prezentacji). W sposób zróżnicowany przedstawiano KW SLD, KW PO RP i KW PSL. KW SLD to jedyny komitet, który był prezentowany pozytywnie (przez 16,9% czasu prezentacji). W raporcie został omówiony ciekawy materiał z 17 listopada o Kędzierzynie- Koźlu, którego liczne problemy wynikają z konfliktu na linii prezydent rada miasta. Materiał został oceniony jako negatywnie prezentujący prezydenta, mimo że krytyka nie została explicite wyrażona. Województwo podkarpackie Aktualności Rzeszów, godz Od 15 do 19 listopada materiały wyborcze zajmowały 19,7% całkowitego czasu emisji programu Aktualności Rzeszów. Zaprezentowano 8 komitetów. Najdłuższy czas prezentacji brutto odnotował KW PiS (4 min 2 s, 29% czasu prezentacji brutto wszystkich komitetów). Jednocześnie prezentowano go jedynie przez 46 s czasu prezentacji netto (12% czasu prezentacji netto wszystkich komitetów). Najdłuższy czas prezentacji netto przypadł z kolei KWW Tadeusza Ferenca Rozwój Rzeszowa (1 min 39 s, 27% czasu prezentacji netto wszystkich komitetów). Trzy komitety (KWW Tadeusza Ferenca Rozwój Rzeszowa, KW PO RP oraz KW KWW Rzeszów lepszy o 100 procent ) uzyskały oba czasy prezentacji brutto i netto dłuższe niż 1 min. Komitety w przeważającej mierze prezentowane były w sposób neutralny (70% czasu prezentacji brutto wszystkich komitetów). Województwo podlaskie Obiektyw Białystok, godz W okresie materiały wyborcze stanowiły 40% całkowitego czasu emisji programu. W serwisie informacyjnym TVP Białystok najczęściej i najdłużej pokazywano Komitet Wyborczy Platforma Obywatelska RP. Wystąpił 69 razy, łączny czas prezentacji netto wynosił 5 min 5 s, a brutto 8 min 20 s, co stanowiło 24,2% czasu netto oraz 25,3% czasu brutto wszystkich prezentowanych komitetów. W zdecydowanej mierze przeważały materiały neutralne (66,7%) choć odnotowano również ekspozycje negatywne (9,6%) i pozytywne (23,7%). Województwo pomorskie Panorama Gdańsk, godz W okresie główne wydanie Panoramy Gdańsk poświęciło kampanii samorządowej 8

9 31,5% całkowitego czasu emisji. Zaprezentowano 20 komitetów wyborczych. Przez zdecydowanie najdłuższy czas pokazywano komitety partyjne, pierwsze miejsce zajął KW PO RP (66 wystąpień) z czasem 5 min 30 s netto i 12 min 10 s brutto, co stanowiło 27,2% czasu netto i 26,1% czasu brutto prezentacji wszystkich komitetów wyborczych. Spośród indywidualnych kandydatów najdłużej prezentowany był Zbigniew Konwiński, kandydat KW PO RP (2 min 18 s, 11 wystąpień). Komitety wyborcze przedstawiano w przeważającym stopniu w sposób neutralny (ponad 80%). Uwagę zwraca bardzo mały odsetek prezentacji negatywnych jedynie nieco ponad 4%. W najbardziej zróżnicowany sposób zostały pokazane komitety partyjne, zwłaszcza KW PO RP. Województwo śląskie Aktualności Katowice, godz W badanym okresie czas materiałów wyborczych wynosił 22,3% całkowitego czasu trwania programu. Zaprezentowano 7 komitetów wyborczych. Najczęściej pokazywano KW PO RP (68 wystąpień, 9 min 12 s brutto i 5 min 41 s netto), którego czas prezentacji wyniósł 49% czasu netto i ponad 43% czasu brutto prezentacji wszystkich komitetów. Najczęściej prezentowanym kandydatem był Zbigniew Zduniak z KW PO RP pokazywany przez 52 s. Komitety zostały przedstawione w sposób bardzo zróżnicowany. Oceny pozytywne, negatywne i neutralne odnotowały 2 komitety: KW PO RP i KW PiS, z nieznaczną przewagą prezentacji neutralnych. W większości pozytywnie (ponad 66%) prezentowany był KW SLD. KWW Ruch Demokracji Lokalnej i KWW Nowe Mysłowice przedstawiono w sposób negatywny (odpowiednio 100% i ponad 96% czasu prezentacji). Województwo świętokrzyskie Informacje Kielce, godz Materiały związane z wyborami stanowiły 20,2% całego czasu emisji Informacji Kielce w badanym okresie. Zaprezentowano 9 komitetów wyborczych. Najdłużej pokazywano KW PiS (3 min 10 s czasu prezentacji brutto). Kolejne w tej klasyfikacji były: KW PSL (2 min 16 s czasu prezentacji brutto) i KW SLD (2 min 12 s czasu prezentacji brutto). KW SLD odnotował dłuższy czas prezentacji netto niż KW PSL. Trzem najdłużej pokazywanym komitetom przypadło odpowiednio 65% czasu prezentacji brutto oraz 62% czasu prezentacji netto wszystkich komitetów. 50% czasu prezentacji wszystkich komitetów miało charakter pozytywny. Żadnego komitetu nie pokazywano w sposób negatywny. Najkorzystniej pokazywano KW PiS 73% czasu prezentacji brutto tego komitetu miało charakter pozytywny. Województwo warmińsko-mazurskie Informacje Olsztyn, godz W okresie prezentacja komitetów wyborczych stanowiła 40,4% czasu emisji wszystkich głównego wydania Informacji Olsztyn. Zaprezentowano 16 komitetów wyborczych. Najczęściej pokazywano KW Platforma Obywatelska RP (82 razy). Prezentacja tego komitetu stanowiła niemal 1/3 prezentacji wszystkich komitetów wyborczych (netto i brutto) i wyniosła 6 min 8 s netto oraz 9 min 53 s brutto (31,4% netto i 29,4% brutto całkowitego czasu prezentacji wszystkich komitetów). Najczęściej prezentowano dwóch kandydatów z KW PO RP: Janusza Cichonia (20 wystąpień, 2 min 3 s, co stanowi 12% całkowitego czasu brutto prezentacji wszystkich kandydatów) i Jacka Protasa (21 wystąpień, 1 min 53 s, co stanowi 11,1% całkowitego czasu prezentacji wszystkich kandydatów). W Informacjach Olsztyn w zdecydowanej mierze przeważały materiały neutralne (84,9%), choć odnotowano również ekspozycje negatywne (5,3%) i pozytywne (9,8%). 9

10 Województwo wielkopolskie Teleskop Poznań, godz Udział materiałów wyborczych w ogólnym czasie emisji programu Teleskop Poznań wyniósł aż 42,7%, a więc blisko połowę serwisu. Zaprezentowano 13 komitetów. Najczęściej pokazywano KW Platforma Obywatelska RP. Poświęcono mu 29% czasu netto i 26% czasu brutto całkowitego czasu prezentacji wszystkich komitetów. Prezentowany był w 55 wystąpieniach, a łączny czas jego prezentacji wyniósł 4 min 2 s czasu netto i 8 min 16 s czasu brutto. Najczęściej prezentowanym kandydatem był Grzegorz Ganowicz z KW Platforma Obywatelska RP. Pokazano go 30 razy przez 3 min 6 s, co stanowi 22% czasu poświęconego prezentacji kandydatów. W omawianym tygodniu Teleskop Poznań przedstawił rekordową liczbę kandydatów aż 32. Komitety prezentowano wyłącznie w sposób neutralny. Województwo zachodniopomorskie Kronika Obraz Dnia, godz W okresie główne wydanie programu Kronika. Obraz Dnia poświęciło kampanii samorządowej 13,4% ogólnego czasu emisji. Zaprezentowano 8 komitetów wyborczych. Najdłuższy czas prezentacji miał KW Platforma Obywatelska RP (6 min 55 s netto i 10 min 11 s brutto, co stanowiło 28,1% czasu netto i 31,4% czasu brutto całkowitej prezentacji wszystkich komitetów w badanym okresie). Spośród indywidualnych kandydatów, najdłużej przedstawiano Arkadiusza Litwińskiego, kandydata KW PO RP. Wystąpił 22 razy przez łącznie 3 min 14 s, co stanowiło 14,6% czasu prezentacji kandydatów. Przez większość czasu prezentacji (88%) komitety przedstawiono w sposób neutralny. Ocen negatywnych było 9,4%, a pozytywnych 2,7%. W zróżnicowany sposób zostały zaprezentowane 4 komitety: Komitet Wyborczy SLD, KW Lepszy Koszalin, KW PO RP i KWW Krzystka Piotra Szczecin dla Pokoleń. Wiadomości, TVP1, godz Od 15 do 19 listopada materiały poświęcone wyborom samorządowym stanowiły 20% czasu emisji głównego wydania Wiadomości i trwały 26 min 30 s. Zaprezentowano 13 komitetów wyborczych. Najczęściej pokazywano KW Prawo i Sprawiedliwość. Czas netto jego prezentacji wyniósł 3 min, a czas brutto 4 min 1 s (co stanowiło odpowiednio 35% i 33% czasu prezentacji wszystkich komitetów). Komitety wyborcze zostały przedstawione w przeważającej mierze w sposób neutralny. Na 146 wystąpień 137 oceniono jako neutralne, a jedynie 9 jako pozytywne. KW PiS odnotował 50 wystąpień, z czego 46 oceniono jako neutralne, a 4 jako pozytywne. Drugim najczęściej prezentowanym komitetem był KW Platforma Obywatelska RP z 44 wystąpieniami. Co ciekawe, temu komitetowi przyporządkowano same neutralne oceny. Dosyć często pojawiał się także Komitet Wyborczy SLD, który wystąpił 25 razy (20 oceniono neutralnie, 5 pozytywnie). Panorama, TVP2, godz W badanym tygodniu tematy wyborcze stanowiły 17% emisji głównego wydania Panoramy. Zaprezentowano 18 komitetów wyborczych. Wyraźnie najdłużej i najczęściej pokazywano KW Platforma Obywatelska RP. Jego czas prezentacji netto wyniósł 3 min 45 s, a brutto 4 min 46 s, co stanowiło odpowiednio 29,8% netto i 28,3% brutto czasu prezentacji wszystkich komitetów. Kandydaci z tej partii prowadzili również pod względem liczby prezentacji (liderem ponownie jest Sławomir Piechota), lecz różnice między najczęściej przedstawianymi kandydatami wywodzącymi się z różnych komitetów były małe. Większość (56%) prezentacji wyborczych była oceniana jako neutralne, jednak duży odsetek prezentacji (38%) zakwalifikowano jako pozytywne. Pozostałe (6%) to prezentacje negatywne. Najczęściej prezentowany komitet partyjny (KW PO RP) w 36% został przedstawiony w pozytywny sposób i ani razu negatywnie. Największy odsetek pozytywnych prezentacji w swoim czasie prezentacji brutto (73%) odnotował Komitet Wyborczy SLD. 10

11 RAPORTY CZĄSTKOWE Fakty Wrocław W badanym okresie czas trwania materiałów wyborczych na antenie Faktów Wrocław wyniósł 28 min 28 s, co stanowiło 29,2% czasu trwania wszystkich materiałów. Średni czas trwania emisji wyniósł 19 min 28 s, a średni czas trwania materiału wyborczego 5 min 41 s. Całkowity czas prezentacji komitetów wyborczych W dniach na antenie Faktów Wrocław zaprezentowano rekordową w przypadku tej stacji liczbę 15 komitetów wyborczych. Należy przy tym zaznaczyć, że czas prezentacji brutto jedynie 5 spośród nich przekroczył 2 min, a w przypadku 5 wyniósł ok. 30 s lub mniej. Komitetem prezentowanym zdecydowanie najczęściej był Komitet Wyborczy Platformy Obywatelskiej RP (37,1% czasu netto i 35,1% brutto całkowitego czasu prezentacji). Komitet pojawił się w aż 68 wystąpieniach, a czasy jego prezentacji wyniosły 6 min 59 s netto oraz 10 min 17 brutto. Uwagę zwraca duża różnica pomiędzy czasem netto i brutto, która oznacza, że KW PO RP często przedstawiano za pośrednictwem wypowiedzi biernych (osób niezwiązanych z komitetem). Na drugim miejscu, ze znacznie krótszymi czasami prezentacji, znalazł się Komitet Wyborczy Wyborców Rafała Dutkiewicza. Pojawił się w 32 wystąpieniach o łącznym czasie prezentacji netto wynoszącym 2 min 10 s oraz brutto równym 4 min 43 s (11,5% i 16,1%). Również w przypadku tego komitetu mamy do czynienia z dużymi różnicami pomiędzy czasem netto i brutto, co oznacza, że KWW Rafała Dutkiewicza przez ponad połowę czasu prezentacji był przedstawiany za pośrednictwem wypowiedzi biernych. W 32 wystąpieniach pojawił się w analizowanym okresie także Komitet Wyborczy Prawo i Sprawiedliwość, którego czas prezentacji netto wyniósł 2 min 7 s oraz brutto 4 min 22 s. W przeciwieństwie do wyżej wymienionych komitetów zbliżone czasy prezentacji netto i brutto odnotował Komitet Wyborczy Sojusz Lewicy Demokratycznej 2 min 14 s i 2 min 36 s, co stanowiło odpowiednio 11,9 oraz 8,9% całkowitego czasu prezentacji wszystkich komitetów. Ostatnim komitetem, którego czas prezentacji brutto przekroczył 2 min był Komitet Wyborczy Polskie Stronnictwo Ludowe. Pojawił się w 21 wystąpieniach z czasem prezentacji netto równym 1 min 46 s oraz brutto wynoszącym 2 min 6 s. Czas prezentacji pozostałych komitetów (na wykresach kategoria Inne oraz tabela poniżej) nie przekroczył 1 min. 11

12 Komitet % prezentacji brutto KW Platforma Obywatelska RP 35.1 KWW Rafała Dutkiewicza 16.1 KW Prawo i Sprawiedliwośd 14.9 Komitet Wyborczy SLD 8.9 KW Polskie Stronnictwo Ludowe 7.2 KWW "RUCH SPOŁECZNY LEGNICZAN" 3.1 KWW TADEUSZA KRZAKOWSKIEGO 3 KW Chrześcijaoska Inicjatywa Społeczna 2.4 KWW RUCH SPOŁECZNY WROCŁAWIANIE 1.9 KWW MARCIN OWCZAREK 1.9 KWW Robert Raczyoski Lubin KWW Jana Zubowskiego 1.8 KWW Razem dla Jeleniej Góry 1.1 KWW DIALOG, WSPÓŁPRACA I ROZWÓJ 0.8 KWW Razem dla Bogatyni

13 Najczęściej prezentowanym kandydatem był Rafał Dutkiewicz. Co ciekawe, w analizowanym okresie, w przeciwieństwie do poprzednich tygodni, urzędujący prezydent podczas 21 wystąpień został przedstawiony wyłącznie w roli kandydata, a nie w roli urzędującego prezydenta. 2 min 4 s czasu jego prezentacji stanowiło 13,9% prezentacji wszystkich kandydatów. Na drugim miejscu, podobnie jak w zeszłym tygodniu, znalazł się kandydat PO Sławomir Piechota, prezentowany w 16 wystąpieniach o łącznym czasie 1 min 44 s (11,6% całkowitego czasu prezentacji wszystkich kandydatów). Postacią, która pojawiła się na antenie dłużej od kandydata PO był w tym tygodniu szef jego partii, premier Donald Tusk, który jako skojarzony z komitetem gościł na antenie przez 1 min 50 s. Sposób prezentacji komitetów W analizowanym okresie możemy mówić o zróżnicowanym sposobie prezentacji komitetów w programie informacyjnym TVP Wrocław. Jedynie 5 spośród zaprezentowano wyłącznie w sposób neutralny i były to komitety z niskimi czasami prezentacji. Ciekawy wydaje się przypadek KW PO RP, który jako komitet prezentowany najczęściej, był również prezentowany w najbardziej zróżnicowany sposób: neutralnie przez 50,6% czasu, 25,9% negatywnie oraz 23,5% pozytywnie. Oceny pozytywne mają związek głównie z wizytami znanych polityków Platformy na Dolnym Śląsku w ostatnich przedwyborczych dniach (Donald Tusk i Grzegorz Schetyna). KWW Rafała Dutkiewicza pokazywano neutralnie przez 3 min 33 s, czyli 75,3% czasu swojej prezentacji, pozytywnie przez 49 s (patrz: Wybrany przykład 2) oraz negatywnie przez zaledwie 21 s. KW PiS zanotował w analizowanym okresie zbliżone odsetki prezentacji negatywnych (49 s; 18,7%) i pozytywnych (55 s; 21%). W zestawieniu znalazły się także dwa komitety prezentowane wyłącznie w sposób negatywny (KWW Dialog, Współpraca i Rozwój, KWW Razem dla Bogatyni patrz: Wybrany przykład 1), jednak ze względu na niskie czasy prezentacji (odpowiednio 14 s i 2 s) nie znalazły się na wykresie. Wybrany przykład 1 Materiał został wyemitowany na antenie Faktów Wrocław 17 listopada 2010 r. i jest przykładem jednoznacznie negatywnej oceny wszystkich komitetów biorących udział w bezpardonowej, a czasem nawet niezwykle agresywnej kampanii w dotkliwie dotkniętej powodzią Bogatyni. Już z zapowiedzi dowiadujemy się, że to niewielkie miasto stało się areną zażartej walki pomiędzy 13

14 komitetami. Pojawiają się informacje o podpaleniu samochodu jednej z kandydatek, zniszczeniu banera diodowego, wybijanych oknach oraz nieustannym zaklejaniu i zrywaniu plakatów wyborczych. Materiał rozpoczyna się od obrazów przedstawiających pozaklejane słupy, tablice informacyjne i latarnie miejskie. Jak mówi głos z offu: (...) Plakaty są prawie wszędzie. Wizerunek obecnego burmistrza wisi nawet przy wejściu do stacji transformatorowej. Swoje niezadowolenie z tej sytuacji wyrażają także mieszkańcy: Za dużo trochę tych plakatów. One są wszędzie. Głos z offu wylicza: W mieście nie ma już ani jednego z ponad 50 słupów ogłoszeniowych, który by nie był zaklejony nawet trzema warstwami plakatów. Nie ma też ani jednej latarni, z której na mieszkańców Bogatyni nie spoglądałby jakiś kandydat. Następnie policjant opowiada o licznych doniesieniach komitetów skarżących się na poniesione straty. Burmistrz zdaje się dystansować od całej sytuacji. Komentarz z offu: Andrzej Grzemielewicz, burmistrz Bogatyni, mówi: >>Ja na kampanię nie mam czasu. Zajmuję się problemami powodzian, ale przeraża mnie rozmiar tej wyborczej wojny<<. Andrzej Grzmielewicz: Będę starał się o to, żeby ten nadzór w czasie wyborów policji był bardzo widoczny i zaangażowanie ich było duże dlatego, że też do mnie dochodzą niepokojące informacje. Pojawia się wypowiedź radnej piątej kadencji, która jest przerażona, ponieważ ktoś podpalił jej pod domem samochód. Anna Pawlikowska: Czuję się przestraszona, a przede wszystkim czuję się taka rozżalona, zażenowana, że coś takiego w ogóle miało miejsce. Głos z offu kontynuuje opis codziennych praktyk komitetów wyborczych w Bogatyni: Komitety wyborcze w Bogatyni prześcigają się w pomysłach, jak wypromować swoich kandydatów. W ruch poszły nawet stare, niepotrzebne przyczepy do samochodów. W nocy jedni naklejają plakaty, a drudzy je zrywają. W materiale nie brak także oskarżeń kandydatów pod adresem urzędującego burmistrza, który ich zdaniem ponosi odpowiedzialność za panującą w mieście atmosferę. Stanisław Goszczyński: To świadczy też o takim prowadzeniu polityki konfliktu i sporów przez obecnego burmistrza. Paweł Kamiński: Dziś ta wojna przeszła po prostu do czynów. Od słów do czynów. W podsumowaniu głos z offu informuje o rekordowej liczbie kandydatów w tegorocznych wyborach. W liczącej 20 tys. mieszkańców Bogatyni do rady miasta startuje 300 osób, a kolejne 150 do rady powiatu. Materiał stawia w negatywnym świetle wszystkie komitety wyborcze. Z pewnością niektórzy są bardziej pokrzywdzeni (radna PSL, której spalono samochód, nieskontrowane oskarżenia pod adresem burmistrza), jednak z dziennikarskiego komentarza wynika, że wszystkie komitety ponoszą odpowiedzialność za tę sytuację. Wybrany przykład 2 Materiał został wyemitowany 19 listopada 2010 r., czyli ostatniego dnia przed ciszą wyborczą. Jego ocena wywołała dużo wątpliwości i odmiennych opinii. Wszyscy oceniający zastanawiali się, czy użycie opinii politologów i uznawanych za obiektywne wyników sondaży wystarczy do pozytywnej oceny sposobu prezentacji jednego z kandydatów. Warto zwrócić w tym wypadku również uwagę na konstrukcję materiału: zapowiedź i końcowy komentarz zdają się sprzyjać kandydatowi, choć w materiale zrelacjonowane są także zarzuty pod jego adresem, wysuwane przez wyborczych przeciwników. Teza zawarta w materiale: kampania prezydencka we Wrocławiu polegała w dużej mierze na próbach odróżnienia się kandydatów od urzędującego prezydenta, który i tak zdecydowanie prowadzi w sondażach i prawdopodobnie zwycięży w pierwszej turze. Już w zapowiedzi dziennikarskiej pojawiają się sprzyjające tej interpretacji wypowiedzi politologów: W stolicy Dolnego Śląska kampania przed wyborami prezydenckimi była meczem do jednej bramki, bramki Rafała Dutkiewicza tak mówią politolodzy. Sztabowcy Jacka Uczkiewicza, Sławomira Piechoty i Dawida Jackiewicza szukali odpowiedzi na jedno pytanie: jak wypunktować i odróżnić swoich kandydatów od urzędującego prezydenta? (...). Głos z offu, nie bez ironii, komentuje (w tle obrazy spotu wyborczych kandydata): Dawid 14

15 Jackiewicz postawił się nawet w roli Dawida walczącego z Rafałem Goliatem Dutkiewiczem. W dalszej części materiału dziennikarz relacjonuje hasła i obietnice wyborcze poszczególnych kandydatów, które można rozmieć także jako zarzuty pod adresem urzędującego prezydenta: Mniej zadęcia, mniej gigantomanii we Wrocławiu (Jacek Uczkiewicz), m.in. darmowe bilety dla uczniów, zero podwyżek (Dawid Jackiewicz), ścieżki rowerowe (Sławomir Piechota). Autor materiału interpretuje widzom spoty Jacka Uczkiewicza, który zdaniem dziennikarza uważa Rafała Dutkiewicza za prezydenta wpływowych i bogatych: Jako prezydent miasta reprezentował będę interesy wszystkich jego mieszkańców. Nie tylko elit (fragment spotu Jacka Uczkiewicza). Głos z offu: Co na to Dutkiewicz? Bezpośredniej debaty z konkurencją podejmować nie chciał. >>Wszyscy widzą, jak świetnie rozwija się Wrocław<< mówił urzędujący prezydent. Otwierał drogi, odsłaniał obrazy i obiecywał m.i.n reaktywację koszykarskiego Śląska. Dowiadujemy się, że obietnice dofinansowania koszykarskiego Śląska z budżetu miasta urzędujący prezydent ogłosił pięć dni przed wyborami, co jeszcze tego samego dnia zostało skrytykowane przez Grzegorza Schetynę, który nazwał to chwytem poniżej pasa i upolitycznieniem sportu. Podsumowujący komentarz z offu zdaje się wzmacniać tezę zawartą w materiale, w którym starania kandydatów PO, SLD i PiS przedstawiane są jako mało skuteczne i w gruncie rzeczy bezcelowe: Bez względu na to, jak bardzo w czasie kampanii kandydaci krytykowali urzędującego prezydenta i tak sondaże dają Rafałowi Dutkiewiczowi pewne zwycięstwo w pierwszej turze wyborów. Mimo licznych wątpliwości materiał został oceniony jako pozytywnie prezentujący KWW Rafała Dutkiewicza, który jest w nim przedstawiany jako niezwykle pewny siebie, trudny do pokonania przeciwnik, co potwierdzają zarówno politolodzy, jak i opinia publiczna za pośrednictwem sondaży. Województwo kujawsko-pomorskie Zbliżenia Bydgoszcz W okresie listopada Zbliżenia Bydgoszcz wyemitowały 1 godz. 55 min 6 s materiałów informacyjnych. Średni czas emisji pojedynczego wydania programu wynosił 23 min 1 s. Łączny czas trwania materiałów z tematami wyborczymi w analizowanym okresie liczył 39 min 16 s, co stanowi 34,1% wszystkich prezentowanych w tym czasie wiadomości. Średni czas materiałów wyborczych wynosił 7 min 51 s. W badanym okresie zaprezentowanych zostało 13 komitetów wyborczych: KKW Lewica, Komitet Wyborczy SLD, KW Nasz Dom Polska Samoobrona Andrzeja Leppera, KW Platforma Obywatelska RP, KW Polskie Stronnictwo Ludowe, KW Prawica Rzeczypospolitej, KW Prawo i Sprawiedliwość, KWW Dombrowicz Miasto dla Pokoleń, KWW Grażyny Ciemniak, KWW Jacka Boluk-Sobolewskiego, KWW Michała Zaleskiego Czas Gospodarzy, KWW Nasza Gmina Kowalewo Pomorskie oraz KWW RPN w Bydgoszczy. Łączny czas prezentacji komitetów Od 15 do 19 listopada Zbliżenia Bydgoszcz wyemitowały 25 min 37 s netto i 39 min 44 s brutto materiału poświęconego samorządowej kampanii wyborczej. Najczęściej prezentowanym w głównym wydaniu serwisu informacyjnego TVP Bydgoszcz komitetem był KW Platforma Obywatelska RP z liczbą 108 wystąpień, łącznym czasem netto 5 min 30 s i czasem brutto 10 min 25 s (co stanowiło 21,5% czasu netto i 26,2% czasu brutto całkowitej prezentacji wszystkich komitetów w badanym okresie). Drugim najczęściej prezentowanym komitetem był KW Prawo i Sprawiedliwość z liczbą wystąpień 67, czasem 5 min 24 s netto i 7 min brutto, co stanowiło 21,1% czasu netto i 17,6% czasu brutto całkowitej prezentacji wszystkich komitetów. Kolejnymi komitetami, którym poświęcono najwięcej czasu były posiadające bardzo zbliżony czas prezentacji: KWW Dombrowicz Miasto dla Pokoleń (55 wystąpień, 2 min 58 s netto i 5 min 5 s brutto, co stanowiło 11,6% czasu netto i 12,8% czasu brutto całkowitej prezentacji wszystkich komitetów), KKW Lewica (pokazywany 35 razy, przez 3 min 6 s netto i 4 min 8 s brutto, co dawało mu 12,1% czasu netto i 10,4% czasu brutto całkowitej prezentacji wszystkich komitetów) oraz Komitet Wyborczy SLD (z liczbą wystąpień równą 34 i czasem prezentacji: 2 min 54 s netto i 15

16 4 min 3 s brutto, co równe było 11,3% czasu netto i 10,2% czasu brutto całkowitej prezentacji komitetów). Najczęściej prezentowanym kandydatem był Konstanty Dombrowicz z KWW Dombrowicz Miasto dla Pokoleń. Pokazywano go przez 1 min 46 s, co stanowiło 8,9% czasu prezentacji wszystkich kandydatów. Zbliżone czasy prezentacji miało jeszcze 4 kandydatów (Grażyna Ciemniak z KWW Grażyny Ciemniak 8,4% czasu prezentacji wszystkich kandydatów, Henryk Kierzkowski z KKW Lewica 8,2%, Waldemar Przybyszewski z KW PO RP oraz Michał Zaleski z KWW Michała Zaleskiego Czas Gospodarzy po 7,7% czasu prezentacji wszystkich kandydatów). Obecnie urzędujący prezydent Bydgoszczy Konstanty Dombrowicz (KWW Dombrowicz Miasto dla Pokoleń) wystąpił w Zbliżeniach Bydgoszcz 31 razy przez łączny czas 2 min 30 s. Ponad 2/3 tego czasu (1 min 46 s) prezentowano go w roli kandydata na urząd prezydenta. W przypadku wojewody kujawsko-pomorskiego Rafała Bruskiego (KW Platforma Obywatelska RP) sytuacja wyglądała podobnie. Liczba jego wystąpień wynosiła 20 (1 min 45 s), z czego aż 14 (1 min 21 s) dotyczyło prezentacji w roli kandydującego w wyborach. Jako urzędujący wojewoda ukazywany był tylko przez 24 s. Urzędujący prezydent Torunia Michał Zaleski (KWW Michała Zaleskiego Czas Gospodarzy) został pokazany wyłącznie w roli kandydata 17 razy, przez 1 min 31 s. Poniższe wykresy przedstawiają udział wybranych sześciu komitetów o najdłuższym czasie prezentacji w ogólnym czasie (netto i brutto) prezentacji materiałów dotyczących kampanii samorządowej. W kategorii Inne zostały uwzględnione pozostałe komitety (7), których czas prezentacji był niewielki. 16

17 Sposób prezentacji komitetów W analizowanym okresie łączna liczba wystąpień komitetów wyborczych wynosiła 392, z czego aż 296 (77,6% czasu prezentacji) odnotowano w materiałach ocenionych neutralnie (dla danego komitetu), 77 (17,2%) w materiałach ocenionych pozytywnie i tylko 19 (5,2%) w materiałach ocenionych negatywnie. Siedem komitetów: KW Polskie Stronnictwo Ludowe, KW Prawica Rzeczypospolitej, KWW Dombrowicz Miasto dla Pokoleń, KWW Grażyny Ciemniak, KWW Jacka Boluk-Sobolewskiego, KWW Nasza Gmina Kowalewo Pomorskie oraz KWW RPN w Bydgoszczy pokazano wyłącznie w sposób neutralny. Sposób prezentacji KW Nasz Dom Polska Samoobrona Andrzeja Leppera był z kolei tylko pozytywny (7 wystąpień, 38 s brutto). Zróżnicowany sposób prezentacji odnotowało 5 komitetów: KW PO RP, KW PiS KKW Lewica, Komitet Wyborczy SLD, i KWW Michała Zaleskiego Czas Gospodarzy. KW PO RP, KW PiS, KKW Lewica, Komitet Wyborczy SLD to 4 komitety, które miały najdłuższy czas prezentacji. KW PO RP jako jedyny komitet był prezentowany na trzy sposoby: przez 6 min 24 s brutto (61,4% czasu brutto całkowitej prezentacji tego komitetu) pokazywany był w sposób neutralny, przez 2 min 56 s (28,2%) w sposób pozytywny, a przez 1 min 5 s (10,4%) negatywnie. KW PiS w większości swoich przedstawień (6 min, czyli niemal 86% brutto całkowitej prezentacji tego komitetu) został oceniony neutralnie, a w około 14% przez 1 min brutto negatywnie. KWW Lewica przez większość czasu prezentacji, czyli 3 min 31 s brutto (85,1% czasu brutto całkowitej prezentacji tego komitetu) pokazywany był w sposób neutralny, a przez 37 s brutto (14,9%) pozytywnie. Oceny w przypadku Komitetu Wyborczego SLD rozłożyły się mniej skrajnie: 56,8% czasu brutto całkowitej prezentacji komitetu przypadło na oceny neutralne (2 min 18 s), a 43,2% na oceny pozytywne (1 min 45 s). 17

18 Poniższy wykres przedstawia sposób prezentacji wybranych 4 komitetów wyborczych (z najdłuższymi czasami prezentacji), które miały zróżnicowane oceny. Województwo lubelskie Panorama Lublin Średni czas trwania programu to 18 min 47 s. Średni czas trwania materiałów wyborczych to 3 min 26 s. Materiały o tematyce wyborczej stanowiły 18,3% wszystkich materiałów w analizowanym programie informacyjnym. Łączny czas prezentacji poszczególnych komitetów W tygodniu najczęściej prezentowanym w Panoramie Lublin był Komitet Wyborczy Polskie Stronnictwo Ludowe z łącznym czasem prezentacji netto 2 min 46 s oraz brutto 3 min 21 s. Prezentacje KW PSL stanowiły w badanym tygodniu 26,9% czasu netto oraz 24,7% czasu brutto wszystkich prezentowanych komitetów. Na drugim miejscu znalazł się Komitet Wyborczy PiS z łącznym czasem prezentacji netto 1 min 35 s oraz brutto 2 min 58 s. Prezentacje KW PiS stanowiły w badanym tygodniu 15,4% czasu netto oraz 21,9% czasu brutto wszystkich prezentowanych komitetów. Poniższe wykresy przedstawiają udział najczęściej pokazywanych komitetów w ogólnym czasie prezentacji (netto i brutto) materiałów dotyczących kampanii samorządowej. 18

19 Żadnego z kandydatów nie prezentowano w roli sprawującego urząd. Sposób prezentacji komitetów Przez większość czasu, czyli 75,5% całkowitego czasu prezentacji brutto, przedstawiano komitety neutralnie. Pozytywnie pokazano 24,5% całkowitego czasu brutto. Ani razu nie pokazano komitetów negatywnie. Najczęściej pozytywna prezentacja dotyczyła Komitetu Wyborczego PiS. Oceny pozytywne dotyczyły 76,4% wszystkich prezentacji tego komitetu oraz 68,3% pozytywnych prezentacji wszystkich komitetów. 19

20 Poniższy wykres przedstawia oceny najczęściej pokazywanych komitetów. Pozostałe komitety pokazywano w sposób neutralny. Województwo lubuskie Informacje Lubuskie Informacje Lubuskie trwały w badanym tygodniu średnio 15 min 45 s. Średni czas trwania materiałów wyborczych wynosił 3 min 36 s. Udział materiałów wyborczych w ogólnym czasie emisji programu wyniósł 22,9%. Łączny czas prezentacji poszczególnych komitetów W tygodniu w Informacjach Lubuskich przedstawiono 8 komitetów wyborczych. Zaprezentowane je w 127 materiałach o łącznym czasie 34 min 43 s. Najczęściej prezentowanym w tym okresie komitetem był KW Prawo i Sprawiedliwość RP. Poświęcono mu 32,8% czasu netto i 30,6% czasu brutto całkowitego czasu prezentacji wszystkich komitetów. Pokazano go w 41 wystąpieniach, a łączny czas jego prezentacji wyniósł 2 min 4 s czasu netto i 3 min 37 s czasu brutto. Drugi pod względem czasu prezentacji był KW Platforma Obywatelska RP, pokazany w 38 wystąpieniach z łącznym czasem prezentacji 1 min 51 s (netto) i 3 min 33 s (brutto). Czas prezentacji tego komitetu stanowił 29,4% czasu netto i 30% czasu brutto całkowitej prezentacji wszystkich komitetów. Trzecie miejsce pod względem czasu prezentacji zajął KWW Jędrzejczak Gorzów XXI w., prezentowany przez 1 min 1 s czasu netto i 1 min 49 s czasu brutto (16,1% netto i 15,4% brutto całkowitego czasu prezentacji komitetów). 20

21 Najczęściej prezentowanym kandydatem był Robert Surowiec reprezentujący KW Platforma Obywatelska RP. Przedstawiano go w 8 prezentacjach przez 46 s, co stanowi 16% czasu poświęconego prezentacji kandydatów. W 12 prezentacjach o łącznym czasie 39 s przedstawiono Jerzego Maternę (KW PiS). To 13,5% czasu poświęconego prezentacji kandydatów. W kontekście sprawowanych urzędów zaprezentowano dwóch kandydatów: Tadeusza Jędrzejczaka z KWW Jędrzejczak Gorzów XXI w. oraz Janusza Kubickiego z KW SLD. Jędrzejczak występował w roli urzędującego prezydenta Gorzowa 8 razy, łącznie przez 1 min 1 s, a Kubicki w roli prezydenta Zielonej Góry 3 razy, łącznie przez 17 s (stosunek 78,2% do 21,8% prezentacji dla tej roli). Sposób prezentacji komitetów W omawianym tygodniu główne wydanie Informacji Lubuskich prezentowało komitety 112 razy neutralnie, 9 razy pozytywnie i 6 razy negatywnie. W sposób pozytywny przez część czasu zaprezentowano jedynie KW Platforma Obywatelska RP, przez 16 s netto i 26 s brutto (pozostałe prezentacje tego komitetu odnotowano jako neutralne). Negatywnie przedstawiono dwa komitety: KWW Jędrzejczak Gorzów XXI w. oraz KW Stowarzyszenie Moje Miasto. Pierwszy prezentowany był negatywnie przez 16 s brutto, a drugi przez 11 s czasu prezentacji brutto. Województwo łódzkie Łódzkie Wiadomości Dnia Główne wydanie Łódzkich Wiadomości Dnia trwało w badanym tygodniu średnio 14 min 53 s. Średni czas trwania materiałów wyborczych wynosił 2 min 46 s. Udział materiałów wyborczych w ogólnym czasie emisji programu wyniósł 18,6%. Łączny czas prezentacji poszczególnych komitetów W tygodniu w Łódzkich Wiadomościach Dnia zaprezentowano 12 komitetów wyborczych w 104 materiałach o łącznym czasie 13 min 52 s. Najczęściej prezentowanym w tym okresie komitetem był KW Platforma Obywatelska RP. Poświęcono mu 31% czasu netto i 26% czasu brutto całkowitego czasu prezentacji wszystkich komitetów. Prezentowany był w 28 wystąpieniach. Łączny czas jego prezentacji wyniósł 2 min 13 s czasu netto i 2 min 39 s czasu brutto. Drugi pod względem czasu prezentacji był KW Prawo i Sprawiedliwość, zaprezentowany w 24 wystąpieniach, z łącznym czasem prezentacji 1 min 21 s (netto) i 2 min 21

22 33 s (brutto). Czas prezentacji tego komitetu stanowił 19% czasu netto i 25% czasu brutto całkowitej prezentacji wszystkich komitetów. Następnym najczęściej pokazywanym komitetem był KW Sojusz Lewicy Demokratycznej, prezentowany przez 1 min 11 s czasu netto i 1 min 41 s czasu brutto (16% netto i brutto całkowitego czasu prezentacji komitetów). Najkrócej, bo jedynie przez 1 s czasu brutto wspomniano o KW Stowarzyszenia Wspólnota Ziemi Wieluńskiej. To jedynie 0,2% czasu brutto całkowitej prezentacji wszystkich komitetów. W badanym tygodniu najczęściej prezentowanym kandydatem był Włodzimierz Tomaszewski z KWW Łódzkie Porozumienie Obywatelskie. Przedstawiano go w 14 relacjach przez 1 min 4 s, co stanowi 16% czasu poświęconego prezentacji wszystkich kandydatów. W 10 prezentacjach o łącznym czasie 58 s przedstawiono Witolda Waszczykowskiego (KW PiS). To 14% czasu poświęconego prezentacji wszystkich kandydatów. Dariusza Jońskiego (KW SLD) prezentowano 8 razy przez 43 s (co stanowi 10% łącznego czasu prezentacji kandydatów). W badanym tygodniu żaden z kandydatów nie wystąpił w kontekście piastowanego przez siebie urzędu. Sposób prezentacji komitetów W omawianym tygodniu Łódzkie Wiadomości Dnia prezentowały komitety 95 razy neutralnie, 2 razy pozytywnie i 7 razy negatywnie. Pozytywnie zaprezentowano jedynie dwa komitety. W przypadku KW PO RP pozytywne prezentacje zajęły 7 s czasu netto oraz brutto, a tym samym 4% czasu brutto przypadającego dla tego komitetu. Przez 7 s brutto pozytywnie prezentowany był również KW PSL. Prezentacje ocenione negatywnie przypadały najczęściej KW SLD. Tak oceniono 4 wystąpienia (19 s czasu netto i brutto). Negatywnie oceniono również KWW Łódzkie Porozumienie Obywatelskie w 3 relacjach, które stanowiły 17% czasu brutto poświęconego temu komitetowi. 22

23 Województwo małopolskie Kronika Kraków Średni czas emisji jednego wydania Kroniki Kraków w analizowanym tygodniu wynosił 13 min 48 s. Średni czas emisji materiałów związanych z wyborami samorządowymi w analizowanym tygodniu to 4 min 31 s, co stanowiło 32,8% całkowitego czasu trwania głównego wydania programu informacyjnego TVP Kraków. W analizowanym tygodniu prezentowane były następujące komitety wyborcze: KW Sojusz Lewicy Demokratycznej, KW Platforma Obywatelska RP, KW Polskie Stronnictwo Ludowe, KW Prawica Rzeczpospolitej, KW Prawo i Sprawiedliwość, KWW Samorządowe Przymierze Razem, KWW Wspólnota Małopolska Marka Nawary, KWW Jacka Majchrowskiego, KWW Prawica Razem Wspólnota Samorządowa, KWW Ruch Wyborców Janusza Korwin Mikke, KWW Sprawiedliwy Kraków. Czas prezentacji brutto poszczególnych komitetów Najdłuższy czas prezentacji brutto odnotował KW PO RP, który pokazywany był przez 4 min 54 s (co stanowi 30,1% czasu prezentacji brutto wszystkich komitetów). Drugi czas prezentacji brutto odnotował KW PiS (3 min 34 s, 21,9% czasu prezentacji brutto wszystkich komitetów). Trzeci z kolei był KWW Jacka Majchrowskiego (3 min 33 s, 21,8% czasu prezentacji brutto wszystkich komitetów). Zwraca uwagę duża różnica w czasie prezentacji brutto między trzema wymienionymi komitetami a resztą komitetów pokazywanych w Kronice w analizowanym okresie. Czwarty czas prezentacji brutto uzyskał KW Prawica Razem Wspólnota Samorządowa, pokazywany tak przez 1 min 19 s. (8,1% czasu prezentacji brutto wszystkich komitetów). Czas prezentacji brutto powyżej 1 min odnotowały jeszcze dwa komitety wyborcze: KW SLD (1 min 7 s, 6,9% czasu prezentacji brutto wszystkich komitetów) i KW PSL (1 min 1 s, 6,2% czasu prezentacji brutto wszystkich komitetów). Czas prezentacji brutto pozostałych komitetów był bardzo niski i nie przekroczył 20 s. Czas prezentacji netto poszczególnych komitetów Najdłuższy czas prezentacji netto uzyskał KW PO RP 3 min 25 s (33,9% czasu prezentacji netto wszystkich komitetów). Drugi pod względem czasu prezentacji netto był KW PiS, pokazywany tak przez 2 min 17 s. (22,6% czasu prezentacji netto wszystkich komitetów). Trzeci 23

24 czas prezentacji netto osiągnął KWW Jacka Majchrowskiego 1 min 51 s. (18,3% czasu prezentacji netto wszystkich komitetów). Czas prezentacji netto powyżej 1 min odnotował jeszcze KW SLD 1 min 1 s. (10,1% czasu prezentacji netto wszystkich komitetów). Czas prezentacji netto pozostałych komitetów był niski, KW PSL uzyskał 45 s czasu prezentacji netto (7,4% czasu prezentacji netto wszystkich komitetów). Pozostałe komitety nie przekroczyły 20 s czasu prezentacji netto. KWW Prawica Razem Wspólnota Samorządowa pokazywano jedynie w ramach czasu prezentacji brutto. Dwóch kandydatów na prezydentów pokazano w analizowanym tygodniu w rolach urzędowych wojewodę małopolskiego Stanisława Kracika i prezydenta Krakowa Jacka Majchrowskiego. Stanisław Kracik był prezentowany przez 38 s czasu netto i przez 1 min 12 s czasu brutto, a Jacek Majchrowski przez 19 s netto i 1 minutę 19 s brutto. Sposób prezentacji komitetów W analizowanym okresie zwraca uwagę trochę większe w stosunku do poprzedniego tygodnia zróżnicowanie sposobu prezentacji w ramach poszczególnych komitetów. Najbardziej dotyczy to KW PiS, który prezentowany był na zarówno neutralnie, jak i pozytywnie oraz negatywnie. Czas neutralnej prezentacji brutto tego komitetu to 2 min 21 s, co stanowi 2/3 czasu prezentacji brutto tego komitetu. Czas pozytywnej prezentacji brutto to 42 s (ok. 20% czasu prezentacji brutto tego komitetu). Czas negatywnej prezentacji brutto z kolei to 31 s. W sposób zróżnicowany prezentowano również KW PO RP i w małym stopniu KWW Jacka Majchrowskiego. KW PO RP uzyskał 2 min 44 s czasu neutralnej prezentacji brutto (56% czasu prezentacji brutto tego komitetu) oraz 2 min 10 s czasu pozytywnej prezentacji brutto (44 % czasu prezentacji brutto tego komitetu). Natomiast KWW Jacka Majchrowskiego przez 3 min 21 s czasu prezentacji brutto pokazywany był w sposób neutralny, co stanowi ponad 94% czasu prezentacji brutto tego komitetu. Niewielkie zróżnicowanie w sposobie prezentacji dotyczyło też KW SLD, który przez 1 min 1 s czasu prezentacji brutto pokazywany był pozytywnie (91% czasu prezentacji brutto tego komitetu). Województwo mazowieckie Kurier Mazowiecki Kurier Mazowiecki emitowany na antenie TVP Warszawa w okresie trwał średnio 8 min 17 s i po raz pierwszy od momentu podjęcia badań zawierał treści dotyczące komitetów wyborczych. Prezentacja komitetów wyborczych stanowiła 30% czasu emisji wszystkich programów i trwała 12 min 26 s. 24

25 W analizowanym tygodniu w Kurierze Mazowieckim zaprezentowano 11 komitetów wyborczych. Były to KW PSL, KW Platforma Obywatelska RP, KW Prawo i Sprawiedliwość, Komitet Wyborczy SLD, KWW Ruch Samorządowy Ziemia Ciechanowska, KWW Radomianie Razem, KW Samorządowa Liga Prawicy, KWW Nasza Gmina, KWW Dariusza Łukaszewskiego, KWW Nasze Miasto i Gmina Gąbin, KW Nasza Ostrołęka. Łączny czas prezentacji poszczególnych komitetów Najczęściej pokazywano 3 komitety wyborcze, które uzyskały identyczną liczbę prezentacji (25): KW PSL (czas prezentacji: 2 min 7 s netto, 2 min 14 s brutto), KW PO RP (1 min 48 s netto, 2 min 13 s brutto) oraz KW PiS (1 min 52 s netto, 2 min 2 s brutto). Warto dodać, że materiał na temat tych trzech komitetów zdominował czas ekspozycji wszystkich komitetów i stanowił 74% czasu brutto wszystkich prezentacji. Jedynym komitetem, oprócz trzech wymienionych, którego czas prezentacji przekraczał 1 minutę był KW SLD, przedstawiany przez 1 min 17 s netto i 1 min 28 s brutto. Czas prezentacji pozostałych 7 komitetów był krótszy niż 17 s brutto. W okresie z trzech najczęściej prezentowanych komitetów w programie Kurier Mazowiecki żaden nie był przedstawiany wyłącznie przez osoby z nim związane, jednak czas prezentacji netto w stosunku do prezentacji brutto w każdym przypadku był bardzo wysoki (KW PSL 96,8%, KW PiS 75%, KW PO RP 69%). Wśród pozostałych komitetów trzy były prezentowane wyłącznie przez osoby z nimi związane, co oznacza, że czas netto odpowiadał czasowi brutto (KWW Radomianie Razem 11 s netto i brutto, KWW Nasza Gmina 4 s netto i brutto, KW Nasza Ostrołęka 3 s netto i brutto). Sposób prezentacji komitetów Większość czasy prezentacji komitetów w programie miała charakter neutralny (95,8% charakter neutralny, 4,2% charakter pozytywny. Wyjątek stanowiła KW PO RP, która jako jedyny komitet została zaprezentowana w sposób pozytywny. Pozytywna prezentacja KW PO RP trwała 22 s. Województwo mazowieckie Kurier Warszawski Średni czas trwania programu w badanym okresie wynosił 9 min 48 s. Tematy wyborcze stanowiły 24,3% wszystkich prezentowanych materiałów. Średni czas trwania tematów wyborczych w pojedynczym wydaniu Kuriera Warszawskiego wynosił 2 min 23 s. Łączny czas prezentacji komitetów W dniach w Kurierze Warszawskim zaprezentowano 12 komitetów wyborczych. W programie przeważały materiały dotyczące 7 z nich: Komitetu Wyborczego SLD, Komitetu Wyborczego Prawo i Sprawiedliwość, Komitetu Wyborczego Platforma Obywatelska RP, Komitetu Wyborczego Wyborców Ruch Wyborców Janusza Korwin- Mikke, Komitetu Wyborczego Prawica Rzeczypospolitej, Komitetu Wyborczego Wyborców Warszawska Wspólnota Samorządowa oraz Komitetu Wyborczego Polskie Stronnictwo Ludowe. Pomiędzy komitetami, które uzyskały pierwsze trzy miejsca pod względem częstotliwości i długości prezentacji, nie ma wielkich różnic każdemu z nich przypadła około 1/5 czasu antenowego poświęconego prezentacji wszystkich komitetów. Pierwszy w tym rankingu jest KW SLD, prezentowany przez 2 min 15 s czasu netto i 2 min 15 s brutto, pojawiający się w programie 15 razy. Drugi KW PiS, prezentowany przez 2 min 2 s netto i 2 min 6 s brutto. Dopiero na trzecim miejscu znalazł się KW PO RP, prezentowany przez 1 min 42 s netto i 2 min 12 s brutto. Ciekawy jest wynik KW PSL (32 s czasu prezentacji zarówno netto, jak i brutto). Ten komitet pod względem czasu prezentacji plasuje się na siódmym miejscu, po lokalnym KWW Warszawska Wspólnota Samorządowa. Jeśli chodzi o częstotliwość i długość czasu prezentacji kandydatów, najdłużej został pokazany Wojciech Olejniczak (KW SLD) 1 min 52 s, co stanowi 19,8% prezentacji wszystkich 25

26 kandydatów. Materiały dotyczące Olejniczaka pojawiały się w Kurierze Warszawskim 13 razy. Na drugim miejscu znalazł się prezentowany 7 razy Czesław Bielecki (KW PiS) z wynikiem 1 min 12 s, co stanowi 12,7% prezentacji wszystkich kandydatów. Podobnym wynik uzyskał trzeci w rankingu Janusz Korwin-Mikke (KWW Ruch Wyborców Janusza Korwin-Mikke) prezentowany 6 razy przez łącznie 1 min 8 s brutto, czyli 12% wszystkich prezentacji dotyczących kandydatów. Warto zwrócić uwagę, że Hanna Gronkiewicz-Waltz (KW PO RP) zajmuje w tej klasyfikacji dopiero szóste miejsce. Jako kandydatka do fotela prezydenta była prezentowana przez 45 s. Poprzez 10 s Hanna Gronkiewicz-Waltz została przedstawiona w Kurierze Warszawskim w roli urzędującej prezydent. Poniższe wykresy przedstawiają udział poszczególnych komitetów w ogólnym czasie prezentacji (netto i brutto) materiałów dotyczących kampanii samorządowej. 26

27 Sposób prezentacji komitetów W analizowanym tygodniu przeważały oceny neutralne: na 79 wystąpień 70 stanowiły wystąpienia w materiałach ocenionych jako neutralne, 7 w ocenionych negatywnie i tylko 2 w ocenionych pozytywnie. Na 9 wystąpień KWW Ruchu Wyborców Janusza Korwin-Mikke aż 4 znajdowały się w materiałach ocenionych jako negatywnie prezentujące ten komitet (czas netto dla tej oceny: 10 s, brutto: 16 s). Jest to z pewnością związane z zaskakującymi wystąpieniami jej lidera, który słynie z oryginalnego sposobu prezentowania przekonań politycznych. KW Platforma Obywatelska RP na 19 wystąpień miał 3 negatywne (czas netto dla tej oceny: 9 s, brutto: 24 s) i 16 neutralnych. KW Prawo i Sprawiedliwość odnotował 14 wystąpień wszystkie neutralne. Natomiast KW Sojusz Lewicy Demokratycznej odnotował pewne pozytywne oceny (czas zarówno netto, jak i brutto dla tej oceny: 38 s.). Województwo opolskie Kurier Opolski W badanym okresie czas trwania materiałów wyborczych na antenie Kuriera Opolskiego wyniósł 35 min 23 s, co stanowiło aż 37,4% wszystkich materiałów prezentowanych podczas programu. Przy średnim czasie emisji wynoszącym 18 min 56 s (najkrótsza emisja trwała 16 min 26 s) średnia długość materiałów wyborczych była równa 7 min 4 s. Całkowity czas prezentacji komitetów wyborczych Od 15 do 19 listopada na antenie Kuriera Opolskiego zaprezentowano 7 komitetów wyborczych. Jest to duży spadek w porównaniu z poprzednim tygodniem (13) i jeszcze większy w stosunku do tygodnia , kiedy to zaprezentowano 20 komitetów wyborczych. Spośród 7 przedstawionych komitetów czas prezentacji jedynie w 4 przypadkach przekroczył 2 min czasu netto. W analizowanym okresie najczęściej pokazywano Komitet Wyborczy Platforma Obywatelskiej RP, który wystąpił 35 razy. Różnica pomiędzy czasem netto i brutto prezentacji komitetu nie była duża: 4 min 10 s i 5 min 9 s (odpowiednio 27,1% i 29,1% całkowitego czasu prezentacji wszystkich komitetów). Oznacza to, że przez przeważającą część wystąpień KW PO RP był prezentowany za 27

28 pośrednictwem wypowiedzi samych kandydatów lub osób związanych z komitetem. Drugim pod względem czasu prezentacji w analizowanym okresie był Komitet Wyborczy Sojusz Lewicy Demokratycznej prezentowany w 31 wystąpieniach, przez 22,9% łącznego czasu prezentacji brutto wszystkich komitetów. Wystąpienia, w których pojawił się KW SLD trwały 3 min 44 s (netto) i 4 min 3 s (brutto). Na trzecim miejscu znalazł się Komitet Wyborczy Mniejszości Niemieckiej, którego czasy prezentacji wyniosły: 3 min 11 s (netto) oraz 4 min 2 s (brutto), co stanowiło odpowiednio 20,7% i 22,8% całkowitego czasu prezentacji wszystkich komitetów. Ostatnim komitetem, którego czas prezentacji przekroczył 2 min był pojawiający się w 22 wystąpieniach Komitet Wyborczy Prawo i Sprawiedliwość. Co ciekawe, jego czasy prezentacji netto i brutto są bardzo do siebie zbliżone (2 min 50 s i 2 min 58 s), co oznacza, że KW PiS był prezentowany niemal wyłącznie za pośrednictwem wypowiedzi osób związanych z komitetem. Łączny czas prezentacji pozostałych komitetów wyniósł 1 min 29 s i stanowił 8% całkowitego czasu prezentacji brutto wszystkich komitetów (na wykresie kategoria Inne ). Wśród komitetów, których czas prezentacji nie przekroczył dwuminutowego progu znalazły się: KW Polskie Stronnictwo Ludowe (1 min 6 s), KWW Tu jest nasz dom (15 s) i KWW Razem dla Opola (8 s). Wielkość czasu netto była równa wielkości czasu brutto w przypadku wszystkich 3 komitetów. Najczęściej prezentowaną postacią był marszałek sejmiku wojewódzkiego Józef Sebesta, który pojawił się w 14 wystąpieniach o łącznej długości 1 min 58 s (w roli kandydata przez 58 s, zaś w roli osoby skojarzonej z KW PO RP przez 1 min 5 s). 28

29 Sposób prezentacji komitetów wyborczych Zdecydowana większość czasu prezentacji wszystkich komitetów w tym tygodniu to prezentacje neutralne (81,8%). 14,3% czasu prezentacji zajęły prezentacje negatywne, a pozytywne jedynie 3,9%. Jedynym komitetem prezentowanym w sposób pozytywny był KW SLD (przedstawiany pozytywnie przez 16,9% czasu swojej prezentacji). Więcej jednak na ten komitet przypadało czasu prezentacji negatywnych 35,8%. Przez 47,3% czasu komitet był prezentowany neutralnie. Pozostałe komitety wyborcze przedstawiano w sposób mniej zróżnicowany. KW PO RP przypadło 15,2 % prezentacji negatywnych, przez pozostałe 84,8 % komitet był prezentowany neutralnie. Dość podobną proporcję obserwujemy w przypadku KW PSL: 27,3 % prezentacji negatywnych, 72,7% neutralnych. Pozostałe 4 komitety (KW Mniejszość Niemiecka, KW PiS, KWW Tu jest nasz dom i KWW Razem dla Opola ) były prezentowane w 100% neutralnie. W porównaniu z ubiegłym tygodniem komitety pokazywano w sposób mniej zróżnicowany, zdecydowanie więcej było prezentacji neutralnych. Utrzymuje się przewaga negatywnego sposobu prezentacji nad pozytywnym, jednak odsetek prezentacji negatywnych jest mniejszy niż w poprzednim tygodniu. 29

30 Na wykresie widać sposób prezentacji komitetów przedstawianych w sposób najbardziej zróżnicowany. Sposób prezentacji komitetów 04:30 85% 04:00 03:30 03:00 02:30 02:00 01:30 01:00 00:30 00:00 47% 36% 17% 15% 73% 27% 0 0 KW SLD KW PO RP KW PSL Pozytywny Neutralny Negatywny Wybrany przykład Ciekawym, bo dość trudnym do oceny przypadkiem, był materiał wyemitowany 17 listopada 2010 r. w Kurierze Opolskim w cyklu Samorząd Twój wybór. Materiał dotyczył problemów Kędzierzyna-Koźla, takich jak brak nowych mieszkań komunalnych i socjalnych w mieście, korki czy odwlekająca się rozbudowa miejskiej pływalni. Za niepowodzenia w rozwiązaniu tych problemów autorzy materiału nie winią jednak konkretnych polityków, ale brak porozumienia między prezydentem miasta a radnymi i niemożność przekonania rady do podjęcia ważnych decyzji: Brak zaplecza politycznego w radzie miejskiej blokował zdaniem niektórych bardzo mocno rozwój Kędzierzyna-Koźla słychać w zapowiedzi materiału. Na czym polega konflikt między prezydentem a radą miasta? Władze miasta zrzucają winę na brak nowych mieszkań komunalnych i socjalnych na radnych. Wypowiedź prezydenta: Nie wybudowaliśmy w tej kadencji żadnego mieszkania komunalnego, socjalnego. Pomimo tego, że wprowadzaliśmy pieniądze na opracowanie dokumentacji technicznej, rada przyjęła, już na etapie pozwolenia na budowę i wprowadzenia budowy, no, radni wykreślili to zadanie, mówiąc, że nie będziemy budować. Jednak autorzy materiału podkreślają, że niektórzy radni popierają konieczne zmiany (w tym przypadku budowę mieszkań): Niektórzy radni podkreślają konieczność tego typu inwestycji. Z materiału, jak się zdaje, wynika, że problemom Kędzierzyna-Koźla winna nie jest tylko rada miasta, ale również prezydent, który nie umie skutecznie przekonywać radnych. Świadczy o tym wypowiedź radnego Jagiełły i następujący po nim komentarz. Radny Jagiełło: Myśmy wybudowali w poprzedniej kadencji dużo tych mieszkań, bo była większość, udało się przekonać większość rady. Komentarz z offu: I to wydaje się być kluczem do otwarcia się na miejskie budownictwo. Dlatego też mimo pewnych wątpliwości sposób prezentacji komitetu wyborczego, z którego pochodził prezydent miasta oceniono jako negatywny. 30

31 Województwo podlaskie Obiektyw Białystok Średni czas trwania programu to 21 min 11 s. Średni czas trwania materiałów wyborczych wynosił 8 min 28 s. Materiały o tematyce wyborczej stanowiły 40% wszystkich materiałów w analizowanym programie informacyjnym. Łączny czas prezentacji poszczególnych komitetów W tygodniu najczęściej prezentowanym w serwisie informacyjnym TVP Białystok był Komitet Wyborczy PO RP z liczbą 69 wystąpień i łącznym czasem prezentacji netto 5 min 5 s oraz brutto 8 min 20 s Prezentacje KW PO RP stanowiły w badanym tygodniu 24,2% czasu netto oraz 25,3% czasu brutto wszystkich prezentowanych komitetów. Na drugim miejscu, z liczbą 67 wystąpień, znalazł się Komitet Wyborczy SLD z łącznym czasem prezentacji netto 5 min 11 s oraz brutto 7 min 4 s. Prezentacje KW SLD stanowiły w badanym tygodniu 24,7% czasu netto oraz 21,5% czasu brutto wszystkich prezentowanych komitetów. Poniższe wykresy przedstawiają udział najczęściej pokazywanych komitetów w ogólnym czasie prezentacji (netto i brutto) materiałów dotyczących kampanii samorządowej. 31

32 Żadnego z kandydatów nie prezentowano w roli sprawującego urząd. Sposób prezentacji komitetów Przez większość czasu, czyli 66,7% całkowitego czasu prezentacji brutto, komitety prezentowano neutralnie. 23,7% całkowitego czasu brutto przedstawiano komitety pozytywnie, natomiast 9,6% negatywnie. Najczęściej pozytywnie oceniano Komitet Wyborczy PO RP. Oceny pozytywne dotyczyły 58% wszystkich prezentacji tego komitetu oraz 62% pozytywnych prezentacji wszystkich komitetów. Ten sam komitet także najczęściej pokazywano negatywnie. Oceny negatywne dotyczyły 12,2% wszystkich prezentacji tego komitetu oraz 32,1% negatywnych prezentacji wszystkich komitetów. Województwo podkarpackie Aktualności Rzeszów Średni czas emisji pojedynczego wydania programu w analizowanym okresie wynosił 17 min 13 s. Średni czas trwania wszystkich materiałów dotyczących wyborów samorządowych w pojedynczym wydaniu programu wynosił w tym czasie 3 min 23 s. Materiały te zajmowały 19,7% całkowitego czasu emisji programu w analizowanym okresie. Czas prezentacji komitetów W analizowanym okresie w Aktualnościach Rzeszów zaprezentowano następujące komitety wyborcze: KW Sojusz Lewicy Demokratycznej, KW Platforma Obywatelska RP, KW Prawo i Sprawiedliwość, KW Polskie Stronnictwo Ludowe, KWW Rzeszów lepszy o 100 procent, KWW Mariana Ryznara, KWW Tadeusza Ferenca Rozwój Rzeszowa, KWW Wolne Miasto Przemyśl. 32

33 Komitet Ilość wystąpie ń Czas prezentacji netto Czas prezentacji brutto KW Prawo i Sprawiedliwość 25 00:00:46 00:04:02 KW Platforma Obywatelska RP 24 00:01:26 00:02:44 KWW Tadeusza Ferenca Rozwój Rzeszowa 15 00:01:39 00:02:32 KWW Rzeszów lepszy o 100 procent 7 00:01:01 00:01:43 KW Polskie Stronnictwo Ludowe 11 00:00:33 00:01:30 Komitet Wyborczy SLD 5 00:00:16 00:00:35 KWW Wolne Miasto Przemyśl 3 00:00:32 00:00:32 KWW Mariana Ryznara 1 00:00:00 00:00:17 SUMA 91 00:06:13 00:13:55 Najczęściej prezentowanym komitetem był KW PiS pokazywano go 25 razy, przez 4 min 2 s (najdłużej) czasu prezentacji brutto. Należy zauważyć, że był to zasadniczy sposób pokazywania tego komitetu. KW PiS pokazywano jedynie przez 46 s czasu prezentacji netto. Czas prezentacji brutto KW PO RP był ponad minutę krótszy (2 min 44 s). O kolejne ponad 10 s mniej czasu prezentacji brutto pokazywano KWW Tadeusza Ferenca Rozwój Rzeszowa. Co jednak istotne, komitet ten uzyskał najdłuższy czas prezentacji netto o 13 s dłuższy niż KW PO RP oraz blisko minutę dłuższy od KW PiS. Czwarty pod względem czasu prezentacji brutto KWW Rzeszów lepszy o 100 procent, był zarazem ostatnim (z trzech komitetów), którego oba czasy prezentacji brutto i netto przekroczyły 1 min. Tym samym podobnie jak w przypadku KWW Tadeusza Ferenca Rozwój Rzeszowa oraz KW PO RP i ten komitet wyprzedził KW PiS pod względem czasu prezentacji netto. KWW Mariana Ryznara pokazywano najkrócej oraz jedynie w ramach czasu prezentacji brutto. KW PiS przypada 29% czasu prezentacji brutto oraz jedynie 12% czasu prezentacji netto wszystkich komitetów. KW PO RP przypada 20% czasu prezentacji brutto i 23% czasu prezentacji netto wszystkich komitetów. KWW Tadeusza Ferenca Rozwój Rzeszowa zajmuje 18% czasu prezentacji brutto wszystkich komitetów, za to najwięcej 27% czasu ich prezentacji netto. Klasyfikacje prezentowanych komitetów wyborczych pod względem czasu prezentacji brutto i netto są dosyć rozbieżne. Podobnie można powiedzieć o rozkładach częstości ich występowania w czasie prezentacji brutto i netto wszystkich komitetów. 33

34 Sposób prezentacji komitetów Komitety w przeważającej mierze prezentowane były w sposób neutralny (70% czasu prezentacji brutto wszystkich komitetów). Jedynym komitetem pokazywanym w sposób pozytywny był KW PO RP. Należy podkreślić, że był to zasadniczy sposób pokazywania tego komitetu (zajmował 73% jego czasu prezentacji brutto). KW PO RP był też jednym z dwóch komitetów przedstawianych negatywnie. Zaprezentowano go tak dwukrotnie (prezentacje te zajęły 18% czasu prezentacji brutto KW PO RP). Drugim komitetem pokazywanym w taki sposób był KWW Rzeszów lepszy o 100 procent W tym wypadku był to zasadniczy sposób prezentacji tego komitetu (97% jego czasu prezentacji brutto). 34

35 Województwo pomorskie Panorama Gdańsk Od 15 do 1 listopada Panorama Gdańsk wyemitowała łącznie 1 godz. 53 min 19 s materiałów informacyjnych. Średni czas emisji pojedynczego wydania programu wynosił 22 min 39 s. Łączny czas trwania materiałów związanych z kampanią wyborczą w analizowanym okresie liczył 35 min 39 s, co stanowi 31,5% czasu wszystkich prezentowanych w tym czasie wiadomości. Średni czas materiałów wyborczych wynosił 7 min 7 s. W badanym okresie w Panoramie Gdańsk zaprezentowanych zostało aż 20 komitetów wyborczych: KW Sojusz Lewicy Demokratycznej, KW Nasza Gdynia, KW Platforma Obywatelska RP, KW Polskie Stronnictwo Ludowe, KW Prawo i Sprawiedliwość, KWW Bezpartyjne Forum Społeczne, KWW Bezpartyjny Nowe Spojrzenie Z. Gosz, KWW Demokracja Bezpośrednia, KWW Kocham Sopot Wojciecha Fułka, KWW Krystyny Danileckiej-Wojewódzkiej, KWW Macieja Kobylińskiego, KWW Mobilny Gdańsk, KWW Nowy Gdańsk, KWW Praca dla Polski, KWW Przyszłość dla Gdańska, KWW Samorządność Sopot, KWW Słupsk 700 Plus, KWW Solidarny Gdańsk, KWW Stanisława Cory Czas na Zmiany i KWW Wojciecha Szczurka Samorządność. Czas prezentacji komitetów W analizowanym tygodniu komitetem prezentowanym w Panoramie Gdańsk przez najdłuższy czas był KW PO RP z liczbą wystąpień 66 i czasem prezentacji 5 min 30 s netto i 12 min 10 s brutto. Stanowi to 27,2% czasu netto i 26,1% czasu brutto prezentacji wszystkich komitetów wyborczych. Pod względem liczby wystąpień i czasu brutto na drugim miejscu sytuuje się KW SLD, pokazywany 63 razy przez łączny czas 4 min 6 s netto i 9 min 10 s brutto. Jest to 20,3% czasu netto i 19,6% czasu brutto prezentacji ogółu komitetów. Należy jednak zauważyć, że pod względem prezentacji czynnej wyprzedza go KW PIS (który pod względem czasu brutto znajduje się na trzecim miejscu). Pokazywano go 59 razy, w sumie przez 4 min 28 s netto i 8 min 56 s brutto, czyli odpowiednio 22,1% czasu netto oraz 19,1% czasu brutto całkowitej prezentacji wszystkich komitetów. Czwarty w kolejności jest KWW Samorządność Sopot, pokazywany przez 1 min 44 s netto i 4 min 10 s brutto, co stanowi 8,6% czasu netto i 8,9% czasu brutto całkowitej prezentacji wszystkich komitetów. Kolejne miejsca wśród komitetów, których czas prezentacji wynosił więcej niż 1 min zajmują: KWW Wojciecha Fułka Kocham Sopot, KWW Stanisława Cory Czas na Zmiany oraz KWW Demokracja Bezpośrednia Uwagę zwraca to, że czas prezentacji większości komitetów nie przekroczył 1 minuty brutto. Wśród tych ugrupowań znalazły się: KW PSL, KW Nasza Gdynia, KWW Krystyny Danileckiej- Wojewódzkiej, KWW Słupsk 700+, KWW Bezpartyjne Forum Społeczne, KWW Bezpartyjny Nowe Spojrzenie Z. Gosz, KWW Macieja Kobylińskiego, KWW Mobilny Gdańsk, KWW Nowy Gdańsk, KWW Praca dla Polski, KWW Przyszłość dla Gdańska, KWW Solidarny Gdańsk, KWW Wojciecha Szczurka Samorządność. Z wyjątkiem czterech pierwszych komitetów były one prezentowane wyłącznie w sposób bierny. Spośród indywidualnych kandydatów najdłużej prezentowany był Zbigniew Konwiński, kandydat KW PO RP, z czasem 2 min 18 s. (11 wystąpień). Stanowiło to 6,9% czasu ogólnej prezentacji wszystkich aktorów i 12,7% czasu prezentacji kandydatów. W omawianym okresie Paweł Adamowicz (KW PO RP), kandydat sprawujący obecnie urząd prezydenta miasta, nie wystąpił w roli osoby pełniącej funkcję publiczną. Przez cały czas prezentacji przedstawiano go wyłącznie jako kandydata w wyborach samorządowych. Poniższe wykresy przedstawiają udział wybranych pięciu komitetów o najdłuższym czasie prezentacji w ogólnym czasie (netto i brutto) prezentacji materiałów dotyczących kampanii 35

36 samorządowej. W kategorii Inne zostały uwzględnione pozostałe komitety (15), których czas prezentacji był niewielki. Sposób prezentacji komitetów W analizowanym okresie w Panoramie Gdańsk zdecydowanie dominowały prezentacje neutralne zajęły one ponad 80% czasu brutto prezentacji komitetów wyborczych. Odsetek pozytywnych prezentacji wynosił ponad 15,5% czasu brutto prezentacji komitetów wyborczych, a negatywnych nieco ponad 4% brutto. W przypadku wszystkich prezentowanych komitetów dominowały przedstawienia neutralne (wyjątek stanowi KWW Macieja Kobylińskiego, pokazywanego jedynie 2 razy, za każdym razem negatywnie). Najbardziej zróżnicowany sposób prezentacji dotyczył partyjnych komitetów wyborczych, zwłaszcza KW PO RP (jako jedyny miał trzy rodzaje ocen). Przez 74% czasu swojej prezentacji (9 min brutto) pokazywany był neutralnie, przez ponad 16 % (1 min 58 s brutto) pozytywnie, natomiast przez prawie 10% (1 min 12 s brutto) negatywnie. KW SLD i KW PIS zostały przedstawione w sposób neutralny i pozytywny. W przypadku KW SLD stosunek prezentacji neutralnych do pozytywnych wynosił 77,3% do 22,7%, a w przypadku KW PIS 82,8% do 17,2%. Wśród niepartyjnych komitetów zróżnicowane prezentacje pojawiły się tylko w przypadku dwóch komitetów. KWW Samorządność Sopot przez 2 min 34 s brutto (61,6%) był przedstawiany 36

37 neutralnie, a przez 1 min 36 s (38,4%) pozytywnie. KWW Demokracja Bezpośrednia przez przeważający czas 1 min 39 s brutto był prezentowany neutralnie, natomiast przez 5 s pozytywnie. Właściwie wszystkie komitety o czasie prezentacji krótszym niż 1 min 30 s pokazano wyłącznie w sposób neutralny. Poniższy wykres przedstawia sposób prezentacji komitetów wyborczych w przypadku zróżnicowań. Województwo śląskie Aktualności Katowice W badanym okresie czas trwania materiałów wyborczych na antenie Aktualności Katowice wyniósł 21 min 5 s, co stanowiło 22,3% wszystkich materiałów prezentowanym podczas programu. Przy średnim czasie emisji wynoszącym 18 min 55 s (najkrótsza emisja trwała 17 min 5 s) średnia długość materiałów wyborczych była równa 4 min 13 s. Całkowity czas prezentacji komitetów wyborczych Od 15 do 19 listopada na antenie Aktualności Katowice zaprezentowano 7 komitetów wyborczych (o jeden więcej niż w poprzednim tygodniu).zdecydowanie najdłużej pokazywano KW Platforma Obywatelska RP (68 wystąpień). Prezentacji tego komitetu poświęcono 9 min 12 s brutto (aż 43,5% wszystkich prezentacji brutto) i 5 min 41 s netto (49% czasu prezentacji netto). W okresie, w którym program był analizowany, żaden komitet nie zajął jeszcze tak dużego odsetka czasu prezentacji wszystkich materiałów wyborczych. Drugie miejsce pod względem czasu prezentacji zajmuje Komitet Wyborczy SLD (35 wystąpień). Komitet prezentowano przez 3 min 34 s brutto (16,9%) i 2 min 34 s brutto (22,1%). Zanotowano 19 wystąpień komitetu KWW Forum Samorządowe i Piotr Uszok, co daje mu trzecie miejsce pod względem czasu prezentacji. Komitet był prezentowany przez 3 min 10 s brutto i 59 s netto (odpowiednio 15% i 8,5% czasu prezentacji). Należy podkreślić w tym przypadku dużą przewagę czasu brutto nad czasem netto, co oznacza, że komitet przedstawiano w dużej części poprzez wypowiedzi bierne. 18 razy na antenie programu pojawił się KWW Nowe Mysłowice (1 min 52 s brutto i 1 min 3 s netto, odpowiednio 8,8% i 9,9%). Stosunkowo długi czas prezentacji tego niepartyjnego komitetu z niewielkiego miasta wiąże się prawdopodobnie z aferą wokół KWW Nowe Mysłowice (jego członkowie są oskarżani o grożenie kontrkandydatom i kradzież ich mienia). Piąte miejsce pod względem czasu prezentacji zajmuje KW Prawo i Sprawiedliwość (2 min 31 s brutto i 54 s netto). Pozostałe 2 komitety, prezentowane krócej niż przez 50 s netto i brutto, to KW Ruch Demokracji Lokalnej oraz KW Ruch Autonomii Śląska. Najczęściej pokazywanym kandydatem był Zbigniew Zduniak z KW PO RP (prezentowany przez 52 s). 37

38 Poniższe wykresy ilustrują procent czasu netto i brutto, jaki zajęła prezentacja 3 prezentowanych najdłużej komitetów. Sposób prezentacji komitetów wyborczych Komitety wyborcze w omawianym tygodniu były prezentowane w sposób bardzo zróżnicowany. Jedynie dwa (KW Ruch Demokracji Lokalnej i KW Forum Samorządowe i Piotr Uszok) uzyskały 100% neutralnego czasu prezentacji. Prezentacje neutralne dominowały w programie (59,1%), ale tydzień ten wyróżnia się stosunkowo dużym odsetkiem prezentacji pozytywnych (26,6%). 14,3% czasu prezentacji komitetów to prezentacje negatywne. W sposób najbardziej zróżnicowany przedstawiono komitety największych partii politycznych: 38

39 KW PO RP, KW PiS, KW SLD. Komitet Platforma Obywatelska RP był prezentowany neutralnie przez 66,8% czasu prezentacji (6 min 9 s), uzyskał również dość wysoki odsetek prezentacji pozytywnych (28,3%, 2 min 36 s). Jedynie 27 s czasu prezentacji tego komitetu to prezentacje negatywne. Dość podobny rozkład sposobu prezentacji notujemy w przypadku KW PiS (który jednak ma nieco większy udział prezentacji negatywnych w stosunku do neutralnych). Komitet oceniano neutralnie przez 60,3% czasu (1 min 31 s), pozytywnie przez 26,5% (40 s), a negatywnie przez 13,2% (20 s). KW SLD z kolei był prezentowany na ogół pozytywnie: aż przez 66,4% czasu prezentacji (przez 2 min i 22 s), pozostała część czasu jego prezentacji to prezentacje neutralne (33,6%, 1 min i 12 s). KWW Nowe Mysłowice z kolei był prezentowany przez prawie cały czas swojej prawie dwuminutowej prezentacji w sposób negatywny. Wiąże się to z aferą, w której członkowie tego komitetu są podejrzani o popełnienie przestępstwa, jak również z jak to określili autorzy materiału wpadką wyborczą (jeden z kandydatów komitetu umieścił na swoim plakacie twarze znanych osób, nie uzyskawszy ich zgody). Województwo świętokrzyskie Informacje Kielce Średni czas emisji jednego wydania Informacji Kielce w analizowanym okresie to 15 min 33 s. Średni czas emisji materiałów związanych z wyborami samorządowymi w pojedynczym wydaniu programu wyniósł w tym czasie 3 min 6 s. Materiały związane z wyborami stanowiły 20,2% całego czasu emisji Informacji Kielce w tym okresie. Czas prezentacji komitetów W analizowanym tygodniu w Informacjach Kielce zaprezentowano następujące komitety wyborcze: KW Sojusz Lewicy Demokratycznej, KW Platforma Obywatelska RP, KW Polskie Stronnictwo Ludowe, KW Prawica Rzeczypospolitej, KW Prawo i Sprawiedliwość, KWW Teraz Kielce Konrad Łęcki, KWW Porozumienie Samorządowe W. Lubawski, KW PPP Sierpień 80, KW Świętokrzyski KOS. 39

40 Poniższa tabela prezentuje zestawienie czasów prezentacji brutto i netto wszystkich komitetów oraz liczbę przypadających im w udziale prezentacji. Komitet Ilość wystąpie ń Czas prezentacji netto Czas prezentacji brutto KW Prawo i Sprawiedliwość 25 00:02:02 00:03:10 KW Polskie Stronnictwo Ludowe 25 00:01:13 00:02:16 Komitet Wyborczy SLD 30 00:01:37 00:02:12 KWW Porozumienie Samorządowe W. Lubawski 14 00:00:46 00:01:29 KW Prawica Rzeczypospolitej 13 00:00:42 00:01:07 KWW Teraz Kielce Konrad Łęcki 12 00:00:37 00:00:37 KW Platforma Obywatelska RP 6 00:00:20 00:00:20 KOMITET WYBORCZY PPP Sierpień :00:17 00:00:20 KW Świętokrzyski KOS 4 00:00:17 00:00:17 SUMA :07:51 00:11:48 Najdłużej prezentowanym komitetem był KW PiS, pokazywany przez 3 min 10 s czasu prezentacji brutto oraz 2 min 2 s czasu prezentacji netto. Prawie minutę krócej (2 min 16 s czasu prezentacji brutto) pokazywano KW PSL. Nieznacznie tylko krócej (2 min, 12 s czasu prezentacji brutto) KW SLD. Czas prezentacji netto KW SLD jest jednak dłuższy od czasu prezentacji netto KW PSL o 24 s Żaden inny komitet nie uzyskał czasu netto powyżej 1 minuty. W przypadku jeszcze dwóch komitetów (KWW Porozumienie Samorządowe W. Lubawski oraz KW Prawicy Rzeczypospolitej) czas prezentacji brutto przekroczył 1 minutę. KW PiS przypada 27% czasu prezentacji brutto oraz 26% czasu prezentacji netto wszystkich komitetów. Czasy prezentacji KW SLD zajęły odpowiednio 19% czasu prezentacji brutto oraz 21% czasu prezentacji netto wszystkich komitetów. Z kolei KW PSL przypada 19% czasu prezentacji brutto oraz 15% czasu prezentacji netto wszystkich komitetów. Trzem najczęściej pokazywanym komitetom przypadło więc odpowiednio 65% czasu prezentacji brutto oraz 62% czasu prezentacji netto wszystkich komitetów. 40

41 Sposób prezentacji komitetów Komitety prezentowane były w sposób zróżnicowany: neutralny lub pozytywny. Czas prezentacji brutto wszystkich komitetów podzielony jest równo między te dwa sposoby ich pokazywania. Cztery komitety przedstawiono wyłącznie neutralnie: KW PO RP, KWW Teraz Kielce Konrad Łęcki, KW PPP Sierpień 80, KW Świętokrzyski KOS. Pozostałe były prezentowane również pozytywnie. W przypadku tego rodzaju prezentacji ich udział w czasie prezentacji brutto danego komitetu był zwykle znaczny (najmniejszy w przypadku KWW Porozumienie Samorządowe W. Lubawski 21% oraz KW PSL 46%). W sposób najbardziej korzystny pokazywano KW PiS 73% czasu prezentacji brutto tego komitetu to prezentacje o charakterze pozytywnym. 41

42 Województwo warmińsko-mazurskie Informacje Olsztyn Program Informacje Olsztyn emitowany w okresie trwał średnio 22 min 18 s. Prezentacja komitetów wyborczych stanowiła 40,4% czasu emisji wszystkich programów i trwała 45 min 1 s. Łączny czas prezentacji poszczególnych komitetów W analizowanym tygodniu w Informacjach Olsztyn zaprezentowano 16 komitetów wyborczych. Były to KW Platforma Obywatelska RP, KW Prawo i Sprawiedliwość, KW SLD, KWW Piotra Grzymowicza, KW Czesława Małkowskiego, KWW Zielony Olsztyn Młodzi Socjaliści, KW Elbląski Dobry Samorząd, KW PPP Sierpień 80, KWW Budżet 2013, KW Polskie Stronnictwo Ludowe, KWW EKO, KWW Wspólnota Samorządowa Prawicy, KWW Pasłęczanie, KWW Porozumienie Samorządowo-Ludowe, KW Dobry Samorząd Olsztyński, KWW Olsztyńska Alternatywa Młodych. Najczęściej pokazywano KW Platforma Obywatelska RP (łączna liczba wystąpień w omawianym tygodniu wynosiła 82). Prezentacja KW Platforma Obywatelska RP stanowiła niemal 1/3 prezentacji wszystkich komitetów wyborczych i wyniosła 6 min 8 s netto oraz 9 min 53 s brutto (31,4% netto i 29,4% brutto całkowitego czasu prezentacji wszystkich komitetów). Drugim najczęściej przedstawianym komitetem był KW PiS z czasem emisji 2 min 51 s netto oraz 5 min 5 s brutto (14,6% netto i 15,1% brutto całkowitego czasu prezentacji wszystkich komitetów). KW PiS zostało zaprezentowane w 47 wystąpieniach. Trzecie miejsce zajął KW SLD zaprezentowany w analizowanym okresie 39 razy. Prezentacja KW SLD trwała 2 min 41 s netto oraz 4 min 5 s brutto (13,7% netto oraz 12,1% brutto całkowitej prezentacji wszystkich komitetów). Wymienione trzy komitety zostały przedstawione zarówno przez osoby z nim związane, jak i w sposób bierny (odsetek czasu netto do czasu brutto: KW PO RP 63,8%, KW SLD 59,6% oraz KW PiS 49,7%). Warto zauważyć, że prezentacja 15 komitetów w analizowanym okresie przejawiała podobną tendencję (przewaga czasu brutto nad czasem netto), jedynie KWW Pasłęczanie przedstawiono 42

43 wyłącznie przez osoby z nim związane (15 s netto i brutto). Trzy komitety uzyskały czas prezentacji dłuższy niż 2 minuty: KWW Zielony Olsztyn Młodzi Socjaliści (1 min 53 s netto, 2 min 22 s brutto, 22 prezentacje), KW Czesława Małkowskiego (1 min 18 s netto, 2 min 55 s brutto, 20 prezentacji) i KWW Piotra Grzymowicza (1 min 51 s netto, 3 min 44 s brutto, 26 prezentacji). Najkrótszy czas ekspozycji jedynie 8 s czasu prezentacji (wyłącznie brutto) zanotowały w badanym okresie 2 komitety: KW Dobry Samorząd Olsztyński i KWW Olsztyńska Alternatywa Młodych. Najczęściej występowali w Informacjach Olsztyn dwaj kandydaci z KW PO RP: Janusz Cichoń (20 wystąpień, 2 min 3 s, co stanowi 12% całkowitego czasu brutto prezentacji wszystkich kandydatów) i Jacek Protas (21 wystąpień,1 min 53 s, co stanowi 11,1% całkowitego czasu prezentacji wszystkich kandydatów). Trzecim najczęściej prezentowanym kandydatem był Piotr Grzymowicz, przedstawiciel KWW Piotra Grzymowicza (18 wystąpień, 1 min 51 s, co stanowi 10,9% całkowitego czasu prezentacji wszystkich kandydatów). Sposób prezentacji komitetów Spośród wszystkich 16 omawianych komitetów 6 zostało przedstawionych inaczej niż neutralnie (neutralna prezentacja stanowiła 84,9% całości ekspozycji). KW PiS został jako jedyny zaprezentowany zarówno pozytywnie, jak i negatywnie. Czas pozytywnej prezentacji wyniósł 3 min 17 s i stanowił 9,8% całości materiału na temat komitetów wyborczych. Najdłuższy czas pozytywnej prezentacji odnotował KW SLD 1 min 34 s, co stanowiło 38,4% informacji na temat tego komitetu (2 min 31 s, czyli 61,6% prezentacji miało charakter neutralny). Drugim pozytywnie prezentowanym komitetem był KW Platforma Obywatelska RP (48 s pozytywnej prezentacji). Pozytywna prezentacja KW PO RP stanowiła 8,1% informacji na temat tego komitetu (9 min 5 s, czyli 91,9% prezentacji miało charakter neutralny). Pozostałe dwie pozytywne prezentacje dotyczyły KW PiS (39 s pozytywnej prezentacji, co stanowiło 12,8% ekspozycji tego komitetu, 63% materiału miało charakter neutralny) oraz KWW Piotra Grzymowicza (16 s pozytywnej prezentacji, co stanowiło 7,1% ekspozycji tego komitetu, 92,9% materiału miało charakter neutralny) W negatywny sposób pokazano 3 komitety wyborcze. Czas negatywnej prezentacji wyniósł 1 min 48 s, czyli 5,3% całości materiału na temat komitetów wyborczych. Najdłużej negatywnie prezentowanym był KW PiS (przez 1 min 14 s negatywna prezentacja stanowiła 24,3% ekspozycji KW PiS w badanym okresie). Kolejnymi negatywnie prezentowanymi komitetami były KWW EKO (18 s negatywnej ekspozycji, co stanowiło 51,4% prezentacji tego komitetu, 48,6% miało charakter neutralny) i KW Czesława Małkowskiego (16 s negatywnej ekspozycji, co stanowiło 9,1% prezentacji tego komitetu, 90,9% miało charakter neutralny). Województwo wielkopolskie Teleskop Poznań Główne wydanie Teleskopu Poznań trwało w badanym tygodniu średnio 13 min 51 s. Średni czas trwania materiałów wyborczych w jednej emisji programu wynosił 5 min 55 s. Udział materiałów wyborczych w ogólnym czasie emisji programu wyniósł 42,7%. W tygodniu w Teleskopie Poznań przedstawiono informacje związane z 13 komitetami wyborczymi. Łączny czas prezentacji wszystkich komitetów wynosił 13 min 56 s netto i 31 min 30 s brutto. Najczęściej prezentowanym w tym okresie komitetem był KW Platforma Obywatelska RP. Poświęcono mu 29% netto i 26% brutto całkowitego czasu prezentacji wszystkich komitetów. Prezentowany był w 55 wystąpieniach, a łączny czas jego prezentacji wyniósł 4 min 2 s czasu netto i 8 min 16 s czasu brutto. Drugi pod względem czasu prezentacji był KW SLD, prezentowany w 48 wystąpieniach, z łącznym czasem prezentacji 3 min 7 s (netto) i 6 min 4 s (brutto). Czas prezentacji tego komitetu 43

44 stanowił 22% czasu netto i 19% czasu brutto całkowitej prezentacji wszystkich komitetów. Trzecie miejsce zajął KW Prawo i Sprawiedliwość, prezentowany przez 1 min 32 s czasu netto i 4 min 51 s czasu brutto (11% netto i 15% brutto całkowitego czasu prezentacji komitetów). Niewiele czasu mniej poświęcono KW Ryszarda Grobelnego przedstawiano go 33 razy: przez 2 min 14 s czasu netto i 4 min 47 s czasu brutto (16% netto i 15% brutto całkowitego czasu prezentacji komitetów). 44

45 W analizowanym tygodniu zaprezentowano aż 32 kandydatów. Najczęściej gościł na ekranie Grzegorz Ganowicz z KW Platforma Obywatelska RP. Przedstawiano go w 30 prezentacjach przez 3 min 6 s, co stanowi 22% czasu poświęconego prezentacji kandydatów. W 21 prezentacjach o łącznym czasie 1 min 58 s przedstawiono Ryszarda Grobelnego (KW Ryszarda Grobelnego). To 8% czasu poświęconego prezentacji kandydatów. Przez identyczną ilość czasu (39 s) okazywano trzech kandydatów: Jacka Bachalskiego (KW SLD), Tadeusza Dziubę (KW Prawo i Sprawiedliwość) i Waldemara Witkowskiego (również KW SLD). 39 s to 5% czasu prezentacji poświęconego tej roli. W kontekście sprawowanych urzędów nie zaprezentowano żadnego kandydata. Sposób prezentacji komitetów Wszystkie prezentacje były prezentacjami neutralnymi. Województwo zachodniopomorskie Kronika Obraz Dnia Od 15 do 19 listopada program Kronika. Obraz Dnia wyemitował 4 godz. 30 min 47 s materiałów. Średni czas emisji pojedynczego wydania programu wynosił 54 min 9 s. Łączny czas trwania materiałów z tematami wyborczymi w analizowanym okresie liczył 36 min 14 s, co stanowi 13,4% wszystkich prezentowanych w tym czasie wiadomości. Średni czas materiałów wyborczych wynosił 7 min 14 s. W badanym okresie zaprezentowano 8 komitetów wyborczych: Komitet Wyborczy SLD, KW Lepszy Koszalin, KW Platforma Obywatelska RP, KW Polskie Stronnictwo Ludowe, KW Prawo i Sprawiedliwość, KW Wyborców Małgorzaty Jacyny-Witt, KWW Krzystka Piotra Szczecin dla Pokoleń, KWW Sochańskiego Bartłomieja Obudźmy Szczecin. Czas prezentacji komitetów W analizowanym tygodniu najdłużej gościł na ekranie KW PO RP, pokazywany 73 razy przez łączny czas netto 6 min 55 s i brutto 10 min 11 s. Stanowi to 28,1% czasu netto i 31,4% czasu brutto prezentacji wszystkich komitetów wyborczych. Na drugim miejscu sytuuje się Komitet Wyborczy SLD z liczbą wystąpień 40 i łącznym czasem prezentacji 4 min 12 s netto oraz 4 min 49 s brutto, co daje 17,1% czasu netto i 14,9% czasu brutto poświęconego wszystkim komitetom wyborczym. Trzecie miejsce zajmuje KW PiS, prezentowany 26 razy. Czas prezentacji netto wynosi 3 min 17 s, natomiast brutto 3 min 53 s. Jest to 13,3% czasu netto i 12% czasu brutto prezentacji wszystkich komitetów. Dość zbliżone wyniki ma prezentowany 24 razy KW PSL, pokazywany przez łączny czas 3 min 9 s netto i 3 min 29 s netto, co stanowi odpowiednio 13,3% i 12,2% całkowitego czasu prezentacji komitetów. Pozostałe cztery komitety pozapartyjne pokazywano krócej poniżej 3 min brutto, ale nie mniej niż 2 min brutto. Wśród nich najdłuższy czas prezentacji miał KWW Sochańskiego Bartłomieja Obudźmy Szczecin 2 min 12 s netto i 2 min 48 s brutto (odpowiednio 8,9% i 8,6% ogólnego czasu prezentacji), tuż za nim plasował się KW Wyborców Małgorzaty Jacyny- Witt z 2 min 1 s netto i 2 min 28 s brutto czasu prezentacji (czyli 8,2% netto i 7,6% brutto całkowitego czasu prezentacji wszystkich komitetów). Spośród indywidualnych kandydatów najdłużej prezentowany był Arkadiusz Litwiński kandydat KW PO RP z czasem 3 min 14 s (22 wystąpienia). Stanowiło to 10,8% czasu ogólnej prezentacji wszystkich aktorów i 14,6% czasu prezentacji kandydatów. Obecnie urzędujący prezydent Szczecina Piotr Krzystek został pokazany 16 razy przez łączny czas 2 min 8 s. Przez 1 min 11 s (9 wystąpień) występował jako osoba sprawująca urząd prezydencki, natomiast przez pozostałe 57 s (7 wystąpień) jako kandydat w wyborach samorządowych. 45

46 Poniższe wykresy przedstawiają udział wybranych sześciu komitetów o najdłuższym czasie prezentacji w ogólnym czasie (netto i brutto) prezentacji materiałów dotyczących kampanii samorządowej. W kategorii Inne zostały uwzględnione pozostałe komitety (2), których czas prezentacji był niewielki. 8% C zas prezentac ji komitetów wyborc zyc netto KW PO RP 12% Komitet Wyborc z y S L D 28% KW PIS 9% KW PS L 13% 13% 17% KWW S oc haos kiego B. Obudźmy Szczecin KW Wyborców M.J acyny-witt Inne 8% C zas prezentac ji komitetów wyborc zyc h brutto 14% 31% KW PO RP Komitet Wyborc z y S L D KW PIS KW PS L 9% 11% 12% 15% KWW S oc haos kiego B. Obudźmy Szczecin KW Wyborców M.J acyny- Witt Inne Sposób prezentacji komitetów W analizowanym okresie łączna liczba wystąpień komitetów wyborczych wynosiła 234, z czego aż 208 (88% czasu prezentacji) w materiałach ocenionych neutralnie, 19 (9,4%) w materiałach ocenionych negatywnie i tylko 7 (2,7%) w materiałach ocenionych pozytywnie. 4 komitety: KW Polskie Stronnictwo Ludowe, KW PiS, KW Wyborców Małgorzaty Jacyny-Witt, KWW Sochańskiego Bartłomieja Obudźmy Szczecin zostały pokazane wyłącznie w sposób neutralny. Zróżnicowany sposób prezentacji odnotowały pozostałe 4 komitety (Komitet Wyborczy SLD, KW PO RP, KWW Krzystka Piotra Szczecin dla Pokoleń i KW Lepszy Koszalin). Komitet Wyborczy SLD pokazywany był przez 3 min 57 s brutto (82% czasu brutto całkowitej prezentacji tego komitetu) w sposób neutralny, a przez 52 s brutto pozytywnie. Prezentację pozostałych 3 komitetów oceniono albo neutralnie, albo negatywnie. KW PO RP przez 7 min 57 s brutto (78,1% czasu brutto całkowitej prezentacji tego komitetu) pokazywany był w sposób neutralny, przez 2 min 14 s (21,9%) w sposób negatywny. KWW Krzystka Piotra 46

47 Szczecin dla Pokoleń przez większość czasu prezentacji 1 min 43 s brutto (71% czasu brutto całkowitej prezentacji tego komitetu) przedstawiano w sposób neutralny, a przez 42 s brutto (29%) negatywnie. KW Lepszy Koszalin w przeważającej większości swoich przedstawień (2 min 17 s, czyli niemal 96% brutto całkowitej prezentacji tego komitetu) został oceniony neutralnie, a przez 6 s brutto (nieco ponad 4%) negatywnie. Poniższy wykres przedstawia sposób prezentacji wybranych dwóch komitetów wyborczych (z najdłuższymi czasami prezentacji), które miały zróżnicowane oceny. Wiadomości Program Wiadomości emitowany na antenie TVP1 w tygodniu trwał średnio 26 min 28 s. Prezentacja komitetów wyborczych stanowiła 20% czasu emisji wszystkich programów i trwała 26 min 30 s. Łączny czas prezentacji poszczególnych komitetów W okresie Wiadomości zaprezentowały 13 komitetów wyborczych. Były to: Komitet Wyborczy Wolne Miasto Przemyśl, Komitet Wyborczy PPP Sierpień 80, Komitet Wyborczy Sojusz Lewicy Demokratycznej, Komitet Wyborczy Wyborców Marii Jolanty Batyckiej- Wąsik, Komitet Wyborczy Wyborców Wspólnota Samorządowa Nasze Miasto, Komitet Wyborczy Platforma Obywatelska RP, Komitet Wyborczy Polskie Stronnictwo Ludowe, Komitet Wyborczy Prawo i Sprawiedliwość Komitet Wyborczy Wyborców Małgorzaty Jacyny-Witt, Komitet Wyborczy Wyborców Porozumienie Samorządowe W. Lubawski, Komitet Wyborczy Wyborców Dialog, Współpraca i Rozwój, Komitet Wyborczy Wyborców Grażyny Ciemniak, Komitet Wyborczy Wyborców Razem dla Bogatyni. Na 146 wystąpień komitetów wyborczych w Wiadomościach, 137 odnotowano w materiałach ocenionych jako neutralne, a jedynie 9 w materiałach ocenionych pozytywnie. Najczęściej prezentowanym komitetem w tym okresie był KW Prawo i Sprawiedliwość, którego dotyczyło łącznie aż 50 wystąpień. Czas netto jego prezentacji to 3 min, a czas brutto 4 min 1 s. Na drugiej pozycji uplasował się Komitet Wyborczy Platforma Obywatelska RP, który wystąpił 44 razy. Jego prezentacja trwała: 2 min 55 s czasu netto i 3 min 50 s czasu brutto. Trzecie miejsce, jeżeli chodzi o czas prezentacji, zajął Komitet Wyborczy Sojusz Lewicy Demokratycznej, prezentowany w Wiadomościach 25 razy, przez łącznie 1 min 24 s czasu netto i 1 min 58 s czasu brutto. Poza ścisłą czołówką sytuuje się KW Polskie Stronnictwo Ludowe z 11 wystąpieniami i czasem prezentacji netto równym 37 s, zaś brutto 1 min. 47

48 Poniżej zilustrowany został rozkład czasów netto prezentacji najczęściej eksponowanych komitetów wyborczych. Nieznaczne różnice można zaobserwować w sposobie prezentacji komitetów w czasie brutto. Sposób prezentacji komitetów Komitety wyborcze zostały przedstawione w przeważającej mierze w sposób neutralny. Na 146 wystąpień, 137 oceniono jako neutralne, a jedynie 9 pozytywnie. Lokującemu się na pierwszym miejscu pod względem liczby wystąpień Komitetowi Wyborczemu Prawo i Sprawiedliwość z 50 wystąpieniami przypadły 23 s netto i 27 s brutto czasu pozytywnej prezentacji. Sytuujący się na drugim miejscu Komitet Wyborczy Platforma Obywatelska zanotował wyłącznie wystąpienia neutralne. Z kolei Komitet Wyborczy Sojusz Lewicy Demokratycznej odnotował 21 s czasu pozytywnej prezentacji (zarówno brutto, jak i netto). 48

49 Panorama Średni czas trwania programu w badanym okresie wynosił 29 min 14 s. Tematy wyborcze stanowiły 17% wszystkich prezentowanych materiałów. Średni czas trwania tematów wyborczych w pojedynczym wydaniu Panoramy wynosił 4 min 58 s. Łączny czas prezentacji komitetów W dniach w Panoramie zaprezentowano 18 komitetów wyborczych. W programie zdecydowanie przeważały materiały dotyczące 4 z nich. Pozostałym komitetom poświęcono znacznie mniej uwagi. Zdecydowanym liderem, jeśli chodzi zarówno o czas prezentacji, jak i liczbę wystąpień, był KW Platforma Obywatelska RP. Jego czas prezentacji netto wyniósł 3 min 45 s, a brutto 4 min 46 s, co stanowiło odpowiednio 29,8% netto i 28,3% brutto czasu prezentacji wszystkich komitetów. Na drugim miejscu, niemalże ex aequo, znalazły się KW SLD (prezentowany przez 3 min 7 s netto i 3 min 55 s brutto, czyli 24,8% netto i 23,3 % brutto czasu prezentacji wszystkich komitetów) i KW PiS (prezentowany przez 2 min 40 s netto i 3 min 52 s brutto, czyli 21,2% netto i 23% brutto czasu prezentacji wszystkich komitetów). Ostatni komitet z czołówki, KW PSL, był prezentowany przez 1 min 7 s netto i 1 min 46 s brutto, co stanowiło 8,9% netto i 10,5% brutto czasu prezentacji wszystkich komitetów. Jeśli chodzi o częstotliwość i czas pojawiania się kandydatów, wyniki są bardziej wyrównane, choć liderem wciąż pozostaje Sławomir Piechota, kandydat z KW PO RP, prezentowany 6 razy przez łącznie 32 s, co stanowi 9,3% całkowitego czasu prezentacji wszystkich kandydatów. Na drugim miejscu znalazł się pokazywany 5 razy Rafał Dutkiewicz z KWW Rafała Dutkiewicza (21 s), a na trzecim Witold Waszczykowski (KW PiS), prezentowany przez 20 s, pojawiający się w Panoramie 4 razy. Poniższe wykresy przedstawiają udział poszczególnych komitetów w ogólnym czasie prezentacji (netto i brutto) materiałów dotyczących kampanii samorządowej. 49

50 Sposób prezentacji komitetów W badanych dniach większość prezentacji wyborczych, czyli 56% została oceniona jako neutralne, jednak duży odsetek prezentacji zakwalifikowano jako pozytywne 38%. Pozostałe 6% prezentacji to prezentacje negatywne. KW PO RP przez 1 min 43 s brutto przedstawiano w pozytywny sposób, co stanowi 36% czasu jego wszystkich prezentacji i ponad 1/4 pozytywnych prezentacji wszystkich komitetów brutto. Aż 44,6% czasu pozytywnych prezentacji stało się udziałem KW SLD, który był prezentowany w taki sposób przez 2 min 52 s czasu brutto, co stanowi 73,2% jego wszystkich prezentacji. 22,8% materiałów ocenianych pozytywnie dotyczyło KW PiS, który był eksponowany w ten sposób przez 1 min 28 s, co stanowi 37,9% jego wszystkich prezentacji. KW PSL ani razu nie prezentowano w sposób pozytywny. Z wyjątkiem KW PO RP wszystkie 3 komitety zostały pokazane w Panoramie w sposób negatywny, jednak czasy takich ekspozycji były krótkie. KW PiS prezentowano w sposób zakwalifikowany jako negatywny przez 19 s brutto, KW PSL przez 14 s brutto, KW SLD przez 12 s brutto. Poniższy wykres przedstawia sposób prezentacji 4 najczęściej prezentowanych komitetów. 50