Raport z monitoringu programów informacyjnych TVP w okresie

Transkrypt

1 Raport z monitoringu programów informacyjnych TVP w okresie W raporcie przedstawiana jest analiza wybranych programów informacyjnych telewizji publicznej. Analiza obejmuje główne wydania 17 serwisów lokalnych ośrodków TVP z 16 województw oraz główne wydania Wiadomości TVP1 (godz ) i Panoramy TVP2 (godz. 18). Raport dotyczy okresu od 8 listopada do 14 listopada 2010 roku. Spis treści: WSTĘP... 2 PODSUMOWANIE TYGODNIA RAPORT OGÓLNY RAPORTY CZĄSTKOWE Województwo dolnośląskie Fakty Wrocław Województwo kujawsko-pomorskie Zbliżenia Bydgoszcz Województwo lubelskie Panorama Lublin Województwo lubuskie Informacje Lubuskie Województwo łódzkie Łódzkie Wiadomości Dnia Województwo małopolskie Kronika Kraków Województwo mazowieckie Kurier Mazowiecki Województwo mazowieckie Kurier Warszawski Województwo opolskie Kurier Opolski Województwo podlaskie Obiektyw Białystok Województwo podkarpackie Aktualności Rzeszów Województwo pomorskie Panorama Gdańsk Województwo śląskie Aktualności Katowice Województwo świętokrzyskie Informacje Kielce Województwo warmińsko mazurskie Informacje Województwo wielkopolskie Teleskop Poznań Województwo zachodniopomorskie Kronika Szczecin Wiadomości Panorama

2 WSTĘP Monitoring przeprowadzany jest na zlecenie Fundacji im. Batorego w okresie bezpośrednio poprzedzającym wybory samorządowe od do Od prowadzony był pilotaż monitoringu, w trakcie którego testowano rzetelność i trafność przyjętej metodologii. Celem badań jest zmierzenie czasu poświęconego prezentacji poszczególnych komitetów wyborczych i kandydatów w wybranych programach informacyjnych telewizji publicznej oraz określenie sposobu, w jaki są oni prezentowani. Analizę wykonuje zespół socjologów pod kierunkiem Grażyny Szymańskiej-Matusiewicz i Małgorzaty Głowani, doktorantek Instytutu Socjologii Uniwersytetu Warszawskiego. Badania zostały oparte na metodologii wypracowanej w oparciu o podręcznik National Democratic Institute w konsultacji z prof. Mirosławą Grabowską. Metodologia w swoich zasadniczych zarysach podobna jest do metodologii stosowanej podczas monitoringu kampanii przed wyborami prezydenckimi Niezbędne modyfikacje wprowadzone zostały w związku z koniecznością uwzględnienia specyfiki wyborów samorządowych (wielość kandydatów startujących do władz lokalnych różnych szczebli) oraz rozszerzonego zakresu badania (włączenie ośrodków regionalnych TVP). Monitoring składa się z dwóch części: ilościowej i jakościowej. Dane ilościowe czasu na antenie poszczególnych komitetów wyborczych audytowane są przez firmę Nielsen Audience Measurement. W części jakościowej grupa socjologów bada kontekst, w jakim przedstawiani są poszczególni kandydaci, oceniając go w kategoriach: negatywny, pozytywny, neutralny. Rezultatem badania jest ranking komitetów wyborczych pod względem długości prezentowania ich na antenie w poszczególnych programach wraz z oceną sposobu prezentacji (negatywna, pozytywna, neutralna). W trakcie monitoringu ogłaszane są raporty tygodniowe, a po zakończeniu wyborów zostanie opracowany raport końcowy. W niniejszym raporcie opublikowano wyniki z tygodnia od 8 do 14 listopada Raport rozpoczyna podsumowanie tygodnia w serwisach informacyjnych, po którym następują szczegółowe raporty z każdego ośrodka TVP, ułożone w kolejności alfabetycznej według nazw miast wojewódzkich. NOTA METODOLOGICZNA Analizie poddano następujące zmienne: łączny czas prezentacji komitetów wyborczych: wprowadzono rozróżnienie na czas netto (czas prezentacji komitetu poprzez wypowiedzi i obrazy bez głosu kandydatów oraz osób kojarzonych z komitetem) oraz czas brutto (czas netto oraz czas prezentacji komitetu poprzez wypowiedzi o komitecie formułowane przez innych), sposób przedstawienia komitetu (neutralny, pozytywny bądź negatywny). 2

3 PODSUMOWANIE TYGODNIA Zainteresowanie wyborami samorządowymi w poszczególnych ośrodkach TVP Najwięcej całkowitego czasu antenowego poświęciły materiałom wyborczym programy informacyjne TVP w województwach: kujawsko - pomorskim(32%), podlaskim (31) pomorskim (30,2), warmińsko mazurskim (21,7). Po kilkanaście procent programy informacyjne w Warszawie Kurier Warszawski, województwach śląskim i zachodniopomorskim. Podobnie jak w zeszłym tygodniu nic o wyborach nie wyemitował Kurier Mazowiecki. Program Średni czas emisji Średni czas materiałów wyborczych Odsetek materiałów wyborczych Kurier Opolski 00:18:36 00:06:30 35 Zbliżenia Bydgoszcz 00:19:52 00:06:24 32,2 Obiektyw Białystok 00:20:09 00:06:14 31 Panorama Gdańsk 00:20:00 00:06:02 30,2 Fakty Wrocław 00:16:41 00:04:36 27,6 Informacje Kielce 00:15:54 00:04:00 25,2 Teleskop Poznań 00:14:42 00:03:42 25,2 Informacje Olsztyn 00:21:01 00:04:34 21,7 Wiadomości 00:23:46 00:04:21 18,3 Panorama Lublin 00:19:38 00:03:02 15,5 Kurier Warszawski 00:09:38 00:01:27 15,1 Łódzkie Wiadomości Dnia 00:16:50 00:02:32 15,1 Kronika Szczecin 00:42:20 00:06:16 14,8 Aktualności Rzeszów 00:19:59 00:02:42 13,6 Aktualności Katowice 00:19:18 00:02:24 12,4 Informacje Lubuskie 00:16:10 00:01:54 11,8 Kronika Kraków 00:15:08 00:01:37 10,7 Panorama 00:27:21 00:01:51 6,8 Kurier Mazowiecki 00:07:45 00:00:00 0 Ocena jakościowa W programach informacyjnych emitowanych przez ośrodki regionalne TVP komitety wyborcze w większości prezentowane były w analizowanym okresie w sposób neutralny (ponad 70% całkowitego czasu poświęconego materiałom wyborczym). Było tez wiele materiałów o zróżnicowanym wydźwięku. Podobnie jak w zeszłym tygodniu najbardziej zróżnicowane były 3

4 prezentacje komitetów wyborczych wiodących partii politycznych, przy czym prezentacje negatywne stanowiły w większości ośrodków regionalnych znikomy odsetek analizowanych materiałów (np. 8% w Gdańsku, 5% w Szczecinie). W Łodzi ani jeden materiał nie był negatywny. W Warszawie (Kurier Warszawski) najwięcej prezentacji negatywnych przypadło KW PO RP. Podobnie we Wrocławiu gdzie konflikt wokół Dutkiewicza przysporzył komitetowi PO 54% negatywnych prezentacji. W Rzeszowie jedyny negatywny materiał był o PO (tylko w czasie brutto), ale też Komitet ten miał najdłuższy czas prezentacji pozytywnej (44%). W Opolu materiały negatywne stanowiły ok. 30% całości materiałów wyborczych i dotyczyły głównie KW PSL i KW PO RP (35% i 17% ich prezentacji), choć również KW SLD i KW PiS. W Białymstoku wszystkie materiały o KW PiS były neutralne, jak również zdecydowana większość materiałów poświęconych KW PO. W ośrodku katowickim najwięcej pozytywnych prezentacji miał KW PSL, a negatywnych KW PO RP, przy zróżnicowanych materiałach o KW PiS. Kielce wyłącznie pozytywnie pokazały KW Samoobrona (100%) oraz PO RP (94%), a większość negatywnych prezentacji odnosiła się do KW Teraz Kielce (93%) i KW PiS (37%). W Lublinie negatywne materiały dotyczyły KW PSL. W programach ogólnopolskich prezentacje negatywne nadal stanowią większy odsetek niż w programach regionalnych. Dzieje się tak za sprawą trwających wciąż reperkusji wyrzucenia z PiS Joanny Kluzik i Elżbiety Jakubik, które zdominowały informacje o kampanii samorządowej PiS (patrz uzasadnienia). W Wiadomościach 10 z 19 KW przedstawionych było w sposób inny niż neutralny, przy czym najwięcej materiałów negatywnych odnotował KW PiS (7 min 16 s, co stanowiło 79% całkowitego czasu prezentacji tego komitetu). Czas negatywnej prezentacji KW PO RP wyniósł 29 s przy 39 s prezentacji neutralnej i 18 s pozytywnej, KW Polskie Stronnictwo Ludowe prezentowany był natomiast negatywnie przez 10 sekund, neutralnie przez 18 sekund, a pozytywnie przez 6 sekund. W badanym tygodniu, Komitet Wyborczy SLD prezentowany był z kolei neutralnie (1 min 29 s) i pozytywnie (45 sekund). W Panoramie pozytywnie przedstawiany był głównie SLD 19,6%, po nim KW PSL z czasem 28 s i KW PO (6 s). Najwięcej prezentacji negatywnych przypadło KW PiS (70, 8 % całkowitego czasu prezentacji tego komitetu przy 10% pozytywnych i 12% neutralnych), po nim KW SLD 33,3% (56s) i KW PO - 29,4% (58s). prezentacji KW PO RP i KW SLD przedstawione były w ok. 13 % swoich prezentacji w sposób negatywny. Kandydaci Co ciekawe kandydaci prezentowani najczęściej lub/i najdłużej w programach ogólnopolskich to nie osoby z czołówek gazet, ale mało znani kandydaci niezależni. Spowodowane jest to dużą ilością materiałów z kraju poświeconym krótkiej, czasem żartobliwej prezentacji rożnych kandydatów. 4

5 I tak w Wiadomościach najdłużej prezentowany był Grzegorz Teresiński z KW Grzegorz Teresiński w 2 wystąpieniach z czasem 17 sekund (9,3%) i Dominik Matelski (jedno wystąpienie - 10 sekund) i dopiero Gronkiewicz- Waltz, z. 9 sekundami czasu kandydata i 10 s czasu urzędowego (z racji pełnionej funkcji). W Panoramie zaś Małgorzata Mańka-Szulik 40 s i Jacek Karnowski 24 s. RAPORT OGÓLNY Województwo dolnośląskie Fakty Wrocław, godz Najczęściej prezentowanym w analizowanym tygodniu komitetem był Komitet Wyborczy Platformy Obywatelskiej RP (24,7% czasu netto i 27,6% brutto całkowitego czasu prezentacji). Pojawił się w 48 wystąpieniach, a czasy jego prezentacji wyniosły 3 min 16 sek netto oraz 7 min 05 sek brutto. Uwagę zwraca duża różnica pomiędzy czasem netto i brutto, która oznacza, że KW PO RP był często przedstawiany za pośrednictwem wypowiedzi biernych (osób niezwiązanych z komitetem). Najczęściej prezentowanym kandydatem był Rafał Dutkiewicz. Na drugim miejscu znalazł się kandydat PO Sławomir Piechota. Pod względem sposobu prezentacji ciekawy wydaje się przypadek KW PO RP, gdzie mamy do czynienia z przewagą (3 min 50 sek; 54,1%) negatywnego sposobu prezentacji. Ma to zapewne związek z szeroko komentowanym na antenie Faktów Wrocław procesem wytoczonym KW PO RP w trybie wyborczym przez KW Rafała Dutkiewicza, który Platforma przegrała. Województwo kujawsko-pomorskie Zbliżenia Bydgoszcz, godz W okresie główne wydanie Zbliżeń Bydgoszcz poświęciło kampanii samorządowej 32,2% ogólnego czasu emisji. Najdłuższy czas prezentacji miał KW Platforma Obywatelska RP (4 min 49 sek netto i 10 min 08 sek brutto, co stanowiło 26,1% czasu netto i 37,6% czasu brutto całkowitej prezentacji wszystkich komitetów w badanym okresie). Przez większość czasu\zsa prezentacji (64%) komitety przedstawiono w sposób neutralny. Ocen pozytywnych było 21,6%, a negatywnych 14,4%. W najbardziej zróżnicowany sposób zostało zaprezentowanych 5 komitetów: KW PO RP (jako jedyny posiadał trzy rodzaje ocen: neutralne, pozytywne i negatywne) oraz Komitet Wyborczy SLD, KW PiS, KWW Dombrowicz Miasto dla pokoleń i KWW Michała Zaleskiego Czas Gospodarzy (tu prezentacje były neutralne i pozytywne). Najczęściej w serwisie informacyjnym Województwo lubelskie Panorama Lublin, godz W badanym tygodniu najdłużej prezentowanym komitetem w Panoramie Lubelskiej był KW Platforma Obywatelska RP, zaś najczęściej prezentowany był KW Prawo i Sprawiedliwość. Kandydat z tej partii był również liderem pod względem ilości prezentacji. Na drugim miejscu 5

6 plasuje się kandydat KW PO RP z dwukrotnie krótszym niż poprzednik czasem prezentacji. Zdecydowana większość prezentacji wyborczych była oceniana jako neutralna. Oba najczęściej prezentowane komitety partyjne były prezentowane również w pozytywny sposób, lecz 78,9% takich prezentacji było udziałem KW PO RP, pozostałe 14,1 % wszystkich pozytywnych prezentacji dotyczyło KW PiS. Marginalny odsetek pozytywnych prezentacji stał się udziałem KW Polskie Stronnictwo Ludowe, tenże komitet jako jedyny był prezentowany w negatywny sposób. Województwo lubuskie Informacje Lubuskie, godz W tygodniu najczęściej prezentowanym w głównym wydaniu Informacji Lubuskich komitetem był Komitet Wyborczy Platforma Obywatelska RP (43% czasu netto i 44% brutto całkowitego czasu prezentacji). Komitet pojawił się w 36 wystąpieniach, a czas jego prezentacji wyniósł 2 min. 5 sek. netto i 3 min. 15 sek. brutto. Najczęściej prezentowanym kandydatem w analizowanym tygodniu była Elżbieta Rafalska z KW Prawo i Sprawiedliwość. Pojawiła się w 8 wystąpieniach, a czas jej prezentacji wyniósł 55 sek., co stanowiło 31% całkowitego czasu prezentacji wszystkich kandydatów. W analizowanym okresie w głównym wydaniu Informacji Lubuskich większość komitetów przedstawiano w sposób neutralny. Województwo łódzkie Łódzkie Wiadomości Dnia, godz W tygodniu w głównym wydaniu Łódzkich Wiadomości Dnia zaprezentowano 10 komitetów. Najczęściej prezentowanym w tym okresie komitetem był KW Platforma Obywatelska RP. Poświęcono mu 33% czasu netto i 32% czasu brutto całkowitego czasu prezentacji wszystkich komitetów. Prezentowany był w 39 wystąpieniach, a łączny czas jego prezentacji wyniósł 3 min 23 sek czasu netto i 3 min 45 sek czasu brutto. Najczęściej prezentowanym kandydatem był Witold Waszczykowski, reprezentowany przez KW Prawo i Sprawiedliwość. Przedstawiano go w dziewięciu prezentacjach przez 1 min 24 sek co stanowi 14% czasu poświęconego prezentacji kandydatów. Komitety w przeważającej większości prezentowane były neutralnie (w ok. 80%), a cztery z nich (KW Prawo i Sprawiedliwość, KW SLD, KW Platforma Obywatelska RP oraz KWW Zdzisławy Janowskiej) prezentowano także pozytywnie. Zabrakło prezentacji negatywnych. Województwo małopolskie Kronika Kraków, godz W analizowanym tygodniu materiały wyborcze w Kronice Kraków zajmowały 11 min 22 sek., przy średnim czasie trwania materiałów wyborczych 1 min 37 sek., co daje 10,7% całkowitego czasu trwania emisji. Najdłuższy czas prezentacji zarówno netto i brutto, odnotował KW Prawo 6

7 i Sprawiedliwość. Uwagę zwraca duża przewaga pod względem czasu prezentacji (netto i brutto) KW PiS nad pozostałymi komitetami. W analizowanym tygodniu nie zauważono wyraźnego zróżnicowania sposobu prezentacji w obrębie poszczególnych komitetów. Większość komitetów była prezentowana neutralnie, trzy zostały zaprezentowane tylko pozytywnie. Jedynym komitetem, w przypadku którego można dostrzec niewielkie zróżnicowanie w sposobie prezentacji był KW PiS. Województwo mazowieckie Kurier Mazowiecki, godz W tygodniu w Kurierze Mazowieckim nie pojawił się żaden materiał dotyczący wyborów samorządowych. Województwo mazowieckie Kurier Warszawski, godz W okresie , tematy wyborcze stanowiły 15,1% wszystkich prezentowanych w głównym wydaniu Kuriera Warszawskiego materiałów i trwały łącznie 10 min. 12 sek. Najczęściej prezentowanym przez Kurier Warszawski komitetem był KW Platforma Obywatelska RP z łącznym czasem prezentacji 28 sek. netto i 1 min. 37 sek. brutto. Sposób prezentacji komitetów w analizowanym tygodniu nie był zróżnicowany: jedynie 2 z 10 komitetów prezentowane były w sposób inny niż neutralny. Najdłuższy czas negatywnej prezentacji przypadł KW PO RP i wyniósł 1 min. 4 sek. Województwo opolskie Kurier Opolski, godz W tygodniu w głównym wydaniu programu Kurier Opolski zaprezentowano 13 komitetów wyborczych. Najczęściej prezentowanym na antenie Kuriera Opolskiego komitetem był pojawiający się w 66 wystąpieniach Komitet Wyborczy Platformy Obywatelskiej RP. Warto zauważyć dużą różnicę pomiędzy czasem netto prezentacji komitetu (5 min 56 sek) i czasem brutto (8 min 16 sek). Czasy prezentacji KW PO RP stanowiły odpowiednio 27,2% i 31% całkowitego czasu prezentacji wszystkich komitetów. Oznacza to, że przez dużą część wystąpień KW PO RP był prezentowany za pośrednictwem wypowiedzi biernych. Sposób prezentacji komitetów wyborczych był zróżnicowany. Program Kurier Opolski wyróżnia się dużym odsetkiem prezentacji negatywnych (29,6%). W sposób najbardziej zróżnicowany były prezentowane komitety KW PSL oraz KW PO RP, z dość dużym odsetkiem czasu negatywnych prezentacji (35% i 27%).. W sposób zróżnicowany prezentowane były także komitety KW SLD, KW PiS oraz KW Mniejszość Niemiecka. W 100 % pozytywnie został przedstawiony jeden prezentowany bardzo krótko komitet, Wspólnota Obywatelska 2006 r. Pozostałe komitety były prezentowane neutralnie lub negatywnie. W raporcie omawiamy przypadek materiału dotyczącego tzw. półksiężyca biedy 7

8 na Opolszczyźnie, w którym bardzo wyraźnie widoczne jest nastawienie dziennikarza do omawianego zagadnienia. Województwo podlaskie Obiektyw Białystok, godz Program Obiektyw Białystok emitowany na antenie TVP Białystok w tygodniu trwał średnio 20 min 9 sek. Prezentacja komitetów wyborczych stanowiła 31% czasu emisji wszystkich programów i trwała 43 min 44 sek. Najczęściej prezentowanym komitetem był KW Prawa i Sprawiedliwości z 67 wystąpieniami wszystkie zostały ocenione neutralnie. Drugim, najczęściej prezentowanym komitetem było KW Platformy Obywatelskiej RP z 62 wystąpieniami (49 ocenione neutralnie, 13 negatywnie). Dosyć często pojawiał się także komitet Sojuszu Lewicy Demokratycznej: 52 wystąpienia (38 oceniono neutralnie, 14 pozytywnie). Województwo podkarpackie Aktualności Rzeszów, godz W analizowanym okresie w głównym wydaniu Aktualności Rzeszów najczęściej i najdłużej prezentowano KW Prawo i Sprawiedliwość (3 min 31 sek. czasu prezentacji netto oraz 6 min. 4 sek. czasu prezentacji brutto). Drugi pod tym względem KW Platforma Obywatelska RP prezentowano dwukrotnie krócej (w aspekcie czasu prezentacji brutto i netto). Dwa najdłużej prezentowane komitety zajęły 71 proc. czasu prezentacji (tak brutto jak i netto) wszystkich komitetów. KW PO RP jako jedyny komitet został zaprezentowany w sposób negatywny (jednak jedynie w ramach czasu prezentacji brutto). Z drugiej strony najdłużej był prezentowany w sposób pozytywny (zajmując przy tym 44 proc. czasu wszystkich prezentacji brutto o takim charakterze). Oprócz tego, jeszcze trzy komitety prezentowano w sposób pozytywny (KW PiS, KW Polskie Stronnictwo Ludowe oraz KWW Tadeusza Ferenca Rozwój Rzeszowa ).Pozostałe komitet prezentowano wyłącznie neutralnie. Województwo pomorskie Panorama Gdańsk, godz W okresie główne wydanie Panoramy poświęciło kampanii samorządowej 30,2% ogólnego czasu emisji. Przez zdecydowanie najdłuższy czas prezentowane były komitety partyjne na pierwszym miejscu - KW PO RP (7 min 27 sek netto i 15 min 19 sek brutto), na drugim KW PIS (6 min 31 sek netto i 12 min 34 sek brutto), na trzecim KW SLD (3 min 9 sek netto i 7 min 7 sek brutto). Komitety wyborcze przedstawiano w przeważającym stopniu w sposób neutralny (67,2%). Uwagę zwraca bardzo mały odsetek prezentacji negatywnych jedynie 8%. W najbardziej zróżnicowany sposób pokazywane były komitety partyjne zwłaszcza KW PO RP i KW PIS, jednak zawsze przeważały prezentacje neutralne. 8

9 Województwo śląskie Aktualności Katowice, godz W omawianym tygodniu w głównym wydaniu Aktualności Katowice odsetek czasu emisji przeznaczony na materiały wyborcze wynosił 12,4 %. Ogółem prezentowanych było 6 komitetów wyborczych, z czego najdłużej prezentowany był Komitet Wyborczy Prawo i Sprawiedliwość. Kolejne miejsca zajmują KW SLD, KW PSL i KW PO RP. Najkrócej prezentowane komitety to KW Forum Samorządowe i Piotr Uszok oraz KW Ruch Autonomii Śląska. Komitety były prezentowane w sposób zróżnicowany: jedynie dwa prezentowane najkrócej były pokazane wyłącznie w sposób neutralny. Komitetem o największym odsetku prezentacji pozytywnych był KW PSL, a negatywnych KW PO RP. Najbardziej zróżnicowany był sposób prezentacji KW PiS. Ciekawym przypadek do analizy to dwukrotnie pojawiające się w materiałach dotyczących wyborów wypowiedzi politologów, które wpływają na sposób prezentacji komitetów wyborczych. Województwo świętokrzyskie Informacje Kielce, godz W analizowanym tygodniu, najdłużej i najczęściej pokazywanym komitetem w głównym wydaniu Informacji Kielce był KW Sojuszu Lewicy Demokratycznej (33 wystąpienia, 23 proc. czasu prezentacji brutto i 24 proc. czasu prezentacji netto wszystkich komitetów). Komitetami pokazywanymi w sposób najbardziej korzystny były KW Nasz Dom Polska Samoobrona Andrzeja Leppera oraz KW Platforma Obywatelska RP. KW Nasz Dom Polska Samoobrona Andrzeja Leppera pokazywano wyłącznie w sposób pozytywny. Taki charakter miało 94 proc. czasu prezentacji brutto KW PO RP. Najmniej korzystnie zaprezentowano KWW Teraz Kielce Konrad Łęcki (93 proc. czasu prezentacji brutto tego komitetu miało charakter negatywny) oraz KW PiS najdłużej prezentowany w sposób negatywny przez 1 min 4 sek. czasu prezentacji brutto (37 proc. czasu prezentacji brutto tego komitetu). Województwo warmińsko-mazurskie Informacje Olsztyn, godz W tygodniu w głównym wydaniu programu Informacje emitowanego na antenie TVP Olsztyn dwa komitety - KW Platforma Obywatelska RP oraz KW SLD - zdominowały materiały wyborcze. Łączny czas ich prezentacji stanowił ponad 50 procent całkowitego czasu prezentacji wszystkich komitetów (zarówno netto, jak i brutto). Materiały wyborcze w Informacjach Olsztyn stanowiły 21,7 % całkowitego czasu emisji programu. W zdecydowanej mierze przeważały materiały neutralne (82,7%), choć odnotowano również ekspozycje negatywne (10,8%) i pozytywne (6,5%). W głównej mierze, zarówno negatywnie jak i pozytywnie prezentowane były komitety wyborcze, którym odpowiadał najdłuższy czas emisji (KW PO RP i KW SLD). 9

10 Województwo wielkopolskie Teleskop Poznań, godz W okresie najczęściej prezentowanym komitetem w głównym wydaniu programu Teleskop Poznań był Komitet Wyborczy Platforma Obywatelska RP. Czas prezentacji tego komitetu stanowił 41% czasu netto i 43% czasu brutto całkowitego czasu prezentacji wszystkich komitetów. Komitet ten pojawił się w 48 wystąpieniach, zaś czas jego prezentacji wyniósł 4 min 17 sek netto i 5 min 46 sek brutto. Najczęściej prezentowanym kandydatem w analizowanym tygodniu był Jacek Bachalski z KW Sojusz Lewicy Demokratycznej. Pojawił się w 14 wystąpieniach, a czas jego prezentacji wyniósł 50 sek, co stanowiło 13% całkowitego czasu prezentacji wszystkich kandydatów. W analizowanym okresie w głównym wydaniu Teleskopu Poznań większość komitetów przedstawiano w sposób neutralny. Województwo zachodniopomorskie Kronika Szczecin, godz. 18 W okresie Kronika - Obraz Dnia poświęciła kampanii samorządowej prawie 15% ogólnego czasu emisji. Przez zdecydowanie najdłuższy czas prezentowane były komitety partyjne. Na pierwszym miejscu pod względem długości czasu prezentacji znalazł się KW Platforma Obywatelska RP, na drugim KW Prawo i Sprawiedliwość, na trzecim zaś KW Sojusz Lewicy Demokratycznej. Komitety wyborcze przedstawiano w przeważającym stopniu w sposób neutralny (prawie 70% ogólnego czasu prezentacji). Zwraca uwagę mały odsetek prezentacji negatywnych (tylko 5,4% ogólnego czasu prezentacji). W najbardziej zróżnicowany sposób pokazywany był KW PO RP. Wiadomości, TVP1, godz W badanym okresie, tematy wyborcze stanowiły 16,9% wszystkich prezentowanych w głównym wydaniu Wiadomości materiałów i trwały 30 min 31 s. Najczęściej prezentowanym przez Wiadomości komitetem był KW Prawo i Sprawiedliwość, z łącznym czasem prezentacji 7 min 58 s netto i 9 min 12 s brutto. Sposób prezentacji komitetów był w analizowanym tygodniu bardzo zróżnicowany: aż 10 z 19 komitetów prezentowanych było w sposób inny niż neutralny. Najdłuższy czas negatywnej prezentacji przypadł KW Prawo i Sprawiedliwość i wyniósł 7 min 16 s. Panorama, TVP2, godz W okresie , materiały wyborcze stanowiły 6,8% wszystkich prezentowanych w głównym wydaniu Panoramy materiałów i trwały łącznie 13 min 1 s. Najczęściej prezentowanym przez Panoramę komitetem był KW Prawo i Sprawiedliwość z łącznym czasem prezentacji 4 min 42 s netto i 5 min 56 s brutto. Sposób prezentacji komitetów był w analizowanym tygodniu bardzo zróżnicowany: 7 z 16 komitetów prezentowanych było w sposób 10

11 inny niż neutralny. Najdłuższy czas negatywnej prezentacji przypadł KW PiS i wyniósł 4 min 12 s. RAPORTY CZĄSTKOWE Województwo dolnośląskie Fakty Wrocław, godz W badanym okresie czas trwania materiałów wyborczych na antenie Faktów Wrocław wyniósł 32 min 18 s (niemal dwa razy więcej niż w ubiegłym tygodniu), co stanowiło niemal 28% (27,6%) czasu trwania wszystkich materiałów. Średni czas trwania emisji wyniósł 16 min 41 s, a średni czas trwania materiału wyborczego 4 min 36 s. Całkowity czas prezentacji komitetów wyborczych W tygodniu na antenie Faktów Wrocław zaprezentowano 11 komitetów wyborczych. Najczęściej prezentowanym wśród nich był Komitet Wyborczy Platformy Obywatelskiej RP (24,7% czasu netto i 27,6% brutto całkowitego czasu prezentacji). Komitet pojawił się w 48 wystąpieniach, a czasy jego prezentacji wyniosły 3 min 16 sek netto oraz 7 min 05 sek brutto. Uwagę zwraca duża różnica pomiędzy czasem netto i brutto, która oznacza, że KW PO RP był często przedstawiany za pośrednictwem wypowiedzi biernych (osób niezwiązanych z komitetem). Na kolejnych miejscach, z bardzo podobnymi czasami prezentacji, znalazły się: Komitet Wyborczy Rafała Dutkiewicza oraz Komitet Wyborczy Prawa i Sprawiedliwości. Pierwszy pojawił się w 28 wystąpieniach o łącznym czasie prezentacji netto wynoszącym 2 min 23 sek, oraz brutto równym 5 min 06 sek (18,1% i 19,9%). Czas prezentacji drugiego wyniósł 2 min 29 sek netto i 5 min 01 sek, co stanowiło z kolei 18,8 i 19,5% łącznego czasu prezentacji wszystkich komitetów. KW PiS pojawiła się w 31 wystąpieniach. Również w wypadku tych komitetów mamy do czynienia z wysokimi różnicami pomiędzy czasem netto i brutto, a więc dużym odsetkiem wypowiedzi biernych. Czwartym najczęściej prezentowanym komitetem był w analizowanym okresie Komitet Wyborczy Sojuszu Lewicy Demokratycznej. Z łącznym czasem prezentacji netto równym 2 min 24 sek i 3 min 28 brutto materiały poświęcone KW SLD stanowiły odpowiednio 18,2 i 13, 5% wszystkich materiałów wyborczych. Podczas gdy czas prezentacji netto przekroczył 1 min jedynie w przypadku 4 komitetów, analiza czasu brutto ujawniła 6 komitetów, którym udało się przekroczyć jednominutowy próg. Chodzi przede wszystkim o Komitet Wyborczy Polskiego Stronnictwa Ludowego, który pojawił się w 15 wystąpieniach, z czasem prezentacji brutto równym 1 min 57 sek, co stanowi 7,6% łącznego czasu prezentacji wszystkich komitetów. Na wykresie pojawia się także Komitet Wyborczy Wyborców Patryk Wild Nowoczesny Wałbrzych (8 wystąpień podczas 28 sek czasu netto, 1 min 05 sek czasu brutto). 11

12 Nazwa komitetu % czasu prezentacji netto KW Polskie Stronnictwo Ludowe 5.8 KWW Robert Raczyoski Lubin KWW Patryk Wild Nowoczesny Wałbrzych 3.5 KW Chrześcijaoska Inicjatywa Społeczna 2.9 KWW Wałbrzyska Wspólnota Samorządowa 1.8 KWW DIALOG, WSPÓŁPRACA I ROZWÓJ 1.3 KWW ŁĄCZY NAS BOGATYNIA 0.3 Najczęściej prezentowanym kandydatem był Rafał Dutkiewicz. Obecny prezydent w roli kandydata pojawił się w 11 wystąpieniach, a czas ich prezentacji wyniósł 1 min 25 sek, co stanowiło 17,2% całkowitego czasu prezentacji wszystkich kandydatów. Rafał Dutkiewicz pojawił 12

13 się także w 4 wystąpieniach o łącznym czasie 30 sek, gdzie prezentowany był w roli prezydenta. Na drugim miejscu znalazł się kandydat PO Sławomir Piechota, prezentowany w 14 wystąpieniach o łącznym czasie 1 min 20 sek (16,2% całkowitego czasu prezentacji wszystkich kandydatów). Sposób prezentacji komitetów W analizowanym tygodniu w głównym wydaniu Faktów Wrocław jedynie trzy komitety były prezentowane w sposób zróżnicowany. Ciekawy wydaje się przypadek KW PO RP, gdzie mamy do czynienia z przewagą (3 min 50 sek; 54,1%) negatywnego sposobu prezentacji. Ma to zapewne związek z szeroko komentowanym na antenie Faktów Wrocław procesem wytoczonym KW PO RP w trybie wyborczym przez KW Rafała Dutkiewicza, który Platforma przegrała. 21 sek materiałów poświęconych Komitetowi Wyborczemu SLD miało charakter pozytywny, co stanowiło 10% sposobu prezentacji tego komitetu w minionym tygodniu. Niemal przez połowę (48,7%, 57 sek) czasu brutto pozytywnie przedstawiany był natomiast Komitet Wyborczy Polskiego Stronnictwa Ludowego. Pozostałe komitety, w tym KW PiS i KW Rafała Dutkiewicza, prezentowane były w sposób neutralny. Sposób prezentacji komitetów 04:19 54,1% 03:36 45,9% 90% 02:53 02:10 01:26 negatywnie neutralnie pozytywnie 00:43 00:00 KW Platforma Obywatelska RP 10% Komitet Wyborczy SLD Ciekawy przypadek Materiał został wyemitowany Teza zawarta w materiale: Platforma Obywatelska naruszyła dobra osobiste prezydenta Rafała Dutkiewicza, zamieszczając krzywdzące ogłoszenie w największych dolnośląskich dziennikach. 13

14 Zapowiedź: "Poszło o płatne ogłoszenie w prasie, w którym Platforma Obywatelska atakuje Rafała Dutkiewicza, ostrzegając, że głosując na niego, wyborcy oddadzą władzę w ręce PiS. To kłamstwo, twierdzi prezydent miasta (...)". Głos z offu przytacza treść ogłoszenia: "Obok zdjęcia Jarosława Kaczyńskiego jest jego wypowiedź dla Rzeczpospolitej z września, w której czytamy: Wybory prezydenckie wygraliśmy w 7 województwach, możemy też myśleć o dolnośląskim, bo tam szanse ma lista Rafała Dutkiewicza. Jacek Protasiewicz (PO): "Ostrzegamy wyborców we Wrocławiu i na Dolnym Śląsku: na listach komitetu Dutkiewicza startują, z bardzo wysokich miejsc, osoby które aktywnie wspierały Jarosława Kaczyńskiego podczas ostatniej kampanii prezydenckiej, a także osoby, które mają za sobą wieloletnią działalność w Prawie i Sprawiedliwości". Wymienia przy tym nazwiska, Kazimierza Kimso, Roberta Raczyńskiego i Jerzego Zielińskiego. Rafał Dutkiewicz: "Na konwencji wyborczej PiS-u posłużono się, jak sądzę, najwyższą obelgą, jaką może posłużyć się PiS - porównano mnie do premiera Tuska. To w ustach PiS-u rzecz absolutnie straszliwa. Dzisiaj podobną kłamliwą kampanię rozpoczęła Platforma Obywatelska". Komentarz z offu kontynuuje: "Platforma wraca do najgorszych praktyk i znów atakuje językiem nienawiści - mówi Dawid Jackiewicz, kandydat Prawa i Sprawiedliwości na prezydenta Wrocławia". Dawid Jackiewicz: "To jest przykład na obłudę i taki relatywizm moralny Platformy Obywatelskiej. Z jednej strony setki bilbordów z Donaldem Tuskiem na wrocławskich ulicach, gdzie woła: z dala od polityki, budujmy boiska, budujmy stadiony, budujmy szkoły, a z drugiej strony kilka godzin później ukazuje się artykuł, który jest absolutnym elementem walki politycznej". Wypowiedź dziennikarska podsumowująca materiał: "W pozwie sądowym Komitet Wyborczy Rafała Dutkiewicza domaga się od Platformy Obywatelskiej przeprosin w lokalnych gazetach, przyznania, że treść ogłoszenia była kłamliwa i wpłaty na rzecz Kliniki Onkologii Dziecięcej we Wrocławiu 10 tysięcy złotych." Decyzja sądu zapadnie w piątek. Sprawa była na tym etapie nierozstrzygnięta, jednak wypowiedzi negatywne pod adresem Platformy Obywatelskiej przeważały nad kontrami ze strony PO. Województwo kujawsko-pomorskie Zbliżenia Bydgoszcz W okresie 8 14 listopada Zbliżenia Bydgoszcz wyemitowały 2 godz 19 min materiałów. Średni czas emisji pojedynczego wydania programu wynosił niecałe 20 minut. Łączny czas trwania materiałów z tematami wyborczymi w analizowanym okresie liczył 44 min 50 sek, co stanowi 32,2% wszystkich prezentowanych w tym czasie wiadomości. 14

15 W badanym okresie zaprezentowanych zostało 10 komitetów wyborczych: KWW Lewica, Komitet Wyborczy SLD, KW Nasz Dom Polska Samoobrona Andrzeja Leppera, KW Platforma Obywatelska RP, KW Polskie Stronnictwo Ludowe, KW Prawo i Sprawiedliwość, KWW Dombrowicz Miasto dla pokoleń, KWW Blok troski o Włocławek, KWW Grażyny Ciemniak oraz KWW Michała Zaleskiego Czas Gospodarzy. Łączny czas prezentacji komitetów W okresie 8 14 listopada Zbliżenia Bydgoszcz wyemitowały 18 min 26 sek netto i 26 min 58 sek brutto materiału poświęconego samorządowej kampanii wyborczej. Najczęściej prezentowanym w serwisie informacyjnym TVP Bydgoszcz komitetem był KW Platforma Obywatleska RP z liczbą 86 wystąpień, łącznym czasem netto 4 min 49 sek i czasem brutto 10 min 08 sek (co stanowiło 26,1% czasu netto i 37,6% czasu brutto całkowitej prezentacji wszystkich komitetów w badanym okresie). Drugim najczęściej prezentowanym (ale już ponad dwukrotnie rzadziej, jeśli spojrzymy na ilość wystąpień) komitetem był KW Prawo i Sprawiedliwość z liczbą wystąpień 29, czasem 3 min 23 sek netto i 3 min 35 sek brutto, co stanowiło 18,4% czasu netto i 13,3% czasu brutto całkowitej prezentacji wszystkich komitetów. Kolejnymi komitetami, którym poświęcono najwięcej czasu były posiadające bardzo zbliżony czas prezentacji: KWW Lewica (pokazywany 27 razy, przez 2 min 23 sek netto i 2 min 40 sek brutto, co dawało mu 12,9% czasu netto i 9,9% czasu brutto całkowitej prezentacji wszystkich komitetów) oraz Komitet Wyborczy SLD (z liczbą wystąpień równą 26 i czasem prezentacji: 2 min 11 sek netto i 2 min 44 sek brutto, co równe było 11,8% czasu netto i 10,1% czasu brutto całkowitej prezentacji komitetów). Najczęściej prezentowanym kandydatem był Kosma Złotowski z KW PiS, który był pokazywany przez 2 min 33 sek, co stanowiło 16,9% czasu prezentacji wszystkich kandydatów. Obecnie urzędujący prezydent Bydgoszczy Konstanty Dombrowicz (KWW Dombrowicz Miasto dla pokoleń) wystąpił w Zbliżeniach Bydgoszcz 10 razy, przez łączny czas 1 min 39. Jego prezentacja w roli prezydenta oraz w roli kandydata na ten urząd rozłożyła się po połowie było to kolejno 50 sek i 49 sek. Prezydent Torunia - Michał Zaleski (KWW Michała Zaleskiego Czas Gospodarzy), był prezentowany 15 razy z łącznym czasem wystąpień 1 min 28 sek, z czego tylko 19 sek przeznaczone było na jego prezentację w roli urzędującego prezydenta. Podobnie sytuacja wyglądała w przypadku wojewody kujawsko-pomorskiego Rafała Bruskiego (KW Platforma Obywatelska RP). Ilość jego wystąpień wynosiła 14 (1 min 18 sek), z czego aż 12 (1 min) dotyczyła prezentacji w roli kandydującego w wyborach. Jako urzędujący wojewoda prezentowany był ukazywany tylko przez 18 sek. Poniższe wykresy przedstawiają udział wybranych sześciu komitetów o najdłuższym czasie 15

16 prezentacji w ogólnym czasie (netto i brutto) prezentacji materiałów dotyczących kampanii samorządowej. W kategorii 'Inne' zostały uwzględnione pozostałe komitety (4), których czas prezentacji był niewielki. C zas prezentac ji komitetów wyborc zyc h netto KW PO RP 8% 13% 26% KW PiS KKW L ew ic a Komitet Wyborc z y S L D 10% KWW - Dombrow ic z Mias to dla pokoleo 12% 13% 18% KWW Mic hała Z ales kiego Czas Gospodarzy Inne C zas prezentac ji komitetów wyborc zyc h brutto KW PO RP 7% 10% KW PiS 13% 37% KKW L ew ic a Komitet Wyborc z y S L D 10% 10% 13% KWW - Dombrow ic z Mias to dla pokoleo KWW Mic hała Z ales kiego Czas Gospodarzy Inne 16

17 Sposób prezentacji komitetów W analizowanym okresie łączna ilość wystąpień komitetów wyborczych wynosiła 223, z czego aż 148 (64% czasu prezentacji) było w materiałach ocenionych neutralnie, 53 (21,6%) w materiałach ocenionych pozytywnie i 22 (14,4%) w materiałach ocenionych negatywnie. Cztery komitety: KKW Lewica, KW Nasz Dom Polska Samoobrona Andrzeja Leppera, KWW Blok troski o Włocławek i KWW Grażyny Ciemniak pokazywane były wyłącznie w sposób neutralny. Sposób prezentacji KW PSL był z kolei tylko negatywny, ale składało się nań tylko jedno, piętnastosekundowe wystąpienie. Zróżnicowany sposób prezentacji wystąpił w przypadku pięciu komitetów (KW PO RP, Komitet Wyborczy SLD, KW PiS, KWW Dombrowicz Miasto dla pokoleń i KWW Michała Zaleskiego Czas Gospodarzy). KW PO RP, KW PiS i KWW Dombrowicz Miasto dla pokoleń, to trzy komitety, które miały najdłuższy czas prezentacji. KW PO RP jako jedyny komitet był prezentowany na trzy sposoby: przez 4 min 47 sek brutto (47,2% czasu brutto całkowitej prezentacji tego komitetu) pokazywany był w sposób neutralny, przez 3 min 38 sek (35,9%) w sposób negatywny, a przez 1 min 43 sek (16,9%) neutralnie. KW PiS w większości swoich przedstawień (3 min, czyli niemal 84% brutto całkowitej prezentacji tego komitetu) został oceniony neutralnie, a w około 16% - przez 35 sek brutto pozytywnie. KWW Dombrowicz Miasto dla pokoleń przez większość czasu prezentacji 2 min 26 sek brutto (70,9% czasu brutto całkowitej prezentacji tego komitetu) pokazywany był w sposób neutralny, a przez 1 min brutto (29,1%) pozytywnie. Poniższy wykres przedstawia sposób prezentacji wybranych trzech komitetów wyborczych (z najdłuższymi czasami prezentacji), które miały zróżnicowane oceny. 00:05:02 00:04:19 Sposób prezentacji wybranych komitetów wyborczych 00:03:36 00:02:53 00:02:10 00:01:26 00:00:43 00:00:00 KW PO RP KW PiS KWW - Dombrowicz Miasto dla pokoleo negatywny neutralny pozytywny 17

18 Województwo lubelskie- Panorama Lublin Główne wydanie Panorama Lubelskiej trwało w badanym okresie od 17 min 25 s do 22 min 37 s (średni czas trwania: 19 min 38 s). Tematy wyborcze stanowiły w badanym tygodniu 15,5% wszystkich prezentowanych materiałów. Średni czas trwania tematów wyborczych w pojedynczym wydaniu Panoramy Lubelskiej wynosił 3 min 2 s. Łączny czas prezentacji komitetów W tygodniu w Panoramie Lubelskiej zaprezentowano 10 komitetów wyborczych: KW Prawo i Sprawiedliwość, KW Platforma Obywatelska RP, KW Polskie Stronnictwo Ludowe, KWW Lista Sierakowskiej - Lewica, KWW Zbigniewa Wojciechowskiego, KW Piast, Komitet Wyborczy SLD, Komitet Wyborczy PPP - Sierpień 80, KWW Bezpartyjny Prezydent Dla Obywatela, KW Nasz Dom Polska - Samoobrona Andrzeja Leppera. Najczęściej gościły w Panoramie Lubelskiej KW Prawo i Sprawiedliwość i KW Platforma Obywatelska RP. KW PO RP odnotował 31 wystąpień, zaś łączny czas prezentacji tego komitetu wyniósł 3 min 1 s czasu netto i 3 min 48 s czasu brutto (odpowiednio 28,1% netto i 26,4% brutto całkowitego czasu prezentacji wszystkich komitetów). KW PiS pokazano 34 razy, a łączny czas jego prezentacji wyniósł 2 min 14 s czasu netto i 3 min 6 s czasu brutto, co stanowiło 20,8% netto i 21,5% brutto całkowitego czasu prezentacji wszystkich komitetów. Natomiast najkrótszy czas prezentacji, 31 s miał w badanym okresie KW Nasz Dom Polska- Samoobrona Andrzeja Leppera, prezentowany trzykrotnie. Spośród kandydatów najczęściej pojawiał się na ekranie Lech Sprawka z KW PiS, którego prezentowano 22 razy przez łącznie 1 min 56 s czasu brutto, co stanowi 24,5% całkowitego czasu brutto prezentacji wszystkich kandydatów. Różnica między liderem a kolejnymi kandydatami, jeśli chodzi o długość czasu prezentacji w Panoramie Lubelskiej, jest znaczna. Drugie miejsce z wynikiem 12 prezentacji zajmuje Krzysztof Żuk z KW PO RP. Ten kandydat prezentowany był w programie przez 59 s czasu brutto, a więc 12,4% całkowitego czasu brutto prezentacji wszystkich kandydatów. Poniższe wykresy przedstawiają udział poszczególnych komitetów w ogólnym czasie prezentacji (netto i brutto) materiałów dotyczących kampanii samorządowej. 18

19 Czas prezentacji komitetów netto KW Platforma Obywatelska RP KW Prawo i Sprawiedliwośd 7% 5% 12% 28% KW Polskie Stronnictwo Ludowe 7% KW "Piast" 8% 11% 21% Komitet Wyborczy SLD KKW Lista Sierakowskiej - Lewica KWW Zbigniewa Wojciechowskiego Inne Czas prezentacji komitetów brutto KW Platforma Obywatelska RP KW Prawo i Sprawiedliwośd 5% 5% 8% 5% 6% 7% 15% 26% 21% KW Polskie Stronnictwo Ludowe KW "Piast" KKW Lista Sierakowskiej - Lewica Komitet Wyborczy SLD KW Nasz Dom Polska- Samoobrona Andrzeja Leppera KWW Zbigniewa Wojciechowskiego Inne 19

20 Sposób prezentacji komitetów W analizowanym tygodniu zdecydowaną większość komitetów wyborczych pokazano wyłącznie w sposób neutralny. Jedynie KW PO RP, KW PiS i KW PSL zostały zaprezentowane także pozytywnie. Czas pozytywnej prezentacji KW PO RP wyniósł 2 min 26 s, co stanowiło ponad połowę całkowitej prezentacji tego komitetu, oraz 78,9% całkowitego czasu pozytywnej prezentacji trzech komitetów. Czas neutralnej prezentacji tego komitetu wyniósł 1 min 22 s (12,8% całkowitego czasu neutralnej prezentacji wszystkich komitetów). Natomiast KW PiS przedstawiano pozytywnie przez 26 s około 1/6 całkowitego czasu brutto prezentacji tego komitetu i 14,1% całkowitego czasu pozytywnej prezentacji brutto wszystkich komitetów). Neutralnie pokazywano ten komitet przez 2 min 40 s (24,9% całkowitego czasu brutto neutralnej prezentacji wszystkich komitetów). Z kolei KW PSL był pokazywany pozytywnie przez 13 s, zaś negatywnie przez 37 s, co stanowi prawie 1/3 czasu jego prezentacji brutto. KW PSL był pokazywany neutralnie przez 1 min 24 s (62,7% całkowitego czasu prezentacji tego komitetu, 13,1% całkowitego czasu brutto neutralnej prezentacji wszystkich komitetów). Poniższy wykres przedstawia sposób prezentacji trzech najczęściej prezentowanych komitetów. 00:02:53 00:02:36 00:02:18 00:02:01 64% 86% 00:01:44 00:01:26 00:01:09 00:00:52 00:00:35 00:00:17 36% 14% 27% 63% 10% Negatywnie Neutralnie Pozytywnie 00:00:00 KW Platforma Obywatelska RP KW Prawo i Sprawiedliwosd KW Polskie Stronnictwo Ludowe W analizowanym tygodniu żaden kandydat nie został w Panoramie Lubelskiej przedstawiony w kontekście sprawowanego przez siebie urzędu. 20

21 Województwo lubuskie Informacje Lubuskie Informacje Lubuskie trwaływ badanym okresie średnio 16 minut. Średni czas trwania materiałów wyborczych wynosił: 1 min. 54 sek. Udział materiałów wyborczych w ogólnym czasie emisji programu wyniósł 12%. Łączny czas prezentacji komitetów W tygodniu najczęściej prezentowanym przez Informacje Lubuskie komitetem był KW Platforma Obywatelska RP. Poświęcono mu 43% czasu netto i 44% czasu brutto całkowitego czasu prezentacji wszystkich komitetów. Prezentowany był w 36 wystąpieniach, a łączny czas jego prezentacji wyniósł 2 min. 5 sek. czasu netto i 3 min. 15 sek. czasu brutto. Drugi pod względem czasu prezentacji był KW Prawo i Sprawiedliwość, prezentowany w 21 wystąpieniach, z łącznym czasem prezentacji 1 min. 47 sek. (netto) i 2 min. 37 sek. (brutto). Czas prezentacji tego komitetu stanowił 37% czasu netto i 36% czasu brutto całkowitej prezentacji wszystkich komitetów. Następnym ze względu na czas prezentacji komitetem wyborczym był KW Sojusz Lewicy Demokratycznej, prezentowany przez 40 sek. czasu netto i 50 sek. czasu brutto (14% netto i 11% brutto całkowitego czasu prezentacji komitetów). Prezentowany był on w czasie 10 wystąpień. Najkrótszy czas prezentacji przypadł w badanym okresie dwóm komitetom: KWW Klub Demokratyczny oraz KWW Ruch Wyborców Janusza Korwin-Mikke. Prezentacja obu komitetów wyniosła zaledwie 7% całkowitego czasu netto prezentacji wszystkich komitetów (po 5% brutto całkowitego czasu prezentacji komitetów). 11% Czas prezentacji komitetów brutto 9% 44% KW PO RP KW PiS KW SLD pozostałe 36% Najczęściej prezentowanym kandydatem była Elżbieta Rafalska z KW Prawo i Sprawiedliwość zaprezentowano ją w 8 wystąpieniach, przez 55 sek. czasu (31% całkowitego czasu prezentacji kandydatów). Drugim najczęściej prezentowanym kandydatem była Elżbieta Polak z KW Platforma Obywatelska RP-(6 wystąpień) 31 sek. (17% całkowitego czasu 21

22 prezentacji kandydatów). Trzecim Małgorzata Szabłowska również z KW Platforma Obywatelska RP (5 wystąpień) - 22 sek. (12% całkowitego czasu prezentacji kandydatów). W analizowanym tygodniu, jedynie Janusz Kubicki, prezydent Zielonej Góry został w Informacjach Lubuskich przedstawiony w kontekście pełnionego przez siebie aktualnie urzędu. Czas jego prezentacji netto i brutto wynosił po 11 sek. Sposób prezentacji komitetów W badanym tygodniu, większość wystąpień komitetów wyborczych w Informacjach Lubuskich oceniono neutralnie. Pozytywnie oceniono jedynie prezentacje komitetów KW Platforma Obywatelska RP oraz KW Prawo i Sprawiedliwość. Komitet KW PO RP prezentowany był w sposób pozytywny przez 60% czasu brutto swoich wystąpień (26 wystąpień), zaś KW Prawo i Sprawiedliwość przez 47% czasu brutto (3 wystąpienia). Jedynie KW Platforma Obywatelska RP odnotowała jedno wystąpienie oceniane jako negatywne. Zajęło ono 13% czasu brutto przeznaczonego dla tego komitetu. Województwo łódzkie Łódzkie Wiadomości Dnia Główne wydanie Łódzkich Wiadomości Dnia trwało w badanym tygodniu średnio 16 min 50 sek Średni czas trwania materiałów wyborczych wynosił: 2 min 32 sek Udział materiałów wyborczych w ogólnym czasie emisji programu wyniósł 15%. Łączny czas prezentacji poszczególnych komitetów W tygodniu w Łódzkich Wiadomościach Dnia przedstawiono informacje związane z 10 komitetami wyborczymi. Zaprezentowane je w 123 materiałach o łącznym czasie 17 min 50 sek. Najczęściej prezentowanym w tym okresie komitetem był KW Platforma Obywatelska RP. Poświęcono mu 33% czasu netto i 32% czasu brutto całkowitego czasu prezentacji wszystkich komitetów. Prezentowany był w 39 wystąpieniach, a łączny czas jego prezentacji wyniósł 3 min 23 sek czasu netto i 3 min 45 sek czasu brutto. Drugi pod względem czasu prezentacji był KW Prawo i Sprawiedliwość, prezentowany w 26 wystąpieniach, z łącznym czasem prezentacji 3 min 6 sek (netto) i 3 min 9 sek (brutto). Czas prezentacji tego komitetu stanowił 31% czasu netto i 27% czasu brutto całkowitej prezentacji wszystkich komitetów. Następnym ze względu na czas prezentacji komitetem wyborczym był KW Sojusz Lewicy Demokratycznej, prezentowany przez 2 min czasu netto i 2 min 10 sek czasu brutto (20% netto i 18% brutto całkowitego czasu prezentacji komitetów). Na kolejnym miejscu znajduje się KWW Zdzisławy Janowskiej, który prezentowano przez 44 sek wyłącznie brutto (6% czasu brutto całkowitej prezentacji wszystkich komitetów). Najkrócej tylko przez 1 sek czasu brutto prezentowano KW Unia Polityki Realnej. To 0,1% czasu brutto całkowitej prezentacji wszystkich komitetów. 22

23 Czas prezentacji komitetów brutto 6% 6% 6% 5% 32% KW PO RP KW PiS KW SLD KWW Łódzkie Porozumienie Obywatelskie 18% KWW Zdzisławy Janowskiej KW KOP Alternatywa 27% Pozostałe Najczęściej prezentowanym kandydatem był Witold Waszczykowski, reprezentowany przez KW Prawo i Sprawiedliwość. Przedstawiano go w dziewięciu prezentacjach przez 1 min 24 sek, co stanowi 14% czasu poświęconego prezentacji kandydatów. W 10 prezentacjach o łącznym czasie 58 sek przedstawiono Dariusza Jońskiego (KW SLD). To 10% czasu poświęconego prezentacji kandydatów. Po 44 sek (co stanowi 7% łącznego czasu prezentacji kandydatów) prezentowano kandydatki Hannę Zdanowską (KW PO RP) oraz Zdzisławę Janowską (KW SDPL). Zdanowską zaprezentowano siedem razy, zaś Janowską dziewięć. Żadnego z kandydatów nie przedstawiono w kontekście sprawowanego przezeń urzędu. Sposób prezentacji komitetów W omawianym tygodniu popołudniowe Łódzkie Wiadomości Dnia prezentowały komitety 102 razy neutralnie i 21 razy pozytywnie, bez ani jednej prezentacji negatywnej. Pozytywnie zaprezentowano cztery komitety. W przypadku KW PiS pozytywne prezentacje zajęły 48 sek czasu netto oraz 50 sek czasu brutto, a tym samym 38% czasu netto oraz 33% czasu brutto przypadającego na tę ocenę. Oznacza to, że Komitet Wyborczy Prawo i Sprawiedliwość przez ok. 1/3 przypadających na niego prezentacji pokazywany był w pozytywnym świetle. Przez 42 sek netto i brutto pozytywnie prezentowany był KW SLD. To 34% czasu netto oraz 28% czasu brutto przypadającego na tę ocenę. Przez 35 sek, zarówno czasu netto jak i brutto pozytywnie prezentowano KW Platforma Obywatelska RP, co stanowi 28% czasu netto oraz 23% czasu brutto przypadającego na tę ocenę. Ostatnim prezentowanym pozytywnie komitetem był KWW 23

24 Zdzisławy Janowskiej, który pozytywnie prezentowany był przez 26 sek (wyłącznie brutto). 03:21 02:52 02:24 01:55 01:26 00:57 00:28 00:00 Sposób prezentacji wybranych komitetów Neutralnie Pozytywnie Województwo małopolskie- Kronika Kraków Średni czas emisji jednego wydania Kroniki Kraków w analizowanym tygodniu wynosił 15 min 8 sek. Średni czas emisji materiałów związanych z wyborami samorządowymi w analizowanym tygodniu to 1 min 37 sek., co stanowiło 10,7% całkowitego czasu trwania głównego wydania Kroniki Kraków. W mijającym tygodniu były prezentowane następujące komitety wyborcze: KW SLD, KW PO RP, KW Prawica Rzeczpospolitej, KW PiS, KW Tatrzański Klub Niezależnych, KWW Jedność Tatrzańska, KWW Wspólnota Małopolska Marka Nawary, KWW Katarzyny Zygmunt, KWW Nowa Jakość, KWW Prawica Razem Wspólnota Samorządowa, KWW Solidarne Zakopane, KWW Stowarzyszenie Obrony Praw Obywatelskich Powiatu Tatrzańskiego, KWW Twoje Zakopane. Czas prezentacji brutto poszczególnych Komitetów Najdłuższy czas prezentacji brutto odnotował KW PiS, który pokazywany był przez 3 min 18 sek. (co stanowi 33,7% czasu prezentacji brutto wszystkich komitetów). Wyraźnie wybijał się pod tym względem ponad inne prezentowane komitety. Drugi pod względem długości czas prezentacji brutto osiągnął KW SLD, który pokazywany był przez 1 min 19 sek. (co stanowi 13,5% czasu prezentacji brutto wszystkich komitetów). Trzeci z kolei KWW Wspólnota Małopolska Marka Nawary, prezentowany był przez 1 min 7 sek. czasu prezentacji brutto (co stanowi 11,4% czasu prezentacji brutto wszystkich komitetów). O 1 sek. krócej prezentowany był KWW Prawica Razem Wspólnota Samorządowa 1 min 6 sek. czasu prezentacji brutto (co stanowiło 11,2% czasu prezentacji brutto). Komitet ten pokazywano tylko w ramach czasu prezentacji brutto. Czas prezentacji brutto pozostałych komitetów nie przekraczał 40 sek. 24

25 Najkrócej prezentowany był KWW Tatrzańska Jedność, uzyskał tylko 9 sek. czasu prezentacji brutto, co stanowi zaledwie 1,5% czasu prezentacji brutto wszystkich komitetów. Czas prezentacji brutto komitetów KW PiS KW SLD 7% 5% 4% 14% 34% KWW "Wspólnota Małopolska Marka Nawary" KWW Prawica Razem Wspólnota Samorządowa 11% 11% 14% KW Prawica Rzeczypospolitej KWW Stowarzyszenie Obrony Praw Obywatelskich Powiatu Tatrzaoskiego KW Platforma Obywatelska RP Pozostałe KW Czas prezentacji netto poszczególnych komitetów Najdłuższy czas prezentacji netto uzyskał KW PiS 2 min 32 sek., co stanowi 36,5% czasu prezentacji netto wszystkich komitetów. KW PiS zdecydowanie dominuje pod tym względem nad innymi komitetami (analogicznie jak w wypadku czasu prezentacji brutto). Drugi najdłuższy czas prezentacji netto uzyskał KW SLD 1 min 5 sek., co stanowi 15,6% czasu prezentacji netto wszystkich komitetów. Trzeci pod tym względem KWW Wspólnota Małopolska Marka Nawary uzyskał zaledwie 43 sek., co stanowi 10,3% czasu prezentacji netto wszystkich komitetów. Czas prezentacji netto pozostałych komitetów nie przekroczył 30 sek. 25

26 Czas prezentacji komitetów netto KW PiS KW SLD 19% 5% 37% KWW "Wspólnota Małopolska Marka Nawary" 6% 7% 10% 16% KWW Stowarzyszenie Obrony Praw Obywatelskich Powiatu Tatrzaoskiego KW PO RP KW Prawica Rzeczypospolitej Pozostałe KW Sposób prezentacji komitetów W analizowanym tygodniu żaden z prezentowanych komitetów nie został pokazany w sposób negatywny. Przeważał neutralny sposób prezentacji. W obrębie poszczególnych komitetów niemal brak zróżnicowania sposobu prezentacji. Trzy komitety zostały zaprezentowane tylko w sposób pozytywny. Były to: KW SLD, KW Prawica Rzeczpospolitej i KWW Prawica Razem Wspólnota Samorządowa. Jedyny komitet, w obrębie którego możemy dostrzec pewne zróżnicowanie sposobu prezentacji jest KW PiS, który w sposób pozytywny był prezentowany przez 3 min 1 sek. czasu prezentacji brutto (stanowi to 91% czasu prezentacji brutto tego komitetu) neutralnie zaś przez 17 sek. czasu prezentacji brutto (9% czasu prezentacji brutto tego komitetu). Województwo mazowieckie Kurier Mazowiecki Średni czas emisji programu w badanym okresie to 7 min 15 sek. W tygodniu w Kurierze Mazowieckim nie pojawił się żaden materiał dotyczący wyborów samorządowych. Województwo mazowieckie Kurier Warszawski Średni czas trwania emisji programu wynosił 9 min. 38 sek. Średni czas trwania materiałów wyborczych to 1 min. 27 sek. Materiały o tematyce wyborczej stanowiły 15,1% wszystkich materiałów w analizowanym programie informacyjnym. 26

27 Łączny czas prezentacji poszczególnych komitetów W tygodniu najczęściej prezentowanym w Kurierze Warszawskim komitetem wyborczym był KW Platforma Obywatelska RP z liczbą 16 wystąpień i łącznym czasem netto 28 s oraz czasem brutto 1 min 37 s. Długość prezentacji KW PO RP stanowiła 35,4% netto i 33,8% brutto czasu całkowitej prezentacji wszystkich komitetów w badanym okresie. Następne w kolejności komitety to: Komitet Wyborczy Prawo i Sprawiedliwość, odnotowujący 6 wystąpień, składających się na 16 s czasu prezentacji netto i 53 s czasu brutto. Prezentacje te stanowiły odpowiednio 20,3% i 18,5% całkowitego czasu prezentacji wszystkich komitetów w danym okresie. KWW Ruch Wyborców Janusza Korwin-Mikke prezentowany był w trzech wystąpieniach, przez 11 s czasu netto i 14 s czasu brutto. W sumie w Kurierze Warszawskim zostało zaprezentowanych 9 komitetów. KWW Warszawska Wspólnota Samorządowa oraz KW Gamonie i Krasnoludki były prezentowane jedynie w czasie brutto. Czas ich prezentacji wynosił odpowiednio po 13 i 3 sekund. Komitety te nie zostały zamieszczone na wykresie z czasem netto. Czas prezentacji netto komitetów KW Platforma Obywatelska RP 6% 4% 1% KW Prawo i Sprawiedliwośd 10% 10% 35% KWW Ruch Wyborców Janusza Korwin- Mikke KW Sojusz Lewicy Demokratycznej KWW Wspólnota Samorządowa 14% 20% KWW Wspólnota Samorządowa Nasze Miasto KW Polskie Stronnictwo Ludowe Inne 27

28 Czas prezentacji brutto komitetów KW Platforma Obywatelska RP 6% 5% 5% 5% 1% 34% KW Prawo i Sprawiedliwośd KWW Wspólnota Samorządowa 13% KW Sojusz Lewicy Demokratycznej KWW Wspólnota Samorządowa Nasze Miasto 14% 19% KWW Ruch Wyborców Janusza Korwin- Mikke KWW Warszawska Wspólnota Samorządowa KW Polskie Stronnictwo Ludowe KW Gamonie i Krasnoludki Najczęściej prezentowanym kandydatem był Czesław Bielecki (KW PiS). Czas jego prezentacji wyniósł 16 s, co stanowiło 21,6% całkowitego czasu prezentacji kandydatów. Na drugim miejscu znalazła się Katarzyna Munio, KWW Wspólnota Samorządowa, z czasem 12 s (16,2% całkowitego czasu prezentacji kandydatów). Na trzecim miejscu znalazł się Janusz Korwin-Mikke z czasem 11 s (14,9% w całkowitego czasu prezentacji kandydatów). Jedyną kandydatką, przedstawioną w badanym okresie w związku ze sprawowanym przez siebie urzędem, była Hanna Gronkiewicz-Waltz (KW PO RP). Gronkiewicz-Waltz była prezentowana przez 18 s w roli prezydenta miasta. Sposób prezentacji komitetów W analizowanym tygodniu zdecydowana większość komitetów wyborczych prezentowana była w Kurierze Warszawskim wyłącznie w sposób neutralny. Jedynie KW Platforma Obywatelska RP została zaprezentowana nie tylko neutralnie, ale także negatywnie. Czas negatywnej ekspozycji tego komitetu wyniósł 1 min 4 s. Warto zauważyć, że większość negatywnych materiałów stanowią wypowiedzi osób niezwiązanych z komitetem (czas netto 28 s, czas brutto 1 min 4 s). Czas neutralnej prezentacji KW Platforma Obywatelska RP wyniósł 33 s. Z kolei KWW Wspólnota Samorządowa Nasze Miasto została w badanym tygodniu zaprezentowana wyłącznie negatywnie (18 28

29 Województwo opolskie Kurier Opolski W badanym okresie czas trwania materiałów wyborczych na antenie Kuriera Opolskiego wyniósł 45 min 34 s, co stanowiło aż 35% wszystkich materiałów prezentowanym podczas programu. Przy średnim czasie emisji wynoszącym 18 min 36 s (najkrótsza emisja trwała 16 min 04 s), średnia długość materiałów wyborczych była równa 6 min 30 s. Całkowity czas prezentacji komitetów wyborczych Podobnie jak w poprzednich tygodniach, podczas analizy Kuriera Opolskiego uwagę zwraca wysoka liczba prezentowanych w programie komitetów w analizowanych tygodniu było ich 13. Wynika to z formuły programu, w którym codziennie w ramach segmentu Samorząd Twój wybór reporterzy udają się do wojewódzkich gmin, prezentując lokalnych kandydatów. Należy zaznaczyć, że spośród 13 prezentowanych komitetów czas prezentacji jedynie w 5 przypadkach przekroczył 2 min czasu netto, a w przypadku trzech z nich nie przekroczył on 15 sek czasu brutto. W analizowanym okresie komitetem najczęściej prezentowanym na antenie Kuriera Opolskiego był pojawiający się w 66 wystąpieniach Komitet Wyborczy Platformy Obywatelskiej RP. Warto zauważyć dużą różnicę pomiędzy czasem netto prezentacji komitetu: 5 min 56 i czasem brutto: 8 min 16 sek (odpowiednio 27,2% i 31% całkowitego czasu prezentacji wszystkich komitetów). Oznacza ona, że przez dużą część wystąpień KW PO RP był prezentowany za pośrednictwem wypowiedzi biernych. Drugim pod względem czasu prezentacji w analizowanym okresie był Komitet Wyborczy Polskiego Stronnictwa Ludowego prezentowany w 33 wystąpieniach, przez 18,2% łącznego czasu prezentacji brutto wszystkich komitetów. Wystąpienia, w których pojawił się KW PSL trwały 4 min 06 sek (netto) i 4 min 51 sek (brutto). Kolejne dwa spośród pojawiających się najdłużej na antenie Kuriera Opolskiego komitety wyborcze to Komitet Wyborczy Sojuszu Lewicy Demokratycznej oraz Komitet Wyborczy Prawa i Sprawiedliwości. Wyniki obu komitetów były w okresie bardzo zbliżone. Prezentacje KW PiS pojawiły się w 27 wystąpieniach, z łącznym czasem prezentacji równym 2 min 37 sek czasu netto oraz 3 min 38 sek czasu brutto, co stanowiło odpowiednio 12 i 13,6% prezentacji wszystkich komitetów. KW SLD zostało zaprezentowane w 26 wystąpieniach o łącznym czasie netto 2 min 38 sek i czasie brutto równym 3min 22 sek (12,1% i 12,6%). Ostatnim komitetem, którego czas prezentacji przekroczył 2 min był Komitet Wyborczy Mniejszości Niemieckiej zaprezentowany w 15 wystąpieniach. Co ciekawe, czasy netto i brutto tego komitetu są takie same (2 min 12 sek), co oznacza, że był on prezentowany wyłącznie za pośrednictwem wypowiedzi osób związanych z komitetem. 29

30 Czas prezentacji pozostałych 8 komitetów wyniósł łącznie 4 min 22 sek i stanowił 16% łącznego czasu prezentacji brutto wszystkich komitetów (na wykresie kategoria Inne ). Nazwa komitetu % czasu prezentacji brutto KWW Polski Kierunek 3.9 KKW Lewica 3.4 KW Nasz Dom Polska- Samoobrona Andrzeja Leppera 2.8 KWW "WSPÓLNA SPRAWA - GMINA TURAWA" 2.2 KWW Porozumienie Namysłowskie 2.1 KW FORUM ROZWOJU ZIEMI NAMYSŁOWSKIEJ 0.9 KWW Razem dla Opola 0.6 KW "WSPÓLNOTA OBYWATELSKA 2006 R."

31 Sposób prezentacji komitetów wyborczych Komitety wyborcze były prezentowane w Kurierze Opolskim w sposób zróżnicowany. Jak w poprzednich tygodniach, program charakteryzuje się wysokim odsetkiem czasu negatywnych prezentacji (29,6 %) i niewielkim odsetkiem czasu prezentacji pozytywnych (9,6 %). 60,8 % czasu prezentacji wszystkich komitetów to prezentacje neutralne. W sposób najbardziej zróżnicowany zaprezentowano komitety największych partii: KW Platforma Obywatelska RP i KW Polskie Stronnictwo Ludowe. W sposób zróżnicowany był prezentowany także KW Prawo i Sprawiedliwość, KW Sojusz Lewicy Demokratycznej i KW Mniejszość Niemiecka. Spośród komitetów prezentowanych w sposób zróżnicowany prezentowanym najczęściej w sposób pozytywny (19,2% czasu prezentacji ), był KW PSL. Komitet ten był jednak także przez 35,1% czasu prezentowany negatywnie, a przez 45,7 % - neutralnie. KW PO RP osiągnęło bardzo podobny wynik, odnotowując 18,1 % prezentacji pozytywnych, 27% negatywnych, i 54,8 % - neutralnych. Zbliżony odsetek prezentacji neutralnych i negatywnych otrzymał także KW SLD (odpowiednio 76,2% i 23, 8%) oraz KW PiS (odpowienio 75,2 i 24,8%). KW Mniejszość Niemiecka był prezentowany negatywnie przez nieco ponad połowę (50,8%) swojego czasu. Jeden z komitetów - KW "WSPÓLNOTA OBYWATELSKA 2006 R." został zaprezentowany w 100 % pozytywnie, należy jednak zwrócić uwagę, że był on prezentowany jedynie przez 7 sekund. Pozostałe komitety były prezentowane albo w 100 % neutralnie (KKW Lewica, KKW FORUM ZIEMI NAMYSŁOWSKIEJ, KW Nasz Dom Polska- Samoobrona Andrzeja Leppera, KWW Polski Kierunek, KWW Razem dla Opola), albo w 100 % negatywnie (KWW "WSPÓLNA SPRAWA - GMINA TURAWA", KWW Porozumienie Namysłowskie). 31

32 Na wykresie widzimy sposób prezentacji pięciu komitetów o najdłuższym czasie prezentacji. Sposób prezentacji komitetów wyborczych Negatywny Neutralny Pozytywny Ciekawy przypadek Omawiany materiał został wyemitowany Ciekawy wydaje się w nim duży udział dziennikarza, który nie ukrywa swojego zdania na temat postępowania niektórych pojawiających się w materiale polityków. Teza zawarta w materiale: Problem tzw. półksiężyca biedy w województwie opolskim pozostaje niezauważany lub lekceważony przez niektórych radnych. Zapowiedź: "Półksiężyc biedy, biorąc pod uwagę nawet sam wskaźnik bezrobocia, rysuje się na mapie Opolszczyzny. W powiatach namysłowskim, brzeskim, nyskim, prudnickim i głubczyckim bez pracy pozostaje około 16% osób, podczas, gdy np. w oleskim o połowę mniej.(...)" Materiał rozpoczyna się od stanowczego komentarza z offu: "Różnice między powiatami widać często gołym okiem." Następnie zacytowana zostaje polemizująca z tym stwierdzeniem wypowiedź radnego Norberta Rascha: "Te różnice są często też sztucznie nadmuchane. Muszę powiedzieć, że jest to pewnym wynikiem działania opozycji, która w czasie tych ostatnich czterech lat często o tym mówiła. Ja nie zawsze się zgadzam z tą opinią." Głos z offu komentuje tą wypowiedź następująco: "A podobno liczby nie kłamią. Potwierdzają to mieszkańcy." Wypowiedź mieszkańca: "Nie za ciekawie. Niby praca jest, a niby jej nie ma." Nawiązując po raz kolejny do wypowiedzi radnego Rascha głos z offu komentuje dalej: "Ze 32

33 wskaźnikami biedy nie polemizuje wicemarszałek województwa Teresa Karol.(...)" Dziennikarz nie oszczędza także marszałka województwa, Józefa Sebesty, opatrując jego wypowiedź następującym wstępem: "Marszałek województwa wydaje się robić dobrą minę do złej gry wskazując, że inni mają gorzej." Dalej dziennikarz pyta o sposoby na wymazanie półksiężyca biedy z mapy Opolszczyzny. Padają odpowiedzi m.in. o wykorzystaniu środków unijnych i stworzeniu stref ekonomicznych. Nawiązując do wypowiedzi radnych i marszałka, którzy zdają się bagatelizować istnienie półksiężyca biedy głos z offu konkluduje: "Jednak trzeba najpierw uważnie spojrzeć na mapę i półksiężyc zauważyć." Województwo podlaskie - Obiektyw Białystok Łączny czas prezentacji poszczególnych komitetów W okresie w białostockim serwisie informacyjnym Obiektyw Białystok zaprezentowano 20 komitetów wyborczych. Były to: KW Sojuszu Lewicy Demokratycznej, KWW Wyborców Powiatowa Wspólnota Samorządowa, KW Krajowej Partii Emerytów i Rencistów, KW Nasz Dom Polska - Samoobrona Andrzeja Leppera, KW Prawa i Sprawiedliwości, KW Platformy Obywatelskiej RP, KW Polskiego Stronnictwa Ludowego, KW Stowarzyszenie Łomżyńskie Filary, KWW Blok Samorządowy, KWW Dalszy rozwój Gminy, KWW Gmina Wasilków Wspólne Dobro, KWW Karola Kowalewskiego, KWW Na Rzecz Rozwoju Gminy, KWW Nasza Gmina Dobrzyniewo, KWW PPSL Wspólnota Samorządowa, KWW Razem dla gminy, KWW Samorządowe Porozumienie Łomży, KWW Samorządy Łomżyńskie Razem, KWW Suwałki - Wizja Gajewskiego, KWW Wspólna Łomża. Najczęściej prezentowanym komitetem w tym okresie był KW Prawa i Sprawiedliwości, którego dotyczyło łącznie aż 67 wystąpień. Czas netto jego prezentacji to 5 min 43 sek, natomiast czas brutto - 7 min 37 sek. Na drugim miejscu, w badanym tygodniu, uplasował się Komitet Wyborczy Platfomy Obywatelskiej RP. Dotyczyło go 62 wystąpień. Jego prezentacja trwała: 4 min 2 sek czasu netto i 7 min 19 sek czasu brutto. Następny w kolejności, jeżeli chodzi o czas prezentacji był Komitet Wyborczy Sojuszu Lewicy Demokratycznej, prezentowany w Obiektywie Białystok 52 razy, przez łącznie 4 min 41 sek czasu netto i 6 min 35 sek czasu brutto. Poza ścisłą czołówką sytuuje się KWW PPSL Wspólnota Samorządowa z 24 wystąpieniami i czasem prezentacji netto równym 2 min 25 sek, zaś brutto 2 min 41 sek. Poniżej, zilustrowany został rozkład czasów netto prezentacji najczęściej prezentowanych komitetów wyborczych: 33

34 Czas prezentacji komitetów netto KW PIS 14% 6% 32% KW SLD 22% KW PO RP 26% KWW PPSL Wspólnota Samorządowa KW PSL Nieznaczne różnice można zaobserwować w sposobie prezentacji komitetów w czasie brutto: Czas prezentacji komitetów brutto KW PO RP 10% 7% 28% KW PIS 26% KW SLD 29% KWW PPSL Wspólnota Samorządowa KW PSL Sposób prezentacji komitetów Komitety wyborcze zostały przedstawione w przeważającej mierze w sposób neutralny, odnotowano 244 takie wystąpienia. 36 wystąpienia zostały podczas badania ocenione pozytywnie, jedynie 16 wystąpień negatywnie. Lokującemu sie na pierwszym miejscu pod względem ilości wystąpień Komitetowi Wyborczemy Prawa i Sprawiedliwości (67 wystąpień) ani razu nie przyporządkowano oceny ani pozytywnej ani negatywnej. Sytuujący się na drugim miejscu pod względem ilości wystąpień Komitet Wyborczy Platformy Obywatelskiej odnotował najwięcej negatywnych ocen - aż 10, ani jednej pozytywnej i aż 52 neutralnych. W ocenach pozytywnych prym wiedzie Komitet Wyborczy Sojuszu Lewicy Demokratycznej. Na 52 wystąpienia 38 było neutralnych i aż 14 pozytywnych. 34

35 Jako urzędujący Prezydent Białegostoku Tadeusz Truskolaski występował raz przez 16 sek. Dziewięciokrotnie jako kandydat KW Platformy Obywatelskiej RP, przez 43 sek. Województwo podkarpackie Aktualności Rzeszów Średni czas emisji pojedynczego wydania programu wynosił 19 min 59 sek. Średni czas trwania wszystkich materiałów dotyczących wyborów samorządowych w pojedynczym wydaniu programu wynosił 2 min 42 sek. Materiały wyborcze zajmowały 13,6 proc. Całkowitego czasu emisji programu w analizowanym tygodniu. Czas prezentacji komitetów W analizowanym tygodniu pokazywano następujące komitety wyborcze: KW Sojusz Lewicy Demokratycznej, KW Platforma Obywatelska RP, KW Polskie Stronnictwo Ludowe, KW Prawo i Sprawiedliwość, KWW Nasza Gmina, KWW "Rzeszów lepszy o 100 procent", KWW Roberta Chomy REGIA CIVITAS, KWW Tadeusza Ferenca "Rozwój Rzeszowa". Poniższa tabela prezentuje zestawienie czasów prezentacji brutto i netto wszystkich komitetów oraz ilość przypadających im w udziale prezentacji. Nazwa komitetu Ilość prezentacji Czas prezentacji netto Czas prezentacji brutto KW Prawo i Sprawiedliwość 37 00:03:31 00:06:04 KW Platforma Obywatelska RP 21 00:01:43 00:02:57 KW Polskie Stronnictwo Ludowe 13 00:00:56 00:01:31 KWW Tadeusza Ferenca "Rozwój Rzeszowa" 8 00:00:23 00:00:58 KWW "Nasza Gmina" 4 00:00:34 00:00:34 KWW "Rzeszów lepszy o 100 procent" 1 00:00:00 00:00:27 Komitet Wyborczy SLD 8 00:00:09 00:00:09 KWW Roberta Chomy REGIA CIVITAS 1 00:00:05 00:00:05 Suma 93 00:07:21 00:12:45 Zdecydowanie najdłużej i najczęściej pokazywano KW Prawo i Sprawiedliwość: prezentowany był on 37 razy, przez 3 min 31 sek. czasu prezentacji netto oraz przez 6 min 4 sek. czasu prezentacji brutto. Drugi pod względem długości czasu prezentacji komitet, KW Platforma Obywatelska RP pokazywano blisko dwukrotnie rzadziej i dwukrotnie krócej (21 razy, przez 2 min 57 sek. czasu prezentacji brutto oraz 1 min 43 sek. czasu prezentacji netto). Pozostałe komitety pokazywano znacznie krócej w porównaniu z dwoma wymienionymi. Trzeci pod względem długości czasu prezentacji KW PSL pokazano 13 razy, przez 56 sek. czasu 35

36 prezentacji netto oraz 1 min 31 sek. czasu prezentacji brutto. Żaden inny komitet nie przekroczył jednej minuty czasu prezentacji brutto lub netto. KW PiS przypada niemal połowa czasu prezentacji brutto i netto (48 proc.) wszystkich komitetów. Kolejne 23 proc. tego czasu (brutto i netto) jest udziałem KW PO RP. Tak więc oba najczęściej i najdłużej prezentowane komitety zajmują razem 71 proc. czasu prezentacji brutto i netto wszystkich komitetów. Szczegóły obrazują poniższe wykresy. Czas prezentacji komietetów brutto 12% 8% 9% 48% KW PiS KW PO RP KW PSL 23% KWW Tadeusza Ferenca "Rozwój Rzeszowa" Pozostałe KW Czas prezentacji komitetów netto 13% 8% 8% 48% KW PiS KW PO RP KW PSL 23% KWW "Nasza Gmina" Pozostałe KW Sposób prezentacji komitetów Cztery spośród ośmiu pokazywanych w analizowanym tygodniu komitetów prezentowano inaczej niż neutralnie. Były to KW PO RP, KW PiS, KW PSL oraz KWW Tadeusza Ferenca "Rozwój Rzeszowa". Tylko jeden z nich KW PO RP pokazywano negatywnie. Zdarzyło się to jednak wyłącznie w ramach czasu prezentacji brutto. Taki sposób prezentacji zajął 12 proc. czasu prezentacji brutto tego komitetu. 36

37 Wszystkie cztery wymienione wyżej komitety odnotowały prezentacje o charakterze pozytywnym. Najdłuższy czas prezentacji o charakterze pozytywnym brutto przypada KW PO RP 2 min 32 sek. Stanowi to 86 proc. czasu prezentacji brutto tego komitetu. Również KW PSL było prezentowane w ten sposób przez zdecydowaną większość swojego czasu prezentacji brutto. KW PiS prezentowane jest pozytywnie jedynie przez 29 proc. swojego czasu prezentacji brutto. Jednak z uwagi na fakt, iż cały czas prezentacji brutto KW PiS jest wyjątkowo długi to faktyczny czas prezentacji brutto KW PiS w ten sposób również jest znaczący. W pozytywny sposób zaprezentowano również raz KWW Tadeusza Ferenca Rozwój Rzeszowa. Prezentacja taka dokonana została wyłącznie w ramach czasu prezentacji brutto i trwała jedynie 4 sek. Sposób prezentacji wybranych komitetów 71% 00:04:19 00:03:36 00:02:53 00:02:10 00:01:26 29% 86% 90% negatywnie neutralnie pozytywnie 00:00:43 00:00:00 12% 0% 2% 10% 0% KW PiS KW PO RP KW PSL Województwo pomorskie Panorama Gdańsk W okresie Panorama wyemitowała łącznie 2 godz 20 min materiałów. Średni czas emisji pojedynczego wydania programu wynosił 20 minut. Łączny czas trwania materiałów związanych z kampanią wyborczą w analizowanym okresie liczył 42 min 17 sek, co stanowi 30,2% czasu wszystkich prezentowanych w tym czasie wiadomości. W badanym okresie zaprezentowanych zostało 14 komitetów wyborczych: KW Sojusz Lewicy Demokratycznej, KW Nasza Gdynia, KW Platforma Obywatelska RP, KW Porozumienie na Plus, KW Prawo i Sprawiedliwość, KWW Alternatywa Dla Tczewa, KWW Bogdan Ackerman, KWW Edmunda Stachowicza, KWW Kocham Sopot Wojciecha Fułka, KWW Razem i Odpowiedzialnie, 37

38 KWW Samorządność Sopot, KWW Stanisława Cory Czas na zmiany, KWW Wojciecha Szczurka Samorządność i KWW Wolę Wejherowo. Czas prezentacji komitetów: W analizowanym tygodniu komitetem prezentowanym w Panoramie przez najdłuższy czas był KW PO RP z liczbą wystąpień 80 i czasem prezentacji 7 min 27 sek netto i 15 min 19 sek brutto. Stanowi to 36,5% czasu netto i 34,3% czasu brutto wszystkich komitetów wyborczych. Na drugim miejscu sytuuje się KW PIS, prezentowany 70 razy przez łączny czas 6 min 31 sek netto i 12 min 34 sek brutto. Jest to prawie 32% netto i 28,2% całkowitego czasu brutto prezentacji komitetów. Trzecie miejsce, pod względem czasu prezentacji zajmuje KW SLD, pokazywany przez 3 min 9 sek netto i 7 min 7 sek brutto, czyli 15,4% netto i 16% brutto ogólnego czasu poświęconego kampanii wyborczej. Pozostałe pozapartyjne komitety wyborcze prezentowane były przez zdecydowanie krótszy czas żaden z nich nie przekroczył 2 min brutto. Spośród nich najdłużej pokazywane były KWW Kocham Sopot Wojciecha Fułka ( 52 sek netto i 1 min 30 sek brutto) oraz KWW Wolę Wejherowo (35 sek netto i 1 min 30 sek brutto) Spośród indywidualnych kandydatów, najdłużej prezentowany był Zbigniew Konwiński kandydat KW PO RP z czasem 2 min 44 sek. (18 wystąpień). Stanowi to 7,8% czasu ogólnej prezentacji wszystkich aktorów i 19,7% czasu prezentacji kandydatów. Obecnie urzędujący prezydent Gdańska Paweł Adamowicz pokazywany był wyłącznie w roli kandydata, a nie osoby pełniącej publiczne stanowisko. Łączny czas jego prezentacji wyniósł 38 sek. Poniższe wykresy przedstawiają udział wybranych pięciu komitetów o najdłuższym czasie prezentacji w ogólnym czasie (netto i brutto) prezentacji materiałów dotyczących kampanii samorządowej. W kategorii 'Inne' zostały uwzględnione pozostałe komitety (9), których czas prezentacji był niewielki. 38

39 Czas prezentacji komitetów wyborczych netto KW PO RP 4% 3% 9% 15% 37% KW PIS KW SLD 32% KWW Kocham Sopot Wojciecha Fułka KWW Nasza Gdynia Inne Czas prezentacji komitetów wyborczych brutto KW PO RP 3% 3% 16% 34% KW PIS 16% 28% KW SLD KWW Kocham Sopot Wojciecha Fułka KWW Wolę Wejherowo Inne Sposób prezentacji komitetów: W analizowanym okresie Panorama przez 67,2% czasu brutto prezentowała komitety wyborcze w sposób neutralny. Pozytywna prezentacja zajęła prawie 25% czasu prezentacji komitetów wyborczych brutto, a negatywna prawie 8% brutto całkowitego czasu prezentacji. W przypadku wszystkich prezentowanych komitetów dominowały przedstawienia neutralne. Dziewięć z nich (KW Nasza Gdynia, KW Porozumienie na plus, KWW Alternatywa dla Tczewa, KWW Bogdan Ackerman, KWW Edmunda Stachowicza, KWW Razem i Odpowiedzialnie, KWW Stanisława Cory Czas na zmiany, KWW Wojciecha Szczurka Samorządność i KWW Wolę Wejherowo) pokazywane było wyłączne w sposób neutralny. Najbardziej zróżnicowany sposób prezentacji dotyczył partyjnych komitetów wyborczych KW PO RP przez prawie 58% (8 min 52 sek brutto) czasu swojej prezentacji pokazywane było 39

40 w sposób neutralny, przez niemal 13 % (1 min 59 sek brutto) - w sposób negatywny i nieco ponad 29% (4 min 28 sek brutto) - w pozytywny. W przypadku KW PIS wartości te wynoszą odpowiednio 51,6% (6 min 29 sek brutto) dla prezentacji neutralnych, prawie 11% dla negatywnych (1 min 22 sek brutto) i 37,5% (4 min 46 sek brutto) dla pozytywnych. KW SLD pokazywane było w sposób neutralny i pozytywny (kolejno 77,8% - 5 min 32 sek brutto i 22,2% - 1 min 35 sek brutto). Poniższy wykres przedstawia sposób prezentacji komitetów wyborczych, w przypadku zróżnicowań: Sposób prezentacji wybranych komitetów wyborczych 00:10:05 00:08:38 00:07:12 00:05:46 00:04:19 00:02:53 00:01:26 00:00:00 KW PO RP KW PIS KW SLD negatywny neutralny pozytywny Województwo śląskie Aktualności Katowice Czas prezentacji poszczególnych komitetów W analizowanym tygodniu odsetek czasu emisji w Aktualnościach Katowice przeznaczony na materiały wyborcze wynosił 12,4 % (to o prawie 3 % więcej niż w ubiegłym tygodniu). Średni czas emisji materiału dotyczącego wyborów samorządowych wynosił 2 min 24 sek. W tym tygodniu w programie prezentowanych było 6 komitetów wyborczych. Większość z nich stanowiły komitety partyjne z wyjątkiem KWW "Forum Samorządowe i Piotr Uszok" oraz KW Ruch Autonomii Śląska. Komitetem prezentowanym w tym tygodniu najdłużej (2 min 43 sek netto i 5 min 20 sek brutto, czyli 43,8 % wszystkich prezentacji netto i 49 % wszystkich prezentacji brutto) był Komitet Wyborczy Prawo i Sprawiedliwość. KW PiS był pokazany w programie 44 razy. Na drugim miejscu (19 wystąpień) plasuje się Komitet Wyborczy Sojusz Lewicy Demokratycznej. Prezentacja tego komitetu trwała 1 min 10 sek netto i 2 min 2 sek brutto (18,8 % netto i 18,7 % brutto). Bardzo niewiele pod względem czasu prezentacji ustępuje mu jednak KW Polskie Stronnictwo Ludowe (również 19 wystąpień), które było prezentowane przez 1 min 26 sek netto i 1 min 58 sek brutto (odpowiednio 23,1 % i 18,1%). Kolejne miejsce zajmuje 40

41 KW Platforma Obywatelska RP (12 wystąpień, 34 sek netto, 1 min 2 sek brutto, odpowiednio 9,1 i 9,5% ) i KWW "Forum Samorządowe i Piotr Uszok" (5 wystąpień, 9 sek netto i 21 sek brutto). Na ostatnim miejscu plasuje się KW Ruch Autonomii Śląska (pokazany tylko raz, przez 10 sek netto i brutto). Na poniższych wykresach pokazany jest procent czasu wszystkich prezentacji, jaki zajmuje czas prezentacji netto (Wykres 1) i brutto (Wykres 2) trzech komitetów prezentowanych najdłużej. Pozostałe komitety są oznaczone na wykresach jako Inne. Wykres 1. Czas prezentacji netto 9,30% 23,10% 18,80% 43,80% KW Prawo i Sprawiedliwośd Komitet Wyborczy SLD KW Polskie Stronnictwo Ludowe Inne 41

42 Wykres 2. Czas prezentacji brutto 14,20% 18,10% 18,70% 49% KW Prawo i Sprawiedliwośd Komitet wyborczy SLD KW Polskie Stronnictwo Ludowe Inne Widzimy więc, że w tym tygodniu w Aktualnościach Katowice prezentowane były głównie komitety największych partii. Jedynym bezpartyjnym komitetem, prezentowanym zresztą najkrócej, jest komitet wystawiający kandydata na prezydenta Katowic, Piotra Uszoka. Sposób prezentacji poszczególnych komitetów Komitety wyborcze pojawiające się w omawianym tygodniu w Aktualnościach Katowice były prezentowane w sposób zróżnicowany, co odróżnia ten tydzień od poprzedniego (1-7.11), kiedy wszystkie komitety były prezentowane w sposób neutralny. Tylko i wyłącznie neutralnie były prezentowane jedynie dwa komitety KW RAŚ oraz KW Forum Samorządowe i Piotr Uszok. Komitet wyborczy prezentowany najdłużej KW PiS był też prezentowany w sposób najbardziej zróżnicowany. Komitet był najczęściej prezentowany pozytywnie przez ponad połowę swojego czasu prezentacji, ma też jednak dość duży odsetek prezentacji negatywnych (38%) i bardzo niewielki odsetek prezentacji neutralnych (5%). Największy odsetek czasu pozytywnych prezentacji przypada KW PSL, który był prezentowany w ten sposób przez około 4/5 czasu prezentacji brutto. Pozostały czas prezentacji tego komitetu to prezentacje neutralne. Prezentacje pozytywne dominowały także, choć nieznacznie, w przypadku KW SLD. Z kolei KW PO RP przez ponad połowę czasu był prezentowany negatywnie - nie odnotowano pozytywnych prezentacji tego komitetu. Dokonując oceny sposobu prezentacji komitetów mieć na uwadze 42

43 stosunkowo krótki czas prezentacji wszystkich komitetów w Aktualnościach Katowice w porównaniu z innymi programami regionalnymi. Na wykresie prezentowane są 4 komitety wyborcze o zróżnicowanym sposobie prezentacji. 00:03:36 Sposób prezentacji komitetów wyborczych 00:02:53 00:02:10 00:01:26 00:00:43 Pozytywny Neutralny Negatywny 00:00:00 KW Prawo i Sprawiedliwośd Komitet Wyborczy SLD KW Polskie Stronnictwo Ludowe KW Platforma Obywatelska RP Ciekawy przypadek Charakterystycznym i godnym odnotowania zjawiskiem jest wpływ wypowiedzi politologów na sposób prezentacji komitetów wyborczych w programie. Wypowiedzi specjalistów z dziedziny nauk politycznych pojawiają się często w programach informacyjnych, oczywiście nie tylko w Aktualnościach Katowice. W tygodniu , w analizowanym przez nas programie, politolodzy pojawiają się dwukrotnie, w obu wypadkach po to, aby dokonać oceny kontrowersyjnych wydarzeń związanych z kampanią wyborczą. Pierwszy taki przypadek miał miejsce 8 listopada, w materiale Rudzka konwencja bez Kluzik-Rostkowskiej. Tematem materiału jest odwołanie przyjazdu Joanny Kluzik-Rostkowskiej na konwencję wyborczą PiS w Rudzie Śląskiej, gdzie miała udzielić poparcia lokalnym kandydatom. W związku z wydaleniem Kluzik-Rostkowskiej z partii odwołano jej zaproszenie na konwencję, mimo, że nadal chciała ona wspierać kandydatów, już jako autorytet spoza partii. Joanna Kluzik-Rostkowska wypowiada się krytycznie o tej decyzji i sugeruje, że decyzja została podjęta odgórnie. PiS w materiale jawi się jako ugrupowanie pogrążające się w wewnętrznych konfliktach, a więc przedstawione zostaje raczej negatywnie. Jednak zdecydowanie negatywny sposób prezentacji komitetu przypieczętowała 43

44 niejako wypowiedź politologa który komentował wydarzenia z pozycji bezstronnego eksperta. Głos z offu zapowiada wypowiedź naukowca: "więcej jest tu jednak konfliktów prawdziwych niż urojonych" - twierdzi politolog Tomasz Słupik. Po czym następuje wypowiedź samego eksperta: To jest początek bardzo poważnych perturbacji i turbulencji w łonie Prawa i Sprawiedliwości, a one się zaczną po wyborach samorządowych i ten proces ulegnie tylko i wyłącznie wzmożeniu. Kolejny tego typu przypadek miał miejsce dzień później, 9 listopada, w materiale dotyczącym kontrowersji między kandydatem PO i SLD na prezydenta Dąbrowy Górniczej. Krzysztof Stachowicz z PO zaprosił kontrkandydata na specyficzną debatę z udziałem wykrywacza kłamstw. Jacek Podraza z SLD nie stawił się, wystosowując oświadczenie, że spotkanie byłoby pseudodebatą. Dziennikarze znów odwołują się do autorytetu politologa, który ma nadać dokonanej w materiale ocenie wydarzenia więcej obiektywności. Trudno jednak nazwać zorganizowane w Dąbrowie Górniczej spotkanie za próbę rzetelnej debaty - mówi politolog Bogdan Pliszka. Po czym następuje wypowiedź politologa: Było to zagranie całkowicie celowe. Po to to zrobił. Prawdopodobnie debata miała postawić go w jak najlepszym świetle, a w nieco gorszym jego przeciwnika. W obu wypadkach wypowiedzi ekspertów, jak się wydaje, pełniły podobną funkcję: pozwalały na bardziej jednoznaczną ocenę prezentowanych wydarzeń. Bez tych wypowiedzi również badacze jakościowi mogliby mieć wątpliwości co do przypisania tym materiałom oceny negatywnej. Województwo świętokrzyskie Informacje Kielce Średni czas emisji jednego wydania Informacji Kielce w analizowanym tygodniu to 15 min 54 sek. Średni czas emisji materiałów związanych z wyborami samorządowymi wyniósł w analizowanym tygodniu 4 min. Materiały związane z wyborami stanowiły przeszło 25 proc. całego czasu emisji Informacji Kielce w analizowanym tygodniu. Czas prezentacji komitetów W analizowanym tygodniu w Informacjach Kielce zaprezentowano następujące komitety wyborcze: KW Sojuszu Lewicy Demokratycznej, KW Nasz Dom Polska- Samoobrona Andrzeja Leppera, KW Platforma Obywatelska RP, KW Polskie Stronnictwo Ludowe, KW Prawica Rzeczypospolitej, KW Prawo i Sprawiedliwość, KW Stowarzyszenie Samorządowe Porozumienie Prawicy, KW Wyborców Teraz Kielce Konrad Łęcki, KWW Porozumienie Samorządowe W. Lubawski, KWW Rozwój i Współpraca. Poniższa tabela prezentuje zestawienie czasów prezentacji brutto i netto wszystkich komitetów oraz ilość przypadających im w udziale prezentacji. 44

45 Komitet Czas Czas Ilość prezentacji prezentacji wystąpień netto brutto KW Sojuszu Lewicy Demokratycznej 33 00:02:21 00:03:23 KW Prawo i Sprawiedliwość 31 00:01:46 00:02:52 KW Platforma Obywatelska RP 27 00:01:34 00:02:20 KW Prawica Rzeczypospolitej 20 00:01:12 00:01:38 KWW Porozumienie Samorządowe W. Lubawski 13 00:00:43 00:01:21 KW Nasz Dom Polska- Samoobrona Andrzeja 13 Leppera 00:00:45 00:01:20 KW Polskie Stronnictwo Ludowe 7 00:00:28 00:00:52 KWW Teraz Kielce Konrad Łęcki 5 00:00:30 00:00:30 KWW Rozwój i Współpraca 3 00:00:23 00:00:23 KW Stowarzyszenie Samorządowe Porozumienie 1 Prawicy 00:00:00 00:00:03 SUMA :09:42 00:14:42 Najdłużej prezentowanym komitetem był KW SLD (3 min 23 sek. czasu prezentacji brutto; 2 min 21 sek. czasu prezentacji netto). Drugi pod tym względem KW PiS prezentowany jest (w przypadku obu czasów) ok. 30 sek. krócej. Miejsce trzecie zajmuje KW PO RP. Czwarty KW Prawica Rzeczypospolitej jest ostatnim, którego oba czasy prezentacji zarówno brutto jak i netto przekraczają 1 minutę (1 min. 38 sek. czasu prezentacji brutto; 1 min 12 sek. czasu prezentacji netto). Najkrócej pokazywany KW Stowarzyszenie Samorządowe Porozumienie Prawicy był prezentowany jedynie w ramach czasu prezentacji brutto. Najdłużej i najczęściej pokazywanemu KW SLD przypada w udziale blisko 25 proc. czasu prezentacji wszystkich komitetów (brutto i netto). Relatywnie wysoki wynik osiąga w tym względzie KW PiS (20 proc. czasu prezentacji brutto i 18 proc. czasu prezentacji netto wszystkich komitetów). Ponadto w przypadku jeszcze dwóch komitetów: KW PO RP oraz KW Prawica Rzeczypospolitej ich udział w czasie prezentacji (brutto i netto) wszystkich komitetów przekracza 10 proc. Czasy prezentacji poszczególnych komitetów brutto i netto obrazują poniższe wykresy. 45

46 Czas prezentacji komitetów brutto KW SLD 9% 12% 23% KW PiS 9% KW PO RP 11% 16% 20% KW Prawica Rzeczypospolitej KW Nasz Dom Polska- Samoobrona Andrzeja Leppera KWW Porozumienie Samorządowe W. Lubawski Pozostałe KW Czas prezentacji komitetów netto KW SLD 8% 7% 15% 24% KW PiS KW PO RP 12% 16% 18% KW Prawica Rzeczypospolitej KW Nasz Dom Polska- Samoobrona Andrzeja Leppera KWW Porozumienie Samorządowe W. Lubawski Pozostałe KW Sposób prezentacji komitetów Komitety wyborcze prezentowane były w minionym tygodniu w Informacjach Kielce w sposób zróżnicowany. Przez 48 proc. czasu ich prezentacji brutto pokazywano je neutralnie. Również często - przez 37 proc. czasu prezentacji brutto wszystkich komitetów - były one pokazywane w sposób pozytywny. Przez 15 proc. czasu ich prezentacji brutto pokazywano je z kolei w sposób negatywny. Jedynie KW PSL pokazywany był wyłącznie neutralnie. Trzy spośród pokazywanych komitetów były prezentowane w sposób negatywny: KW PiS, KW SLD oraz KWW Teraz Kielce Konrad Łęcki. W przypadku tego ostatniego był to 46

47 zasadniczy sposób jego prezentacji. Z kolei najdłużej bo przez 1 min. 4 sek. w sposób negatywny pokazywano KW PiS (37 proc. czasu prezentacji brutto tego komitetu). Najkorzystniej wypada w tym przypadku KW SLD. Przy najdłuższym czasie prezentacji w ogóle w sposób negatywny pokazywano go przez 41 sek. czasu prezentacji brutto. Stanowi to 20 proc. czasu prezentacji brutto tego komitetu. Jedynie dwa spośród prezentowanych komitetów (KW PSL oraz KWW Teraz Kielce Konrad Łęcki) nie były przedstawiane w sposób pozytywny. Dla KW Nasz Dom Polska Samoobrona Andrzeja Leppera, KW Stowarzyszenie Samorządowe Porozumienie Prawicy i KWW Rozwój i Współpraca był to wyłączny sposób ich prezentacji. Wyraźnie korzystnie pokazywane były także KW PO RP. Niemal cały czas jego prezentacji brutto miał charakter pozytywny. Sposób prezentacji wybranych komitetów 00:02:18 00:02:01 65% 94% 00:01:44 00:01:26 00:01:09 00:00:52 00:00:35 00:00:17 00:00:00 52% 37% 20% 15% 11% 6% 0% KW SLD KW PiS KW PO RP Negatywnie Neutralnie Pozytywnie Podsumowanie W tygodniu w głównym wydaniu programu Informacje emitowanego na antenie TVP Olsztyn dwa komitety - KW Platforma Obywatelska RP oraz KW SLD - zdominowały materiały wyborcze. Łączny czas ich prezentacji stanowił ponad 50 procent całkowitego czasu prezentacji wszystkich komitetów (zarówno netto, jak i brutto). Materiały wyborcze w Informacjach Olsztyn stanowiły 21,7 % całkowitego czasu emisji programu. W zdecydowanej mierze przeważały materiały neutralne (82,7%), choć odnotowano również ekspozycje negatywne (10,8%) i pozytywne (6,5%). W głównej mierze, zarówno negatywnie jak i 47

48 pozytywnie prezentowane były komitety wyborcze, którym odpowiadał najdłuższy czas emisji (KW PO RP i KW SLD). Województwo warmińsko-mazurskie Informacje trwał średnio 21 min 1 sek. Prezentacja komitetów wyborczych stanowiła 21,7% czasu emisji wszystkich programów i trwała 31 min 58 sek. Łączny czas prezentacji poszczególnych komitetów W analizowanym tygodniu w Informacjach Olsztyn zaprezentowano 20 komitetów wyborczych. Były to KW Platforma Obywatelska RP, Komitet Wyborczy SLD, KWW Piotra Grzymowicza, KW Prawo i Sprawiedliwość, KWW EKO, KW Czesława Małkowskiego, KWW Zielony Olsztyn - Młodzi Socjaliści, KW Polskie Stronnictwo Ludowe, KWW Cały Ełk- Nasz Dom, KWW Dobro Wspólne 2010, KWW Porozumienie Samorządowo- Ludowe, KWW Wspólna Gmina Jonkowo, KWW Antoni Polkowski, KWW Budżet 2013, KWW Warmia Nasza Mała Ojczyzna, KWW Wspólnota Samorządowa Prawicy, KWW Krzysztofa Piłata, KWW Porozumienie Samorządowe Nasza Gmina, KWW Przyjaciele Gminy Stawiguda, KWW Zbigniewa Skolimowskiego. Najczęściej prezentowanym był KW Platforma Obywatelska RP (łączna liczba prezentacji w omawianym tygodniu wynosiła 69). Prezentacja KW Platforma Obywatelska RP stanowiła niemal 1/4 prezentacji wszystkich komitetów wyborczych i wyniosła 4 min 57 sek netto oraz 6 min 9 sek brutto (24,3% netto i 23,7% brutto całkowitego czasu prezentacji wszystkich komitetów). Drugim najczęściej prezentowanym był KW SLD z czasem emisji 4 min 24 sek netto oraz 5 min 10 sek brutto (21,6% netto i 19,9% brutto całkowitego czasu prezentacji wszystkich komitetów). KW SLD zostało zaprezentowane w 51 wystąpieniach. Warto zauważyć, że w analizowanym tygodniu dwa komitety, którym w programie informacyjnym TVP Olsztyn poświęcono najwięcej uwagi, prezentowane były w przeważającej mierze przez osoby z nimi związane (w przypadku KW PO RP 75%, w przypadku KW SLD 83%). Oznacza to, że czas netto zbliżony był do czasu brutto. Wśród pozostałych komitetów, które były prezentowane częściej niż 10 razy (5 komitetów) dwa uzyskały czas prezentacji dłuższy niż 2 minuty (KWW Piotra Grzymowicza- 1 min 37 sek min netto i 2 min 22 sek brutto oraz KW PiS- 1 min 29 sek netto/ 2 min 6 sek brutto). Z pozostałych trzech komitetów (KWW Czesława Małkowskiego, KWW Zielony Olsztyn- Młodzi Socjaliści, KWW EKO) każdy prezentowany był krócej niż 1 min 40 sek. Najkrótszy czas prezentacji, jedynie 2 sekundy czasu prezentacji (wyłącznie brutto), zanotowały w badanym okresie 2 komitety- KWW Wspólnota Samorządowa Prawicy oraz KWW Przyjaciele Gminy Stawiguda. 48

49 Najczęściej prezentowanym kandydatem w Informacjach Olsztyn był Janusz Cichoń z KW Platforma Obywatelska RP, prezentowany w ciągu 24 wystąpień (1 min 50 sek czasu brutto, co stanowi 9,9% całkowitego czasu brutto prezentacji wszystkich kandydatów). Drugim, prezentowanym często kandydatem, był Zbigniew Dąbkowski z KWW Piotra Grzymowicza prezentowany w ciągu 15 wystąpień i przez 1 min 4 sek czasu brutto, a więc 5,7% całkowitego czasu brutto prezentacji wszystkich kandydatów. Czas prezentacji komitetów netto 26% 24% KW Platforma Obywatelska RP KW SLD KWW Piotra Grzymowicza KW PiS 6% 7% 22% KWW Zielony Olsztyn- Młodzi Socjaliści KW Czesława Małkowskiego 7% 8% inne 49

50 Czas prezentacji komitetów brutto KW Platforma Obywatelska RP 27% 24% KW SLD KWW Piotra Grzymowicza KW PiS KW Czesława Małkowskiego 6% 6% 20% KWW Zielony Olsztyn- Młodzi Socjaliści inne 8% 9% Sposób prezentacji komitetów Spośród wszystkich omawianych komitetów cztery zostały przedstawione inaczej niż neutralnie (neutralna prezentacja stanowiła 82,7% całości ekspozycji). KW Platforma Obywatelska RP oraz KW SLD zostały w analizowanym tygodniu zaprezentowane pozytywnie oraz negatywnie Czas pozytywnej prezentacji wyniósł 1 min 41 sek i stanowił ponad 6,5% całości materiału na temat komitetów wyborczych. Najdłuższy czas pozytywnej prezentacji odnotował KW SLD (1 min 21 sek), co stanowiło 26,1% informacji na temat tego komitetu (51% - 2 min 38 sek prezentacji miało charakter neutralny). Drugim, pozytywnie prezentowanym komitetem był KW Platforma Obywatelska RP (20 sek pozytywnej prezentacji). Pozytywna prezentacja KW Platforma Obywatelska RP stanowiła 5,4% informacji na temat tego komitetu (84,3%- 5 min 11 sek prezentacji miało charakter neutralny). W negatywny sposób zostały zaprezentowane cztery komitety wyborcze. Czas negatywnej prezentacji wyniósł 2 min 49 sek i stanowiła 10,8% całości materiału na temat komitetów wyborczych Podobnie jak w poprzednim przypadku, najdłużej prezentowanym był KW SLD (przez 1 min 11 sek - negatywna prezentacja stanowiła 22,9% ekspozycji KW SLD w badanym tygodniu). Kolejnymi negatywnie prezentowanymi komitetami były KWW Krzysztofa Piłata (45 sek negatywnej ekspozycji), KW Platforma Obywatelska RP (38 sek negatywnej prezentacji) oraz KWW Zbigniewa Skolimowskiego (15 sek negatywnej prezentacji, z czasem netto wynoszącym 0 sek - co oznacza, że komitet został zaprezentowany wyłącznie przez osoby z nim nie związane). 50

51 Warto dodać, że w dwóch przypadkach (KWW Krzysztofa Piłata, KWW Zbigniewa Skolimowskiego) negatywne prezentacje były jedynym sposobem przedstawienia tych komitetów, które pojawiły się w tygodniu w programie informacyjnym TVP Olsztyn. Sposób prezentacji wybranych komitetów 00:05:46 84,3% 00:05:02 00:04:19 00:03:36 00:02:53 51% Negatywnie Neutralnie 00:02:10 22,9% 26,1% Pozytywnie 00:01:26 00:00:43 10,3% 5,4% 00:00:00 KW PO RP KW SLD Województwo wielkopolskie Teleskop Poznań Analiza głównego wydania programu informacyjnego TVP Poznań( Teleskop Poznań ) w okresie Teleskop Poznań trwał w badanym okresie średnio 14 min 42 sek Średni czas trwania materiałów wyborczych wynosił: 3 min 42 sek Udział materiałów wyborczych w ogólnym czasie emisji programu wyniósł 25%. Łączny czas prezentacji komitetów W tygodniu zdecydowanie najczęściej prezentowanym przez Teleskop Poznań komitetem był KW Platforma Obywatelska RP. Komitetowi temu poświęcono 41% czasu netto i 43% czasu brutto całkowitego czasu prezentacji wszystkich komitetów. Prezentowany był w 48 wystąpieniach, a łączny czas jego prezentacji wyniósł 4 min 17 sek czasu netto i 5 min 46 sek czasu brutto. Drugi pod względem czasu prezentacji był KW Sojusz Lewicy Demokratycznej, prezentowany w 38 wystąpieniach, z łącznym czasem prezentacji 2 min 47 sek (netto) i 4 min (brutto). Czas prezentacji tego komitetu stanowił 27% czasu netto i 30% czasu brutto całkowitej prezentacji wszystkich komitetów. KW Polskie Stronnictwo Ludowe znalazł się na 51

52 trzecim miejscu z 9 wystąpieniami, prezentowany przez 1 min. czasu netto i taką samą ilość czasu brutto (10% netto i 8% brutto całkowitego czasu prezentacji komitetów). Najkrótszy czas prezentacji przypadł w badanym okresie dla KWW Koniński Klub Samorządowy. Prezentacja komitetu wyniosła zaledwie 1% całkowitego czasu netto i brutto prezentacji wszystkich komitetów. Najczęściej prezentowanym kandydatem był Jacek Bachalski z KW Sojusz Lewicy Demokratycznej. Zaprezentowano go w 14 wystąpieniach, przez 50 sek czasu, co stanowiło 13% całkowitego czasu prezentacji kandydatów. Drugim najczęściej prezentowanym kandydatem był Piotr Głowski z KW Platforma Obywatelska RP czas jego prezentacji wynosił 47 sek, co stanowiło 12% całkowitego czasu prezentacji kandydatów). Trzecim kandydatem pod względem długości czasu prezentacji był Ryszard Grobelny, prezentowany przez 39 sek czasu brutto (10% całkowitego czasu prezentacji kandydatów). W analizowanym tygodniu, jedynie Ryszard Grobelny, prezydent Poznania, został w Teleskopie Poznań przedstawiony w kontekście pełnionego przez siebie aktualnie urzędu. Dzięki prezentacjom podczas spełniania obowiązków służbowych uzyskał on czas prezentacji wynoszący w sumie 14 sek czasu netto i taki sam czas brutto. (53 sekundy to czas łączny prezydent+kandydat) Sposób prezentacji komitetów W badanym tygodniu, większość wystąpień komitetów wyborczychw Teleskopie Poznań oceniono neutralnie. Pozytywnie oceniano najczęściej wystąpienia KW Sojuszu Lewicy Demokratycznej, który prezentowany był w ten sposób przez 52% czasu brutto swoich wystąpień (14 wystąpień) oraz KW Platforma Obywatelska RP, który został zaprezentowany pozytywnie 52

53 przez 3 wystąpienia. Negatywnie oceniono jedynie jedno wystąpienie KW Platforma Obywatelska RP. Województwo zachodniopomorskie Kronika Szczecin UWAGA Ze względu na zmiany w ramówce TVP Szczecin, w minionym tygodniu przyjęto do analizy inne wydanie Kroniki Szczecin, niż w tygodniu poprzednim ( ), kiedy analizowana była Kronika emitowana o godz. 18. W okresie przedmiotem analizy jest Kronika- Obraz Dnia emitowana o godzinie Program ten ma charakter programu informacyjnopublicystycznego. Z uwagi na konieczność zachowania porównywalności z innymi analizowanymi programami regionalnymi, z analizy zostały wyłączone materiały o charakterze czysto publicystycznym obecne w Kronice-Obraz Dnia (goście zaproszeni do studio przez dziennikarza, moderowana dyskusja). W okresie Kronika - Obraz Dnia wyemitowała 4 godz 56 min 20 sek materiałów. Średni czas emisji pojedynczego wydania programu wynosił 42 min 20 sek. Łączny czas trwania materiałów związanych z kampanią wyborczą w analizowanym okresie liczył 43 min 56 sek, co stanowi prawie 15% wszystkich prezentowanych w tym czasie wiadomości. W badanym okresie zaprezentowanych zostało 10 komitetów wyborczych: KW Sojusz Lewicy Demokratycznej, KW Lepszy Koszalin, KW Platforma Obywatelska RP, KW Polskie Stronnictwo Ludowe, KW Prawo i Sprawiedliwość, KW Wyborców Małgorzaty Jacyny-Witt, KWW Krzystka Piotra- Szczecin dla Pokoleń, KWW Najwyższy Czas, KWW Pajora Sławomira - Stargard XXI, KWW Sochańskiego Bartłomieja Obudźmy Szczecin. Czas prezentacji komitetów: W analizowanym tygodniu komitetem prezentowanym w Kronice Obraz Dnia przez najdłuższy czas był KW Platforma Obywatelska RP z liczbą wystąpień 61 i czasem prezentacji 5 min 24 sek netto i 7 min 43 sek brutto. Stanowi to 30,6% netto i 35,6% czasu brutto prezentacji wszystkich komitetów wyborczych. Na drugim miejscu sytuuje się KW Prawo i Sprawiedliwość, prezentowany 39 razy, przez łączny czas 4 min 29 sek netto i 5 min 3 sek brutto. Jest to 25,4% netto i 23,1% całkowitego czasu brutto prezentacji komitetów. Trzecie miejsce pod względem czasu prezentacji zajmuje KW Sojusz Lewicy Demokratycznej, pokazywany przez 2 min 53 sek netto i 3 min 2 sek brutto, czyli 16,4% netto i prawie 14% brutto ogólnego czasu poświęconego kampanii wyborczej. Kolejny jest KW Krzystka Piotra Szczecin dla Pokoleń, z czasem 56 sek netto i 1 min 31 sek brutto (odpowiednio 5,3% i 6,9% ogólnego czasu 53

54 materiałów wyborczych). Pozostałe komitety pokazywane były przez znacznie krótszy czas (żaden nie przekroczył 1 min i 30 sek brutto) Spośród indywidualnych kandydatów, najdłużej prezentowany był Krzysztof Zaremba kandydat KW PIS, z czasem 2 min 25 sek (18 wystąpień). Stanowi to 11,7% łącznego czasu prezentacji wszystkich aktorów) i 16,9% czasu prezentacji kandydatów. Obecnie urzędujący prezydent Szczecina Piotr Krzystek pokazywany był w sumie przez 1 min i 9 sek. Przez połowę tego czasu występował jako osoba pełniąca stanowisko publiczne, przez połowę jako kandydat w wyborach samorządowych (odpowiednio 34 sek i 35 sek). Poniższe wykresy przedstawiają udział wybranych pięciu komitetów o najdłuższym czasie prezentacji w ogólnym czasie (netto i brutto) prezentacji materiałów dotyczących kampanii samorządowej. W kategorii 'Inne' zostały uwzględnione pozostałe komitety (4), których czas prezentacji był niewielki.. Czas prezentacji komitetów wyborczych netto KW PO RP 5% 5% 11% 7% 16% 25% 31% KW PIS KW SLD KW PSL KW Krzystka P. "Szczecin dla pokoleo" KWW Małgorzaty Jacyny-Witt Inne Czas prezentacji komitetów wyborczych brutto KW PO RP 6% 4% 10% 7% 36% KW PIS KW SLD 14% 23% KW Krzystka P. "Szczecin dla pokoleo" KW PSL 54 KWW Małgorzaty Jacyny-Witt

55 Sposób prezentacji komitetów: W analizowanym okresie Kronika-Obraz dnia przez prawie 70% czasu brutto poświęconego kampanii samorządowej, prezentowała komitety wyborcze w sposób neutralny. Pozytywna prezentacja zajęła prawie 25% brutto całkowitego czasu prezentacji. W przypadku niemal wszystkich prezentowanych komitetów dominowały przedstawienia neutralne (wyjątek stanowił prezentowany pozytywnie KWW Najwyższy Czas, który jednakże został pokazany tylko w jednym materiale). Cztery komitety (KW Wyborców Małgorzaty Jacyny-Witt, KW Krzystka Piotra Szczecin dla pokoleń, KW Pajora Sławomira Stargard XXI, KWW Sochańskiego Bartłomieja Obudźmy Szczecin ) pokazywane były wyłączne w sposób neutralny. W najbardziej zróżnicowany sposób prezentowany był KW PO RP przez 50,6% ogólnego czasu prezentacji tego komitetu, przedstawienia te miały charakter neutralny (3 min 56 sek brutto), przez ponad 36% - pozytywny (2 min 48 sek), a przez 13,3% - negatywny (1 min 2 sek). Trzy komitety KW PIS, KW SLD i KW PSL prezentowane były w sposób neutralny i pozytywny. W przypadku KW PIS stosunek prezentacji neutralnych do pozytywnych wynosi 86,8% do 13,2% (4 min 23 sek i 40 sek). Dla KW SLD wartości te wynoszą odpowiednio 53,8% oraz 46,2% (1 min 38 sek i 1 min 24 sek), a dla KW PSL 58,9% i 41,1% ( 43 sek i 30 sek). KW Lepszy Koszalin pokazywany był natomiast w sposób neutralny i negatywny (78% i 22%). Poniższy wykres przedstawia sposób prezentacji komitetów wyborczych, których sposób prezentacji był zróżnicowany. Sposób prezentacji wybranych komitetów wyborczych 00:05:02 00:04:19 00:03:36 00:02:53 00:02:10 00:01:26 00:00:43 00:00:00 KW PO RP KW PIS KW SLD negatywny neutralny pozytywny 55

56 Wiadomości Wiadomości trwały w badanym okresie od 20 min 28 s do 26 min 24 sek. Średni czas trwania programu wynosił 23 min 46 s). Tematy wyborcze stanowiły w badanym tygodniu 16,9% wszystkich prezentowanych materiałów i trwały 30 min 31 s. Średni czas trwania tematów wyborczych w pojedynczym wydaniu Wiadomości wynosił 4 minuty. Łączny czas prezentacji komitetów W tygodniu w Wiadomościach zaprezentowano 19 komitetów wyborczych: KW Prawo i Sprawiedliwość, Komitet Wyborczy SLD, KW Platforma Obywatelska RP, KW Polskie Stronnictwo Ludowe, Komitet Wyborczy Wyborców Wspólnota Samorządowa Nasze Miasto, KWW Grzegorza Teresińskiego, KWW Wojciecha Szczurka Samorządność, KWW Dialog, Współpraca i Rozwój, KW Grobelnego Ryszarda, KWW Forum Samorządowe i Piotr Uszok, KWW Jacka Majchrowskiego, KWW Rafała Dutkiewicza, KWW Łódzkie Porozumienie Obywatelskie, KWW Wspólna Gmina Jonkowo, KKW Lista Sierakowskiej Lewica, KWW Kocham Sopot Wojciecha Fułka, KWW Krajowa Wspólnota Samorządowa, KWW Łączy Nas Bogatynia, Komitet Wyborczy Sandomierz Razem. Zdecydowanie najczęściej prezentowanym przez Wiadomości komitetem był KW Prawo i Sprawiedliwość, który prezentowany był w 111 wystąpieniach, a łączny czas jego prezentacji wyniósł 7 min 58 s netto i 9 min 12 s brutto, co stanowiło odpowiednio 60,7% netto oraz 56,7% brutto całkowitego czasu prezentacji wszystkich komitetów. Tak częsta prezentacja tego komitetu związana była z niedawnym konfliktem w Prawie i Sprawiedliwości wokół wydalenia z partii dwóch posłanek - Joanny Kluzik-Rostkowskiej i Elżbiety Jakubiak (o czym szerzej w podrozdziale Przykładowy materiał ). Innymi najczęściej prezentowanymi komitetami były KW Platforma Obywatelska RP, Komitet Wyborczy SLD oraz KW Polskie Stronnictwo Ludowe. Pozostałe komitety nie uzyskały w badanym tygodniu ilości wystąpień wyższej niż 5 i czasu prezentacji wyższego niż 30 sekund. KW Platforma Obywatelska RP prezentowany był w 30 wystąpieniach, a łączny czas jego prezentacji wyniósł 1 min 50 s netto i 2 min 10 s brutto (14% netto i 13,3% brutto całkowitego czasu prezentacji wszystkich komitetów). Z kolei czas prezentacji Komitetu Wyborczego SLD wyniósł w badanym tygodniu 1 min 41 s netto i 2 min 14 s brutto (12,8% netto oraz 13,8% brutto całkowitego czasu prezentacji wszystkich komitetów). Komitet ten prezentowany był w 29 wystąpieniach. KW Polskie Stronnictwo Ludowe prezentowany był natomiast w 10 wystąpieniach i przez 31 s czasu netto oraz 34 sekundy czasu brutto. Najczęściej prezentowanym kandydatem był Grzegorz Teresiński z KWW Grzegorza Teresińskiego, prezentowany w 2 wystąpieniach i przez 17 s, co stanowi 9,3% całkowitego czasu prezentacji wszystkich kandydatów. Drugim najczęściej prezentowanym kandydatem był Dominik 56

57 Matelski z KWW Dialog, Współpraca i Rozwój, prezentowany w ciągu 1 wystąpienia przez 10 s, a więc 5,5% całkowitego czasu prezentacji wszystkich kandydatów. Trzecią kandydatką o największym czasie prezentacji była Hanna Gronkiewicz-Waltz z KW Platforma Obywatelska RP, prezentowana w 3 wystąpieniach, 9 s. Przez kolejne 10 s była ona też prezentowana z racji pełnionej przez siebie obecnie funkcji prezydenta Warszawy. Była to jednocześnie jedyna prezentacja kandydata występującego w roli urzędowej w badanym okresie. Czas prezentacji komitetów netto 4% 8% 13% 14% 61% KW Prawo i Sprawiedliwośd KW Platforma Obywatelska RP Komitet Wyborczy SLD KW Polskie Stronnictwo Ludowe Inne 57

58 Czas prezentacji komitetów brutto 13% 13% 14% 3% 57% KW Prawo i Sprawiedliwośd Komitet Wyborczy SLD KW Platforma Obywatelska RP KW Polskie Stronnictwo Ludowe Inne Sposób prezentacji komitetów W analizowanym tygodniu, spośród 19 prezentowanych w Wiadomościach komitetów 10 było prezentowanych inaczej niż wyłącznie neutralnie. Najdłuższy czas negatywnej prezentacji brutto przypadł KW Prawo i Sprawiedliwość. Wyniósł 7 min 16 s, co stanowiło 86,3% całkowitego czasu negatywnej prezentacji wszystkich komitetów (przy łącznym czasie negatywnej prezentacji komitetów 8 min 25 s) i zarazem 79% całkowitej prezentacji tego komitetu (brutto). Komitet ten prezentowany był również pozytywnie (49 sekund, co stanowiło 8,9% całkowitej prezentacji tego komitetu) oraz neutralnie (1 min 7 s, czyli 12,1% całkowitego czasu prezentacji tego komitetu). Z kolei czas negatywnej ekspozycji KW Platforma Obywatelska RP wyniósł 29 sekund, przy 39 sekundach prezentacji pozytywnej i 1 min 2 s prezentacji neutralnej. KW Polskie Stronnictwo Ludowe prezentowany był natomiast negatywnie przez 10 sekund, neutralnie przez 18 sekund, a pozytywnie przez 6 sekund. W badanym tygodniu, Komitet Wyborczy SLD prezentowany był z kolei neutralnie (1 min 29 s i pozytywnie (45 sekund). Tylko jeden komitet KWW Wspólnota Samorządowa Nasze Miasto - został zaprezentowany wyłącznie negatywnie, ale czas jego ekspozycji nie był długi i wynosił 22 sekundy. Cztery komitety zaprezentowane zostały natomiast wyłącznie pozytywnie, choć czas ich prezentacji również był 58

59 mało znaczący. Były to: KW Grobelnego Ryszarda (9 sekund), KWW Forum Samorządowe i Piotr Uszok (9 sekund), KWW Jacka Majchrowskiego (9 sekund), KWW Rafała Dutkiewicza (9 sekund). Niemal wyłącznie pozytywnie prezentowany był też KWW Wojciecha Szczurka Samorządność, którego czas pozytywnej ekspozycji wyniósł 11 sekund, a neutralnej 1 sekundę. Sposób prezentacji wybranego komitetu o najdłuższym czasie ekspozycji (KW PiS) obrazuje poniższy wykres. Sposób prezentacji wybranego komitetu 08:38 79% 07:12 05:46 Negatywnie 04:19 02:53 01:26 12,1% 8,9% Neutralnie Pozytywnie 00:00 KW Prawo i Sprawiedliwośd Wybrane przykłady Przez 3 dni (8, 9 i 12.11) w Wiadomościach pojawiały się obszerne materiały dotyczące konfliktu w Prawie i Sprawiedliwości, związanego z wykluczeniem Joanny Kluzik-Rostkowskiej i Elżbiety Jakubiak z partii. Materiały relacjonujące spory między politykami PiS, w których snute były spekulacje na temat ewentualnego rozłamu w partii mogły wpływać negatywnie na wizerunek partii. Dominacja tego tematu w materiałach o PiS sprawiła, że sposób prezentacji KW PiS w analizowanym tygodniu był w przeważającej części negatywny (patrz: wykres powyżej). Materiał z 8 listopada relacjonuje dalszy ciąg konfliktu w PiS i pokazuje jego negatywne konsekwencje dla kampanii samorządowej. Materiał otwiera komentarz dziennikarki: "Na pierwszy rzut oka konwencja PiS w Rudzie Śląskiej w niczym nie różni się od innych. Tyle że tu scenariusz zmienił się niemal w ostatniej chwili. Zabrakło Joanny Kluzik-Rostkowskiej". Pojawiają się wypowiedzi kandydatów ze Śląska. Jarosław Wieszołek: "Żałuję - gdyby była, mógłbym osobiście podziękować za udzielone poparcie". Następnie pojawia się wypowiedź Rostkowskiej: "Nie chcę 59

60 stawiać swoich byłych - partyjnych, ale ciągle - kolegów i koleżanki w kłopotliwej dla nich sytuacji, bo niewątpliwie, chyba to nie będzie dla państwa zaskoczeniem, mogłyby ich spotkać duże przykrości, gdyby podtrzymali to zaproszenie". Wypowiedź Joachima Brudzińskiego: "To wszystko, co dzisiaj jest związane z aktywnością Joanny, Eli, jest takim medialnym fermentem, natomiast nie ma nic wspólnego z realnym wsparciem kampanii samorządowej". Materiał z 9.11 pokazuje, że w Prawie i Sprawiedliwości zdania na temat usunięcia obu posłanek z partii są podzielone. Zapowiedź dziennikarki: "Jarosław Kaczyński jest konsekwentny [...], pisze list do członków partii. Podtrzymuje w nim swoją decyzję. Nie wszyscy się jednak z nią zgadzają. Paweł Poncyliusz uważa, że najlepszym rozwiązaniem byłby powrót w szeregi PiS-u obu pań. Komentarz z offu: "Miało być już tylko o kampanii i wyborach samorządowych, ale się nie udało. Prezes PiS, choć oficjalnie sprawy nie komentuje, pisze list do dołów partyjnych". Materiał z pokazuje, że konflikt w PiS-ie nadal trwa, jednak władze partii starają się go wyciszyć do czasu wyborów. Zapowiedź materiału: "Do czasu wyborów samorządowych w PiS-ie nic się nie zmieni. Władze partii sugerują, że kwestia rozstania się z kolejnymi członkami jest przesądzona, a ewentualne decyzje zapadną najwcześniej za tydzień. Kolejnym politykiem, jedynym jak na razie, który zrezygnował z członkostwa w klubie PiS, jest Jan Ołdakowski". Następnie pojawia się relacja z wizyty Pawła Poncyliusza na konferencji w Wejherowie: "Sam nadal w PiSie, w Wejherowie popierał kandydata zgłoszonego przez PO [...] Oczekiwano, że przy tej okazji Paweł Poncyliusz ogłosi powstanie nowej partii. Nic z tych rzeczy. [...] Apelował przy okazji do PiS o przywrócenie wykluczonych posłanek. Komentarz dziennikarki: "I tak najwyraźniej obie strony decyzję o rozstaniu podjęły, ale z ogłoszeniem obie najwyraźniej postanowiły poczekać. Do wyborów". Komentarz dziennikarki: "Te [decyzje], jak mówi wiceszef PiS, mogą zapaść po wyborach, choć słuchając niektórych wypowiedzi, los tak zwanych liberałów wydaje się być przesądzony". Panorama Średni czas trwania programu wynosił 27 min 21 s. Średni czas trwania materiałów wyborczych to 1 min 51 s. Materiały o tematyce wyborczej stanowiły 6,8% wszystkich materiałów w analizowanym programie informacyjnym. Łączny czas prezentacji poszczególnych komitetów W tygodniu najczęściej prezentowanym w Panoramie komitetem wyborczym był Komitet Wyborczy Prawo i Sprawiedliwość z liczbą 61 wystąpień i łącznym czasem netto 4 min 42 s oraz czasem brutto 5 min 56 s, co stanowiło 37,1% netto i 38,2% brutto czasu całkowitej prezentacji wszystkich komitetów w badanym okresie. Następne w kolejności komitety to: KW 60

61 Platforma Obywatelska RP, 38 wystąpień 2 min 27 s czasu netto 19,3% całkowitej prezentacji wszystkich komitetów w danym okresie (3 min 17 s czasu brutto 21,1%), KW Sojusz Lewicy Demokratycznej, 30 wystąpień 2 min 16 s czasu netto, co daje 17,9% (2 min 48 s czasu brutto 18%) oraz KWW Małgorzaty Mańki-Szulik, 6 wystąpień po 40 s czasu netto i brutto. W sumie w omawianym okresie w głównym wydaniu Panoramy prezentowanych było aż 16 komitetów. Pozostałe komitety: KW Polskie Stronnictwo Ludowe, KWW Samorządność Sopot, KW Sądecki Dialog, KWW Wspólnota Samorządowa Nasze Miasto, KW Nasz Dom Polska-Samoobrona Andrzeja Leppera, KWW Łódzkie Porozumienie Obywatelskie, KW Ruch Autonomii Śląska, odnotowały czasy prezentacji netto i brutto w zakresie sekund. Koalicyjny KW Lista Sierakowskiej Lewica, KW Porozumienie dla Mieszkańców Polkowic, KWW Krzystka Piotra "Szczecin dla Pokoleń", KWW Rafała Dutkiewicza oraz KWW Wspólnota Samorządowa były prezentowane przez znikomy czas brutto i netto poniżej 10 sekund. Komitety te nie zostały zaprezentowane na wykresie. Czas prezentacji komitetów netto 21% KW Prawo i Sprawiedliwośd 5% 37% KW Platforma Obywatelska RP KW Sojusz Lewicy Demokratycznej 18% KWW Małgorzaty Maoki-Szulik 19% Inne 61

62 Czas prezentacji komitetów brutto 23% KW Prawo i Sprawiedliwośd 38% KW Platforma Obywatelska RP 18% KW Sojusz Lewicy Demokratycznej 21% Inne W przypadku kandydatów brakuje zdecydowanego faworyta. Jest to spowodowane dużą ilością materiałów wyborczych z całego kraju poświęconym krótkiej (czasem żartobliwej) prezentacji różnych kandydatów. Najczęściej prezentowanymi kandydatami byli: Małgorzata Mańka-Szulik, KWW Małgorzaty Mańki-Szulik 40 s oraz Jacek Karnowski, KWW Samorządność Sopot 24 s. Jedynym z kandydatów przedstawionym w badanym okresie jako urzędowy była Hanna Gronkiewicz-Waltz, KW PO RP z czasem 8 s dla tej roli. Sposób prezentacji komitetów W badanym okresie, negatywny sposób prezentacji komitetów wyborczych stanowił aż 47,4% czasu wszystkich prezentacji. Stało się tak m.in. za sprawą dalszych wydarzeń i komentarzy dotyczących afery wokół usunięcia z partii posłanek Joanny Kluzik-Rostkowskiej i Elżbiety Jakubiak, która to afera przysporzyła KW PiS wielu negatywnych materiałów. Materiały o negatywnym wydźwięku stanowiły one aż 70,8% całkowitego czasu prezentacji brutto tego komitetu. Neutralny sposób prezentacji komitetów stanowił 45,1% czasu prezentacji brutto wszystkich prezentacji, a pozytywny jedynie 7,3%. Komitetami przedstawianymi w sposób pozytywny były KW SLD (33 s 19,6% czasu prezentacji brutto tego komitetu), KW PSL (28 s całość prezentacji tego komitetu) oraz KW PO RP (6 s). Komitetami przedstawianymi w sposób negatywny były, poza wspomnianym KW PiS, również 62

63 KW PO RP (58 s, co stanowiło 29,4% wszystkich prezentacji brutto tego komitetu), KW SLD (56 s 33,3%). W trzech przypadkach komitety były prezentowane wyłącznie w sposób negatywny. Były to komitety: KW Sądecki Dialog (30 s), KWW Wspólnota Samorządowa Nasze Miasto (23 s) oraz KW Łódzkie Porozumienie Obywatelskie (15 s). W poniższej tabeli przedstawiono wszystkie komitety, które były prezentowane w sposób inny niż neutralny/nie tylko neutralny. Sposób prezentacji komitetów 04:19 71% 03:50 03:21 02:52 02:24 01:55 01:26 00:57 47% 68% 33% 29% 20% 29% Neutralny Negatywny Pozytywny 00:28 3% 00:00 KW Sojusz Lewicy Demokratycznej KW Platforma Obywatelska RP KW Prawo i Sprawiedliwośd Wybrane przykłady Przez trzy dni 8, 9 i w Panoramie pojawiały się materiały dotyczące dalszych konsekwencji wewnętrznego sporu w PiS. To właśnie ta sprawa spowodowała, że sposób prezentacji KW PiS w analizowanym tygodniu był w przeważającej części negatywny (patrz: wykres powyżej). Tematem materiału z 8 listopada było zaangażowanie liderów największych partii w kampanię samorządową. Dziennikarka komentuje, że w przypadku PiS-u, afera z poprzedniego tygodnia przesłania kampanijne starania liderów: Joanna Kluzik-Rostkowska w wyborach samorządowych nie startuje (...). Ale to jej nazwisko w tej kampanii należy do najczęściej powtarzanych. Wypowiedź Rostkowskiej nawiązuje do śląskiej konwencji PiS-u, w której miała brać udział posłanka: Kierownictwo PiS-u wymusiło na swoich członkach rezygnację z mojej współpracy, z mojego poparcia. 63