Bilansik - wydanie specjalne

Transkrypt

1 Rzeszów, października 2011 Zespół Szkół Ekonomicznych, ul. Hoffmanowej 13, Rzeszów tel , 95 lat Ekonomika Bilansik - wydanie specjalne Zespół Szkół Ekonomicznych mieszczący się przy ul. Hoffmanowej13 w Rzeszowie istnieje już 95 lat. W jego skład wchodzą trzy szkoły Technikum nr 5, XI Liceum Ogólnokształcące, Szkoła Policealna nr 4. Dyrektorem szkoły jest Grażyna Sabik, wicedyrektorem ds. dydaktyki Barbara Szymanek, wicedyrektorem ds. dydaktyki Ryszard Halaburda. Popularnie zwana jest Ekonomikiem i jest to już uznana na rynku edukacji zawodowej marka, zwłaszcza, że szkoła uzyskała w tym roku wyróżnienie w prestiżowym konkursie Lider Edukacji Zawodowej. Zaufała rodzicom Obecni w szkole od pokoleń Zaskakujące jak wielu obecnych uczniów poszło w ślady swoich rodziców, dziadków, krewnych lub rodzeństwa. Wystarczy zapytać, a w każdej klasie znajdziemy nawet kilka takich osób. Przekonały ich wspomnienia miłej atmosfery, życzliwych nauczycieli, kariery zawodowe absolwentów szkoły. Natalia Bielska, uczennica 2bl, uczęszcza do klasy p. Ewy Rogowskiej-Błachut, podobnie jak koleżanka z klasy Natalia Sadowy ciągle występuje w akademiach szkolnych, ale równie chętnie wykazuje się w działalności naukowej. Lubi język polski, niemiecki, bierze udział w XLII Olimpiadzie Literatury i Języka Polskiego, działa w gazetce szkolnej Bilansik. Najlepsze wyniki w nauce spośród uczniów XI LO sprawiły, że przyznano jej stypendium naukowe. Mówi: Wybór szkoły zawdzięczam rodzicom, oni wiedzą co dla mnie dobre. Czuję się tu spełniona i szczęśliwa. Halina (Rykała) Bielska, ukończyła Liceum Ekonomiczne w latach , w specjalności ekonomika i organizacja przedsiębiorstw. Wychowawcą klasy był p. Marek Bazylko. Lata spędzone w tej szkole wspominam dobrze. Lubiłam się uczyć i miałam duże ambicje. Byłam indywidualistką, osobą cichą i niewychylającą się na tle klasowym i szkolnym. Ulubionym jej przedmiotem była ekonomika, język polski i matematyka. Od zawsze lubiłam połączenie przedmiotów ścisłych i h u m a n i s t y c z - nych. Rodzinna miłość do ekonomii Natalia Rymarz jest uczennicą 2at, Technikum nr V, wychowawcą klasy jest p. Emilii Ossoliński. Natalia lubi przedmioty ekonomiczne i matematycznie, szczególnie rachunkowość, interesuje się też bankowością. Lubi praktyczne zajęcia z rachunkowości, prowadzone przez p. Renatę Kocój, wypełnianie PITów, faktur, rozliczenia finansowe. Interesuje się również działalnością giełdy papierów wartościowych. Swoje zainteresowania wyniosła z domu jej mama p. Agnieszka (Gubernat) Rymarz ukończyła Zasadniczą Szkołę Zawodową w Zespole Szkół Ekonomicznych z wynikiem bardzo dobrym. Agnieszka (Gubernat) Rymarz, w latach uczęszczała do klasy Zasadniczej Szkoły Zawodowej w zawodzie sprzedawca. Jej wychowawcą była p. Barbara Kubisztal. W 1989 zajęła I miejsce w konkursie o tytuł Najlepszy uczeń w zawodzie sprzedawca. Wspominając szkołę mówi: Pamiętam z czasów szkolnych swoją wychowawczynię, która była bardzo rygorystyczna. Nie wolno było się spóźniać i można było zapomnieć o labach. Miło wspominam również lekcje w- fu z p. W. Kandeferem, który męczył nas na stadionie jednostki wojskowej. W czasie, gdy byłam przewodniczącą klasy koleżanki zaproponowały mi, żebym poszła ustalić lekcje religii z księdzem. Powiedziano mi, że ksiądz nazywa się Półgłupek, a ja w to uwierzyłam. Poszłam na parafię i zapytałam o księdza Półgłupka. Ksiądz zmieszany wstał i krzyknął, że nazywa się Półchłopek. Przez resztę szkoły na lekcjach religii, gdy katecheta patrzył na mnie to się śmiał. Ciąg dalszy historii Obecnych w szkole od pokoleń na kolejnych stronach Nasza patronka: Maria Skłodowska Curie Jest to taka niewielka, zwykła historia, pozbawiona wielkich wydarzeń. Urodziłam się w Warszawie - w rodzinie profesorskiej. Wyszłam za mąż za Piotra Curie i miałam dwoje dzieci. Dzieło moje naukowe wykonałam we Francji." Maria Skłodowska Curie. Maria Skłodowska-Curie przyjaźniła się z największymi uczonymi tamtych czasów, uczestniczyła jako jedyna kobieta w Konferencjach Solvayowskich; były to spotkania fizyków tej miary co A. Einstein, N. Bohr, E. Rutherford, M. Planck. Po Jej śmierci właśnie A. Einstein, z którym zdarzało Jej się spacerować po Alpach, w pięknym eseju napisał, że była Ona jedynym niezepsutym przez sławę człowiekiem, spośród tych, których przyszło mu poznać. Wyrazem uznania świata dla osiągnięć wielkiej uczonej były liczne nagrody i odznaczenia, doktoraty honorowe wielu wyższych uczelni i członkostwa honorowe wielu towarzystw naukowych. Prace Marii Skłodowskiej-Curie stanowiły punkt wyjścia do zrozumienia budowy materii i odkrycia energii jądrowej. W tym numerze: Zarys dziejów 2 Wywiad z dyrektorem Szkoły 3 XX Sesja Młodego Ekonomisty 4 Każdego roku 5 Dawnych studniówek czar 6 Obecni w szkole od pokoleń 5 English corner 8

2 Str. 2 Zarys dziejów szkoły w fotografii Obecni w szkole od pokoleń Szkolna artystka i jej mama Natalia Sadowy jest uczennicą klasy 2bl w XI LO. Udziela się artystycznie w różnego typu a k a d e m i a c h szkolnych, gra na pianinie, recytuje, śpiewa. Już od pierwszych miesięcy klasy pierwszej prawie nie schodzi ze sceny. Brała udział w Wigilii szkolnej, Mikołajkach, programie artystycznym w okresie rekolekcji szkolnych i podczas rocznicy Konstytucji 3 Maja. W tym roku już realizowała audycję upamiętniająca polski wrzesień. Mówi: wybór szkoły zawdzięczam mamie (Bogusławie Sadowy), która również do niej uczęszczała. Bogusława (Siast) Sadowy, ukończyła Zasadniczą Szkołę Handlową. W latach była uczennicą klasy az, jej wychowawcą była p. Jolanta Marciniec, dyrektorem była wówczas p. Anna Staruch. Natalia mówi, że mama często i chętnie wspomina szkołę. Najbardziej lubiła praktyki zawodowe, które odbywały się dwa razy w tygodniu, były one wówczas płatne. Pani Bogusława była rzetelną uczennicą, co przekładało się na wzorowe zachowanie. Ukończyła szkołę z dobrym wynikiem, co dało jej wiele możliwości w wyniku starań dr E. Horwarda i Jana Zebiedzkiego zwołano konferencję, na której powołano Towarzystwo Prywatnej Szkoły Kupieckiej w Rzeszowie. Ta zaś rozpoczęła działalność r. i przetrwała do czerwca 1920r. Pierwotnie siedziba szkoły mieściła się w kamienicy Kulów przy ul. Towarnickiego w Rzeszowie ( i ). (fot. A. Drelich) We wrześniu 1923 r. w wyniku zabiegów prezydenta miasta R. Krogulskiego przywrócono w Rzeszowie naukę w szkole kupieckiej. Nadano jej nazwę Trzyklasowej Koedukacyjnej Szkoły Handlowej Towarzystwa Szkoły Handlowej w Rzeszowie. Podporządkowano ją Kuratorium Okręgu Szkolnego we Lwowie i Ministerstwu Wyznań Religijnych i Oświecenia Publicznego w Warszawie. Druga siedziba szkoły ( ) mieściła się na II piętrze nad Szkołą Podstawową im. A. Mickiewicza przy ul. Bernardyńskiej (fot. A. Drelich, 2005). Dopiero trzecia lokalizacja, przy ul. Hoffmanowej 3 (dawniej ul. Folwarczna/, później Hoffmanowej 13), okazała się być trwała. Od 1 września 1931 szkoła wynajmowała tutaj pomieszczenia bezpłatnie, przez 8 lat. W latach szkoła dobudowała od południa skrzydło budynku. (Uwiecznione na fotografii E. Janusza, 1937; ze zbiorów Biblioteki ZSE w Rzeszowie). W 1936r. Szkoła przyjęła nazwę Gimnazjum Kupieckie Towarzystwa Szkoły Ludowej i przyjęła czteroletni program nauczania. W latach szkoła weszła w posiadanie budynku, co przyczyniło się do tego, że w 1938r. otwarto przy niej Liceum Handlowe Towarzystwa Szkoły Ludowej, w czym była duża zasługa prezydenta miasta płk Jana Niemirskiego. Technik z dyplomem Istotne zmiany nastąpiły w ostatnim dziesięcioleciu w sposobie przygotowania, przeprowadzania i oceniania egzaminów zawodowych. W czasach przedwojennych Trzyklasowa Szkoła Handlowa kończyła się czerwcowymi egzaminami w formie wypracowania z języka polskiego, korespondencji w języku niemieckim oraz ustnej wypowiedzi z geografii gospodarczej, towaroznawstwa i handlu. W latach 80-tych uczniowie Zasadniczej Szkoły Zawodowej zdawali egzamin z przygotowania zawodowego w formie praktycznej (na stoisku w sklepie) i części teoretycznej ( przed komisją złożoną z przedstawicieli szkoły i zakładu pracy). Natomiast uczniowie Liceum (później Technikum) Handlowego i Ekonomicznego aż do reformy w 2005 roku zdawali przed komisją szkolną egzamin w części teoretycznej i praktycznej, uzyskując tytuł technika. Po reformie oświatowej w 2006 roku oficjalna nazwa egzaminów zawodowych brzmi egzamin potwierdzający kwalifikacje zawodowe. Absolwenci Technikum nr V przy Zespole Szkół Ekonomicznych w Rzeszowie oceniani są przez egzaminatorów zewnętrznych powoływanych przez Okręgową Komisję Egzaminacyjną w Krakowie. W etapie pisemnym, w części pierwszej rozwiązują zadania sprawdzające wiadomości i umiejętności właściwe dla kwalifikacji w wybranym zawodzie, w części drugiej wiadomości i umiejętności związane z zatrudnieniem i działalnością gospodarczą. Obie części maja formę testu. W części praktycznej wykazują się umiejętnością rozwiązywania typowych problemów, sytuacji zawodowych. Od 2010 dodatkowo część praktyczna tego egzaminu odbywa się na stanowiskach komputerowych. Wybuch II Wojny Światowej 1 września 1939 r. uniemożliwił rozpoczęcie nowego roku szkolnego. Budynek zajęło wojsko r. Niemcy wydali szczegółowe przepisy normujące charakter szkół kupieckich. Wówczas Ukrainiec Szymon Placko wystąpił do władz niemieckich o pozwolenie uruchomienia szkoły handlowej i takowej otrzymał. W roku szkolnym 1942/43 obok dotychczasowego profilu handlowego utworzono klasy o specjalności biurowej. Po wojnie r. szkoła została upaństwowiona i nadano jej nazwę Prywatnego Koedukacyjnego Gimnazjum Kupieckiego i Liceum Handlowego Towarzystwa Szkoły Ludowej. Jej dyrektorem został Władysław Kuszyński. W latach dobudowane zostało dodatkowe skrzydło szkoły, w którym mieści się aula i sala gimnastyczna. Taki wygląd szkoła zachowała aż do lat 90-tych. W 1970 szkole nadano imię Marii Skłodowskiej-Curie. W roku 2006 z okazji 90-lecia przed szkołą umieszczone zostało popiersie Patronki szkoły. Wówczas to dobudowane zostało ostatnie skrzydło szkoły, w którym mieści się obecnie sala konferencyjno-kinowa i cztery sale lekcyjne. Dzisiejszy wygląd szkoła uzyskała po remoncie elewacji na wakacjach 2006 roku. W październiku 2011 szkoła świętuje 95-lece istnienia. Historia przedmiotów ekonomicznych Lekcje korespondencji i prac kantorowych: w klasie I uczono się przyjmowania i załatwiania korespondencji, wystawiania faktur i not, liczenia weksli itp., adresowania kopert i pisania listów, zaznajamiano z przepisami pocztowymi w zakresie spedycji i opłat Taki oto opis nauki przedmiotów ekonomicznych znajdujemy w pierwszej książce poświęconej szkole: Józef Świeboda Zespół Szkół Ekonomicznych w Rzeszowie. Dalej czytamy jeszcze m.in.: Rachunki kupieckie stanowiły podstawowy przedmiot zawodowy. W klasie I uczeń nabierał pewności i biegłości w wykonywaniu obliczeń systemem pamięciowym i pisemnym.[ ] Program klasy II przyuczał młodzież do pracy bankowej, zapoznawał z rachunkiem dyskontowym Ponadto odbywały się lekcje nauki o handlu i wekslach, buchalterii, lekcje kantoru praktycznego, geografii handlowej, towaroznawstwa, stenografii, kaligrafii. Tak uczono u zarania działalności szkoły, w latach Przed samym wybuchem wojny przeprowadzano reformę szkół handlowych, wprowadzono wówczas naukę takich przedmiotów jak: organizacja i technika handlu, technika reklamy, współczesne zagadnienia gospodarcze, księgowość, arytmetyka handlowa, pisanie na maszynie. W latach 50-tych pojawiły się nowe przedmioty: prawoznawstwo, arytmetyka handlowa, statystyka, biurowość i korespondencja, mechanizacja prac obrachunkowych, księgowość (potem rachunkowość), ekonomika i organizacja przedsiębiorstw, finanse i kredyty, rachunkowość budżetowa, towaroznawstwo i technologia, pisanie na maszynie, organizacja i technika handlu, reklama. Wiele z tych przedmiotów zachowało swoją nazwę jeszcze do pierwszych lat XXI wieku, zmieniał się jedynie zakres, metody i podręczniki i wraz ze zmianą ustroju gospodarczego nauczane zasady i prawa ekonomiczne. W ostatnich latach zmniejszona została liczba przedmiotów zawodowych. Obecnie odbywają się lekcje: podstaw ekonomii, ekonomiki, rachunkowości, prawa, przedsiębiorczości, towaroznawstwa, rachunkowości handlowej, ekonomiki handlu, pracowni ekonomicznej, języka obcego zawodowego. Stosunkowo dużo godzin przeznaczonych jest na lekcje prawa. Celem lekcji jest przygotowanie ucznia w zakresie prawa nie tylko w pracy, ale również w zakresie prawa cywilnego, prawa konsumenckiego, prawa potrzebnego w życiu codziennym.

3 Str. 3 Obecni w szkole od pokoleń Wywiad z dyrektorem Szkoły Kieruje Pani Zespołem Szkół Ekonomicznych od ponad czterech lat, wcześniej pełniła Pani funkcję wicedyrektora, była nauczycielem. Od ilu lat związana jest Pani ze szkolnictwem? W roku 1977 ukończyłam Wyższą Szkołę Pedagogiczną w Rzeszowie na kierunku matematyka. W tym samym roku podjęłam pracę jako nauczyciel matematyki w Szkole Podstawowej Nr 8 w Rzeszowie. Pracując w rzeszowskiej 8 prowadziłam zajęcia dodatkowe z matematyki dla młodzieży Zespołu Szkół Ekonomicznych w Rzeszowie, nie wiedząc jeszcze że zwiążę się z Ekonomikiem na dłużej. W roku szkolnym 1991/92 podjęłam pracę w Zespole Szkół Ekonomicznych. Można więc powiedzieć, że od 7 roku życia jestem związana ze szkolnictwem. Czy kiedy rozpoczynała Pani pracę w szkole myślała o tym, by zostać dyrektorem? O, nie!! Nawet wtedy, gdy już długo pracowałam nie myślałam nigdy o stanowisku dyrektora. Kiedy 1 września 1999 roku ówczesny dyrektor Marek Bazylko powierzył mi pełnienie obowiązków wicedyrektora za nieobecną koleżankę nawet przez chwilę nie pomyślałam, że po 8 latach zostanę dyrektorem szkoły. Współczesna szkoła to: tradycja czy nowoczesność; dydaktyka czy wychowanie? Czym jest dla Pani współczesna szkoła? Dzisiejsza szkoła to nowe metody pracy, profesjonalna baza dydaktyczna i nowoczesne technologie. Współczesna szkoła to również umiejętność wykorzystywania funduszy dla oświaty. W naszej szkole realizowano projekty: praktyk zagranicznych w ramach programu Leonardo da Vinci, edukacji ekonomicznej, finansowane przez NBP, Inkubator Kadr Ekonomicznych z programu Kapitał Ludzki. Młodzież uczestniczyła również w projektach realizowanych przez wyższe uczelnie i instytucje naukowe np. Młodzieżowe Uniwersytety Matematyczne. Jednakże w tej nowoczesności nie może zabraknąć historii i tradycji wypracowanych przez poprzednie pokolenia. I właśnie te wszystkie zdobycze techniki pozwalają nam lepiej poznać i zaprezentować 95 letnią historię tej szkoły. Długoletnia tradycja naszej szkoły to: wigilie szkolne, sesje popularnonaukowe Młodych Ekonomistów, uroczystości patriotyczne, współpraca z pracodawcami. Tradycją szkoły jest również śledzenie losów absolwentów. Ich sukcesy są dla nas mobilizacją do jeszcze lepszej pracy. Współczesna szkoła nie może oddzielić dydaktyki od wychowania i odwrotnie. Szkoła powinna wyposażyć ucznia nie tylko w wiedzę, ale przede wszystkim w umiejętności niezbędne w życiu prywatnym i zawodowym. Czy Pani zdaniem współczesna młodzież, stykająca się przecież z wieloma problemami, posiada w tym zwariowanym świecie ambicje i plany na przyszłość? 34 lata pracuję z młodzieżą. Młodzi ludzie zawsze byli ambitni i snuli plany na przyszłość. W obecnym świecie pełnym zagrożeń i niejasności młodzież boi się swoich planów i rezygnuje z ambicji. Rodzice i nauczyciele powinni rozbudzać w was te ambicje. W naszej szkole można wskazać wiele przykładów potwierdzających, że jest to możliwe. Dzięki pracy uczniów i nauczycieli szkoła zdobyła wiele certyfikatów, uczniowie są finalistami olimpiad i konkursów ogólnopolskich, wielu absolwentów studiuje na renomowanych uczelniach, pracuje w instytucjach krajowych i zagranicznych. Każdy jubileusz jest dobrym momentem do podsumowania. Co zmieniło się w szkole od ostatniego jubileuszu? Zmiany w programach i metodach nauczania wymusiły potrzebę modernizacji bazy dydaktycznej szkoły. W ostatnich czterech latach m. in. zakupiliśmy trzy nowoczesne pracownie komputerowe, szkoła pozyskała również dwa zestawy interaktywne. Wiele klasopracowni wyposażonych zostało w nowoczesny sprzęt, taki jak rzutniki multimedialne, odtwarzacze, telewizory LCD, zaś nauczyciele mogą korzystać w czasie zajęć z sześciu notebooków. Dysponujemy ponadto nowoczesnym sprzętem nagłaśniającym, jak również profesjonalnym sprzętem cyfrowym umożliwiającym nagrywanie w wysokiej rozdzielczości imprez i uroczystości szkolnych. Oprócz wzbogacenia bazy technicznej przeprowadzono również wiele remontów, warto wspomnieć chociażby remont pokoju nauczycielskiego, auli szkolnej, sal lekcyjnych czy naprawę i modernizację dachu na budynku szkolnym. Kontynuowano również wymianę stolarki okiennej, obecnie w całej szkole są nowe okna. Wiele sal lekcyjnych wzbogaciło się o nowe meble. Co chciałaby przekazać Pani pracownikom i uczniom Szkoły w roku jubileuszowym? Czego można życzyć Pani Dyrektor z okazji Jubileuszu? Mam wspaniałych nauczycieli i pracowników. Bardzo cenię ich profesjonalizm, wysokie poczucie odpowiedzialności za wykonywaną pracę, życzliwość, a nade wszystko te cechy, które dają pewność, że zawsze można na Nich polegać. Zatem moim pracownikom i uczniom życzę zachowania atmosfery szczególnej więzi pomiędzy wychowankami i nauczycielami, wzajemnej inspiracji do osiągania sukcesów, wytrwałości w dążeniu do celu i wielu jeszcze jubileuszy. Mnie zaś proszę życzyć, by współpracownicy i wychowankowie mieli ciepłe wspomnienia związane z pracą i nauką w kierowanej przeze mnie Szkole. Maszyn do pisania czar Zmienia się zapotrzebowanie na rynku pracy, szkoła dostosowuje się do niego w sposób ciągły, zmieniają się programy nauczania, kierunki, specjalności również sprzęt, pomoce naukowe wykorzystywane w nauce ekonomii. Przez około 50 lat za jedną z podstawowych umiejętności manualnych ekonomisty uważano pisanie na maszynie. Obecnie nie ma już przedmiotu pisanie na maszynie, odbywają się natomiast lekcje pracowni ekonomicznej. Zakłada się, że uczniowie kończący gimnazjum sprawnie piszą na komputerze, który zastąpił maszyny do pisania. Dziś techniki komputerowe są wykorzystywane przy nauce prowadzenia firmy, zastosowaniu programów finansowoksięgowych, nauce sporządzania dokumentów w wersji elektronicznej np. faktur, PZ, WZ itp., ewidencjonowaniu w programach komputerowych, rozliczaniu firm i osób fizycznych z Urzędem Skarbowym, ZUSem itd. Ponadto w procesie zdobywania umiejętności zawodowych ekonomicznych wykorzystywane są również filmy edukacyjne o tematyce ekonomicznej, dane dostępne w Internecie, tablice interaktywne. Od września 2011 r., w ramach realizowanego projektu Krok w przedsiębiorczość" z grupą uczniów testowane będzie wykorzystanie specjalnej platformy edukacyjnej do realizacji zagadnień związanych z zakładaniem i prowadzeniem działalności gospodarczej, doskonalących równocześnie umiejętności matematyczne i informatyczne. Dziękujemy za udzielenie wywiadu Paulina Krzyśko, Dominika Koś Cała rodzina w szkole Danuta (Kłos) Lis, obecnie jest pracownikiem szkoły, kiedyś była uczennicą. Uczęszczała do Liceum Zawodowego w latach Wychowawcami jej klasy były najpierw p. B. Cisło, potem p. B. Piotrowska. Najlepiej wspomina p. H. Borek, która uczyła ją matematyki. Jak mówi p. Lis Była to nauczycielka bardzo wymagająca, ale dzięki temu zdaliśmy maturę z tego przedmiotu z ocenami dobrymi. Również czworo dzieci pani Lis ukończyło tę szkołę, a najmłodsza córka obecnie jest uczennicą 2ct. Marek Lis, ukończył Technikum Pocztowo-Telekomunikacyjne o profilu technik eksploatacji. Do szkoły uczęszczał w latach , jego wychowawcą był p. Damian Strączyk. Brał udział w konkursach i olimpiadach matematycznych. Pytany o najmilsze wspomnienia ze szkoły odpowiada: miła atmosfera i ukończenie jej. Katarzyna (Lis) Lachcik. Ukończyła Technikum Ekonomiczne, o profilu finanse i rachunkowość. Uczęszczała w latach do klasy a, wychowawcą była p. Krystyna Schulz. W klasie pierwszej miała najlepszą średnią spośród dziewcząt, pisała recenzje na konkursy, w klasie czwartej z ramienia klasy współpracowała z biblioteką. Karolina Lis w latach uczęszczała do XI LO, do klasy alo, o profilu językowo-informatycznym, jej wychowawcą była p. Grażyna Sabik Agata Lis ukończyła Liceum Profilowane nr V, uczęszczała do szkoły w latach , do klasy lp, o profilu administracja i ekonomia. Jej wychowawcą była p. Beata Kozicka. W szkole brała udział w zawodach w koszykówce i siatkówce. Spośród lekcji najmilej wspomina lekcje języka angielskiego z p. Konradem Mycem. Dominika Lis, obecnie jest uczennicą Technikum nr V (2bt), klasy z rozszerzoną wiedzą o społeczeństwie, obecnie jej wychowawcą jest p. Danuta Probola, w ubiegłym roku była uczennicą 1ct, a jej wychowawcą była p. Anna Selwa. Na wybór szkoły, jak sama przyznaje, wpływ miała tradycja rodzinna i opinie rodzeństwa. Miło wspomina ubiegłoroczną wycieczkę do Myczkowiec, ze względu na piękne bieszczadzkie krajobrazy, czas spędzony na grze w koszykówkę, siatkówkę i żywiołowe dyskusje.

4 Str. 4 Dwudziesta Sesji Popularnonaukowa Młodego Ekonomisty Organizowana w tym roku Sesja Popularnonaukowa Młodego Ekonomisty pod hasłem Nowego ładu ekonomicznego to już 20- jubileuszowe spotkanie, które na trwałe zagościło w szkolnym harmonogramie. Jest ona zbieżna z tegorocznym tematem olimpiady wiedzy ekonomicznej. Sesja popularnonaukowa spełnia bardzo ważną rolę. Zamierzeniem organizatorów jest to, by poruszała ona jak najbardziej aktualną problematykę, dotyczącą zagadnień ekonomicznych Polski, jak też spraw UE. Dostarczenie rzetelnej wiedzy przez osobę kompetentną w zakresie omawianej dziedziny pomaga młodzieży w przygotowaniu do olimpiady ekonomicznej i egzaminu zawodowego. Literatura, choćby najlepsza nie zastąpi bezpośredniego przekazu. Już na drugiej sesji popularnonaukowej uczennica z Zespołu Szkół w Ropczycach mówiła: Nowy ład gospodarczy powinien opierać się na silnym państwie i jego światłej polityce oraz szerokim konsensusie społecznym. Mimo że każda z sesji poświęcona jest innej tematyce, to zagadnienia omawiane na kolejnych spotkaniach młodych ekonomistów zazębiają się, a pytania i omawiane problemy nie straciły aktualności do dnia dzisiejszego. Poprzez spotkania z pracownikami naukowymi wyższych uczelni, urzędów administracyjnych, prywatnymi przedsiębiorcami oraz uczniami, popularyzowana i pogłębiana jest wiedza w zakresie nauk ekonomicznych. Inicjatorem i gorącym zwolennikiem sesji popularnonaukowych był dyrektor Zespołu Szkół Ekonomicznych w Rzeszowie mgr Marek Bazylko. Po jego śmierci w 2001 roku dyr. Maria Żeglin podjęła decyzję o kontynuowaniu tego przedsięwzięcia. Z ramienia dyrekcji za organizację sesji I i II odpowiadał mgr Andrzej Szymanek, następnie mgr Halina Hałoń i obecnie dyrektor ZSE mgr Grażyna Sabik. Merytorycznie i w dużym stopniu organizacyjnie przygotowała sesje mgr Maria Maruszak. Zorganizowanie wielu z nich nie byłoby możliwe bez pomocy Pani mgr Jadwigi Trześniowskiej, kierownika organizacyjnego Olimpiady Wiedzy Ekonomicznej z Polskiego Towarzystwa Ekonomicznego w Warszawie. Goszcząc w naszej szkole podkreślała potrzebę krzewienia wiedzy ekonomicznej i gratulowała w imieniu swoim i prof. dr hab. Stanisławy Borkowskiej pomysłu organizowania takich spotkań młodych ludzi z pracownikami szkoły. Wiesław Paja, dyrektor Wydziału Polityki Regionalnej Urzędu Marszałkowskiego zabierając głos w imieniu wojewody podkarpackiego mówił: W procesie czekających zmian szczególnego znaczenia nabiera inwestycja w człowieka. Sukcesy nie powstaną bez większej pracy, tylko ludzie wykształceni będą mogli bezpiecznie posiadaną wiedzą stawić czoło czekającym wyzwaniom. Wygrają świadomi, a przede wszystkim dobrze przygotowani i temu celowi edukacyjnemu bardzo dobrze przysłużyły się organizowane sesje popularnonaukowe. Sesje składają się z dwóch części, z których w pierwszej po wystąpieniu Dyrektora Szkoły i przedstawicieli Kuratorium Oświaty, Urzędu Miasta, zaproszony wykładowca wygłasza odczyt, po którym uczniowie szkół średnich woj. podkarpackiego prezentują referaty. W drugiej części, po przerwie, odbywa się dyskusja, w której nauczyciele i uczniowie wymieniają zdania, odnoszące się do myśli zaprezentowanych w wykładzie lub wprost zadają wykładowcy pytania, dotyczące interesujących ich problemów. Od X sesji ekonomicznej wprowadzono trzecią część, jaką jest dyskusja panelowa. Początek lat 90-tych to pierwsze lata przemian systemowych. Gospodarkę socjalistyczną opartą na dominacji własności uspołecznionej, w której głównym podmiotem decydującym o alokacji zasobów było państwo, zastąpiono gospodarką kapit a li s t y c z ną. P rz ej ś c i e o d c e nt ra l- nie planowanej do dominacji gospodarki prywatn ej stało się długoletnim procesem wymagającym wprowadzenia w życie wielu aktów prawnyc h i instytucji właściwych gosp. rynkowej. W czasie posocjalistycznym rząd polski ubiegał się o członkostwo w UE i innych organizacjach światowych. Przemiany społeczne, ekonomiczne i gospodarcze kraju, Europy i Świata stały się najważniejszym tematem sesji ekonomicznych. Podczas I sesji, pt. Wpływ handlu zagranicznego na wzrost i rozwój gospodarczy zaproszony wykładowca, pan prof. dr hab. Wacław Grzybowski zwrócił uwagę na nową sytuację w jakiej znalazła się Polska po zmianach wprowadzonych jesienią 1989 roku. W swoim przemówieniu mówił o roli integracji europejskiej i korzyściach płynących ze współpracy państw członkowskich. Po wystąpieniu uczniów i wygłoszonych przez nich referatów przystąpiono do zadawania pytań. Na zakończenie pan Prof. zwrócił uwagę na wysoki poziom merytoryczny referatów, poruszających wiele ważnych dla Polski tematów. Wzbogacić się i uciec - to nie jest prawdziwa przedsiębiorczość Istnieje taki postulat, aby państwo jak najmniej ingerowało. To odpowiada koncepcji neoliberalizmowi. Tak podczas II sesji ekonomicznej, pt. Rola państwa w procesie transformacji systemowej mówił prof. dr hab. Zdzisław Sadowski - profesor Uniwersytetu Warszawskiego, Prezes Polskiego Towarzystwa Ekonomicznego. Zwracał On uwagę na docenienie potencjału ludzkiego pracowników i inwestycji w kapitał ludzki, czego dowodem są tygrysy azjatyckie. W drugiej części spotkania uczennice Ewelina Pałka, Beata Chmiel, Elżbieta Młynarska i Agnieszka Kobiałka wygłosiły referaty, po czym przystąpiono do zadawania pytań. Kurator Oświaty Jan Stanisz zabierając głos w trakcie trzeciej sesji popularnonaukowej, pt. Cykliczność gospodarki powiedział: Szkolnictwo stanęło przed koniecznością zmian modelu kształcenia w celu dostosowania do zmieniających się potrzeb gospodarki wynikających ze zmian systemowych. Tym samym wyraził uznanie dla organizatorów spotkania. Profesor Urszula Płowiec jako gość IV sesji, pt. Znaczenie dla Polski członkostwa w organizacjach międzynarodowych była kontynuatorką tematyki wcześniej poruszanej w trakcie I sesji popularnonaukowej. Zwróciła uwagę na znaczenie uczestniczenia kraju w międzynarodowym podziale pracy. Podkreślała rolę stowarzyszenia kraju ze Wspólnotami Europejskimi, zmierzającego wówczas do pełnego członkostwa w późniejszej Unii Europejskiej. Rok później omawiano problemy związane z rynkiem pracy, z szansami i zagrożeniami. Podczas spotkania pani prof. dr hab. Stanisława Borkowska w trakcie wykładu zadała pytanie: Jak ożywić region o tak dużym potencjale ludzkim? Jak zwiększyć zdolność dostosowania zasobów ludzkich regionu do przemian na rynku pracy? Jakie obszary uznać za priorytetowe w rozwoju, aby zdynamizować województwo, w którym także PKB na jedną osobę należy do najniższych w kraju? Pytania zadane wiele lat temu są bardzo aktualne i trudno jest na nie odpowiedzieć w jednoznaczny sposób. Po wykładzie pani prof. szczególną uwagę zwróciła na wysoki poziom wiedzy uczniów - referentów Miałam przyjemność uczestniczenia w V sesji popularnonaukowej [ ] Uczestnicząc w tej sesji szczególną rolę zwróciłam na: bardzo starannie przygotowane referaty, wysoki poziom merytoryczny i dojrzałość zarówno referatów jak i wypowiedzi w dyskusji. Rola giełd w gospodarce polskiej - podczas VI sesji Prezes GPW Piotr Szeliga i dyrektor giełdy towarowej w Warszawie Jacek Tomaszewski omawiali rolę giełd z punktu widzenia rozwoju rynku kapitałowego. Dr Szeliga mówił: Integracja rynku europejskiego jest faktem. Rośnie konkurencja między poszczególnymi rynkami kapitałowymi. Polska giełda musi na to dać odpowiedź. W 1999 roku euro, nierozerwalnie już związane z Eurolandem w ramach UE, choć dla nas odległe, wywołało dyskusję. VIII sesja z udziałem Ministra Jarosława Pietrasa miała wówczas do spełnienia ważną rolę. Celem jej było dostarczenie rzetelnej wiedzy przez osobę najbardziej kompetentną w tym zakresie w kraju. Zarówno dr Pietras jak i wygłaszający referaty uczniowie zwrócili uwagę na rolę tworzenia UGiW oraz warunki konwergencji. IX sesja z udziałem prof. Stanisława Owsiaka oraz Skarbnika Miasta Rzeszowa mgr Janiny Filipek nawiązywała do roli państwa, ale w kontekście finansów publicznych w świetle praktyki stosowanej w Unii Europejskiej. Prof. dr hab. Stanisław Owsiak w swoim wystąpieniu zwracał uwagę na nadmierny fiskalizm, wyrażający się zwłaszcza w niestabilności systemu finansowego, nadmiernie skomplikowanych przepisach podatkowych, które utrudniają obywatelom rozwijanie działalności gospodarczej, mówił: Podatki są dla państwa atrakcyjnym źródłem pozyskiwania pieniędzy, ten atrybut władzy nie powinien być nadużywany Nadmierna akcyza na paliwa, wyroby spirytusowe doprowadziła do spadku sprzedaży i zmniejszenia wpływów budżetowych. Skarbnik Miasta Rzeszowa mówiła na temat wpływów i wydatków budżetu miasta, zwracając uwagę na nieustanny brak środków na różne cele. Prof. Owsiak tak podsumował sesję: Przyjemnym zaskoczeniem natomiast dla mnie była dyskusja po wystąpieniu referentów. Formułowane przez młodzież pytania świadczyły o szerokim horyzoncie myślowym uczestników, o umiejętności łączenia wycinkowych zjawisk fiskalnych z procesami zachodzącymi w społeczeństwie i gospodarce. Do wyrównania poziomu rozwoju regionów przykłada się w Unii Europejskiej dużą wagę. Tym zagadnieniom wówczas trudnym dla ucznia w Polsce była poświęcona X, a później XIII sesja popularnonaukowa, pt. Fundusze strukturalne i polityka regionalna. Dr Krzysztof Kaszuba, dr Piotr Szeliga, Anna Jastrzębska, Jacek Nowocień, mgr Monika Bury, Wioletta Szmuc, Małgorzata Szczupak podczas sesji wygłaszali referaty, dotyczące obecnych spraw Polski w Unii Europejskiej, jak też planowanego położenia w przyszłości. Głównym tematem były dofinansowania z międzynarodowego projektu PHARE na poprawę infrastruktury, zmniejszenie bezrobocia, zwiększenie sektora prywatnych przedsiębiorstw, inwestycje oraz ochronę środowiska. Wykładowca, prof. dr hab. Tadeusz Kudłacz stwierdził, że Unia Europejska jest organizacją, która ma szanse być najbardziej ekspansywnie rozwijającą się na świecie pod warunkiem, że będą realizowane ustalenia strategii lizbońskiej. Polityka regionalna, przemiany społeczne kraju i Unii Europejskiej, handel zagraniczny, uczestnictwo Polski w organizacjach międzynarodowych, rynek pracy, giełda, wspólna waluta euro, inwestycje w kapitał ludzki to słowa klucze do tegorocznej sesji ekonomicznej. Zaproszony gość prof. dr hab. Grzegorz Kołodko, mówiąc w swoim przemówieniu o nowym ładzie ekonomicznym zapewne nawiąże do tematów ubiegłorocznych sesji ekonomicznych i do stawianych pytań przez ich uczestników, m.in. problematyki w podejmowaniu decyzji, szans Polski na poprawę warunków bytowych oraz pozycji na arenie międzynarodowej w trudnym okresie kryzysu światowego. Dobór odpowiednich tematów przewodnich, perfekcyjne przygotowanie osób prowadzących i aktywne uczestniczenie w spotkaniu złożyły się na ogromny suk ces sesji popularno-naukowych organizowanych już od roku 1993 roku. Od czasu pierwszego spotkania udział wzięło 30 wykładowców oraz 70 uczestników dyskusji reprezentujących Narodowy Bank Polski w Warszawie, Uniwersytet Marii Skłodowskiej Curie w Lublinie, Szkołę Główną Handlową w Warszawie, Uniwersytet Warszawski, Uniwersytet Łódzki, Akademię Ekonomiczną w Krakowie, Akademię Ekonomiczną w Katowicach, Wyższą Szkołę Zarządzania i Przedsiębiorczości im. Leona Kuźmińskiego w Warszawie, Wyższą Szkołę Informatyki i Zarządzania w Rzeszowie, Wyższą Szkołę Administracji i Zarządzania w Przemyślu, Instytut Ubezpieczeń Społecznych w Warszawie, Instytut Koniunktur i Cen w Warszawie, Uniwersytet Rzeszowski, Urząd Wojewódzki w Rzeszowie, Urząd Miasta w Rzeszowie, Urząd Marszałkowski w Rzeszowie, a także prywatne przedsiębiorstwa i banki z woj. podkarpackiego oraz ZSE w Rzeszowie, Jaśle, Legnicy, Krakowie, Sanoku i Zespole Szkół nr 2 w Rzeszowie. Piotr Warzocha

5 Str. 5 Każdego roku, o tej samej porze Człowiek nie samym chlebem, a uczeń nie samą nauką żyje. Dlatego w kalendarz roku szkolnego w Zespole Szkół Ekonomicznych poza oczywiście lekcjami, przygotowaniem do olimpiad, konkursów, egzaminów zawodowych i matury wpisany jest szereg imprez o charakterze patriotycznym, upamiętniającym, etycznym i rozrywkowym. Mają one charakter cykliczny, wiele z nich wpisuje się już w tradycję szkoły np. Sesja Popularnonaukowa Młodego Ekonomisty czy Wigilia Szkolna, inne pojawiają się okazjonalnie, jak np. tegoroczny jubileusz 95-lecia szkoły. Nastrój Bożego Narodzenia udziela się wszystkim. Potem dzielenie się opłatkiem i życzenia zdrowych, Akademia z okazji Święta Niepodległości każdego roku za- pogodnych świąt. czyna się od wprowadzenia sztandaru szkoły i odśpiewania hymnu narodowego. Referat okolicznościowy i program ar- Studniówka tystyczny służą upamiętnieniu ważnych dla narodu wydarzeń. Powtarzanie pieśni patriotycznych tj. My pierwsza Poloneza czas zacząć. brygada, Żeby Polska była Polską, itp. oraz wierszy Na przełomie stycznia i luo tematyce niepodległościowej to część tradycji, o znajomość tego, uczniowie kolejnych której zabiegają nauczyciele ZSE. Również w listopadzie klas maturalnych planują i w styczniu z okazji kolejnych rocznic powstań oraz na 13 najważniejszy bal w życiu grudnia uczniowie przygotowują audycje dla upamiętnienia żaka bohaterów narodowych. Jako to zawżdy bywało takoż i tego Roku Pańskiego Dzień Papieski najprzedniejsi Żakowie Kolejne rocznice wyboru Karola Wojtyły na papieża są Zespołu Szkół Ekonomiczw szkole okazją do przypominania postaci i nauczania jedne- nych go z najwybitniejszych Polaków. Bal Studniówkowy Wymagajcie od siebie choćby inni od was nie wymagali (Jan wyprawiać zamiarują, snadź Paweł II) Te słowa zamieszczone nad jednym z wejść szkol- WP pokornie o przybycie dnia onego proszą. nych mają być drogowskazem zarówno dla uczniów jaki nawalentynki uczycieli. Sportowy Turniej Walentynkowy, życzenia, dedykacje, piosenki o miłości, wiersze krótsze i dłuższe Święto Zmarłych Znani i zapomniani, wybitni i zwyczajni, wszyscy tego dnia a wszystko to z okazji św. Walentego 14 lutego. zasługują na pamięć i modlitwę. Uczniowie ZSE również o nich pamiętają, każdego roku zapalają znicze na grobach bohaterów narodowych, zmarłych nauczycieli i pracowników. W ubiegłym roku szkolnym do grona dobrych opiekunów i legend szkoły przeszła śp. Halina Kempa, nauczyciel języka niemieckiego, wychowawca, życzliwy człowiek. Rozpoczęcie roku Ze spuszczoną głową, powoli, oglądając się na minio- Wieczny im odpoczynek. ne wakacje, idą do szkoły uczniowie ZSE. Ale już w progu wybuchy radości, piski, pokrzykiwania, zwykły, wspaniale męczący gwar szkoły i dzwonek. Przez kolejnych dziesięć miesięcy wyczekiwany i nienawidzony kilkakrotnie w ciągu dnia. Najpierw, jak co roku msza święta w kościele Garnizonowym i spotkanie całej społeczności szkolnej: dyrektora, nauczycieli, uczniów, przedstawicieli rodziców. Potem spotkanie wychowawców z klasami. Dla klas starszych to wydarzenie bez większych niespodzianek, dla pierwszoklasistów pasmo przeciwności losu, które trzeba pokonać: odnaleźć klasę, wychowawcę, salę. Jeszcze podział godzin i zostaje pół dnia wakacji do 2 września. Mikołajki szkolne Listy napisane, oceny poprawione. Każdy uczeń ZSE, na pytaden i Dzień Patronki Szkoły nie czy wierzy w św. Mikołaja bez zastanowienia odpowiada: Oczywiście, że istnieje. No i co roku, 6 grudnia przybywa pod adres: Rzeszów Ekonomik. Ubrany galowo: czerwone spodnie i kubraczek, czapka obszyta futerkiem, buty świeżo pastowane. Śnieżynki wystrojone, wspierają staruszka. A ten ma cały wór prezentów. Ale, ale nie za darmo, trzeba piosenkę zaśpiewać albo wierszyk powiedzieć, a choćby dowcip. Co roku worek prezentów otwiera się na nowo przy Hoffmanowej 13. Czasami tylko Mikołaj święty musi uruchomić zapasowy pojazd. Wigilia szkolna Utarło się nazywać go Dniem Nauczyciela, a to przecież święto owszem nauczycieli, ale również pracowników wszystkich jednostek oświatowych i oczywiście uczniów. W tym dniu, każdego roku odbywają się akademie. Wystawiane wówczas programy artystyczne mają zwykle charakter lekko żartobliwy i tworzą atmosferę życzliwości, poprzedzają życzenia i podziękowania. Od kilku lat DEN łączony jest z obchodami Dnia Patronki Szkoły Marii Skłodowskiej-Curie. W tym roku dodatkowo odbywają się obchody 95-lecia szkoły. 11 Listopada Wychowanie patriotyczne od zawsze jest wpisane w program w yc howa w czy szkoły. Od ponad 20 lat w szkole odbywają się spotkania przy stole wigilijnym, zawsze w ostatnim dniu przed przerwą świąteczną. W tym dniu w auli szkolnej spotykają się klasy z wychowawcą z dyrekcją szkoły i jej pracownikami, przybywają również dawni pracownicy. W tym spotkaniu przy wspólnym stole bierze udział również biskup rzeszowski, zazwyczaj bp. Edward Białogłowski. W tle Cicha noc na skrzypcach, szkolni artyści przedstawiają sceny inspirowane wydarzeniami z Betlejem sprzed 2 tysięcy lat. Dzień Sportu Szkolnego Najczęściej pierwszego dnia wiosny, nauczyciele wychowania fizycznego organizują liczne rozgrywki sportowe, promują aktywny sposób spędzania czasu i dają możliwość zaprezentowania się szkolnym mistrzom sportowym, a także tym, którzy ćwiczą taniec towarzyski, tańce ludowe, bądź zajmują się np. żonglerką. Ciąg dalszy str. 7 Obecni w szkole od pokoleń Babcie przetarły szlaki Adrian Czyrek, 2 at jest uczniem Technikum nr V, w klasie p. Emilii Ossoliński, która jak mówi Adrian trzyma wychowanków krótko, ale jednocześnie jest miła i organizuje np. wycieczki po Rzeszowie. Ekonomii uczy go p. Danuta Probola, którą szczególnie ceni za przekazywanie wiedzy przydatnej w przyszłej pracy zawodowej. Liczy też, że zostanie przez nią zaangażowany w pracę na rzecz szkoły. Adrian opowiada, że zainteresował się ekonomią dzięki babci Danucie Flak, która uczyła go liczyć, rozwiązywać zadania matematyczne, planować budżet. Ona też była uczennicą tej szkoły. Ukończyła Technikum Ekonomiczne, o specjalności organizacja przemysłu w 1970 roku. Również druga babcia Adriana Alicja Jucha była uczennicą tej samej szkoły.

6 Str. 6 Jak to się ma w praktyce? Zmieniają się profile, typy szkół, specjalizacje jednak zasadniczo szkoła przy Hoffmanowej 13 jest szkołą ekonomiczną. Wiadomo uczy prowadzenia: księgowości, sprzedaży, firmy, naliczania kredytów, wypełniania PITów, analizy finansowej, organizacji marketingu, mikro i makro ekonomii. Potem należy teorię przećwiczyć w praktyce. Zmienia się sposób odbywania praktyk zawodowych. Zachowane zdjęcia uczniów szkoły handlowej jeszcze sprzed 5 lat prezentują uczniów w tradycyjnych jednostkach handlu detalicznego. Od 4 już lat realizowany jest w szkole we współpracy z koncernem METRO Group z Warszawy program Metro Edukacja. W ramach programu uczniowie odbywają praktyki zawodowe w placówkach handlowych METRO Group (w Rzeszowie są to sieci Real oraz Makro Cash & Carry), nabywają wszechstronną wiedzę o organizacji nowoczesnych przedsiębiorstw handlowych oraz poznają wymagania przyszłych pracodawców. Po zakończonej praktyce uzyskują dwujęzyczny, polsko angielski certyfikat potwierdzający nabyte umie- Przodkowie już tu byli Marcelina Muzia i Marek Wasilewski - uczniowie 2 at pośród absolwentów szkoły także znajdują przedstawicieli swoich rodzin. Marcelina Muzia przyszła do szkoły ze względu na rozszerzenie z geografii, ale dość szybko zainteresowała się ekonomią. Chce studiować geodezję, a na razie uczy się i pielęgnuje szkolne przyjaźnie: z koleżanka z klasy Moniką Kawą i z klasy 2ct Anetą Szczygieł i Kasią Sagan. Wie, że tę szkołę ukończyła jej babcia Franciszka Worosz. Jej wychowawcą była p. Irena Żeglicka, nauczycielka francuskiego, a później p. Tadeusz Żeglicki, nauczyciel księgowości. Uczęszczała do Technikum Statystycznego w latach W klasie było ich 32 osoby, szczególnie mile wspomina koleżanki z klasy Anielę Hałoń i Elżbietę Chwal. Pamięta, że mottem klasowym było: Człowiek jak jest młody, to ma wspaniałe wspomnienia. Spośród chwil szkolnych często wspomina obozy wędrowne organizowane przez wychowawców, wyjazdy w góry. Marek Wasilewski po ukończeniu szkoły pragnie pracować jako ekonomista, księgowy. Za najciekawsze uważa lekcje rachunkowości z p. Renatą Kocój. Cieszy go również myśl o praktykach zawodowych w maju. Do szkoły chodziła jego prababcia pochodząca z Czudca. Helena Wiatrówna, Ponadto uczniowie przed komisją złożoną z przedstawicieli Polsko-Niemieckiej Izby Przemysłowo-Handlowej w Warszawie, METRO Group, Makro Cash & Carry, Real w Rzeszowie, Marta Kruczek-Grochali koordynatora projektu ze strony Zespołu Szkół Ekonomicznych w Rzeszowie przedstawiają prezentacje egzaminacyjne, oparte na wiedzy zdobytej w szkole i wiedzy uzyskanej podczas praktyk zawodowych oraz konsultacji w placówkach handlowych (np. Obsługa różnych typów klienta, Tydzień reklamowy wybranego produktu ) następnie odpowiadają na pytania komisji. Po pozytywnym złożeniu egzaminów uzyskują prestiżowy certyfikat Izb Przemysłowo- Handlowej w Magdeburgu i Warszawie. Dokument ten wydawany w językach: polskim, niemieckim i angielskim, honorowany jest przez wszystkie Niemieckie Izby Przemysłowo- Handlowe w całej Europie. Również uczniowie klas ekonomicznych, oprócz tradycyjnych praktyk w bankach, urzędach skarbowych, przedsiębiorstwach od kilku lat mają możliwość wyjeżdżania na praktyki zawodowe do Monachium. Dawnych studniówek czar... Poloneza czas zacząć!" - takim wezwaniem uczniowie klas maturalnych od lat otwierają bale studniówkowe. Choć tradycja sięga kilkudziesięciu lat, dziś z dawnych balów, poza czerwonymi podwiązkami u dziewcząt, niewiele zostało. Kiedyś była to skromna zabawa przy szkolnej orkiestrze, teraz to wystawne przyjęcia w drogich klubach i restauracjach. Kiedyś dla szkolnej społeczności studniówka była w głównej mierze wyczekiwanym wydarzeniem kulturalnym, prezentacją występów przed szkolnym gremium. Przygotowywano się do tego starannie, bo ambicją każdego kolejnego rocznika było wpisanie się w historię szkoły w sposób pamiętny i niebanalny. W wielu szkołach do organizacji studniówki dopuszczany był młodszy rocznik, by uczył się i przejmował szkolne tradycje patrząc na nieco starszych kolegów. Przypadała mu rola służebna, pomoc w dekorowaniu sali, dyżury na szkolnym korytarzu i w szatni, obsługa bufetu a z czasem stołów. Na początku, ta wielka impreza odbywała się w szkole. Każda studniówkę rozpoczynał polonez tańczony przez maturzystów w auli szkoły a wcześniej korytarzami budynku. Studniówka była bardzo skromna, nie było mowy o makijażu i jakichkolwiek ozdobach. W czasie studniówki chłopców obowiązywał mundurek szkolny, dziewczęta zaś biała bluzka i czarna spódnica. Maturzyści sami zajmowali się dekorowaniem sali wojskową siatką maskującą, balonami i bibułą. Poczęstunek odbywał się w salach szkolnych. Ale nikomu mimo to nie brakowało dobrego humoru i chęci do zabawy w gronie przyjaciół. Z biegiem lat obyczaje studniówkowe zmieniały się. Bale zaczęły odbywać się poza szkołą, najpierw na Politechnice Rzeszowskiej, następnie w Hotelu Rzeszów a obecnie odbywają się w Restauracji Odeon w Boguchwale. Od 2008 roku w szkole jest realizowany projekt dofinansowany ze środków UE Wzrost mobilności oraz kwalifikacji zawodowych uczniów w ramach programu Leonardo da Vinci. Udział w praktyce potwierdzają uzyskane dokumenty: certyfikat potwierdzający odbycie praktyki zawodowej w Monachium (od niemieckich pracodawców); zaświadczenie o uczestnictwie w programie Wzrost mobilności oraz kwalifikacji zawodowych uczniów (od instytucji partnerskich w projekcie, a więc ZSE w Rzeszowie i szkoły w Monachium); Europass-Mobilność (jest to dokument prezentujący w sposób jednolity dla wszystkich krajów europejskich zakres wiedzy i doświadczeń zdobytych podczas praktyk i staży zagranicznych oraz potwierdzający okresy praktyki realizowanej za granicą). Uczniowie podczas odbywania praktyk u niemieckich pracodawców zapoznają się z pracami sekretariatu, działu kadrowo-prawnego, działu e k o n o m i c z n o - - finansowego, marketingowego. Mają także okazję zaprzyjaźnić się z niemieckimi uczniami, partnerami z Niemiec. Obecni w szkole od pokoleń Takich historii jest więcej Katarzyna Szczepańska, uczennica drugiej klasy Technikum nr V, p. Joanny Majewskiej-Lasek, wybierając szkołę ponadgimnazjalną poszła w ślady cioci Haliny Dobrzańskiej, która również ukończyła tę szkołę. Szczególnie wysoko ceni sobie lekcje z p. Anną Selwą ciekawie prowadzi lekcje, potrafi przekazać wiedzę, jest wymagająca, ale potrafi zachęcić do nauki. Jej koleżanka z klasy Magdalena Furman, do szkoły przyszła zachęcona przez brata Marcina Furmana, który ukończył Technikum Ekonomiczne. Lubi matematykę prowadzoną przez p. Magdalenę Jakubowską. Po szkole ma jeszcze energię chodzić na spotkania zespołu ludowego Hanka w Głogowie Małopolskim, śpiewa tam nie tylko piosenki ludowe. Dawniej... Moda Dziś na studniówkach jest kolorowo. Kiedyś obowiązywały skromne stroje. - Najlepiej jak była to biała, wizytowa bluzka z długim rękawem, mogła być z przezroczystego materiału lub z dodatkiem koronki i czarna lub granatowa, krótka spódnica. Starałyśmy się, żeby były w różnych fasonach. Niektóre dziewczyny miały czarne sukienki z białymi kołnierzykami i krawatami. Nikomu nie przyszłoby do głowy, żeby założyć bluzkę czy sukienkę z dekoltem. Obowiązywał strój szkolny. Na studniówce nie było mowy o makijażu. wspomina Pani Zofia Grabowska rocznik `52 Fryzury Najmodniejsze wtedy były włosy upięte do góry, w kok, w kształcie chałki oraz grzywki. Dziewczyny, które miały krótkie fryzury tapirowały włosy. Modne były wysokie czupryny. Kolory włosów naturalne. Niektóre dziewczyny rozjaśniały je wodą utlenioną. W tym okresie możliwy był delikatny makijaż. Chłopcy zakładali białe koszule; w niebieskich pojawiali się tylko zaproszeni, nieliczni goście. W sukniach wieczorowych były jedynie nasze nauczycielki wspomina Pani Helena Sz. rocznik 72 Dziś Obecnie jest to pierwszy, tak uroczysty bal dla przyszłych maturzystów, w którego przygotowaniu biorą udział nie tylko sami uczniowie, ich rodzice, ale także cały szwadron osób oferujących różne usługi od fryzjera, kosmetyczki zaczynając na cateringu, muzyce granej przez zespół kończąc. Jednak najważniejsza jest dobra zabawa. Każda z dziewczyn chce wyglądać pięknie. Kolorowa piękna wieczorowa kreacja, buty na obcasie, piękna fryzura i makijaż tak właśnie każda z dziewcząt wygląda tego wyjątkowego wieczoru. Nikt nie zajmuje się dekoracją sali i innymi przygotowaniami tak jak to było wcześniej. Wiadomo, że dzisiejsza młodzież nie czułaby się dobrze na studniówce jak za dawnych lat. Pomimo zmian jakie zaszły z biegiem lat w obyczajach, w dalszym ciągu bal studniówkowy kojarzy się młodzieży z zakończeniem młodzieńczego etapu życia i wejściem w dorosłość.

7 Str. 7 Dzień Otwarty Szkoły Wiosną, w okresie egzaminów g i mna z ja l n yc h drzwi szkoły otwierają się dla potencjalnych uczniów klas pierwszych i ich rodziców. Jest to również okazja do zaprezentowania się rozmaitym organizacjom szkolnym tj. Samorząd Uczniowski, gazetka Bilansik, Caritas, sekcje sportowe, itp. Obecni w szkole od pokoleń Twórcza atmosfera Anna Drążek, uczy się w 2 klasie XI LO, o profilu dziennikarsko-kulturoznawczym. Przychodząc do ZSE wiedziała, że szkołę tę ukończyła jej ciocia Jadwiga Węglowska. Moim ulubionym przedmiotem jest język polski. Dlatego też uczęszczam do tej klasy i współpracuję z gazetką szkolną Bilansik. Interesuję się tym, co się dzieje w szkole. Bardzo lubię akademie szkolne. Uczniowie bardzo chętnie się udzielają w przedstawieniach. W klasie panuje bardzo miła atmosfera. Wszyscy się dobrze znamy i rozumiemy. Nauczyciele są bardzo wyrozumiali. Chętnie nam pomagają i prowadzą różnego rodzaju zajęcia pozalekcyjne. W przyszłości chciałabym zostać dziennikarką prasową. Dlatego myślę, że profil humanistyczny jest trafionym wyborem. Tę szkołę będę wspominać przez wiele lat bardzo miło. Jadwiga Węglowska w latach uczęszczała do Liceum Ekonomicznego, do klasy o specjalności bankowość, wychowawcą klasy była p. Jolanta Tudrój-Darska. Jest to szkoła z tradycjami, ceniąca wartości katolickie. Panowała tu zawsze miła atmosfera, życzliwi nauczyciele nie odmawiali pomocy w rozwiązywaniu problemów nie tylko szkolnych. Szkoła ta również w znacznym stopniu przygotowała mnie do dorosłego życia i pomagała w rozwoju mojej osobowości. Szkoła jakby z przypadku Kamila Pasierb, uczennica klasy 2bl jak mówi w szkole znalazła się trochę przypadkowo, ale nie żałuje, że los ją skierował na ul. Hoffmanowej 13. Od 2 lat współpracuje z gazetką szkolną Bilansik, wytrwale jeździ też na wycieczki szkolne. 95-lecie szkoły stało się dla niej okazją do rozmów z babcią Marią Pasierb, również absolwentką naszej szkoły, udało im się też odnaleźć zdjęcie dziadka Józefa Pasierba, a jakże również kiedyś ucznia Ekonomika. (Na zdjęciu tabla w prawym rogu, najniższym rzędzie, drugi, patrząc od środka) Kamili udało się namówić babcię do wspomnień, oto one. Moje szkolne wspomnienia z Zespołu Szkół Ekonomicznych Uczęszczałam do Technikum Finansowego w latach W latach powojennych była reforma szkolnictwa. Zaraz po wojnie średnia szkoła trwała 6 lat, 4-letnie gimnazjum kończyło się małą maturą oraz 2-letnie liceum z dużą maturą! Taką szkołę ukończył mój mąż Józef w 1951r. Ja rozpoczęłam w 1948r. po ukończeniu 7-ej klasy szkoły podstawowej naukę w Liceum Ogólnokształcącym przy ul. Szopena w klasie 8-ej. Po dwóch latach nauki był nabór do szkół zawodowych w związku z brakiem pracowników w instytucjach państwowych. Przeszłam więc do szkoły ekonomicznej, gdzie stworzono Technikum Finansowe. Po zdaniu matury w 1952r. wszyscy absolwenci (z wyjątkiem kilku osób, udających się na studia) otrzymali nakazy pracy. Ja otrzymałam nakaz pracy do Narodowego Banku Polskiego w Rzeszowie, gdzie przepracowałam 30 lat do emerytury. Święto Konstytucji 3 go Maja Parę słów o maturze w tamtych czasach. Egzamin pisemny zdawaliśmy trzech przedmiotów w ciągu trzech dni: język polski, matematyka i księgowość. Natomiast egzamin ustny w jednym dniu z 8-u przedmiotów. Szkołę wspominam z sympatią, mimo ze chodziłam do niej tylko 2 lata. To były lata powojenne, nam wszystkiego brakowało. Była duża solidarność i przyjaźń, tak między uczniami, jak i ze strony uczących. Maria Pasierb Łączy je szkoła Lucyna (Paśko) Członka, w latach w Zespole Szkół Ekonomicznych ukończyła profil ekonomika i organizacja przedsiębiorstw. Wychowawcą klasy była p. Danuta Kielanowska-Cyma. W okresie szkoły należała do koła PCK, działała w Drużynie Sanitarnej i grała w piłkę ręczną. Lata szkolne pamięta jako biedne, ale pełne sympatycznych zdarzeń. Wspomina: Z powodu wprowadzenia stanu wojennego w Polsce byliśmy jedynym rocznikiem, który nie miał tabla ani studniówki. Jej ulubionymi przedmiotami były ekonomika z p. W. Bialic, technologia z p. Leokadią Kulą oraz przysposobienie obronne z p. Marianem Magochem. Kinga Członka, jest uczennicą w klasie p. E. Rogowskiej-Błachut. Jej ulubionym przedmiotem jest język polski, lubi też lekcje wychowania fizycznego z p. M. Żyradzką. W czasie wolnym lubi czytać, np. Pamiętnik narkomanki. Potwierdza, że wybór szkoły zawdzięcza swojej mamie. W szkole czuje się dobrze, ponieważ panuje w niej świetna atmosfera. Początek maja poprzedza zawsze akademia przypominająca ważne wydarzenie z historii Polski uchwalenie Konstytucji 3 Maja Matura, egzaminy zawodowe W ostatnich latach zaszły istotne zmiany w sposobie przeprowadzania matury (od 2005) i egzaminów z przygotowania zawodowego (od 2006). Najistotniejszą zmianą jest zewnętrzny wymiar egzaminów. Mimo że egzaminy przeprowadzane są w macierzystej szkole to prace oceniane są przez komisje powoływane przez Okręgową Komisję Egzaminacyjną w Krakowie. W czasie matury uczniowie zdają obowiązkowo pisemnie język polski, język obcy nowożytny, od 2010 obowiązkowo matematykę, wcześniej jeden wybrany przedmiot z listy ustalanej przez CKE. Ustnie język polski i język obcy nowożytny. Egzaminów z przygotowania zawodowego, odbywający się około 20 czerwca również ma charakter egzaminu zewnętrznego. Składa się z części teoretycznej i części praktycznej. Wyniki matury uczniowie poznają około 30 czerwca, zaś egzaminów zawodowych około 30 sierpnia. Dziś już nie można fotografować przebiegu egzaminów, wszelki sprzęt audiowizualny jest zabroniony, stąd zamieszczone zdjęcia mają charakter archiwalny. Nie ma też obecnie maskotek, napojów, ani innych środków antystresowych. Przyjaciółki z szkolnej ławy Dominika Kowal i Paulina Kramarz obydwie uczą się w 2bl, w klasie p. Ewy Rogowskiej-Bachut. Wybrały tę szkołę, bo polecało im ją wielu znajomych. Nie żałują wyboru szkoły, uważają, że lekcje są ciekawe, a nauczyciele mili. Łączy je jeszcze jedno - mamy obu, Barbara (Pasternak) Kowal i Stanisława (Zięba) Kramarz, ukończyły szkołę przy Hoffmanowej 13. Każdego roku, o tej samej porze c.d. Rekolekcje Wielkopostne Okres Wielkiego Postu to czas refleksji i również okazja do przygotowania programu artystycznego traktującego o problemach współczesnego człowieka: samotności, niszczących rodziny nałogach, zagubieniu w czasach kultu ciała i wartości materialnych. Od ubiegłego roku jest on częścią rekolekcji wielkopostnych organizowanych przez nauczycieli katechetów. W latach wcześniejszych zaraz po świętach Wielkanocnych odbywał się również tzw. Stół Wielkanocny. Koniec roku I minął kolejny rok szkolny. Są łzy wzruszenia tych, którzy ukończyli szkołę, radość nagrodzonych za wytrwałą roczną pracę, oddech ulgi tych, którzy otrzymali promocję do klasy kolejnej mimo drobnych trudności. Są też wielkie plany na rok kolejny, który na pewno będzie lepszy. Na razie jednak wakacje: słońce, plaża, rower, nowe przyjaźnie. Ulubiony okres każdego ucznia.

8 Str. 8 Marie Skłodowska-Curie English corner Marie Skłodowska Curie (7 November July 1934) was a Polish French physicist chemist famous for her pioneering research on radioactivity. She was the first person honored with two Nobel Prize] in physics and chemistry. She was the first female professor at the University of Paris. She was the first woman to be entombed on her own merits (in 1995) in the Paris Panthéon. She was born Maria Salomea Skłodowska in Warsaw, in Russian Poland, and lived there to the age of 24. In 1891 she followed her older sister Bronisława to study in Paris, where she earned her higher degrees and conducted her subsequent scientific work. She shared her Nobel Prize in Physics (1903) with her husband Pierre Curie (and with Henri Becquerel). Her daughter Irène Joliot-Curie and son-in-law, Frédéric Joliot-Curie, would similarly share a Nobel Prize. She was the sole winner of the 1911 Nobel Prize in Chemistry. Curie was the first woman to win a Nobel Prize, and is the only woman to win in two fields, and the only person to win in multiple sciences. Her achievements include a theory of radioactivity, techniques for isolating radioactive isotopes, and the discovery of two elements, polonium and radium. Under her direction, the world's first studies were conducted into the treatment of neoplasms, using radioactive isotopes. She founded the Curie Institutes: the Curie Institute (Paris) and the Curie Institute (Warsaw). While an actively loyal French citizen, Skłodowska Curie (as she styled herself) never lost her sense of Polish identity. She taught her daughters the Polish language and took them on visits to Poland. She named the first chemical element t h a t s h e d i s c o v e r e d "polonium" (1898) for her native country. During World War I she became a member of the Committee for a Free Poland (Komitet Wolnej Polski). In 1932 she founded a Radium Institute (now the Maria Skłodowska Curie Institute of Oncology) in her home town, Warsaw, headed by her physician-sister Bronisława. Skłodowska studied during the day and tutored evenings, barely earning her keep. In 1893, she was awarded a degree in physics and began work in an industrial laboratory at Lippman's. Meanwhile she continued studying at the Sorbonne, and in 1894, earned a degree in mathematics. That same year, Pierre Curie entered her life. He was an instructor at the School of Physics and Chemistry, the École supérieure de physique et de chimie industrielles de la ville de Paris (ESPCI). Skłodowska had begun her scientific career in Paris with an investigation of the magnetic properties of various steels; it was their mutual interest in magnetism that drew Skłodowska and Curie together. Her departure for the summer to Warsaw only enhanced their mutual feelings for each other. She still was laboring under the illusion that she would be able to return to Poland and work in her chosen field of study. When she was denied a place at Kraków University merely because she was a woman, however, she returned to Paris. Almost a year later, in July 1895, she and Pierre Curie married, and thereafter the two physicists hardly ever left their laboratory. They shared two hobbies, long bicycle trips and journeys abroad, which brought them even closer. Maria had found a new love, a partner, and a scientific collaborator upon whom she could depend. In 1896 Henri Becquerel discovered that uranium salts emitted rays that resembled X-rays in their penetrating power. He demonstrated that this radiation, unlike phosphorescence, did not depend on an external source of energy, but seemed to arise spontaneously from uranium itself. Skłodowska Curie decided to look into uranium rays as a possible field of research for a thesis. She used a clever technique to investigate samples. Fifteen years earlier, her husband and his brother had invented the electrometer, a sensitive device for measuring electrical charge. Using the Curie electrometer, she discovered that uranium rays caused the air around a sample to conduct electricity. Using this technique, her first result was the finding that the activity of the uranium compounds depended only on the quantity of uranium present. She had shown that the radiation was not the outcome of some interaction of molecules, but must come from the atom itself. In scientific terms, this was the most important single piece of work that she conducted. Skłodowska Curie decided to look into uranium rays as a possible field of research for a thesis. She used a clever technique to investigate samples. Fifteen years earlier, her husband and his brother had invented the electrometer, a sensitive device for measuring electrical charge. Using the Curie electrometer, she discovered that uranium rays caused the air around a sample to conduct electricity. Using this technique, her first result was the finding that the activity of the uranium compounds depended only on the quantity of uranium present. She had shown that the radiation was not the outcome of some interaction of molecules, but must come from the atom itself. In scientific terms, this was the most important single piece of work that she conducted. Her electrometer showed that pitchblende was four times as active as uranium itself, and chalcolite twice as active. She concluded that, if her earlier results relating the quantity of uranium to its activity were correct, then these two minerals must contain small quantities of some other substance that was far more active than uranium itself. The idea was her own; no one helped her formulate it, and although she took it to her husband for his opinion she clearly established her ownership of it. She later recorded the fact twice in her biography of her husband to ensure there was no chance whatever of any ambiguity. It is likely that already at this early stage of her career she realized that... many scientists would find it difficult to believe that a woman could be capable of the original work in which she was involved. In her systematic search for other substances beside uranium salts that emitted radiation, Skłodowska Curie had found that the element thorium likewise, was radioactive. Pierre and Marie Curie in their Paris laboratory, before 1907 She was acutely aware of the importance of promptly publishing her discoveries and thus establishing her priority. Had not Becquerel, two years earlier, presented his discovery to the Académie des Sciences the day after he made it, credit for the discovery of radioactivity, and even a Nobel Prize, would have gone to Silvanus Thompson instead. Skłodowska Curie chose the same rapid means of publication. Her paper, giving a brief and simple account of her work, was presented for her to the Académie on 12 April 1898 by her former professor, Gabriel Lippmann. Even so, just as Thompson had been beaten by Becquerel, so Skłodowska Curie was beaten in the race to tell of her discovery that thorium gives off rays in the same way as uranium. Two months earlier, Gerhard Schmidt had published his own finding in Berlin. At that time, however, no one else in the world of physics had noticed what Skłodowska Curie recorded in a entence of her paper, describing how much greater were the activities of pitchblende and chalcolite compared to uranium itself:

9 Str. 9 English corner "The fact is very remarkable, and leads to the belief that these minerals may contain an element which is much more active than uranium." She later would recall how she felt "a passionate desire to verify this hypothesis as rapidly as possible." Pierre Curie was sure that what she had discovered was not a spurious effect. He was so intrigued that he decided to drop his work on crystals temporarily and to join her. On 14 April 1898, they optimistically weighed out a 100-gram sample of pitchblende and ground it with a pestle and mortar. They did not realize at the time that what they were searching for was present in such minute quantities that they eventually would have to process tons of the ore. As they were unaware of the deleterious effects of radiation exposure attendant on their chronic unprotected work with radioactive substances, Skłodowska Curie and her husband had no idea what price they would pay for the effect of their research upon their health. In July 1898, Skłodowska Curie and her husband published a paper together, announcing the existence of an element which they named "polonium", in honor of her native Poland, which would for another twenty years remain partitioned among three empires. On 26 December 1898, the Curies announced the existence of a second element, which they named "radium" for its intense radioactivity a word that they coined. In 1903 the Royal Swedish Academy of Sciences awarded Pierre Curie, Marie Curie and Henri Becquerel the Nobel Prize in Physics, "in recognition of the extraordinary services they have rendered by their joint researches on the radiation phenomena discovered by Professor Henri Becquerel." Skłodowska Curie and her husband were unable to go to Stockholm to receive the prize in person, but they shared its financial proceeds with needy acquaintances, including students. Skłodowska-Curie's second Nobel Prize, in 1911, enabled her to talk the French government into funding the building of a private Radium Institute (Institut du radium, now the Institut Curie), which was built in 1914 and at which research was conducted in chemistry, physics, and medicine. The Institute became a crucible of Nobel Prize winners, producing four more, including her daughter Irène Joliot-Curie and her son-in-law, Frédéric Joliot-Curie. Skłodowska Curie visited Poland for the last time in the spring of Only a few months later, on 4 July 1934, Skłodowska -Curie died at the Sancellemoz Sanatorium in Passy, in Haute-Savoie, eastern France, from aplastic anemia contracted from exposure to radiation. The damaging effects of ionizing radiation were not then known, and much of her work had been carried out in a shed, without proper safety measures. She had carried test tubes containing radioactive isotopes in her desk drawer, remarking on the pretty blue-green light that the substances gave off in the dark. Proms In the United States and Canada, a prom, short for promenade, is a formal (black tie) dance, or gathering of high school students. It is typically held near the end of the senior year. It figures greatly in popular culture and is a major event among high school students. High school juniors attending the prom may call it Junior Prom while high school seniors may call it Senior Prom. In practice this may be a combined junior/senior dance. At prom, a Prom Queen and Prom King may be revealed. These are honorary titles awarded to students chosen in a school-wide vote prior to the prom, and are usually given to seniors. Juniors may also be honored, but would be called "Prom Prince" or "Prom Princess". Other students may be honored with inclusion in a "Prom Court". The selection method for Prom Court is similar to that of Homecoming Queen, King, and Court. Inclusion in a Prom Court is a reflection of popularity of those chosen and their level of participation in school activities, such as clubs or sports. The British synonym for the North American event would be Leavers' Ball, Leavers' Dinner, Formal or, informally, Leavers' Do. In Canada, Ireland, and Australia the terms Grad or Formal are most commonly used and the event is usually held for those graduating high school or middle school, But the term "Prom" is becoming more frequent in the UK due to US TV shows. In Ireland, the event is also known as the Debs, which is derived from Debutante. In Poland, proms taking place before final exams (bal maturalny) are still very popular each year. Almost every school organises it about 100 days before matura exams, that's why the prom is commonly known as 'studniówka' ('100 days thing'). The prom begins with students' performance of polonaise, a traditional Polish dance. Boys usually dress in black or white formal wear, regardless of the time of the event, sometimes paired with brightly colored ties or bow-ties with vests, in some cases in colors matching their date's dress. Most are rented from stores that specialize in formal wear rentals. Girls wear traditional ladies dresses or gowns. They may purchase their prom dresses from specialized shops, boutiques, or internet retailers. There are many specialty labels selling prom dresses that release new collections each prom season. Traditionally girls will also wear a corsage, given to them by their dates, and girls give boys matching boutonnières to be worn on their lapel. The concept of extending prom to homeschool students has been realized in recent years. In many c a s e s, homeschool students are able to attend the prom in the school district where they reside. H o w e v e r, many homeschool groups also organize their own prom. Some states, such as Michigan, also host Homeschool Prom, which any homeschool student in that state is welcome to attend. Proms that are specifically geared toward homeschool students can often be significantly different from traditional high school proms. It is not uncommon for a homeschool student to attend a homeschool prom solo, for example, rather than taking a date. In some cases, parents also attend with their sons or daughters. Controve rsi es Over the course of history, proms have been the source of many controversies, many of which involve LGBT rights. In 2002, gay teenager Marc Hall was prohibited from taking his male date to his high school's dance; Hall sued and won. In 2009, Tyler Frost was suspended for attending his girlfriend's prom, because his Christian high school disallowed dancing. Although the principal at Frost's school signed a paper allowing Frost to attend the prom, he said Frost would be suspended if he went, but Frost did so anyway. In 2010, high school senior Constance McMillen requested to take her girlfriend to the prom at Itawamba Agricultural High School, where they were both students. The principal denied her request and prohibited her from wearing a tuxedo. When McMillen challenged the school's policy, the prom was canceled, leading McMillen to sue the school. Following a court decision forcing the school to hold the prom, local parents organized a second prom in secret, leaving Constance, her girlfriend and only 5 other students at the "official" prom. Marlena, 2lp

10 Str. 10 Bilansik - wydanie specjalne Ekonomik z perspektywy ucznia Rys. Krzysztof Pędrak